Verklaring inzake de beleggingsbeginselen

Transcriptie

1 Verklaring inzake de beleggingsbeginselen

2 Verklaring inzake de beleggingsbeginselen 1. Inleiding Deze verklaring geeft op beknopte en toegankelijke wijze de hoofdlijnen en uitgangspunten weer van het beleggingsbeleid van de Stichting Pensioenfonds Provisum (het fonds). Artikel 145 van de Pensioenwet bepaalt dat deze verklaring tevens als bijlage opgenomen dient te worden in de actuariële en bedrijfstechnische nota (ABTN). De verklaring wordt op verzoek overlegd aan de deelnemers, gewezen deelnemers en gepensioneerden en is op de website van het pensioenfonds geplaatst. De verklaring inzake de beleggingsbeginselen wordt minimaal eens in de drie jaar geëvalueerd en zo nodig herzien en voorts na iedere belangrijke wijziging van het beleggingsbeleid. 2. Missie, visie, doelstellingen Het pensioenfonds heeft als missie het op professionele, betrouwbare, transparante en efficiënte wijze uitvoeren van de pensioenregelingen, zoals deze tussen de werkgever en (gewezen) werknemers zijn overeengekomen. Het fonds belegt en beheert het pensioenvermogen in het belang van de (gewezen) deelnemers en gepensioneerden van het fonds. Het pensioenfonds streeft naar een toekomstbestendige uit voering van de pensioenregelingen binnen de huidige en komende wettelijke kaders. Bij het streven naar een toekomstbestendige uitvoering van de pensioenregelingen wordt de koopkracht van de deelnemers zowel nu als in de toekomst zo goed als mogelijk in stand gehouden tegen een verantwoorde premie. De uitdaging daarbij is om pensioenbewustzijn en reële pensioenverwachtingen te managen. Om deze reden wordt belang gehecht aan communicatie en transparantie om een grote mate van betrokkenheid van de deelnemers te realiseren. De doelstelling van het beleggingsbeleid is er op gericht om een bijdrage te leveren aan de realisatie van de missie en visie van het fonds. Met dit beleid wordt beoogd om een lange termijn rendement te behalen dat minimaal gelijk is aan de rente die bij de berekeningen van de technische voorziening in aanmerking is genomen. Daarboven wordt gestreefd naar een additioneel rendement om alle pensioenen, waarvoor geen indexatiegarantie tot 3% geldt, jaarlijks te kunnen verhogen met de prijsindex. Dit alles rekening houdend met de door het bestuur vastgestelde risiconormen. 3. Organisatie 3.1. Bestuur Het bestuur is paritair samengesteld en bestaat uit vertegenwoordigers van werknemers, van de werkgever en van de pensioengerechtigden Verantwoordelijkheden Het bestuur is eindverantwoordelijk voor alle activiteiten van het fonds, inclusief het gehele beleggingsproces en ziet er op toe dat het vermogen van het fonds op een solide wijze wordt Verklaring inzake beleggingsbeginselen def..docx 2

3 belegd. Het bestuur stelt derhalve het beleggingsbeleid vast. Het bestuur benoemt een dagelijks bestuur dat belast is met de dagelijkse leiding van het fonds. Het bestuur heeft ter ondersteuning van zijn beleid en beheer een aantal commissies ingesteld. Eén van deze commissies is de beleggingscommissie. De commissie bestaat uit tenminste twee bestuursleden. De commissie heeft als taak het bestuur te adviseren over het te voeren beleid op het terrein van beleggingen, voorstellen te formuleren om het beleid waar nodig aan te passen en toe te zien op de implementatie van goedgekeurde besluiten. Aan het fonds is een pensioenbureau verbonden dat de uitvoering van de regelingen verzorgt en ondersteunende werkzaamheden voor het bestuur en de bestuurscommissies verleent. Het bureau staat onder leiding van een directeur die tevens lid is van het dagelijks bestuur. Hiernaast heeft het fonds voor het onafhankelijke interne toezicht een verantwoordingsorgaan en een visitatiecommissie. Voorts wordt