Christelijke Hogeschool Windesheim

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Christelijke Hogeschool Windesheim"

Transcriptie

1 Christelijke Hogeschool Windesheim Opleiding: Special Educational Needs, hbo-master Varianten: voltijd en deeltijd Visitatiedata: 28 en 29 november 2005 Netherlands Quality Agency (NQA) Utrecht, april 2006

2 2 NQA Christelijke Hogeschool Windesheim, masteropleiding Special Educational Needs

3 Inhoud 3 Deel A: Onderwerpen Voorwoord Inleiding Werkwijze Oordeelsvorming Oordelen per onderwerp Schematisch overzicht oordelen Totaaloordeel 13 Deel B: Facetten 15 Onderwerp 1 Doelstellingen van de opleiding 17 Onderwerp 2 Programma 19 Onderwerp 3 Inzet van personeel 27 Onderwerp 4 Voorzieningen 30 Onderwerp 5 Interne kwaliteitszorg 32 Onderwerp 6 Resultaten 34 Deel C: Bijlagen 37 Bijlage 1 Onafhankelijkheidsverklaring panelleden 38 Bijlage 2 Deskundigheden panelleden 39 Bijlage 3 Bezoekprogramma 42 Bijlage 4 Kengetallen 44 Bijlage 5 Overzichtslijst van door de opleiding ter inzage gelegd materiaal 45 NQA Christelijke Hogeschool Windesheim, Master Special Educational Needs 3

4 4 NQA Christelijke Hogeschool Windesheim, masteropleiding Special Educational Needs

5 Deel A: Onderwerpen NQA Christelijke Hogeschool Windesheim, Master Special Educational Needs 5

6 6 NQA Christelijke Hogeschool Windesheim, masteropleiding Special Educational Needs

7 1.1 Voorwoord In dit rapport doet het panel dat in opdracht van NQA de opleiding Speciale Onderwijszorg / Master Special Educational Needs van de Hogeschool Windesheim heeft gevisiteerd, verslag van zijn werkwijze, bevindingen en conclusies. De voortgezette opleiding Leraar Speciaal Onderwijs zal na verwerving van de accreditatie worden gecontinueerd als Master Special Educational Needs, met de toevoeging leraar speciaal onderwijs. In dit rapport wordt verder gesproken over de Master Special Educational Needs, ofwel Master SEN. Het onderzoek vond plaats in het kader van de accreditatie van HBO-masters, in de vorm van een toets bestaande opleiding. Het onderzoek is feitelijk gestart in april 2005 met een nulmeting. In september heeft de opleiding haar positiedocument, dat als zelfevaluatierapport fungeert, bij NQA aangeleverd. Een visitatiebezoek vond plaats op 28 en 29 november 2005 en werd uitgevoerd door een panel dat bestond uit de volgende personen: De heer Prof. Dr. H. Nakken (domeindeskundige,voorzitter); De heer drs. T. Wildeboer (domeindeskundige); Mevrouw A. Kalsbeek (studentpanellid); De heer W.A.J. van Uden (NQA-auditor). Het panel voldoet aan de eisen zoals gesteld in het document Protocol VBI s van de NVAO (22 augustus 2005). Het panel beschikt over domeinspecifieke deskundigheid, onderwijs- en auditdeskundigheid en deskundigheid over de internationale ontwikkelingen van de discipline (zie bijlage 2). Het rapport bestaat uit drie delen: Deel A: een hoofdrapport, het Onderwerprapport, waarin de oordelen van het panel over de basiskwaliteit van de opleiding op onderwerpniveau worden uitgesproken en de overwegingen waarop die oordelen zijn gebaseerd. Het gaat hier om oordelen in de gradatie positief/negatief. Tevens wordt hier het eindoordeel geformuleerd. Deel B: een Detailrapport waarin op facetniveau door het panel oordelen en argumenten ter onderbouwing van dat oordeel worden gegeven. De oordelen gaan hier uit van de vierpuntsschaal (onvoldoende, voldoende, goed en excellent) zoals die door de NVAO is voorgeschreven. Dit detailrapport vormt de basis van het Onderwerprapport. Deel C: hierin zijn alle relevante bijlagen opgenomen. 1.2 Inleiding De Hogeschool Windesheim, gevestigd te Zwolle, handelt vanuit een christelijke identiteit. Ze verwacht dat docenten en studenten deze grondslag respecteren en de doelstellingen van de opleiding onderschrijven. De hogeschool biedt 44 bacheloropleidingen aan 10 domeinen. De opleidingen worden in een voltijd, deeltijd of duale varianten aangeboden door schools.. Daarnaast heeft Windesheim 5 masteropleidingen op diverse terreinen in voorbereiding. De opleidingen zijn geclusterd in tien Schools: Built Environment & Transport, Business & Economics, Education, Engineering & Design, Health Care, Human Movement & Sports, NQA Christelijke Hogeschool Windesheim, Master Special Educational Needs 7

8 Information Sciences, Management & Law, Media en Social Work. Daarnaast zijn er acht diensten die het primaire proces ondersteunen. De hogeschool heeft ongeveer personeelsleden in dienst van wie 768 een functie als docent vervullen. Zij hebben een totale functieomvang van 590 fte. Deze docenten verzorgen onderwijs aan ongeveer studenten. Jaarlijks stromen er hogeschoolbreed ongeveer 5000 studenten in. Sinds de invoering van het accreditatiestelsel zijn 8 opleidingen geaccrediteerd. De hogeschool werkt nauw samen met de Vrije Universiteit. Sinds 1 januari 2004 is er een rechtspersonenfusie van de Christelijke Hogeschool Windesheim met de VU. De gezamenlijke doelen zijn: Uitbreiding van het WO-opleidingenaanbod in Zwolle Doorlopende leerlijnen HBO-WO-master Integratie van onderwijs met maatschappijgericht onderzoek. De samenwerking concentreert zich op hogeschoolniveau en niet op het niveau van de School of de opleiding, al moet de samenwerking daar wel doorwerken. Hetzelfde geldt voor de lectoraten: lectoren zijn ondergebracht in onderzoeksgebieden. Het onderzoeksgebied de pedagogische opdracht werkt nauw samen met de School of Education. Aan het lectoraat zijn 2 lectoren verbonden. Ze hebben regelmatig contact met het management van de School. Ze leiden een kenniskring op hun onderzoeksdomein, waaraan ook een docent van de beoogde masteropleiding is verbonden. Een van de Schools is Windesheim Educatief/School of Education, die de educatieve opleidingen van Windesheim verzorgt. Daartoe behoren de volgende bacheloropleidingen in voltijd: leraar basisonderwijs, leraar voortgezet onderwijs/bve, docent Beeldende kunst & Vorming en theologie. In deeltijd biedt de School of Education aan: lerarenopleiding Gezondheid & Welzijn, lerarenopleiding basisonderwijs, docent beeldende kunst & vorming, opleiding godsdienst/pastoraal werk, cursus leraar godsdienst in het openbaar onderwijs en Octaaf, de protestants-christelijke opleiding voor schoolmanagement. Ook de voortgezette opleiding Speciaal Onderwijs die een accreditatie aanvraagt ten behoeve van een HBOmaster is onderdeel van de School of Education. De opleiding Speciaal Onderwijs bestaat sinds In 2002 is de opleiding positief gevisiteerd, al vond de visitatiecommissie de beoogde eindkwalificaties, de inhoud en het niveau van de toetsen, de begeleiding en beoordeling van de stage, de wetenschappelijke oriëntatie en het interne kwaliteitszorgsysteem niet voldoende. Het panel heeft, op die plaatsen waar dat binnen het huidige stelsel relevant is, bijzondere aandacht besteed aan deze onderwerpen. In deel B, de rapportage over de facetten, gaat het panel daarop in. De opleiding is op gepaste wijze met de voorstellen van de visitatiecommissie omgegaan. Een belangrijke aanzet tot aanpassing van het onderwijsprogramma is de mogelijkheid om de voortgezette opleiding om te zetten naar een masteropleiding. In overleg met twee andere opleidingen in het land en het Samenwerkingsorgaan Beroepskwaliteit Leraren (SBL) heeft Windesheim een profiel voor de Master Special Educational Needs ontwikkeld, dat als basis heeft gefungeerd voor het veranderde opleidingsprogramma dat officieel op 1 september 2005 van start is gegaan. 8 NQA Christelijke Hogeschool Windesheim, masteropleiding Special Educational Needs

9 De opleiding wordt aangeboden op vier vestigingsplaatsen: Zwolle, Leeuwarden, Utrecht en Oegstgeest. Zwolle is de hoofdvestiging en de locatie van waaruit ontwikkelingen op gang worden gebracht. Alle opleidingen voeren hetzelfde curriculum uit. De Zwolse vestiging was in het studiejaar dat in 2005 begon de grootste vestiging met in totaal 897 studenten in de deeltijdopleiding en 29 studenten in de voltijdopleiding. Ook Leeuwarden verzorgt beide opleidingen, respectievelijk voor 98 en 95 studenten. In Utrecht en Oegstgeest worden alleen deeltijdopleidingen verzorgd voor respectievelijk 111 en 219 studenten. Het onderwijs wordt verzorgd door ongeveer 130 medewerkers, van wie de meesten een deeltijdaanstelling hebben van minder dan 0,5 fte. De personeels-studentratio bedraagt in 2004 ongeveer 1:53. Windesheim werkt op de drie overige lesplaatsen samen met de Christelijke Hogeschool Noord Nederland, Hogeschool INHOLLAND en de Marnix Academie. In 2003 is de samenwerking vastgelegd in een overeenkomst. Per begrotingsjaar worden voor alle vestigingsplaatsen resultaatafspraken vastgelegd in een managementcontract. De laatste jaren neemt de instroom toe van 467 studenten in 2000 tot 684 in Alle studenten dienen te beschikken over een leerwerkplek in het onderwijs. De meesten van hen hebben een functie als docent in het speciaal basis- of voortgezet speciaal onderwijs, maar de voltijdstudenen werken op basis van een leerwerkplekovereenkomst. Zij volgen de opleiding om zich verder te bekwamen of zich te specialiseren met als doel binnen de school speciale taken te kunnen vervullen. De opleiding heeft via het landelijk overleg in haar programma vijf uitstroomprofielen gedefinieerd, waarvan iedere student er één kiest. Deze vijf profielen zijn Handicaps & Beperkingen, Onderwijsleerproblemen, Gedragsproblemen, Inclusief Onderwijs en Educatieve Zorgstructuur. Deze profielen sluiten aan bij de ontwikkelingen in het werkveld en zijn met het werkveld afgestemd. Ieder profiel bestaat uit 1 of meer leerroutes en duurt twee jaar. Een leerroute heeft een omvang van 60 European Credits en bestaat uit 8 modules. Binnen de meeste leerroutes worden meer modules aangeboden dan verplicht zijn, waardoor studenten modules kunnen kiezen die passen bij hun leerbehoefte. Ten tijde van het visitatiebezoek was de opleiding bezig met de omzetting van voortgezette opleiding naar masteropleiding. Gelijktijdig voerde ze verbeteringen door in het competentiegerichte onderwijs en het didactisch concept dat daarmee samenhangt. Dit was een gevolg van de opmerkingen van de visitatiecommissie. Een grote slag in dit kader was de invoering van een intern kwaliteitszorgsysteem, gebaseerd op het INK-model. 1.3 Werkwijze De visitatie van de opleidingen door het panel heeft plaatsgevonden conform de werkwijze zoals die is neergelegd in het beoordelingsprotocol van NQA en die hieronder wordt beschreven. Dit houdt tevens in dat het panel heeft vastgesteld dat het positiedocument (dat dient als zelfevaluatierapport) met de bijlagen een duidelijke basis bood voor het visitatiebezoek en dat de visitatie plaats vond op basis van het voor de opleidingen geldende domeinspecifieke referentiekader (zie facet 1.2). NQA onderscheidt drie fasen in het visiteren: de voorbereidingsfase, het eigenlijke visitatiebezoek en de rapportagefase. Hieronder volgt een korte toelichting per fase. NQA Christelijke Hogeschool Windesheim, Master Special Educational Needs 9

