EG en grondrechten. grondrechtenbescherming

Transcriptie

1 EG en grondrechten prof.mr. M.c. Burkens mr. H.R.B.M. Kummeiing (red.) Gevolgen van de Europese integratie voor de nationale grondrechtenbescherming Met bijdragen van: prof.mr. M.C. Burkens mr. H.R.B.M. Kummeiing drs. M.A.J. Leenders mr. H.R. Lunshof mr. J.B. Mus mr. L.F.M. Verhey mr. B.P. Vermeulen 1993 W.E.J. Tjeenk Willink Zwoile in samenwerking met het Nederlands Instituut voor Sociaal en Economisch Recht NISER

2 Voorwoord Afkortingen V XV ALGEMEEN DEEL 1 De invloed van het gemeenschapsrecht op de nationale rcchtaordc 1 mr. H.R.B.M. Kummeiing en mr.j.b. Mus 1. Inleiding 1 2. Algemene aspecten van de interne werking Volkenrecht in het algemeen Het communautaire recht De rol van het Hof van Justitie 4 3. Uitbreiding communautaire rechtsorde 6 4. Normstelling in de EG Inleiding Legaliteitsproblemen Het democratisch tekort Implementatieperikelen Rechtsbescherming Algemeen Toegang tot de rechter Rechtstreekse werking Horizontale rechtstreekse werking Richtlijnconforme interpretatie Francovich-aansprakelijkheid Handhaving Slotbeschouwing 31 2 Grundrechten als algemene beginselen van gemeenschapsrecht 33 De jurisprudentie van het Hof van Justitie drs. MA.J. Leenders 1. Inleiding Nationale grondrechten De eerste erkenning van grondrechten als algemene rechtsbeginselen in het gemeenschapsrecht Toepassing en invulling van grondrechten door het Hof van Justitie Grondrechten in het ambtenarenrecht van de Gemeenschappen 41 IX

3 6. Verblijfsrecht en aanverwante terreinen Toepassing van richtlijnen inzake gelijke behandeling van mannen en vrouwen Grondrechten in het mededingingsrecht Formele reikwijdte van de grondrechtenbescherming in het gemeenschapsrecht Aanvullende werking van andere algemene rechtsbeginselen Conclusies en evaluatie 66 3 Gemeenschapsrecht en het EVRM 71 prof. mr. M.C. Burkens 1. Achtergronden en historische ontwikkeling van de communautaire grondrechtenproblematiek Ontwikkeling naar toetreding van de Gemeenschap tot het EVRM Geschiedenis Bezwaren van lidstaten tegen toetreding tot het EVRM De Commissie-memoranda van 1979 en ^ 3.1. Het memorandum van Algemeen: pro en contra toetreding tot het EVRM Institutionele problemen * Technische aspecten Enkele bijzondere problemen 3.2. Het memorandum van Algemeen Reacties op specifieke bedenkingen 8 " 4. Een nadere afweging op hoofdpunten 8 ' 4.1. De argumenten pro toetreding De argumenten contra toetreding Slotbeschouwing " BIJZONDERE ONDERWERPEN 4 Gemeenschapsrecht en sexe-discriminatie "' drs. MAJ. Leenders 1. Inleiding Schets van het toepasselijke gemeenschapsrecht en de doorwerking daarvan Schets van de Nederlandse wetgeving ter implementatie van art. 119 EEG-Verdrag en de Eerste, Tweede en Vierde Richtlijn De begrippen directe en indirecte discriminatie Gelijke beloning ll Het begrip 'beloning' l 10

