18 oktober Hét vakblad voor de winkelvloer
|
|
- Esmée Smits
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 18 oktober Hét vakblad voor de winkelvloer
2
3 De tijd is rijp Fact & Figures over Fairtrade Foto: Theo Koeten. In de jaren negentig sprongen Fairtrade gecertificeerde producten van de Wereldwinkels de supermarkt in. Je kunt het je nu nauwelijks meer voorstellen, maar dat ging gepaard met een hoop discussie. Want het grote geld omarmde eerlijke handel en dat kon nooit goed gaan. Het ging wél goed en de volgende uitdaging diende zich aan: uitbreiden. Want een paar eerlijke producten op het schap was niet voldoende om consumenten aan het kopen te krijgen. Het kan ook anders. Op de Engelse markt werd in 2007 een nieuwe stap gezet. Retailer Sainsbury s (marktaandeel 16,5%) besloot alleen nog maar Fairtrade-bananen te verkopen. Consumenten kregen wat ze wilden, eerlijke en duurzame bananen. Dit was niet alleen een grote stap voor de bananenboeren, het veranderde ook de rol van de retailer. Zij konden hun positie gebruiken om de duurzaamheidslat te verhogen. En ze namen die verantwoordelijkheid ook. Wij kopieerden het Engelse succes maar al te graag en zochten naar de eerste Nederlandse retailer die zo n stap durfde te Colofon zetten. Dat werd PLUS, die in 2010 volledig overstapte op bananen met het Fairtradekeurmerk. Later voegden ook andere Superunieleden de daad bij het woord door hun volledige huismerk thee, chocoladerepen - en sommigen ook koffie - Fairtrade te certificeren. Inmiddels zijn er landelijk méér dan Fairtrade-producten. Dit jaar bestaat Stichting Max Havelaar 25 jaar. Een mooi moment om nieuwe doelen te stellen. Eentje weet ik er al. Alle bananen in Nederland duurzaam en eerlijk. Retailers kunnen gezamenlijk een nieuw speelveld creëren. Eentje waar prijs niet leidend is, maar waar duurzame productie de hoofdrol krijgt. Dit stelt de boeren en arbeiders in ontwikkelingslanden in staat om zelf te investeren in een betere toekomst. Alle supermarktketens hebben met elkaar afgesproken dat in 2020 al het verse fruit duurzaam is. Het aanbod is groot genoeg. Ik roep iedereen op om vandaag te beginnen! Peter d Angremond, directeur Stichting Max Havelaar Er zijn nu wereldwijd verschillende Fairtrade-producten op de markt, te koop in 130 landen. Consumenten kunnen niet meer om Fairtrade heen. Inmiddels werkt Fairtrade met 1,3 miljoen boeren en arbeiders wereldwijd (2012). De premie die boerencoöperaties ontvangen, besteden zij onder andere aan bedrijfsontwikkeling, productie en verwerking en aan de gemeenschap (educatie, milieu en gezondheidszorg). Steeds meer supermarkten, winkels en bedrijven bieden producten aan met het Fairtrade/Max Havelaarkeurmerk. Het afgelopen jaar is het volume van Fairtrade gecertificeerde producten in Nederland fors gegroeid. 60% van de Nederlandse huishoudens koopt Fairtrade-levensmiddelen, zo blijkt uit het onderzoek Nederlanders & Fairtrade 2012 van NCDO op basis van GfK-cijfers (2013). In 2007 werd de eerste Fairtrade Week gelanceerd: inmiddels is dit een jaarlijks terugkerende campagneweek. Lidl was de eerste supermarkt met een Fairtrade Huismerklijn: Fairglobe. Dat de markt voor Fairtradeproducten groeit, is mede aan de inzet van vrijwilligers te danken. Dit is een speciale uitgave van Supermarkt experience die geheel in het teken staat van het 25-jarig bestaan van Stichting Max Havelaar en gratis wordt verspreid onder de lezers van Supermarkt experience. Uitgever: SMS Super Media Service BV, Veenendaal. Coördinatie: Eugenie Engelbracht, Marloes Kleijer, Chantal Swartjes, Henk Luiten en team Stichting Max Havelaar. Vormgeving en digitale beeldverwerking: Cre8tiFF, Helmond. 3
4 Interview Jos Harmsen en Bente Meindertsma zijn dagelijks in de weer op de afdeling Ontwikkelingsrelaties van Stichting Max Havelaar. Het Fairtrade-bloed stroomt volop door hun aderen. Niet zo verwonderlijk, stelt Jos, die al sinds de oprichting aan Stichting Max Havelaar verbonden is. Samen met Bente, alle andere collega s en veel vrijwilligers in de Fairtrade Gemeentes doet hij er alles aan om de gedachtegang van Fairtrade over de bühne te krijgen. Zowel bij de verkopers als de kopers. Foto: Kyonne Leyser. Toekomst in ontwikkeling Hoe lang werken jullie al bij Stichting Max Havelaar? Jos: In november precies 25 jaar. Ik heb de oprichting van de stichting van heel dichtbij meegemaakt. Bente: Na mijn afstuderen in december 2012 ben ik hier aan de slag gegaan. Mijn studierichting was Internationale Betrekkingen dus dat sloot mooi bij elkaar aan. Ik geloof heel erg in ontwikkelingshulp, maar er moet meer in duurzame oplossingen worden gedacht. Alleen een financiële injectie 4 geven aan ontwikkelingslanden is niet voldoende. Wat houdt jullie werk precies in? Jos: Bente en ik houden ons bezig met de aanbodkant van de Fairtrade-producten. Alle informatie over de plantages en boerencoöperaties waarmee wij werken - inmiddels verzamelen en bewerken wij voor communicatie- en marketingdoeleinden. Bente: Ook adviseren wij supermarkten en licentiehouders over de inkoop van producten. Verder kijken wij samen met onze koepelorganisatie Fairtrade International hoe de voorwaarden voor de Fairtrade boeren, arbeiders en handelaren steeds weer verbeterd kunnen worden. Hoe zag de start er in 1988 uit? Jos: Best bijzonder, want in Nederland waren we toen wat duurzaamheid en eerlijke handel betreft écht een roepende in de woestijn. Veel mensen vonden onze plannen kansloos en waren vrij sceptisch. We zijn gestart met het contracteren van
5 Bente Meindertsma: Alleen een financiële injectie geven aan ontwikkelingslanden is niet voldoende. Jos Harmsen: Gemiddeld groeien wij elk jaar in volume met zo n 30%. In 2012 lag dat percentage zelfs op 38%. slanden staat centraal koffieboeren in Mexico en op 15 november 1988 werd het eerste pak koffie van die boeren overhandigd aan prins Claus. Jullie hebben in die 25 jaar een flinke groei doorgemaakt. Bente: Zeker. Na de koffie werden in 1993 chocoladeproducten aan ons assortiment toegevoegd en in 1996 bananen. Inmiddels zijn er ruim Fairtradeproducten op de Nederlandse markt verkrijgbaar. Jos: Sinds 2004/2005 heeft er een enorme versnelling in onze groei plaatsgevonden. En we groeien nog steeds. Gemiddeld elk jaar in volume met zo n 30%. In 2012 lag dat percentage zelfs op 38%. Wat betekent Fairtrade voor consumenten en producenten? Bente: Bij Fairtrade gaat het om de toekomst van mensen in ontwikkelingslanden. Dát is ons verhaal. Dat begint ook steeds meer bij consumenten en fabrikanten door te dringen. Dat blijkt uit onze groei en het aantal producten dat nu verkrijgbaar is in vele landen, waaronder ons eigen land. Ik vind het mooi om te zien dat grote bedrijven kiezen voor Fairtrade, zoals bijvoorbeeld Verkade, Starbucks en Ben & Jerry s. Onlangs zijn wij ook een samenwerking aangegaan met Nespresso. Al deze en vele andere fabrikanten erkennen het belang van duurzame productie. Jos: In Nederland is er de laatste twintig jaar een duidelijke omslag gekomen in het denken over duurzaam consumeren. 5