10 De voorbereidingsfase Allereerst heeft een NQA-auditor het zelfevaluatierapport gecheckt op kwaliteit en compleetheid (de screening) en daarmee op bruikbaarheid voor de visitatie. Nadat het zelfevaluatierapport met de bijlagen in orde was bevonden oktober 2005, zijn de panelleden zich inhoudelijk gaan voorbereiden op het bezoek eind november Zij lazen het zelfevaluatierapport (en bijlagen), formuleerden in een beoordelingsformat voorlopige oordelen op basis van argumenten en zij formuleerden vraagpunten, die doorgegeven werden aan de NQA-auditor. Op basis van een overzicht van voorlopige oordelen inventariseerde de NQA-auditor tenslotte kernpunten en prioriteiten voor materialenonderzoek en gesprekken. Tijdens een voorbereidende vergadering is het visitatiebezoek concreet voorbereid. Door middel van een agenderende audit begin oktober zijn de belangrijkste agendaonderwerpen voor het visitatiebezoek bepaald, zodat de opleiding en het visitatiepanel zich op adequate konden voorbereiden op het visitatiebezoek. De opleiding heeft in haar zelfevaluatierapport kenbaar gemaakt voor welk domeinspecifiek referentiekader zij kiest. De NQA-auditor heeft met de domeindeskundigen in het panel bekeken of sprake is van adequate domeinspecifieke doelstellingen, of dat nadere aanvulling dan wel nadere specificatie nodig is. In het detailrapport is aangegeven op welke landelijke beroeps- en opleidingsprofielen het domeinspecifieke kader (en het opleidingsprogramma) is gebaseerd. Het visitatiebezoek NQA heeft een bezoekprogramma ontwikkeld voor de (dag-)indeling van het visitatiebezoek dat is aangepast aan de specifieke situatie van de opleidingen (bijlage 3). Er vonden gesprekken plaats met het management en de regiocoördinatoren, medewerkers belast met onderwijsontwikkeling en onderwijsuitvoering, werkveldvertegenwoordigers, studenten en alumni. Bij alle gesprekken waren vertegenwoordigers van alle locaties aanwezig. Aan het begin en tijdens het bezoek is ter inzage gevraagd materiaal bestudeerd. Tussen de gesprekken door heeft het panel zogenaamde schakelmomenten ingelast om de bevindingen uit te wisselen en te komen tot gezamenlijke en meer definitieve (tussen- )oordelen. De bevindingen zijn door de panelleden schriftelijk beargumenteerd. Aan het einde van het bezoek heeft de voorzitter een mondelinge terugkoppeling gegeven van enkele indrukken en ervaringen van het panel, zonder expliciete oordelen uit te spreken. De fase van rapporteren Door NQA is, op basis van de bevindingen van het panel, een tweeledige rapportage opgesteld, bestaande uit een detailrapport en een onderwerprapport, waarin de kwaliteit van de opleiding is beoordeeld. Met dit rapport wordt door de opleiding accreditatie aangevraagd bij de NVAO. In het detailrapport wordt door NQA gerapporteerd op facetniveau. De opleiding heeft in januari 2006 een concept van dit rapport voor een check op feitelijke onjuistheden ontvangen. Naar aanleiding daarvan zijn enkele wijzigingen aangebracht. In het onderwerprapport wordt door NQA een oordeel op de onderwerpen en op de opleiding als 10 NQA Christelijke Hogeschool Windesheim, masteropleiding Special Educational Needs

11 geheel gegeven. Dit rapport is eveneens in januari 2006 voor een check op feitelijke onjuistheden aan de opleiding voorgelegd. Het definitieve rapport is door het panel vastgesteld in maart Het visitatierapport is uiteindelijk in april 2006 ter beschikking gesteld aan de opleiding, die het samen met de accreditatieaanvraag kan indienen bij de NVAO. 1.4 Oordeelsvorming In dit hoofdstuk wordt per onderwerp een oordeel uitgesproken op basis van weging van de facetten die van dat onderwerp deel uitmaken. Bij deze weging spelen de beslisregels zoals die door de NQA in het Beoordelingsprotocol zijn geformuleerd en nader uitgewerkt in de notitie Handreiking voor oordeelsvorming een belangrijke rol. Tevens is bij de beoordeling rekening gehouden met accenten die de opleiding eventueel legt, het domeinspecifieke kader en een vergelijking met andere relevante opleidingen op een aantal aspecten. Het eindoordeel is voorzien van een aanvullende tekst als sprake is van: weging van de oordelen op facetniveau; benchmarking; generieke bevindingen die het facetniveau overschrijden; bepaalde accenten respectievelijk best practices. In de oordelen per onderwerp wordt steeds een herhaling gegeven van de oordelen op de facetten gevolgd door een weging die leidt tot het eindoordeel. De (uitgebreide) argumentatie is te vinden in het detailrapport. Daar waar een argumentatie/beoordeling voor de deeltijd afwijkt van de voltijd, is dit expliciet vermeld. Indien niet vermeld, gelden voor de deeltijdopleiding dezelfde argumentatie/oordelen als voor de voltijdopleiding, aangezien beide varianten inhoudelijk gebaseerd zijn op dezelfde module-inhouden. Dit geldt tevens voor de verschillende vestigingsplaatsen. De volgorde kan om roostertechnische redenen verschillen. Wat betreft de benchmarking wordt een vergelijk gemaakt met andere soortgelijke opleidingen in Nederland. Voor de landelijke vergelijking maakt het panel gebruik van de centraal geregistreerde gegevens van het CRIHO, aangezien deze een vergelijkbaarheid mogelijk maken. Dit in tegenstelling tot opleidingseigen kengetallen met verschillen in definitie en registratie. 1.5 Oordelen per onderwerp De oordelen voor onderwerpen en facetten komen voor alle locaties overeen Doelstellingen opleiding Het panel beoordeelt de facetten Domeinspecifieke eisen en Oriëntatie HBO-master met goed en Niveau Master met een voldoende. Het oordeel voor het onderwerp is derhalve positief. NQA Christelijke Hogeschool Windesheim, Master Special Educational Needs 11

12 1.5.2 Programma De facetten Eisen HBO, Studielast, Instroom, Studieduur en Afstemming vormgeving en inhoud beoordeelt het panel als goed. De overige facetten, te weten Relatie doelstellingen en inhoud, Samenhang in het opleidingsprogramma, en Beoordeling en Toetsing beoordeelt het panel met een voldoende. Het totaaloordeel voor het onderwerp is derhalve positief. Het panel heeft kunnen vaststellen dat de opleiding druk doende is de doelstellingen te vertalen naar een programma op masterniveau. Die vertaling is afgerond en geconcretiseerd in modules, waarvan 65% gereed is. De aanpak biedt duidelijkheid en is consequent en helder gefaseerd. De opleiding lijkt de plannen binnen de gestelde termijnen te halen Inzet van personeel Het facet Eisen HBO is met goed beoordeeld, de twee facetten Kwantiteit en Kwaliteit van het personeel met voldoende. Het oordeel op het onderwerp is derhalve positief. De personeelssamenstelling garandeert een verbinding tussen theorie en praktijk. De opleiding voert een scholingsplan uit om meer docenten op te leiden om onderwijs op masterniveau te verzorgen. Er is voldoende personeel, maar de aanstellingen zijn klein en docenten ervaren de werkdruk als vrij hoog. Wel hebben de medewerkers plezier in hun werk en is het ziekteverzuim laag Voorzieningen Het panel beoordeelt de beide facetten, Materiële voorzieningen en Begeleiding met goed. Het oordeel op het onderwerp is derhalve positief Interne kwaliteitszorg De facetten Evaluatie van resultaten en Maatregelen tot verbetering heeft het panel met goed beoordeeld. Het facet Betrekken van medewerkers, studenten, werkveld en alumni met een voldoende. Het oordeel voor het onderwerp is derhalve positief. Het panel is van mening dat de opleiding op het gebied van kwaliteitszorg grote vorderingen heeft gemaakt ten opzichte van de visitatie van 2002, maar dat werkveld en alumni nog beter en meer betrokken dienen te worden bij de evaluatie en verbeteringen Resultaten Het facet Onderwijsrendement is met goed beoordeeld en Gerealiseerd niveau met voldoende. Het oordeel op het onderwerp is derhalve positief. 12 NQA Christelijke Hogeschool Windesheim, masteropleiding Special Educational Needs

13 1.6 Schematisch overzicht oordelen Totaaloverzicht van oordelen op facet- en onderwerpniveau Onderwerp/Facet Voltijd Deeltijd 1.1 Domeinspecifieke eisen Goed Goed 1.2 Niveau master Voldoende Voldoende 1.3 Oriëntatie HBO-master Goed Goed Totaal oordeel onderwerp 1 Positief Positief 2.1 Eisen HBO Goed Goed 2.2 Relatie doelstellingen en inhoud programma Voldoende Voldoende 2.3 Samenhang in het opleidingsprogramma Voldoende Voldoende 2.4 Studielast Goed Goed 2.5 Instroom Goed Goed 2.6 Duur Goed Goed 2.7 Afstemming tussen vormgeving en inhoud Goed Goed 2.8 Beoordeling en toetsing Voldoende Voldoende Totaal oordeel onderwerp 2 Positief Positief 3.1 Eisen HBO Goed Goed 3.2 Kwantiteit personeel Voldoende Voldoende 3.3 Kwaliteit personeel Voldoende Voldoende Totaal oordeel onderwerp 3 Positief Positief 4.1 materiele voorzieningen Goed Goed 4.2 Studiebegeleiding Goed Goed Totaal oordeel onderwep 4 Positief Positief 5.1 Evaluatie resultaten Goed Goed 5.2 Maatregelen tot verbetering Goed Goed 5.3 Betrekken van medewerkers, studenten, alumni en beroepenveld Voldoende Voldoende Totaal oordeel onderwerp 5 Positief Positief 6.1 Gerealiseerd niveau Voldoende Voldoende 6.2 Onderwijsrendement Goed Goed Totaal oordeel onderwerp 6 Positief Positief De oordelen op de onderwerpen en facetten komen voor de verschillende locaties overeen. 1.7 Totaaloordeel Op grond van voorgaand schema en de inhoudelijke onderbouwing daarvan in paragraaf 1.5 waaruit blijkt dat de opleidingen op de zes de onderwerpen positief scoren, is de conclusie dat het totaaloordeel over de opleidingen positief is. NQA Christelijke Hogeschool Windesheim, Master Special Educational Needs 13

14 14 NQA Christelijke Hogeschool Windesheim, masteropleiding Special Educational Needs

15 Deel B: Facetten NQA Christelijke Hogeschool Windesheim, Master Special Educational Needs 15

16 16 NQA Christelijke Hogeschool Windesheim, masteropleiding Special Educational Needs