het fonds gecontroleerd door een externe accountant en een certificerend actuaris en laat het fonds zich adviseren door een actuaris van AON Hewitt. Het bestuur heeft de beleggingscommissie gemandateerd om op een aantal nauwkeurig omschreven onderdelen van het beleggings- en risicomanagementbeleid zelf besluiten te nemen. Daarnaast ziet de audit & compliance-commissie en compliance officer toe op een juiste toepassing van regels en procedures en het eventueel aanbrengen/ aanpassen van (nieuwe) regels en procedures Beleggingsvergadering De beleggingscommissie heeft ook als taak om toe te zien op de uitvoering en de resultaten van het beleggingsbeleid alsmede op het risicomanagement samenhangend met het beleggingsbeleid. De commissie laat zich informeren door de vermogensbeheerder via maand- en kwartaalrapportages en in de beleggingsvergaderingen, die tenminste vier keer per jaar worden gehouden. De deelnemers aan deze vergaderingen zijn de leden van de beleggingscommissie, de vermogensbeheerder en externe adviseurs. Een van de adviseurs is een expert op het gebied van risk management van beleggingen. De jaarrapportages, waaronder het jaarverslag en jaarmonitor vullen de verslaggeving verder aan Scheiding van belangen Het pensioenfonds treft maatregelen om te voorkomen dat er sprake is van belangenverstrengeling of tegenstrijdige belangen bij aan het fonds verbonden personen. De verbonden personen zijn gebonden aan de door het fonds opgestelde integriteitsbeleid, een incidentenregeling, een gedragscode en een klokkenluidersregeling. Op de naleving van het integriteitsbeleid wordt toegezien door een onafhankelijke compliance officer. 4. Uitvoering 4.1. Prudent person Bij de uitvoering van het beleggingsbeleid staat de prudent person regel centraal. De prudent person regel heeft de volgende uitgangspunten: 1. deskundig vermogensbeheer; 2. de activa worden belegd in het belang van de (gewezen) deelnemers; Verklaring inzake beleggingsbeginselen def..docx 3

4 3. de activa worden zodanig belegd dat de veiligheid, de kwaliteit, de liquiditeit en het rendement van de portefeuille als geheel wordt gewaarborgd; dit betekent dat het risico- en rendementsprofiel van de totale portefeuille steeds afgestemd moet zijn op de verplichtingen structuur van het fonds. Risico s dienen altijd bewust genomen te worden en gebaseerd te zijn op de verwachting dat het risico wordt beloond; 4. het fonds houdt bij het beleggingsbeleid rekening met corporate governance, milieu, klimaat en sociale verhoudingen; 5. beleggingen in de bijdragende onderneming worden gemeden. P.M. Bij of krachtens algemene maatregel van bestuur worden ter waarborging van het prudente beleggingsbeleid nog nadere regels gesteld. Op grond van deze uitgangspunten wordt op voorhand geen enkele afzonderlijke beleggingscategorie, beleggingsinstrument of beleggingstechniek uitgesloten. In algemene zin zal het fonds zich verzetten tegen iedere vorm van beleggingsdwang en beleggingsrestrictie die niet op enige wet- en, regelgeving en algemeen aanvaarde maatschappelijk beginselen is gebaseerd; dit doet afbreuk aan een optimaal risico- en rendementsprofiel. Uiteraard houdt het fonds bij het beleggen wel rekening met haar beleid inzake verantwoord beleggen (zie ook hoofdstuk 6) Beleggingsstatuut Het fonds realiseert het beleggingsbeleid door middel van een gestructureerd beleggingsproces met inschakeling van beleggingsdeskundigen. Alle procedures en voorwaarden die bij de uitvoering van het beleggingsproces in acht moeten worden genomen zijn vastgelegd in een afzonderlijk document, het beleggingsstatuut Beleggingen De te beleggen gelden zijn verdeeld over de diverse beleggingscategorieën zoals aandelen, obligaties, onroerend goed en hedge funds. De beleggingen worden