6 De consument heeft veel vertrouwen in ons keurmerk. Als je kijkt naar de boeren in de ontwikkelingslanden: veel van hen zijn veel sterker geworden, doordat zij zich hebben verenigd in organisaties en zich bij ons hebben aangesloten. Door onze samenwerking maken zij zélf ook een eigen, positieve ontwikkeling door, die hen overeind houdt. Het is natuurlijk fantastisch om te zien dat wij goede ondernemers in de ontwikkelingslanden een klein steuntje in de rug kunnen geven. Dat geldt zowel voor de boeren binnen de coöperaties als de arbeiders op de plantages. Wat zijn de populairste Fairtrade-producten? Jos: In waarde is dat koffie, in volume zijn dat bananen en verder zien we sinds vier jaar een sterke groei in Fairtrade gecertificeerde bloemen. Steeds meer supermarkten nemen Fairtrade-rozen uit Afrika in hun assortiment op. Maak Fairtrade zichtbaar op de winkelvloer Hebben jullie nog tips voor supermarkten die meer aan Fairtrade willen doen? Bente: Maak Fairtrade nog zichtbaarder op de winkelvloer. Besteed iets meer aandacht aan de presentatie van de producten, bijvoorbeeld middels banners, schapkaarten of floorboards. Jos: Breng jouw Fairtrade-filosofie ook tot uiting in de winkel. Plaats producten op ooghoogte en besteed in het consumentenmagazine, dat vrijwel iedere winkel heeft, ook aandacht aan Fairtrade. We kunnen hiervoor achtergrondinformatie en beeldmateriaal leveren. Vertel het verhaal van de boeren in de ontwikkelingslanden. Daarmee geef je als supermarkt een signaal af en profileer je je als een bewuste supermarkt, die eerlijke handel nastreeft. Dat zorgt weer voor onderscheid. Laat het in deze tijd van prijzenoorlog géén race worden om de zoektocht naar de laagste prijs. Profileer je op een ander vlak, bijvoorbeeld op Fairtrade. Tot slot: wat is jullie favoriete Fairtrade-product? Bente: Zonder meer de bananen. Ik loop regelmatig hard en neem daarvoor altijd een banaan. Bijzonder lekker. Jos: Persoonlijk zweer ik bij chocolade. Als ik je vraag echter vertaal naar de jarenlange relatie die ik heb met de boeren in ontwikkelingslanden, dan kies ik voor koffie. Ik ben een fervent koffiedrinker. Ook kan ik er enorm van genieten als ik in een café een koffie bestel en dat er, zonder dat het van te voren is aangekondigd, Fairtrade-koffie wordt geserveerd. Dat geeft mij een trots gevoel. Eugenie Engelbracht Feiten & fabels over Fairtrade Als je Fairtrade-producten koopt, kun je er 100% zeker van zijn dat jouw aankoop de lokale boeren écht vooruit helpt. Fairtrade is iets voor geitenwollensokkentypes? Allang niet meer. Inmiddels staat Fairtrade voor een internationale, professionele beweging die consumenten bewust maakt. Fairtrade-producten zijn heel divers en overal verkrijgbaar. De boodschap luidt: Maak een verschil met 1x per dag Fairtrade. Fairtrade: gestart in Nederland in 1988 en nu in meer dan 130 landen. Assortiment: van één pak koffie in 1988 tot méér dan producten wereldwijd in Fairtrade is geen verkapte ontwikkelingshulp, meer een hele praktische en effectieve manier van hulp. Het geld van westerse consumenten komt terecht bij lokale boerencoöperaties. Fairtrade is een succes. Fairtrade is vast op weg om steeds meer consumenten, leveranciers, handelaars en producenten aan het internationale Fairtrade-netwerk te verbinden. 6
7 Interview Floortje Dessing (43) is sinds 2003 ambassadeur van Stichting Max Havelaar. Ze bezocht Fairtrade gecertificeerde theeplantages in Sri Lanka, koffieplantages in Zuid- Afrika en bananenboeren in Peru. Supermarkt experience vroeg Floortje naar haar Fairtrade-gevoelens. Foto: RVDA. Maak van Fairtrade ook jouw verhaal Wat betekent dit ambassadeurschap? Iets goeds willen doen. Voor ons gezin was het heel normaal om ook aan de natuur en de mensen om je heen te denken. Dat geldt nu nog steeds voor mij. Ik wil op zoveel mogelijk fronten mijn steentje bijdragen aan een betere wereld. Waarom juist Fairtrade? Fairtrade gaat uit van de gelijkwaardigheid van mensen: eerlijke kansen, gelijke behandeling en het stimuleren van onderwijs en de gezondheidszorg. Fairtrade creëert ontwikkelingskansen voor de armsten. Daar geloof ik in. Hoe kijk jij aan tegen eerlijke handel, waar Fairtrade naar streeft? Eerlijke handel is een vliegwiel. Door boeren en ondernemers te stimuleren, genereer je inkomsten en daarmee ook nieuwe werkgelegenheid en inkomsten. Met Fairtrade profiteren niet alleen de 1,3 miljoen aangesloten boeren, maar ook hun gezinnen. Koop je zelf ook Fairtrade-producten? "Dat deed ik al voordat ik ambassadeur werd. Je betaalt trouwens niet per definitie meer voor een eerlijk product. Het is daarom maar een kleine moeite om deze producten te kopen, terwijl het voor die gezinnen écht een wereld van verschil is. Daar wil ik graag een bijdrage aan leveren. Wat is jouw favoriete product? Tony Chocolonely heeft de lekkerste chocolade. Verder geniet ik van de koffie, een goede wijn en die lekkere bananen. Besteden supermarkten genoeg aandacht aan Fairtrade? Laatst hoorde ik een radiocommercial van PLUS, de supermarkt die als eerste het roer omgooide door alleen nog maar Fairtrade-bananen te verkopen. Het ging over hun Fairtrade-bananen. Fantastisch! Die inkoper ziet die bananen als alledaagse handelswaar. En blijkbaar weet iedereen nu gewoon wat Fairtradebananen zijn. Fairtrade-producten zijn vaak duurder. Wil de klant dat betalen? Pak de onderzoeken er maar bij, dan zie je dat het aantal Fairtrade-producten het afgelopen jaar weer met 38% is gegroeid ten opzichte van het jaar daarvoor. Het is maar een heel klein bedrag en soms zelfs helemaal niets extra, dat de klant daarvoor betaalt. Hoe zie jij de toekomst van Fairtrade? Eigenlijk zijn we al een heel eind op weg. Neem die stijgende verkoopcijfers, die laten zien hoe succesvol Fairtrade is. Maar het Fairtrade-imago kan nog beter worden neergezet. Fairtrade moet nog meer mainstream worden. Nu is het moment: consumenten verlangen weer terug naar het ambachtelijke. Dat is juist waarin kleine boeren zich onderscheiden. Nog een tip voor de lezers? Steeds meer supermarkten verkopen producten met het Fairtrade/Max Havelaar keurmerk. Achter dat keurmerk zit een verhaal van boeren die de producten verbouwen. Maar ook het verhaal van mensen zoals jij en ik, die houden van lekker eten en drinken. Maak van Fairtrade gewoon ook jouw verhaal. Leontien Aarnoudse en Eugenie Engelbracht 7
8 Café Intención: Fairtrade en biologisch Koffiebrander J.J. Darboven verkoopt Café Intención Ecológico, een biologische en Fairtrade/ Max Havelaar koffie met twee keurmerken. Café Intención is een heerlijke Arabica koffie met een vol aroma en een licht kruidige smaak. Deze koffiemelange wordt samengesteld uit de beste Arabica-bonen afkomstig van hooggelegen plantages van Fairtrade koffieboeren uit Midden- en Zuid-Amerika. Verkrijgbaar bij diverse supermarkten in 250 gram gemalen koffie, 500 gram bonen en 28 pads. Bio+: (H)eerlijke koekjes Bio+ introduceert drie (h)eerlijke koekjes in eigentijdse paper verpakking waarvan je blijft smullen! Gemaakt van echte roomboter en op een molensteen gemalen Zeeuws bloem. Dat proef je. Verkrijgbaar in de smaakvarianten Chocolade, Paranoot & Dadel en Speculaas. Deze koekjes zijn zowel biologisch als Fairtrade gecertificeerd en worden gemaakt door de ambachtelijke Banketbakkerij Van Strien. Bio+ biedt met meer dan 300 lekkere biologische producten van natuurlijke komaf een oplossing voor ieder eetmoment. Verkade: met liefde gemaakt Verkade chocolade is met liefde gemaakt van Fairtrade-ingrediënten. Heerlijk omdat deze Fairtrade Verkade chocolade nu nog lekkerder is en eerlijk omdat de boeren in ontwikkelingslanden een eerlijke prijs hebben gekregen voor hun cacao en rietsuiker. Hierdoor kunnen zij hun kinderen naar school laten gaan of waterputten slaan voor de mensen in hun gemeenschap. Verkade als A-merk chocoladeletters zijn natuurlijk niet meer weg te denken uit de Nederlandse supermarkt. In verschillende smaken en grammages, onmisbaar tijdens de Sinterklaasdagen. Ben & Jerry s: dubbelgoed Geniet nu van de nieuwe Ben & Jerry s Core smaken Peanut Butter Me Up en Blondie Brownie met de beste, lekkerste, eerlijkste en #fairrukkelijkste ingrediënten. Door de samenwerking met Fairtrade doen wij het dubbelgoed; een goede deal voor boeren in ontwikkelingslanden en natuurlijk ontzettend lekker ijs met maar liefst 54 Fairtradeingrediënten. Samen zorgen wij ervoor dat boeren een eerlijke prijs krijgen én kunnen investeren in hun Tony s Chocolonely: letter en reep in één Daar issie weer: onze chocoladeletterreep in melk of puur. Dat is een chocoladeletter en reep in één. Wanneer je de ongelijke blokjes chocolade afbreekt, hou je een letter over. Ideaal om te delen. Wij kopen onze cacao rechtstreeks in bij boeren in Ghana en Ivoorkust waar we een langetermijn-relatie mee hebben. gemeenschap door ze een extra bedrag voor hun producten te geven. We re totally nuts about Fairtrade! De boer heeft zo meer zekerheid en wij weten precies waar de cacao in onze repen vandaan komt. 8
