SMART BIPHASIC EEN WETENSCHAPPELIJK ONDERBOUWDE, VASTE, LAAGENERGETISCHE DEFIBRILLATIECURVE

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "SMART BIPHASIC EEN WETENSCHAPPELIJK ONDERBOUWDE, VASTE, LAAGENERGETISCHE DEFIBRILLATIECURVE"

Transcriptie

1 SMART BIPHASIC EEN WETENSCHAPPELIJK ONDERBOUWDE, VASTE, LAAGENERGETISCHE DEFIBRILLATIECURVE

2

3 INLEIDING De jaren 90 van de vorige eeuw luidden een nieuw tijdperk van transthoracale defibrillatie in, een tijdperk waarin de regels van de conventionele praktijk niet langer van kracht zijn. Bij de zoektocht naar curven die efficiënter zijn dan de traditionele monofasische defibrillatiecurven hebben de meeste fabrikanten van externe defibrillators de koers gevolgd van de bedrijfstak die implanteerbare cardioverter-defibrillators (ICD) fabriceert en duidelijk wetenschappelijk bewijs heeft geleverd van de superieure klinische en technische prestaties van laagenergetische bifasische defibrillatie. Rond 1988 werd in vrijwel alle ICD s een bifasische defibrillatiecurve toegepast, wat de fabrikanten de mogelijkheid gaf defibrillators te ontwerpen die kleiner en betrouwbaarder waren en die superieure klinische prestaties leverden bij een lager energiegebruik. Net als bij ICD s zijn door de hedendaagse transthoracale bifasische curvetechnologieën ook kleinere, betrouwbaarder apparaten mogelijk, al moet bij externe curven wel rekening worden gehouden met de potentieel negatieve effecten van de wisselende impedantie van de thorax van de patiënt. In 1996 werd de eerste externe bifasische defibrillatiecurve in een automatische externe defibrillator toegepast door Philips Medical Systems. Philips biedt de laagenergetische, impedantiecompenserende SMART Biphasic truncated exponential (BTE - bifasische afgevlakte exponentiële) curve aan in zijn gehele defibrillatorlijn. Philips is binnen de defibrillatorindustrie uniek vanwege zijn leiderschap in wetenschappelijk onderbouwd ontwerpen. De fabrikanten hebben allemaal een andere benadering gekozen voor defibrillatie en impedantiecompensatie. Het gevolg is dat de idee van één gestandaardiseerd energieprotocol voor allen niet langer vanzelfsprekend of geschikt is en dat alle defibrillatiecurven op basis van beschikbaar onderzoek moeten worden geëvalueerd.

4 De regels van wetenschappelijk bewijs: evaluatie van de verschillen tussen bifasische curven Hoe valt er te differentiëren tussen de verschillende bifasische ontwerpen? Welke bifasische curve is de beste? Niemand weet het antwoord. Terwijl door collega-wetenschappers geëvalueerd onderzoek waarin alle bifasische technologieën binnen één studieopzet met elkaar worden vergeleken als ideaal wordt gezien, is de kans op vaststellen van statistisch significante prestatieverschillen in een geschikte onderzoekspopulatie uitermate klein. Daarom is nog geen enkele fabrikant aan een goed opgezette prospectieve studie bij mensen begonnen om de vraag te beantwoorden wat de beste bifasische technologie is. De American Heart Association (AHA) heeft echter wel een duidelijk wetenschappelijk onderbouwd proces voor de evaluatie van technologieën vastgesteld. In 1997 heeft de AHA een aantal aanbevelingen vastgelegd voor fabrikanten die 'alternatieve curven' probeerden te ontwikkelen. 1 Deze richtlijnen werden in 1998 gevolgd door de eerste toepassing van het nieuwe proces van wetenschappelijk onderbouwde beoordeling 2, waarin de AHA het beschikbare onderzoek naar defibrillatiecurven geëvalueerd heeft en aanbevelingen heeft gedaan voor de klinische praktijk. Dit proces heeft geresulteerd in de klasse-iib-aanbeveling ("veilig, acceptabel en klinisch effectief") voor niet-progressieve bifasische schokken van 150 J. De SMART Biphasic curve van Philips is daar het eerste en enige voorbeeld van. De AHA vervolgde het thema van de wetenschappelijk onderbouwde praktijk in de in 2000 verschenen Richtlijnen 3, waarin de AHA geen classificatie voor hoogenergetische defibrillatie uitgaf en een duidelijke aanbeveling voor laagenergetische bifasische curven deed. De volgende verklaring volgt op een lijst met onderzoeken die de prestatie van de Philips SMART Biphasic curve weergeven: "De vroege klinische ervaringen met de 150 J impedantiecompenserende BTE-curve voor de behandeling van extramuraal langdurig VF vielen eveneens positief uit... De groeiende hoeveelheid bewijs wordt nu voldoende geacht voor een klasse-iia-aanbeveling voor deze laagenergetische BTE-curve." Pagina I-63. (Klasse IIa wordt gedefinieerd als "onderbouwd met goed tot zeer goed bewijs", "een maatstaf voor zorg", "eerste keus interventie".) Verder wordt de volgende algemene aanbeveling voor laagenergetische bifasische defibrillatie gedaan: "De gegevens duiden erop dat relatief laagenergetische (< 200 J) schokken met een bifasische curve veilig zijn en vergeleken met oplopende hoogenergetische schokken met een monofasische curve een gelijkwaardige of grotere effectiviteit hebben voor het beëindigen van VF (Klasse IIa)". Pagina I-63. Tot slot wordt de behoefte aan uitgebreide curvespecifieke gegevens benadrukt: "De aan specifieke bifasische curven gerelateerde veiligheids- en effectiviteitsgegevens moeten op individuele basis zowel in het ziekenhuis... als buiten het ziekenhuis worden geëvalueerd." Zoals al eerder is opgemerkt, passen fabrikanten van hedendaagse defibrillatiecurven verschillende strategieën toe bij de ontwikkeling van curven. In navolging van de koers van de AHA is het van essentieel belang om de gepubliceerde curveprestatiegegevens nauwgezet te beoordelen voordat er over een product beslissingen worden genomen. Om de verschillen in het ontwerp van curven goed te kunnen evalueren is het eveneens noodzakelijk iets van enkele basale elektrische concepten af te weten. Elektriciteit begrijpen Een defibrillator levert een elektrisch geneesmiddel Denk aan het toedienen van een geneesmiddel aan een patiënt: het doel is een zodanige dosis van het juiste geneesmiddel aan te bieden dat een aandoening daarmee snel en effectief wordt behandeld. De dosis moet op de juiste wijze worden afgemeten en gedurende een voorgeschreven tijdsduur worden toegediend. De dosis moet groot genoeg zijn om therapeutisch te zijn maar niet zo groot dat er schade ontstaat. Een te kleine dosis kan onwerkzaam zijn, bij een te grote dosis bestaat het risico van een overdosis. In kritieke omstandigheden is het belangrijk meteen over de juiste dosis te beschikken zonder eerst experimentele doses te hoeven uitproberen. Denk nu aan defibrillatie als aan het toedienen van een dosis elektriciteit en aan de curve als een grafische manier om te laten zien hoe stroom in de loop der tijd aan de patiënt wordt toegediend. Net als bij gewone geneesmiddelen is het van essentieel belang om dit elektrische geneesmiddel op de patiënt toe te snijden, waarbij de juiste defibrillatiedosis de eerste keer wordt berekend en gemeten en vervolgens effectief wordt toegediend om de kans op succes zo groot mogelijk te maken. De defibrillator Een defibrillator genereert en levert elektrische therapie. Bij draagbare transthoracale defibrillators wordt de elektriciteit door een batterij geleverd. Hoewel een batterij een grote hoeveelheid energie kan bevatten, heeft die energie niet de vorm waarmee een defibrillatiecurve kan worden opgewekt die snel aan een patiënt kan worden afgegeven. Daarvoor is het nodig dat het oplaadcircuit van de defibrillator energie uit de batterij haalt en opslaat in een condensator.

5 Volt Energie Condensator Stroom Condensator = Watertank Energie = Hoeveelheid opgeslagen water Spanning = Waterpeil (druk) Stroom = Waterstroom Impedantie = Stroombeperking Patiëntimpedantie Afbeelding 1. Analogie met een watertank Denk, ter illustratie van de verschillende elektrische termen die worden gebruikt bij dit proces van het efficiënt opslaan van elektriciteit en de afgifte daarvan aan de patiënt, aan een analogie waarbij een watertank wordt gebruikt (zie afbeelding 1). In een watertank wordt energie opgeslagen in de vorm van water dat op een specifiek peil is gebracht. Op dezelfde wijze slaat de condensator van een defibrillator energie op in de vorm van elektronen bij een specifieke spanning. De capacitantie (elektrische capaciteit) van de condensator wordt gemeten in microfarad (µf). Hoe groter de capacitantie, des te meer energie moet worden opgeslagen om een gewenste spanning te bereiken. Monofasisch Stroom afgegeven in één richting Afbeelding 2. Monofasische versus bifasische curve De defibrillatiecurve Bifasisch Stroom afgegeven in twee richtingen Wanneer er gedefibrilleerd moet worden, maken schakelcircuits in de defibrillator via paddles of elektrodepads verbinding tussen de opgeladen condensator en de borstkas van de patiënt. Nadat deze verbinding tot stand is gebracht, zorgt de spanning in de condensator ervoor dat er stroom door de patiënt gaat lopen. In een watertank creëert de hoogte van het waterpeil de stuwkracht (druk) die ervoor zorgt dat water een open leiding in wordt gestuwd, in een defibrillator is de spanning in de condensator de stuwkracht die ervoor zorgt dat er elektronen (stroom) door een circuit van de defibrillator stromen. Het is die stroom die energie aan de patiënt afgeeft. De stroom ondervindt echter weerstand van de patiënt (de impedantie, gemeten in ohm (Ω)), net zoals water in een nauwe leiding weerstand ondervindt. In tegenstelling tot wat algemeen gedacht wordt, bestaat er geen nauw verband tussen de patiëntimpedantie en de grootte of het gewicht van de patiënt. De stroom die door de borstkas van de patiënt loopt moet tijdens de afgifte op een specifieke manier worden gevarieerd om effectief te kunnen defibrilleren. De aan de patiënt afgegeven stroom verandert daarom tijdens het verloop van een defibrillatieschok. Het patroon, of tijdverloop, van deze stroomvariatie wordt een curve genoemd. Zoals in afbeelding 2 te zien is, loopt de stroom bij conventionele monofasische curven in één richting, terwijl de stroom in een bifasisch curvecircuit zowel in positieve als in negatieve richting loopt. Deze bifasische tweerichtingsstroom in de defibrillator wordt uitgedrukt in stroom die van elektrode tot elektrode door de patiënt loopt: eerst in de ene richting en na omkering van de stroom in de andere richting. De hoeveelheid stroom die door de condensator wordt afgegeven is afhankelijk van de patiëntimpedantie, dat wil zeggen de weerstand die de stroom ondervindt. De stroomsterkte (I) is gelijk aan de condensatorspanning (V) gedeeld door de weerstand van de thorax van de patiënt (hiervoor wordt in dit geval het symbool R gebruikt); dit verband staat bekend als de wet van Ohm : I = V/R. Terwijl de defibrillatiestroom loopt, wordt er energie aan de patiënt afgegeven. Hoe langer de stroom loopt, des te meer energie er aan de patiënt wordt afgegeven.

