Maakkunde. Waarom NEMO Wat is Maakkunde De lesmethode Leerkrachtentrainingen Leerkracht Marjan Gietermans Vragen? Zelf aan de slag!

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Maakkunde. Waarom NEMO Wat is Maakkunde De lesmethode Leerkrachtentrainingen Leerkracht Marjan Gietermans Vragen? Zelf aan de slag!"

Transcriptie

1

2 Maakkunde o o o o o o o o Waarom NEMO Wat is Maakkunde De lesmethode Leerkrachtentrainingen Leerkracht Marjan Gietermans Vragen? Zelf aan de slag! Evaluatie 2

3 Waarom NEMO? 3

4 Wetenschap en technologie toegankelijk maken voor kinderen is ons dagelijks werk 4

5 We willen scholen helpen W&T op een goede en duurzame manier in de klas te brengen 5

6

7 Maakkunde: Uitgebreid lesmateriaal rond Wetenschap & Technologie voor groep 1 t/m 8 Hands-on en praktijkgericht Leerlingen lossen zelf een wens of probleem op Eerst onderzoeken zij de wetenschap achter bepaalde principes Met de ontwerpcyclus ontwerpen zij iets om het probleem op te lossen 7

8 8

9 NEMO helpt kinderen hun talenten en 21 e eeuwse vaardigheden te oefenen en ontwikkelen Met een heldere lesmethode en eenvoudige middelen, gericht op maken Maakkunde laat kinderen experimenteren met realistische uitdagingen voor Wetenschap & Technologie en wakkert interesse van kinderen voor W&T aan Maakkunde versterkt het zelfvertrouwen en onderzoekend vermogen van kinderen en maakt kinderen bewust van het brede spectrum van W&T 9

10 De lesmethode 10

11 Gebaseerd op wetenschappelijk onderzoek, ontwikkeld samen met het onderwijs en getest in de klas 11

12 Inhoudelijke uitgangspunten Aansprekende uitdagingen voor leerlingen Ontwerpend en onderzoekend leren Gericht op maken Opgebouwd rondom ontwerpcyclus en onderzoekscyclus Leerlingen ontwikkelen kennis, houding én vaardigheden Passend bij kerndoelen SLO 2020, integratie met taal en rekenen 12

13 10 aansprekende thema s 20 aansprekende uitdagingen 13

14 De lessen Introductieles: Wat is techniek? Les 1 Introduceert het probleem en legt de basis voor de volgende lessen Les 2 Richt zich op het doen van onderzoek, de leerlingen gebruiken de opgedane kennis in het ontwerp Les 3 De leerlingen ontwerpen en maken hun oplossing Les 4 Evalueren en presenteren van het product 14

15 De Modules Iedere module heeft een eigen thema 1 module = 4 lessen + 1 introductieles 2 versies van elke module: groep 1 t/m 4 groep 5 t/m 8 Per versie: een heldere leerkrachtenhandleiding werkbladen voor de leerlingen benodigdhedenlijst presentatiemateriaal voor in de klas 15

16 Leerkrachten trainingen 16

17 De teamtrainingen maken je vertrouwd met de methode en de activiteiten 17

18 Om bekend te raken met de activiteiten die de kinderen gaan doen, doe je ze zelf ook 18

19 Veel aandacht voor de didactiek van ontwerpend leren en onderzoek doen, maar óók voor het differentiëren naar niveau en type kind 19

20 Je gaat naar huis met kennis en vaardigheden om Maakkunde direct toe te passen in de klas 20

21 Trainingen en modules Basistraining + module Geluid Vervolgtrainingen Training A Training B Training C Evenwicht, Elektriciteit, Satellieten Drijven & Zinken, Irrigatie, Krachten Chemie, Inhoudsmaten, Isolatie 21

22 Vragen? 22

23 Zelf aan de slag! 23

24 Maak een seinlampje Probleem Je wilt tijdens het werken iets vragen aan de juf/ meester maar je wilt niet de hele tijd met je hand in de lucht zitten. Hoe maak je duidelijk dat je hulp nodig hebt? Uitdaging Ontwerp en maak een seinlampje, dat je kunt aanzetten wanneer je hulp van de juf of meester nodig hebt. 24

25 Criteria het lampje moet op je tafel kunnen staan het moet zo min mogelijk ruimte innemen het ledlichtje mag niet direct op de batterij aangesloten worden (anders brandt het door) het lampje moet aan en uit kunnen de juf of meester moet het lichtje vanaf een afstand kunnen zien Tijd: 20 minuten 25

26 Evaluatie

27 Is het probleem opgelost? het lampje moet op je tafel kunnen staan het moet zo min mogelijk ruimte innemen het ledlichtje mag niet direct op de batterij aangesloten worden (anders brandt het door) het lampje moet aan en uit kunnen de juf of meester moet het lichtje vanaf een afstand kunnen zien 27

28 Dankjewel!

Programma. Introductie Maakkunde Trainingen Aan de slag

Programma. Introductie Maakkunde Trainingen Aan de slag Programma Introductie Maakkunde Trainingen Aan de slag 2 Introductie 3 Wetenschap en technologie toegankelijk maken voor kinderen is ons dagelijks werk 4 Het belang van maakonderwijs Zelf doen, talentontwikkeling,

Nadere informatie

Wetenschap en techniek talent 2015

Wetenschap en techniek talent 2015 Wetenschap en techniek talent 2015 Een onderzoekende houding bij kinderen. Hoe krijg je dit voor elkaar? faculteit gedrags- en maatschappijwetenschappen ontwikkelingspsychologie Even voorstellen Sabine

Nadere informatie

Waarom Wetenschap en Techniek W&T2015

Waarom Wetenschap en Techniek W&T2015 Waarom Wetenschap en Techniek W&T2015 In het leven van alle dag speelt Wetenschap en Techniek (W&T) een grote rol. We staan er vaak maar weinig bij stil, maar zonder de vele uitvindingen in de wereld van

Nadere informatie

Wetenschap & Technologie Ontwerpend leren. Ada van Dalen

Wetenschap & Technologie Ontwerpend leren. Ada van Dalen Wetenschap & Technologie Ontwerpend leren Ada van Dalen Wat is W&T? W&T is je eigen leven W&T: geen vak maar een benadering De commissie wil onderstrepen dat wetenschap en technologie in haar ogen géén