gewaardeerd tegen actuele waarde. Het bestuur beoordeelt elke belegging op basis van risico- en rendementsoverwegingen en het totale effect op de beleggingsportefeuille in samenhang met de totale verplichtingenstructuur Beleggingsplannen Het fonds maakt onderscheid tussen het strategisch (meerjarig) beleggingsplan gebaseerd op de Asset Liability Studie (ALM-studie) en het jaarlijks beleggingsplan. Het bestuur stelt de beleggingsplannen vast. Gezien het lange termijn karakter van de verplichtingen dient het Pensioenfonds zich bij het formuleren van haar beleggingsstrategie primair te richten op de lange termijn. De beleggingsstrategie kan worden beïnvloed door korte termijn beperkingen en overwegingen (regelgeving, liquiditeit, perceptie van het publiek, enz.). De beleggingsstrategie wordt ontwikkeld en vastgesteld op basis van zowel kwantitatieve als kwalitatieve factoren. Verklaring inzake beleggingsbeginselen def..docx 4

5 Strategisch beleggingsplan Het uitgangspunt van het strategisch beleggingsbeleid is de relatie tussen de bezittingen en de verplichtingen van het fonds. Het strategisch plan bevat de belangrijkste beleggingskeuzes die gemaakt worden: 1. de gewenste vermogenssamenstelling naar beleggingscategorieën. Het risicoprofiel van deze vermogenssamenstelling wordt geanalyseerd in samenhang met de rechten en verplichtingen van het fonds, zowel op korte als op lange termijn; 2. de rendementsdoelstelling per beleggingscategorie, tot uitdrukking gebracht in een of meer vergelijkingsmaatstaven ( benchmarks ); 3. de (strategische) grenzen waarbinnen het fonds bereid is de feitelijke beleggingsportefeuille (tijdelijk) te laten afwijken van de strategisch gewenste portefeuille; 4. het strategisch rente afdekkingsbeleid van de verplichtingen; 5. het strategisch valutabeleid. Op grond van de in 2016 uitgevoerde ALM-studie geldt de volgende strategische beleggingsmix: Beleggingscategorieën Strategische bandbreedtes Minimum % Neutraal % Maximum % Obligaties return 10,0 20,0 30,0 Obligaties matching 20,0 25,0 30,0 Obligaties credits 0,0 5,0 10,0 Obligaties high Income 0,0 5,0 10,0 Aandelen 15,0 25,0 35,0 Onroerend goed 7,5 10,0 12,5 Hedgefondsen 7,5 10,0 12,5 Grondstoffen 0,0 0,0 5,0 Inflatie gerelateerde producten 0,0 0,0 5,0 Liquiditeiten en overig 0,0 0,0 5, Jaarlijks beleggingsplan Het jaarlijks beleggingsplan zet uiteen op welke wijze het fonds in het desbetreffende jaar uitvoering zal geven aan het strategische beleggingsplan, zowel in een centraal scenario, als alternatieve scenario s. Hierbij wordt rekening gehouden met de door het bestuur opgestelde beleggingsrestricties en risicocriteria. In het jaarbeleggingsplan wordt ook rekening gehouden met de korte termijn risico s, welke tot uitdrukking komen in het vereist vermogen in de verschillende scenario s Uitvoering van het beleggingsbeleid In verband met schaalvoordelen, de benodigde beleggingsdeskundigheid en flexibiliteit heeft het fonds de uitvoering van het beleggingsbeleid en -administratie uitbesteed aan Anthos Fund & Asset Management B.V., AFAM. Hieraan ligt een overeenkomst ten grondslag waarbij alle aspecten van het uitbestedingsbeleid van het fonds in aanmerking zijn genomen. Periodiek evalueert het bestuur de prestaties van AFAM op basis van een gestructureerd proces en objectieve criteria. Verklaring inzake beleggingsbeginselen def..docx 5

