19 september 2013 Versie 3 NL , P13-17 PAGINA. Informatie voor proefpersonen over het onderzoek: 'Houvast, voor elkaar'

Transcriptie

1 1 van 7 Geachte heer/mevrouw, Informatie voor proefpersonen over het onderzoek: 'Houvast, voor elkaar' Enschede, 19 september 2013 We nodigen u uit om mee te doen aan een wetenschappelijk onderzoek naar het effect van een online zelfhulpcursus voor mensen waarvan de partner kanker heeft of dit overleefd heeft. We willen in deze brief u graag meer informatie geven over het onderzoek en uitleggen wat deelname voor u betekent. Daarna kunt u zelf kiezen of u mee wilt doen aan het onderzoek. Lees de informatie rustig door. Bespreek de inhoud eventueel met uw partner en/of vrienden en familie. Als u na het lezen van de brief nog vragen heeft, kunt u terecht bij de onderzoeker Nadine Köhle. U vindt haar contactgegevens onderaan deze brief. Het onderzoek Partners van mensen die kanker (overleefd) hebben, hebben vaak te kampen met (lichamelijke) stress, vermoeidheid, of negatieve gevoelens als verdriet of eenzaamheid. Om deze partners van kankerpatiënten te helpen om te gaan met de veeleisende situatie, is de cursus Houvast, voor elkaar ontwikkeld. De cursus is ontwikkeld door de Universiteit Twente, met steun van KWF Kankerbestrijding/ Stichting Alpe d HuZes. Omdat het hier om een nieuwe cursus gaat, is er een wetenschappelijk onderzoek aan gekoppeld dat inzicht moet geven in het effect van deze zelfhulpcursus. Dit betekent dat de cursus voorlopig alleen beschikbaar is voor mensen die ook deelnemen aan het onderzoek. Hieronder vindt u eerst informatie over de cursus, daarna over het onderzoek. De cursus Houvast, voor elkaar 1. In welke situaties kan deze cursus ondersteuning bieden? - Uw partner wordt behandeld. U merkt dat u moe wordt en uw uithoudingsvermogen en uw relatie worden op de proef gesteld. U maakt zich nog steeds erge zorgen over de afloop van de behandeling. De cursus ondersteunt u zodat u het op een goede manier kunt volhouden en jullie relatie meegroeit met de situatie. - De behandeling is achter de rug en is geslaagd. U bent ontzettend opgelucht. Maar ook erg moe. Er is sprake van een korter of langer herstelproces van uw partner. Nu gaat u pas merken wat het allemaal van u gevraagd heeft en u gaat inzien wat er allemaal veranderd is door de ziekte. Dan kunt u de cursus gebruiken om (met terugwerkende kracht) te verwerken wat er is gebeurd en te communiceren met uw partner over wat jullie hebben meegemaakt en wat dit betekent voor hoe jullie samen verder willen. - De behandeling is achter de rug en jullie zijn geconfronteerd met een slechte prognose. De cursus kan dan ondersteuning bieden in het samen omgaan daarmee. 2. Sluit de cursus voldoende aan bij mijn persoonlijke situatie? Dit is een belangrijk punt. Er zijn grote verschillen in persoonlijke situaties. Welke vorm van kanker heeft uw partner? Hoe lang geleden is dit ontdekt? In welke fase van de behandeling zit hij of zij? Wat is de prognose? Hoe is jullie gezinssituatie? Welke leeftijd hebben u en uw partner? Het is natuurlijk ondoenlijk om hier met alle factoren rekening te houden. Dan worden de teksten heel lang en saai. Toch blijkt uit onderzoek en uit interviews met partners van mensen met kanker dat een aantal thema s en processen bij (bijna) iedereen speelt. We beschrijven deze thema s en processen op een algemene maar wel persoonlijke manier. U kunt er dan uithalen wat voor u relevant is. De oefeningen helpen u om de thema s toe te passen op uw persoonlijke situatie en hoe u en uw partner met deze moeilijke periode omgaan.