Nadere informatie

Wetenschap en technologie in het basisonderwijs

Wetenschap en technologie in het basisonderwijs Wetenschap en technologie in het basisonderwijs Hoe dan? Makkelijker gezegd dan gedaan. Anna Hotze, Hogeschool ipabo Amsterdam PO congres, 10 oktober 2018 Fascinatie 2 Deze en toekomstige problemen Vragen

Nadere informatie

NEMO - science center

NEMO - science center NEMO - science center Afstudeerproject HAS Den Bosch, onderdeel van KIGO-project Educatie en Dierenwelzijn Opdrachtgever: Begeleidende docenten: Projectteam: Reineke Hameleers namens Dierenbescherming

Nadere informatie

Waar kinderen een betere toekomst leren ontwerpen met nieuwe technologieën

Waar kinderen een betere toekomst leren ontwerpen met nieuwe technologieën Waar kinderen een betere toekomst leren ontwerpen met nieuwe technologieën Waar leerlingen leren ontwerpen en maken, met nieuwe technologieën, rondom een maatschappelijk thema. Wat zou jij écht willen

Nadere informatie

Professionalisering van basisschoolleerkrachten m.b.t. taalgericht W&T-onderwijs. Anna Hotze en Edith Louman, Hogeschool ipabo Katja van Geer, NEMO

Professionalisering van basisschoolleerkrachten m.b.t. taalgericht W&T-onderwijs. Anna Hotze en Edith Louman, Hogeschool ipabo Katja van Geer, NEMO Professionalisering van basisschoolleerkrachten m.b.t. taalgericht W&T-onderwijs Anna Hotze en Edith Louman, Hogeschool ipabo Katja van Geer, NEMO EWT congres, 5 april 2017 Het project Professionalisering

Nadere informatie

Waar kinderen een betere toekomst leren ontwerpen met nieuwe technologiën

Waar kinderen een betere toekomst leren ontwerpen met nieuwe technologiën Waar kinderen een betere toekomst leren ontwerpen met nieuwe technologiën WAAR LEERLINGEN LEREN ONTWERPEN EN MAKEN, MET NIEUWE TECHNOLOGIEËN, RONDOM EEN MAATSCHAPPELIJKE THEMA WELKE ÉÉN DING ZOU JIJ WILLEN

Nadere informatie

Drijven maar! 3-5. Auteur : Kristof Van de Keere, VIVES, Belgium. jaar. Wetenschappelijke inhoud: Natuurwetenschap

Drijven maar! 3-5. Auteur : Kristof Van de Keere, VIVES, Belgium. jaar. Wetenschappelijke inhoud: Natuurwetenschap 3-5 jaar Wetenschappelijke inhoud: Natuurwetenschap Beoogde concepten/vaardigheden: Beoogde leeftijdsgroep: 3-5 jaar oud Duur van de activiteit: 20 minuten Samenvatting: Deze activiteit past binnen een

Nadere informatie

Wetenschap en techniekonderwijs op

Wetenschap en techniekonderwijs op Inleiding verzorgt ervarings- en ontwikkelingsgericht onderwijs. Wij bieden de kinderen basisvaardigheden waarmee ze de wereld om hen heen leren kennen. Wetenschap en techniek (W&T) worden steeds belangrijker

Nadere informatie

Waar kinderen een betere toekomst leren ontwerpen met nieuwe technologiën

Waar kinderen een betere toekomst leren ontwerpen met nieuwe technologiën Waar kinderen een betere toekomst leren ontwerpen met nieuwe technologiën WAAR LEERLINGEN LEREN ONTWERPEN EN MAKEN, MET NIEUWE TECHNOLOGIEËN, RONDOM EEN MAATSCHAPPELIJKE THEMA WELKE ÉÉN DING ZOU JIJ WILLEN

Nadere informatie

Maken in de klas als Begrijpend doen

Maken in de klas als Begrijpend doen Maken in de klas als Begrijpend doen MAKEN en DOEN is leuk. Leerlingen krijgen er een sprankeling van in hun ogen. In een goede MAAK-les kunnen ze opgaan in hun werk. Dat betekent niet dat we alleen met

Nadere informatie

Begrijpend lezen in een ander licht

Begrijpend lezen in een ander licht Begrijpend lezen in een ander licht 48 TAAL IN DE CONTEXT VAN W&T plus ondertitel betreffende uitgave Conny Boendermaker Windesheim Flevoland Onderzoekend en ontwerpend leren als geschikte context voor

Nadere informatie

HANDBOEK POWER OF PLAY MAAK JE EIGEN SPEELMATERIAAL VOOR MIDDEN- EN BOVENBOUW VOORBEELD PAGINA S

HANDBOEK POWER OF PLAY MAAK JE EIGEN SPEELMATERIAAL VOOR MIDDEN- EN BOVENBOUW VOORBEELD PAGINA S HANDBOEK POWER OF PLAY MAAK JE EIGEN SPEELMATERIAAL VOOR MIDDEN- EN BOVENBOUW PAGINA S Copyright 2018 Right To Play & Jantje Beton ( de uitgever ) Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag

Nadere informatie

Wetenschap en Technologie, Science, óók voor hoogbegaafde leerlingen op PO en onderbouw VO.

Wetenschap en Technologie, Science, óók voor hoogbegaafde leerlingen op PO en onderbouw VO. VO-PO samenwerking Kandinsky - Talent Wetenschap en Technologie, Science, óók voor hoogbegaafde leerlingen op PO en onderbouw VO. VO-PO samenwerking Kandinsky - Talent Wetenschap en Technologie, Science,

Nadere informatie

Ontwerpend leren. de ruimte in. Drs. ing. H. (Henk) Averesch

Ontwerpend leren. de ruimte in. Drs. ing. H. (Henk) Averesch Ontwerpend leren de ruimte in Drs. ing. H. (Henk) Averesch Kennismaking Wie ben ik? Henk Averesch - Docent natuur/w&t/ict/onderzoek/ppo - Projectleider W&T-in-de-pabo - Coördinator en docent MLI Wat gaan

Nadere informatie

Concept Cartoons. Ed van den Berg, Kenniscentrum Hogeschool van Amsterdam en VU EWT Noord-Holland en Flevoland