9 Fair Trade Original: chocoladeletters anders dan anders John Altman: GROTE koeken Met de chocoladeletters & van Fair Trade Original geef je een creatief en persoonlijk cadeau. Op de verpakking kun je een eigen tekst schrijven. Wat dacht je van: Goede Sint & fijne feestdagen... Voor de mooiste & de liefste... Ook de kun je zelf aan iemand juf Rosalie mijn lieve buurvrouw. Tegelijkertijd weet je dat de cacao- en rietsuikerboeren er beter van worden. Zij besteden de Fairtrade-premie nieuwe wegen en gereedschappen schoolgeld voor de kinderen Adviesverkoopprijs 2,29. John Altman komt met grote single packed koeken in de smaken Original Chocolate Chip, Triple Chocolate Chip en Brazil Nut & Caramel. Nu dus nóg meer liefde in één koek. En natuurlijk gewoon weer 100% natuurlijk en Fairtrade. Dat is wat John bedoelt met Spreading the Love. of Justnuts: gezonde tussendoortjes Jack Klijn: perfecte snack uit de natuur Jack Klijn haalt zijn noten van ver. Om zo ver weg de beste kwaliteit noten te krijgen, zorgen we dat we dichtbij de boer blijven. Fairtrade, zodat de mensen een eerlijk deel van de opbrengst krijgen en met respect voor de natuur. Zodat niet alleen wij kunnen genieten van eerlijke noten, maar waarbij we ook denken aan de generatie na ons. Hoi. Wij zijn justnuts en wij maken lekkere en echt gezonde tussendoortjes. We voegen nooit suiker, siroop of andere onnatuurlijke onzin toe. Voor de beste tussendoortjes heb je nodig: een gezonde boom of plant, een energierijke bodem, een eerlijke boer die goed voor zijn boom zorgt en genoeg zon en regenwater. Alleen zo krijg je het beste fruit, de gezondste granen en de mooiste noten. Geniet ervan." Nespresso en Fairtrade gaan samenwerken Afgelopen zomer kondigde Nespresso samen met Fairtrade de start aan van het AAA Farmer Future programma. Met dit nieuwe duurzaamheidsinitiatief kan Nespresso de boeren nog meer zekerheid bieden die ze nodig hebben om te investeren in hun bedrijf, voor hun familie te zorgen en zo de toekomst in eigen hand te nemen. Mongozo: exotische bieren Mongozo staat voor volop genieten en verrast worden door bijzondere smaken. Ontwikkeld met ingrediënten uit exotische culturen. De exotische bieren met het Fairtradekeurmerk zijn Mongozo Banana, Mango, Coconut en Quinua. Ook vaak gedronken uit het exotische glas, de kokosnoot. Naast deze bieren ontwikkelde Mongozo een premium pils. Biologisch, glutenvrij en Fairtrade gecertificeerd. Mongozo premium pils won inmiddels prijzen in diverse internationale competities. 9
10 Zij verkopen Fairtrade Interview Wat is het favoriete Fairtrade-product van supermarktmanagers en welke producten verkopen zij in de winkel? Supermarkt experience deed navraag bij vier managers. 10 AH Almkerk Chocoladeletters verkopen goed Je kunt als supermarktondernemer niet zonder Fairtrade-producten. Er zijn altijd consumenten die naar deze producten vragen, aldus Dennis Groen, Albert Heijnfranchiser in Almkerk. Hij is van mening dat het wel belangrijk is om Fairtradeproducten niet met een té hoge prijs in de markt te zetten. Dan is de drempel voor de consument te hoog. De AH puur&eerlijk Fairtrade-chocoladeletters hebben bijvoorbeeld een goede prijs-kwaliteitverhouding. Zodra die binnen zijn, verkopen ze meteen als een speer. Ook noemt hij de Fairtrade-bloemen. We verkopen zelf AH puur&eerlijk Fairtrade-trosanjers. Actieve ondersteuning van Fairtrade De Jumbo-vestigingen in Groningen zijn helemaal Fairtrade-minded. Dit jaar werd Jumbo Beren voor de vierde keer uitgeroepen als winnaar van de Fair Trade Award, uitgereikt door Milieudefensie. Een deel van onze bloemenleveranciers is Fairtrade gecertificeerd. De arbeiders op de kwekerijen in Afrika, waar onze rozen vandaan komen, werken onder goede omstandigheden. Ze investeren de Fairtrade-premie onder andere in betere medische voorzieningen en scholing, aldus de ondernemers. De ondernemers Anrico Maat en Paul Papo willen echter nog een stap verder gaan. Ze willen de ontwikkelingsprogramma s van Fair Trade Original, voor producenten in ontwikkelingslanden, actief ondersteunen. Daarom zijn zij een samenwerking aangegaan met Fair Trade Original, die voor de Jumbo-medewerkers een reis heeft gefaciliteerd naar haar producent van kokosmelk en kruiden in Sri Jumbo Groningen Lanka. Anrico Maat: Hun bezoek heeft veel indruk gemaakt en dankzij deze ervaringen zullen ze zich nog meer betrokken voelen bij Fairtrade. Koffie en chocolade Allereerst vind ik het fantastisch dat Fairtrade-producten zo goed in de markt staan. Het is een goede ontwikkeling die op dit moment zeker erg gaande is, stelt Ruud Bakermans van Coop Steyl. Ik ben dus sowieso zeer blij met de vele Fairtradeproducten in mijn winkel, maar als ik moet kiezen, krijgen koffie en chocolade mijn Coop Steyl voorkeur. Deze producten zijn bij ons in Steyl zeer populair onder de consumenten. Deze populariteit zien wij dus ook terug in onze omzet. Eerlijke prijs voor eerlijk product Het is goed om een fractie meer te betalen voor een goed product. Zo krijgen de boeren een eerlijk bedrag voor hun werk. Ik vind het daarom dan ook belangrijk om Fairtrade-producten in de winkel te hebben. Ikzelf kies bijvoorbeeld ook voor Fairtradekoffie. Als ondernemer heb ik natuurlijk ook wel een voorbeeldfunctie. Vorig jaar waren wij bijvoorbeeld de eerste Spar-winkel die volledig overging op Fairtrade-huismerk chocoladerepen en -thee. De bananen zijn bovendien al 100% Fairtrade, dus daar kon de klant al niet omheen, aldus BertJan van der Beek, Spar Vuren. Chantal Swartjes en Marloes Kleijer Spar Vuren
11 Zij gáán voor Fairtrade Interview Wat is onder consumenten het favoriete Fairtrade-product? Supermarkt experience ging de straat op en legde deze vraag voor aan diverse voorbijgangers. Bananen als tussendoortje Mijn favoriete fruit is absoluut de banaan, aldus Eefke Meijer (31) uit Utrecht. Het is gezond, makkelijk mee te nemen en vult. Mijn bananen haal ik altijd bij de PLUS. Deze supermarkt verkoopt alleen nog maar Fairtradebananen, geweldig! Op deze manier hoeft de consument niet eens meer na te denken over zijn keuze, maar weet je gewoon zeker dat jouw banaan op eerlijke en milieuvriendelijke wijze is geproduceerd. Ik hoop dat nog meer supermarkten het goede voorbeeld van PLUS volgen. Heike Alexander Heerlijke Zuid-Afrikaanse wijn Steeds vaker zie ik in supermarkten op producten het Fairtrade/Max Havelaarkeurmerk. Een goede ontwikkeling! Het idee dat wij met de aankoop van Fairtrade-producten meehelpen aan de leef- en werkomstandigheden van mensen die het in andere landen wat minder hebben dan wij, spreekt mij enorm aan. Verbeter de wereld, begin bij jezelf zou ik zeggen. Dat kan door Fairtradeluut zijn favoriete Fairtrade-moment. Heerlijk met een eerlijke kop koffie op een zonnig terras genieten van het ochtendgloren. Het lijkt een open deur, maar door deze koffie in mijn supermarkt te kopen, draag ik bij aan een betere wereld. Het feit dat er vandaag de dag steeds meer van dit soort producten in Nederlandse supermarkten te verkrijgen zijn, bewijst dat ik niet de enige Nederlander ben die er zo over denkt. Ben & Jerry s Na een uitgebreide maaltijd komt er bij Sandra Kuggeleijn (41) uit Baarn steevast als dessert het Fairtradeproduct Ben & Jerry s op tafel. Ben & Jerry s heeft als motto Love, Peace & Ice Cream. Daar kan ik mij zeker in vinden. Alle variaties uit het Ben & producten te gebruiken. Mijn favoriete Fairtrade-product? Zondermeer de Fair Trade Original Cabernet Sauvignon, een heerlijke Zuid-Afrikaanse wijn, waar ik iedere keer volop van geniet, aldus Heike Alexander (67) uit Amersfoort. Koffie op zondag Voor Peter Tempelaar (58) uit Veenendaal is de zondagmorgen abso- Eefke Meijer Sandra Kuggeleijn Peter Tempelaar Jerry s-assortiment heb ik inmiddels al uitgeprobeerd en ze smaken allemaal even lekker. Natuurlijk is het wel iets duurder dan bijvoorbeeld ijs van een huismerk, maar dat heb ik er graag voor over. Bovendien is het voor een goed doel: love & peace for the whole world. Eugenie Engelbracht 11