6 Vaste versus oplopende energie Vanwege de vele octrooien ter bescherming van de diverse curveontwerpen heeft elke fabrikant voor een andere aanpak van het manipuleren van de curve gekozen. Het gevolg is dat er geen gestandaardiseerde energieprotocollen meer zijn. Sommige fabrikanten hebben voor een (vaste of oplopende) laagenergetische benadering gekozen, terwijl anderen de standaard voor oplopende energie uit het verleden hebben aangehouden. Een kanttekening is hier echter van belang: de historische methode van oplopende energie is ontwikkeld omdat de vroege monofasische curven betrekkelijk slecht presteerden bij patiënten met een hoge impedantie. Afhankelijk van het type monofasische curve bedroeg de gemiddelde effectiviteit van de eerste schok slechts 40 tot 60%. Het laten oplopen van de energie bood een mechanisme dat voor een hogere stroom zorgde, waardoor de waarschijnlijkheid van succes ondanks de inherent inefficiënte technologie toenam. Achteraf gezien is er nooit veel wetenschappelijke onderbouwing geweest voor de praktijk van oplopende energie. In feite werden er in een vroeg stadium aanwijzingen gevonden dat oplopende energie gepaard ging met ongewenste gevolgen. 4 Het probleem met oplopende energie, ongeacht of het mono- of bifasische technologie betreft, is tweevoudig. Ten eerste blijft het myocard in zijn letale ritme terwijl het apparaat een effectieve stroomdosis aan het laden is. Deze vertraging bij de opbouw van een effectieve dosis is vooral bij patiënten met een hoge impedantie een probleem, omdat bij hen afgifte van voldoende stroom ook zonder impedantiecompensatie toch al moeilijker is. Ten tweede is uit een veelheid aan onderzoeksgegevens over zowel ICD s als transthoracale monofasische defibrillators overduidelijk gebleken dat er bij hoogenergetisch defibrilleren een potentieel risico van myocarddisfunctie bestaat. 4-9 Tot op heden zijn er geen onderzoeken gepubliceerd waarin de mate van disfunctie is beoordeeld die zich voordoet wanneer hoogenergetische bifasische transthoracale schokken op een ischemisch hart worden toegepast. Voor elke curve geldt dat afgegeven stroom bij een bepaalde hoeveelheid energie varieert afhankelijk van de patiëntimpedantie. Een goed ontworpen curve past zich derhalve aan de variatie in stroomafgifte aan en waarborgt tegelijkertijd een hoge defibrillatie-effectiviteit. De defibrillatieresponskrommen in afbeelding 3 geven grafisch weer hoe de kans op defibrillatie verandert met het verhogen van de stroom. 10 Afbeelding 3 laat ook het verschil zien tussen de defibrillatieresponskromme van een typische BTE-curve (bifasische afgevlakte exponentieel) en de MDS-curve (monofasische gedempte sinus), (de meest gebruikte monofasische curve). Gezien de geleidelijke helling van de MDScurve is het duidelijk dat naarmate de stroom verhoogd wordt ook de defibrillatie-effectiviteit toeneemt. Deze bevinding leidde tot het gebruik van oplopende energie bij de MDS-curve aangezien de piekstroom bij oplopende energie toeneemt, wat resulteert in een grotere defibrillatiewaarschijnlijkheid. Derhalve kan bij een monofasische curve verhoging van de energie tot een betere defibrillatie-effectiviteit leiden. Defibrillatiewaarschijnlijkheid 100% 80% 60% 40% 20% 0% 0 BTEcurve Oplopen niet nodig MDS-merkteken Vaste energiedosis Oplopen nodig Stroom (ampère) De stroom is variabel, afhankelijk van de patiëntimpedantie 5 Afbeelding 3. Responskrommen bij vaste versus oplopende defibrillatie Door te kiezen voor een vaste energie in combinatie met de monofasische curve waarmee alle patiënten gedefibrilleerd zouden worden, kan een gevaarlijk hoog energie- en stroomniveau ontstaan. Dit is een nog factor die het gebruik van oplopende energie in combinatie met conventionele monofasische curven ondersteunt. De responskromme voor de bifasische curve heeft echter een steilere helling, waarbij de defibrillatiewaarschijnlijkheid nog maar weinig verandert wanneer een bepaald stroomniveau eenmaal bereikt is. Dit betekent dat als het energieniveau en het minimaal af te geven stroomniveau goed gekozen zijn (150 J voor defibrillatie, in ons geval), er geen oplopende energie nodig is om de effectiviteit te verbeteren. Door een vaste energiedosis te kiezen kan de aan de patiënt afgegeven stroom variëren naarmate de patiëntimpedantie varieert (hierover later meer) en blijft de defibrillatiewaarschijnlijkheid groot. Bij de bifasische curve verbetert het oplopen van de energie de defibrillatie-effectiviteit niet.

7 Principes van het ontwerp van een effectieve curve Tot voor kort verliep de afgifte van elektrische therapie door transthoracale defibrillators bij alle fabrikanten in wezen op dezelfde manier. De gebruikte defibrillatiecurven waren meestal monofasisch. De mogelijkheden van de monofasische technologie waren beperkt door de elektronische onderdelen die in de periode van het ontstaan van deze technologie (rond 1960) voorhanden waren en er was nooit substantieel onderzoek gedaan ter ondersteuning van de prestaties van deze technologie. Verder maakten de curven weinig efficiënt gebruik van de energie en konden deze zich niet effectief aanpassen aan de impedantie van de thorax van de patiënt. Zonder effectieve impedantiecompensatie door de defibrillator wordt de curve door een hoge patiëntimpedantie verlaagd, een sleutelfactor bij de relatief slechte prestaties van conventionele niet-gecompenseerde monofasische technologieën. Bij een lage impedantie kunnen andere problemen ontstaan. Patiënten met een lage impedantie lopen een groter risico dat stroom van het hart wordt afgeleid, maar hier wordt later nader op ingegaan. Tegenwoordig is met moderne elektronica een veel betere regeling van opwekking en afgifte van therapie mogelijk, waaronder de mogelijkheid tot compensatie van de ongunstige effecten van hoge en lage patiëntimpedantie. In de volgende paragrafen onderzoeken we hoe een goed ontworpen moderne defibrillator omgaat met cruciale doseringsfactoren met als doel het veilig en effectief toedienen van een elektrisch geneesmiddel. Doseringsfactor 1: elke seconde telt; de eerste keer meteen de juiste dosis berekenen Er is uitvoerig bewijs dat een eerste schok snel moet worden toegediend: als de eerste schok slechts een minuut later wordt afgegeven, is dat al van invloed op het resultaat van de behandeling. 3, De defibrillator moet dus al bij de eerste schok de juiste hoeveelheid stroom op effectieve wijze afgeven. Het is het patroon van het stroomverloop, en niet de energie, die defibrillatie mogelijk maakt. Spanning, stroom en tijdverloop van de curveafgifte zijn allemaal van invloed op de energie die aan de patiënt wordt afgegeven. Het is nu mogelijk de defibrillator deze elektrische karakteristieken zodanig te laten manipuleren dat een effectief stroompatroon wordt afgegeven bij een zo efficiënt mogelijk energiegebruik. Oplopende energie is niet langer nodig. De oplossing voor problemen voortvloeiend uit patiëntimpedantie bestaat uit het ontwerpen van een defibrillatiecurve die patiëntimpedantie effectief meet en compenseert en zodoende bij de eerste schok de juiste dosis stroom (en energie) afgeeft. Een van de problemen bij de afgifte van de juiste dosis stroom is echter het ontwerpen van een curve die iets doet aan het shunten van stroom, wat vooral als een probleem wordt gezien bij patiënten met een lage impedantie. Een defibrillator geeft stroom af dwars door de thorax heen ( transthoracale stroom ), maar het is het gedeelte van die transthoracale stroom die door het hart loopt ( transcardiale stroom ) die klinisch van betekenis is. Helaas loopt echter maar een fractie van de door de defibrillator afgegeven stroom naar het hart. 14 Ter compensatie van deze stroomshunting levert een goed ontworpen defibrillator voldoende transthoracale stroom, zelfs bij stroomshunting, zoals te zien is in afbeelding 8. Kortom, door het manipuleren van de elektronica van de defibrillator en het optimaliseren van de curve om problemen als hoge impedantie en shunting op te lossen, is het nu mogelijk bij de eerste dosis al defibrillatie te bereiken door een zorgvuldig gekalibreerde vaste laagenergetische curve toe te passen. Er is in feite uitgebreid en overtuigend bewijs dat de Philips 150 J BTE-curve bij de eerste schok even goed of, in de meeste onderzoeken, veel beter presteert dan de gouden standaard (de monofasische defibrillatiecurve), zonder noodzaak om de energie op te laten lopen. 5, 8, 11-13, In een representatief onderzoek, waarin 150 J SMART Biphasic defibrillatie met monofasische defibrillatie werd vergeleken, 16 werd de Philipscurve geassocieerd met superieure effectiviteit (96% bij de eerste schok, 98% bij de derde schok en 100% patiënteffectiviteit), verbeterd herstel van de spontane circulatie en betere neurologische resultaten voor overlevenden, ondanks een lange gemiddelde tijd van oproep tot eerste schok van 8,9 minuten (zie afbeelding 4, 5 en 6). Er is geen andere fabrikant van defibrillators die vergelijkbare gegevens kan laten zien met betrekking tot patiëntuitkomsten en curveprestatie bij een patiëntenpopulatie met een ischemische plotselinge hartstilstand.