6 AFAM is fiduciaire externe vermogensbeheerder en treedt niet op als operationeel vermogensbeheerder, met uitzondering van het beheer van liquide middelen, vreemde valuta s, derivaten onder speciale voorwaarden, en staatsobligaties van een beperkt aantal Eurolanden. AFAM is gemandateerd om externe vermogensbeheerders te selecteren met in achtneming van strikte selectieprocedures. De back- en midoffice van AFAM, de risk officer en de beleggingscommissie bewaken de uitvoering van het beleggingsbeleid. Zij zien er op toe dat de uitvoering door AFAM plaatsvindt binnen de normen, bandbreedtes en uitgangspunten van het strategische beleggingsplan en het jaarbeleggingsplan. De administratieve afdeling van AFAM is verantwoordelijk voor de financiële afwikkeling van het uitgevoerde beleggingsbeleid en de controle op de aansluiting van de financiële administratie met de custody administratie en opgaven van derde vermogensbeheerders. AFAM draagt tezamen met de risk officer zorg voor de tijdige aanlevering van relevante en correcte managementinformatie, als ook van alle informatie ten behoeve van de externe verslaggeving. De invulling van het strategische en tactische beleid wordt bij wijze van advies opgesteld door AFAM en in eerste instantie getoetst door de beleggingscommissie. Deze commissie wordt in de beleggingsvergaderingen ondersteund door externe. Na positief advies van de beleggingscommissie worden beleidsvoorstellen ter goedkeuring voorgelegd aan het Bestuur Integraal financieel- en risicobeleid Het fonds geeft op integrale wijze inhoud aan het financiële en risicobeleid van het fonds. Er bestaat een functioneel onderscheid tussen sturing (ex-ante risicomanagement), risk control en (intern) toezicht. In het kader van de sturing wordt het beleggingsbeleid met een jaarlijkse update geanalyseerd tegen de achtergrond van verschillende scenario s. Belangrijke analyse-instrumenten hierbij zijn de ALM-studie en de jaarmonitor, waarin ontwikkelingen van de beleggingen en verplichtingen in hun onderlinge samenhang worden meegenomen. Het risicomanagement van het vermogensbeheer bestaat uit de identificatie, meting en beheersing van financiële en niet financiële risico s vanuit verschillende invalshoeken. Financiële risico s kunnen worden onderverdeeld in rente-, inflatie-, valuta-, markt-, krediet-, en liquiditeitsrisico. De verschillende financiële risico s worden periodiek gerapporteerd aan de Beleggingscommissie en het bestuur. Bij de niet-financiële risico s kan gedacht worden aan o.a.: operationele risico s, uitbestedingsrisico s, integriteitrisico s en juridische risico s. Deze worden gerapporteerd aan de verantwoordelijke commissies en het bestuur. Voor de analyse van de financiële en niet-financiële risico s is een risk controlmatrix ontwikkeld. Hierin zijn de risico s in categorieën onderverdeeld met een inschatting van het inherente netto (na het nemen van beheersmaatregelen) risico in termen van impact en waarschijnlijkheid Deskundigheid Het fonds zorgt er voor dat zij in alle fasen van het beleggingsproces beschikt over de juiste deskundigheid die vereist is voor: een optimaal beleggingsresultaat; een correct beheer van de beleggingen; een goede beheersing van de aan de beleggingen verbonden risico s. Verklaring inzake beleggingsbeginselen def..docx 6

7 4.8. Risicohouding De doelstelling van het beleggingsbeleid is er op gericht om een bijdrage te leveren aan de realisatie van de missie en visie van het fonds. Met dit beleid wordt beoogd om een lange termijn rendement te behalen dat minimaal gelijk is aan de rente die bij de berekeningen van de technische voorziening in aanmerking is genomen. Daarboven wordt gestreefd naar een additioneel rendement om de ambitie, het jaarlijks indexeren van de opgebouwde rechten en ingegane pensioenen met de prijsindex, te halen. Om deze ambitie met een bepaalde mate van zekerheid te halen, accepteert het bestuur dat het pensioenfonds bepaalde risico s loopt. Een afgewogen balans tussen te nemen risico s en het naar verwachting te realiseren beleggingsrendement is noodzakelijk. Voor het nastreven van de ambitie dient het bestuur bereid te zijn om beleggingsrisico s te nemen en