Concept Cartoons. Ed van den Berg, Kenniscentrum Hogeschool van Amsterdam en VU EWT Noord-Holland en Flevoland Concept Cartoons Ed van den Berg, Kenniscentrum Hogeschool van Amsterdam en VU EWT Noord-Holland en Flevoland Doelen wetenschap en techniekonderwijs Inhoud: Biologie, natuurkunde, scheikunde, techniek,

Nadere informatie

Onderzoekend en ontwerpend leren bij OJW: ruimte voor 21e eeuwse vaardigheden

Onderzoekend en ontwerpend leren bij OJW: ruimte voor 21e eeuwse vaardigheden SLO nationaal expertisecentrum leerplanontwikkeling Onderzoekend en ontwerpend leren bij OJW: ruimte voor 21e eeuwse vaardigheden Marja van Graft Leerplan(kader) Wetenschap & technologie e Conferentie

Nadere informatie

Bruggen. elsmarlon smithuis. CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie. https://maken.wikiwijs.nl/60956

Bruggen. elsmarlon smithuis. CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie. https://maken.wikiwijs.nl/60956 Auteur Laatst gewijzigd Licentie Webadres elsmarlon smithuis 30 april 2015 CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie https://maken.wikiwijs.nl/60956 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs van Kennisnet.

Nadere informatie

Hoe integreer ik praktisch STEM in mijn klas en mijn lessen? Kansen zien en grijpen rond STEM. Patrick Vanluchene (BLIO) STEM leerkracht

Hoe integreer ik praktisch STEM in mijn klas en mijn lessen? Kansen zien en grijpen rond STEM. Patrick Vanluchene (BLIO) STEM leerkracht Hoe integreer ik praktisch STEM in mijn klas en mijn lessen? Kansen zien en grijpen rond STEM Patrick Vanluchene (BLIO) STEM leerkracht Hoe zijn we tot STEM-onderwijs gekomen? Project robot. een drietal

Nadere informatie

Hoe een natuur & techniek les een wetenschap & technologie les werd door het stellen van goede vragen.

Hoe een natuur & techniek les een wetenschap & technologie les werd door het stellen van goede vragen. Hoe een natuur & techniek les een wetenschap & technologie les werd door het stellen van goede vragen. Onderzoekend en ontwerpend leren op basisschool de Kingbeek! Hij drijft! Jongens, er dreef! Kump schnel

Nadere informatie

STEM. Visietekst van het GO! onderwijs van de. 28 november Vlaamse Gemeenschap

STEM. Visietekst van het GO! onderwijs van de. 28 november Vlaamse Gemeenschap STEM Visietekst van het GO! 28 november 2016 onderwijs van de Vlaamse Gemeenschap 2 Samenvatting In de beleidsnota 2014-2019 stelt Vlaams minister van Onderwijs de ambitie om leerlingen warmer te maken

Nadere informatie

Met meer dan dertig basisscholen in den Bosch e.o.

Met meer dan dertig basisscholen in den Bosch e.o. Talentontwikkeling voor en door jongeren www.oho-t.nl Onderwijs helpt Onderwijs bij talentontwikkeling (OhO-t) bestaat alleen in een krachtig, regionaal onderwijsnetwerk, liefst met betrokkenheid van bedrijfsleven

Nadere informatie

Nulmeting DNA-onderwijs Totaal aantal vragen: 14

Nulmeting DNA-onderwijs Totaal aantal vragen: 14 09/26/2017 Nulmeting DNA-onderwijs Totaal aantal vragen: 14 De meeste juiste antwoorden: #0 Minste Juiste antwoorden: #0 1. Hoe kijk jij naar je leerlingen? Erwin van Harmelen Sven Er zijn natuurlijk diverse

Nadere informatie

Een onderzoekende houding bij leerlingen. Hoe krijg je dit voor elkaar?

Een onderzoekende houding bij leerlingen. Hoe krijg je dit voor elkaar? Een onderzoekende houding bij leerlingen Hoe krijg je dit voor elkaar? Bouwbijeenkomst Datum: 30 oktober 2013 Henderien Steenbeek - h.w.steenbeek@rug.nl, h.w.steenbeek@pl.hanze.nl Sabine van Vondel s.van.vondel@rug.nl

Nadere informatie

Jonge Ontdekkers. Onthulling nieuwe website!!!! VVE Alphen d.d. 22 februari Welkom! De juf als wetenschapper? Platform Onderwijs 2032

Jonge Ontdekkers. Onthulling nieuwe website!!!! VVE Alphen d.d. 22 februari Welkom! De juf als wetenschapper? Platform Onderwijs 2032 Jonge Ontdekkers Onthulling nieuwe website!!!! VVE Alphen d.d. 22 februari 2017 Welkom! De juf als wetenschapper? Doelen: Waaròm Wat is het nou precies: W&T? Hoe dan? Toewerken naar een kader Maar vooral

Nadere informatie

Energie. Docentenhandleiding. Lesmateriaal onderbouw havo/vwo. Dit lesmateriaal is voor gebruik in NEMO

Energie. Docentenhandleiding. Lesmateriaal onderbouw havo/vwo. Dit lesmateriaal is voor gebruik in NEMO Energie Docentenhandleiding Lesmateriaal onderbouw havo/vwo Dit lesmateriaal is voor gebruik in NEMO Informatie bij dit lesmateriaal NEMO en onderwijs NEMO heeft een uitgebreid gratis educatief aanbod

Nadere informatie

Gebruik het vragenmachientje en bedenk een onderzoeksvraag

Gebruik het vragenmachientje en bedenk een onderzoeksvraag Instructieblad Gebruik het vragenmachientje en bedenk een onderzoeksvraag Onderzoeken is leuk omdat je wat over jezelf leert: wat je kunt en hoe creatief je bent. Ook leer je over je omgeving en de wereld.