8 Eerste schok Derde schok SMART Biphasic High-Energy Monophasic SMART Monofasisch SMART Biphasic Biphasic Monofasisch SMART Biphasic Monofasisch Goede hersenfunctie Matige invaliditeit Ernstige invaliditeit Comateus Afbeelding 4. Schokeffectiviteit Afbeelding 5. Herstel van de spontane circulatie Afbeelding 6. Hersenfunctie bij overlevenden Doseringsfactor 2: zorg ervoor dat de dosis accuraat en efficiënt over het juiste tijdverloop wordt gemeten Een tweede cruciale factor bij het tot stand komen van effectieve defibrillatie is het afgeven van een adequaat gemeten dosis stroom gedurende de juiste tijdsduur. De motor van dit proces is een defibrillatorcondensator van het juiste kaliber. Het kaliber van de condensator ( capacitantie gemeten in microfarad of µf) is van essentieel belang voor het ontwerp van een effectieve en efficiënte defibrillator. Ter voorbereiding van een defibrillatieschok moet de condensator van de defibrillator worden opgeladen tot een spanning die groot genoeg is om gedurende het gehele tijdverloop van de schok voldoende stroom door de weerstand van de thorax van de patiënt te sturen. Tijdens het opladen van de condensator wordt energie opgeslagen als voorbereiding op het defibrilleren. Hoe groter de condensator, hoe groter de hoeveelheid energie die moet worden opgeslagen om de spanning te bereiken die nodig is om een geschikte dosis defibrillatiestroom op te wekken. Het is echter mogelijk een systeem te ontwerpen dat efficiënt gebruik maakt van energie en dat niet zo veel energie nodig heeft als van oudsher het geval was bij de conventionele monofasische curven. Dit onderkennende heeft Philips Medical Systems een optimaal 100 µf condensatorontwerp gepatenteerd voor zijn impedantiecompenserende SMART Biphasic curve. De condensator van Philips vraagt weinig energie tijdens het opladen maar bereikt toch de spanning die nodig is om gedurende de gehele schol van 150 J effectieve defibrillatiestromen op te wekken. Sommige andere moderne defibrillators daarentegen maken gebruik van een grotere condensator (200 µf). Deze ontwerpen hebben twee keer zo veel energie nodig om dezelfde patiëntstroom op te wekken als de laagenergetische 100 µf defibrillator van Philips. In afbeelding 7 wordt de 150 J SMART Biphasic curve met een 100 µf condensator vergeleken met andere hoogenergetische curven. De curve van Philips levert meer stroom op die 150 J afgeeft dan een 200 µf curve die 200 J afgeeft. De stroom van de hoogenergetische bifasische defibrillator wordt pas bij de tweede schok, wanneer de energie 300 J bereikt, vergelijkbaar met de curve van Philips. Ook dient bij afbeelding 7 te worden opgemerkt dat moderne bifasische curven veel minder stroom afgeven dan sommige historische monofasische curvesystemen. Alle moderne bifasische technologieën zijn gericht op effectiviteit bij verhoudingsgewijs lage piekstromen. Op die manier worden de potentiële risico s van oudere curven met hoge piekstromen geminimaliseerd. Kortom, het systeem van Philips maakt gebruik van een gedeponeerde condensator met lage capacitantie waarmee op efficiënte wijze een op de impedantie van de patiënt toegesneden curve wordt gegenereerd. Deze benadering levert consistent gunstige resultaten op, ook in moeilijke patiëntenpopulaties met een lange uitvaltijd.

9 Doseringsfactor 3: dien elke patiënt ongeacht diens impedantie de dosis stroom (en energie) gedurende de juiste tijdsduur toe een gepersonaliseerde curve De laatste cruciale doseringsfactor heeft betrekking op het ontwerp van de curve, die gedurende de gehele schok aan de patiënt een wisselend stroompatroon afgeeft aangepast aan variaties in patiëntimpedantie. Omdat dit stroompatroon soms negatief door patiëntimpedantie wordt beïnvloed, moet een goed ontworpen curve de patiëntimpedantie meten en de vorm en de duur van de curve dienovereenkomstig aanpassen. Zo zal de curveprestatie over de hele reeks van te verwachten impedantiewaarden geoptimaliseerd worden. Een defibrillatorcurve dient te compenseren voor zowel een hoge als een lage thoraximpedantie. De menselijke thoraximpedantie varieert tussen 25 en 180 ohm, zo is gebleken. Volgens de wet van Ohm (I = V/R) remt een hoogimpedante patiënt de loop van de stroom en is de piekstroom derhalve kleiner, terwijl de piekstroom bij een laagimpedante patiënt verhoudingsgewijs groter is. Deze relatie met de wet van Ohm wordt in afbeelding 8 geïllustreerd. Hier is te zien hoe de vorm en de duur van de Philips SMART Biphasic curve bij een vaste hoeveelheid energie van 150 J actief worden aangepast aan de impedantie van de patiënt. Stroom (amp) Lage impedantie (50 ohm) J 300 J 360 J 150 J SMART 360 J hoogenergetisch hoogenergetisch hoogenergetisch Biphasic monofasisch bifasisch bifasisch bifasisch Afbeelding 7. De hoogte van de piekstroom De in afbeelding 8 weergegeven variaties in vorm en duur zijn zorgvuldig ontworpen op basis van door collega-wetenschappers geëvalueerde wetenschappelijke gegevens die specifiek zijn voor de Philips curve.19 Middels dit onderzoek is voor de SMART Biphasic curve het meest effectieve punt voor curvevorm en -duur vastgesteld met een vast defibrillatieprotocol van 150 J voor volwassenen. Stroom (amp) J Stroom aangepast wegens shunting Curvevorm op maat Elke patiënt en iedere schok Tijd (msec) Afbeelding 8. Impedantiecompensatie door de SMART Biphasic curve De SMART Biphasic curve is, gebaseerd op dit onderzoek, zodanig ontworpen dat hij goed presteert bij een breed bereik van te verwachten patiëntimpedantiewaarden. Bij hoogimpedante patiënten wordt de curve langer om voldoende energie af te geven. Bij laagimpedante patiënten geeft de defibrillator een iets hogere piekstroom af ter compensatie van de mogelijke effecten van shunting. De prestaties van de Philips SMART Biphasic curve zijn getest in talloze door collega-wetenschappers beoordeelde manuscripten, waarvan het aantal en de reikwijdte die van welke andere fabrikant dan ook verre overtreffen. Deze gepubliceerde onderzoeken betreffen de curveprestaties bij zowel dieren 7, als mensen.

10 Van de 13 onderzoeken met mensen die tot op heden gepubliceerd zijn rapporteren er drie over de ervaring met intramuraal geïnduceerd kortdurend ventrikelfibrilleren (VF) 5, 8, 22 en tien over de prestaties bij het problematischer langdurend VF dat voorkomt in extramurale omstandigheden en in andere situaties waarbij het langer duurt voordat tot defibrilleren kan worden overgegaan , 15-18, Uit deze gegevens blijken prestaties die consequent gelijk zijn aan of beter zijn dan hoogenergetische oplopende therapieën is, ongeacht factoren als: de grootte, de leeftijd of de impedantie van de patiënt, de onderliggende oorzaak van de plotselinge hartstilstand (inclusief hartinfarct) en de plaatsing van de elektroden. Een vergelijking van transthoracale bifasische curven Na deze toelichting op de kernelementen van het ontwerp van een effectieve bifasische curve volgt een kort overzicht van andere technologieën voor externe bifasische curven die op de markt verkrijgbaar zijn. De SMART Biphasic curve werd in 1996 geïntroduceerd, met een aanzienlijke octrooibescherming. Ook de toepassingsmogelijkheden van verschillende andere technologieën zijn door octrooiering beperkt. Het gevolg is dat de bifasische technologieën met de bijbehorende energieprotocollen allemaal anders zijn. Vanwege deze verschillen in ontwerp moet het energieprotocol voor defibrillators van elke fabrikanten geïndividualiseerd worden. De noodzaak voor productspecifieke energieprotocollen wordt bevestigd door de ECRI (Emergency Care Research Institute), een organisatie zonder winstoogmerk met als mandaat het objectief evalueren van biomedische apparatuur: " een curve ontworpen voor laagenergetische defibrillatie kan een overdosis tot gevolg hebben als deze curve bij hoge energie wordt toegepast, terwijl een andere curve die voor hoge energie ontworpen is bij lage energie mogelijk niet defibrilleert." 26 Belangrijker nog is dat andere fabrikanten vergeleken met de Philips SMART Biphasic curve over relatief weinig gepubliceerde, door collegawetenschappers beoordeelde, onderzoeken beschikken om het presteren van hun curve aan te tonen. Sommige fabrikanten hebben helemaal geen gegevens, andere leunen zwaar op abstracte gegevens en dieronderzoek met een kleine steekproef om de curveprestaties aan te tonen. De gepubliceerde manuscripten over de SMART Biphasic overstijgen niet alleen in aantal en reikwijdte die van curven van andere fabrikanten, maar ook is Philips tot op heden de enige die door collega-wetenschappers beoordeelde gegevens heeft geleverd voor zowel intra- als extramurale patiëntenpopulaties. De laagenergetische rectilineaire bifasische curve: een alternatief? De rectilineaire bifasische curve heeft met de SMART Biphasic een laagenergetisch ontwerp met een lage capacitantie gemeen, maar verder bestaan er aanzienlijke verschillen. Het belangrijkste verschil is dat de rectilineaire curve slechts door een beperkte hoeveelheid door collega-wetenschappers beoordeelde gegevens wordt ondersteund. Ten tijde van dit schrijven waren bij ons geen gepubliceerde door collegawetenschappers beoordeelde gegevens bekend over de prestaties bij de problematische patiëntenpopulatie met een lange uitvaltijd die het moeilijkst effectief te behandelen is. Hogeimpedantie patiënten Lageimpedantie patiënten SMART Biphasic 150J Defibrillator modificeert Rectilineair stroom ter compensatie van bifasisch shunting 120J Duur (msec) Duur (msec) Constante defibrillatorstroom ongeacht shunting Afbeelding 9: SMART Biphasic versus rectilineair bifasisch De rectilineaire curve doet weinig om de stroom in reactie op het probleem van stroomshunting binnen de thorax te corrigeren. De curve maakt gebruik van wat in de bedrijfsliteratuur wordt beschreven als een constantestroombenadering in de eerste fase van de curve. In tegenstelling tot de SMART Biphasic, die piekstroom, curvevorm en curveduur op basis van patiëntimpedantie modificeert, moet de rectilineaire aanpak de totale curveduur en de ratio tussen de twee fasen ongeacht de patiëntimpedantie constant houden (zie afbeelding 9). Het gepubliceerde energieprotocol voor volwassenen voor het apparaat met de rectilineaire bifasische curve begint bij 120 J en loopt op tot 200 J. Zoals al eerder opgemerkt is, werd oplopende energie van oudsher gebruikt om de piekstroom bij de inherent inefficiënte monofasische curven te verhogen. Dit is met de hedendaagse technologie niet langer nodig om effectief te defibrilleren. Duur (msec) Duur (msec)