17 Onderwerp 1 DOELSTELLINGEN VAN DE OPLEIDING Facet 1.1 Domeinspecifieke eisen Goed Criteria: De eindkwalificaties van de opleiding sluiten aan bij de eisen die door (buitenlandse) vakgenoten en de beroepspraktijk gesteld worden aan een opleiding in het betreffende domein (vakgebied/discipline en/of beroepspraktijk). Het oordeel is gebaseerd op de volgende argumenten: De opleiding heeft de eindkwalificaties in de vorm van competenties vastgelegd in haar Opleidings- en Toetskader Master Special Educational Needs (juli 2005). Niet alleen is het panel van oordeel dat de competenties een adequate beschrijving zijn; ook is er in vergelijking met de visitatie van 2002/2003 grote vooruitgang geboekt, aangezien er destijds geen eindkwalificaties beschikbaar waren, zoals de visitatiecommissie vaststelde. Ook heeft de opleiding het werkveld betrokken bij de ontwikkeling van het competentieprofiel, zoals een aanbeveling van de visitatiecommissie luidde. De opleiding baseert haar competenties op de landelijke competentiebeschrijving voor masters in het speciaal onderwijs in Bekwaam & Speciaal (oktober 2004). Deze competentiebeschrijving is voortgekomen uit een samenwerking tussen het Werkverband Opleidingen Speciaal Onderwijs (WOSO) en de Stichting Beroepskwaliteit Leraren en ander onderwijspersoneel (SBL). Centraal staan zeven competenties die gekoppeld zijn aan vier beroepsrollen en vier beroepscontexten. De zeven competenties zijn: interpersoonlijk competent in de omgang met leerlingen, orthopedagogisch competent in de omgang met leerlingen, orthodidactisch competent in de omgang met leerlingen, organisatorisch competent, competent in de samenwerking met collega s, competent in de samenwerking met de omgeving, en competent in reflectie en ontwikkeling. Daarnaast zijn er twee verdiepingscompetenties professionele beroepshouding en kwaliteit, en diepgang in kennistoepassing en ontwikkeling. Deze twee verdiepingscompetenties heeft de opleiding verwerkt in de verkaveling van de basiscompetenties over de modules. Het landelijke en regionale werkveld is betrokken geweest bij de totstandkoming van Bekwaam & Speciaal, zoals blijkt uit het Woord van Dank, achter in het boek. In maart 2004 waren de tekst en opzet gereed, en is een legitimatietraject afgelegd waarin het competentieprofiel is voorgelegd aan (en is besproken met) relevante vertegenwoordigers van de beroepspraktijk: de SBL en werkveldvertegenwoordigers van de WOSO-partners. In januari 2005 is het competentieprofiel aangeboden en geaccepteerd door de minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschappen. Bovendien heeft Windesheim OSO haar beroepenveld geraadpleegd bij de uitwerking van de landelijke kwalificaties en zijn aanbevelingen overgenomen in de eigen interpretatie. Uit het gesprek met vertegenwoordigers uit het werkveld concludeert het panel dat het beroepsprofiel en de eindkwalificaties in het algemeen aansluiten bij de wensen en eisen vanuit de praktijk en dat de opleiding hier gebruik maakt van aanbevelingen uit de beroepspraktijk. NQA Christelijke Hogeschool Windesheim, Master Special Educational Needs 17

18 Internationale vakgenoten zijn in beperkte mate betrokken geweest. De opleiding zegt met een aantal buitenlandse universiteiten in het Verenigd Koninkrijk, Zweden en Roemenië contact te hebben gehad over de formulering van de kwalificaties,maar het panel heeft daarvan geen concreet bewijsmateriaal gezien (zie verder facet 2.1). Facet 1.2 Niveau master Voldoende Criteria: - De eindkwalificaties van de opleiding sluiten aan bij algemene, internationaal geaccepteerde beschrijvingen van de kwalificaties van een master. Het oordeel is gebaseerd op de volgende argumenten: De geformuleerde eindkwalificaties gelden in gelijke mate en op hetzelfde niveau voor de voltijd- en de deeltijdopleiding. De opleiding legt in het Opleidings- en Toetskader Master Special Educational Needs (juli 2005) (voortaan:otk) een relatie tussen de eindkwalificaties en de Dublin descriptoren. In het OTK worden de competenties opgedeeld in deelcompetenties waaraan meetbare indicatoren worden gekoppeld. In deze combinatie zijn de Dublin descriptoren te herkennen. In bijvoorbeeld de eerste deelcompetentie van competentie 3 (orthodidactisch competent in de omgang met leerlingen), staat planmatig handelen centraal. De indicatoren analyse, gefundeerd prioriteiten stellen, empirische verantwoording, methodisch correcte uitvoering sluiten aan bij de Dublin descriptoren. Het panel is van oordeel dat de Dublin descriptoren in voldoende mate meetbaar als indicatoren bij de deelcompetenties zijn ondergebracht. Door contexten aan de competenties toe te voegen zijn de descriptoren goed meetbaar. Het panel heeft bij zijn oordeel de omschrijving van het onderdeel praktijkonderzoek meegewogen. De opleiding heeft haar visie op praktijkonderzoek helder omschreven, en de doelen, de methodologie en het niveau zijn masterwaardig. Het panel is echter van mening dat de opleiding meer aandacht moet besteden aan de presentatie van onderzoeksresultaten voor een deskundig publiek. Dit aspect van onderzoeken is niet alleen voorbehouden aan wetenschappelijk onderzoek, maar dient ook onderdeel te zijn van praktijkonderzoek. Facet 1.3 Oriëntatie hbo-master Goed Criteria: - De eindkwalificaties zijn mede ontleend aan de door (of in samenspraak met) het relevante beroepenveld opgestelde beroepsprofielen en/of beroepscompetenties. - Een hbo-master heeft de kwalificaties van zelfstandig en/of leidinggevend beroepsbeoefenaar in een beroep of spectrum van beroepen, dan wel het niveau van het functioneren in een multidisciplinaire omgeving waarin een hbo-opleiding vereist is of dienstig is. 18 NQA Christelijke Hogeschool Windesheim, masteropleiding Special Educational Needs

19 Het oordeel is gebaseerd op de volgende argumenten: De visitatiecommissie van 2002/2003 heeft de aanbeveling gedaan een landelijk profiel op te (doen) stellen en dat voor te leggen aan het werkveld. Het panel constateert dat met het tot stand komen van het generiek competentieprofiel speciale onderwijszorg Bekwaam & Speciaal deze aanbeveling is overgenomen en tot een resultaat is gebracht. Het profiel is door het werkveld gesanctioneerd en geldt als competentieprofiel voor het speciaal onderwijs. Daarnaast heeft de opleiding met haar regionale beroepenveld overleg gepleegd over de concrete uitwerking van het competentieprofiel naar deelcompetenties ten behoeve van de ontwikkeling van het eigen curriculum. Het panel heeft met werkveldvertegenwoordigers gesproken die hebben bevestigd dat ze uitvoerig zijn betrokken bij de totstandkoming van de deelcompetenties van het Windesheimprogramma. Het panel is van mening dat de competenties en deelcompetenties zijn beschreven op het niveau van de zelfstandig of leidinggevend beroepsbeoefenaar. De kwalificaties beschrijven in de operationalisatie van de opleiding met name de zelfstandigheid van de toekomstig master SEN: de student moet in grote mate zelf en zelfstandig leren handelen in nieuwe (probleem-)situaties. Leidinggevende kwaliteiten komen tot uitdrukking in de wijze waarop communicatie met deskundigen, collega s en ouders wordt omschreven. In Bekwaam & Speciaal wordt de context waarin de afgestudeerde moet functioneren beschreven: de veranderingen in het speciaal onderwijs stellen hoge eisen aan de capaciteiten van de leerkracht. Naast ontwikkelingen op het gebied van bijvoorbeeld adaptief onderwijs, signaleert de opleiding tevens de ontwikkeling naar inclusief onderwijs. De master SEN zal in de laatste ontwikkeling een expertrol en leidinggevende rol moeten kunnen vervullen. In het OTK wordt beschreven over welke kennis, inzichten en vaardigheden de master SEN dient te beschikken om te kunnen functioneren in het (Speciaal) Basisonderwijs, het voortgezet onderwijs en de BVE-sector. De afgestudeerde dient planmatig, effectief en integer te kunnen handelen op microniveau (de leerling), mesoniveau (de groep) en macroniveau (de organisatie en haar relatie tot de omgeving). Het panel is van oordeel dat de omschrijving adequaat is voor het beroepenspectrum waarin afgestudeerden werken of gaan werken. Onderwerp 2 PROGRAMMA Facet 2.1 Eisen hbo Goed Criteria: - Kennisontwikkeling door studenten vindt plaats via vakliteratuur, aan de beroepspraktijk ontleend studiemateriaal en via interactie met de beroepspraktijk en/of (toegepast) onderzoek. - Het programma heeft aantoonbare verbanden met actuele ontwikkelingen in het vakgebied / de discipline. NQA Christelijke Hogeschool Windesheim, Master Special Educational Needs 19

20 - Het programma waarborgt de ontwikkeling van beroepsvaardigheden en heeft aantoonbare verbanden met de actuele beroepspraktijk. Het oordeel is gebaseerd op de volgende argumenten: Iedere module bevat een lijst met verplichte en aanbevolen literatuur. Het panel is van oordeel dat deze literatuur masterwaardig is: van voldoende niveau en internationaal georiënteerd. Een aandachtspunt is wel de bewaking van de kwaliteit van de literatuur die de student zelf inbrengt, al vervult de Werkgroep Productie en Beoordeling hierbij een sturende rol. Tevens heeft het panel in het studiemateriaal vele voorbeelden gezien van opdrachten en contexten uit de beroepspraktijk. De link met de beroepspraktijk wordt bevorderd doordat een groot deel van de docenten en alle studenten een (leer-)werkplek in de beroepspraktijk hebben. De studenten geven aan dat hun ervaringen (primair), maar ook die van de docenten, een belangrijke rol spelen in de onderwijsbijeenkomsten. Onderzoek heeft in de masteropleiding een duidelijke rol gekregen. De afstudeerfase uit de oude opleiding is uitgegroeid van literatuurstudie die voornamelijk tot ontwikkeling van de student leidde tot een praktijkonderzoek dat een bijdrage moet leveren aan de ontwikkeling van de school waar de student een leerwerkplek heeft. Literatuurstudie en daadwerkelijk uitgevoerd en geïmplementeerd onderzoek, gebaseerd op het onderwijs in een specifieke praktijksituatie, vormen daarvoor de basis. Het panel is van oordeel dat de opleiding een adequate structuur heeft ontwikkeld om de actualiteit van het studieprogramma te garanderen. Er is een Werkgroep Productie en Beoordeling (WPB) die leiding geeft aan de invulling van het studieprogramma. De taken en verantwoordelijkheden van de WPB zijn beschreven. Een trajectcoördinator verstrekt aan een docentontwikkelaar de competenties waarvoor een module ontwikkeld moet worden en controleert de ontwikkelde module op de inhoud. De WPB keurt de modules na de ontwikkelfase op inhoud, niveau en kwaliteit, onder andere van de literatuur en relaties met ontwikkelingen in het vakgebied en de wetenschap. Daarna wordt de module in productie genomen. De opleiding onderhoudt internationale contacten met hogescholen en universiteiten in Zweden (University of Gotenburg), de Verenigde Staten (William Patterson University, Rutger University), Roemenië (University of Cluj Napoca, Babes Bolyai), Belgie (Katholieke hogescholen te Leuven en Mechelen) en Denemarkten (Skive Semenarium). De contacten monden uit in uitwisselingen, studiereizen en excursies. Tevens nemen docenten deel aan internationale congressen. In het Projectplan Internationalisering worden enkele korte en middellange termijndoelen genoemd, maar geen daarvan lijkt gericht op inhoudelijke afstemming met buitenlandse universiteiten. In het beleidsplan wordt nog niet voldoende concreet aangegeven welke doelen met de contacten met Europese en Amerikaanse universiteiten worden beoogd. Op een aantal andere terreinen zijn wel concrete doelen geformuleerd. De opleiding wil haar deelname aan het wetenschappelijke debat vanuit het praktijkonderzoek versterken. De opleiding wil dit ondermeer doen door frequent presentaties te verzorgen op (inter-)nationale congressen over speciaal onderwijs en praktijkonderzoek, zoals PRAR-congressen. Het panel onderschrijft het belang van dit type activiteiten. 20 NQA Christelijke Hogeschool Windesheim, masteropleiding Special Educational Needs