Nadere informatie

Tabellenboek Peiling Wetenschap en Technologie 2015

Tabellenboek Peiling Wetenschap en Technologie 2015 Hoe besteedt u aandacht aan wetenschap en technologie in uw lessen Nooit Soms Regelmatig Vaak Altijd Gemiddeld Vakgebonden (als apart vak) 55% 31% 9% 3% 2% 100% 1,7 Project(week) gebonden (alleen in projecten

Nadere informatie

Taalgericht de klas in! Een taalgerichte W&T-les voorbereiden en uitvoeren Presentatie door : Anna Hotze, Edith Louman en Meie van Laar

Taalgericht de klas in! Een taalgerichte W&T-les voorbereiden en uitvoeren Presentatie door : Anna Hotze, Edith Louman en Meie van Laar Taalgericht de klas in! Een taalgerichte W&T-les voorbereiden en uitvoeren Presentatie door : Anna Hotze, Edith Louman en Meie van Laar Jantien Smit: j.smit@saxion.nl Meie van Laar: vanlaar@e-nemo.nl Anna

Nadere informatie

Taalgericht de klas in! Een taalgerichte W&T-les voorbereiden en uitvoeren

Taalgericht de klas in! Een taalgerichte W&T-les voorbereiden en uitvoeren Taalgericht de klas in! Een taalgerichte W&T-les voorbereiden en uitvoeren Jantien Smit: j.smit@saxion.nl Meie van Laar: vanlaar@e-nemo.nl Anna Hotze: a.hotze@ipabo.nl Martine Gijsel: m.a.r.gijsel@saxion.nl

Nadere informatie

Korte beschrijving project: De leerlingen van groep 7 en 8 maken per groep één gezamenlijk lied. Ze maken muziek, tekst en videoclip zelf.

Korte beschrijving project: De leerlingen van groep 7 en 8 maken per groep één gezamenlijk lied. Ze maken muziek, tekst en videoclip zelf. Lesbrief CmK Titel Project: Dit zijn wij! Groep: 7/8 Ontwikkeld door: Jos Netto Korte beschrijving project: De leerlingen van groep 7 en 8 maken per groep één gezamenlijk lied. Ze maken muziek, tekst en

Nadere informatie

Cultuuronderwijs in school

Cultuuronderwijs in school Cultuuronderwijs in school Handreiking voor het schrijven van een beleidsplan cultuuronderwijs Het Motto Een motto of beweegreden is een korte tekst die de bedoeling van iets weergeeft. In dit geval een

Nadere informatie

Educatief pakket duurzame energie Didactische onderbouwing

Educatief pakket duurzame energie Didactische onderbouwing Educatief pakket duurzame energie Didactische onderbouwing Inhoud Welkom Doelen Profielschetsen Materialen Bijlagen Met het Solly Systeem worden kinderen al op jonge leeftijd geïntroduceerd in de wereld

Nadere informatie

Ontwikkelingen in het onderwijs

Ontwikkelingen in het onderwijs SLO nationaal expertisecentrum leerplanontwikkeling Ontwikkelingen in het onderwijs Marja van Graft Inspiratiedag NME 10 april 2017 Leerplan(kader) Wetenschap & technologie Doelen bijeenkomst informeren

Nadere informatie

Evaluatie door de leerkracht

Evaluatie door de leerkracht Evaluatie door de leerkracht Het ontwikkelen van wetenschappelijke en technische competenties van je leerlingen vraagt om tijd en de nodige feedback. Net zoals in de ontwerpcyclus, waarin leerlingen moeten

Nadere informatie

Hier brandt de lamp. Klas:.. Hier brandt de lamp Blz 1 / 13 Cremers François, Boutsen Ingrid, Kenens Hilde

Hier brandt de lamp. Klas:.. Hier brandt de lamp Blz 1 / 13 Cremers François, Boutsen Ingrid, Kenens Hilde Hier brandt de lamp. Naam: Klas:.. Hier brandt de lamp Blz 1 / 13 Opdracht 1. Wat werkt met elektriciteit. 1. Welk toestel heeft elektriciteit nodig om de kunnen werken? Zet een kruisje onder JA of NEEN.

Nadere informatie

Lesmateriaal Drijven en Zinken

Lesmateriaal Drijven en Zinken Lesmateriaal Drijven en Zinken Welke voorkennis hebben de leerlingen nodig? Deze les maakt deel uit van een lessenserie over drijven en zinken. Voor deze eerste les van de lessenserie is geen voorkennis

Nadere informatie

Alles over. Blink Wereld aardrijkskunde. Achtergrondinformatie, bestellijsten en additionele materialen

Alles over. Blink Wereld aardrijkskunde. Achtergrondinformatie, bestellijsten en additionele materialen Alles over Achtergrondinformatie, bestellijsten en additionele materialen Wij vinden het belangrijk dat u goed geïnformeerd wordt om vervolgens de juiste keuze te kunnen maken. In samenwerking met de educatieve

Nadere informatie

Beroepsproduct Project Wetenschap en technologie op de basisschool

Beroepsproduct Project Wetenschap en technologie op de basisschool Beroepsproduct Project Wetenschap en technologie op de basisschool In dit beroepsproduct ontwerp je onderwijs op het gebied van Wetenschap en technologie voor de basisschool. Uitgangspunt bij je onderwijsontwerp

Nadere informatie

Alles over. Blink Wereld Geschiedenis. Achtergrondinformatie, bestellijsten en additionele materialen

Alles over. Blink Wereld Geschiedenis. Achtergrondinformatie, bestellijsten en additionele materialen Alles over Achtergrondinformatie, bestellijsten en additionele materialen Wij vinden het belangrijk dat u goed geïnformeerd wordt om vervolgens de juiste keuze te kunnen maken. In samenwerking met de educatieve

Nadere informatie

DE 12 VAN DOK12. Dit ben ik

DE 12 VAN DOK12. Dit ben ik Dit ben ik Op DOK12 verwerf ik kennis, vaardigheden en ontwikkel ik mij als persoon. Ik krijg ruimte om mijzelf goed te leren kennen, te zijn wie ik ben en mijn talenten te ontwikkelen. Ook leer ik oog

Nadere informatie

Zoeken naar leven. Leerkrachtenhandleiding. Lesmateriaal groep 7-8. Dit lesmateriaal is voor gebruik in NEMO

Zoeken naar leven. Leerkrachtenhandleiding. Lesmateriaal groep 7-8. Dit lesmateriaal is voor gebruik in NEMO Zoeken naar leven Leerkrachtenhandleiding Lesmateriaal groep 7-8 Dit lesmateriaal is voor gebruik in NEMO Informatie bij dit lesmateriaal NEMO en onderwijs NEMO heeft een uitgebreid gratis educatief aanbod,

Nadere informatie

Lesmateriaal en leermiddelen voor het stimuleren van (neuro)cognitieve vaardigheden