11 De werkelijk afgegeven energie van de rectilineaire curve varieert sterk over het bereik van patiëntimpedantie, onafhankelijk welke instelling geselecteerd wordt. Voorts verliest de rectilineaire bifasische curve het constante-stroomprofiel en wordt deze in wezen een BTE-curve die erg veel op de SMART Biphasic lijkt (afbeelding 10), wanneer de patiëntimpedantiewaarde boven de 100 ohm komt en 200 J energie geselecteerd is. 27 Kortom, de rectilineaire curve, op de markt gebracht als een constante-stroomcurve, doet weinig aan aanpassing van de stroom in reactie op stroomshunting in de thorax van de patiënt. De fabrikant ziet voor enkele hoogimpedante patiënten af van de kwalificatie constantestroombenadering en, wat misschien wel het belangrijkst is, heeft slechts een beperkte hoeveelheid gegevens ter beschikking waaraan de prestatie van zijn curve kan worden afgemeten; geen van die gegevens biedt informatie over het presteren bij de ischemische patiënt met een plotselinge hartstilstand. De hoogenergetische bifasische curve als alternatief Er zijn momenteel verscheidene oplopende hoogenergetische bifasische curven op de markt. Het valt buiten het bestek van dit artikel om elk van deze ontwerpen tot in detail te beschrijven. In plaats daarvan leggen we u een hoogwaardig overzicht voor van technische kwesties die bij de klasse van hoogenergetische curven in overweging dienen te worden genomen. Rectilineair bifasisch 200 J, 100 Ω Tijd (msec) Afbeelding 10. Constante stroom niet altijd constant Eerst en vooral zijn ons ten tijde van het schrijven van dit artikel geen gepubliceerde door collegawetenschappers beoordeelde wetenschappelijke gegevens bekend over de prestaties van welke van de hoogenergetische bifasische curven dan ook, bij de ischemische patiëntenpopulatie met een plotselinge hartstilstand en een lange uitvaltijd. In sommige gevallen voorzien fabrikanten in weinig tot geen door collega-wetenschappers beoordeelde gegevens. Hoogimpedante patiënten Laagimpedante patiënten SMART Biphasic 150 J Eén lage energiedosis van 150 J Tijd (msec) Tijd (msec) Twee keer zo veel Rectilineair energie nodig voor bifasisch evenveel 120 J piekstroom Afbeelding 11. SMART Biphasic versus hoogenergetisch bifasisch De specifieke methoden van impedantiecompensatie verschillen per fabrikant. Afbeelding 11 bevat een vergelijking van de SMART Biphasic met een veelgebruikte hoogenergetische bifasische curve. Het is duidelijk dat beide curven de piekstroom, de curvevorm en de curveduur in reactie op de patiëntimpedantie op dezelfde wijze aanpassen. Het grote verschil is dat de hoogenergetische curven vanwege hun grote condensators veel energie nodig hebben om voldoende stroom aan de patiënt af te geven, terwijl de laagenergetische BTE-curve van Philips bij de eerste schok voldoende stroom afgeeft zonder de energie te hoeven verhogen. Tijd (msec) Tijd (msec)

12 Kortom, over de hoogenergetische bifasische curven zijn in vergelijking met de Philips SMART Biphasic curve weinig tot geen gepubliceerde door collega-wetenschappers beoordeelde gegevens beschikbaar. De gegevens hebben in ieder geval geen betrekking op de prestaties bij de patiëntenpopulatie met een plotselinge hartstilstand en een zeer lange uitvaltijd. De hoogenergetische alternatieven gaan niet efficiënt met energie om. Zij gebruiken veel energie en hebben vaak meerdere schokken nodig om dezelfde stroom (en spanning) te leveren die de vaste laagenergetische SMART Biphasic curve bij de eerste schok levert. Tot slot zij nog vermeld dat de AHA geen wetenschappelijk onderbouwde aanbevelingen betreffende bifasische defibrillatie > 200 J heeft gepubliceerd. Conclusie De conventionele monofasische curvetechnologie heeft weliswaar vele levens gered, maar kent belangrijke beperkingen. Bij een hoge patiëntimpedantie wordt de curve verlaagd, waardoor de curve relatief slecht presteert. Zonder wetenschappelijke onderbouwing werd een strategie van oplopende energie toegepast, in een poging de beperkingen van het monofasische ontwerp te compenseren. Met de opkomst van de moderne bifasische curvetechnologie hebben impedantiecompensatie en andere verbeteringen in het ontwerp echter geresulteerd in algemeen superieure klinische en technische prestatiekenmerken, zonder de noodzaak van oplopende energie. De grote variatie aan beschikbare externe bifasische curven is de oorzaak van complexiteit en verwarring rond richtlijnen voor de klinische praktijk. Conventionele praktijkstandaarden zijn niet langer van toepassing en de clinicus dient nu veel meer te evalueren dan tot nu toe het geval was: de principes van het elektrotechnische ontwerp, curvespecifieke energieprotocollen en gepubliceerd onderzoek. De AHA heeft een wetenschappelijk onderbouwd proces aanbevolen voor de evaluatie van defibrillatiecurven op basis van gepubliceerd onderzoek onder zowel intra- als extramurale omstandigheden. Tot op heden is Philips Medical Systems de enige fabrikant die gepubliceerde gegevens over prestaties bij zowel intra- als extramurale patiënten biedt. Daarmee heeft Philips Medical Systems een duidelijke leidinggevende positie verworven op het gebied van wetenschappelijk onderbouwde curveontwerpen. Op basis van gepubliceerd onderzoek is de AHA overgegaan tot een IIa-aanbeveling voor laagenergetische bifasische defibrillatie (< 200 J), een specifieke IIa-aanbeveling voor het type vaste laagenergetische bifasische curve waar het apparaat van Philips op is gebaseerd en geen aanbeveling voor hoge energieafgifte.

13 Referenties 1. Kerber RE, et al. Automatic external defibrillators for public access defibrillation: recommendations for specifying and reporting arrhythmia analysis algorithm performance, incorporating new waveforms, and enhancing safety: a statement for health professions from the AHA Task Force on Automatic External Defibrillation, Subcommittee on AED Safety and Efficacy. Circulation 1997;95: Cummins RO, et al. Low-energy biphasic waveform defibrillation: evidence-based review applied to emergency cardiovascular care guidelines: a statement for healthcare professionals from the American Heart Association Committee on Emergency Cardiovascular Care and the Subcommittees on Basic Life Support, Advanced Cardiac Life Support, and Pediatric Resuscitation. Circulation 1998;97: Cummins RO, et al. Guidelines 2000 for cardiopulmonary resuscitation and emergency cardiovascular care. Supplement to Circulation 2000;102(8):I-5,I-63,I Weaver WD, et al. Ventricular defibrillation-a comparative trial using 175J and 320J shocks. New England Journal of Medicine. 1982;307: Reddy RK, et al. Biphasic transthoracic defibrillation causes fewer ECG ST-segment changes after shock. Annals of Emergency Medicine 1997;30: Tokano, J, et al. Effects of ventricular shock strength on cardiac hemodynamics. Journal Cardiovascular Electrophysiology 1998;9: Tang W, et al. The effects of biphasic and conventional monophasic defibrillation on postresuscitation myocardial function. Journal American College Cardiology 1999;34(3): Bardy GH, et al. Multicenter comparison of truncated biphasic shock and standard damped sine wave monophasic shocks for transthoracic ventricular defibrillation. Circulation 1996;94: Xie J, et al. High-energy defibrillation increases the severity of postresuscitation myocardial function. Circulation 1997;96: Tovar OH, et al. Immediate termination of fibrillation is more likely with biphasic truncated exponential versus monophasic damped sine waveforms used for external defibrillation. Journal of the American College of Cardiology (Supplement A) 2002;39(5):336A (abstract 870-4). 11. White RD, et al. Patient outcomes following defibrillation with a low energy biphasic truncated exponential waveform in out-ofhospital cardiac arrest. Resuscitation 2001;49: Capucci A, et al. Tripling survival from sudden cardiac arrest via early defibrillation without traditional education in cardiopulmonary resuscitation. Circulation 2002;106: White RD. Early out-of-hospital experience with an impedance-compensating low-energy biphasic waveform automatic external defibrillator. Journal of Cardiovascular Electrophysiology 1997;1: Lerman BB, et al. Relation between transcardiac and transthoracic current during defibrillation in humans. Circulation Research 1990;67: Gliner BE, et al. Treatment of out-of-hospital cardiac arrest with a low-energy impedancecompensating biphasic waveform automatic external defibrillation. Biomedical Instrumentation & Technology 1998;32: Schneider T, et al. Multicenter, randomized, controlled trial of 150-J biphasic shocks compared with J monophasic shocks in the resuscitation of out-of-hospital cardiac arrest victims. Circulation 2000;102(15): Page RL, et al Use of automated external defibrillators by a U.S. airline. New England Journal of Medicine 2000;343: White RD, et al. Refibrillation, resuscitation and survival in out-of-hospital sudden cardiac arrest victims treated with biphasic automated external defibrillators. Resuscitation 2002; 55(1): Gliner BE, et al. Transthoracic defibrillation of swine with monophasic and biphasic waveforms. Circulation 1995;92: Tang W, et al. A comparison of biphasic and monophasic waveform defibrillation after prolonged ventricular fibrillation. Chest 2001;120: Tang W, et al. Fixed energy biphasic waveform defibrillation in a pediatric model of cardiac arrest and resuscitation. Critical Care Medicine 2002;30(12): Bardy GH, et al. Truncated biphasic pulses for transthoracic defibrillation. Circulation 1995;91: Gliner BE, White RD. Electrocardiographic evaluation of defibrillation shocks delivered to out-of-hospital sudden cardiac arrest patients. Resuscitation 1999;41(2): Poole JE, et al. Low-energy impedancecompensating biphasic waveforms terminate ventricular fibrillation at high rates in victims of out-of-hospital cardiac arrest. Journal of Cardiovascular Electrophysiology 1997;8: Martens PR, et al. Optimal response to cardiac arrest study: defibrillation waveform effects. Resuscitation 2001;49: Health Devices. June 2001;30(6): Achleitner U, et al. Waveform analysis of biphasic external defibrillators. Resuscitation 2001;50:61-70.