12 PLUS is een perfect platform voor Fairtrade Interview Ze zijn er zeker in Nederland. Supermarktondernemers die zich heel actief inzetten voor Fairtrade. Giel Smits, eigenaar van PLUS Culemborg, is zo iemand. ananas. Ook onze huismerkkoffie, -thee en -chocolade zijn Fairtrade. Daarnaast betrekken we een groot assortiment rechtstreeks van Fairtrade gecertificeerde leveranciers. 12 Foto: Humphrey Daniëls. Giel Smits: Ik ben trots op het lef dat PLUS heeft om te kiezen voor Fairtrade-bananen. Wat betekent Fairtrade voor jou? Een bijdrage leveren aan mensen waar ook ter wereld, die beperkte middelen hebben om een fatsoenlijk bestaan op te bouwen. Wat deed je besluiten deze producten te gaan verkopen? Verantwoord is een van de kernwaarden van PLUS. Het is belangrijk om maximaal invulling te geven aan die kernwaarden. Mede geholpen door de persoonlijke wens om bij te dragen aan de leefbaarheid van onze medemens zoeken we altijd naar wat we als bedrijf bij kunnen dragen. Als supermarkt met wekelijks bezoekers zijn we een perfect platform om een ruim assortiment Fairtradeproducten aan het grote publiek te tonen. We bieden de klant op een laagdrempelige manier de keuze om mensen elders in de wereld te helpen. Welke producten zijn verkrijgbaar in jouw supermarkt? Het assortiment is het grootst in koffie, thee en chocola. PLUS heeft bewust gekozen voor de verkoop van alleen maar Fairtrade-bananen en Je maakt deel uit van het Comité van Aanbeveling van de werkgroep Culemborg. Wat houdt dat in? Als gemeente kun je de titel Fairtradegemeente krijgen als je voldoet aan een aantal inspanningsverplichtingen die niet door de gemeente zélf, maar door de totale gemeenschap worden gedaan. Een enthousiaste werkgroep is hiermee aan de slag gegaan en heeft ons, als voorloper in de verkoop van Fairtrade-producten, gevraagd in dit comité plaats te nemen. De werkgroep probeert door middel van activiteiten zoveel mogelijk bedrijven en instanties over te halen Fairtrade-producten op te nemen in hun assortiment of het te gaan gebruiken. Gezamenlijk met de werkgroep zijn er Fairtrade-markten gehouden, sportteams in Fairtradekleding gestoken, Fairtrade-kranten gemaakt en ga zo maar door. Het is écht een enorm enthousiaste en gedreven werkgroep. Heb je zelf een favoriet Fairtrade-product? Niet specifiek, maar ik ben wel trots op het lef dat PLUS heeft om te kiezen voor Fairtrade-bananen en nog een aantal producten. Bananen waarvoor, niet zoals vaak wordt gedacht, een hogere prijs betaald moet worden, maar die juist tegen een reguliere prijs worden verkocht en waarbij PLUS voor elke doos bananen geld overmaakt aan de boeren, zodat zij een eerlijke prijs krijgen. Eugenie Engelbracht
13 Van 26 oktober tot en met 3 november vindt de zevende editie van de Fairtrade Week plaats. Het doel van deze week is om de verkoop van Fairtrade-producten te stimuleren. Fairtrade Week 2013 Om dit doel te bereiken werkt Stichting Max Havelaar nauw samen met onder andere retailers, fabrikanten, gemeenten en vrijwilligers. Bij ruim supermarkten zijn Fairtrade-producten in de aanbieding. Daarnaast vinden er in diverse gemeenten activiteiten plaats. Huis-aan-Huis folder Stichting Max Havelaar ondersteunt de winkelvloeractiviteiten met een Fairtrade Week-actiefolder. De folder bundelt de aanbiedingen op Fairtrade-producten van diverse supermarkten. Op 28 en 29 oktober wordt de folder door Netwerk VSP huis-aan-huis verspreid onder twee miljoen huishoudens. Uit onderzoek blijkt dat de folder door de consument goed wordt gewaardeerd en aanzet tot het kopen van Fairtrade-producten. Hoe meer producten er verkocht worden, hoe beter dit is voor de boeren en arbeiders in ontwikkelingslanden. Landelijke mediacampagne Tijdens de Fairtrade Week worden er op landelijke en regionale radiozenders commercials uitgezonden om consumenten te wijzen op de aanbiedingen in de supermarkt. Diverse supermarkten als Albert Heijn, PLUS, Vomar en Deen haken aan op deze radiocampagne met eigen spots. Daarnaast is er in de damesbladen aandacht voor Fairtrade. Vanaf 26 oktober start op tv-zender 24kitchen het Fairtrade-kookprogramma Fairplate. Elke zaterdag en zondag laat kok Andy McDonald zien hoe makkelijk het is om met Fairtrade-producten een heerlijk gerecht op tafel te zetten. Winkelaankleding De zichtbaarheid van de Fairtradeproducten op de winkelvloer is van groot belang. Uit onderzoek blijkt dat de consument deze artikelen niet altijd weet te vinden. Veel supermarkten gaan tijdens de Fairtrade Week extra aandacht vestigen op Fairtrade-producten met wobblers en vloerstickers. Kom ook in actie en zet het ruime Fairtradeassortiment in de spotlights. Zo werken we samen aan een succesvolle Fairtrade Week! 13
14 Win een hotel experience! In deze speciale uitgave hebben we een bijzondere prijs die een directe link heeft met Fairtrade. Supermarkt experience verloot, in samenwerking met Mövenpick Hotel Amsterdam City Centre, een heerlijk arrangement voor twee personen in dit luxe design hotel in Amsterdam. Een ware experience! In een van de meest aantrekkelijke gebieden in Amsterdam centrum, in het Oostelijk havengebied, torent sinds enkele jaren het Mövenpick Hotel Amsterdam City Centre hoog uit boven de omliggende gebouwen. Dit gebied herinnert nog aan de pakhuizen en loodsen uit de tijd dat de Oostelijke Handelskade een overslagstation was voor koffie, thee en cacao en dat stoomboten er vertrokken met een verre bestemming. Ervaar de Fairtrade-producten Maak nu kennis met het Mövenpick hotel en win een verblijf van twee nachten in een van de 408 moderne en lichte kamers, verspreid over twintig etages, allen met prachtig uitzicht over Amsterdam. Word wakker tussen Fairtrade gecertificeerde lakens, droog je na een douche af met een Fairtrade-handdoek en ontbijt en dineer op Fairtrade gecertificeerde tafellakens met Fairtrade-wijn. Daarnaast kun je voor extra ontspanning een bezoek brengen aan de Lifestyle Studio van het hotel. Doe mee! Deze wedstrijd is in het leven geroepen voor managers en medewerkers van supermarkten. Stuur een mail, voorzien In september 2013 ontving Mövenpick Hotel Amsterdam City Centre een bijzondere Fairtrade award. Albert Rouwendal (General Manager) ontving de award van Jacobine Geel (Juryvoorzitter Fairtrade Gemeente campagne) en Peter d Angremond (Directeur Stichting Max Havelaar). Foto: Arie Kievit. van je naam, de naam van de supermarkt, je functie en verdere contactgegevens vóór 5 november a.s. naar prijsvraag@ smssupermarkt.nl. De winnaar wordt in een volgende uitgave van Supermarkt experience bekendgemaakt. Dit is de prijs! * Twee overnachtingen, tweemaal een heerlijk ontbijt en één diner, voor twee personen in Mövenpick Hotel Amsterdam City Centre. * De winnaar ontvangt een voucher (een jaar geldig) en kan reserveren op basis van beschikbaarheid. Meer info op: 14
15
16
FAIRTRADE. Een beter leven. Wat is Fairtrade
Wat is Fairtrade EERLIJKE HANDEL STAAT VOOROP KEURMERK INTERNATIONALE SAMENWERKING HANDEL GEMEENTE DUURZAAMHEID Een beter leven Veel boeren en arbeiders in arme landen (ook wel ontwikkelingslanden ) hebben
Nadere informatieFactsheet. Ooit gedacht dat je met een potje pindakaas de wereld kunt veranderen? Of met een banaan? Het kan. Dankzij fairtrade.