21 Iedere module heeft een relatie tot de beroepspraktijk. Deze relatie komt veelvuldig tot uitdrukking in de vorm van opdrachten, maar kan ook vorm krijgen in door cases en discussies in de groepsbijeenkomsten. In het lesmateriaal dat het panel heeft ingezien is telkens plaats ingeruimd voor de beroepspraktijk, mede met het oog op de ervaringen die de studenten in hun werk opdoen en waarover ze met elkaar van gedachten moeten kunnen wisselen. Het panel is van mening dat de competentiegerichtheid van de opleiding nog niet tot uitdrukking komt in de modulenamen, die veeleer een thematische aanduiding als naam hebben gekregen. Uit de module-evaluaties blijkt dat studenten de modules van het bestaande programma waardevol vinden voor de beroepspraktijk. Ook de eerste evaluaties van nieuwe modules geven deze indicatie. Bovendien heeft het panel vertrouwen in een positieve waardering op grond van de gesprekken met de studenten tijdens de site visit. Het panel heeft op basis van bestudering van het studiemateriaal eveneens een positieve indruk over de kwaliteit ervan. Facet 2.2 Relatie doelstellingen en inhoud programma Voldoende Criteria: - Het programma is een adequate concretisering van de eindkwalificaties, qua niveau, oriëntatie en domeinspecifieke eisen. - De eindkwalificaties van de doelstellingen zijn adequaat vertaald in leerdoelen van (onderdelen van) het programma. - De inhoud van het programma biedt studenten de mogelijkheid om de geformuleerde eindkwalificaties te bereiken op masterniveau. Het oordeel is gebaseerd op de volgende argumenten: De vorige visitatiecommissie maakte de opmerking dat de opleiding het nieuwe curriculum wat inrichting betreft nog in overeenstemming zou moeten brengen met het beoogde competentiegerichte karakter. Het huidige panel stelt vast dat de opleiding aan deze opmerking gehoor heeft gegeven. De basis van het studieprogramma, uiteengezet in het Opleidings- en Toetskader (OTK) wordt gevormd door de landelijke kerncompetenties interpersoonlijk competent met leerlingen, met collega s, met de omgeving en in reflectie en ontwikkeling; organisatorisch competent; orthopedagogisch competent; orthodidactisch competent. Het OTK geeft een toegankelijk overzicht van de structuur die de opleiding in haar programma heeft gekozen. De landelijk vastgestelde kerncompetenties zijn uitgebreid geformuleerd en uitgewerkt naar deelcompetenties. Aan alle competenties zijn dilemma s gekoppeld die in de beroepspraktijk een rol spelen. Bovendien zijn voor alle deelcompetenties indicatoren geformuleerd die de deelcompetenties verder concretiseren en bovendien inzicht geven in de wijze waarop de deelcompetentie beoordeeld zal worden. NQA Christelijke Hogeschool Windesheim, Master Special Educational Needs 21

22 Tevens heeft de opleiding voor ieder uitstroomprofiel een competentieverdeling gemaakt. Uitgangspunt is dat alle competenties voor alle uitstroomprofielen nodig zijn, maar niet in dezelfde verhouding. Zo komen de vier kerncompetenties in het uitstroomprofiel Handicaps en beperkingen alle in gelijke mate aan bod, maar in het profiel Educatieve Zorgstructuur is de verdeling als volgt: orthopedagogisch 12%, orthodidactisch 13%, interpersoonlijk (met kinderen): 37% en organisatorisch 38%. Binnen de profielen kunnen studenten zich in zekere mate individueel onderscheiden van andere studenten door de keuze van modules, naast het verplichte aanbod. Studenten geven aan dat hun keuze veelal bepaald wordt door hun beroepssituatie, wat logisch is en de interactie met de praktijk versterkt. Voor iedere module zijn en worden leerdoelen bepaald die zichtbaar zijn afgeleid van de competenties. Dit gebeurt voor iedere module op dezelfde wijze. De manier waarop de opleiding haar onderwijsontwikkeling heeft gestructureerd, staat hiervoor garant. Er is een schrijfwijzer voor moduleontwikkeling waaraan moduleschrijvers zich dienen te houden. De Werkgroep Productie en Beoordeling ziet hierop toe, samen met de trajectcoördinatoren. Ten tijde van het visitatiebezoek was 65% van de modules ontwikkeld. Het panel heeft deze modules kunnen inzien via Blackboard en constateert dat deze de beoogde informatie op een toegankelijke manier bieden. De overige modules verkeerden in diverse stadia van ontwikkeling, afhankelijk van het moment waarop ze voor de eerste keer worden aangeboden. Het panel heeft met het management gesproken over de planning hiervan en heeft het ontwikkelingsschema ingezien. Uit het gesprek is gebleken dat de opleiding de ontwikkeling uitstelt van modules waarnaar geen vraag is. Het panel heeft er op basis van de informatie vertrouwen in dat de modules tijdig en op het goede niveau gereed zijn. De inhoud van de modules bestaat uit een mix van literatuurstudie en praktijkrelevante opdrachten waaraan de studenten individueel en in groepen werken. Leidraad vormen de competenties, de leerdoelen en de persoonlijke professionele ontwikkelingsplannen (PPOP) die de studenten zelf maken. Daarin leggen ze vast wat ze in het kader van het uitstroomprofiel en het beoogde niveau moeten leren. Door middel van intervisie en reflectie onder leiding van een studiecoach wordt de voortgang van de persoonlijke ontwikkeling en de studie gevolgd. Uit gesprekken met studenten en afgestudeerden leidt het panel af dat dit systeem een goede bijdrage levert aan de realisering van de beoogde opleidingsdoelen. De opleiding heeft in het studiejaar geëxperimenteerd met afstuderen op basis van praktijkonderzoek. Onder de afgestudeerden die het panel gesproken heeft bevonden zich personen die aan het experiment hadden deelgenomen. De meerwaarde ten opzichte van de oude afstudeermethode (hoofdzakelijk een scriptie op basis van literatuurstudie) bleek uit de discussie met de groep: betere leerervaringen voor de studenten en bovendien praktische toepasbaarheid voor de school. Op grond van zijn waarnemingen in de vorm van het materiaal en de gesprekken concludeert het panel dat het studieprogramma, voor zover het gereed is, qua niveau, oriëntatie en domeinspecifieke eisen een goede realisering van de competenties is en de studenten in de gelegenheid stelt deze competenties te realiseren. 22 NQA Christelijke Hogeschool Windesheim, masteropleiding Special Educational Needs

23 Facet 2.3 Samenhang in het opleidingsprogramma Voldoende Criteria: - Studenten volgen een inhoudelijk samenhangend opleidingsprogramma. Het oordeel is gebaseerd op de volgende argumenten: Evenals de vorige visitatiecommissie is het huidige panel van oordeel dat er voldoende middelen ingezet worden om de samenhang in het programma tot uitdrukking te brengen en te bevorderen. De modules binnen leerroutes van een uitstroomprofiel vormen een samenhangend geheel van leerstofonderdelen. Een aantal modules is verplicht, maar er is ook een beperkte keuze. Het panel is van mening dat deze keuze recht doet aan de individuele situatie van de student, maar door de keuzemogelijkheden beperkt te houden, wordt de samenhang voldoende bewaakt. Ook het PPOP draagt bij aan de samenhang binnen het programma, maar nu vanuit het perspectief van de student. Binnen een module kiest hij een benadering waarmee hij zijn eigen leervragen of verlegenheidsvragen kan beantwoorden. Door middel van reflectie en coachingsgesprekken wordt de voortgang bewaakt. Had de vorige visitatiecommissie nog enige scepsis over de gerealiseerde samenhang in het toenmalige programma, dan is die door de huidige generatie studenten in het gesprek met het panel weggenomen. Wel is het nog onduidelijk of de gerealiseerde samenhang in het OSO-programma ook weer gerealiseerd zal worden in het herziene programma. Het panel heeft daarin wel vertrouwen, gezien het stadium waarin het nieuwe programma is ontwikkeld en uitgevoerd wordt. Facet 2.4 Studielast Goed Criteria: - Het programma is studeerbaar doordat factoren, die betrekking hebben op dat programma en die de studievoortgang belemmeren zoveel mogelijk worden weggenomen. Het oordeel is gebaseerd op de volgende argumenten: De opleiding houdt de studielast van studenten goed in het oog door iedere module te evalueren en daarbij ook de studielast te bevragen. Uit de gegevens die het panel heeft ingezien blijkt dat de ingeschatte studielast vrij nauw overeenkomt met de werkelijke studielast. De studenten met wie het panel gesproken heeft vinden dat docenten goed bereikbaar en toegankelijk zijn. Ze reageren snel, binnen twee dagen en vaak sneller, op hulpvragen via de een veel gebruikt communicatiemedium omdat de contacttijd op school beperkt is. NQA Christelijke Hogeschool Windesheim, Master Special Educational Needs 23

24 Eveneens zijn de studenten tevreden over de snelheid waarmee ze feedback krijgen op opdrachten en toetsen. De docenten houden zich aan de termijnen die zijn vastgelegd in de Onderwijs- en Examenregeling van de opleiding. De leerroutes binnen de uitstroomprofielen hebben een vooraf vastgestelde modulevolgorde, waarbinnen enkele keuzes mogelijk zijn. Het panel vindt deze leerroutes een goede zaak omdat ze een garantie bieden voor een kennis- en competentiebasis in iedere fase van de opleiding. Het studiemateriaal wordt digitaal beschikbaar gesteld via Blackboard. Dit is noodzakelijk omdat de studenten slechts beperkte tijd op de opleidingslocatie doorbrengen en veel vanuit huis of werkplek studeren. Het panel heeft vastgesteld dat de informatie over de inhoud van het masterprogramma voor het eerste semester volledig beschikbaar is en voor het tweede semester gedeeltelijk. De opleiding heeft een haalbare en realistische planning voor de verdere beschikbaarstelling van materiaal via Blackboard. De studenten zijn tevreden over de beschikbaarheid van het materiaal via Blackboard. Facet 2.5 Instroom Goed Criteria: - Het programma sluit qua vorm en inhoud aan bij de kwalificaties van de instromende studenten: bacheloropleiding en eventueel (inhoudelijke) selectie. Het oordeel is gebaseerd op de volgende argumenten: In het Opleidings- en Toetskader is beschreven welke kwalificaties vereist zijn om toegelaten te worden tot de opleiding. Bovendien voeren kandidaten een intakegesprek met een medewerker van de opleiding met als doel te onderzoeken of de kandidaat zich voldoende de zwaarte en de inhoud van de studie realiseert. Indien dat het geval is, wordt in overleg een uitstroomprofiel gekozen, dat past bij de vooropleiding, de werksituatie en wensen van de student. Een standaard intakeformulier is de basis voor een intakegesprek. Wettelijk zijn toelaatbaar tot de opleiding kandidaten die beschikken over een bachelordiploma. Iedere student dient te beschikken over een leerwerkplek in het onderwijs in de vorm van een arbeidscontract of een leerwerkplekovereenkomst. Het panel heeft vastgesteld dat de opleiding er op toeziet dat dit ook daadwerkelijk het geval is. Bovendien is het onderwijsprogramma zo ingericht, dat het niet is te voltooien zonder een leerwerkplek. Uit de gesprekken met studenten is het panel gebleken dat de opleiding de intakegesprekken nauwgezet uitvoert. Enkele studenten gaven te kennen dankzij het intakegesprek hun studie uitgesteld te hebben of een ander uitstroomprofiel te hebben gekozen. Voor de opleiding zijn de gesprekken een mogelijkheid om studenten er eventueel op te wijzen dat hun vooropleiding of hun werkplek niet geschikt zijn voor het uitstroomprofiel dat ze voor ogen hebben. In de Onderwijs- en Examenregeling en het Studentenstatuut zijn bepalingen opgenomen over het aanvragen en verstrekken van vrijstellingen. Deze vrijstellingen worden gegeven 24 NQA Christelijke Hogeschool Windesheim, masteropleiding Special Educational Needs