14 PHILIPS MEDICAL SYSTEMS IS PART OF ROYAL PHILIPS ELECTRONICS On the web: Via By fax: By postal service: Philips Medical Systems Global Information Center I.B.R.S. / C.C.R.I. Numéro VC Eindhoven Pays-Bas / The Netherlands CORPORATE HEADQUARTERS Philips Medical Systems Nederland B.V. Postbus DA Best Netherlands UNITED STATES Andover, Massachusetts (800) CANADA Markham, Ontario (800) EUROPE, MIDDLE EAST AND AFRICA Böblingen, Germany Fax: (49) LATIN AMERICA HEADQUARTERS Sunrise, Florida (954) ASIA PACIFIC HEADQUARTERS Wanchai, Hong Kong (852) Philips Medical Systems North America Corporation, 2003 Alle rechten voorbehouden. Reproductie in zijn geheel of gedeeltelijk is verboden zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de houder van het auteursrecht. Philips Medical Systems North America Corporation behoudt zich het recht voor wijzigingen aan te brengen in specificaties of enig product ooit te beëindigen zonder aankondiging of verplichting en is niet aansprakelijk voor enige consequentie die voortvloeit uit het gebruik van deze publicatie. Gedrukt in Nederland * JUN 2003

Bifasische technologie: klinische overzichten

Bifasische technologie: klinische overzichten Bifasische technologie: klinische overzichten Defibrillatie van ventrikelfibrilleren en ventriculaire tachycardie Achtergrond Physio-Control heeft in meerdere centra een prospectieve, gerandomiseerde en

Nadere informatie

Maakt het redden van levens sneller, eenvoudiger, beter. Philips HeartStart FR3-defi brillator voor professionele hulpverleners

Maakt het redden van levens sneller, eenvoudiger, beter. Philips HeartStart FR3-defi brillator voor professionele hulpverleners Maakt het redden van levens sneller, eenvoudiger, beter Philips HeartStart FR3-defi brillator voor professionele hulpverleners Maakt het redden van eenvoudiger, beter Hulpverlening bij een plotselinge

Nadere informatie

Voor gewone mensen in ongewone situaties. Philips HeartStart HS1-defibrillator

Voor gewone mensen in ongewone situaties. Philips HeartStart HS1-defibrillator Voor gewone mensen in ongewone situaties Philips HeartStart HS1-defibrillator Plotselinge hartstilstand altijd en overal Op dit moment is de overlevingskans bij een plotselinge hartstilstand minder dan

Nadere informatie

RECHTLIJNIGE BIFASISCHE PULS DEFIBRILLATOR OPTIE.

RECHTLIJNIGE BIFASISCHE PULS DEFIBRILLATOR OPTIE. RECHTLIJNIGE BIFASISCHE PULS DEFIBRILLATOR OPTIE. Algemene informatie Introductie M Series producten zijn beschikbaar met een geavanceerde elektrische technologie die voorziet in een unieke rechtlijnige

Nadere informatie

EUROPESE REANIMATIE RAAD RICHT- LIJNEN 2000 VOOR AUTOMATISCHE EXTERNE DEFIBRILLATIE

EUROPESE REANIMATIE RAAD RICHT- LIJNEN 2000 VOOR AUTOMATISCHE EXTERNE DEFIBRILLATIE EUROPESE REANIMATIE RAAD RICHT- LIJNEN 2000 VOOR AUTOMATISCHE EXTERNE DEFIBRILLATIE Bijlage bij Spoedgevallen Jaargang 20 Nummer 4 EUROPESE REANIMATIE RAAD RICHT- LIJNEN 2000 VOOR AUTOMATISCHE EXTERNE

Nadere informatie

Gebruik van mechanische thorax compressie apparatuur in ambulance hulpverlening en in het ziekenhuis. Advies van de Nederlandse Reanimatie Raad

Gebruik van mechanische thorax compressie apparatuur in ambulance hulpverlening en in het ziekenhuis. Advies van de Nederlandse Reanimatie Raad Gebruik van mechanische thorax compressie apparatuur in ambulance hulpverlening en in het ziekenhuis. Advies van de Nederlandse Reanimatie Raad Nederlandse Reanimatie Raad November 2014 Nederlandse Reanimatie

Nadere informatie

Voor gewone mensen op buitengewone momenten

Voor gewone mensen op buitengewone momenten Voor gewone mensen op buitengewone momenten Philips HeartStart HS-1-defibrillator Productinformatie Plotselinge hartstilstand kan iedereen, altijd 2 en overal overkomen. Het huidige overlevingspercentage

Nadere informatie

Maakt het redden van levens sneller, eenvoudiger, beter. Philips HeartStart FR3-defi brillator voor professionele hulpverleners

Maakt het redden van levens sneller, eenvoudiger, beter. Philips HeartStart FR3-defi brillator voor professionele hulpverleners Maakt het redden van levens sneller, eenvoudiger, beter Philips HeartStart FR3-defi brillator voor professionele hulpverleners Maakt het redden van levens Hulpverlening bij een plotselinge hartstilstand

Nadere informatie

DE TOONAANGEVENDE AED

DE TOONAANGEVENDE AED DE TOONAANGEVENDE AED WILT U UW HART VOLGEN DOOR EEN ANDER TE HELPEN? Het gebeurt in een fractie van een seconde. Iemand zakt in elkaar door een plotselinge hartstilstand. Het begin van een race tegen

Nadere informatie

Neem reanimatie. ter harte!

Neem reanimatie. ter harte! Neem reanimatie ter harte! Omdat het niet alleen om de schok gaat Opvallend is dat bij 80% van de hartstilstanden in het ziekenhuis een niet-schokbaar ritme wordt geconstateerd. Daarom is het essentieel

Nadere informatie

ICD Implanteerbare Cardioverter - Defibrillator

ICD Implanteerbare Cardioverter - Defibrillator ICD Implanteerbare Cardioverter - Defibrillator Cardiologie Beter voor elkaar 2 Een ICD is evenals een pacemaker een klein apparaatje dat onder de huid wordt geïmplanteerd bij mensen met een hartritmestoornis.

Nadere informatie

3/12/2013. Zijn de basale reanimatie richtlijnen voor volwassenen haalbaar voor niet professionals? BLS richtlijnen. Borstcompressies.

3/12/2013. Zijn de basale reanimatie richtlijnen voor volwassenen haalbaar voor niet professionals? BLS richtlijnen. Borstcompressies. Zijn de basale reanimatie richtlijnen voor volwassenen haalbaar voor niet professionals? Steffie Beesems afdeling Cardiologie Academisch Medisch Centrum Universiteit van Amsterdam 6 maart 2013 Compressies

Nadere informatie

Is normothermie wel zo cool?

Is normothermie wel zo cool? Is normothermie wel zo cool? Joyce Honcoop Circulation Practitioner i.o. M. Barnas Medisch begeleider M. Rigter Afdeling begeleider Intensive Care Ziekenhuis Amstelland, Amstelveen 2017-2019 1 Inhoudsopgave

Nadere informatie

Klaar om levens te redden

Klaar om levens te redden Klaar om levens te redden HeartStart XL+-defibrillator/monitor van Philips Klaar voor hulpverlening, Acute cardiologische zorgverlening is vaak zwaar en chaotisch. U moet er volledig op kunnen vertrouwen

Nadere informatie

Gebruiksaanwijzing AED-trainer

Gebruiksaanwijzing AED-trainer Gebruiksaanwijzing AED-trainer ONDERDEELNUMMER Copyright 2007 Cardiac Science Corporation. All rights reserved. De AED-trainer (trainingstoestel voor automatische externe defibrillators) is een apparaat

Nadere informatie

Overname van Automatische Externe Defibrillator (AED) hulpverlening naar gespecialiseerde reanimatie (ALS) hulpverlening

Overname van Automatische Externe Defibrillator (AED) hulpverlening naar gespecialiseerde reanimatie (ALS) hulpverlening Overname van Automatische Externe Defibrillator (AED) hulpverlening naar gespecialiseerde reanimatie (ALS) hulpverlening Een richtlijn van de Nederlandse Reanimatie Raad Nederlandse Reanimatie Raad Oktober

Nadere informatie

ONTWORPEN VOOR PROFESSIONELE HULPVERLENERS

ONTWORPEN VOOR PROFESSIONELE HULPVERLENERS ONTWORPEN VOOR PROFESSIONELE HULPVERLENERS SLIMME TECHNOLOGIE. ONGEËVENAARDE ONDERSTEUNING. De ZOLL AED 3 BLS is een defibrillator die ontworpen is voor professionele hulpverleners en biedt grondige ondersteuning

Nadere informatie

Een AED redt levens. Martien van Gorp. Vivon Nederland B.V. Ekkersrijt 1121 5692 AD Son

Een AED redt levens. Martien van Gorp. Vivon Nederland B.V. Ekkersrijt 1121 5692 AD Son Een AED redt levens Martien van Gorp Vivon Nederland B.V. Ekkersrijt 1121 5692 AD Son Over Vivon Jarenlange expertise Merkonafhankelijk ISO 9001:2008 gecertificeerd Samenwerking met o.a. Nederlandse Hartstichting

Nadere informatie

Voor diegenen die het eerst ter plaatse zijn. HeartStart FRx-defibrillator van Philips

Voor diegenen die het eerst ter plaatse zijn. HeartStart FRx-defibrillator van Philips Voor diegenen die het eerst ter plaatse zijn HeartStart FRx-defibrillator van Philips Plotselinge hartstilstand kan Het huidige overlevingspercentage voor een plotselinge hartstilstand is minder dan 7%.

Nadere informatie

Presentatie I. Hartstilstand incidentie, preventieve kansen en aanbevelingen loopevenementen door J.H. Bennekers

Presentatie I. Hartstilstand incidentie, preventieve kansen en aanbevelingen loopevenementen door J.H. Bennekers Presentatie I Hartstilstand incidentie, preventieve kansen en aanbevelingen loopevenementen door J.H. Bennekers J.H. Bennekers Cardioloog Certe Groningen Looptrainersdag 2014 2 Project 2001. Pacemakerlopers

Nadere informatie

WERKT DE WEBCARE INTERVENTIE?

WERKT DE WEBCARE INTERVENTIE? WERKT DE WEBCARE INTERVENTIE? Onderwerp: Hoe lees ik een wetenschappelijk artikel? Marjolein Snaterse, docent/onderzoeker Faculteit Gezondheid, Hogeschool van Amsterdam TOCH MAAR WEER: EVIDENCE BASED PRACTICE

Nadere informatie

Reanimatie richtlijnen. 25 mei 2002 Utrecht

Reanimatie richtlijnen. 25 mei 2002 Utrecht Reanimatie richtlijnen 25 mei 2002 Utrecht Reanimatie richtlijnen Marcel Bontje BHV Plus Simpel(er) Noodzakelijke handelingen Hogere retentie Verbeteren uitkomst Evidence Based Niveau van bewijsvoering:

Nadere informatie

Van de AED (automatische externe defibrillator) naar de specialistische (ALS) zorgverlening tijdens de reanimatie van volwassenen en kinderen

Van de AED (automatische externe defibrillator) naar de specialistische (ALS) zorgverlening tijdens de reanimatie van volwassenen en kinderen Van de AED (automatische externe defibrillator) naar de specialistische (ALS) zorgverlening tijdens de reanimatie van volwassenen en kinderen Een richtlijn van de Nederlandse Reanimatie Raad Nederlandse

Nadere informatie

Het gebruik van de automatische externe defibrillator bij kinderen: een update

Het gebruik van de automatische externe defibrillator bij kinderen: een update Het gebruik van de automatische externe defibrillator bij kinderen: een update Adviserende uitspraak van het ILCOR Naar R.A. Samson, R.A. Berg, R. Bingham, door Danschutter Dirk, HVPK Intensieve Geneeskunde

Nadere informatie

10-9-2014. r.ars 2013 1. Leerdoelen. BLS/Assisteren ALS module 1. Vaststellen circulatiestilstand. Circulatiestilstand vastgesteld.