Elke dag π± Factsheet Initiatief fairbezig.nl Fairbezig.nl is een initiatief van Fair Trade Original, de Landelijke Vereniging van Wereldwinkels en Stichting Max Havelaar met steun van de Nationale Postcode
Nadere informatie1,6 miljoen. Fairtrade in het Zuiden 87,7% 12,3% leden. kleinschalige boeren. arbeiders. kleinschalige boeren en arbeiders binnen Fairtrade.
Jaarcijfers Fairtrade in het Zuiden arbeiders en Dit zijn cijfers die verzameld zijn in op basis van auditrapporten van FLO Cert. Ze zijn verwerkt door Fairtrade International in en gepubliceerd begin
Nadere informatieThema: Gaan met die banaan! Fairtrade Week 2019
Thema: Gaan met die banaan! Fairtrade Week 2019 De voorjaarseditie van de Fairtrade Week vindt plaats van 4 tot en met 12 mei. Tijdens deze week ook de internationale World Fair Trade Day op zaterdag 11
Nadere informatieChange the world shopping
Change the world shopping V.U./E.R.: Erik Devogelaere, Hoogstraat 35 E, 3360 Bierbeek, België - Belgique Op een plezierige manier de wereld veranderen Kies voor eerlijke kwaliteitsproducten Het hoeft
Nadere informatieStichting Max Havelaar Brochure 2011. De wereld van Fair Trade in één onafhankelijk keurmerk
Stichting Max Havelaar Brochure 2011 De wereld van Fair Trade in één onafhankelijk keurmerk INHOUDSOPGAVE Inhoudsopgave Pagina 2 Voorwoord Pagina 3 Geschiedenis van Stichting Max Havelaar Pagina 4 Assortiment
Nadere informatieEKO-tellingen in de supermarkt november 2009
EKO-tellingen in de supermarkt 5 november Voor het twaalfde opeenvolgende jaar heeft Milieudefensie het aantal biologische en producten in de schappen van de supermarkt geteld. Sinds 2006 wordt in samenwerking
Nadere informatieUitkomsten EKO-tellingen 2013 Editie zestien EKO-tellingen in de supermarkt
Uitkomsten EKO-tellingen 2013 Editie zestien EKO-tellingen in de supermarkt 7 november 2013 Voor het zestiende opeenvolgende jaar heeft Milieudefensie het aantal biologische en fairtrade producten in de
Nadere informatieEKO-tellingen in de supermarkt 2011 Mede mogelijk gemaakt met steun van het Ministerie van Buitenlandse Zaken (SBOS) 3 november 2011
EKO-tellingen in de supermarkt 2011 Mede mogelijk gemaakt met steun van het Ministerie van Buitenlandse Zaken (SBOS) 3 november 2011 Voor het veertiende opeenvolgende jaar heeft Milieudefensie het aantal
Nadere informatieMax Havelaar: 25 jaar ontwikkeling. Persontmoeting 28 augustus 2014 Lily Deforce Directeur
Max Havelaar: 25 jaar ontwikkeling Persontmoeting 28 augustus 2014 Lily Deforce Directeur Agenda 25 jaar Fairtrade: van de boer in het Zuiden tot op ons bord - Evolutie van 1989 tot 2014 - Trade not aid
Nadere informatieDe biologische veehouderij
oerwafels meergranenbolletjes Biologisch boeren meergranen olijfolie De biologische veehouderij Wij vinden het belangrijk dat onze klanten verantwoorde producten kunnen kopen. Bij de inkoop van onze producten
Nadere informatieFairtrade Gemeente Renkum
Fairtrade Gemeente Renkum 0-meting Fairtrade Gemeente Renkum Keete Voerman Astrid Hendriksen Criteria 3&4 3.In de plaatselijke winkels worden Fairtrade producten duidelijk zichtbaar verkocht. De plaatselijke
Nadere informatieEKO-tellingen in de supermarkt november 2010
EKO-tellingen in de supermarkt 2010 4 november 2010 Voor het dertiende opeenvolgende jaar heeft Milieudefensie het aantal biologische en fairtrade producten in de schappen van de supermarkt geteld. Sinds
Nadere informatieLeiden is een typische studentenstad en heeft dus veel kamerbewoners.
EC 01. EEN KAMER HUREN IN LEIDEN. Leiden is een typische studentenstad en heeft dus veel kamerbewoners. Vermoedelijk blijft het aanbod van kamers achter bij de vraag, waardoor er gemakkelijk prijsopdrijving
Nadere informatieFairtrade kerk Maarssen
Fairtrade kerk Maarssen Fairtrade presentatie 7 februari 2012 Over Fairtrade producten Informeren Inspireren Invullen Iedereen Missie Het bevorderen van eerlijke handel, in hoofdzaak door de exploitatie
Nadere informatieUitkomsten EKO-tellingen 2012 Al voor de vijftiende keer EKO-tellingen in de supermarkt
Uitkomsten EKO-tellingen 2012 Al voor de vijftiende keer EKO-tellingen in de supermarkt 1 november 2012 Al voor het vijftiende opeenvolgende jaar heeft Milieudefensie het aantal biologische en fairtrade
Nadere informatieAntwoordenvel Handel en Wandel, primair onderwijs
ntwoordenvel Handel en Wandel, primair onderwijs Vraag 1: Zoek op de kaart van Nijmegen op welke straten er nog meer een naam hebben met een kolonie erin. Vraag 2a: Gezegde of spreekwoord met peper Vraag
Nadere informatietony s chocolonely Crazy about chocolate, serious about people
tony s chocolonely Crazy about chocolate, serious about people Inhoud 1. Geschiedenis 2. Visie & Missie 3. Routekaart 4. Tony s & Fairtrade 5. Bean-to-Bar 6. Impact in Ghana 7. Impact in Ivoorkust 8. Chocolonely
Nadere informatiebacchi beans Voor de wholesale hebben we speciale kilo verpakkingen ontwikkeld. We bieden de volgende brandingen aan: Brazil, Crema en Italian Roast
meet bacchi Even rust, opladen, koffie van bacchi, een rijke smaak, heerlijk aroma, puur genieten, andere koffie, koester het moment met bacchi. Bacchi is een merk waarmee je gezien mag worden en om stil
Nadere informatieAfdrukken pagina 2-25 dubbelzijdig formaat A4 naar behoefte kunnen lege A4-pagina s worden tussengevoegd
Gebruiksaanwijzing leerdagboek Eempel Fairtrade Afdrukken pagina 2-25 dubbelzijdig formaat A4 naar behoefte kunnen lege A4-pagina s worden tussengevoegd Aanwijzingen Schrijf- en tekenruimte in leerdagboek
Nadere informatieDe kritische consument
De kritische consument Inleiding Om producten te kunnen maken heb je grondstoffen nodig. Mensen werken met deze grondstoffen en maken er producten van die we consumeren. Een ondernemer is tevreden als
Nadere informatieVOOR EEN EERLIJKE TOEKOMST
ALDI RT D KIEST VOOR FAIRT R RADE VOOR EEN EERLIJKE TOEKOMST filterkoffie honing rietsuiker pure chocolade ALDI START T SAMENWERKING MET F EN ER KOMEN NOG MEER FAIRTRADE PRODUCTEN... EEN GOED ALDI KIEST
Nadere informatiePEACE, LOVE & FAIRTRADE ICE CREAM. Het verhaal van Ben & Jerry s
PEACE, LOVE & FAIRTRADE ICE CREAM Het verhaal van Ben & Jerry s GESCHIEDENIS In 1978 stortten twee jeugdvrienden, Ben Cohen en Jerry Greenfield, zich in een fantastisch avontuur. Na een lange rit van mislukte
Nadere informatieGoedkoper en gewoner
TEKST ELSE MEIJER, FERRY PLOEG PRIJSPEILING BIOLOGISCHE PRODUCTEN Goedkoper en gewoner 26 CONSUMENTENGIDS APRIL 2019 Biologische producten waren lange tijd vooral iets voor (milieu)bewuste consumenten
Nadere informatieKoffie en thee. met oog voor duurzaamheid en kwaliteit. Gastvrije zorg food special
Koffie en thee met oog voor duurzaamheid en kwaliteit Kwalitatief hoogwaardige koffie en thee die op een aantrekkelijke manier gepresenteerd worden. Dat is waar zorginstellingen volgens de koffie- en theedeskundigen
Nadere informatiePublieksonderzoek Eerlijke bloemen met Moederdag
Publieksonderzoek Eerlijke bloemen met Moederdag Rapportage Datum: 2 mei 2016 Opdrachtgever: Jorrit Visser, Hivos Auteur: Claudia Ros, InfoResult Hivos onderzoek: Eerlijke bloemen met Moederdag 1 Inhoud
Nadere informatieJaaroverzicht 2013. Landelijke Vereniging van Wereldwinkels COVER
Jaaroverzicht 2013 Landelijke Vereniging van Wereldwinkels COVER Met veel plezier presenteren we ons jaaroverzicht van 2013. Het ging goed met fairtrade: de omzet van fairtrade food in supermarkten bleef
Nadere informatieSugar Addiction Test
Sugar Addiction Test Hoe is het gesteld met jouw suikerverslaving? Ontdek het met deze test. SUGARCHALLENGE Is een initiatief van Food & Lifestylecoach Carola van Bemmelen Doe de Sugar Addiction test Ben
Nadere informatieHet Studenten Uitgaven Onderzoek is in mei 2014 afgenomen bij 886 respondenten met een leeftijd van 17-25 jaar. De studenten volgen een HBO- of
Het Studenten Uitgaven Onderzoek is in mei 2014 afgenomen bij 886 respondenten met een leeftijd van 17-25 jaar. De studenten volgen een HBO- of WO-opleiding in één van de twaalf grootste studentensteden
Nadere informatieWat was voor jou de belangrijkste reden om aan dit project mee te werken?