25 op basis van eerder verworven kwalificaties. De opleiding werkt in het kader van de prestatieagenda Hoger Pedagogisch Onderwijs aan het invoeren van een EVCprocedure, die toegepast wordt met ingang van het studiejaar Het panel vindt dit zeer wenselijk om een efficiënte studieduur van studenten met enige jaren werkervaring te bevorderen. Het panel is van oordeel dat de nadruk in het verbetertraject moet liggen op het gegeven dat de aspirant-student aantoont EVC s te bezitten die leiden tot vrijstellingen. Facet 2.6 Duur Goed Criteria: - De opleiding voldoet aan formele eisen met betrekking tot de omvang van het curriculum: hbo-master: minimaal 60 studiepunten/european credit points. Het oordeel is gebaseerd op de volgende argumenten: De omvang van de masteropleiding is beschreven in het OTK. Van ieder uitstroomprofiel is een overzicht beschreven van leerroutes met de modules die daarvan deel uitmaken. Een student volgt een leerroute van twee jaar deeltijd of een jaar voltijd. Beide varianten hebben een formele studieduur van 60 ec die is beschreven in de OER. Positief vindt het panel dat in de Handleiding voor het schrijven van een module is aangeven hoe de studielast op basis van literatuurstudie en opdrachten kan worden ingeschat. Daarbij wordt rekening gehouden met vakliteratuur van divers niveau, gekoppeld aan studietijd. Facet 2.7 Afstemming tussen vormgeving en inhoud Goed Criteria: - Het didactisch concept is in lijn met de doelstellingen. - De werkvormen sluiten aan bij het didactisch concept. Het oordeel is gebaseerd op de volgende argumenten: De opleiding formuleert het didactisch concept in het OTK als volgt: De kern van het opleidingsconcept is de keuze voor ontwikkelend opleiden. Ontwikkelend opleiden richt zich op het ontwerpen van een omgeving die de student stimuleert een eigen aanpak voor een taak of opdracht te ontwikkelen, voortbouwend op al aanwezige competenties. Didactisch gesproken is dit een sociaal-constructivistische benadering die de student ertoe aanzet actief nieuwe kennis aan bestaande kennisbestanden te koppelen. Samenwerkend leren is hierbij een belangrijk principe. Het panel is van mening dat dit concept past bij het type student dat bij de opleiding instroomt: reeds beschikkend over een hbo-(bachelor)opleiding en vaak met enige jaren werkervaring. NQA Christelijke Hogeschool Windesheim, Master Special Educational Needs 25

26 In de modules wordt dit concept praktisch uitgewerkt aan de hand van praktijksituaties die in contactbijeenkomsten worden besproken. In de praktijksituaties staat een interdisciplinaire aanpak van problemen centraal. Intervisie met medestudenten en begeleiding door een studiecoach stimuleren een oplossingsgerichte denkwijze. Uit gesprekken met studenten is gebleken dat deze uitwerking niet alleen beschreven wordt in modules, maar ook daadwerkelijk wordt toegepast. De studenten hebben het panel verteld dat ze voldoende afwisseling ervaren tussen individueel werken, zelfstandig werken in groepen en begeleiding door docenten. Door de invoering van Blackboard is het gebruik van ICT in de opleiding toegenomen vergeleken met de vorige visitatie. Niet alleen wordt al het studiemateriaal voor een module digitaal beschikbaar, ook maken studenten en docenten naar eigen zeggen steeds meer gebruik van digitale communicatiemogelijkheden. Het panel is van mening dat de opleiding een aanvang heeft gemaakt met het invoeren van digitaal studiemateriaal dat in de opleiding gebruikt kan worden en dit aspect verder ontwikkelt. Facet 2.8 Beoordeling en toetsing Voldoende Criteria: - Door de beoordelingen, toetsingen en examens wordt adequaat getoetst of de studenten de leerdoelen van (onderdelen van) het programma hebben gerealiseerd. Het oordeel is gebaseerd op de volgende argumenten: In het visitatierapport Opleidingen Speciaal Onderwijs oordeelde de visitatiecommissie negatief over de toetsen bij Windesheim OSO. Het huidige panel is van oordeel dat de opleiding de kritiek goed heeft opgepakt en de methodiek van toetsen en beoordelen heeft aangepast aan het competentiegerichte opleiden. In hoofdstuk 8 van het OTK beschrijft de opleiding het toets- en beoordelingsbeleid voor de masteropleiding. De kern ervan is dat de student verantwoordelijkheid draagt voor het aantonen van zijn vorderingen, maar dat de docent degene is die beoordeelt. De opleiding draagt via docenten en studenten zorg voor gevarieerd toetsen. In het OTK worden genoemd: een beroepsproduct/werkstuk (bijvoorbeeld: een video-opname van een les of oudergesprek, een lessenpakket of een casusbeschrijving), een casus of probleemtoets, een gesprek, eventueel met de werkgever erbij, een essay of paper, een observatie in de praktijk of in een simulatie daarvan, een praktijkonderzoek, een presentatie voor medestudenten en/of het werkveld (bijvoorbeeld van voltooide afstudeerprojecten op een jaarlijks symposium voor scholen), een stellingentoets of een reflectieverslag (altijd in combinatie met een andere vorm). Het panel is van oordeel dat dit een royale variatie is. Kenmerkend is dat de trajectcoördinator de toetsvariatie voor de trajecten programmeert en dat de studiecoach de variatie bij de student bewaakt. In het OTK is naar het oordeel van het panel goed beschreven aan welke eisen een toetsopdracht moet voldoen en hoe een toets beoordeeld moet worden. Voor dat laatste is een standaard beoordelingsformulier beschikbaar. Het panel heeft vastgesteld dat dit formulier al gebruikt wordt. 26 NQA Christelijke Hogeschool Windesheim, masteropleiding Special Educational Needs

Accreditatiekader bestaande opleidingen hoger onderwijs [hbo-bachelor]: uitwerking voor Associate degree-programma s tijdens de pilotfase

Accreditatiekader bestaande opleidingen hoger onderwijs [hbo-bachelor]: uitwerking voor Associate degree-programma s tijdens de pilotfase Accreditatiekader bestaande opleidingen hoger onderwijs [hbo-bachelor]: uitwerking voor Associate degree-programma s tijdens de pilotfase 11 februari 2008 Inhoud 1 Inleiding 3 2 Accreditatiekader, toegespitst

Nadere informatie

Fontys Opleidingscentrum Speciale Onderwijszorg

Fontys Opleidingscentrum Speciale Onderwijszorg 5 Fontys Opleidingscentrum Speciale Onderwijszorg Master Special Educational Needs, bestaande uit 4 opleidingen: - de opleiding leraar speciaal onderwijs algemeen (LSO dt); - de opleiding leraar speciaal

Nadere informatie

Besluit. College van bestuur. Hogeschool van Amsterdam. Postbus 931 1000 AX AMSTERDAM

Besluit. College van bestuur. Hogeschool van Amsterdam. Postbus 931 1000 AX AMSTERDAM College van bestuur Hogeschool van Amsterdam Postbus 931 1000 AX AMSTERDAM Besluit Besluit strekkende tot positieve beoordeling van een aanvraag Toets nieuwe opleiding hbo-master Integraal Leiderschap

Nadere informatie

Concept Beoordelingskader voor het bijzondere kenmerk residentieel onderwijs

Concept Beoordelingskader voor het bijzondere kenmerk residentieel onderwijs Concept Beoordelingskader voor het bijzondere kenmerk residentieel onderwijs 2 december 2008 Inhoud 1 Inleiding 3 2 Beoordelingskader 4 pagina 2 1 Inleiding Dit beoordelingskader bevat een aantal facetten

Nadere informatie

Breakout sessie 2-5. Stelsel 3.0 Accreditatie op Maat: Opleidingsbeoordeling. Introductie

Breakout sessie 2-5. Stelsel 3.0 Accreditatie op Maat: Opleidingsbeoordeling. Introductie Breakout sessie 2-5 Stelsel 3.0 Accreditatie op Maat: Opleidingsbeoordeling De voorstellen beschreven in deze notitie dienen als uitwerking van (aangekondigde) wetswijzigingen. Op basis van deze wetswijzigingen

Nadere informatie

Besluit strekkende tot een positieve beoordeling van een aanvraag om accreditatie van de opleiding hbo-bachelor Chemie van de Hogeschool Drenthe

Besluit strekkende tot een positieve beoordeling van een aanvraag om accreditatie van de opleiding hbo-bachelor Chemie van de Hogeschool Drenthe College van Bestuur Hogeschool Drenthe Postbus 2080 7801 CB EMMEN Besluit Besluit strekkende tot een positieve beoordeling van een aanvraag om accreditatie van de opleiding hbo-bachelor Chemie van de Hogeschool

Nadere informatie

Besluit. College van Bestuur van de Christelijke Hogeschool Windesheim Postbus GB ZWOLLE

Besluit. College van Bestuur van de Christelijke Hogeschool Windesheim Postbus GB ZWOLLE College van Bestuur van de Christelijke Hogeschool Windesheim Postbus 10090 8000 B ZWOLLE Besluit Besluit strekkende tot een positieve beoordeling van een aanvraag om accreditatie van de opleiding hbo-bachelor

Nadere informatie

es Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding hbo-bachelor

es Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding hbo-bachelor , nvao v nederlands - viaamse accreditatieorganisatie es Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding hbo-bachelor Pedagogisch Management Kinderopvang van de Christelijke Hogeschool

Nadere informatie

{nvao. Uit Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding hbo-bachelor Technische Informatica van de Hogeschool Dirksen B.V.

{nvao. Uit Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding hbo-bachelor Technische Informatica van de Hogeschool Dirksen B.V. {nvao w nederlands - vlaamse accreditatieorganisatie Uit Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding hbo-bachelor Technische Informatica van de Hogeschool Dirksen B.V. datum 29

Nadere informatie

Informatievergadering. Hervisitatie Specifieke lerarenopleiding

Informatievergadering. Hervisitatie Specifieke lerarenopleiding Informatievergadering Hervisitatie Specifieke lerarenopleiding Wie zijn we? Besluit Vlaamse Regering Visitatieprotocol Planning ZER en beoordelingskader Visitatieproces Visitatiecommissie 23/04/2014 2

Nadere informatie

De NVAO beoordeelt het onderwerp doelstellingen opleiding derhalve voldoende.

De NVAO beoordeelt het onderwerp doelstellingen opleiding derhalve voldoende. College van Bestuur van de Christelijke Hogeschool Windesheim Postbus 10090 8000 GB ZWOLLE Besluit datum 10 februari 2005 onderwerp Definitief besluit accreditatie hbo-bachelor Bouwkunde van de Christelijke

Nadere informatie

Besluit. College van Bestuur Hogeschool van Arnhem en Nijmegen Postbus EJ ARNHEM

Besluit. College van Bestuur Hogeschool van Arnhem en Nijmegen Postbus EJ ARNHEM College van Bestuur Hogeschool van Arnhem en Nijmegen Postbus 5375 6802 EJ ARNHEM Besluit Besluit strekkende tot een positieve beoordeling van een aanvraag om accreditatie van de opleiding hbo-bachelor

Nadere informatie

Besluit. College van Bestuur. Hogeschool van Amsterdam. Postbus AX AMSTERDAM

Besluit. College van Bestuur. Hogeschool van Amsterdam. Postbus AX AMSTERDAM College van Bestuur Hogeschool van Amsterdam Postbus 931 1000 AX AMSTERDAM Besluit Besluit strekkende tot een positieve beoordeling van een aanvraag om accreditatie van de opleiding hbo-bachelor Media,

Nadere informatie

Protocol TNO Educatieve Master

Protocol TNO Educatieve Master Protocol TNO Educatieve Master NVAO 14 maart 2016 Inhoud 1 Inleiding 3 2 Werkwijze toets nieuwe opleiding educatieve master (womaster) 4 3 Toelichting op het beoordelingskader beperkte toets nieuwe opleiding

Nadere informatie

Besluit strekkende tot een positieve beoordeling van een aanvraag Toets nieuwe opleiding hbo-bachelor Game Architecture and Design van de NHTV