10-9-2014. r.ars 2013 1. Leerdoelen. BLS/Assisteren ALS module 1. Vaststellen circulatiestilstand. Circulatiestilstand vastgesteld. BLS/Assisteren ALS module 1 Volgens de laatste richtlijnen van de ERC en NRR 2010 Leerdoelen Belang van vroegtijdige herkenning verslechterende patiënt/ ABCDE benadering Het ALS algo Belang van goed uitgevoerde

Nadere informatie

Nederlandse richtlijnen. 20 januari 2016

Nederlandse richtlijnen. 20 januari 2016 ERC Guidelines 2015 R. de Vos Anesthesioloog MMT-arts (np) Medisch Manager Ambulancezorg Lid Wetenschappelijk raad NRR Bestuurslid Stichting Reanimatie Nederlandse richtlijnen 20 januari 2016 Veel veranderd?

Nadere informatie

NEDERLANDSE SAMENVATTING

NEDERLANDSE SAMENVATTING NEDERLANDSE SAMENVATTING Nederlandse Samenvatting 195 NEDERLANDSE SAMENVATTING DEEL I Evaluatie van de huidige literatuur De stijgende incidentie van slokdarmkanker zal naar verwachting continueren in

Nadere informatie

BETER ZELFMANAGEMENT BIJ HARTPATIENTEN: ROL VAN EHEALTH-TOEPASSINGEN

BETER ZELFMANAGEMENT BIJ HARTPATIENTEN: ROL VAN EHEALTH-TOEPASSINGEN BETER ZELFMANAGEMENT BIJ HARTPATIENTEN: ROL VAN EHEALTH-TOEPASSINGEN ehealth bij hartrevalidatie: meer deelnemers, minder terugval, beter eindresultaat? KNMG ehealth congres Donderdag 28 juni 2018 Evoluon

Nadere informatie

AED Plus. Your partner in first aid. Optimale ondersteuning voor eerstehulpverleners

AED Plus. Your partner in first aid. Optimale ondersteuning voor eerstehulpverleners AED Plus Your partner in first aid Optimale ondersteuning voor eerstehulpverleners Reanimatie vereist De meest recente richtlijnen van de European Resuscitation Council (ERC) (Europese reanimatieraad)

Nadere informatie

Waarom richtlijnen? Hoe komen richtlijnen tot stand? Pols voelen. Richtlijnen 2006: Goed voor kleintjes en hele kleintjes?

Waarom richtlijnen? Hoe komen richtlijnen tot stand? Pols voelen. Richtlijnen 2006: Goed voor kleintjes en hele kleintjes? Richtlijnen 2006: Goed voor kleintjes en hele kleintjes? Waarom richtlijnen? Matthijs de Hoog Hoe komen richtlijnen tot stand? In God we trust. All others must bring data. ILCOR 403 worksheets over 276

Nadere informatie

Nederlandse samenvatting. (summary in Dutch)

Nederlandse samenvatting. (summary in Dutch) (summary in Dutch) Type 2 diabetes is een chronische ziekte, waarvan het voorkomen wereldwijd fors toeneemt. De ziekte wordt gekarakteriseerd door chronisch verhoogde glucose spiegels, wat op den duur

Nadere informatie

Nederlandse samenvatting

Nederlandse samenvatting Nederlandse samenvatting 119 120 Samenvatting 121 Inleiding Vermoeidheid is een veel voorkomende klacht bij de ziekte sarcoïdose en is geassocieerd met een verminderde kwaliteit van leven. In de literatuur

Nadere informatie

Samenvatting. Samenvatting

Samenvatting. Samenvatting Samenvatting Samenvatting Samenvatting In dit proefschrift getiteld Relatieve bijnierschorsinsufficiëntie in ernstig zieke patiënten De rol van de ACTH-test hebben wij het concept relatieve bijnierschorsinsufficiëntie

Nadere informatie

Stroom, spanning en weerstand. Student booklet

Stroom, spanning en weerstand. Student booklet Stroom, spanning en weerstand Student booklet Stroom, spanning en weerstand - INDEX - 2006-04-06-16:51 Stroom, spanning en weerstand De analogie die vaak wordt gebruikt om te visualiseren wat er in een

Nadere informatie

Meta-analyses, top van de piramide? Iwan C. C. van der Horst

Meta-analyses, top van de piramide? Iwan C. C. van der Horst Meta-analyses, top van de piramide? Iwan C. C. van der Horst Intensivist/cardioloog @iccvanderhorst Conflict of interest Perner A, Laake J, van der Horst ICC. Innovation and safety in critical care: should

Nadere informatie

LUCAS 2 CHEST COMPRESSION SYSTEM. CPR Evolved

LUCAS 2 CHEST COMPRESSION SYSTEM. CPR Evolved LUCAS 2 CHEST COMPRESSION SYSTEM CPR Evolved LUCAS 2: een cruciaal instrument voor de progressieve zorgverlener Managers binnen de gezondheidszorg kennen de waarde van hoogwaardige reanimatie voor een

Nadere informatie

TOM SCHMITTE. Organisator ILS & ALS cursussen. Conflicts of interest. European & Belgian Resuscitation Council

TOM SCHMITTE. Organisator ILS & ALS cursussen. Conflicts of interest. European & Belgian Resuscitation Council Coördinator patiëntenzorg Spoedgevallen en PIT AZ H. Familie, Rumst Voorzitter werkgroep spoed en intensieve zorg NVKVV Adj. Nationaal Cursusdirecteur ILS TOM SCHMITTE Conflicts of interest Organisator

Nadere informatie

BLS en ALS bij kinderen. Laatste richtlijnen: ILCOR 2005

BLS en ALS bij kinderen. Laatste richtlijnen: ILCOR 2005 BLS en ALS bij kinderen Laatste richtlijnen: ILCOR 2005 ILCOR RICHTLIJNEN 2005 DOELSTELLINGEN Kort en eenvoudig Voor kinderen en volwassenen meer uniformiteit BLS (basic life support) AED (automated external

Nadere informatie

Voor diegenen die het eerst ter plaatse zijn. Philips HeartStart FRx defibrillator

Voor diegenen die het eerst ter plaatse zijn. Philips HeartStart FRx defibrillator Voor diegenen die het eerst ter plaatse zijn Philips HeartStart FRx defibrillator Plotselinge hartstilstand kan Het huidige overlevingspercentage voor een plotselinge hartstilstand is minder dan 5% 1.

Nadere informatie

Samenvatting Vitamine K antagonisten zijn antistollingsmiddelen in tabletvorm. Ze worden voorgeschreven voor de behandeling en preventie van trombose.

Samenvatting Vitamine K antagonisten zijn antistollingsmiddelen in tabletvorm. Ze worden voorgeschreven voor de behandeling en preventie van trombose. 1 Samenvatting Samenvatting Vitamine K antagonisten zijn antistollingsmiddelen in tabletvorm. Ze worden voorgeschreven voor de behandeling en preventie van trombose. Zowel arteriële trombose (trombose

Nadere informatie

Duitsland 1,7 miljoen patiënten met hartfalen 2. Europa 6,5 miljoen patiënten met hartfalen 3. VS 5,1 miljoen patiënten met hartfalen 1

Duitsland 1,7 miljoen patiënten met hartfalen 2. Europa 6,5 miljoen patiënten met hartfalen 3. VS 5,1 miljoen patiënten met hartfalen 1 Functionele mitrale regurgitatie VS 5,1 miljoen patiënten met hartfalen 1 Duitsland 1,7 miljoen patiënten met hartfalen 2 Europa 6,5 miljoen patiënten met hartfalen 3 Hartfalen is een aandoening die wereldwijd

Nadere informatie

Hoofdstuk 3: Cardiovasculaire toestandsveranderingen in gesimuleerde werkomgevingen

Hoofdstuk 3: Cardiovasculaire toestandsveranderingen in gesimuleerde werkomgevingen Een inspirerende nieuwe fase in het onderzoek naar mens-computer interactie heeft zich aangediend met het ontstaan van adaptieve automatisering. Binnen dit onderzoeksgebied worden technologische systemen

Nadere informatie

Chapter 9 Samenvatting CHAPTER 9. Samenvatting

Chapter 9 Samenvatting CHAPTER 9. Samenvatting Chapter 9 Samenvatting CHAPTER 9 Samenvatting 155 Chapter 9 Samenvatting SAMENVATTING Richtlijnen en protocollen worden ontwikkeld om de variatie van professioneel handelen te reduceren, om kwaliteit van

Nadere informatie

Telecardiologie: Toekomst of heden?

Telecardiologie: Toekomst of heden? Telecardiologie: Toekomst of heden? Cardio 2010 Johan Vijgen Electrofysioloog Virga Jesse Ziekenhuis Hasselt Telegeneeskunde: definitie Voorwaarden om te slagen Toepassingen cardiologie Rol van de huisarts

Nadere informatie

AED Plus. Optimale ondersteuning voor eerstehulpverleners

AED Plus. Optimale ondersteuning voor eerstehulpverleners AED Plus Optimale ondersteuning voor eerstehulpverleners Reanimatie vereist De meest recente richtlijnen van de European Resuscitation Council (ERC) (Europese reanimatieraad) van 2010, zijn duidelijk:

Nadere informatie

Wat hoor ik? Over geluid en geluidsbronnen op een open NICU

Wat hoor ik? Over geluid en geluidsbronnen op een open NICU Wat hoor ik? Over geluid en geluidsbronnen op een open NICU The influence of patient- and unit-specific factors on the noise levels in an open-plan neonatal intensive care unit Munhun Park 1, Sabrina Laroche

Nadere informatie

hoofdstuk 4 & 7 hoofdstuk 3 & 6 hoofdstuk 2 hoofdstuk 5 Hoofdstuk 2 tot en met 5 hoofdstuk 6 en 7 hoofdstuk 2 hoofdstuk 3 hoofdstuk

hoofdstuk 4 & 7 hoofdstuk 3 & 6 hoofdstuk 2 hoofdstuk 5 Hoofdstuk 2 tot en met 5 hoofdstuk 6 en 7 hoofdstuk 2 hoofdstuk 3 hoofdstuk Samenvatting De Lokomat is een apparaat dat bestaat uit een tredmolen, een harnas voor lichaamsgewichtondersteuning en twee robot armen die de benen van neurologische patiënten kunnen begeleiden tijdens