2 2 van 7 3. Ik heb maar weinig tijd en ruimte. Is daar rekening mee gehouden? We hebben ervoor gekozen om deze cursus licht te houden. We reiken korte informatieve teksten aan, u kunt de tips en helpende ervaringen van lotgenoten bekijken. Mogelijk zit daar iets bij wat op uw situatie van toepassing is en wat u als helpend ervaart. We reiken wat korte oefeningen aan die u direct kunt uitproberen als ze u aanspreken. We raden aan om er ca 1-1,5 uur per week mee bezig te zijn. De thema s en inhoud van deze cursus zijn ontwikkeld in nauwe samenwerking met mensen die zelf een partner met kanker hebben (gehad). Zij geven aan dat de relatie, communicatie en veerkracht (het volhouden) de belangrijkste uitdagingen zijn voor partners van mensen met kanker. Zij hebben zelf informatie en inzichten gemist toen zij zich midden in deze moeilijke periode van hun leven bevonden. Juist deze informatie en inzichten willen we u aanreiken. 4. Welke thema s komen aan de orde? De cursus bestaat uit zes basislessen. Elke les wordt één thema behandeld. De thema s zijn: Les 1: Je klein voelen en groot houden: omgaan met je eigen emoties en behoeften Les 2: Het veerkrachtplan: hoe zorg je dat je het volhoudt? Les 3: Mijn verstand maakt overuren Les 4: Wat is nu eigenlijk echt belangrijk? Les 5: Heel bang, enorm moe en momenten om van te genieten Les 6: De kunst van het in gesprek blijven Wij raden u aan om al deze thema s door te nemen en de oefeningen te doen, juist wanneer u erg moe bent en niet meer weet waar u het zoeken moet. Deze cursus kan dan een klein rustpunt worden in de week, een kort moment van reflectie en een pas op de plaats. Dan weet u waarschijnlijk weer beter wat u te doen staat, wat u wel en niet wilt, en boort u hopelijk een nieuwe bron van energie aan. Afhankelijk van uw ervaringen en het ziekteproces of herstel van uw partner kunt u dan overwegen of u nog een van de twee aanvullende lessen wilt doen: Het leven weer oppakken na de behandeling Een goede laatste periode 5. Hoe kan ik gebruik maken van deze cursus? In principe duurt elke les één week. U krijgt toegang tot de volgende les, als u de vorige les hebt afgerond. In drukke periodes kunt u ervoor kiezen om iets langer (maximaal 2 weken) over een les te doen. Naast de zes basislessen kunt u nog voor één van de twee aanvullende lessen kiezen. In het totaal duurt de cursus dus minimaal 6 weken, en maximaal 14 weken. U krijgt steeds via bericht als de nieuwe les geopend is. U kunt de lessen overal en op elke tijd doen, als u internet hebt en uw inloggegevens. De cursus is ook te gebruikten vanaf een tablet (bijvoorbeeld IPad). 6. Hoe zijn de lessen opgebouwd? Alle lessen starten met een korte informatieve tekst om de verschillende processen te beschrijven die een rol kunnen spelen als partner van een kankerpatiënt. De teksten worden aangevuld met korte psychologische oefeningen die aansluiten bij het onderwerp van de les. De lessen gaan over (1) het herkennen en omgaan met eigen emoties, (2) het onderkennen van de gevolgen van chronische stress en het omgaan daarmee, (3) piekeren en negatieve gedachten, (4) het herkennen van waarden in het leven en in de relatie en het leven hiernaar, (5) het belang van communicatie en (6) het vriendelijk zijn voor jezelf. Naast de teksten en oefeningen ontvangt u ook praktische informatie, tips en referenties naar relevante websites en organisaties en de lessen bevatten ook gedichten of inspirerende teksten. U kunt ervoor kiezen om sms jes te ontvangen met korte inspirerende teksten. Om lotgenotencontact mogelijk te maken krijgt u de mogelijkheid om (1) antwoorden op sommige oefeningen te delen met andere cursisten, (2) om zelf tips of adviezen toe te voegen, en (3) om in contact te komen met andere deelnemers via persoonlijk contact. Om de anonimiteit voor lotgenotencontact te kunnen garanderen kunt u een nickname aanmaken. U beslist zelf of u wel of niet van de mogelijkheden gebruik wilt maken.