Carpe Diem! Afgelopen december vertrokken vijf Nederlandse dames naar het prachtige Zuid-Afrika om hier mee te werken aan een summerschool in een township in Hermanus. Dit is een project van People4Change,
Nadere informatieEerlijkWinkelen criteria 2016
EerlijkWinkelen criteria 2016 Winkels kunnen op de EerlijkWinkelen site en app als ze aantoonbaar een substantieel aandeel eerlijke producten verkopen. In de beschrijving van de winkel moet aangegeven
Nadere informatieFairsterk je kerk! Inleiding. Handleiding en achtergronden campagne De Fairste Kerk van Vlaanderen Versie 2013-2014
Fairsterk je kerk! Handleiding en achtergronden campagne De Fairste Kerk van Vlaanderen Versie 2013-2014 Inleiding In België, Nederland en Groot-Brittannië is het al een groot succes: FairTradeGemeenten.
Nadere informatieDiMi moderne slavernij
DiMi moderne slavernij Naam: Groep: Opdrachten: 1. Deze les ga je een poster maken, deze komt ergens in de school te hangen. Het is de bedoeling dat leerlingen bewust worden van moderne slavernij als ze
Nadere informatieJUST BE YOU.NL. Het mooiste wat je kunt worden is jezelf! 23 tips voor direct meer zelfvertrouwen. Marian Palsgraaf - www.justbeyou.
JUST BE YOU.NL Het mooiste wat je kunt worden is jezelf! 23 tips voor direct meer zelfvertrouwen Marian Palsgraaf - www.justbeyou.nl Het mooiste wat je kunt worden is jezelf. Mijn passie is mensen te helpen
Nadere informatieAAN DE GROOTSTE FAIRTRADE CELEBRATION OOIT!
FAIRTRADE DOE MEE AAN DE GROOTSTE FAIRTRADE CELEBRATION OOIT! FAIRTRADE VOORDEEL Ben & Jerry s ijs Alle soorten. Beker, 150 ml. Van 1.99 voor 1.50 25% KORTING Happy Chocolate chocoladereep Biologisch,
Nadere informatieWaardeketen Verantwoord en sociaal jaarverslag 2016
Waardeketen Verantwoord en sociaal jaarverslag 2016 Mensen en kapitaal In ons dagelijks werk maken onze mensen het verschil en daarom willen we goed voor onze mensen zorgen. Opleiding en ontwikkeling vormen
Nadere informatietot 20.138,85 korting
profiteer nu! op=op sla je slag! geldig van 17 november t/m 6 december 2015 tot 20.138,85 korting Informatie Apeldoorns Absurde Kortingskrant WAAROM ZOU JE MEEDOEN? Bijna alle media zijn gericht op adverteren
Nadere informatieGezondheid & Voeding
Biologische producten en duurzame keurmerken Wij kochten in 2014 voor iets meer dan 1 miljard euro aan biologische producten. Dat is een groei van 6% ten opzichte van 2013. We worden steeds bewuster en
Nadere informatieNieuwsbrief Gerdien Jansen Kindcoaching. Jaargang 2: Nieuwsbrief 3 (oktober 2013) Hallo allemaal,
Nieuwsbrief Gerdien Jansen Kindcoaching Jaargang 2: Nieuwsbrief 3 (oktober 2013) Hallo allemaal, Veel te laat krijgen jullie deze nieuwsbrief. Ik had hem al veel eerder willen maken/versturen, maar ik
Nadere informatieDINEREN IN DE HOFTRAMMM
DINEREN IN DE HOFTRAMMM De bijzondere creatie van Bobby van Galen en Pierre Wind Foto s en tekst: Martien Versteegh Eigenaar en gastheer Bobby van Galen heet u van harte welkom Het begon met een droom
Nadere informatieIn deze schoolkrant: Een lekker recept van Lisa, smullen! Verslag van het kamp in Oosterhout en De vastenactie van groep 7. Rosalie vertelt voor de
In deze schoolkrant: Een lekker recept van Lisa, smullen! Verslag van het kamp in Oosterhout en De vastenactie van groep 7. Rosalie vertelt voor de Kinder GemeenteRaad! Hallo, ik ben Lisa en ik zit in
Nadere informatieWerkboek Het is mijn leven
Werkboek Het is mijn leven Het is mijn leven Een werkboek voor jongeren die zelf willen kiezen in hun leven. Vul dit werkboek in met mensen die je vertrouwt, bespreek het met mensen die om je geven. Er
Nadere informatieDe voordelen van Fairtrade katoen in hotels Resultaten consumentenonderzoek
De voordelen van Fairtrade katoen in hotels Resultaten consumentenonderzoek Inhoudsopgave 1. Achtergrond Doel Stichting Max Havelaar: meer afzet Fairtrade katoen De hotelbranche overtuigen van het goede
Nadere informatieENABEL: Eerlijke handel Barometer 2018
ENABEL: Eerlijke handel Barometer 2018 Augustus 2018 ivox Over het onderzoek Online onderzoek uitgevoerd door onderzoeksbureau ivox in opdracht van Enabel tussen 8 en 29 augustus 2018 bij 1.000 Belgen
Nadere informatieMet het hele gezin gezond het nieuwe jaar in
Met het hele gezin gezond het nieuwe jaar in LINDA AMMERLAAN KINDERVOEDINGSCOACH Inleiding Wie ben ik? Als moeder van 2 kinderen weet ik hoe lastig het is om in deze tijd je kinderen gezond te laten opgroeien.
Nadere informatie6 In Beeld. Bieke Depoorter
6 In Beeld Bieke Depoorter De 25-jarige fotografe Bieke Depoorter uit Ingooigem besloot pas in het laatste jaar middelbaar, tot verrassing van velen, om fotografie te gaan studeren. Ze trok naar het Kask
Nadere informatieBetaalbaar bio in 6 stappen
Betaalbaar bio in 6 stappen Biologisch eten duur? Veel mensen denken dat biologisch eten niet in hun budget past. Ik heb dat ook heel lang gedacht. Tot ik ontdekte dat je door anders boodschappen te doen
Nadere informatieHANDLEIDING VOOR TREKKERSGROEPEN
HANDLEIDING VOOR TREKKERSGROEPEN 2 Euro of meer, zoveel denkt een Belg te moeten betalen voor 1 kilogram bananen in de supermarkt. De realiteit toont echter iets anders. Je hoeft niet veel moeite te doen
Nadere informatieOnderzoek en advies naar Fairtrade.
Onderzoek en advies naar Fairtrade. Uitgevoerd door: S.C. van Goor, Coordinator Inkoop Meerinzicht t.b.v. gemeente Harderwijk. Onderzoek naar voor- en nadelen van deelname aan keurmerk Fairtrade. Aanleiding.
Nadere informatieToekomst van uw biologische boerderijwinkel.
