Bestuurlijk leiderschap bij crisisbeheersing in zorginstellingen. Arie C van Alphen.

Transcriptie

1 Bestuurlijk leiderschap bij crisisbeheersing in zorginstellingen. Arie C van Alphen. Presentatie boek Crisisbeheersing Witte Kolom. 1

2 Aanleiding aandacht voor calamiteiten/crisis en veiligheid. Calamiteiten in de zorg: hartchirurgie UMC Radboud2005/2006, brand OK Twenteborg ziekenhuis, waterlekkage VU medisch centrum 2015, brandmelding polikliniek ziekenhuis Den Helder, jaarlijkse ICT uitval diverse zorginstellingen, zwarte lijst verpleeg- en verzorgingshuizen Politieke druk op IGZ; Toetsingskader IGZ Mondige(r) patiënten/bewoners, Veranderende samenleving. Kwaliteitseisen gesteld door zorgverzekeraars en IGZ. Media aandacht incl. social media voor incidenten en calamiteiten. Wetenschappelijk onderzoek EMGO/NIVEL, rapport Hier werk je veilig of je werkt hier niet. Presentatie boek Crisisbeheersing Witte Kolom. 2

3 Wat valt u op? Aanleiding(en) komen niet uit de sector zelf! Ze zijn of n.a.v. een voorval of algemene ontwikkelingen. Kennelijk wordt er met andere ogen naar de sector gekeken. Kwaliteits en accreditatie systemen en vele honderden indicatoren blijken onvoldoende. Recent nog vermijdbare sterfte in ziekenhuizen bleek toegenomen. Presentatie boek Crisisbeheersing Witte Kolom. 3

4 Gevolgen. Enorme regeldruk op instellingen, administratieve lasten. Dat alles om aan te tonen, dat kwaliteit en veiligheid van de geboden zorg goed is. Presentatie boek Crisisbeheersing Witte Kolom. 4

5 Vraag. Is de zorg voor de zorgvrager nu daadwerkelijk beter en veiliger geworden? Presentatie boek Crisisbeheersing Witte Kolom. 5

6 Gebeurtenis 28 september 2006 Twenteborg ziekenhuis Almelo u: melding brand. Brandweer, politie zeer snel ter plaatse. Bedrijfsnoodplan in werking. Patiënte overleden. Pers snel op de hoogte via afluisteren hulpdiensten. Contact met familie (RvB!!). BedrijfsOpvangTeam(BOT): opvang medewerkers. Contact met: RvT, IGZ, schadeverzekeraar, zorgverzekeraar, burgemeester, brandweer, politie. Niet oefenbare situatie! 6 Presentatie boek Crisisbeheersing Witte Kolom.

7 28 september 2006: BRAND in een OK Presentatie boek Crisisbeheersing Witte Kolom. 7

8 Fatale gevolgen Brengen beweging?! Heeft u ooit een calamiteit of crisis meegemaakt? Volgden er maatregelen? Of werd vergaderd en bleef alles zoals het was? Elke calamiteit zal anders zijn, dus sta er als raad van bestuur en management(team) structureel stil bij hoe te handelen in zo n situatie. Want natuurlijk zijn er een crisisteam en heeft u geoefend voor brandontruiming etc. Presentatie boek Crisisbeheersing Witte Kolom. 8

9 Gevolgen op korte termijn. Managen van een hectische situatie. Dat vraagt leiderschap, ja zelfs commandostijl. Kunt u dat als bestuurder? Kan uw bestuurder dat raad van toezicht? Durft u als bestuurder transparant te zijn? Is dat de cultuur in uw organisatie?? Zowel intern als extern is er veel behoefte aan informatie. Dat is een keuze zeker in situatie waarin crisiscommunicatie aan de orde is.! Heeft u in uw telefoonlijst het nummer staan van crisiscommunicatie deskundigen? In de organisatie is sprake van grote schok/shock zelfs. U krijgt massale persaandacht. Bent u daar op voorbereid en uw organisatie? Ramptoerisme, wees erop bedacht! Langdurige professionele opvang van uw medewerkers is noodzakelijk. Prioriteit ligt bij continuïteit van de zorg. Presentatie boek Crisisbeheersing Witte Kolom. 9

10 Waar angst heerst, wordt niet geleerd! Hans Schoo, hoofdinspecteur IGZ, maart Presentatie boek Crisisbeheersing Witte Kolom. 10

11 Beleid op lange(re) termijn. Van reactief Kwaliteitsbeleid naar proactief Veiligheidsbeleid. Daar hoort bij: leer denken in scenario s, prospectieve risicoanalyses op alle 8 domeinen. Breng het in de Plan-Do-Check-Act jaarcyclus onder. Ongecensureerde informatie naar de RvB. Audits, veiligheidsrondes (gepland en onaangekondigd). Separate rapportage t.a.v. K&V en niet in de financiële rapportage. Betrokkenheid uit overtuiging. Veilige zorg in een ziekenhuis is de verantwoordelijkheid van elke medewerker, dus ook de professionals. Kwaliteit en Veiligheid is een lijnverantwoordelijkheid. De RvB is en blijft eindverantwoordelijk. Stafafdeling K&V en kwalteits medewerkers ondersteunen. Kwaliteits- en veiligheidssystemen en indicatoren zijn van belang, maar blijken onvoldoende te zijn. Presentatie boek Crisisbeheersing Witte Kolom. 11

12 Bedrijfsfilosofie. Louter sturen op kosten is investeren in toekomstige kostenposten.!? Presentatie boek Crisisbeheersing Witte Kolom. 12

13 Hoe intern georganiseerd? Integraal Risicomanagement: kwaliteit, risicomanagement en valorisatie. (Lansbergen 2014, Presentatie boek Crisisbeheersing Witte Kolom. 13

14 Presentatie boek Crisisbeheersing Witte Kolom. 14

15 Presentatie boek Crisisbeheersing Witte Kolom. 15

16 Domeinen Presentatie boek Crisisbeheersing Witte Kolom. 16

17 17

18 18

19 Hoe dit te bereiken? Benoem domeinverantwoordelijken. De onderwerpen per domein zijn per organisatie verschillend. Eiland denken is uit den boze. Denk daarbij ook aan uw organisatiestructuur. Samen en in samenhang. Geef veel aandacht aan gedrag en cultuur. De objectieve meting tav een thema laat een fundamenteel ander beeld zien, dan de beleving van de medewerkers(zie plaatje in het boek als voorbeeld). Presentatie boek Crisisbeheersing Witte Kolom. 19

20 Presentatie boek Crisisbeheersing Witte Kolom. 20

21 Lerende cultuur = rechtvaardige cultuur. Openheid en reflectie als 2 e natuur! Ronnie van Diemen Inspecteur Generaal IGZ, juni Presentatie boek Crisisbeheersing Witte Kolom. 21

22 Cultuuromslag Vooruitstrevend Veiligheid is een integraal onderdeel van alles wat wij doen Proactief Wij zijn alert op mogelijke risico s Bureaucratisch Wij hebben systemen om alle risico s te managen Reactief Na elk incident nemen wij actie patiëntveiligheidscultuur Ontkennend Waarom tijd verdoen aan veiligheid; wij leveren goede zorg Presentatie boek Crisisbeheersing Witte Kolom. 22

23 Tot slot. Het grootste risico is de gemiste kans. Alles wat aandacht heeft groeit. Presentatie boek Crisisbeheersing Witte Kolom. 23