Besluit strekkende tot een positieve beoordeling van een aanvraag Toets nieuwe opleiding hbo-bachelor Game Architecture and Design van de NHTV College van bestuur NHTV Internationale Hogeschool Breda Postbus 3917 4800 DX BREDA Besluit Besluit strekkende tot een positieve beoordeling van een aanvraag Toets nieuwe opleiding hbo-bachelor Game Architecture

Nadere informatie

Fontys Hogescholen Opleiding: Hogere Kaderopleiding Pedagogiek (HKP) RAPPORTAGE

Fontys Hogescholen Opleiding: Hogere Kaderopleiding Pedagogiek (HKP) RAPPORTAGE Fontys Hogescholen Opleiding: Hogere Kaderopleiding Pedagogiek (HKP) RAPPORTAGE 28-03-2005 NQA (Netherlands Quality Agency) Betreft: Fontys Hogescholen, Tilburg Opleiding: Hogere Kaderopleiding Pedagogiek

Nadere informatie

Besluit. College van bestuur. Hanzehogeschool Groningen. Postbus 30030 9700 RM GRONINGEN

Besluit. College van bestuur. Hanzehogeschool Groningen. Postbus 30030 9700 RM GRONINGEN College van bestuur Hanzehogeschool Groningen Postbus 30030 9700 RM GRONINGEN Besluit Besluit strekkende tot een positieve beoordeling van een aanvraag om accreditatie van de opleiding hbo-bachelor Facility

Nadere informatie

Protocol ter beoordeling van de werkwijze van visiterende en beoordelende instanties

Protocol ter beoordeling van de werkwijze van visiterende en beoordelende instanties Protocol ter beoordeling van de werkwijze van visiterende en beoordelende instanties 1 Inleiding In haar procedure van de accreditatie van bestaande opleidingen heeft de NAO een belangrijke plaats ingeruimd

Nadere informatie

Handreiking bij het beoordelingskader voor het bijzonder kenmerk Kleinschalig en intensief onderwijs

Handreiking bij het beoordelingskader voor het bijzonder kenmerk Kleinschalig en intensief onderwijs Handreiking bij het beoordelingskader voor het bijzonder kenmerk Kleinschalig en intensief onderwijs 12 november 2012 Inhoudsopgave 1 Inleiding 3 2 Handreiking voor specifieke invulling van de standaarden

Nadere informatie

Teamscan op accreditatiewaardigheid

Teamscan op accreditatiewaardigheid Teamscan op accreditatiewaardigheid De Teamscan accreditatiewaardigheid (in vervolg: scan) geeft inzicht in hoe het opleidingsteam ervoor staat met betrekking tot de opleidingsaccreditatie. De scan bestaat

Nadere informatie

PEER REVIEWS. Managementgroep Interactum September 2014

PEER REVIEWS. Managementgroep Interactum September 2014 PEER REVIEWS Managementgroep Interactum September 2014 Met peer review wordt een systeem bedoeld waarbij de betreffende opleidingen structureel gebruik maken van elkaars deskundigheid en elkaars critical

Nadere informatie

Besluit strekkende tot een positief oordeel van een aanvraag toets nieuwe opleiding van de hbo-bachelor HBO-Rechten van Capabel Hogeschool

Besluit strekkende tot een positief oordeel van een aanvraag toets nieuwe opleiding van de hbo-bachelor HBO-Rechten van Capabel Hogeschool nvao nederlands - vlaamse accreditatieorganisatie Besluit strekkende tot een positief oordeel van een aanvraag toets nieuwe opleiding van de hbo-bachelor HBO-Rechten van Capabel Hogeschool datum 29 december

Nadere informatie

Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding hbo-master Social Work van de Hogeschool van Arnhem en Nijmegen

Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding hbo-master Social Work van de Hogeschool van Arnhem en Nijmegen ,nvao F nederlands - ulaamse accreditatieorganisatie Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding hbo-master Social Work van de Hogeschool van Arnhem en Nijmegen datum 31 juli

Nadere informatie

AVANS Hogeschool, s-hertogenbosch

AVANS Hogeschool, s-hertogenbosch AVANS Hogeschool, s-hertogenbosch Opleiding: Varianten: Civiele Techniek voltijd en duaal Visitatiedata: 29 en 30 september 2004 NQA (Netherlands Quality Agency) 2 NQA visitatie Avans Hogeschool vestiging

Nadere informatie

esluit Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding hbo-bachelor Creatieve Therapie van de Stenden Hogeschool

esluit Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding hbo-bachelor Creatieve Therapie van de Stenden Hogeschool ,nvao w n e d e ria n d s- vlaam se a ccre d ita tie o rg a n is a tie esluit Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding hbo-bachelor Creatieve Therapie van de Stenden Hogeschool

Nadere informatie

Bijlage 1: Toetsingskader opleidingsschool

Bijlage 1: Toetsingskader opleidingsschool Bijlage 1: Toetsingskader opleidingsschool NVAO, 3 maart 2009 Inhoud 1 Inleiding 3 2 Definitie 5 3 Beoordelingskader 6 4 Werkwijze 12 pagina 2 1 Inleiding In de kwaliteitsagenda voor het opleiden van leraren

Nadere informatie

Hogeschool van Utrecht

Hogeschool van Utrecht Hogeschool van Utrecht Opleiding: Master of Engineering, deeltijd Visitatiedata: 7 en 8 april 2005 NQA (Netherlands Quality Agency) Utrecht, mei 2005 2 NQA Hogeschool van Utrecht, Master of Engineering

Nadere informatie

Handreiking aanvraag Toets Nieuwe Opleiding Nederland

Handreiking aanvraag Toets Nieuwe Opleiding Nederland Handreiking aanvraag Toets Nieuwe Opleiding Nederland 17 december 2015 Inhoud 1 Inleiding 3 2 Wanneer een Toets Nieuwe Opleiding? 4 3 Werkwijze Toets Nieuwe Opleiding 5 4 Aanvraagdossier ten behoeve van

Nadere informatie

Volg de Master Leren en Innoveren

Volg de Master Leren en Innoveren Starten met onderwijsvernieuwing? Volg de Master Leren en Innoveren Utrecht 2011-2012, 3e leergang Vind jij nieuwe ontwikkelingen en veranderingen in het onderwijs belangrijk en wil jij daarin een voortrekkersrol

Nadere informatie

Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding hbo-master Engineering van de Hogeschool Utrecht

Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding hbo-master Engineering van de Hogeschool Utrecht ,nvao v nederiands - vlaamse accreditatieorganisatie es Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding hbo-master Engineering van de Hogeschool Utrecht datum 30 november 2017 onderwerp

Nadere informatie

Besluit. College van Bestuur van de Hanzehogeschool Groningen Postbus 30030 9700 RM GRONINGEN

Besluit. College van Bestuur van de Hanzehogeschool Groningen Postbus 30030 9700 RM GRONINGEN College van Bestuur van de Hanzehogeschool Groningen Postbus 30030 9700 RM GRONINGEN Besluit datum 19 januari 2005 onderwerp Definitief besluit accreditatie hbo-bachelor Bouwkunde ons kenmerk NVAO/20050113/CT

Nadere informatie

Doelstellingen van de opleiding Onderwerp niet behandeld tijdens de verkorte procedure na tijdelijke erkenning.

Doelstellingen van de opleiding Onderwerp niet behandeld tijdens de verkorte procedure na tijdelijke erkenning. nvao nederiands - viaamse accreditatieorganisatie Besluit datum 21 november 2016 onderwerp Definitief accreditatiebesluit (004107) bijlage 1 Intrekking en nieuwe vaststelling van het accreditatiebesluit

Nadere informatie

Besluit. Aan het Bestuur van de Leidse Onderwijsinstellingen (LOI) Postbus 4200 2350 CA LEIDERDORP

Besluit. Aan het Bestuur van de Leidse Onderwijsinstellingen (LOI) Postbus 4200 2350 CA LEIDERDORP Aan het Bestuur van de Leidse Onderwijsinstellingen (LOI) Postbus 4200 2350 CA LEIDERDORP Besluit Besluit strekkende tot een positieve beoordeling van een aanvraag om accreditatie van de opleiding hbo-bachelor

Nadere informatie

Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding hbo-bachelor Communicatie van de Hogeschool van Amsterdam

Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding hbo-bachelor Communicatie van de Hogeschool van Amsterdam m ao F nederlands - vlaamse accreditatieorganisatie luit Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding hbo-bachelor Communicatie van de Hogeschool van Amsterdam datum 29 september

Nadere informatie

Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding wo-bachelor Biologie van de Vrije Universiteit Amsterdam

Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding wo-bachelor Biologie van de Vrije Universiteit Amsterdam nuao w nederlands -vlaam se accreditatieorganisatie Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding wo-bachelor Biologie van de Vrije Universiteit Amsterdam datum 29 juli 2016 Onderwerp

Nadere informatie

Richtlijn beoordeling postinitiële wo-master opleidingen in Nederland Positionering van de opleidingen De vergelijking met Vlaanderen

Richtlijn beoordeling postinitiële wo-master opleidingen in Nederland Positionering van de opleidingen De vergelijking met Vlaanderen Richtlijn beoordeling postinitiële wo-master opleidingen in Nederland Het is aan het beoordelingspanel om te bepalen of deze toelichting relevant is bij de beoordeling van de onderhavige opleiding. Positionering

Nadere informatie

Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding hbo-master

Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding hbo-master nvao nederiands - vlaamse accreditatieorganisatie Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding hbo-master Executive MBA van de Business School Nederland datum 28 april 2017 onderwerp

Nadere informatie

Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding hbo-bachelor

Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding hbo-bachelor nuao nederlands- vlaamse accreditatieorganisatie Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding hbo-bachelor Logistics Engineering van de NHTV internationale hogeschool Breda datum

Nadere informatie

Hogeschool INHOLLAND, Alkmaar. Visitatiedata: 16 en 17 maart 2005

Hogeschool INHOLLAND, Alkmaar. Visitatiedata: 16 en 17 maart 2005 Hogeschool INHOLLAND, Alkmaar Opleiding: Varianten: Werktuigbouwkunde voltijd en deeltijd Visitatiedata: 16 en 17 maart 2005 Netherlands Quality Agency (NQA) Utrecht, november 2005 2 NQA visitatie Hogeschool

Nadere informatie

Besluit strekkende tot een positieve beoordeling van een aanvraag om accreditatie van de opleiding hbo-bachelor Bouwkunde van de Haagse Hogeschool

Besluit strekkende tot een positieve beoordeling van een aanvraag om accreditatie van de opleiding hbo-bachelor Bouwkunde van de Haagse Hogeschool College van bestuur Haagse Hogeschool Postbus 13336 2501 EH DEN HAAG Besluit Besluit strekkende tot een positieve beoordeling van een aanvraag om accreditatie van de opleiding hbo-bachelor Bouwkunde van

Nadere informatie

Naam/Datum/Versie document advies/verbeterpunten. Avans documenten

Naam/Datum/Versie document advies/verbeterpunten. Avans documenten Document / Informatie P = Prettig ; N = Noodzakelijk Algemene input voor schrijven zelfevaluatie 1. (P) Interne rapport tussentijdse audit op onderwijskwaliteit/accre-ditatiewaardigheid Suggesties NQA

Nadere informatie

Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding hbo-bachelor Communicatie van de NHL Hogeschool

Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding hbo-bachelor Communicatie van de NHL Hogeschool ,nuao r nederlands - viaamse accreditatieorganisatie Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding hbo-bachelor Communicatie van de NHL Hogeschool datum 29 september 2017 onderwerp

Nadere informatie

Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding hbo-bachelor Bewegingstechnologie van De Haagse Hogeschool

Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding hbo-bachelor Bewegingstechnologie van De Haagse Hogeschool NAO nederlands- vlaamse accreditatieorganisatie Besluit Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding hbo-bachelor Bewegingstechnologie van De Haagse Hogeschool Datum: 1 oktober

Nadere informatie

REGELING EXTERNE TOEZICHTHOUDERS BIJ EXAMENS Instituut voor Toegepaste Biowetenschappen en Chemie. studiejaar

REGELING EXTERNE TOEZICHTHOUDERS BIJ EXAMENS Instituut voor Toegepaste Biowetenschappen en Chemie. studiejaar REGELING EXTERNE TOEZICHTHOUDERS BIJ EXAMENS Instituut voor Toegepaste Biowetenschappen en Chemie studiejaar 20172018 Inhoud REGELING EXTERNE TOEZICHTHOUDERS BIJ EXAMENS... 1 1. Positie en benoeming externe

Nadere informatie

INHOUDSOPGAVE... 2 1. ALGEMEEN... 4 1.1 Aard van dit document... 4 1.2 Informatie en communicatie... 4 1.3 Inwerkingtreding en duur... 4 1.