Toekomst van uw biologische boerderijwinkel. Naam: William Ton (1604410) Docent: Rob van den Idsert Specialisatie: Concept Periode: 2015-D Datum: 27-05-2015 Toekomst van uw biologische boerderijwinkel.
Nadere informatieHet koken en eten mag je zelf doen, maar ik begeleid je daarbij. Stap voor stap.
Het koken en eten mag je zelf doen, maar ik begeleid je daarbij. Stap voor stap. EET PALEO 3 Inhoudsopgave Inleiding 6 Mijn Paleo verhaal 8 De 7 stappen in het kort 12 Stap 1 Richt je op de praktijk 14
Nadere informatieNieuw thee assortiment Fair Trade Original
Nieuw thee assortiment Fair Trade Original Datum: september 2011 Introductie Mede op basis van onderzoek onder Wereldwinkels en consumenten heeft Fair Trade Original haar thee assortiment aangepast tot
Nadere informatieVERANDER DE WERELD TIJDENS HET BOODSCHAPPEN DOEN
FAIRTRADE VERANDER DE WERELD TIJDENS HET BOODSCHAPPEN DOEN FAIRTRADE VOORDEEL Clipper thee Alle soorten. Pak, 20 zakjes. Van 2.25/2.43 voor Fairtrade bananen Per kilo. Van 1.89 voor 1. 99 0. 99 De aanbieding
Nadere informatieVerwijswoorden begrijpen
1. Lees de uitleg. Verwijswoorden begrijpen Een verwijswoord wijst naar een ander woord. In veel zinnen in de tekst staan verwijswoorden. Bijvoorbeeld: het, hij, daar, die, dat, ze, haar, er, deze, daarmee.
Nadere informatieFairtrade Max Havelaar Belgium
Conference 2012, het Internationale Jaar van de Coöperaties. Voor Max Havelaar was dit hét moment om dieper in te gaan op de rol van coöperaties in hun eigen gemeeschappen en in de internationale handel.
Nadere informatieWaar een wil is, is een Weg!
5 tips om moeiteloos voor jezelf te kiezen en een stap te zetten. Waar een wil is, is een Weg! - Lifecoach http://www.facebook.com/arlettevanslifecoach 0 Je bent een ondernemende 40+ vrouw die vooral gericht
Nadere informatieWat eten we vanavond?
35 35 HOOFDSTUK 3 Wat eten we vanavond? WOORDEN 1 Kies uit: jam school slager boodschappen vegetariër 1 Dorien eet geen vlees. Ze is. 2 Moniek houdt van zoet. Ze eet graag op brood. 3 Johan, ik ga naar
Nadere informatieMeer succes met je website
Meer succes met je website Hoeveel geld heb jij geïnvesteerd in je website? Misschien wel honderden of duizenden euro s in de hoop nieuwe klanten te krijgen. Toch levert je website (bijna) niets op Herkenbaar?
Nadere informatieVerrassende uitkomst prijsvergelijking fairtrade artikelen in Venrayse supermarkten
Verrassende uitkomst prijsvergelijking fairtrade artikelen in Venrayse supermarkten Begin 2013 deed Nora Badr, studente aan het Raayland, onderzoek bij 129 leerlingen in 6 VMBO klassen in Venray en vroeg
Nadere informatieMijn manier Onze wereld uitgedaagd. Welke rol speelt de ondernemer? - Bilderbergconferentie 2016
Mijn manier Onze wereld uitgedaagd. Welke rol speelt de ondernemer? - Bilderbergconferentie 2016 Hasmik Matevosyan, mode-onderzoekster Mode-industrie zonder verspilling Hasmik Matevosyan (1987) studeerde
Nadere informatie! LERAREN HANDBOEK!!! 1e Editie, 2014
LERAREN HANDBOEK 1e Editie, 2014 1. Je eerste Workshop Om te beginnen In dit Leraren Handboek vind je een paar tips en tricks die je kunnen helpen bij het voorbereiden van je workshop. Als je nog nooit
Nadere informatieWerkstuk door een scholier 2324 woorden 7 november keer beoordeeld. Maatschappijleer
Werkstuk door een scholier 2324 woorden 7 november 2010 6 136 keer beoordeeld Vak Maatschappijleer Inhoudsopgave Pagina 1 Voorblad Pagina 2 Inhoudsopgave Pagina 3 Inleiding, Deelvraag 1, Deelvraag 2 Pagina
Nadere informatie4 Zijn heerlijke producten ook eerlijke producten?
4 Zijn heerlijke producten ook eerlijke producten? Deze zomer was ik op familiebezoek in Honduras. Geheel onverwacht liep ik er twee oude bekenden tegen het lijf. Ze stonden pardoes voor mijn neus. Ik
Nadere informatieFAIR TRADE IN EEN NOTENDOP
FAIR TRADE IN EEN NOTENDOP BTC / Dieter Telemans WAT IS FAIR TRADE? Fair trade (eerlijke handel) is een handelssysteem dat benadeelde producenten, voornamelijk uit het Zuiden, de kans geeft op duurzame
Nadere informatieInleiding Thijs Jasperse 1 Het is tijd voor paprika! 2 Volgende P8 bestuursvergadering op woensdag 26 augustus a.s. 5
Inhoud Inleiding Thijs Jasperse 1 Het is tijd voor paprika! 2 Volgende P8 bestuursvergadering op woensdag 26 augustus a.s. 5 Gaat het de goede kant op? Nu halverwege de maand juli kunnen we vaststellen
Nadere informatieWerkboekje. Natuur en milieu educatie. Groep 7. Naam: Fruit in de mix. Dit is een product van Stichting Vogelpark Avifauna
Werkboekje Natuur en milieu educatie Naam: Groep 7 Fruit in de mix Dit is een product van Stichting Vogelpark Avifauna Werkblad 1 Waar komt ons fruit vandaan? Vul 1. Teken het klassikale woordenweb die
Nadere informatieInleiding. 1 Het marktaandeel van biologisch vlees was in 2008 2,2%, een toename van 0,3% sinds 2007. Bron: Biomonitor
Supermarktmonitor Vlees en Vleesvervangers Juli 2009 1 Inhoudsopgave Inleiding... 3 Opzet van de Supermarktmonitor... 4 1. Prijs van vleesvervangers en biologisch vlees... 4 2. Aanbod van vleesvervangers
Nadere informatie(VIDEO) Review ZEEF Wat is ZEEF en wat kan je hiermee?
Inhoud Inleiding Voor Wie is ZEEF? Wat kan ik op ZEEF vinden? Hoe werkt ZEEF voor een bezoeker? Hoe werkt ZEEF voor een expert? Voordelen ZEEF Nadelen ZEEF Conclusie ZEEF Eigen ervaringen met ZEEF Bronnen
Nadere informatieENABEL: Eerlijke handel Barometer 2018
ENABEL: Eerlijke handel Barometer 2018 Augustus 2018 ivox Over het onderzoek Online onderzoek uitgevoerd door onderzoeksbureau ivox in opdracht van Enabel tussen 8 en 29 augustus 2018 bij 1.000 Belgen
Nadere informatieGeen tapas maar shapas het is Sherryweek
Geen tapas maar shapas het is Sherryweek Inderdaad geen tapas, maar shapas het is Internationale sherryweek, zoals je in mijn oktober dagboek al kon lezen ben ik in oktober aangeschoven bij een taps lunch,
Nadere informatieKoffie volgens Peeze: Samen met u verder kijken dan de rand van het koffiekopje
Koffie volgens Peeze: Samen met u verder kijken dan de rand van het koffiekopje Koffiebranderij Peeze Al 135 jaar heeft Peeze haar identiteit weten te behouden. Een puur bedrijf, waar uitsluitend koffie
Nadere informatieWinnen en behouden van nieuwe cliënten
Winnen en behouden van nieuwe cliënten Dat is de kracht van het zelfstandig ondernemerschap in tegenstelling tot de grote bedrijven. Alles draait om het vertrouwen van jouw cliënt in jouw professionaliteit.
Nadere informatiedecember express vol met banket, chocolade, koek en marsepein.
vol verwachting de december express vol met banket, chocolade, koek en marsepein. op de kalender staat 5 december De schoentjes zijn gezet. En na het uitpakken van de kado's pakken we uit met taart. Pieten
Nadere informatieWelkom bij HANOS Kerst- & Relatiegeschenken
Welkom bij HANOS Kerst- & Relatiegeschenken www.hanoskerstpakketten.nl Welkom bij HANOS Kerst- & Relatiegeschenken Meer om te geven HANOS produceert en verkoopt al ruim 25 jaar kerstpakketten en relatiegeschenken.
Nadere informatieEen goed leven voor.