een beleggingsrendement na te streven dat hoger is dan de risicovrije marktrente. Het bestuur heeft in overleg met sociale partners en fonds organen deze doelstelling nader gecompleteerd met een daarbij in acht te nemen risicohouding. Deze omvat: - de wijze van vaststellen van risiconormen op de korte termijn in de vorm van een bandbreedte voor het vereist vermogen; - een risiconorm voor de lange termijn in de vorm van verwacht pensioenresultaat en de mogelijke afwijking daarvan; toetssteen bij de haalbaarheidstoets Korte termijn risicohouding Er wordt jaarlijks bij de vaststelling van het Jaarbeleggingsplan een bandbreedte vastgesteld van het Vereist Eigen Vermogen (VEV). Als bandbreedte bedoeld in artikel 24 sub f in het Besluit FTK hanteert het fonds de buitengrenzen van het VEV die resulteren op basis van de scenario s die zijn vastgelegd in het Jaarbeleggingsplan (zie ook paragraaf ). Het VEV bij de strategische mix in de evenwichtssituatie (het VEV dat gebruikt wordt voor de bepaling van een reserveoverschot) wordt vergeleken met de VEV s bij de feitelijke mix in de evenwichtssituatie die kunnen worden afgeleid van de grenzen van de scenario s, die in het jaarbeleggingsplan worden gehanteerd. Tenminste 4 keer per jaar wordt omtrent de grenzen gerapporteerd aan de beleggings- en integraal risicomanagement-commissie en het bestuur als geheel. De grenzen worden daarbij gecorrigeerd voor het effect dat een wijziging van de rentestand sinds de vaststelling van het jaarbeleggingsplan kan hebben op de hoogte het VEV Lange termijn risicohouding Het bestuur heeft de volgende ondergrenzen voor de lange termijn (60 jaar) vastgesteld met betrekking tot het pensioenresultaat (maatstaf voor koopkrachtbehoud): Ondergrens 1: Vanuit de feitelijke dekkingsgraad dient de mediaan van het pensioenresultaat tenminste gelijk te zijn aan 90%. Ondergrens 2: Vanuit de situatie waarbij de dekkingsgraad gelijk is aan het vereist eigen vermogen dient de mediaan van het pensioenresultaat tenminste gelijk te zijn aan 90%. Verklaring inzake beleggingsbeginselen def..docx 7

8 Ondergrens 3: Vanuit de feitelijke dekkingsgraad dient de maximale afwijking ten opzichte van de mediaan in het geval van een slechtweer scenario (lees: 5 e percentiel) niet meer te bedragen dan 15%. De ondergrenzen zijn door het bestuur afgestemd met sociale partners en het verantwoordingsorgaan. Periodiek wordt beoordeeld of de ondergrenzen niet worden overschreden door middel van een jaarlijks uit te voeren haalbaarheidstoets. Deze toetsing vindt bij voorkeur plaats vóór de vaststelling van het jaarbeleggingsplan. Het bestuur heeft besloten de uitkomsten van verschillende regeling (A2006 en B regelingen) afzonderlijk te laten vaststellen, maar gaat vooralsnog uit van bekendstelling van het pensioenresultaat voor de populatie als geheel. Indien de ondergrenzen worden overschreden vindt overleg plaats met sociale partners en verantwoordingsorgaan. De haalbaarheidstoets is een stochastische toets die inzicht geeft in de samenhang tussen de financiële opzet, het verwachte pensioenresultaat en de risico s die daarbij gelden. De economische scenario s zijn voorgeschreven. In de haalbaarheidstoets wordt een projectie van de financiële situatie van het fonds voor een lange periode (60 jaar) gemaakt voor een veelvoud aan economische scenario s (stochastische analyse). De haalbaarheidstoets heeft als doel inzicht te geven in: - De gevolgen van de financiële opzet van het fonds; - De verwachtingen en risico s, met name ten aanzien van koopkrachtbehoud; - De consistentie en evenwichtigheid van het beleid; - De haalbaarheid en consistentie van het premiebeleid; - De herstelkracht van het fonds. Het voorbereiden van en uitvoering geven aan de haalbaarheidstoets vindt plaats binnen de commissie Integraal Risicomanagement. Het bestuur stelt de uitkomsten van de haalbaarheidstoets vast en rapporteert hier in ieder geval over in het jaarverslag. 