Lesmateriaal en leermiddelen voor het stimuleren van (neuro)cognitieve vaardigheden Lesmateriaal en leermiddelen voor het stimuleren van (neuro)cognitieve vaardigheden Jelle Jolles, Marleen van Tetering, Mathilde van Gerwen & Bianca Koomen Tetering, Gerwen, Koomen, Jolles. Workshop voor

Nadere informatie

Alles over. Blink Wereld geschiedenis. Achtergrondinformatie, bestellijsten en additionele materialen

Alles over. Blink Wereld geschiedenis. Achtergrondinformatie, bestellijsten en additionele materialen Alles over Achtergrondinformatie, bestellijsten en additionele materialen Wij vinden het belangrijk dat u goed geïnformeerd wordt om vervolgens de juiste keuze te kunnen maken. In samenwerking met de educatieve

Nadere informatie

kansen voor betekenisvol zaakvakonderwijs

kansen voor betekenisvol zaakvakonderwijs SLO nationaal expertisecentrum leerplanontwikkeling kansen voor betekenisvol zaakvakonderwijs Martin Klein Tank Leerplan(kader) Techniekpact jaarconferentie Wetenschap & 19 technologie mei 2014 Waarom?

Nadere informatie

Academische taal & gesprekken over techniek met kleuters

Academische taal & gesprekken over techniek met kleuters Academische taal & gesprekken over techniek met kleuters Masterclass in het kader van WETENSCHAP EN TECHNOLOGIE ALS GRONDHOUDING EN VAKOVERSTIJGENDE BENADERING Lotte Henrichs 1 Academische taal??? Ik???

Nadere informatie

DESIGN-BASED LEREN een online tool om docenten te ondersteunen bij het ontwikkelen van lesmateriaal

DESIGN-BASED LEREN een online tool om docenten te ondersteunen bij het ontwikkelen van lesmateriaal DESIGN-BASED LEREN een online tool om docenten te ondersteunen bij het ontwikkelen van lesmateriaal Technische Universiteit Eindhoven, faculteit Industrial Design DESIGN-BASED LEREN Leerlingen werken samen....aan

Nadere informatie

Kettingreacties. Docentenhandleiding. Lesmateriaal 1-3 VMBO. Dit lesmateriaal is voor gebruik in de klas én in NEMO

Kettingreacties. Docentenhandleiding. Lesmateriaal 1-3 VMBO. Dit lesmateriaal is voor gebruik in de klas én in NEMO Kettingreacties Docentenhandleiding Lesmateriaal 1-3 VMBO Dit lesmateriaal is voor gebruik in de klas én in NEMO Informatie bij dit lesmateriaal NEMO en onderwijs NEMO heeft een uitgebreid gratis educatief

Nadere informatie

Reis door de Geest. Leerkrachtenhandleiding. Lesmateriaal groep 7-8. Dit lesmateriaal is voor gebruik in NEMO

Reis door de Geest. Leerkrachtenhandleiding. Lesmateriaal groep 7-8. Dit lesmateriaal is voor gebruik in NEMO Reis door de Geest Leerkrachtenhandleiding Lesmateriaal groep 7-8 Dit lesmateriaal is voor gebruik in NEMO Informatie bij dit lesmateriaal NEMO en onderwijs NEMO heeft een uitgebreid gratis educatief aanbod

Nadere informatie

De didactiek van Onderzoekend en ontwerpend leren

De didactiek van Onderzoekend en ontwerpend leren De didactiek van Onderzoekend en ontwerpend leren De leeromgeving Interactief onderzoeken.nl gaat uit van de didactiek onderzoekend en ontwerpend leren (OOL). Deze didactische aanpak is uitgewerkt en verspreid

Nadere informatie

Doorkijkjes W&T in de Pabo

Doorkijkjes W&T in de Pabo Doorkijkjes W&T in de Pabo Pabo Hogeschool Rotterdam mei 2015 Algemeen De pabo van de Hogeschool van Rotterdam kent een voltijd, deeltijd en een academische variant en verzorgt daarmee onderwijs voor circa

Nadere informatie

Leren met je hart, je hoofd en je handen. Play Learn Change is partner van LEGO Education

Leren met je hart, je hoofd en je handen. Play Learn Change is partner van LEGO Education Leren met je hart, je hoofd en je handen Play Learn Change is partner van LEGO Education Wat is ook weer het doel van leren? Jouw wereld ontdekken en begrijpen Jouw eigen plek ontdekken Jezelf staande

Nadere informatie

ONS VERNIEUWD AANBOD IN DE 1 STE GRAAD (GO! middenschool) Eerste jaar vanaf 2019 / 2020 Tweede jaar vanaf 2020 / 2021

ONS VERNIEUWD AANBOD IN DE 1 STE GRAAD (GO! middenschool) Eerste jaar vanaf 2019 / 2020 Tweede jaar vanaf 2020 / 2021 ONS VERNIEUWD AANBOD IN DE 1 STE GRAAD (GO! middenschool) Eerste jaar vanaf 2019 / 2020 Tweede jaar vanaf 2020 / 2021 Beste ouders Beste leerling Je gaat volgend schooljaar naar het eerste jaar van het

Nadere informatie

Alles over. Speurtocht. Achtergrondinformatie, bestellijsten en additionele materialen

Alles over. Speurtocht. Achtergrondinformatie, bestellijsten en additionele materialen Alles over Speurtocht Achtergrondinformatie, bestellijsten en additionele materialen Wij vinden het belangrijk dat u goed geïnformeerd wordt om vervolgens de juiste keuze te kunnen maken. In samenwerking

Nadere informatie

Coördinator Wetenschap en Techniek

Coördinator Wetenschap en Techniek Coördinator Wetenschap en Techniek De post-hbo opleiding Coördinator Wetenschap en Techniek heeft tot doel leraren en middenkaderfunctionarissen toe te rusten met inzichten en vaardigheden op het gebied

Nadere informatie

Iedereen STEM ook in buitengewoon onderwijs. 21/03/2018 Boeverbos

Iedereen STEM ook in buitengewoon onderwijs. 21/03/2018 Boeverbos Iedereen STEM ook in buitengewoon onderwijs 21/03/2018 Boeverbos 1 Iedereen STEM ook in buitengewoon onderwijs Jo Desutter Pedagogisch begeleider STE(A)M 2 Wat is STEM? Aanduiding domein Aanduiding studies