INHOUDSOPGAVE... 2 1. ALGEMEEN... 4 1.1 Aard van dit document... 4 1.2 Informatie en communicatie... 4 1.3 Inwerkingtreding en duur... 4 1. 1 INHOUDSOPGAVE... 2 1. ALGEMEEN... 4 1.1 Aard van dit document... 4 1.2 Informatie en communicatie... 4 1.3 Inwerkingtreding en duur... 4 1.4 Onderwijs- en examenregeling... 4 2. TOELATING TOT DE OPLEIDING...

Nadere informatie

Bijlage 2. Protocol toetsing Associatedegreeprogramma. 15 december 2009

Bijlage 2. Protocol toetsing Associatedegreeprogramma. 15 december 2009 Bi Bijlage 2 Protocol toetsing Associatedegreeprogramma door de NVAO 15 december 2009 Inhoud 1 Inleiding 3 2 Toets Associate-degreeprogramma in de hbo-bachelor 4 2.1 2.2 Criteria De status van de bacheloropleiding

Nadere informatie

Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding hbo-bachelor

Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding hbo-bachelor ,nvao w nederlands - vlaamse accreditatieorganisatie Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding hbo-bachelor Human Resource Management van de Fontys Hogescholen datum 31 mei

Nadere informatie

Hogeschool van Utrecht

Hogeschool van Utrecht Hogeschool van Utrecht Opleiding: Master of Informatics, deeltijd Visitatiedata: 7 en 8 april 2005 NQA (Netherlands Quality Agency) Utrecht, mei 2005 2 NQA Hogeschool van Utrecht, Master of Informatics

Nadere informatie

Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding wo-bachelor

Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding wo-bachelor nvao w n e d e rla n d s- vlaam se a c c re d ita tie o rg a n is a tie ; fluit Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding wo-bachelor Aarde en Economie van de Vrije Universiteit

Nadere informatie

Concept. Algemene toelichting bij de Accreditatiekaders NOVA

Concept. Algemene toelichting bij de Accreditatiekaders NOVA Versie juli 2013 Concept Algemene toelichting bij de Accreditatiekaders NOVA Algemene toelichting bij de Accreditatiekaders April 2012 0 Inhoud Gebruikte begrippen en afkortingen... 2 Inleiding... 5 Opbouw

Nadere informatie

AVANS Hogeschool, Tilburg

AVANS Hogeschool, Tilburg AVANS Hogeschool, Tilburg Opleiding: Technische Bedrijfskunde; hbo-bachelor Croho: 34421 Varianten: voltijd/deeltijd Visitatiedatum: 9 oktober 2008 Netherlands Quality Agency (NQA) Utrecht, december 2008

Nadere informatie

Besluit. Aan het Bestuur van de Leidse Onderwijsinstellingen (LOI) Postbus CA LEIDERDORP

Besluit. Aan het Bestuur van de Leidse Onderwijsinstellingen (LOI) Postbus CA LEIDERDORP Aan het Bestuur van de Leidse Onderwijsinstellingen (LOI) Postbus 4200 2350 CA LEIDERDORP Besluit Besluit strekkende tot een positieve beoordeling van een aanvraag om accreditatie van de opleiding hbo-bachelor

Nadere informatie

Fontys Hogescholen, Tilburg en Sittard

Fontys Hogescholen, Tilburg en Sittard Fontys Hogescholen, Tilburg en Sittard Opleiding: Leraar voortgezet onderwijs 1e graad Lichamelijke Opvoeding hbo-bachelor Croho: 35025 Varianten: voltijd/deeltijd Visitatiedatum: 2 april 2008 Netherlands

Nadere informatie

College van Bestuur Hogeschool Rotterdam Postbus HA ROTTERDAM. 1. Inleiding

College van Bestuur Hogeschool Rotterdam Postbus HA ROTTERDAM. 1. Inleiding College van Bestuur Hogeschool Rotterdam Postbus 25035 3001 HA ROTTERDAM Besluit Besluit strekkende tot een positieve beoordeling van een aanvraag om accreditatie van de opleiding hbo-bachelor Maritiem

Nadere informatie

Besluit. Raad van bestuur. Saxion Hogescholen. Postbus KB ENSCHEDE

Besluit. Raad van bestuur. Saxion Hogescholen. Postbus KB ENSCHEDE Raad van bestuur Saxion Hogescholen Postbus 70000 7500 KB ENSCHEDE Besluit Besluit strekkende tot een positieve beoordeling van een aanvraag om accreditatie van de opleiding hbo-bachelor Informatiedienstverlening

Nadere informatie

Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding hbo-bachelor Bedrijfskundige Informatica van de Stichting LOI Hoger Onderwijs

Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding hbo-bachelor Bedrijfskundige Informatica van de Stichting LOI Hoger Onderwijs ,nvao r nederlands- vlaamse accreditatieorganisatie es luit Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding hbo-bachelor Bedrijfskundige Informatica van de Stichting LOI Hoger Onderwijs

Nadere informatie

Beoordelingskader Beoordelingskader voor de uitgebreide toets nieuwe opleiding van de NVAO (Stcrt. 2014, nr 36791).

Beoordelingskader Beoordelingskader voor de uitgebreide toets nieuwe opleiding van de NVAO (Stcrt. 2014, nr 36791). ?nvao * nederlands - ulaamse accreditatieorganisatie Besluit Besluit strekkende tot een positief oordeel van een aanvraag toets nieuwe opleiding van de hbo-master Master Leiderschap in Onderwijs van de

Nadere informatie

Christelijke Hogeschool Windesheim

Christelijke Hogeschool Windesheim Christelijke Hogeschool Windesheim Opleidingen: Accountancy en Bedrijfseconomie, hbo-bachelor; Varianten: Accountancy voltijd/deeltijd/duaal Bedrijfseconomie voltijd Visitatiedatum: 27 juni 2006 Netherlands

Nadere informatie

Toetsingskader nieuwe opleidingen hoger onderwijs

Toetsingskader nieuwe opleidingen hoger onderwijs OCW Toetsingskader nieuwe opleidingen hoger onderwijs 22 mei 2003/Nr. WO/BS-2003/24136-I Nederlandse Accreditatie Organisatie 1 Opbouw toetsingskader Het toetsingskader voor nieuwe opleidingen in het hoger

Nadere informatie

Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding wo-master Fiscale Economie van de Erasmus Universiteit Rotterdam

Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding wo-master Fiscale Economie van de Erasmus Universiteit Rotterdam ,nvao ~ n e d e rla n d s- vlaam se a c c re d ita tie o rg a n is a tie Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding wo-master Fiscale Economie van de Erasmus Universiteit Rotterdam

Nadere informatie

Rapport 834 Oud, W., & Emmelot, Y. (2010). De visitatieprocedure cultuurprofielscholen. Amsterdam: Kohnstamm Instituut.

Rapport 834 Oud, W., & Emmelot, Y. (2010). De visitatieprocedure cultuurprofielscholen. Amsterdam: Kohnstamm Instituut. Samenvatting Rapport 834 Oud, W., & Emmelot, Y. (2010). De visitatieprocedure cultuurprofielscholen. Amsterdam: Kohnstamm Instituut. In 2007 is de Vereniging CultuurProfielScholen (VCPS) opgericht, het

Nadere informatie

Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding hbo-bachelor Bestuurskunde/Overheidsmanagement van de NHL Hogeschool

Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding hbo-bachelor Bestuurskunde/Overheidsmanagement van de NHL Hogeschool ,nvao r nederlands-vlaam se accreditatie organisatie S uif Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding hbo-bachelor Bestuurskunde/Overheidsmanagement van de NHL Hogeschool datum

Nadere informatie

Bijzonder kenmerk Kleinschalig en intensief onderwijs

Bijzonder kenmerk Kleinschalig en intensief onderwijs Bijzonder kenmerk Kleinschalig en intensief onderwijs 4 november 2011 Inhoud 1 Inleiding 3 2 Beoordelingskader 4 3 Procedure 6 pagina 2 1 Inleiding Instellingsbesturen kunnen voor opleidingen met kleinschalig,

Nadere informatie

, n v a o w nederlands- vlaamse accreditatieorganisatie

, n v a o w nederlands- vlaamse accreditatieorganisatie , n v a o w nederlands- vlaamse accreditatieorganisatie US,0 Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding hbo-bachelor Bedrijfseconomie van de Stichting LOI Hoger Onderwijs datum

Nadere informatie

Beoordelingskader Beoordelingskader voor de beperkte opleidingsbeoordeling van de NVAO (Stcrt. 2014, nr 36791).

Beoordelingskader Beoordelingskader voor de beperkte opleidingsbeoordeling van de NVAO (Stcrt. 2014, nr 36791). m ao * nederiands-viaam se accreditatie organisatie Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding hbo-bachelor Human Resource Management van de Hogeschool van Arnhem en Nijmegen

Nadere informatie

luit Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding hbo-bachelor Human Resource Management van de Saxion Hogeschool

luit Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding hbo-bachelor Human Resource Management van de Saxion Hogeschool m a o v nederlands - ulaamse accreditatieorganisatie luit Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding hbo-bachelor Human Resource Management van de Saxion Hogeschool datum 31

Nadere informatie

Opleidingsstatuut Bacheloropleiding Automotive Studiejaar 2015 2016. Regeling Externe toezichthouders bij examens

Opleidingsstatuut Bacheloropleiding Automotive Studiejaar 2015 2016. Regeling Externe toezichthouders bij examens Opleidingsstatuut Bacheloropleiding Automotive Studiejaar 2015 2016 Regeling Externe toezichthouders bij examens Inhoudsopgave 1. Positie en benoeming externe toezichthouders... 3 2. Taak externe toezichthouder

Nadere informatie

Doelstellingen Onderwerp niet behandeld tijdens de verkorte procedure na tijdelijke erkenning.