3 3 van 7 Wie kunnen deelnemen aan het onderzoek? Bent u 18 jaar of ouder? Bent u partner van iemand die kanker heeft (overleefd)? Bent u bereid om elke week ongeveer uur met de onlinecursus bezig te zijn? Heeft u toegang tot internet? Beheerst u de Nederlandse taal goed? Heeft u geen last van zeer ernstige psychische problematiek? Bent u op dit moment niet onder behandeling van een psycholoog of psychiater? Bent u in de afgelopen drie maanden niet gestart met medicatietherapie voor stemmings- of angstklachten? Dan is de cursus Houvast, voor elkaar! iets voor u! Doel van het onderzoek Met het onderzoek willen we nagaan of het volgen van de cursus partners van mensen die kanker hebben of gehad hebben, kan helpen bij het omgaan met de veeleisende situatie. Verder wordt gekeken of stress, psychische of lichamelijke klachten die kunnen optreden hiermee voorkomen of verminderd kunnen worden. Daarnaast willen we met dit onderzoek bekijken hoe de onlinecursus het beste aangeboden kan worden. In het onderzoek vergelijken we twee manieren van het aanbieden van de onlinecursus. De inhoud van de cursus is bij beide varianten hetzelfde, maar er wordt gevarieerd op de manier van begeleiding (zie paragraaf hieronder). Om beter inzicht te krijgen in het gebruik van de onlinecursus (bijvoorbeeld tijd die op de website doorgebracht wordt, afronden van oefeningen, gebruik maken van sms jes of in contact komen met lotgenoten) zullen alle acties op de website van de onlinecursus Houvast, voor elkaar anoniem gemonitord worden. Uitvoering van het onderzoek: 3 groepen We vragen de deelnemers van dit onderzoek om vier keer een vragenlijst in te vullen. In het onderzoek vergelijken we antwoorden op deze vragenlijsten van de drie groepen mensen. Wanneer u zich aanmeldt voor het onderzoek, kunt u in één van de volgende drie groepen terecht komen: 1. U volgt de onlinecursus Houvast, voor elkaar en u wordt begeleid door een persoonlijke begeleider. 2. U volgt de onlinecursus Houvast, voor elkaar en u krijgt automatisch aangemaakte ondersteunde s op basis van uw antwoorden. 3. U komt op een wachtlijst en volgt een onlinecursus met automatisch aangemaakte ondersteunde s na drie maanden (start drie maanden na de aanmelding). Om de verdeling over de drie groepen eerlijk te maken zal er voor iedere deelnemer worden geloot in welke groep hij/zij terecht komt. Aan de uitslag van de loting kunnen wij niets veranderen. Begeleiding Als u in de eerste groep terecht komt heeft u wekelijks contact met een begeleider. Deze begeleiders zijn getrainde en gesuperviseerde vierdejaarsstudenten Psychologie van de Universiteit Twente. Zij zijn getraind in het geven van de begeleiding en worden begeleid door de ervaren psychologen van de Universiteit Twente. De persoon die u begeleidt zal altijd dezelfde persoon zijn. De begeleider stuurt op een met u afgesproken dag een . Daarin staan vragen over de vorderingen van de afgelopen week en vragen over mogelijke knelpunten en problemen. Van u wordt verwacht dat u op de afgesproken dag een antwoord in een terugstuurt. De begeleider geeft binnen 2 à 3 werkdagen feedback op de en maakt of bevestigt een nieuw contact voor de week erna. De verstuurde e- mails van de begeleider en de ontvangen s van u zullen anoniem opgeslagen worden voor eventuele analyse na afloop van het onderzoek (zie verder onder kopje privacy ).