Nadere informatie

Leonardo evaluatie. Onderzoek naar de mening van de ouders en docenten van De Burght over Leonardo. Sterre Roelofs

Leonardo evaluatie. Onderzoek naar de mening van de ouders en docenten van De Burght over Leonardo. Sterre Roelofs Leonardo evaluatie Onderzoek naar de mening van de ouders en docenten van De Burght over Leonardo Sterre Roelofs 19-05-2017 Onderzoeksdoel en - opzet Doel Het beantwoorden van de vraag Wat vinden ouders

Nadere informatie

Professionaliseringsaanbod W&T TOEGELICHT

Professionaliseringsaanbod W&T TOEGELICHT Introductie De vijf verdiepingsmodules bestaan uit minimaal 3 en maximaal 6 bijeenkomsten en hieronder vind u een toelichting bij elke module omtrent de inhoud en bijeenkomsten. Verdiepingsmodule 1: Rekenen

Nadere informatie

Basiscursus Onderzoekend en Ontwerpend Leren

Basiscursus Onderzoekend en Ontwerpend Leren Basiscursus Onderzoekend en Ontwerpend Leren De rol van taal Carmen Damhuis & Heleen van Ravenswaaij Terugblik n Thema n Methode Reflectie n Reflecteer kort op het W&T onderwijs in combinatie met taal.

Nadere informatie

Aanbod burgerschap en sociale integratie

Aanbod burgerschap en sociale integratie Aanbod burgerschap en sociale integratie 1 Kanjertraing Dronenplein 7 2411 HE Bodegraven www.d4w.nl/prinses-beatrixschool 2 Visie Levensbeschouwelijke visie: Wij zijn een open Protestants Christelijke

Nadere informatie

VELON conferentie 8 maart 2010 Ontwikkeling: Els Schellekens (Bureau ELS) Onderzoek: Dorian de Haan Marije de Hoogd

VELON conferentie 8 maart 2010 Ontwikkeling: Els Schellekens (Bureau ELS) Onderzoek: Dorian de Haan Marije de Hoogd VELON conferentie 8 maart 2010 Ontwikkeling: Els Schellekens (Bureau ELS) Onderzoek: Dorian de Haan Marije de Hoogd Subsidie: Bernard van Leer Foundation Inhoud presentatie Onze Klas Mijn Wereld Ontwikkeling:

Nadere informatie

Spiegels. Leerkrachtenhandleiding. Lesmateriaal groep 3-4. Dit lesmateriaal is voor gebruik in NEMO

Spiegels. Leerkrachtenhandleiding. Lesmateriaal groep 3-4. Dit lesmateriaal is voor gebruik in NEMO Spiegels Leerkrachtenhandleiding Lesmateriaal groep 3-4 Dit lesmateriaal is voor gebruik in NEMO Informatie bij dit lesmateriaal NEMO en onderwijs NEMO heeft een uitgebreid gratis educatief aanbod waarmee

Nadere informatie

Inleiding Tijdens deze les programmeren de leerlingen hun eigen verkeerslicht. Lesdoelen. Materiaal

Inleiding Tijdens deze les programmeren de leerlingen hun eigen verkeerslicht. Lesdoelen. Materiaal Leerkrachtenhandleiding Inleiding Tijdens deze les programmeren de leerlingen hun eigen verkeerslicht. Lesdoelen De leerlingen zijn in staat om: zelf een verkeerslicht te programmeren; te herkennen wat

Nadere informatie

SAMEN LEVEN, SAMEN LEREN!

SAMEN LEVEN, SAMEN LEREN! SAMEN LEVEN, SAMEN LEREN! Het Streek Bovenbuurtweg: dé school voor jou als je een school met een fijne sfeer zoekt. Een school waar je helemaal jezelf kunt zijn. Waar je de ruimte krijgt om je talenten

Nadere informatie

Alles over. Blink Wereld Natuur en Techniek. Achtergrondinformatie, bestellijsten en additionele materialen

Alles over. Blink Wereld Natuur en Techniek. Achtergrondinformatie, bestellijsten en additionele materialen Alles over Blink Wereld Natuur en Techniek Achtergrondinformatie, bestellijsten en additionele materialen Wij vinden het belangrijk dat u goed geïnformeerd wordt om vervolgens de juiste keuze te kunnen

Nadere informatie

Zuid-Holland in onderzoeken, ontwerpen en ondernemen!

Zuid-Holland in onderzoeken, ontwerpen en ondernemen! Zuid-Holland in onderzoeken, ontwerpen en ondernemen! Ondersteuning vanuit het Expertisecentrum Wetenschap & Technologie Zuid-Holland Zuid-Holland in onderzoeken, ontwerpen en ondernemen! In 2020 moeten

Nadere informatie

Waar halen ze de ENERGIE. vandaan? Leerlijn

Waar halen ze de ENERGIE. vandaan? Leerlijn Leerlijn Waar halen ze de ENERGIE vandaan? Inleiding De lesmethode van Solarkids heeft een doorgaande leerlijn voor het basisonderwijs. De leerlijn is gebaseerd op de kerndoelen die zijn opgelegd door

Nadere informatie

VU PRE UNIVERSITY COLLEGE VOOR DE SCHOLIER DIE VERDER KIJKT

VU PRE UNIVERSITY COLLEGE VOOR DE SCHOLIER DIE VERDER KIJKT VU PRE UNIVERSITY COLLEGE VOOR DE SCHOLIER DIE VERDER KIJKT NAAR VU PRE UNIVERSITY COLLEGE VERDIEPT, VERRIJKT EN VERBINDT De VU wil graag met u werken aan de versterking van de kwaliteit van het voortgezet

Nadere informatie

Alles over. Groove.me. Achtergrondinformatie, bestellijsten en additionele materialen

Alles over. Groove.me. Achtergrondinformatie, bestellijsten en additionele materialen Alles over Achtergrondinformatie, bestellijsten en additionele materialen Wij vinden het belangrijk dat u goed geïnformeerd wordt om vervolgens de juiste keuze te kunnen maken. In samenwerking met de educatieve

Nadere informatie

Lesmateriaal Geluid. deel 1. Tijdsduur: 30 minuten

Lesmateriaal Geluid. deel 1. Tijdsduur: 30 minuten Lesmateriaal Geluid deel 1 Welke voorkennis hebben de leerlingen nodig? Deze les maakt deel uit van een lessenserie over In de les voor de middenbouw stonden de volgende doelen centraal: Vakinhoudelijk