Doelstellingen Onderwerp niet behandeld tijdens de verkorte procedure na tijdelijke erkenning. Ontwerp van accreditatierapport en -besluit met een positieve beoordeling van de accreditatieaanvraag voor de opleiding Master of Science in de architectuur (master) van de Universiteit Antwerpen (na tijdelijke

Nadere informatie

Toetsing realisatie voorwaarden. AD-programma. Land- en Watermanagement. Hogeschool Van Hall Larenstein. 8 augustus 2017

Toetsing realisatie voorwaarden. AD-programma. Land- en Watermanagement. Hogeschool Van Hall Larenstein. 8 augustus 2017 Toetsing realisatie voorwaarden AD-programma Land- en Watermanagement Hogeschool Van Hall Larenstein 8 augustus 2017 NVAO Toets voorwaarden nieuwe opleiding Adviesrapport Inhoud 1 Beschrijving van de opleiding

Nadere informatie

Conceptkaders HBO5 3 november 2009

Conceptkaders HBO5 3 november 2009 Conceptkaders HBO5 3 november 2009 Inhoud 1 Inleiding 3 2 Toetsing van tot HBO 5 om te vormen opleidingen 5 2.1 Opzet 5 2.2 Beoordelingskader voor tot HBO 5 om te vormen opleidingen 6 2.2.1 Basisgegevens

Nadere informatie

Besluit strekkende tot een positief oordeel van een aanvraag toets nieuwe opleiding van de hbo-master Bestuurskunde van de Hogeschool NCOI

Besluit strekkende tot een positief oordeel van een aanvraag toets nieuwe opleiding van de hbo-master Bestuurskunde van de Hogeschool NCOI wao nederlands - vlaamse accreditatieorganisatie Besluit strekkende tot een positief oordeel van een aanvraag toets nieuwe opleiding van de hbo-master Bestuurskunde van de Hogeschool NCOI datum 30 september

Nadere informatie

Hogeschool HBO Nederland

Hogeschool HBO Nederland Hogeschool HBO Nederland Opleiding: Variant: Locaties: Management, Economie & Recht; voltijd hbo-bachelor; Amsterdam, Arnhem, Breda, Groningen, Rotterdam, Utrecht, Weert en Zwolle Visitatiedatum: 2 november

Nadere informatie

Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding hbo-bachelor

Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding hbo-bachelor nvao nederlands - vlaamse accreditatieorganisatie Besluit Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding hbo-bachelor Docent Muziek van de Fontys Hogescholen datum 28 februari 2017

Nadere informatie

Wijzigingsbesluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding hbomaster

Wijzigingsbesluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding hbomaster nvao nederiartds - vlaamse accreditatieorganisatie Besluit Wijzigingsbesluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding hbomaster Master of Sports van de Fontys Hogescholen datum 12

Nadere informatie

Kwaliteitscode - Vlaanderen 2015-2017

Kwaliteitscode - Vlaanderen 2015-2017 Kwaliteitscode - Vlaanderen 2015-2017 Situering van de Kwaliteitscode Afstemming op Europese referentiekaders De regie-pilots De uitgebreide instellingsreview In de periode 2015-2017 krijgen de universiteiten

Nadere informatie

Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie (na herstel) aan de opleiding hbobachelor

Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie (na herstel) aan de opleiding hbobachelor fnvao w nederlands - vlaamse accreditatieorganisatie @S 1(UI ït Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie (na herstel) aan de opleiding hbobachelor Opleiding tot leraar voortgezet onderwijs

Nadere informatie

Hogeschool INHOLLAND Opleiding: Sociaal Juridische Dienstverlening, hbo bachelor; Varianten: voltijd/deeltijd/duaal Locaties: Rotterdam/Den Haag

Hogeschool INHOLLAND Opleiding: Sociaal Juridische Dienstverlening, hbo bachelor; Varianten: voltijd/deeltijd/duaal Locaties: Rotterdam/Den Haag Hogeschool INHOLLAND Opleiding: Sociaal Juridische Dienstverlening, hbo bachelor; Varianten: voltijd/deeltijd/duaal Locaties: Rotterdam/Den Haag Visitatiedatum: 31 oktober 2006 Netherlands Quality Agency

Nadere informatie

Beoordelingskader Beoordelingskader voor de beperkte toets nieuw Associate-degree (Ad-)programma van de NVAO (Stcrt. 2014, nr 9832).

Beoordelingskader Beoordelingskader voor de beperkte toets nieuw Associate-degree (Ad-)programma van de NVAO (Stcrt. 2014, nr 9832). nvao r nederlands-vlaamse accreditatieorganisatie Gewijzigd besluit strekkende tot een positieve beoordeling van een aanvraag toets nieuw Associate-degreeprogramma Bouwkunde van de Christelijke Hogeschool

Nadere informatie

Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding hbo-bachelor Financial Services Management van de Hogeschool NCOI

Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding hbo-bachelor Financial Services Management van de Hogeschool NCOI nvao nederlands - vlaamse accreditatieorganisatie Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding hbo-bachelor Financial Services Management van de Hogeschool NCOI datum 31 oktober

Nadere informatie

Hogeschool INHOLLAND. Opleiding: Bedrijfskundige Informatica

Hogeschool INHOLLAND. Opleiding: Bedrijfskundige Informatica Hogeschool INHOLLAND Opleiding: Bedrijfskundige Informatica Locaties: Alkmaar: voltijd Amsterdam/Diemen: voltijd, deeltijd en duaal Rotterdam/Den Haag: voltijd, deeltijd en duaal Visitatiedata: 28 en 29

Nadere informatie

Kwaliteitszorgactiviteiten reformatorische academische opleidingsschool (RAOS)

Kwaliteitszorgactiviteiten reformatorische academische opleidingsschool (RAOS) Kwaliteitszorgactiviteiten reformatorische academische (RAOS) Wat? (Kwaliteitsstandaarden NVAO) Hoe? Wanneer? Door wie? Bij wie? Output Standaard 1: Beoogde eindkwalificaties 1. De heeft een geëxpliciteerde

Nadere informatie

Competenties en bekwaamheden van een Daltonleerkracht

Competenties en bekwaamheden van een Daltonleerkracht Naam: School: Daltoncursus voor leerkrachten Competenties en bekwaamheden van een Daltonleerkracht Inleiding: De verantwoordelijkheden van de leerkracht zijn samen te vatten door vier beroepsrollen te

Nadere informatie

Avans Hogeschool, Tilburg

Avans Hogeschool, Tilburg Avans Hogeschool, Tilburg Opleidingen: Varianten: Bouwkunde, Bouwtechnische Bedrijfskunde en Civiele Techniek voltijd en duaal Visitatiedata: 4 en 5 november 2004 NQA (Netherlands Quality Agency) Utrecht,

Nadere informatie

Hogeschool Zeeland, Vlissingen

Hogeschool Zeeland, Vlissingen Hogeschool Zeeland, Vlissingen Opleiding: Werktuigbouwkunde; hbobachelor Varianten: voltijd, duaal en deeltijd Visitatiedata: 27 en 28 oktober 2005 Aanvullende onderzoek aug./sept. 2006 Netherlands Quality

Nadere informatie

Ontwerpkaders: Leeruitkomsten. Versie 1.0/ november Ontwerpkaders: Leeruitkomsten/versie 1.0/november

Ontwerpkaders: Leeruitkomsten. Versie 1.0/ november Ontwerpkaders: Leeruitkomsten/versie 1.0/november Ontwerpkaders: Leeruitkomsten Versie 1.0/ november 2016 1 Flexibel onderwijs Flexibel Onderwijs kenmerkt zich door tijd, plaats en tempo-onafhankelijk studeren. De route is individueel en past bij de uitgangssituatie

Nadere informatie

Informatie werkplekleren

Informatie werkplekleren Informatie werkplekleren Pabo Venlo 2014-2015 Inhoudsopgave Inleiding Blz. 3 Stagedagen Blz. 4 Stageweken Blz. 4 Jaaroverzicht 2014-2015 Blz. 5 Opleidingsprogramma Blz. 6 Propedeusefase Hoofdfase Afstudeerfase

Nadere informatie

Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding hbo-bachelor Bedrijfskunde van de Hogeschool NCOi

Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding hbo-bachelor Bedrijfskunde van de Hogeschool NCOi nuao nederlands- vlaamse accreditatieorganisatie Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding hbo-bachelor Bedrijfskunde van de Hogeschool NCOi datum 30 november 2017 onderwerp

Nadere informatie

Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding hbo-master Physician Assistant van de Hogeschool Rotterdam

Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding hbo-master Physician Assistant van de Hogeschool Rotterdam ,nvao w nederlands-vlaamse accreditatieorganisatie es lult Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding hbo-master Physician Assistant van de Hogeschool Rotterdam datum Gegevens

Nadere informatie

Toelichting beoordelingskader bij beoordeling postinitiële wo-master opleidingen in Nederland

Toelichting beoordelingskader bij beoordeling postinitiële wo-master opleidingen in Nederland Toelichting beoordelingskader bij beoordeling postinitiële wo-master opleidingen in Nederland Het is aan het beoordelingspanel om te bepalen of deze toelichting relevant is bij de beoordeling van de onderhavige

Nadere informatie

Fontys Hogescholen, locatie Eindhoven Opleiding: Fiscale Economie, hbo bachelor Croho: 34409 Varianten: voltijd/deeltijd

Fontys Hogescholen, locatie Eindhoven Opleiding: Fiscale Economie, hbo bachelor Croho: 34409 Varianten: voltijd/deeltijd Fontys Hogescholen, locatie Eindhoven Opleiding: Fiscale Economie, hbo bachelor Croho: 34409 Varianten: voltijd/deeltijd Visitatiedatum: 5 februari 2007 Netherlands Quality Agency (NQA) Utrecht, mei 2007

Nadere informatie

Format samenvatting aanvraag. Opmerking vooraf

Format samenvatting aanvraag. Opmerking vooraf Format samenvatting aanvraag Opmerking vooraf Mocht u de voorkeur geven aan openbaarmaking van de gehele aanvraag in plaats van uitsluitend onderstaande samenvatting dan kunt u dat kenbaar maken bij het

Nadere informatie

Besluit Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding hbo-bachelor

Besluit Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding hbo-bachelor ,nuao r nederiands - iilaamse accreditatieorganisatie Besluit Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding hbo-bachelor Media, Informatie en Communicatie van de Saxion Hogeschool

Nadere informatie

Alliantie Kunsten Fontys Zuyd. Master Kunsteducatie

Alliantie Kunsten Fontys Zuyd. Master Kunsteducatie Alliantie Kunsten Fontys Zuyd Master Kunsteducatie Netherlands Quality Agency (NQA) Maart 2011 2/57 NQA audit bestaande hbo-masteropleiding Master Kunsteducatie Managementsamenvatting Dit rapport is het

Nadere informatie

Hogeschool Rotterdam, Rotterdam

Hogeschool Rotterdam, Rotterdam Hogeschool Rotterdam, Rotterdam Opleiding: Communicatie, hbo bachelor Croho: 34405 Varianten: voltijd/deeltijd/duaal Visitatiedatum: 10 mei 2007 Netherlands Quality Agency (NQA) Utrecht, oktober 2007 2/63

Nadere informatie

Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding hbo-bachelor. Christelijke Hogeschool Ede

Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding hbo-bachelor. Christelijke Hogeschool Ede swqo r nederlands - Vlaamse accreditatieorganisatie luit Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding hbo-bachelor Human Resource Management van de Christelijke Hogeschool Ede

Nadere informatie

Hogeschool INHOLLAND, School of Agriculture and Technology

Hogeschool INHOLLAND, School of Agriculture and Technology Hogeschool INHOLLAND, School of Agriculture and Technology Opleiding: Luchtvaarttechnologie, bachelor Variant: voltijd Visitatiedata: 5 en 6 april 2005 NQA (Netherlands Quality Agency) Utrecht, augustus

Nadere informatie

Chemie van de Hogeschool van Arnhem en Nijmegen

Chemie van de Hogeschool van Arnhem en Nijmegen nvao w nederlands-vlaamse accreditatie organisatie ït Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding hbo-bachelor Chemie van de Hogeschool van Arnhem en Nijmegen datum 31 juli 2017

Nadere informatie

Avans Hogeschool. Fotografie, hbo-master; Visitatiedatum: 18 mei 2006

Avans Hogeschool. Fotografie, hbo-master; Visitatiedatum: 18 mei 2006 Avans Hogeschool Opleiding: Variant: Fotografie, hbo-master; voltijd Visitatiedatum: 18 mei 2006 Netherlands Quality Agency (NQA) Utrecht, december 2006 2 NQA - visitatie Avans Hogeschool, hbo-masteropleiding

Nadere informatie

es luit Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding hbo-bachelor Toegepaste Wiskunde van de Hogeschool van Amsterdam

es luit Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding hbo-bachelor Toegepaste Wiskunde van de Hogeschool van Amsterdam m a o r nederlands - v/aamse accreditatieorganisatie es luit Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding hbo-bachelor Toegepaste Wiskunde van de Hogeschool van Amsterdam datum

Nadere informatie

Bachelor of Business Administration (MER opleiding)

Bachelor of Business Administration (MER opleiding) Bachelor of Business Administration (MER opleiding) voor decentrale overheden Het Onderwijs De Bachelor of Business Administration voor decentrale overheden (Management, Economie & Recht, MER) wordt aangeboden

Nadere informatie