4 4 van 7 Wanneer u in de tweede groep zit, krijgt u automatisch aangemaakte ondersteunende s op basis van uw antwoorden. Hoe werkt het onderzoek? Als u geïnteresseerd bent in het onderzoek, kunt u zich aanmelden op de website Toestemming geven Als u besluit om aan het onderzoek deel te nemen, kunt u op de website testen of u voldoet aan de toelatingscriteria die onder het kopje Wie kunnen deelnemen aan het onderzoek? zijn genoemd. Indien u voldoet aan de toelatingscriteria, kunt u zich aanmenden op de website. U krijgt dan per post deze brief en een toestemmingsformulier thuisgestuurd. Uw aanmelding is definitief als u het toestemmingsformulier hebt ingevuld en ondertekend. Het toestemmingsformulier stuurt u vervolgens zo snel mogelijk naar de onderzoekers in de bijgevoegde antwoordenvelop (postzegel is niet nodig). Ter informatie vindt u het toestemmingsformulier ook op deze website. Korte vragenlijst over hoe u zich voelt Nadat u toestemming heeft gegeven voor deelname aan het onderzoek, vragen we u een korte online vragenlijst (16 vragen) in te vullen over hoe u zich voelt. Hiervoor ontvangt u per een uitnodiging. Afhankelijk van uw antwoorden op de vragen kan het zijn, dat u éénmalig telefonisch benaderd wordt voor het afnemen van een extra vragenlijst. Dit doen we om uit te sluiten dat mensen met te ernstige klachten mee doen aan het onderzoek. De meeste mensen zullen echter niet gebeld worden en zullen meteen te horen krijgen, of ze mee kunnen doen aan het onderzoek. Vragenlijst invullen en loting Als u toestemming heeft gegeven en voldoet aan de toelatingscriteria, krijgt u het verzoek een vragenlijst in te vullen. Deze vragenlijst bevat vragen over uw gezondheid en de gevolgen van de ziekte op u als partner van een kankerpatiënt. Het invullen duurt ongeveer 30 minuten. Na ontvangst van uw ingevulde vragenlijst vindt de loting plaats. U ontvangt per de uitslag van de loting: of u volgt de onlinecursus Houvast, voor elkaar met persoonlijke begeleiding, of u volgt de onlinecursus Houvast, voor elkaar met automatisch aangemaakte ondersteunende , of u komt tijdelijk op een wachtlijst. U ontvangt ook een link om te kunnen beginnen met de cursus als u bent ingeloot voor één van de twee versies van de onlinecursus. Na afloop van het onderzoek Na afloop van het onderzoek zijn we van plan om nog enkele deelnemers te benaderen voor vervolgonderzoek in het kader van de deelname aan dit onderzoek. Het is belangrijk te beseffen dat u zelf beslist of u deel wilt nemen aan vervolgonderzoek. Wat wordt er van u verwacht? De cursus De onlinecursus kunt u thuis (of op een andere gewenste locatie met internetverbinding) en op voor u geschikte tijden volgen. U hebt alleen baat bij de cursus als u gedurende de looptijd van de cursus zelf aan de slag gaat met de cursus. Per week bent u gemiddeld uur zelfstandig bezig met de lessen. Vragenlijsten Voor het onderzoek maken we gebruik van online vragenlijsten. Het is van belang dat zowel deelnemers van de onlinecursus, als mensen die op een wachtlijst staan, de vragenlijsten invullen. De vragenlijsten gaan onder andere over uw welbevinden, de gevolgen van de ziekte op u als partner van een kankerpatiënt en mindfulness. Het invullen van deze vragenlijsten vindt plaats op 4 verschillende momenten: vooraf aan de start van het onderzoek, direct na afloop van het onderzoek, en zes en twaalf maanden na de start van het onderzoek. Het invullen van de vragenlijsten neemt ongeveer 30 minuten in beslag.