Nadere informatie

Groep 5-8. Leerkrachtenhandleiding lesmodule. Elektriciteit. Maak een stofzuiger

Groep 5-8. Leerkrachtenhandleiding lesmodule. Elektriciteit. Maak een stofzuiger Groep 5-8 Leerkrachtenhandleiding lesmodule Elektriciteit Maak een stofzuiger Inkijkexemplaar Dit is een selectie van het lesmateriaal bij Lesmodule Elektriciteit Colofon Lesmodule Elektriciteit Leerkrachtenhandleiding

Nadere informatie

Fossielen uit de Noordzee

Fossielen uit de Noordzee Fossielen uit de Noordzee Lesbrief websessie Een kijkje achter de schermen van museum Naturalis voor groep 5, 6, 7 en 8 Inhoud lesbrief Fossielen uit de Noordzee 1 Introductieles 2 Beschrijving websessie

Nadere informatie

Huiswerkbeleid 2 0 1 5-2 0 1 6

Huiswerkbeleid 2 0 1 5-2 0 1 6 Huiswerkbeleid 2 0 1 5-2 0 1 6 Inhoud Inhoud 1 1. Waarom geven wij huiswerk? 2 2. In welke groepen krijgen de kinderen huiswerk? 3 3. Wat kunnen de ouders van de school verwachten? 3 4. Wat verwacht de

Nadere informatie

ACADEMIE. Scholing en evenementen

ACADEMIE. Scholing en evenementen ACADEMIE Scholing en evenementen 2019-2020 Beste collega, ICC-er, leerkracht, directeur, Afgelopen jaar heeft Collage met groot succes de Collage Academie geïntroduceerd. Vele leerkrachten uit het Almeerse

Nadere informatie

Alle ruimte. voor jou w groei COGNOSCO

Alle ruimte. voor jou w groei COGNOSCO Alle ruimte voor jou w groei COGNOSCO Cognosco Campus Het Spoor Mol 02 Inleidend woordje Campus Het Spoor biedt naast het traditionele onderwijs ook het succesvolle Cognosco-onderwijs. De leerlingen kiezen

Nadere informatie

Doelen stellen voor persoonlijke ontwikkeling

Doelen stellen voor persoonlijke ontwikkeling Doelen stellen voor persoonlijke ontwikkeling SLO nationaal expertisecentrum leerplanontwikkeling Regionale conferenties maart 2018 Nora Steenbergen-Penterman Doelen workshop Je weet welke hulpmiddelen

Nadere informatie

Digitale Geletterdheid. Voor Praktijkonderwijs, VMBO, en HAVO / VWO. Producten en prijzen 2019 DIGIT DIGIT. DigitaleGeletterdheid.

Digitale Geletterdheid. Voor Praktijkonderwijs, VMBO, en HAVO / VWO. Producten en prijzen 2019 DIGIT DIGIT. DigitaleGeletterdheid. Digitale Geletterdheid Voor Praktijkonderwijs, VMBO, en HAVO / VWO Producten en prijzen 2019 DigitaleGeletterdheid.nl 1 Juli 2019 Inhoudsopgave Inhoudsopgave... 2 Digitale geletterdheid in het curriculum...

Nadere informatie

STUDIEGIDS SPECIALISATIEMODULE OPZET VAN EEN PLUSKLAS

STUDIEGIDS SPECIALISATIEMODULE OPZET VAN EEN PLUSKLAS STUDIEGIDS 2016 2017 SPECIALISATIEMODULE OPZET VAN EEN PLUSKLAS Novilo is geaccrediteerd door: Leuk dat je geïnteresseerd bent in onze specialisatiemodule Plusklas! In deze gids zetten we de details van

Nadere informatie

Profielschets. Een school voor talentontwikkeling

Profielschets. Een school voor talentontwikkeling Profielschets Een school voor talentontwikkeling Scholen met Succes Postbus 3386 2001 DJ Haarlem www.scholenmetsucces.nl info@scholenmetsucces.nl tel: 023 534 11 58 fax: 023 534 59 00 1 Scholen met Succes

Nadere informatie

HIGHCOACHING. Hartcoherentie trainingen binnen Onderwijs en Jeugdzorg. Brochure Trainingen binnen Onderwijs en Jeugdzorg. Coaching op een hoger niveau

HIGHCOACHING. Hartcoherentie trainingen binnen Onderwijs en Jeugdzorg. Brochure Trainingen binnen Onderwijs en Jeugdzorg. Coaching op een hoger niveau HIGHCOACHING Brochure Trainingen binnen Onderwijs en Jeugdzorg Coaching op een hoger niveau Dit is een uitgave van Highcoaching Hartcoherentie trainingen binnen Onderwijs en Jeugdzorg 1 HighCoaching Early

Nadere informatie

Onderwijs van de 21ste eeuw:

Onderwijs van de 21ste eeuw: Onderwijs van de 21ste eeuw: didactiek, wetenschap en technologie 2015-2016 ACADEMIE PEDAGOGIEK EN ONDERWIJS saxion.nl/apo Onderwijs van de 21 ste eeuw: didactiek, wetenschap en technologie Professionaliseringsaanbod

Nadere informatie

Leren lukt beter met taaldenkgesprekken

Leren lukt beter met taaldenkgesprekken Essentie geschiedenisonderwijs Leren lukt beter met taaldenkgesprekken Taal om te leren = alle kinderen uitdagen tot denken en praten Resi Damhuis Historisch besef Niet alleen jaartallen en feitenkennis

Nadere informatie

Denken over W&T vraagt om een talige aanpak. Taal in de W&T-les

Denken over W&T vraagt om een talige aanpak. Taal in de W&T-les Taal Denken over W&T vraagt om een talige aanpak Taal in de W&T-les Er komt steeds meer aandacht voor de mogelijkheden om taal met wetenschap en technologie (W&T) te combineren. Door tijdens de voorbereiding

Nadere informatie

1 TECHNOLOGISCHE OPVOEDING LEERKRACHTENFICHE. Hoofdthema: elektriciteit / energie Onderwerp : Eenvoudige stroomkring maken Doelgroep: 2 e graad