Nadere informatie

Niet-technische samenvatting Algemene gegevens. 2 Categorie van het project. Voedselallergie, melk, preventie, behandeling

Niet-technische samenvatting Algemene gegevens. 2 Categorie van het project. Voedselallergie, melk, preventie, behandeling Niet-technische samenvatting 2016605 1 Algemene gegevens 1.1 Titel van het project Het identificeren en karakteriseren van nieuwe concepten voor koemelkallergische patienten. 1.2 Looptijd van het project

Nadere informatie

AED. Automatische Externe Defibrillatie. Informatiemap

AED. Automatische Externe Defibrillatie. Informatiemap AED Automatische Externe Defibrillatie Informatiemap Forto Training & Opleiding Broeklaan 101 5953 NA Reuver (t) 077-4769500 (f) 077-4769501 Januari 2006 www.forto-to.nl versie 2005-011 AED implementatie

Nadere informatie

De wet van Ohm. Student booklet

De wet van Ohm. Student booklet De wet van Ohm Student booklet De wet van Ohm - INDEX - 2006-04-06-16:53 De wet van Ohm De drie basiseenheden in elektriciteit zijn spanning (V), stroom (I) en weerstand (R). Zoals al eerder is besproken,

Nadere informatie

Nederlandse samenvatting

Nederlandse samenvatting Addendum A 173 Nederlandse samenvatting Het doel van het onderzoek beschreven in dit proefschrift was om de rol van twee belangrijke risicofactoren voor psychotische stoornissen te onderzoeken in de Ultra

Nadere informatie

Opleiding Reanimatie + AED bediener

Opleiding Reanimatie + AED bediener 1 Opleiding Reanimatie + AED bediener Opleiding Basisreanimatie & Automatische Externe Defibrillatie LEERDOELEN Op het einde van deze cursus zal je: een bewusteloos slachtoffer kunnen evalueren een hartmassage

Nadere informatie

Algemene kenmerken HeartStart defibrillatoren. De HeartStart defibrillatoren kenmerken zich door de volgende voordelen:

Algemene kenmerken HeartStart defibrillatoren. De HeartStart defibrillatoren kenmerken zich door de volgende voordelen: Algemene kenmerken HeartStart defibrillatoren De HeartStart defibrillatoren kenmerken zich door de volgende voordelen: een dagelijkse, wekelijkse en maandelijkse zelftest; uitgerust met een SMART-analyse

Nadere informatie

Waarom was het onderzoek nodig?

Waarom was het onderzoek nodig? Een onderzoek om te testen of BI 409306 de geestelijke vermogens verbetert bij mensen met lichte ziekte van Alzheimer die problemen hebben met geestelijk functioneren Dit is een samenvatting van een klinisch

Nadere informatie

behandeling volgens de KNGF-richtlijn bij mensen met artrose aan de heup en/of knie.

behandeling volgens de KNGF-richtlijn bij mensen met artrose aan de heup en/of knie. Samenvatting De primaire doelstelling van het onderzoek was het onderzoeken van de lange termijn effectiviteit van oefentherapie en de rol die therapietrouw hierbij speelt bij patiënten met artrose aan

Nadere informatie

Dirk Ubbink. Evidence Based Surgery Workshop 2010

Dirk Ubbink. Evidence Based Surgery Workshop 2010 Dirk Ubbink Evidence Based Surgery Workshop 2010 Jaarlijks: 20.000 tijdschriften 17.000 nieuwe boeken MEDLINE: >6.700 tijdschriften jaarlijks 2 miljoen artikelen gepubliceerd 5500 publicaties per dag!

Nadere informatie

R.W. Koster 1, J. Berdowski 1. Nederlandse Hartstichting / Overleving na reanimatie buiten het ziekenhuis in Noord-Holland:

R.W. Koster 1, J. Berdowski 1. Nederlandse Hartstichting / Overleving na reanimatie buiten het ziekenhuis in Noord-Holland: 4 Overleving na reanimatie buiten het ziekenhuis in Noord-Holland: resultaten Arrest 7 over 2006-2008. Betere overleving dankzij de Automatische Externe Defibrillator? R.W. Koster 1, J. Berdowski 1 1 Afdeling

Nadere informatie

How to present online information to older cancer patients N. Bol

How to present online information to older cancer patients N. Bol How to present online information to older cancer patients N. Bol Dutch summary (Nederlandse samenvatting) Dutch summary (Nederlandse samenvatting) Goede informatievoorziening is essentieel voor effectieve

Nadere informatie

Figuur overgenomen uit Value Based Healthcare prijsinschrijvingsdocumentatie van The Decision institute die hier ook opleidingen voor aanbieden.

Figuur overgenomen uit Value Based Healthcare prijsinschrijvingsdocumentatie van The Decision institute die hier ook opleidingen voor aanbieden. De waardebepaling van nieuwe producten en services in de zorg Het beantwoorden van de vraag of nieuwe producten en services in de zorg daadwerkelijk meerwaarde brengen is niet gemakkelijk. Er is een levendige

Nadere informatie

het laagste niveau van psychologisch functioneren direct voordat de eerste bestraling begint. Zowel angstgevoelens als depressieve symptomen en

het laagste niveau van psychologisch functioneren direct voordat de eerste bestraling begint. Zowel angstgevoelens als depressieve symptomen en Samenvatting In de laatste 20 jaar is er veel onderzoek gedaan naar de psychosociale gevolgen van kanker. Een goede zaak want aandacht voor kanker, een ziekte waar iedereen in zijn of haar leven wel eens

Nadere informatie

Recente ontwikkelingen in de ethische normen voor medisch-wetenschappelijk onderzoek

Recente ontwikkelingen in de ethische normen voor medisch-wetenschappelijk onderzoek Recente ontwikkelingen in de ethische normen voor medisch-wetenschappelijk onderzoek Prof dr JJM van Delden Julius Centrum, UMC Utrecht j.j.m.vandelden@umcutrecht.nl Inleiding Medisch-wetenschappelijk

Nadere informatie

Plotselinge hartstilstand altijd en overal

Plotselinge hartstilstand altijd en overal Plotselinge hartstilstand altijd en overal Op dit moment is de overlevingskans bij een plotselinge hartstilstand minder dan 7% Met elke minuut die verstrijkt, neemt de kans op een succesvolle reanimatie

Nadere informatie

Wat is een AED? Hoe werkt een AED?

Wat is een AED? Hoe werkt een AED? Wat is een AED? Een AED is een apparaat waarmee men een elektrische schok aan het hart kan toedienen, wanneer er sprake is van levensbedreigende hartritmestoornissen. Een ingebouwde computer analyseert

Nadere informatie

Inleiding Deel I. Ontwikkelingsfase

Inleiding Deel I. Ontwikkelingsfase Inleiding Door de toenemende globalisering en bijbehorende concurrentiegroei tussen bedrijven over de hele wereld, de economische recessie in veel landen, en de groeiende behoefte aan duurzame inzetbaarheid,

Nadere informatie

Evidence zoeken @ WWW

Evidence zoeken @ WWW Evidence zoeken @ WWW Dirk Ubbink Evidence Based Surgery 2011 Informatie Jaarlijks: >20.000 tijdschriften en boeken MEDLINE: >6.700 tijdschriften Jaarlijks 2 miljoen artikelen gepubliceerd 5500 publicaties

Nadere informatie

CSRQ Center Rapport over onderwijsondersteunende organisaties: Samenvatting voor onderwijsgevenden

CSRQ Center Rapport over onderwijsondersteunende organisaties: Samenvatting voor onderwijsgevenden CSRQ Center Rapport over onderwijsondersteunende organisaties: Samenvatting voor onderwijsgevenden Laatst bijgewerkt op 25 november 2008 Nederlandse samenvatting door TIER op 5 juli 2011 Onderwijsondersteunende

Nadere informatie

Nederlandse samenvatting

Nederlandse samenvatting Nederlandse samenvatting Sinds enkele decennia is de acute zorg voor brandwondenpatiënten verbeterd, hetgeen heeft geresulteerd in een reductie van de mortaliteit na verbranding, met name van patiënten

Nadere informatie

Connected. Ready. LIFEPAK. CR2 defibrillator met LIFELINKcentral AED-programmabeheer

Connected. Ready. LIFEPAK. CR2 defibrillator met LIFELINKcentral AED-programmabeheer Connected. Ready. LIFEPAK CR2 defibrillator met LIFELINKcentral AED-programmabeheer 1 LIFEPAK CR2 defibrillator met LIFELINKcentral AED-programmabeheer Een nieuwe aanpak voor publiek toegankelijk defibrilleren

Nadere informatie

Waarom was het onderzoek nodig?

Waarom was het onderzoek nodig? Een onderzoek om te testen of BI 4936 de geestelijke vermogens verbetert bij in de vroege fase van de ziekte van Alzheimer Dit is een samenvatting van een klinisch onderzoek bij patiënten met de ziekte

Nadere informatie

De kunst van fouten maken

De kunst van fouten maken De kunst van fouten maken Programma De kunde van patiëntveiligheid Kick-off Inleiding patiëntveiligheid Pauze De kunst van het zien en leren van incidenten VIM Human Factor Engineering Video Inleiding

Nadere informatie

Automatische Externe Defibrillatie Opleiding Hulpverlener. Europese Reanimatieraad

Automatische Externe Defibrillatie Opleiding Hulpverlener. Europese Reanimatieraad Automatische Externe Defibrillatie Opleiding Hulpverlener Europese Reanimatieraad ACHTERGROND Er zijn ongeveer 700.000 hartstilstanden per jaar in Europa. Dit komt neer op 5 personen per uur in Nederland.