5 5 van 7 Voor- en nadelen van de deelname Voordelen van deelname zijn: - U krijgt gratis een onlinecursus aangeboden. Ook wanneer u op een wachtlijst terecht komt krijgt u de mogelijkheid na afloop van het onderzoek (3 maanden na de loting) alsnog een cursus te volgen. - We verwachten dat de onlinecursus u zal helpen bij het omgaan met de veeleisende situatie, en/of de stress, psychische en lichamelijke klachten. - U kunt de ervaringen van lotgenoten lezen en indien u wilt uw eigen ervaringen delen met de andere cursisten. - U hebt de mogelijkheid om in contact te komen met lotgenoten. - U levert een belangrijke bijdrage aan de verbetering van de gezondheidszorg voor partners van kankerpatiënten. - De cursus kan vanuit huis, in uw eigen tijd gevolgd worden. Nadelen van deelname zijn: - Wanneer u op een wachtlijst terecht komt, kunt u pas na drie maanden een cursus volgen. - Deelname brengt ook met zich mee dat u iedere week tijd aan de cursus moet besteden. - De onlinecursus kan confronterend zijn. - Het is mogelijk dat uw problemen eerst erger worden voordat ze beter worden. Vrijwilligheid Het is belangrijk te beseffen dat u zelf beslist of u deel wilt nemen aan dit onderzoek. Deelname is vrijwillig. Als u besluit dat u niet mee wilt doen aan het onderzoek, hoeft u verder niets te doen. U hoeft ook niet te zeggen waarom u niet mee wilt doen aan het onderzoek. Als u wel meedoet, kunt u zich altijd bedenken en toch stoppen. Dit kan ook tijdens het onderzoek. Eigen verantwoordelijkheid Het is de bedoeling dat u de cursus zelfstandig doorloopt. Het is uw eigen verantwoordelijkheid om te melden als het niet goed met u gaat. U kunt hiervoor altijd contact opnemen met de onderzoeker Nadine Köhle. Wacht daar niet te lang mee. Mevrouw Köhle zal vervolgens met u overleggen en u eventueel verwijzen naar uw huisarts. U beslist dan zelf of u met het onderzoek wilt stoppen of doorgaan. Privacy De bescherming van uw privacy is in Nederland bij de wet geregeld. Het is de onderzoekers verboden vertrouwelijke informatie aan derden door te geven zonder uw uitdrukkelijke toestemming. Uw naam, adres, telefoonnummer moeten wij voor de duur van het onderzoek gebruiken om u te kunnen bereiken. Deze zullen in een afgesloten ruimte worden bewaard. Na afloop van het onderzoek worden deze gegevens apart van de onderzoeksgegevens (zie hieronder) bewaard. Alle gegevens (zoals uw persoonlijke gegevens, uw antwoorden op de vragenlijsten en uw s aan de begeleider (voor deelnemers in de eerste groep)) die in dit onderzoek verzameld worden, zullen vertrouwelijk en gecodeerd worden behandeld. Dit betekent dat er een code wordt gegeven aan uw gegevens, die niet naar u herleidbaar is. Alle ingevulde vragenlijsten zullen los van uw persoonlijke gegevens bewaard worden. De gecodeerde onderzoeksgegevens en uw persoonlijke gegevens zullen 15 jaar bewaard moeten blijven opdat eventuele (wettelijke) controle op de onderzoeksresultaten mogelijk blijft. Het contact zal verlopen met het door u opgeven adres. Het contact zal hierdoor niet anoniem kunnen verlopen. De s die u verstuurt, worden alleen gelezen door de onderzoeker Nadine Köhle of door uw persoonlijke begeleider (als u wordt ingeloot in groep 1). Gedurende de looptijd van het onderzoek kunt u altijd contact opnemen met de onderzoekers wanneer u inzage in uw gegevens wilt hebben.