5. Beleggingsprincipes Het fonds heeft een aantal beleggingsprincipes die de leidraad vormen voor het opstellen en implementeren van het strategisch en tactisch beleggingsbeleid. Het is noodzakelijk de principes regelmatig te bespreken en zo nodig te herzien, zodat verzekerd wordt dat wijzigende marktomstandigheden en inzichten van het bestuur hierin zijn weerspiegeld. uitgangspunt is integraal balansmanagement waarbij de beleggingen en risico s van het fonds in samenhang met de verplichtingen worden beheerd; risico s zijn onvermijdelijk om de doelstellingen te halen, maar worden zorgvuldig genomen. Het effectief inzetten van risk management levert een positieve bijdrage aan het resultaat en voorkomt onbedoelde risico s; diversificatie verbetert de verhouding tussen risico en rendement. De toegevoegde waarde van diversificatie moet worden afgezet tegen de extra kosten en de risico s van complexiteit; omdat financiële markten niet volmaakt efficiënt zijn, waardoor additionele returns kunnen worden gerealiseerd, is actief beheer het vertrekpunt. Voor elke beleggingscategorie wordt periodiek vastgesteld of dit uitgangspunt (nog) juist is; Verklaring inzake beleggingsbeginselen def..docx 8

9 door het hebben van een lange termijn visie kunnen risico- en liquiditeitsvoordelen worden behaald; dynamisch beleid is nodig om, indien de omstandigheden daartoe aanleiding geven, risico s af te bouwen of toe te voegen. Hierbij wordt gedisciplineerd te werk gegaan en laten wij ons niet leiden door de waan van de dag. wanneer assetcategorieën door omstandigheden buiten de strategische bandbreedten komen, kan het gewenst zijn de portefeuille aan te passen in lijn met de strategische benchmark. Rebalancing is een belangrijk instrument om risico s te beheersen. er wordt alleen belegd in producten die aan bepaalde criteria voldoen, zoals, het product is begrijpelijk in termen van risico en rendement, voldoende liquide, er is een onafhankelijke waardering mogelijk, is bij voorkeur openbaar verhandelbaar resp., er zijn voldoende alternatieven beschikbaar via meerdere partijen en het product voldoet aan de vereisten met betrekking tot duurzaamheid en verantwoord beleggen. het fonds belegt alleen in derivaten voor zover deze bijdragen aan een vermindering van het beleggingsrisico of om de uitvoering te vergemakkelijken. Een uitzondering is het valutarisico dat wordt afgedekt met derivaten. Het niet gewenste renterisico wordt derhalve afgedekt met fysieke stukken, tenzij de hedge niet duurzaam kan worden gerealiseerd. het inflatierisico wordt op lange termijn afgedekt door het overrendement van de portefeuille. Onder bepaalde omstandigheden kunnen index-linked bonds worden ingezet. Dit geldt ook voor inflation swaps waarbij nadrukkelijk de daaraan verbonden kosten en risico's worden afgewogen. kostenbewustzijn en een efficiënte uitvoering van het beleggingsbeleid voegt waarde toe; het fonds erkent dat zij een maatschappelijke verantwoordelijkheid heeft. Daarom wordt in het beleggingsbeleid de (inter-) nationale wetgeving betreffende milieu, maatschappij en corporate governance nagestreefd en geaccepteerde normen in aanmerking genomen; een optimaal resultaat kan alleen worden behaald wanneer er binnen het fonds voldoende beleggingskennis aanwezig is om het beleid in al zijn aspecten te doorgronden en op gelijk niveau met de externe adviseurs en dienstverleners mee te kunnen denken, te discussiëren en voorstellen en adviezen te kunnen beoordelen. Voorts is het van belang dat de taken en verantwoordelijkheden in het beleggingsproces helder zijn geformuleerd, vastgelegd en bij alle betrokkenen bekend zijn; een belangrijke voorwaarde voor het bestuur om in control te kunnen zijn en waarde te kunnen toevoegen is een kwalitatief hoogstaande, transparante en tijdige rapportage over de samenstelling van de portefeuille en de resultaten met adequate vergelijkingen met het strategische en tactische plan, alsmede met relevante benchmarks. 