1 TECHNOLOGISCHE OPVOEDING LEERKRACHTENFICHE. Hoofdthema: elektriciteit / energie Onderwerp : Eenvoudige stroomkring maken Doelgroep: 2 e graad 1 TECHNOLOGISCHE OPVOEDING LEERKRACHTENFICHE Hoofdthema: elektriciteit / energie Onderwerp : Eenvoudige stroomkring maken Doelgroep: 2 e graad Timing: 1 á 2 lestijden De les in het kort: De leerlingen

Nadere informatie

Traject. Reïntegratie 2e Spoor

Traject. Reïntegratie 2e Spoor Traject Reïntegratie 2e Spoor Re-integratie 2 e spoor The art of human development Na uitval door ziekte zal een werknemer normaal gesproken re-integreren bij de huidige werkgever. Dit kan echter niet

Nadere informatie

Samen werken aan een slimmere toekomst

Samen werken aan een slimmere toekomst Wij boeien, binden, trainen en bemiddelen professionals met als doel verbetering en vooruitgang van zowel de opdrachtgever als de professional zelf. Samen werken aan een slimmere toekomst Gerichte inzet

Nadere informatie

Talent voor Techniek. Hanno van Keulen Lector Leiderschap in Onderwijs en Opvoeding Hogeschool Windesheim Flevoland

Talent voor Techniek. Hanno van Keulen Lector Leiderschap in Onderwijs en Opvoeding Hogeschool Windesheim Flevoland Talent voor Techniek Hanno van Keulen Lector Leiderschap in Onderwijs en Opvoeding Hogeschool Windesheim Flevoland Netwerkbijeenkomst Ontdek (techniek)talent in je klas Zwolle, 20 november 2014 Hanno van

Nadere informatie

DURVEN, ZIEN, ERVAREN & DELEN HET CREATIEF PROCES IN HET BASISONDERWIJS

DURVEN, ZIEN, ERVAREN & DELEN HET CREATIEF PROCES IN HET BASISONDERWIJS DURVEN, ZIEN, ERVAREN & DELEN HET CREATIEF PROCES IN HET BASISONDERWIJS PROCESGERICHTE DIDACTIEK leerkracht wie bepaalt het eindresultaat? leerling AMBACHTELIJKE DIDACTIEK PROCESGERICHTE DIDACTIEK VRIJE

Nadere informatie

Alles over. Grenzeloos. Achtergrondinformatie, bestellijsten en additionele materialen

Alles over. Grenzeloos. Achtergrondinformatie, bestellijsten en additionele materialen Alles over Achtergrondinformatie, bestellijsten en additionele materialen Wij vinden het belangrijk dat u goed geïnformeerd wordt om vervolgens de juiste keuze te kunnen maken. In samenwerking met de educatieve

Nadere informatie

Een doorgaande lijn van plus naar klas. Goede praktische ideeën en tips, ik heb veel inspiratie opgedaan.

Een doorgaande lijn van plus naar klas. Goede praktische ideeën en tips, ik heb veel inspiratie opgedaan. STUDIEGIDS 2017-2018 SPECIALISATIEMODULE OPZET VAN EEN PLUSKLAS Een doorgaande lijn van plus naar klas Goede praktische ideeën en tips, ik heb veel inspiratie opgedaan. De trainer sluit goed aan bij vragen

Nadere informatie

Zelfstandig werken = actief en zelfstandig leren van een leerling. Het kan individueel of in een groep van maximaal 6 leerlingen.

Zelfstandig werken = actief en zelfstandig leren van een leerling. Het kan individueel of in een groep van maximaal 6 leerlingen. Zelfstandig werken Zelfstandig werken = actief en zelfstandig leren van een leerling. Het kan individueel of in een groep van maximaal 6 leerlingen. Visie Leerlinggericht: gericht op de mogelijkheden van

Nadere informatie

Alles over. Grenzeloos. Achtergrondinformatie, bestellijsten en additionele materialen

Alles over. Grenzeloos. Achtergrondinformatie, bestellijsten en additionele materialen Alles over Achtergrondinformatie, bestellijsten en additionele materialen Wij vinden het belangrijk dat u goed geïnformeerd wordt om vervolgens de juiste keuze te kunnen maken. In samenwerking met de educatieve

Nadere informatie

Montessorischool Steigereiland:

Montessorischool Steigereiland: Montessorischool Steigereiland: Leerlijn Wetenschap en Techniek Middenbouw in drie jaar cyclus per 2010-2011 Doel techniek in de middenbouw Montessorischool Steigereiland biedt de kerndoelen techniek in

Nadere informatie

Leerkrachtenhandleiding. Lesmateriaal groep 7-8. Dit lesmateriaal is voor gebruik in NEMO

Leerkrachtenhandleiding. Lesmateriaal groep 7-8. Dit lesmateriaal is voor gebruik in NEMO Teen Facts Leerkrachtenhandleiding Lesmateriaal groep 7-8 Dit lesmateriaal is voor gebruik in NEMO Informatie bij dit lesmateriaal NEMO en onderwijs NEMO heeft een uitgebreid gratis educatief aanbod, waarmee

Nadere informatie

Op eigen kracht, zelf regie nemen

Op eigen kracht, zelf regie nemen Op eigen kracht, zelf regie nemen Veel jongeren hebben moeite met het vinden van hun weg in maatschappij. Het reguliere beroepsonderwijs sluit niet aan bij hun verwachtingen en capaciteiten. Zij voelen

Nadere informatie

Verleg je grenzen! Compleet vernieuwd! Waarom kiest ú voor de nieuwe Taalblokken? Taalblokken Nederlands Brochure MBO

Verleg je grenzen! Compleet vernieuwd! Waarom kiest ú voor de nieuwe Taalblokken? Taalblokken Nederlands Brochure MBO Taalblokken Nederlands Brochure MBO Verleg je grenzen! Waarom kiest ú voor de nieuwe Taalblokken? U kunt gemakkelijk differentiëren studenten leren wat nodig is Motiverend en uitdagend lesmateriaal voor

Nadere informatie

Beleidsplan Techniek en Wetenschap. Willem-Alexanderschool

Beleidsplan Techniek en Wetenschap. Willem-Alexanderschool Beleidsplan Techniek en Wetenschap Willem-Alexanderschool 1 Huidige situatie...2 Gewenste situatie...3 Kerndoel A : maken van techniek...3 Kerndoel B: onderzoeken van techniek...4 Kerndoelen techniek:...4

Nadere informatie