Een goed leven voor. Juultje Holla - Perspectief - maart 2013 Als onderdeel van het ZonMW project Zeggenschap en Inclusie Met dank aan Rob, die mij hierbij enorm geholpen heeft. Een goed leven voor. Een
Nadere informatieONDERNEMEN IS VOOR HELDEN
ONDERNEMEN IS VOOR HELDEN EXCLUSIEF PROGRAMMA OVERZICHT 2016 LEF IN ACTIE Ontdek waarom het zo moeilijk is je hart te volgen en heb het lef dit toch te doen! De achtergrond van het programma Jij weet dat
Nadere informatieIdeeën voor gezonde tussendoortjes
Ideeën voor gezonde tussendoortjes Heb je ook regelmatig behoefte aan een tussendoortje. Nu je zover bent dat je een nieuw gezond eet- en leefpatroon hebt geïntegreerd, wil je ook gezonde tussendoortjes
Nadere informatieEen meneer heeft veel ballonnen. Hij roept: Kinderen, kom erbij! Mijn ballonnen die zijn gratis. Wie wil een ballon van mij?
Een meneer heeft veel ballonnen. Hij roept: Kinderen, kom erbij! Mijn ballonnen die zijn gratis. Wie wil een ballon van mij? Wat een mooie luchtballonnen! Geel, oranje, groen en blauw. Kies maar uit Daan,
Nadere informatiePRODUCT NYNKE VERPAKKINGEN DE WITTE
PRODUCT VERPAKKINGEN NYNKE DE WITTE HOOFDVRAAG Hoe onderscheiden verschillende merken chocolade zich van elkaar d.m.v. de verpakking? DEELVRAGEN Wat is het belang van een productverpakking? Wat is de functie
Nadere informatieFAIRTRADE. Een beter leven. Wat is Fairtrade
Wat is Fairtrade EERLIJKE HANDEL STAAT VOOROP KEURMERK INTERNATIONALE SAMENWERKING HANDEL GEMEENTE DUURZAAMHEID Een beter leven Met Fairtrade krijgen boeren en arbeiders in ontwikkelingslanden een eerlijke
Nadere informatieParkinson Café Delft en omstreken Nieuwsbrief van de maand November
Parkinson Café Delft en omstreken Nieuwsbrief van de maand November Parkinson Café Delft en omstreken website: Sophia Revalidatie (sportkantine), www.parkinsoncafedelfteo.nl Reinier de Graafweg 1, email:
Nadere informatieEen pak melk moet meer rendement opleveren! 10-10-2014 Symposium 3D Schets Melkveehouderij
1. Jumbo Hollak 2. Rendement supermarkt 2013 3. Melk in de supermarkt 4. Rendement maken op melk 1. Jumbo Hollak 1993 850 m2 verkoop oppervlakte 35 parkeerplaatsen 40 medewerkers 8000 artikelen 2014 1400
Nadere informatieOPDRACHTKAART DRANKEN
OPDRACHTKAART DRANKEN Ga naar de afdeling met de sappen, frisdranken en sportdranken. Opdracht 1: Zoek van één soort frisdrank (mét prik) van hetzelfde merk een gewone en de light-versie. Bekijk de ingrediënten:
Nadere informatieDenk je te weten wat je wilt, blijkt het een idee van anderen te zijn. Wat doe je dan?
Denk je te weten wat je wilt, blijkt het een idee van anderen te zijn. Wat doe je dan? Jolanda gaat op pad met onze Wandelcoach Tineke Franssen Jolanda (33) werkt als hypotheekadviseur in het bankwezen.
Nadere informatieVragenlijst biologische voeding en superfoods April 2014
Vragenlijst biologische voeding en superfoods April 2014 Biologische voeding 1. Wat is uw houding ten opzichte van biologische voeding? zeer positief positief niet positief/niet negatief negatief zeer
Nadere informatieNIEUWS UIT DE NOORD ZUIDADVIESRAAD
NIEUWS UIT DE NOORD ZUIDADVIESRAAD Intro Met deze nieuwsbrief willen we de leden van de Noord - Zuidadviesraad en geïnteresseerden informeren over de werking van de Noord Zuidadviesraad van Zwevegem en
Nadere informatieHet verkoop-adviesgesprek. Waar gaat deze kaart over? Wat wordt er van je verwacht? Verkopen
Waar gaat deze kaart over? Deze kaart gaat over verkopen aan en adviseren van gasten in horecabedrijven. Oftewel: het verkoopadviesgeprek. Wat wordt er van je verwacht? Na het bestuderen van deze kaart
Nadere informatieVAN SHOP IN SHOP TOT COMPLETE WINKELFORMULE WWW.LEPERRON.NL
VAN SHOP IN SHOP TOT COMPLETE WINKELFORMULE WWW.LEPERRON.NL ONZE FILOSOFIE Verkoop onderscheidende broden en patisserie via een Le Perron Boutique (shop-in-shop). Of het nu gaat om een kleine Italiaanse
Nadere informatieDe eerste stappen naar een gezond gewicht
De eerste stappen naar een gezond gewicht Sylvia van Willigen Online Gewichtsconsulente en Life Coach Als je dit leest, heb je de eerste stap al gezet. Gefeliciteerd! Nu gaan we verder elke week een stapje.
Nadere informatieBeter voorkomen dan genezen.
Hoe raar is dat? Zorgorganisaties zijn er om mensen beter te maken, beter te laten functioneren en zich beter te laten voelen. Natuurlijk zijn allereerst de zorg en begeleiding daar op gericht, maar zou
Nadere informatieSamen gaan we voor een (h)eerlijke kerst!
Als het einde van het jaar nadert en de feestdagen in zicht komen, is het ook weer tijd om collega s en werknemers een blijk van waardering te geven. Een bedankje kun je vormgeven op veel verschillende
Nadere informatieDe biologische veehouderij
Bioloische oerwafels Bioloische meerranenbolletjes Bioloisch boeren meerranen Bioloische olijfolie 100 1.25 12.50/k 4 stuks 0. Halfje 0. 0.5 l 3.7 7.58/l De bioloische veehouderij Wij vinden het belanrijk
Nadere informatieDam tot Damloop. Fédération Française de la Cardiologie
Kit Fondsenwerving De Mobilisation Kit Dam tot Damloop Fédération Française de la Cardiologie Loop voor een goed doel! Deelname aan dit evenement is natuurlijk op zichzelf al een geweldige prestatie, maar
Nadere informatieOok getest op kinderen
Lesvoorbereiding Ook getest op kinderen Reclame graad 1 Print 1 keer het verhaal 'Het papieren kamertje'. Toon de logo's op het smartboard. Kies een recept uit het document kinderrecepten en zorg voor
Nadere informatieDe veranderende markt
De veranderende markt 1 De veranderende markt Vanaf 2000 is de detailhandel sterk veranderd door de opkomst van de computer. Als verkoper kun je de kennis over de geschiedenis en de toekomst van de detailhandel
Nadere informatiePITSTOP TWENTE. Met ons unieke weekendprogramma van de Pitstop kom je dichter bij je eigen stem. Je gaat antwoord vinden op vragen zoals:
PITSTOP TWENTE Nadat we er veel vraag naar kregen; nu ook de Pitstop in Twente! Ben je heel erg druk en heb je letterlijk even tijd nodig voor een Pitstop? Dat kan. Met ons unieke weekendprogramma van
Nadere informatieKlanten vinden, klanten binden
Dia 1 Klanten vinden, klanten binden Adinda Keizer 2016 9 jaar geleden zat ik net als jullie op de startersdag. Ik liep al rond met plannen en na de startersdag wist ik het zeker. Ik ging voor mezelf beginnen!
Nadere informatieChocomelk. van eerlijke handel, biologische landbouw en lokale boeren! www.oww.be. Handel, uit respect.
Chocomelk van eerlijke handel, biologische landbouw en lokale boeren! > Handel, uit respect. We slaan de brug tussen boeren uit Noord & Zuid! www.oww.be > Kiezen Kiezen voor nóg meer duurzaamheid Oxfam
Nadere informatieV.U. Carl Michiels, Hoogstraat 147, 1000 Brussel - Foto cover : BTC / Tim Dirven FaiR TRaDe in een notendop
Fair trade in een notendop BTC / Dieter Telemans Wat is Fair trade? Fair trade (eerlijke handel) is een handelssysteem dat benadeelde producenten, voornamelijk uit het Zuiden, de kans geeft op duurzame
Nadere informatieParadoxaal genoeg hebben juist veel landarbeiders geen toegang tot betaalbaar groenten en fruit
DAAR PLUKKEN DE BOEREN DE VRUCHTEN VAN HET SUCCES VAN GRUPO HUALTACO Groenten en fruit zijn niet alleen gezond voor ons lichaam, maar ook voor de wereldeconomie. De groente- en fruitsector is een van de
Nadere informatie