Nadere informatie

1. Zorg voor je eigen veiligheid, die van het slachtoffer en van de omstaanders

1. Zorg voor je eigen veiligheid, die van het slachtoffer en van de omstaanders Aanbevelingen van de Belgische Reanimatieraad (BRC) voor Cardiopulmonaire Reanimatie en Automatische Externe Defibrillatie, uitgevoerd door de eerste hulpverleners ter plaatse opgeleid in de technieken

Nadere informatie

De Powerheart G5. Om levens te redden zijn helden nodig. Helden hebben de G5 nodig. Mei 2012

De Powerheart G5. Om levens te redden zijn helden nodig. Helden hebben de G5 nodig. Mei 2012 De Powerheart G5 Om levens te redden zijn helden nodig. Helden hebben de G5 nodig. Mei 2012 1 Agenda Acute hartstilstand Defibrillatie De Powerheart G5 AED 2 Het probleem: Acute hartstilstand 3 Acute hartstilstand:

Nadere informatie

De Relatie tussen Werkdruk, Pesten op het Werk, Gezondheidsklachten en Verzuim

De Relatie tussen Werkdruk, Pesten op het Werk, Gezondheidsklachten en Verzuim De Relatie tussen Werkdruk, Pesten op het Werk, Gezondheidsklachten en Verzuim The Relationship between Work Pressure, Mobbing at Work, Health Complaints and Absenteeism Agnes van der Schuur Eerste begeleider:

Nadere informatie

Samenvatting (Summary in Dutch)

Samenvatting (Summary in Dutch) Samenvatting (Summary in Dutch) Zowel beleidsmakers en zorgverleners als het algemene publiek zijn zich meer en meer bewust van de essentiële rol van kwaliteitsmeting en - verbetering in het verlenen van

Nadere informatie

Douwe Wagenaar Sinamics & Simotion Promoter 070-333 3329 Douwe.Wagenaar@siemens.com

Douwe Wagenaar Sinamics & Simotion Promoter 070-333 3329 Douwe.Wagenaar@siemens.com Douwe Wagenaar Sinamics & Simotion Promoter 070-333 3329 Douwe.Wagenaar@siemens.com For internal use only / Copyright Siemens AG 2006. All rights reserved. Duurzaamheid Life Cycle kosten van AC motor Voorbeeld:

Nadere informatie

Evidence-Based Nursing. Bart Geurden, RN, MScN

Evidence-Based Nursing. Bart Geurden, RN, MScN Evidence-Based Nursing Bart Geurden, RN, MScN Trends in Verpleegkunde Jaren 1980: Systematisch werken Focus op proces Jaren 1990: Verpleegkundige diagnostiek Focus op taal Aandacht verschuift van proces

Nadere informatie

Nederlandse samenvatting (Summary in Dutch) Het managen van weerstand van consumenten tegen innovaties

Nederlandse samenvatting (Summary in Dutch) Het managen van weerstand van consumenten tegen innovaties Nederlandse samenvatting (Summary in Dutch) Het managen van weerstand van consumenten tegen innovaties De afgelopen decennia zijn er veel nieuwe technologische producten en diensten geïntroduceerd op de

Nadere informatie

Belangrijke informatie over medisch hulpmiddel Voortijdige uitputting batterij bij implanteerbare cardioverter-defibrillator

Belangrijke informatie over medisch hulpmiddel Voortijdige uitputting batterij bij implanteerbare cardioverter-defibrillator Belangrijke informatie over medisch hulpmiddel Voortijdige uitputting batterij bij implanteerbare cardioverter-defibrillator Om welke internationale modellen het precies gaat, leest u in de bijlage bij

Nadere informatie

Cover Page. The handle http://hdl.handle.net/1887/35287 holds various files of this Leiden University dissertation

Cover Page. The handle http://hdl.handle.net/1887/35287 holds various files of this Leiden University dissertation Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/35287 holds various files of this Leiden University dissertation Author: Poortvliet, Rosalinde Title: New perspectives on cardiovascular risk prediction

Nadere informatie

Systematic Reviews Dr. Hester Vermeulen

Systematic Reviews Dr. Hester Vermeulen Systematic Reviews Dr. Hester Vermeulen Amsterdam School of Health Professionals / HvA Amsterdam Kwaliteit en Proces Innovatie / AMC Amsterdam Goede zorg Effectief Doelmatig Veilig Tijdig Toegankelijk

Nadere informatie

De minister van Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en Milieubeheer (VROM)

De minister van Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en Milieubeheer (VROM) De minister van Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en Milieubeheer (VROM) Uw kenmerk : - Bijlagen : - Geachte minister, In het overleg op 27 september met de leiding van de Gezondheidsraad bracht u

Nadere informatie

Signalen stroom, spanning, weerstand, vermogen AC, DC, effectieve waarde

Signalen stroom, spanning, weerstand, vermogen AC, DC, effectieve waarde Technologie 1 Elektrische en elektronische begrippen Signalen stroom, spanning, weerstand, vermogen AC, DC, effectieve waarde Opleiding Pop en Media Peet Ferwerda, januari 2002 Deze instructie wordt tijdens

Nadere informatie

Hartstilstand. HartRidders. rea app. www.durf-redden.be. Durf Redden is een initiatief van de Belgische Cardiologische Liga

Hartstilstand. HartRidders. rea app. www.durf-redden.be. Durf Redden is een initiatief van de Belgische Cardiologische Liga Hartstilstand HartRidders rea app Acties Hart Durf Redden is een initiatief van de Belgische Cardiologische Liga www.durf-redden.be Van diegenen die een hartstilstand overleven, hebben 4 op 5 dit te danken

Nadere informatie

16 februari 2018 FSN Terugroepactie/bericht medisch apparaat HeartStart FRx, HeartStart Home en HeartStart OnSite AED's

16 februari 2018 FSN Terugroepactie/bericht medisch apparaat HeartStart FRx, HeartStart Home en HeartStart OnSite AED's 16 februari 2018 FSN86100186 Terugroepactie/bericht medisch apparaat HeartStart FRx, HeartStart Home en HeartStart OnSite AED's Geachte HeartStart AED-eigenaar, We nemen contact met u op, omdat uit onze

Nadere informatie

Niet reanimeren beleid. Grande Conference Verona, september 2012 Lodewijk Keeris, internist-intensivist

Niet reanimeren beleid. Grande Conference Verona, september 2012 Lodewijk Keeris, internist-intensivist Grande Conference Verona, september 2012 Lodewijk Keeris, internist-intensivist Inhoud presentatie Behandelbeperkingen Reanimatie en outcome/getallen Out-of-hospital Factoren van invloed op de outcome

Nadere informatie

Nederlanse Samenvatting. Nederlandse Samenvatting

Nederlanse Samenvatting. Nederlandse Samenvatting Nederlandse Samenvatting 197 198 Samenvatting In het proefschrift worden diverse klinische aspecten van primaire PCI (Primaire Coronaire Interventie) voor de behandeling van een hartinfarct onderzocht.

Nadere informatie

Cover Page. The handle holds various files of this Leiden University dissertation.

Cover Page. The handle   holds various files of this Leiden University dissertation. Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/29358 holds various files of this Leiden University dissertation. Author: Thijssen, Joep Title: Clinical aspects and socio-economic implications of implantable

Nadere informatie

Hoofdstuk 1. Inleiding.

Hoofdstuk 1. Inleiding. 159 Hoofdstuk 1. Inleiding. Huisartsen beschouwen palliatieve zorg, hoewel het maar een klein deel van hun werk is, als een belangrijke taak. Veel ongeneeslijk zieke patiënten zijn het grootse deel van

Nadere informatie

Geautomatiseerde medicatiereviews bij polyfarmacie patiënten in de eerstelijn: een retrospectieve studie Eerstelijnsgeneeskunde (ELG) Radboudumc

Geautomatiseerde medicatiereviews bij polyfarmacie patiënten in de eerstelijn: een retrospectieve studie Eerstelijnsgeneeskunde (ELG) Radboudumc Geautomatiseerde medicatiereviews bij polyfarmacie patiënten in de eerstelijn: een retrospectieve studie Eerstelijnsgeneeskunde (ELG) Radboudumc Jorrit Harms OSV: Dr. Kees van Boven Inhoud Achtergrond

Nadere informatie

Condensator. Het hellingsgetal a is constant. Dit hellingsgetal noemen we de capaciteit van de condensator C. Er geldt dus: C = Q U

Condensator. Het hellingsgetal a is constant. Dit hellingsgetal noemen we de capaciteit van de condensator C. Er geldt dus: C = Q U Inhoud Condensator... 2 Het laden van een condensator... 3 Het ontladen van een condensator... 5 Opgaven... 6 Opgave: Alarminstallatie... 6 Opgave: Gelijkrichtschakeling... 6 Opgave: Boormachine... 7 1/7

Nadere informatie

Stress Reductie Programma

Stress Reductie Programma Stress Reductie Programma HeartMath Stress Reductie Programma Het programma is gebaseerd op jarenlang onderzoek van het Heartmath Instituut (gevestigd in Californië, USA) in samenwerking met neurologen

Nadere informatie

RESATO S NIEUWE TYPE WATERJET R-LCM

RESATO S NIEUWE TYPE WATERJET R-LCM RESATO S NIEUWE TYPE WATERJET R-LCM Abrasief waterstraalsnijmachines voorzien van lineaire motoren THE BETTER WAY TO HIGHER CUTTING PERFORMANCE Abrasief waterstraalsnijmachines voorzien van lineaire motoren

Nadere informatie

AED Selectiegids. copyright 2007. Niets uit deze uitgave mag worden vermenigvuldigd of openbaar worden gemaakt zonder toestemming van de AEDwinkel.

AED Selectiegids. copyright 2007. Niets uit deze uitgave mag worden vermenigvuldigd of openbaar worden gemaakt zonder toestemming van de AEDwinkel. AED Selectiegids Uw doel is om de Automatische Externe Defibrillator te vinden, die het beste is voor u en uw bedrijf, maar hoe doet u dit? De AEDwinkel helpt u om de juiste keuze te maken, door de juiste

Nadere informatie

CT-Colonografie Virtuele Colonoscopie

CT-Colonografie Virtuele Colonoscopie CT-Colonografie Virtuele Colonoscopie Philip Ardies Medische Beeldvorming AZ Sint-Jozef Malle Wat is CTC Axiale CT opnames in rug- en buikligging 2 dimensionale reconstructies 3 dimensionale reconstructies

Nadere informatie

IBOM-2. Het effect van Medicatiereview en begeleiding van patiënten na verblijf in het ziekenhuis

IBOM-2. Het effect van Medicatiereview en begeleiding van patiënten na verblijf in het ziekenhuis IBOM-2 Het effect van Medicatiereview en begeleiding van patiënten na verblijf in het ziekenhuis Abeer Ahmad Ruth Mast Giel Nijpels Jacqueline Dekker Piet Kostense Jacqueline Hugtenburg Afdelingen Klinische

Nadere informatie

Dit proefschrift presenteert de resultaten van het ALASCA onderzoek wat staat voor Activity and Life After Survival of a Cardiac Arrest.

Dit proefschrift presenteert de resultaten van het ALASCA onderzoek wat staat voor Activity and Life After Survival of a Cardiac Arrest. Samenvatting 152 Samenvatting Ieder jaar krijgen in Nederland 16.000 mensen een hartstilstand. Hoofdstuk 1 beschrijft de achtergrond van dit proefschrift. De kans om een hartstilstand te overleven is met

Nadere informatie

Risk prediction and risk reduction in patients with manifest arterial disease

Risk prediction and risk reduction in patients with manifest arterial disease Risk prediction and risk reduction in patients with manifest arterial disease Nadine Goessens Risk prediction and risk reduction in patients with manifest arterial disease Utrecht, Universiteit Utrecht,

Nadere informatie