6. Verantwoord beleggen Verantwoord beleggen vormt een belangrijk onderdeel van het beleggingsbeleid van het fonds. Het beleid is vastgelegd in het beleidsstuk Verantwoord beleggen. Onderdeel hiervan is een vermijdingslijst waarin bepaalde gebieden en praktijken zijn opgenomen die dienen te worden gemeden. Deze lijst is gebaseerd op interne overwegingen, gegroeide praktijk, wetgeving, internationale richtlijnen en conventies, in het bijzonder het U.N. Global Compact. Het beleid is gebaseerd op het uitgangspunt dat verantwoord beleggen niet altijd een zwart-wit kwestie is. Er wordt uitgegaan van een inspanningsverplichting, of wel er wordt een serieuze inspanning geleverd, maar door omstandigheden kan het eindresultaat afwijken van het optimum. Verklaring inzake beleggingsbeginselen def..docx 9

10 Provisum, als belegger, en zijn vermogensbeheerder zijn zich ervan bewust dat zij een verantwoordelijke rol hebben in de maatschappij. In het verantwoord beleggingsbeleid heeft Provisum verwoord hoe het bij het beleggen rekening houdt met milieu en klimaat, mensenrechten en sociale verhoudingen. Bij de totstandkoming van dit beleid is aansluiting gezocht bij de principes van het VN Global Compact. Het beleid is terug te vinden op de website van het pensioenfonds. Op de website is eveneens het verslag te vinden van de uitvoering van het stemgedrag van het fonds. 7. Rapportage en verantwoording AFAM brengt ieder kwartaal verslag uit aan het bestuur en elke maand aan de beleggingscommissie over de wijze waarop het beleggingsplan wordt uitgevoerd en over de behaalde beleggingsresultaten. Het bestuur legt ieder jaar in de jaarrekening en jaarverslag rekening af over het door haar gevoerde beheer van het pensioenvermogen en geeft inzicht in de financiële toestand van het fonds. 8. Beschikbare premieregeling Naast een uitkeringsovereenkomst voert het fonds ook een beschikbare premieregeling uit. De beleggingen daarvan zijn geheel anders georganiseerd dan die voor de andere pensioenregelingen. De beleggingen vinden plaats bij Robeco op een rekening die op naam van Robeco is gesteld. Robeco verzorgt de uitvoering van de beleggingen evenals de advisering ten aanzien van de beleggingen. Toch speelt het fonds ook hier een belangrijke rol: het fonds heeft namelijk een zorgplicht ten aanzien van de beleggingen van zijn deelnemers. In dat kader zorgt het fonds ervoor dat: een deelnemer belegt in een beleggingsmix die past bij de beleggingshorizon, t.w. de geplande pensioendatum. Naarmate de pensioendatum dichterbij komt wordt minder risicovol belegd, zodat er een pensioenuitkering resulteert die zo veel mogelijk aansluit bij de verwachting die de deelnemer daarvan mag hebben; Uiterlijk in 2018 zullen de beleggingsmixen aangepast zijn voor diegenen die niet kiezen voor een vaste uitkering na pensioendatum. indien een deelnemer van de adviesmix afwijkt (beperkt mogelijk), Robeco aan de hand van een vragenlijst van betrokkene een profiel opmaakt en de deelnemer aan de hand van dat beleggingsprofiel adviseert over de te kiezen beleggingsmix; de resultaten van de beleggingsmixen en de uitvoeringskwaliteit van Robeco van het advies en het vermogensbeheer regelmatig worden geëvalueerd en zo nodig aangepast. Het bestuur van Provisum Amsterdam, 16 september 2016 Th.M. van den Bosch (bestuurslid) J.P.M. van Engers (bestuurslid) Verklaring inzake beleggingsbeginselen def..docx 10