4 5.2. Gelijke beloning volgens de WGB Handhaving Bewijsrecht De Commissie Gelijke Behandeling Systeemfouten Conclusies Europese integratie en het asielrecht 141 In het kielzog van Schengen mr. B.P. Vermeulen 1. Inleiding Schets van de ontwikkelingen in het Schengen-kader Het Akkoord van Schengen (1985) Opheffing van de binnengrenscontrole (art. 8A EEG-Verdrag) niet communautair te realiseren De Uitvoeringsovereenkomst van Schengen (1990); het Schengen-Polenverdrag (1991) Schets van de ontwikkelingen in en rondom de Ad Hoc Groep Immigratie Het Verdrag van Dublin (1990) en andere verdragen Voorstellen tot harmonisatie van het asielrecht De rol van het parlement bij de totstandkoming van recente asielrelevante verdragen De uitvoerende comite's en de parlementaire controle daarop De parlementaire controle op de besluitvorming in de Ad Hoc Groep Immigratie en in het Unie-verdrag De verantwoordelijkheid van de Nederlandse Staat om een asielverzoek te behandelen Inleiding Behandeling van aan de grens ingediende asielverzoeken Eisen van een behoorlijke asielprocedure Wordt er voldaan aan de voorwaarden voor overdracht van de verantwoordelijkheid om het asielverzoek te behandelen? De verantwoordelijkheid om het asielverzoek te behandelen naar (toekomstig) Nederlands recht De wet tot implementatie van de Uitvoeringsovereenkomst. De verplichte overdracht van het asielverzoek aan de verantwoordelijke lidstaat De ontsnappingsclausule van art. 15 lid 2 (nieuw) Vreemdelingenwet De verplichte overdracht van het asielverzoek aan de verantwoordelijke lidstaat ingevolge wetsontwerp Verplichte toepassing van het leerstuk van een derde 'land van eerste opvang' in wetsontwerp XI

5 8.5. De aanvaardbaarheid van het leerstuk van het derde 'land van eerste opvang' in wetsontwerp Vervoersondernemingen en Oosteuropese staten als grenswacht Carrier sanctions Overname-overeenkomsten Voorkeur voor een communautaire oplossing? Samenvatting van de kritiek Argumenten voor en tegen communautisering Hoe communautariseren? 181 Bijlage. Enige relevante verdrags- en wetsartikelen De ontwikkeling naar een Europees staatsburgerschap 189 mr. H.R. Lunshof 1. Inleiding EG-lidstaat onderdanen in andere lidstaten Arbeid Diensten Zel&tandigen Studie Verblijf na verrichten van arbeid of diensten 'Restgroep' EG- en nationaal buitengrensbeleid 'EG-burgers', wie zijn dat? Harmonisatie vreemdelingenbeleid lidstaten Nationaliteitsrecht Nederland Het nationaliteitsbegrip in de lidstaten van de EG Naar een EG-burgerschap? Europese integratie en privacy-bescherming 219 mr. L.F.M. Verhey 1. Inleiding De Nederlandse privacywetgeving Het privacyconcept De nadere uitwerking: het wetsvoorstel van de Staatscommissie Koopmans De Wet persoonsregistraües Europese privacynormen De Raad van Europa De Europese Gemeenschappen Enkele bijzondere intergouvernementele verdragen Het belang van harmonisatie in EG-verband 232 XII

6 4. Privacybescherming in het geldende EG-recht Het recht op privacy als algemeen rechtsbeginsel van het EG-recht Het recht op privacy als beperking van de communautaire vrijheden Het ontwerp van de EG-Richtlijn Totstandkoming van de ontwerp-richtlijn Inhoud van de ontwerp-richdijn Consequenties voor het Nederlandse recht De Conventie van de Raad van Europa De Uitvoeringsovereenkomst van het Verdrag van Schengen De ontwerp EG-Richdijn Algemene lijnen Conclusies Gemeenschapsrecht en de omroep 259 prof. mr. M.C. Burkens en mr. H.R.B.M. Kummeiing 1. Inleiding Het Nederlandse kader Grondwettelijke regeling Het nationale omroepbestel De omroep in het kader van de Raad van Europa De betekenis van art. 10 EVRM voor de omroep Beperkingsmogelijkheden Zorgplicht De Conventie inzake grensoverschrijdende televisie De omroep in het kader van de Gemeenschap De jurisprudentie van het Hof van Justitie De excepties op het vrij verkeer van diensten De jurisprudentie inzake art. 10 EVRM De Televisierichtlijn Recente aanpassingen van de Nederlandse mediaregelgeving De inrichting van een nieuw nationaal omroepbestel Algemeen Plannen voor de publieke omroep Plannen voor commerciele omroep Commentaar Slotbeschouwing 294 Jurisprudentieregister 297 XIII