6 6 van 7 Toestemmingsverklaring Als u besluit mee te werken, zullen we vragen toestemming te geven voor deelname aan het onderzoek. Dit kan door het ondertekenen en opsturen van een toestemmingsformulier. Hiermee bevestigt u uw voornemen mee te doen aan het onderzoek. Ook bevestigt u daarmee dat we u voldoende geïnformeerd hebben over het onderzoek. Ook na het verlenen van toestemming tot deelname heeft u de vrijheid om op ieder moment te stoppen. Wel zullen de gegevens die van u verzameld zijn tot aan het moment dat u stopt worden bewaard en gebruikt. Klachten of inzage Hoewel wij de grootste zorgvuldigheid nastreven, kan het voorkomen dat u klachten heeft over het onderzoek of de betrokken medewerkers. U kunt in dat geval contact opnemen met de Klachtencommissie van de Universiteit Twente (,. tel ). Het belang van uw bijdrage Uw bijdrage kan ervoor zorgen dat er goed aanbod beschikbaar komt voor partners van mensen met kanker om hen steun en houvast te bieden en de beste zorg voor de patiënt mogelijk te maken. Ten slotte Dit onderzoek wordt uitgevoerd na een positief oordeel van de Medisch-ethische Toetsingscommissie Twente en goedkeuring van het College van Bestuur van de Universiteit Twente. De voor dit onderzoek internationaal vastgestelde richtlijnen zullen nauwkeurig in acht worden genomen. Contact Het onderzoek wordt uitgevoerd door de Universiteit Twente in Enschede (/gw/pcgr) in samenwerking met de onderzoeksgroep Samenleven met kanker van het VUmc in Amsterdam ( Het onderzoeksteam bestaat uit de heer Prof. dr. E.T. Bohlmeijer. Mevrouw Prof. dr. I.M. Verdonck- de Leeuw, mevrouw Dr. C.H.C. Drossaert, mevrouw Prof. dr. K.M.G. Schreurs en mevrouw N. Köhle, MSc. Mocht u nog vragen hebben, dan kunt u altijd contact opnemen met de uitvoerder van het onderzoek. Dit kan bij mevrouw N. Köhle, MSc. ( n.kohle@utwente.nl), Tel: (ma-vr) tijdens kantooruren). Ook kunt u ten allen tijde contact opnemen met een onafhankelijke deskundige, mevrouw Dr. Laurien M. Buffart. Zij is te bereiken via telefoonnummer of per l.buffart@vumc.nl. [Print de proefpersoneninformatie]

7 7 van 7 TOESTEMMINGSVERKLARING Titel van het onderzoek: 'Houvast, voor elkaar' Geachte heer/mevrouw U wordt verzocht onderstaande tekst door te lezen. Wanneer u medewerking wilt verlenen aan het onderzoek, dient u onderaan de tekst uw naam, datum en handtekening in te vullen. Ik bevestig dat ik de informatie heb gelezen en ik begrijp de informatie. Ik heb voldoende tijd gehad om over mijn deelname na te denken. Ik ben in de gelegenheid geweest om vragen te stellen. Deze vragen zijn naar mijn tevredenheid beantwoord. Ik geef toestemming voor deelname aan bovengenoemd onderzoek. Ik weet dat mijn deelname geheel vrijwillig is en dat ik mijn toestemming op ieder moment kan intrekken zonder dat ik daarvoor een reden hoef op te geven. Ik weet dat ik na het onderzoek eventueel nog benaderd kan worden voor vervolgonderzoek en ik ben me ervan bewust dat ook deze deelname geheel vrijwillig is. Ik geef toestemming om de gegevens te verwerken voor de doeleinden zoals beschreven in de informatiebrief. Ik stem in dat mijn activiteiten op de website van de onlinecursus gemonitord worden maar dat deze gegevens ook zonder mijn naam worden verwerkt. Naam deelnemer: Plaats: Datum: