BOUW MAPAZINE. voor bouwers & verbouwers

Transcriptie

1 BOUW MAPAZINE voor bouwers & verbouwers zuid-limburg

2 VOORWOORD landrover.be landrover.be Een huis bouwen of verbouwen is geen alledaagse gebeurtenis maar een van de belangrijkste beslissingen in uw leven. Het is een boeiende ervaring die veel fijne momenten met zich meebrengt. Maar het houdt ook duidelijke keuzes in waarmee u uw verdere leven geconfronteerd blijft. Uw huis is dus meer dan een aantal vierkante meter en wat bakstenen of andere bouwmaterialen. Het is in de eerste plaats uw leef- en beleefomgeving. Om van uw huis ook uw thuis te maken, moet u er zich goed in voelen. Een huis moet niet enkel mooi maar ook comfortabel en functioneel zijn. Een huis kan ook een identiteit hebben die overeenstemt met uw persoonlijkheid, uw omgeving en uw cultuur. Een architect kan u helpen om dat te bereiken. Hij fungeert als uw vertrouwenspersoon, luistert naar uw wensen en heeft aandacht voor wat niet gezegd wordt. Zo kan hij een omgeving creëren die uw behoeften en uw gevoelens weerspiegelt. De Orde van Architecten is een publiekrechtelijke instantie die in 1963 werd opgericht op initiatief van de wetgever. Om in België hun beroep te mogen uitoefenen, moeten architecten ingeschreven zijn op de tabel van de Orde van Architecten of op de lijst van stagiairs. Land Rover Maasland Land Rover Maasland Nijverheidslaan Maasmechelen Tel Nijverheidslaan 089/ Maasmechelen Tel 089/ ,5-12,8 L/100 KM G/KM CO2. 4,5-12,8 L/100 KM G/KM CO2. Elk gebruik van het voertuig off road moet gebeuren met naleving van de verkeersregels en met respect voor de natuur. Milieu-informatie [KB 19/03/04]: Elk gebruik van het voertuig off road moet gebeuren met naleving van de verkeersregels en met respect voor de natuur. Milieu-informatie [KB 19/03/04]: De Orde van Architecten heeft tot taak de voorschriften van de plichtenleer voor het beroep van architect te bepalen en ze te doen naleven. Zij houdt toezicht op de eer, de discretie en de waardigheid van de leden van de Orde in de uitoefening of naar aanleiding van de uitoefening van hun beroep. Zij doet aangifte bij de rechterlijke overheid van elke inbreuk op de wetten en reglementen tot bescherming van de titel en van het beroep van architect. Op de website van de Orde van Architecten Vlaamse Raad, vindt u informatie voor de architect én de bouwheer waaronder ook een lijst met alle architecten in Vlaanderen met hun contactgegevens. Copyright: Orde van Architecten Vlaamse Raad JLRBFEE5W168_Gamma_Maasland_Bouwmagazine_148Hx210_IC_NL.indd 1 25/02/15 09:55 JLRBFEE5W168_Gamma_Maasland_Bouwmagazine_148Hx210_IC_NL.indd 1 25/02/15 09:55 COLOFON Bouwmapazine Zuid-Limburg NIEUWE JAGUAR XE. DE SPORTBERLINE HERUITGEVONDEN. Het design en de technologieën van de gloednieuwe Jaguar XE zijn gebaseerd op de befaamde Jaguar F-TYPE. Het is dan ook de meest geavanceerde Jaguar sportberline ooit. Met zijn krachtige en intelligente motoren (99 g/km CO2 voor de 2.0D 163 pk), zijn lichte aluminiumstructuur geïnspireerd door de luchtvaarttechnologie en zijn intuïtieve InControl -connectiviteitsoplossingen herbepaalt hij het segment van de premiumsportberlines. HOW ALIVE ARE YOU? 3,8-8,3 L/100 KM. CO2 : G/KM. JAGUAR MAASLAND Nijverheidslaan Maasmechelen T. +32 (0) info@jaguarmaasland.be PRIJS EXCL. OPTIES VANAF btwi * * Of 399 excl. btw/maand in financiële renting. Prijs op 1 februari Promotionele financiële renting met aankoopoptie 16% op een duurtijd van 60 maanden. Enkel bestemd voor professionele doeleinden. Onder voorbehoud van aanvaarding van uw dossier door Alphalease, leasingmaatschappij, Ravensteinstraat 60/ Brussel. Nettoprijs van de wagen excl. btw, fleetkorting inbegrepen en een voorschot van excl. btw. Adverteerder: Jaguar Land Rover Belux nv, Generaal Lemanstraat Antwerpen. Milieu-informatie (KB 19/03/04): Jaguar XE is beschikbaar in het voorjaar van jaar waarborg zonder kilometerbeperking. Geef voorrang aan veiligheid. Afgebeeld model: Jaguar XE S met opties. DIENSTEN JLRBGEN5W181_XE_Maasland_BouwMag_148Hx210_IC_NL.indd 1 10/03/15 09:33 Verantwoordelijke uitgever: BouwMAPazine Aartselaar - Hasselt - Turnhout - Leuven Redactie: Orde van Architecten - Vlaamse Raad Koningsstraat 144, B-1000 Brussel Koninklijke Federatie van het Belgisch Notariaat Bergstraat 30-34, B-1000 Brussel Wonen Vlaanderen Koning Albert II-Laan 19 bus 40, B-1210 Brussel Niets uit deze uitgave mag geheel of gedeeltelijk overgenomen worden of vermenigvuldigd worden zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever. Alle beelden gebruikt in dit BouwMAPazine werden door onze eigen fotografen genomen of worden verondersteld door derden vrij van rechten te zijn aangeboden aan de uitgever. BouwMAPazine aanvaardt dan ook geen verantwoordelijkheid wanneer beelden aangeleverd door derden niet vrij van rechten zijn. De adverteerder is verantwoordelijk voor de door hem ingezonden tekst, foto s en logo s. De uitgever is niet verantwoordelijk voor eventuele foutieve informatie met betrekking tot de gegevens van de bedrijven die terug te vinden zijn in dit BouwMAPazine. De uitgever kan op geen enkele wijze aansprakelijk gesteld worden voor ondervonden schade voortvloeiend uit fouten of onvolledigheden in de inhoud van dit BouwMAPazine. 2 i-magazines.be i-magazines.be 3

3 INHOUD DIENSTEN RUWBOUW AFWERKING INTERIEUR TUIN FINANCIEEL PLAN

4 i-magazines.be DIENSTEN

5 PORTRET ARCHITECT ANNICK DEBOES Afgestudeerd aan het PHAI (Provinciaal Hoger Architectuur Instituut Hasselt) in 1986 als architect. Na het volbrengen van de 2 jaar verplichte stage en een aantal jaren te hebben gewerkt aks zelfstandig medewerker bij 2 Limburgse architectenbureaus heeft de architect in 1996 de bvba architect Deboes A. opgericht om zich vanaf 2000 fulltime bezig te houden met haar eigen bureau. Bvba architect Deboes A. Dijkbeemdenweg 60/ Zonhoven annick@adb-architecture.be 0475/ SCHOOL SINT-LUTGART TONGEREN: NIEUWBOUW EN HERAANLEG SPEELPLAATS. De directeur wilde een onderhoudsvriendelijk en sfeer scheppende gebouw waarbij de nodige aandacht diende te gaan naar gebruiksgemak, polyvalent gebruik van de lokalen en akoestiek. Het personeel kreeg inspraak in het ontwerp en kon de materialen en kleuren voor de inrichting van hun eigen klas mee richting geven. De nodige aandacht werd besteed aan de veiligheid en toegankelijkheid. Er werd een specifiek concept gemaakt voor een buitenklas voor 90 kinderen die werd opgevat als een arena. Ze heeft bewust gekozen voor een kleinschalig bureau, waar ze nog architect i.p.v. manager kan zijn en het overzicht kan behouden. Daardoor is er ook een rechtstreeks persoonlijk contact met de bouwheer mogelijk hetgeen voor haar heel belangrijk is. Ze streeft ernaar om steeds met dezelfde landmeter, ingenieurs, veiligheidscoördinator en EPB- verslaggever samen te werken, dat werkt veel vlotter en resulteert in een betere service aan de bouwheer. Naargelang de projecten en de tijdsdruk worden er freelance medewerkers ingeschakeld. Als men mij vraagt in welke stijl ik bouw, kan ik alleen maar zeggen in een hedendaagse tijdloze stijl, zonder enige hypes of trends na te lopen. Elk project krijgt zijn eigen vormgeving in functie van de omgeving waarin het gebouwd wordt, de wensen en het programma van de bouwheer en het budget. Varianten op eenzelfde thema worden vermeden. Belangrijke aspecten: luisteren naar de bouwheer, naar zijn wensen en verzuchtingen en die in evenwicht brengen met de omgeving en zijn budget. Het project moet voor iedere bouwheer een meerwaarde geven en moet hem een plaats bieden om tot rust te komen. Als referenties kunnen we 3 totaal verschillende projecten zowel voor wat betreft programma als vormgeving aanhalen. WONING E. HASSELT. Tweewoonst waarbij de bouwheer op het gelijkvloers een zuiders geïnspireerde woning met veel lichtinval wilde. Op de verdieping een appartement voor de zoon of dochter met een eigen buitenruimte, maar zonder zicht op de privé-tuin van de ouders, zodat indien er later vreemde bewoners het appartement zouden huren, de privacy gewaarborgd blijft. DE SPEELPLAATS WERD OPGESPLITST IN DEELGEBIEDEN: KLEUTER SPEELPLAATS, RUSTIGE SPEELPLAAT EN SPORTVELDEN. Op de speelplaats moeten de kinderen kunnen spelen en een aanzet krijgen om verschillende dingen uit te proberen. Naast de klassieke sportveldenzijn ook een klimmuur, een mini- soccer, een klimbol, evenwichtsbalken, een weerstation, lestuintjes, een waterkolom voorzien. Voor de kleuters een tent om onder te schuilen, een sprookjesspeeltuig, kabouterhuisjes,.de grootste voldoening is de kinderen gelukkig te zien spelen en leren en te horen van de leerkrachten dat er geen of bijna geen ruzie meer gemaakt wordt, niet tussen de kinderen en niet tussen de leerkrachten. Rikkeshoeve Sint-Truiden : verbouwen van een schuur tot B&B. De bouwheer wenste een huiselijke warme sfeer te creëren met een knipoog naar Toscane, gezien het prachtige uitzicht over de Haspengouwse velden. De schuur van de meer dan 100-jarige Vierkants hoeve met oude eiken spanten werd omgebouwd tot een B&B met 5 kamers. De achtergevel in vakwerk bleef behouden, de oude eiken spanten dienden zichtbaar behouden te blijven in het interieur. DIENSTEN ORDE VAN ARCHITECTEN- VOORZITTER RAAD LIMBURG Door mijn ervaring als architect weet ik waar de pijnpunten en de gevaren van het beroep zich situeren. Er zijn 2 grote bekommernissen voor de architect: een te grote verantwoordelijkheid en een te zware opdracht voor een te lage verloning. Een architect heeft ook de perceptie tegen: een bouwheer kent de taken en verantwoordelijkheden van de architect niet, hij weet niet welke taken de architect wettelijk moet uitvoeren en kan het aantal werkuren daarvan niet inschatten. Een architect is meer dan iemand die een plannetje tekent en af en toe eens naar de werken gaat. Maar zoals in elk segment van de samenleving van toepassing is: indien men iemand niet correct verloont, bestaat het gevaar dat de kwaliteit te wensen overlaat. Naast een te laag ereloon is de grootste bekommernis van de architect een te grote verantwoordelijkheid in een maatschappij in constante evolutie waarbij de wetgeving die het beroep van architect bepaalt niet mee evolueert. Waarom is een architect mee verantwoordelijk voor het werk dat een aannemer uitvoert, zonder dat hij deze aannemer kan kiezen of er zeggenschap en leiding over heeft? Waarom krijgt de architect van de overheid steeds meer verantwoordelijkheden? 8 i-magazines.be i-magazines.be 9 DIENSTEN WAAROM IS DE ARCHITECT DE ENIGE DIE EEN VERPLICHTE VERZEKERING HEEFT? WAAROM IS DIT ALLEEN IN BELGIË ZO? Ik heb mij in 2006 kandidaat gesteld bij de Orde van Architecten in de hoop antwoorden te krijgen op mijn vragen en iets te kunnen bijdragen aan de verbetering van het beroep van architect. Als voorzitter van de Raad van de provincie Limburg trek in nu aan de kar van een gemotiveerd team en vertegenwoordig ik onze provincie in Brussel waar het beleid bepaald wordt. In 2012 ben ik dan herverkozen voor een 2de mandaat. Wij hebben de voorbereiding voor de hervorming van de Orde afgewerkt, er wordt flink gelobbyd, er werd een memorandum overgemaakt aan de beleidsvoerders waarbij er gevraagd wordt naar een minimum ereloon, een verplichte verzekering voor alle bouwpartners, een vereenvoudiging van de administratie, correcte voorwaarden voor architectuurwedstrijden, een hervorming van de stage en tucht, duidelijkheid over grens overschrijdende uitoefening van ons beroep.. Dit alles ligt nu op tafel van de politiek, en dus is het afwachten. Voor de laatste 3 jaren van mijn mandaat wil ik me nog extra inzetten voor de sensibilisering van de bouwheer. Een goed en correct geïnformeerd bouwheer kan er alleen maar baat bij hebben.

6 Voorstelling Egide Meertens Plus Architecten De projecten die we realiseren steunen op een eenvoudig, weldoordacht concept dat voortvloeit uit het unieke van de opdrachtgever en de omgeving. Bij het ontwerpen zoeken we bewust naar sobere, eenvoudige ruimtes met een hoge belevingswaarde; een ontwerp dat flexibel invulbaar is, waar gewoond en geleefd kan worden. We kiezen voor eerlijke vormen en duurzame materialen die door hun eigenheid de nodige kleur, warmte en patine aan het project geven. We verkiezen kwaliteit boven modieuze vondsten en overbodige luxe. Het resultaat is een degelijke, franjeloze architectuur die inspeelt op de noden van de gebruikers en hun omgeving. Architectuur en interieurvormgeving gaat om materie. Contrasten benadrukken materialiteit. Oud-nieuw, licht-donker, warmkoud, zwaar-licht zijn contrasten die op allerlei niveaus worden toegepast. Over elk detail wordt nagedacht. Gedurende het hele ontwerpproces verliezen wij nooit de wensen en eisen van de opdrachtgever uit het oog Wel zullen we hun ideeën zoveel mogelijk proberen te versterken met onze eigen inbreng. TIMELINE Bij de uitreiking van de Awards van de Belgische Architectuur 2002 behaalden we een vermelding als laureaat in de categorie renovatie van een eengezinswoning. Drie jaren later werden twee van onze ingediende projecten geselecteerd voor de Awards van de Belgische Architectuur Voorts werden we in 2005 ook genomineerd voor de European Architecture Award Luigi Cosenza Het project 10 sociale woningen te Zichen - Zussen - Bolder werd voor publicatie in het Jaarboek Vlaanderen geselecteerd. Het project 3 appartementen te Riemst werd genomineerd voor de Awards van de Belgische Architectuur In 2009 werden wij uitgenodigd deel te nemen aan de tentoonstelling Best of! Provinciale architectuurprijzen in perspectief. In 2011 werden wij uitgenodigd door het VAI (Vlaams Architectuur Instituut) om deel te nemen aan de Dag van de Architectuur met de privé-woning Vanderlee-Broeckx te Genk. In 2012 werden twee van onze projecten gepubliceerd in het boek Buitengewoon Belgisch bouwen. In 2013 werden wij uitgenodigd door het VAI (Vlaams Architectuur Instituut) om deel te nemen aan de Vlaamse renovatiedag en de Dag van de Architectuur met de uitbreiding van het architectenkantoor. Onze architectenpraktijk is recent uitgebreid met een inspirerende ruimte en in 2014 werd het nieuwe bijkantoor in Oostende opgeleverd ter vervanging van het contactpunt in De Haan. Sinds januari 2015 is naast Egide Meertens ook Jos Tollenaers architect zaakvoerder en groeit Egide Meertens Architecten bvba uit tot Egide Meertens Plus Architecten. Naast het bekrachtigen van de sterke aanwezigheid in de particuliere en sociale woningbouw, renovatie en interieurvormgeving; zal het team Egide Meertens Plus Architecten door deze nieuwe organisatiestructuur zijn impact vergroten voor opdrachten in publieke en private sectoren. Deze verbreding van activiteiten gaat hand in hand met een verdere uitbouw van het bestaande netwerk van multidisciplinaire samenwerkingsverbanden. Als architectenteam hebben we ons tot nu toe voornamelijk toegespitst op het ontwerpen van woningen en kwaliteitsvolle overheidsgebouwen. Tot onze gerealiseerde projecten behoren zowel eengezinswoningen in België en Nederland, als groepswoningbouwprojecten en interieuropdrachten. Al enkele jaren besteden we een verhoogde aandacht aan het integreren van hernieuwbare energie in projecten om via deze weg ons steentje bij te dragen aan een duurzame leefomgeving. We doen dit steeds op een verantwoorde, esthetische manier en in samenspraak met de opdrachtgever. Iers Kruisstraat Lafelt, Riemst T (0) F ++32 (0) G ++32 (0) info@egidemeertens.be VISIE De grondslag bij elk project wordt gelegd door de opdrachtgevers zelf. Hun persoonlijke wensen, hun levenswijze en hun budget zorgen ervoor dat iedere woning anders is. Een tweede belangrijke externe factor is de context, de omgeving en de relatie van de gebouwen tot de omgeving. Daarna komt onze eigen inbreng. Een eigen idee over architectuur en interieurvormgeving dat ondanks de verscheidenheid van elk gebouw altijd hetzelfde is. Het idee van een goede functionaliteit en een goede belevingswaarde. 10 i-magazines.be DIENSTEN

7 RH - FLEX is een kitbedrijf dat gespecialiseerd is in het professioneel afkitten van elastische voegen. Wij zorgen voor een totale oplossing en dit aan correcte prijzen per meter ALL IN! Zo betaalt u steeds de juiste prijs zonder omwegen,dit zowel voor particulier als professionele projecten. Wij werken enkel met de bekendste en beste merken van siliconen zoals Soudal, Sika, Den Brave en Hercuseal. Onze klanten zijn onze beste referenties. Zij bezorgen ons steeds nieuwe klanten, omdat onze prijs per meter PRIJS/KWALITEIT ONKLOPBAAR is. Algemeen aannemer kan RH - FLEX ieder bouwproject aan, zowel nieuwbouw als renovatie van openbare, residentiële of commerciële projecten. We kunnen daarbij alle soorten elastische voegen aanbieden, zoals: uitzetvoegen in vloer & muur; ramen & Deuren; plinten & wandtegels; enzo RH - FLEX staat voor creatieve en innovatieve totaaloplossingen, ongeacht het type bouwwerk. Geen enkele elastische voegmethode of -techniek is ons vreemd. We staan dan ook garant voor een kwalitatieve en snelle uitvoering, zonder daarbij de focus op kostenbeheersing en duurzame oplossingen uit het oog te verliezen. ZOPA vzw Dominique Versluys Stefan Vantilt WIE ZIJN WIJ ZOPA vzw verenigt een groep enthousiaste mensen die begaan zijn met het snel en efficiënt oplossen van geschillen. Zij zijn er van overtuigd dat geschillen beter kunnen opgelost worden door onderhandelen of bemiddelen eerder dan naar de rechtbank te gaan. Daarvoor willen alle leden zich individueel inzetten. De leden hebben hiervoor allemaal een opleiding gevolgd als onderhandelaar en bemiddelaar. Bijkomend hebben de meesten een erkenning als erkend bemiddelaar. Zo kunnen zij ook als erkend bemiddelaar aangesteld worden door een rechtbank. Binnen ZOPA vzw hebben de leden een sterk verschillende beroepsachtergrond waardoor zij verschillende specialiteiten beheersen die zowel van het echt juridische naar het zeer specifiek technische kunnen gaan. De beroepsgroep architecten of ingenieurs gespecialiseerd in bouwzaken in Zuid-Limburg zijn ingenieur-architect Stefan Vantilt uit Wellen en architect Dominique Versluys uit Sint-Truiden. WAT DOEN WIJ Als u als enige partij met uw voornemen om een bemiddeling op te starten naar ZOPA vzw stapt kan ZOPA vzw contact opnemen met de andere betrokken partij(en). Zopa zal hen informatie geven over het bemiddelingsproces en trachten te overtuigen van de voordelen van een bemiddeling. Alle partijen nemen vrijwillig deel aan een bemiddelingsproces en kunnen op ieder ogenblik uit een bemiddeling stappen. Voor beroepsverenigingen, diensten van openbare besturen en voor al diegenen die meer wensen te weten over alternatieve geschillenbeslechting in het algemeen en over de werking van ZOPA vzw in het bijzonder, geven de leden lezingen of voordrachten. PRAKTISCHE TIP Handelaars of aannemers kunnen een bemiddelingsclausule opnemen in hun verkoopsvoorwaarden. Opdrachtgevers kunnen vragen een bemiddelingsclausule op te nemen in het aannemingscontract. Zo geeft men voorrang aan een bemiddeling vooraleer men naar de rechtbank stapt. In gemiddeld 70 % van de gevallen slaagt een bemiddeling. Slechts de overige 30 % komt nog voor een rechtbank. De voordelen van bemiddeling ten opzichte van een gerechtelijke procedure zijn : Minder kosten Snellere oplossing Het is op vrijwillige basis Alles blijft in eigen hand Alles blijft vertrouwelijk Beter voor de onderlinge relaties Voor meer informatie kunt u steeds ZOPA vzw contacteren. ZOPA is een Engelstalig letterwoord dat in het Nederlands vertaald kan worden door ZOMA of Zone voor Mogelijk Akkoord (Zone of Possible Agreement). Neem eens een kijkje op onze website Contact: E. info@kitwerken.com info@zopa.solutions Tel. 0477/ AFWERKING 12 i-magazines.be i-magazines.be 13 DIENSTEN

8 Architectenbureau Vantilt Houben bvba architectuur en expertise Ir.-architect Vantilt en architect Houben zijn de drijvende kracht achter het architectenbureau Vantilt Houben bvba. Het bureau bestaat sinds 1982 en legt zich zowel toe op het ontwerpen en renoveren van gebouwen als op expertises en alternatieve geschillenbeslechting (arbitrages, bemiddelingen). ARCHITECTUUR Op het vlak van architectuur focust het bureau zich op laag-energie- en passiefhuis concepten en verder op energierenovaties van gebouwschillen (dak- en gevelrenovaties) om oude gebouwen energiezuiniger te maken. Hierbij trachten zij steeds hun tijd voor te zijn waarbij zij steeds op zoek zijn naar opschaalbare en reproduceerbare renovatieconcepten om tot betaalbare oplossingen te komen. Het architectenbureau wenst zich in dit opzicht als adviseur of auditeur te profileren bij de keuze van betaalbare renovatieconcepten voor woningen. Een grondige doorlichting van een woning vóór de aankoop en de mogelijkheden om de woning te verbouwen tot een energiezuinige woning (audit) zal bij het aangaan van een lening voor de financiering van de woning steeds belangrijker worden voor alle belanghebbenden. Onderstaande 4 projecten illustreren de vernieuwende ingesteldheid van het architectenbureau op verschillende vlakken. Energetische renovatie van (sociale) woningen in Limburg met gevelisolatie en baksteenstrips Het architectenbureau heeft in het verleden als eerste in Vlaanderen op grote schaal een energetische gevelrenovatie toegepast met isolatieplaten met een bekleding in baksteenstrips. Dit systeem is tegenwoordig min of meer ingeburgerd. Het eerste project ging door in de Banneuxwijk te Hasselt waar 60 woningen voorzien werden van nieuwe gevel- en dakisolatie. Het architectenbureau werkt momenteel ook mee als partner aan een project voor energetische woningrenovaties in samenwerking met verschillende kennisinstellingen. Hoog akoestisch comfort voor een nieuwbouw appartementsgebouw te Hasselt Met een paar doordachte ingrepen kon een eenvoudig appartementsgebouw voor sociale huisvesting van akoestisch comfort van een hoog niveau voorzien worden, al voor dat de nieuwe akoestische norm van toepassing was. Het is overigens niet zo moeilijk goed te scoren op het vlak van akoestische isolatie als men enkele basisregels volgt laat ir.- architect Vantilt weten. Bij het renoveren van oude appartementen die niet altijd zo goed scoren op akoestisch vlak zijn eveneens eenvoudige ingrepen mogelijk die het akoestisch comfort verbeteren. Deze praktijkervaring en de kennis opgedaan door een hogere cursus akoestiek komt van pas bij situaties (expertises of andere situaties) waar geklaagd wordt over geluidsoverlast van de buren, installatielawaai bij ventilatiesystemen enz. Innovatieve klimaatinstallatie voor kantoorgebouw in Wellen als Europees voorbeeldproject In het kantoorgebouw werd een klimaatinstallatie geplaatst die gebruikt maakt van betonkernactivatie. De warmte/koude wordt geleverd door een grondgekoppelde warmtepomp. Verder is het gebouw voorzien van balansventilatie met warmterecuperatie. Het innovatieve zijn de talrijke sensoren en de mogelijkheid om het klimaat optimaal te sturen (MPC-sturing uitgewerkt in samenwerking met de KU Leuven). Vlaamse monumentenprijs 2012 voor de herinrichting van de Sint-Rochuskerk te Ulbeek-Wellen Het architectenbureau stond in voor de restauratie van de Sint- Rochuskerk. Het project werd bekroond om zijn vernieuwende aanpak bij de herbestemming van een kerkgebouw als overdekte begraafplaats. EXPERTISES Naast architectuuropdrachten heeft ir.-arch. Vantilt zich gespecialiseerd in expertises bij bouwschadegevallen Architectuur en expertises is zoals praktijk en theorie. Om een technisch probleem bij een expertise goed op te lossen heb je meestal een goed theoretisch inzicht nodig en ook de nodige praktijkervaring om tot een oplossing te komen. Het architectenbureau en meer bepaald ir.-architect Vantilt stelt graag zijn ervaring ter beschikking van particulieren, aannemers en architecten die geconfronteerd worden met allerlei bouwproblemen of bouwconflicten en meer bepaald voor problemen met : Stabiliteit, funderingstechnieken Pathologie, vocht en condensatie Thermische isolatie en luchtdichtheid Geluidsisolatie en akoestiek, geluidshinder in gebouwen Vloerbekledingen, dekvloeren (chape) Wand- en plafondbekledingen, bepleisteringen Hellende- en platte daken, parkeerdaken Metselwerk Betonbouw, stortklaar beton, betontechnologie, gepolijste betonvloeren Houtbouw, vakwerkbouw en schrijnwerkerij Sanitaire installaties Als deskundige is ir.-arch. Vantilt lid van het Nederlandstalig College van Deskundigen Architecten (NCDAB) en lid van de Geregistreerde Ingenieurs Deskundigen (KRID). Bijkomend legt ir.-architect zich toe op het promoten van bemiddelingen als een alternatieve manier voor het oplossen van bouwgeschillen. Voor meer informatie verwijzen naar de site DIENSTEN 14 i-magazines.be i-magazines.be 15 DIENSTEN

9 RODE DRAAD DOORHEEN GANS ZIJN DIENSTVERLENING IS V E R T R O U W E N Dominique Versluys oefent sinds 1984 het beroep uit van architect. Zijn passie is structurele eenvoud in hedendaagse architectuur. Zijn voorliefde gaat naar herwaardering van het bestaand patrimonium. Opgegroeid op een Haspengouwse vierkanthoeve, ging zijn voorkeur van thuishaven naar het herwaarderen van een landhuis van het jaar ARCHITECTUUR Elk hedendaags bouwwerk vereist een degelijk bouwteam, met de architect als duizendpotige moderator. EXPERTISE Wij stellen onze technische bagage ten dienste van onderzoek in bouwgeschillen. Maar ook hier maakt eendracht macht. CONFLICTBEMIDDELING Hou uw recht in eigen handen! Wij zijn er om de hiertoe noodzakelijke gestructureerde communicatie te begeleiden. Daar de gebouwpathologie hem nauw aan het hart ligt groeide vrij snel zijn interesse om mensen bij te staan in hun zoeken naar oplossingen voor bouwgebreken. Vanuit hun engagement naar een toekomstgerichte meer gefundeerde oplossing. Optredend als katalysator, met deze passie werd hij reeds vroeg binnen zijn beroepsbezigheden aangesproken, zijn door de jaren heen opgebouwde technische bagage, resulteert dit meestal in een win-win situatie teneinde als deskundige de rechters, immo-kantoren, syndici, e.d.m. met raad en voor alle betrokken actoren. daad bij te staan. Het streefdoel van deze bemiddelaar is de communicatie in het af te leggen traject vanuit de impasse naar de oplossing te leiden in alle rust en Na kalmte, een tiental maar jaren wel beroepservaring goed voorbereid. werd hij En in hierdoor 1996 aanvaard tracht als hij lid een van het afdoende vertrouwelijke sfeer te creëren om NCDAB alle (Nationaal strategieën College los te van laten Deskundigen en nog Architecten louter naar van de België), toekomst waarvan te kijken. hij sinds 2007 bestuurssecretaris is en bezieler van de door deze instelling georganiseerde opleidingen, als haar cursus De praktijk van het Gerechtelijk WONINGBOUW Deskundigenonderzoek, VAN lezingen, A tot debatten, Z e.d.m. NIEUWBOUW Bij - FEBEX VERBOUWING (FEderatie van Belgische - RENOVATIE EXperten-verenigingen), verleent hij reeds enkele jaren zijn medewerking naar advies aan de federale overheid, vooral in haar zoektocht naar een nationaal register van deskundigen. constructieve problemen 3800.be Sint-Truiden, Het centrum der Haspengouwse fruitstreek herstel ARCHITECT 30jaar woningbouw (nieuwbouw verbouwing renovatie). Energiebewust en bouw-pathologisch correct bouwen. metingen technische problemen Jarenlang vat architect Versluys elke aangeboden case aan met als hoofddoelstelling een oplossing te bieden aan het bouwgeschil. De kers op de taart is het bekomen van een verzoening tussen de partijen. Door de opkomst van een nieuwe conflictbenadering vond hij de tijd rijp om zijn kennis als technisch onderhandelaar te verruimen naar bemiddeling toe, nl. de vaardigheid de actoren te begeleiden in hun engagement naar een toekomstgerichte meer gefundeerde oplossing. Optredend als katalysator, met zijn door de jaren heen opgebouwde technische bagage, resulteert dit meestal in een win-win situatie voor alle betrokken actoren. Het streefdoel van deze bemiddelaar is de communicatie in het af te leggen traject vanuit de impasse naar de oplossing te leiden in alle rust en kalmte, maar wel goed voorbereid. En hierdoor tracht hij een afdoende vertrouwelijke sfeer te creëren om alle strategieën los te laten en nog louter naar de toekomst te kijken. & GROEP teamspeler binnen allerhande groeperingen. WTCB NCDAB FEBEX bmediation ZOPA Tel stabiliteitsproblemen betonrot 3800 ARCHITECT&GROEP B.V.B.A. Industrielaan 27 / SINT-TRUIDEN Tel Fax mail info@3800.be URL DIENSTEN 16 i-magazines.be i-magazines.be 17 ONDERZOEK - EXPERTISE DIENSTEN

10 Res. De Commanderie - Bilzen Woning N L - Hasselt Woning J V - Hoeselt Zorgcentrum De Borggraaf Viio Tongeren-Borgloon Architectuurbureau LINDELAUF VANDERHOYDONK JAMAER bvba Waterstraat Bilzen T info@lvj-architecten.be Woning C N Zutendaal LVJ-architecten is een middelgroot architectenbureau dat onder zijn huidige vorm bestaat sinds 2007 en werd opgericht om de jarenlange ervaring en inzet van architect Toon LINDELAUF (sinds 1986) te bestendigen en een nieuwe impuls te geven voor de toekomst. Het jonge en dynamische team onder leiding van arch. Toon Lindelauf, arch. Peter Vanderhoydonk en arch. Raf Jamaer realiseert projecten in diverse sectoren en kan dankzij de jarenlange ervaring een brede waaier aan referenties voorleggen. LVJ-architecten streeft naar een geïntegreerde aanpak en coördineert de verschillende specialismen, waardoor steeds de hoogste kwaliteit geboden kan worden. Bijna al de aan ons bureau toevertrouwde opdrachten zijn van nature multidisciplinair, dit wil zeggen dat nieuwbouw, verbouwing, restauratie, inrichting, technieken, verlichting en omgevingsaanleg complementair worden en integrerend deel gaan uitmaken van het totaalconcept. LVJ-architecten ontwerpt particuliere woningen, exclusieve woningen, appartementen, groepswoningen, zorgwoningen voor anders validen en ook industriële en kantoorgebouwen. LVJ-architecten staat voor een goede samenwerking tussen opdrachtgever en ontwerper, met een totaalvisie met aandacht voor detaillering op alle schalen, voor duurzaamheid, voor kostenbeheersing en voor een degelijke uitwerking, opvolging en oplevering. Res. Leyndecker - Veerle Laakdal DIENSTEN 18 i-magazines.be i-magazines.be 19 DIENSTEN

11 gefascineerd door dualiteit tussen oud en nieuw gefascineerd door dualiteit tussen oud en nieuw Architectenbureau Michel Janssen heeft een zeer gevarieerd werkterrein: van eigentijdse Architectenbureau nieuwbouwwoningen Michel Janssen heeft tot een innovatieve zeer gevarieerd restauratieprojecten, werkterrein: van stedenbouwkundige eigentijdse nieuwbouwwoningen ontwerpen, groepswoningbouw, tot innovatieve kantoren, restauratieprojecten, industriële gebouwen, stedenbouwkundige handelszaken ontwerpen, en interieurinrichting. groepswoningbouw, kantoren, industriële gebouwen, handelszaken en interieurinrichting. Kenmerkend bij al deze projecten is het streven naar eigentijdse architectuuroplossingen Kenmerkend bij al in deze harmonie projecten met hun is context. het streven Omdat ons naar bureau eigentijdse in zeer verscheidene architectuuroplossingen sectoren actief in harmonie is, leidt met de hun kruisbestuiving context. Omdat van ons ideeën bureau vaak in tot zeer verrassende verscheidene en boeiende sectoren resultaten. actief is, leidt de kruisbestuiving van ideeën vaak tot verrassende en boeiende resultaten. Architectenbureau Michel Janssen is ook ervaren in restauratieprojecten. Als basisoptie Architectenbureau bij restauraties Michel worden Janssen de is historische ook ervaren organisatie, in restauratieprojecten. de structuur en de Als authentieke basisoptie bij materialen restauraties maximaal worden behouden. historische organisatie, de structuur en de authentieke materialen maximaal behouden. Vaak is het uitgangspunt bij een herbestemming Vaak is het een uitgangspunt multifunctioneel bij een gebouw, herbestemming d.w.z. met een het multifunctioneel oog op de toekomst gebouw, het d.w.z. gebouw met het zo oog flexibel op de mogelijk toekomst inrichten het zodat gebouw later met zo kleine flexibel aanpassingen mogelijk inrichten andere zodat functies later met mogelijk kleine zijn. aanpassingen andere functies mogelijk zijn. De uitdaging is meestal om met enkele goed De uitdaging gekozen is sobere, meestal om hedendaagse met enkele ingrepen goed gekozen het monument sobere, aan hedendaagse te passen aan ingrepen de huidige het monument eisen aan zijn te nieuwe passen gebruik. aan de huidige eisen en zijn nieuwe Bij gebruik. restauratieopdrachten legt het bestaande Bij restauratieopdrachten erfgoed van in legt de het ontwerpfase bestaande heel erfgoed wat begrenzingen van op. de Maar ontwerpfase indien je heel als wat ontwerpteam begrenzingen de op. kwaliteiten Maar indien van je als het ontwerpteam bestaande de historische kwaliteiten gebouw van weet het te valoriseren bestaande en historische te combineren gebouw weet met te doordachte valoriseren innovatieve en te combineren eigentijdse ingrepen, met doordachte kan je de innovatieve beperkingen eigentijdse ombuigen ingrepen, kan een je meerwaarde. beperkingen ombuigen in een meerwaarde. Architectenbureau Michel Janssen telt momenteel Architectenbureau negen Michel medewerkers, Janssen telt waaronder momenteel zes negen architecten. medewerkers, Samen vormen waaronder we een zes gedreven architecten. team Samen dat kwaliteit vormen en we vernieuwing een gedreven nastreeft. team dat kwaliteit en vernieuwing nastreeft. Om binnen de steeds complexere regelgeving Om binnen creatieve, de steeds duurzame complexere en betaalbare regelgeving oplossingen creatieve, te duurzame kunnen en aanbieden, betaalbare heeft oplossingen ons bureau te hechte kunnen samenwerkingsverbanden aanbieden, heeft ons bureau uitgebouwd hechte met samenwerkingsverbanden ervaren specialisten op het uitgebouwd vlak van ondermeer met ervaren technische specialisten installaties, op het vlak EPB, van stabiliteit, ondermeer tuinarchitectuur technische installaties, Het juiste EPB, advies stabiliteit, vormt vaak tuinarchitectuur de sleutel tot succes. Het juiste advies vormt vaak de sleutel tot succes. Naast grotere projecten ontwerpt architectenbureau Naast grotere Michel projecten Janssen ontwerpt ook woningen. architectenbureau De woning Michel blijft immers Janssen de ook basisconstructie woningen. De in woning de architectuur blijft immers en de we basisconstructie vinden het essentieel in de om architectuur feeling en behouden we vinden met het de noden essentieel en behoeften om feeling te van behouden het doorsnee met gezin de noden dat bouwt. en behoeften van het doorsnee gezin dat bouwt. Bij elke opdracht gaan we uit van een intense Bij elke samenwerking opdracht gaan we tussen uit van de een opdrachtgever intense samenwerking het projectteam. tussen Van de ontwerp opdrachtgever tot oplevering. en het projectteam. We hechten Van daarbij ontwerp veel belang tot oplevering. aan het respecteren We hechten van daarbij het veel bouwbudget belang aan het en respecteren de vooropgestelde van het termijnen. bouwbudget Ook en een de goede vooropgestelde nazorg is belangrijk termijnen. om Ook een een project goede tot nazorg tevredenheid is belangrijk van om de een bouwheer project en tot gebruikers tevredenheid kunnen van de afronden. bouwheer en gebruikers te kunnen afronden. Architectenbureau Michel Janssen 18de Architectenbureau Oogstwal 1 bus 5 Michel Janssen de Tongeren Oogstwal 1 bus 5 t / Tongeren f / 012 t / info@micheljanssen.be f / Begin mei 2015 opent het nieuwe bezoekerscentrum van Tongeren zijn info@micheljanssen.be deuren in de gerestaureerde Gasthuiskapel. Begin mei 2015 opent het nieuwe bezoekerscentrum van Tongeren zijn 20 i-magazines.be deuren in de gerestaureerde Gasthuiskapel. i-magazines.be 21 DIENSTEN DIENSTEN

12 DE ARCHITECT TEKENEND VOOR UW TOEKOMST BOUWEN MET EEN ARCHITECT Een huis bouwen of verbouwen is geen alledaagse gebeurtenis maar een van de belangrijkste beslissingen in uw leven. Het is een boeiende ervaring die veel fijne momenten met zich meebrengt. Maar het houdt ook duidelijke keuzes in waarmee u uw verdere leven geconfronteerd blijft. Uw huis is dus meer dan een aantal vierkante meter en wat bakstenen of andere bouwmaterialen. Het is in de eerste plaats uw leef- en beleefomgeving. Om van uw huis ook uw thuis te maken, moet u er zich goed in voelen. Een huis moet niet enkel mooi maar ook comfortabel en functioneel zijn. Een huis kan ook een identiteit hebben die overeenstemt met uw persoonlijkheid, uw omgeving en uw cultuur. Een architect kan u helpen om dat te bereiken. Hij fungeert als uw vertrouwenspersoon, luistert naar uw wensen en heeft aandacht voor wat niet gezegd wordt. Zo kan hij een omgeving creëren die uw behoeften en uw gevoelens weerspiegelt. Deze brochure heeft tot doel u inzicht bij te brengen in de opdracht van de architect bij het bouwproces en u te informeren over de rol die de architect kan vervullen bij het vertalen van uw wensen naar de werkelijkheid van het bouwen of verbouwen. TIP Vermindering van de btw Voor bepaalde renovatie-, verbouwings-, herstellings- en onderhoudswerken aan gebouwen ouder dan 5 jaar die voornamelijk of uitsluitend gebruikt worden als privé-woning kunt u een verlaagd btw-tarief genieten van 6% in plaats van 21%. Het verlaagd tarief geldt voor de volledige factuur, materialen én uitgevoerd werk, van diensten geleverd door algemene aannemers, metselaars, stukadoors, loodgieters enz. Soms zijn tijdelijk bijkomende fiscale gunstmaatregelen van toepassing. Wegens de vele en soms plotse wijzigingen in zo n regeling is het raadzaam altijd de actuele toestand na te gaan. Uw architect kan u daar in bijstaan. In sommige gevallen geniet u het 6%-tarief ook voor noodzakelijke afbraakwerken. Ook de levering en plaatsing van vaste installaties zoals centrale verwarming, elektrische installatie, gootstenen, bergkasten en rolluiken enz. komen in aanmerking. Een bijkomende voorwaarde is dat de werken gefactureerd moeten worden aan de eindgebruiker (eigenaar of huurder). Op het ereloon van de architect geldt steeds wettelijk het btw-tarief van 21%. UW ARCHITECT KIEZEN De snelste en eenvoudigste manier om een architect te vinden is de telefoongids raadplegen of surfen op het internet. De kans dat u langs die weg de architect van uw dromen vindt wordt echter groter als u grondiger te werk gaat. Informeer bij familieleden, vrienden, kennissen, collega s en vaklui naar hun ervaringen met hun architect. Ga woningen bekijken die door hem of haar ontworpen zijn. Doorblader tijdschriften en andere publicaties, zoek naar woningen die u bevallen. Hou uw ogen open als u de baan op gaat en bel eventueel aan als u een woning ziet die u bevalt om de naam van de architect te vragen. De meeste bouwheren zijn blij met een positieve belangstelling en zullen u graag meer vertellen over hun bouwavontuur. Zij kunnen u zeggen hoe de samenwerking met hun architect verlopen is en hoe hij te werk gaat. U kunt ook deelnemen aan initiatieven ter promotie van kwaliteitsvolle architectuur zoals Mijn Huis, Mijn Architect en De Vlaamse Renovatiedag. Een andere vraag die u zich moet stellen is of u met een groot architectenbureau of met een individueel werkende architect aan de slag wil. Grotere bureaus kunnen bijvoorbeeld zelf instaan voor een ingenieursstudie, wat interessant is als u kiest voor een meer complexe constructie. Met een individuele architect hebt u meer kans op persoonlijk contact en een persoonlijke service. Kiezen voor een architect uit de streek kan ook voordelen hebben. Hij of zij kent de regio, de ondergrond, plaatselijke vaklui, de stedenbouwkundige dienst en plaatselijke reglementen, en hij kan makkelijker en vaker de bouwplaats bezoeken. Een goede vertrouwensrelatie is alleszins de beste garantie voor een geslaagd project. Neem daarom de nodige tijd om de architect te kiezen die het best bij u en uw project past. De lijst van bij de Orde ingeschreven architecten is beschikbaar op de website van de Orde van Architecten, EEN EERSTE GESPREK Een verkennend gesprek met een architect kan makkelijk twee uren vergen. Meestal is dat vrijblijvend, dus zonder één van de partijen verder te verbinden. Maar dit is geen regel, zodat u het best van bij de aanvang de eventuele vergoeding van bepaalde prestaties aankaart. Een eerste gesprek is een goede manier om kennis te maken en standpunten toe te lichten en te vergelijken. De architect kan u zijn opvattingen over het beroep toelichten, referenties tonen en zijn manier van werken omschrijven. Hij stelt u daarbij vragen over uw wensen en huidige en toekomstige verwachtingen. De architect informeert ook over een mogelijke fasering van het project. Na de toewijzing van de opdracht kan de architect daar dan verder op in gaan. Geef uw architect zoveel mogelijk informatie. Hoe duidelijker u uw leefgewoonten en verwachtingen meedeelt, hoe beter de architect later zijn voorontwerp volgens uw wensen kan opmaken. Zelfs kleine details in de architectenopdracht kunnen van belang zijn om van uw toekomstige huis uw thuis te maken. Het kan gebeuren dat u na een eerste gesprek met twijfels blijft. In dat geval staat het u vrij een andere architect te raadplegen. Maak wel duidelijke afspraken over de manier waarop de eerste bespreking wordt beëindigd. Als u meent uw geschikte architect gevonden te hebben, kunt u hem of haar een opdracht geven. Tip Een architect kunt u niet vroeg genoeg inschakelen. Betrek uw architect al bij uw allereerste plannen, hoe vaag die misschien nog zijn. Laat hem al meedenken over de aankoop van een bouwterrein of een bestaand gebouw. Sommige architecten rekenen zo n eerste contact niet aan. Anderen vragen een uurloon of een vast bedrag. Aarzel niet daarover vooraf duidelijke afspraken te vragen. HET CONTRACT MET DE ARCHITECT Voor u de architect belast met een volledige opdracht kunt u een overeenkomst sluiten voor een haalbaarheidsonderzoek, al dan niet met een voorafgaand onderzoek van de stedenbouwkundige mogelijkheden, een eerste kostenraming of zelfs een ontwerpvoorstel. Dit kan een afzonderlijke opdracht zijn, vastgelegd in een precontract en later uitbreidbaar naar een contract voor een volledige opdracht. De architect gaat dan in die fase al na of uw wensen budgettair en stedenbouwkundig wel haalbaar zijn. Bestaat er een kans dat uw dromen niet realistisch zijn, dan kan een beperkte opdracht u veel nutteloze kosten en tijdverlies besparen. Als u het eens bent over zijn taak en honorarium, legt u de samenwerking met de architect vast in een contract. Dit contract wordt in het belang van beide partijen het best ondertekend op het moment dat de noodzakelijke gegevens voor de overeenkomst voldoende gekend zijn. Het contract is een belangrijk document en bewijsstuk bij een mogelijke conflictsituatie. Stel het dus duidelijk en ondubbelzinnig op en som ieders rechten en plichten zo volledig mogelijk op. Er bestaan weliswaar modelcontracten, maar u moet een overeenkomst opmaken die aangepast is aan uw specifieke situatie. Naast de algemene zaken, zoals de volledige identiteit van beide partijen en de gegevens van de bouwplaats en het project, staat in het contract vermeld welke taken u van de architect mag verwachten, welk honorarium hij hiervoor aanrekent en welke de betalingsmodaliteiten zijn. In het contract kunt u opnemen welk budget u ter beschikking stelt. Let er op of de btw en het ereloon al dan niet in dit bedrag zijn inbegrepen. Een van de taken van de architect houdt in dat hij uw budget onder controle moet houden. In grote lijnen kunnen we stellen dat de architect een drastische overschrijding van het voorziene budget moet signaleren zodra hij dit vermoedt. De mogelijke overschrijding van het budget is uiteraard makkelijker te voorzien bij een nieuwbouw dan bij een verbouwing waar sneller onvoorziene situaties kunnen voorkomen. Als de architect een mogelijke overschrijding van een voorzien budget gesignaleerd heeft en de plannen eventueel moeten worden gewijzigd of het budget aangepast, kan desgevallend een wijziging van de architectenovereenkomst worden overwogen. HET ERELOON Voor het ereloon van de architect bestaan geen vaste tarieven. Om achteraf discussie te vermijden maakt u daarover het best van in het begin duidelijke en sluitende afspraken. Voor elke opdracht aan de architect moet over het ereloon onderhandeld worden, rekening houdend met de taken en de omvang van de opdracht. Een vrije onderhandeling over de overeenkomst voor de architectenopdracht is de regel. Wel is de architect wettelijk verplicht minstens de stedenbouwkundige aanvraag op te maken en controle uit te oefenen op de uitgevoerde werkzaamheden. Het ereloon kan op verschillende manieren bepaald worden. Het kan berekend worden als percentage van de waarde van het uitgevoerde werk; het kan een forfaitair bedrag zijn; er kan een uurvergoeding overeengekomen worden; u kunt een combinatie van deze mogelijkheden afspreken. De architect moet op een duidelijke en voor de bouwheer begrijpelijke wijze omschrijven welke diensten hij contractueel levert en aanrekent. De betaling van het ereloon gebeurt naarmate de werken vorderen en zoals in het contract wordt opgenomen. De hiernavolgende verdeling is een mogelijkheid: een overeengekomen voorschot, eventueel voor voorafgaande prestaties, opmeting en dergelijke, 20% bij het overhandigen van het definitief voorontwerp, 20% bij het overhandigen van de aanvraag voor de stedenbouwkundige vergunning, 20% bij het overhandigen van het aanbestedingsdossier voor de aannemers, 30% naarmate de werken vorderen, het saldo bij de voorlopige oplevering. HET TAKENPAKKET VAN DE ARCHITECT De rol van de architect is niet beperkt tot het tekenen van bouwplannen en het controleren van de uitgevoerde werken maar omvat ook de praktische begeleiding doorheen het bouwproces op basis van de specifiek overeengekomen architectenopdracht. De architect is uw vertrouwenspersoon die uw wensen omzet in werkelijkheid. Hij regelt in de praktijk uw vergunningsaanvraag, vraagt de offertes van de aannemers op en vergelijkt de offertes. Dit betekent echter niet dat hij ook onderhandelt over de offertes. De architect controleert de kwaliteit van de uitgevoerde werkzaamheden, ziet de facturen (vorderingsstaten) van de aannemers na, eventueel op specifieke vraag, en levert bijstand bij de oplevering van het werk. HET VOORONTWERP Een ontwerp is zelden meteen raak. Dikwijls moet een idee enige tijd bezinken of rijpen, zowel bij u als bij de architect. Daarom maakt de architect eerst een studie van het bouwproject waarbij hij rekening houdt met uw wensen en behoeften, uw budget, het bouwterrein DIENSTEN 22 i-magazines.be i-magazines.be 23 DIENSTEN

13 en de stedenbouwkundige voorschriften. Het resultaat is een voorontwerp dat u een duidelijk beeld geeft van uw toekomstige woning. Een goed doordacht voorontwerp is van essentieel belang. Het vormt namelijk de basis voor alles wat volgt. Neem dus de tijd om het grondig te evalueren. Als het ontwerp niet beantwoordt aan uw verwachtingen is dit het geschikte moment om bij te sturen. Wíjzigingen doorvoeren tijdens latere fases van het bouwproces kan de werken vertragen en de kosten doen oplopen. Zolang de belangrijkste projectgegevens, zoals de locatie en het programma niet wijzigen, kunnen aanpassingen binnen de opdracht leiden tot verschillende voorontwerpen, in de praktijk veelal beperkt tot maximum drie. De architect werkt de laatste, in samenspraak goedgekeurde versie uit en vult die aan met een beschrijving van de materialen en een eerste (of aangepaste) raming van de bouwkost. Als u een maquette van het voorontwerp wenst, mag de architect voor deze prestatie een bijkomende vergoeding aanrekenen. In die fase beschikt u het best al over een onderzoek naar de bodemstabiliteit en een correcte opmeting en uittekening van het perceel of de bestaande toestand van een gebouw. Dit kan problemen in een latere fase vermijden. DE AANVRAAG VAN DE STEDENBOUWKUNDIGE VERGUNNING Op basis van het goedgekeurde voorontwerp stelt de architect het dossier samen voor de stedenbouwkundige aanvraag. Het dossier voor de aanvraag omvat onder meer alle wettelijk vereiste officiële formulieren, in het vereiste aantal exemplaren door de bouwheer ondertekend; een situatieplan in de gemeente; een correct inplantingplan dat uw woning situeert op het terrein en eventueel ten opzichte van aanpalende constructies; de grondplannen, doorsneden en geveltekeningen; de vereiste foto s van het terrein of de bestaande toestand; de aansluiting op openbare leidingen van de nutsvoorzieningen; de nodige informatie over bouwmaterialen en -technieken. U moet het dossier indienen bij de gemeentelijke overheid die op haar beurt, voor zover dit vereist is, de stukken overmaakt aan de betrokken diensten: Ruimte en Erfgoed Vlaanderen, de administratie van Wegen en Verkeer, Aminal, Natuur en Bos, Monumentenzorg, de brandweer, de administratie van het Kadaster enz. Bij het afgeven levert de gemeente verplicht een ontvangstbewijs af. De termijn waarbinnen de gemeente moet beslissen over de stedenbouwkundige aanvraag ligt wettelijk vast. HET UITVOERINGSDOSSIER Wanneer u de stedenbouwkundige vergunning hebt ontvangen, maakt de architect een uitvoeringsdossier op. Dit dossier omvat niet alleen de uitvoeringsplannen en de nodige bijpassende detailtekeningen maar ook een bestek (of lastenboek of technische beschrijving) en eventueel een samenvattende of gedetailleerde opmetingstaat. Dit laatste is geen wettelijk verplicht document maar wel zeer bruikbaar voor prijsaanvragen waarover in detail kan overeengekomen worden bij het opmaken van het contract. Het administratieve lastenboek beschrijft de rechten en plichten van de partijen voor de uitvoering en omvat onder andere contractuele bepalingen met de aannemers over de aanneming, de uitvoering en de kostprijs, de uitvoeringstermijn, eventuele boetes en waarborgen, enz. De technische beschrijving, ook gekend als bijzonder bestek, omschrijft alle bijzonderheden van het gebouw, de ligging, de aard van de werken, de uitvoering en de kwaliteit en verwerking van de materialen. Eventuele detailtekeningen kunnen bepaalde constructie-elementen verduidelijken. Ze geven een beter inzicht in de uitvoering van de ruwbouw en de afwerking. Het aantal detailtekeningen is afhankelijk van de moeilijkheid van het project. In de opmetingstaat of beschrijvende opmeting staan de hoeveelheden van alle materialen die gebruikt worden. Aan de hand van het uitvoeringsdossier kunnen de aannemers een nauwkeurige en gedetailleerde offerte opstellen. Dring er bij de aannemers op aan een gedetailleerde offerte op te maken met vermelding van alle eenheidsprijzen. Eventueel samen met u controleert de architect of de offertes van de aannemers volledig zijn en of zij beantwoorden aan de plannen en de bestekken. Hij adviseert u over de beste keuze, rekening houdend met prijs en kwaliteit maar ook met de vakbekwaamheid, referenties en kredietwaardigheid van de aannemer. De meeste architecten stellen aannemers voor waarmee ze eerder al samenwerkten. Ze kennen de vakbekwaamheid en de werkwijze van deze aannemers. Eventuele problemen kunnen op een meer vriendschappelijke manier sneller opgelost worden. Let er wel op dat de architect op elk moment geacht wordt uw belangen te verdedigen en dus onafhankelijk van de aannemer moet zijn. U kunt de lijst met door de architect voorgestelde aannemers eventueel aanvullen met anderen die degelijk werk geleverd hebben bij familie of vrienden. De architect kan altijd de nodige bijstand verlenen bij de aanbesteding, dit is bij het afsluiten van een overeenkomst voor de aanneming of het contract met de aannemer. TIP GEEN PROBLEMEN MET DE BTW Bloed- en aanverwanten tot de tweede graad (ouders, grootouders, broers en zussen) mogen op de bouwplaats een handje toesteken zonder het risico te lopen van zwartwerk beticht te worden. Op hun kosteloze hulp en op eigen werk hoeft u geen btw te betalen, tenzij zij zelf het beroep van aannemer uitoefenen. Om achteraf problemen te vermijden laat u de btw-controleur voor aanvang van het werk per aangetekend schrijven weten welke werken u zelf wil uitvoeren en wie u daarbij zal helpen. Noteer gedurende de werken dagelijks de begin- en einddatum van het eigen werk en de naam van de personen die gratis hebben geholpen. Dit verslag krijgt meer gewicht als u het laat ondertekenen door een officiële of bevoorrechte getuige zoals de wijkagent, de gemeentesecretaris of de burgemeester. Als administratieve verplichting moet u de beëindiging van het werk aan het kadaster meedelen en moet u gedurende vijf jaar zorgvuldig alle facturen en leveringsbewijzen bewaren van materialen en gereedschappen die u voor eigen gebruik hebt gekocht. CONTROLE OP DE BOUWPLAATS Eenmaal het aannemingscontract getekend is, kunnen de werken echt van start gaan. De architect is wettelijk verplicht uitgevoerde werken te controleren. Dit betekent dat hij geregeld de uitgevoerde werken van de aannemer inspecteert, zijn aandacht vestigt op eventuele uitvoeringsfouten en samen met hem eventuele problemen voorkomt en deze desnoods oplost. De architect controleert ook het tijdschema van de werken indien daarover bij de aanbesteding met de aannemer(s) afspraken zijn gemaakt. Hij gaat ook na of de materialen overeenstemmen met de vereisten van het lastenboek en adviseert bij de planning van de verschillende aannemingen. Indien de architect dit nuttig acht, kan hij alles vastleggen in een werfverslag met vermelding van datum en uur van de werfbezoeken, een bondige commentaar op de uitgevoerde werken, de vorderingen van het werk, eventueel uitzonderlijke weersomstandigheden en de periodes waarin geen werken werden uitgevoerd en de genomen beslissingen. Wanneer de architect niet beantwoordt aan de verwachtingen die geformuleerd zijn in de architectenovereenkomst, kunt u hem voor gebeurlijke gebreken verantwoordelijk stellen. Wijs hem bij een gebrekkige uitvoering van zijn taak schriftelijk op zijn controleplicht. DE BOUWPLAATS BEGELEIDEN TOT DE OPLEVERING Eenmaal de werkzaamheden in algemene of in afzonderlijke loten opgesplitste aanneming beëindigd zijn, kunnen ze worden opgeleverd. De aannemer moet om de oplevering verzoeken. Als de wet-breyne van toepassing is of als dit contractueel zo is bepaald, gebeurt de oplevering in twee fasen, een voorlopige en een definitieve oplevering. De aannemer kan de voorlopige oplevering vragen zodra hij oordeelt dat hij de aanneming beëindigd heeft of dat normale bewoning mogelijk is. Samen met uw architect gaat u na of alle werken uitgevoerd zijn volgens de vereiste kwaliteitsnormen. Wanneer prijsaanpassingen en de prijs van eventuele meerwerken niet eerder werden besproken en vastgelegd, worden deze op dat moment kritisch doorgelicht. Van de oplevering wordt een procesverbaal opgemaakt op datum, dat alle partijen ondertekenen. Als er geen tevredenheid is over het geleverde werk, kan de oplevering voorwaardelijk zijn of compleet geweigerd worden. Voorwaardelijke weigering houdt in dat de aannemer alle eventuele gebreken die u vaststelt binnen een op dat moment vast te stellen termijn moet herstellen, eventueel op straffe van een daaraan gekoppelde waarborgsom. Opgelet: als u de woning zonder voorbehoud betrekt, kan dat beschouwd worden als een onvoorwaardelijke stilzwijgende aanvaarding van de voorlopige oplevering. Na verloop van een bepaalde termijn, bijvoorbeeld één jaar na de voorlopige oplevering, volgt de definitieve oplevering. De definitieve oplevering kan stilzwijgend verlopen of gepaard gaan met een laatste bezoek aan de woning waarbij nog eventuele onvolkomenheden en gebreken die tijdens dat jaar zichtbaar zijn geworden, kunnen worden vastgesteld en verholpen. TIP DE VEILIGHEIDSCOÖRDINATOR, EEN BIJKOMENDE PARTIJ IN DE BOUW Om het aantal arbeidsongevallen op bouwplaatsen te verminderen kwam er onder de Europese regelgeving een wet tot stand die voor nagenoeg alle bouwwerkzaamheden de aanstelling verplicht van een veiligheidscoördinator. In principe moet de architect de veiligheidscoördinator aanstellen voor werven kleiner dan 500m² en dat al in de fase van het ontwerp. De bouwheer moet wel de vergoeding van de veiligheidscoördinator betalen. Hiertoe wordt voor alle partijen een bijzondere aanstellingsovereenkomst opgemaakt. Mits een bijkomende opleiding en kwalificatie kan uw architect zelf de taak van veiligheidscoördinator op zich nemen, maar dit is niet aan te raden op zijn eigen werf om conflictsituaties te vermijden tussen het bouwbudget en het strikt noodzakelijk veiligheidsbudget. De veiligheidscoördinator stelt een aantal documenten op die de veiligheid moeten bevorderen, zowel bij het ontwerp als tijdens de uitvoering en het gebruik van en eventuele toekomstige werkzaamheden aan het gebouw. Het postinterventiedossier (PID) is een noodzakelijk document bij een eventuele latere verkoop. De architect verstrekt u hierover ten gepaste tijde alle nodige inlichtingen. TIP DE E(NERGIE)P(RESTATIE)B(INNENKLIMAAT)- VERSLAGGEVER: EEN NIEUWE PARTNER IN DE BOUW Zoals in alle Europese landen moet iedere bouwer en verbouwer sinds 2006 ook in Vlaanderen aandacht schenken aan energiebesparende maatregelen. Sinds 1 januari 2006 is in Vlaanderen namelijk een EPB-decreet van kracht dat deze maatregelen vastlegt. Dit decreet verplicht de bouwheer onder andere tot het aanstellen van een EPB-verslaggever die een EPB-aangifte moet opmaken. De EPB-aangifte is de berekening en de bewijsvoering of de woning al dan niet voldoet aan de gestelde energetische eisen. De aangifte gebeurt online door de verslaggever. Dit resulteert in het energieprestatiecertificaat dat de energetische kwaliteiten van de nieuwe woning aangeeft. Hierdoor kunnen nieuwe woningen op hun energiezuinigheid met elkaar vergeleken worden en kunnen gunstiger gebouwen een hogere waarde en eventueel fiscale of andere voordelen genieten. DIENSTEN 24 i-magazines.be i-magazines.be 25 DIENSTEN

14 De verslaggever moet houder zijn van het diploma van burgerlijk ingenieur, ingenieur-architect, architect, industrieel ingenieur, bio-ingenieur of technisch ingenieur of beschikken over een gelijkwaardige kwalificatie. Uw architect kan dus mits een afzonderlijke vergoeding eventueel zelf de taak van EPBverslaggever op zich nemen. De aanstelling van de verslaggever moet in principe ten laatste acht dagen voor de start van de werkzaamheden gebeuren. Op dat ogenblik moet de verslaggever namelijk de startverklaring indienen. Aan te raden is dat de verslaggever al een tijd vroeger wordt aangesteld zodat hij al in de fase van het ontwerp een berekening van de woning op het vlak van EPB kan maken. De verslaggever reikt samen met de aangifte van de EPB het energieprestatiecertificaat uit voor de woning. Ook over deze materie verstrekt uw architect u op het juiste moment alle noodzakelijke of nuttige informatie. DE VRIJE KEUZE VAN ARCHITECT Geregeld leest of hoort u dat de vrije keuze van architect ontzettend belangrijk is. Waarom is dat zo? Bouwen of ingrijpend renoveren is een complexe aangelegenheid. Uw woning moet esthetisch en technisch afgestemd zijn op uw voorkeuren en behoeften. De kostprijs moet passen binnen uw financiële mogelijkheden. De uitvoering moet correct gebeuren. Alle bijkomende voorwaarden moeten vervuld zijn: stedenbouwkundige vergunning, as built-attest, energieprestatie en binnenklimaat, veiligheidscoördinatie, diverse normen en voorschriften, bijvoorbeeld met betrekking tot de akoestiek of de brandveiligheid. Voor dit ingewikkelde traject kunt u terugvallen op één vertrouwenspersoon: uw architect. Hij ontwerpt voor u een woning die u in alle opzichten (esthetisch, technisch, financieel, ruimtelijk) past als een maatpak. Hij geeft u advies en informatie over technische kwesties. Hij begeleidt u bij de vergelijking van de aannemersoffertes en de keuze van de aannemers. Hij wijst in de meeste gevallen een veiligheidscoördinator en EPB verslaggever aan. Hij stelt het dossier voor de bouwaanvraag samen. Hij controleert of de werken worden uitgevoerd zoals het hoort. Van zijn controlebezoeken aan de bouwplaats stelt hij werfverslagen op waarin alle belangrijke ontwikkelingen (fouten, vertragingen, meerwerken) zijn gedocumenteerd. Hij waarschuwt u als het gevaar rijst dat u bepaalde voorschriften of reglementeringen (bouwrichtlijnen, energieprestaties) niet zou respecteren. Hij staat u bij tijdens de oplevering, zodat u niet alleen moet optornen tegen de aannemer. Hij verwittigt u als het prijskaartje dreigt te ontsporen. Afhankelijk van de afspraken die u met uw architect maakt, kan zijn dienstverlening nog veel ruimer zijn. Hij kan bijvoorbeeld de financiële, technische of stedenbouwkundige haalbaarheid van uw plannen nagaan. Is een bepaalde koopwoning wel geschikt om er uw woonprogramma in te realiseren binnen het vooropgestelde budget? Past de woning die u in gedachten hebt wel op het bouwterrein dat u wil kopen? Met behulp van een maquette of een 3D-tekening kan hij u ruimtelijk inzicht bieden in de woning die u zal krijgen. Zo kan hij u helpen bij nog tal van andere zaken, zoals de overname van een gemene muur, het opmaken van de contracten met aannemers of andere bouwpartners, de coördinatie van de werken, de controle van de facturen en tussentijdse afrekeningen. Bij dit alles respecteert uw architect een heleboel regels die wettelijk of via zijn beroepsplichtenleer (de zogenaamde deontologie) zijn bepaald. De Orde van Architecten legt deze deontologie vast en controleert of ze wordt nageleefd. Zo beschermt de Orde zowel de consument (ú dus) als de architect die zijn taak correct uitvoert. Bovendien is de architect als enige bouwpartner wettelijk verplicht om zich te verzekeren voor zijn tienjarige aansprakelijkheid. Hij is dus, kort samengevat, uw garantie op een geslaagd bouwproces. Meteen begrijpt u waarom de vrije keuze van de architect zo belangrijk is. Het stelt u als bouwheer in staat om zich te beschermen tegen malafide bouwpartners en om de beste prijs/kwaliteit te krijgen. KUNT U UW ARCHITECT IN ALLE OMSTANDIGHEDEN ZELF KIEZEN? Over deze vraag bestaan nogal wat misverstanden die soms in de hand worden gewerkt door bepaalde spelers op de bouwmarkt. Een eerste misverstand heeft betrekking op sleutel-op-de-deur bouwen. Ook als u kiest voor deze oplossing, kunt u wel degelijk vrij uw architect kiezen. Meer zelfs, dit is ten stelligste aan te raden. Verkopers van een sleutelklaar te bouwen woning kaarten hun klanten soms een architect aan die ogenschijnlijk slechts een peulschil kost. Eventueel halen ze als reden voor die lage kostprijs het argument aan dat werfcontroles toch niet nodig zijn. Verleidelijk, maar Wie zal uw belangen verdedigen? Wie zal kritisch toekijken op de uitvoering van de werken? Een aannemer die zichzelf controleert: hoe goedgelovig kunnen we zijn? Wie zal bij de oplevering gepast uitkijken naar fouten die nog moeten worden hersteld? Bent u er zeker van dat u op het einde van de rit financieel beter af bent? Dat u een optimale prijs/kwaliteit krijgt? Soms wordt kopers met zachte dwang de architect opgedrongen die de voorschriften voor een verkaveling heeft opgesteld of die een zogenaamd masterplan voor een groep van meerdere woningen heeft gemaakt. Maar ook in die gevallen bent u niet verplicht om met deze architect in zee te gaan. U kunt ook dan zelf en in alle vrijheid uw architect kiezen. Er is slechts een geval waarin de vrije keuze van de architect niet haalbaar is: als u een nieuw te bouwen appartement of woning koopt. Dat is ook begrijpelijk. De verkoper treedt op dat ogenblik op als bouwheer en sluit de architectuurovereenkomst met de architect. In zo n geval bent u koper en geen bouwheer. In geval u een casco appartement of woning koopt kan u voor de verdere afwerking vrij uw eigen architect kiezen. SAMENGEVAT: WAT IS BELANGRIJK VOOR U? De keuze van architect bepaalt in sterke mate het verdere verloop van uw bouwproces. Maak er dus werk van. Peil of het persoonlijk klikt, of u op dezelfde golflengte zit, of de architect begrijpt waar u naartoe wil, of hij uw wensen kan invullen. Maak een goede schriftelijke overeenkomst op met uw architect. Leg daarin een correcte vergoeding vast. Beknibbelen op bijvoorbeeld de werfcontrole is een slecht idee, en dat om meerdere redenen. Omdat uw architect wettelijk verplicht is de werken te controleren, zal de onderlinge verstandhouding er onder lijden. De werken laten uitvoeren zonder controle door de architect kan u achteraf ook zuur opbreken. U riskeert een strafrechtelijke boete. De werken kunnen worden stilgelegd. Bij uitvoeringsfouten kunt u zelf mee opdraaien voor de schade die u daardoor lijdt. Mits een goede keuze en een deugdelijke overeenkomst haalt u met uw architect een pertinente meerwaarde in huis voor uw bouwof renovatieplannen. Hij zorgt dat u de beste kwaliteit krijgt voor uw budget. Daarbij kijkt hij verder dan vandaag, want uw woning moet ook morgen blijven voldoen aan de wijzigende behoeften van u en uw gezin. Hij houdt rekening met de toegankelijkheid van uw woning. Hij zorgt dat ze aanpasbaar is aan nieuwe omstandigheden, zoals gezinsuitbreiding, een inwonend familielid of een tijdelijk of blijvend probleem van mobiliteit. Hij gaat na hoe hij toekomstige kosten voor bijvoorbeeld onderhoud of energieverbruik kan beperken. U ZIET: BEWUST KIEZEN VOOR EEN ARCHITECT IS KIEZEN VOOR KWALITATIEF BOUWEN EN WONEN. WAT ALS HET EVEN MIS GAAT? De meeste bouwheren kijken tevreden terug op de realisatie van het huis van hun dromen. Toch kunnen tijdens het bouwen altijd problemen, vergissingen en teleurstellingen opduiken. Als bouwheer bent u daartegen beschermd door de wetgeving en door een goede communicatie en dito overeenkomsten met de betrokken bouwpartners. WAT ALS ER JAREN NA HET BOUWPROJECT TEKORTKOMINGEN OPDUIKEN? Zichtbare gebreken moet u uiterlijk bij de voorlopige oplevering meedelen. Vanaf de voorlopige oplevering is de architect wel nog tien jaar aansprakelijk voor de door hem gemaakte fouten in het ontwerp. Hij blijft gedurende die periode ook aansprakelijk voor fouten in de controle op de werken. De aannemer van zijn kant is tien jaar aansprakelijk voor de uitvoering van het werk en voor voorheen onzichtbare gebreken in de materialen en de verwerking van die materialen. Eventueel krijgen de architect en de aannemer de aansprakelijkheid onderling verdeeld opgelegd. De tienjarige aansprakelijkheid dekt niet alles. Ze geldt enkel als de fouten niet zichtbaar waren bij de oplevering of als ze uitdrukkelijk vermeld werden in het proces-verbaal van de oplevering. In principe dekt ze enkel fouten die de algemene veiligheid van de woning of van belangrijke delen ervan in gevaar brengen. Fouten in de afwerking hebben meestal niet dergelijke verreikende gevolgen en vallen daardoor grotendeels buiten de tienjarige aansprakelijkheid. WAT ALS IK HET CONTRACT MET DE ARCHITECT WIL VERBREKEN? Als de voorontwerpen totaal niet beantwoorden aan uw verwachtingen, kunt u de samenwerking met de architect beter al in deze fase stopzetten en hem vergoeden voor de geleverde prestaties. Wil u de samenwerking beëindigen na het ondertekenen van het contract, dan moet u naast de geleverde prestaties mogelijk ook een schadevergoeding voor eenzijdige contractbreuk betalen. OPGELET: als u de overeenkomst verbreekt in een latere fase, bijvoorbeeld na het verkrijgen van de bouwvergunning of tijdens de uitvoering van de werkzaamheden, moet u voor de verdere opvolging van het bouwproject waarvoor een stedenbouwkundige vergunning noodzakelijk is, steeds een andere architect aanstellen. Als u tijdens het bouwproces gefundeerde bedenkingen hebt bij de werkwijze van uw architect kunt u de Orde van Architecten daarvan op de hoogte brengen. De Orde heeft in het kader van de architectenopdrachten als taken onder meer het bijhouden van de lijst van de ingeschreven architecten en het bewaken van de deontologie van het beroep. De Orde behandelt eventuele klachten op een discrete en objectieve manier. STAP IK NAAR DE RECHTBANK ALS IK NIET TEVREDEN BEN OVER MIJN BOUWPARTNERS? Om lange en dure juridische procedures te voorkomen, bestaat de Verzoeningscommissie Bouw. Deze commissie is samengesteld uit vertegenwoordigers van de aannemers- en architectenfederaties en van de consumentenorganisatie Test-Aankoop. De verzoeningscommissie kan bij een ernstig onderling conflict worden geraadpleegd als dit contractueel werd vastgelegd of als de partijen hiermee instemmen. De commissie fungeert niet als rechtbank. Bij eventuele geschillen stelt ze een deskundige aan (een architect, aannemer of ingenieur) die het probleem ter plekke bestudeert. Op basis van dit bezoek formuleert hij een voorstel tot verzoening. Kunnen de partijen zich niet vinden in dit voorstel, dan schrijft de deskundige een verslag. Dit verslag is bindend wat de technische oorzaken van het schadegeval betreft en kan dienen als basis voor een mogelijke rechtszaak. Maar in heel wat gevallen kunt u beter trachten om het probleem in onderling overleg op te lossen. Copyright: Orde van Architecten Vlaamse Raad DIENSTEN 26 i-magazines.be i-magazines.be 27 DIENSTEN

15 KOPEN EN VERKOPEN, DE VERWACHTINGEN Uiteraard liggen deze anders voor een verkoper dan voor een koper. Een verkoper zal steeds trachten de maximumprijs te realiseren. Een koper zal niet alleen rekening houden met de prijs, maar ook met de bijkomende (akte)kosten. Ook zal hij nagaan of het te koop gestelde goed aan zijn verwachtingen beantwoordt. WAT IS EEN LENING? Wanneer u een woning wil bouwen, kopen of verbouwen, is uw eigen inbreng vaak ontoereikend. Het overige geld zal u moeten ontlenen. Voor een woning of appartement ligt dit vrij eenvoudig. Wel vraagt hij best na of de nodige stedenbouwkundige vergunningen werden afgeleverd. Wanneer hij een grond op het oog heeft, moet hij opletten. Kan hij op deze grond zijn droomhuis bouwen? Hier dient hij te onderzoeken of er een stedenbouwkundig attest bestaat, of het gaat over een niet vervallen verkavelingsvergunning, of een bouwvergunning zal kunnen worden verkregen en voor welk type van woning, eventueel in combinatie met andere vergunningen. Verkoper en koper zullen elkaar vinden, van zodra zij het eens zijn over wat er gekocht wordt en over de prijs van het goed. Het is aan te raden een schriftelijke overeenkomst op te stellen, waarin ook alle andere voorwaarden en modaliteiten worden vastgelegd. In dit geval spreken wij van een onderhandse verkoopovereenkomst, in de volksmond ook compromis genoemd. DE OPTIE Stel dat u wenst te kopen, maar nog niet 100% zeker bent. Anderzijds laat u toch niet graag de gelegenheid aan u voorbijgaan. In dat geval kunt u aan de eigenaar-verkoper een optie vragen. Dit is een eenzijdige verbintenis van laatstgenoemde om niet te verkopen aan iemand anders binnen een bepaalde termijn (bv. 1 week of 14 dagen). Beslist u binnen deze periode te kopen, dan laat u dit schriftelijk weten aan de verkoper. Dit noemt men dan het lichten van de optie. Meestal wordt overeengekomen dat u de verkoper per aangetekende brief moet inlichten. Eenmaal de optie gelicht, is de verkoop definitief. Wordt daarentegen de optie niet gelicht binnen de bepaalde termijn, dan is er geen verkoop en is de eigenaar terug vrij te verkopen aan wie hij wil. Een optie moet beperkt worden in de tijd. Men kan immers de verkoper niet onbeperkt laten wachten. Omdat door het lichten van de optie de verkoop automatisch volgt, is het noodzakelijk dat alle modaliteiten van de verkoop (onder meer prijs, betalingstermijn en voorwaarden) reeds nauwkeurig in de optie zijn opgenomen. Teneinde de eigenaar-verkoper te overhalen een dergelijke optie toe te staan, zal de kandidaat-koper hiervoor soms een bepaald bedrag moeten betalen. Wordt de optie niet gelicht, dan behoudt de eigenaar deze som als een soort schadeloosstelling. Wordt de optie wel gelicht, dan zal dit bedrag gelden als eerste voorschot. Aldus wordt rekening gehouden met de belangen van beide partijen. Zoals bij de onderhandse verkoopovereenkomst, zal ook hier uiterlijk binnen vier maanden na het lichten van de optie, de notariële akte volgen. Bron: notaris.be Een financiële instelling zal graag bereid zijn om u een kapitaal ter beschikking te stellen. Voor het feit dat u dadelijk een som geld ter beschikking krijgt die u pas over pakweg 10 of 20 jaar volledig zult hebben terugbetaald dient u natuurlijk een prijs te betalen. Die prijs noemen we rente of intrest. Een rente of een intrest overeenkomen met de persoon of de instelling die het geld verstrekt is één zaak, de terugbetaling ervan is natuurlijk een andere. Er kunnen zich in de loop der jaren heel wat onvoorziene situaties voordoen waardoor u misschien niet meer in staat zult zijn om alles terug te betalen. De leninggever wenst dan ook zekerheid over de terugbetaling. Die zekerheid wordt groter door een waarborg te stellen. DIE WAARBORG KAN ZIJN: een borg: dit is iemand die op financieel vlak zodanig goed te vertrouwen is dat de leninggever zich volledig zeker voelt omdat die borg belooft dat hij in uw plaats voor de terugbetaling zal zorgen wanneer u dat niet meer zou doen; een pand of waardepapieren (aandelen, kasbons, obligaties enz.) die u afgeeft aan de leninggever en die hij dan voor u bewaart maar die hij kan verkopen en innen wanneer u hem niet meer zou terugbetalen; een hypotheek of hypothecaire volmacht op uw onroerend goed (hierop wordt verder uitvoerig ingegaan). DE FISCALE AFTREK EN DE LENING Zowel de intresten, de kapitaalaflossingen als de eventuele schuldsaldopremies met betrekking tot een hypothecaire lening geven recht op een aftrek in de personenbelasting. De aftrek geldt in principe alleen indien de volgende voorwaarden zijn vervuld: de hypothecaire lening werd afgesloten bij een Europese instelling met een looptijd van minstens 10 jaar. deze lening moet afgesloten zijn om een woning te verwerven. op 31 december van het jaar waarin de leningsakte werd verleden, moet deze woning de enige woning van de belasting plichtige zijn en de eigen woning van de belastingplichtige zijn die hij dus, in principe, zelf moet betrekken. WELKE KOSTEN ZIJN VERBONDEN AAN EEN LENINGSDOSSIER? Wanneer u een krediet wenst aan te gaan, dan dient u rekening te houden met de kosten, anders komt u voor verrassingen te staan. Er zijn twee soorten kosten die u in aanmerking moet nemen: de kosten die de bankinstelling u kan aanrekenen en de kosten die de notaris u zal aanrekenen. Bron: notaris.be MEYERS - BREMS & Co BVBA Lambrechtsplein ALKEN MEYERS & Co BVBA Lambrechtsplein ALKEN T (0) F (0) T (0) F (0) FSMA 12646A DIENSTEN 28 i-magazines.be i-magazines.be 29 DIENSTEN

16 WETGEVING Sinds 1 juli 2011 is in Vlaanderen de controle van het rioleringsstelsel voor de gescheiden afvoer van regen- en afvalwater in woningen en gebouwen verplicht. Het Algemene Waterverkoopreglement legt deze verplichting op. Het reglement bepaalt de rechten en de plichten van de drinkwaterleverancier, de rioolbeheerder en de klant. Wanneer is de keuring verplicht? Voor de eerste ingebruikname (nieuwbouw) Bij belangrijke wijzigingen (verbouwing) Na de vaststelling van een inbreuk op de wetgeving, op verzoek van de rioolbeheerder Bij de aanleg van een gescheiden riolering op het openbaar domein met de verplichting om af te koppelen op privé-domein (conform de wetgeving Vlarem II) Samengevat: alle aansluitingen die gebeuren na 1/7/2011 zijn onderworpen aan de keuring (ongeacht datum bouwvergunning). Wat als u geen keuring laat uitvoeren? U begaat een milieu-overtreding tegen de Vlarem II-wetgeving U schendt de regels van het Algemeen Waterverkoopreglement en er is een afsluiting van het drinkwater mogelijk BEGELEIDING Bureau Notermans biedt U meer dan enkel een keuring! Een gespecialiseerd team van keurders begeleidt U van start tot finish naar een positief keuringsattest. We controleren de bouwplannen en onderzoeken of het ontwerp aan de wetgeving voldoet We begeleiden en adviseren U ter plaatse bij de uitvoering We voorzien een éénmalige opleiding voor uw personeel Dit alles omvatten wij in vaste afspraken tegen forfaitaire, concurrentiële prijzen. KEURING De effectieve keuring, zowel Aquaflanders- als Vlario-methodiek, vindt best plaats net voor of net na aansluiting op het openbaar rioleringsstelsel. Hiervoor moet de regenwater- en droogweerafvoer volledig geïnstalleerd zijn. ANDERE ACTIVITEITEN Advies verlenen in het scheiden van bestaande privé-rioleringen Expertise in opdracht van verzekeringsmaatschappijen Expertise in opdracht van de rechtbank Expertise in opdracht van privé-personen of vennootschappen Landmeting Waardebepaling van onroerende goederen Technisch en bouwkundig advies

17 i-magazines.be RUWBOUW

18 STORTKLAAR BETON, GESTABILISEERD ZAND, KLAARGEMAAKT CHAPE, ISOLATIEBETON Om de groeiende vraag van onze klanten naar stortklaar beton te beantwoorden hebben wij in 1979 een eigen betoncentrale opgestart te Wijchmaal. NODEN EN EISEN Door steeds te luisteren naar de noden en vereisten van onze klanten is onze betoncentrale geëvolueerd naar een volwaardige betonfabriek. KWALITEIT EN SERVICE Kwaliteit en Service staan ook hier zeer hoog aangeschreven en een eigen volledig uitgerust betonlabo staat garant voor de continue kwaliteitsopvolging van het beton en aanverwante producten, terwijl onze gemotiveerde medewerkers en planners ervoor zorgen dat onze klanten te alle tijden op een complete Service mogen vertrouwen. WAGENPARK Uitgerust met een compleet en modern wagenpark kunnen wij onze klanten onder vrijwel alle omstandigheden en dit binnen de kortst mogelijke termijnen bedienen. Naast stortklaar beton leveren wij ook gestabiliseerd zand, klaargemaakt chape, diverse soorten isolatiebeton, dakgrind en aanverwante producten. BETONCENTRALE Onze betoncentrale is gelegen te Houthalen en biedt u ook de mogelijkheid tot afhaling van losse materialen of klaargemaakte producten zoals : grind, zand, chape, stabilise, betonblokken,... AFHALINGEN Om onze klanten de mogelijkheid te geven om ook diverse van onze producten te komen afhalen hebben wij hiervoor een van onze centrales aangepast om dit vlot en netjes te laten verlopen. Wij maken gebruik van een verrijdbare loskubel zodat de gemengde producten van een geringe hoogte gelost worden op uw vrachtwagen of aanhangwagen. AANGEPAST AFHAALPUNT Om u zo goed mogelijk te bedienen hebben wij recent ons afhaalpunt zodanig aangepast dat onze klanten met zowel grote (vrachtwagen, tractor, dumper,...) als kleinere voertuigen (auto met aanhanger,...) zo optimaal mogelijk geladen kunnen worden. Het aangepaste afhaalpunt zorgt ervoor dat de producten van een geringe hoogte gelost worden in uw laadruimte, dit om eventuele schade en onnodig vuil te vermijden. DE VLAAMSE RENOVATIEPREMIE WORDT EEN BELASTINGVOORDEEL Vanaf 1 december 2014 kunt u de renovatiepremie niet meer aanvragen. U krijgt nog wel dezelfde tegemoetkoming, maar op een andere manier. Wat verandert er? De Vlaamse renovatiepremie wordt een belastingvermindering of belastingkrediet, dat u kunt aanvragen vanaf de zomer van U doet uw aanvraag bij Wonen-Vlaanderen, en in plaats van een premie, krijgt u bij goedkeuring een attest om bij uw belastingaangifte te voegen. Het belastingvoordeel krijgt u dan in drie schijven. De voorwaarden voor deze belastingvermindering en de werken waarvoor ze geldt blijven dezelfde als die voor de renovatiepremie. Enkel de manier van aanvraag en uitbetaling wijzigt vanaf 1 december Voor wie tussen 1 december 2014 en de zomer van 2015 de renovatiepremie wilde aanvragen is er een overgangsregeling, zodat dit nog steeds kan onder dezelfde voorwaarden. U houdt uw facturen bij en dient dan in de zomer van 2015 uw aanvraag in bij Wonen-Vlaanderen. Hoe wordt een aanvraag voor de renovatiepremie, ingediend voor 1 december 2014, behandeld? Alle aanvragen ingediend voor 1 december 2014 worden behandeld als aanvragen voor een renovatiepremie, die als een eenmalige premie wordt uitbetaald. Als aanvraagdatum geldt de poststempel of de datum van afgifte in een van onze provinciale diensten. Om zeker te zijn van een tijdige aanvraag - dus voor 1 december kunt u best de aanvraag aangetekend versturen en het afgestempelde verzendingsbewijs te bewaren tot u van Wonen Vlaanderen een bevestiging krijgt. Kan men vanaf 1 december 2014 al een nieuwe aanvraag voor de renovatiepremie doen voor het fiscale voordeel? Na 30 november kunt u geen geldige aanvraag meer doen. U moet dus wachten op de nieuwe regeling om een nieuwe aanvraag te doen. U kunt wel uw adres opgeven. Wonen Vlaanderen zal u dan tijdig informeren over de nieuwe regeling. Wat doet wonen vlaanderen met aanvragen voor de renovatiepremie die na 30 november 2014 zijn ingediend? Aanvragen vanaf 1 december worden teruggestuurd met de nodige informatie over de wijziging van de regeling. De aanvrager kan op de website van Wonen Vlaanderen zijn adres opgeven zodat Wonen Vlaanderen hem kan meedelen wanneer hij een nieuwe aanvraag kan doen. Komen mensen die geen belastingen betalen ook in aanmerking voor een fiscaal voordeel? Ja, de nieuwe regeling is een belastingkrediet. Wie geen belastingen betaalt krijgt het voordeel uitbetaald. bron: vlaanderen.be NIEUW! NU OOK VERWARMD BETON EEN ONDERNEMING MET FUNDAMENTEN IN DE BOUWWERELD! STORTKLAAR BETON VERWARMD BETON CHAPE EN GESTABILISEERD ZAND ZELFVERDICHTENDE BETON ISOLATIEBETON (OOK GEPLAATST) SCHUIMBETON ARGEXBETON ISO-MIX (MET POLYSTYREEN KORRELS) BETONBLOKKEN DUMPER KIPWAGENS DOSEERKIPPER WORMPOMP KRAANMIXERS (TOT 18M) POMPMIXERS (MET BETONPOMP) LEVERINGEN MET EIGEN BETONPOMPEN (GIEK TOT 52M) PAESEN Betonfabriek nv Centrum Zuid Houthalen T F info@paesenbeton.be RUWBOUW 34 i-magazines.be i-magazines.be 35 RUWBOUW

19 BETON, WAT IS HET EN HOE WERKT HET? DRUKKRACHT Beton kan grote drukkrachten weerstaan, maar is niet goed bestand tegen trekkracht, omdat het een korrelige structuur heeft. De korrels (doorgaans grind en zand) worden bijeengehouden door cement - de lijm in het materiaal. De lijmsterkte van het cement bepaalt in feite de trekkracht van het beton. Bij een te grote trekkracht vormen zich scheuren in het materiaal. Als er zich eenmaal een scheur gevormd heeft, gaat het van kwaad tot erger, doordat de trekkracht zich rond de scheur concentreert daar is de balk dan immers op zijn smalst; de trekspanning ( kracht per eenheid oppervlakte ) wordt steeds hoger. Het gevolg is het bezwijken van de constructie. TREKKRACHT Als een betonnen balk of plaat op buiging belast wordt, ontstaan plaatselijk trekkrachten. Dat is bijvoorbeeld het geval bij een betonnen balk die op twee steunpunten rust. Door het eigen gewicht en eventueel andere belasting zal de balk in het midden doorbuigen. Daardoor treden aan de onderkant van de balk trekkrachten op en aan de bovenkant drukkrachten. Als een balk of plaat doorloopt over meerdere steunpunten, of aan het uiteinde is ingeklemd, treedt rond die steunpunten of inklemmingen aan de bovenkant trek op en aan de onderkant druk. Omdat staal goed trekkrachten kan opnemen, worden op de plaatsen waar trekkrachten optreden stalen staven in het beton opgenomen; de wapening. Wanneer de druk te hoog wordt en het beton kan bezwijken, zal op die plaatsen drukwapening worden aangebracht. De trekkracht van beton wordt praktisch gelijk aan 0 genomen. Dit heeft tot gevolg dat er, behalve in constructie-onderdelen die puur in druk belast worden (zoals kolommen), bijna altijd wapening zal zitten in een betonnen structuur. In dergelijke structuren is scheurvorming in de zone met trekspanningen normaal en duidt niet op het falen van de structuur, mits de scheurwijdte niet te groot is (maximum zo n 0.3mm). Het draagvermogen van de betonnen structuur neemt hierdoor niet af, het staal neemt immers de trekspanning op, niet het beton. MILIEUKLASSEN Niet elke soort beton is geschikt voor elke omgeving. Als beton bijvoorbeeld aan weer en wind wordt blootgesteld, moeten er hogere eisen aan worden gesteld en voor bouwwerken die met zeewater of strooizout in aanraking komen nog hogere. Daartoe wordt beton ingedeeld in verschillende beton milieuklassen. DE RENOVATIEPREMIE WIJZIGT VANAF 1 NOVEMBER 2014 De Vlaamse renovatiepremie wordt een belastingvermindering Vanaf 1 november 2014 zult u de renovatiepremie zoals ze nu bestaat niet meer kunnen aanvragen: u krijgt dezelfde premie, enkel later. WAT VERANDERT ER? De Vlaamse renovatiepremie wordt een belasting vermindering die u vanaf de zomer van 2015 zult kunnen aanvragen. U doet uw aanvraag bij Wonen-Vlaanderen maar in plaats van uw premie, ontvangt u van hen bij goedkeuring een attest dat u bij uw belastingaangifte voegt. De belastingvermindering wordt u dan in 3 schijven toegekend. De voorwaarden om in aanmerking te komen voor deze belastingvermindering en de werken waarvoor u deze kunt aanvragen blijven dezelfde als die voor de renovatiepremie. Enkel de manier waarop ze moet worden aangevraagd en wordt uitbetaald wijzigt voor de aanvragen vanaf 1 november Indien u van plan was tussen 1 november 2014 en de zomer van 2015 de renovatiepremie aan te vragen, wordt een overgangsregeling uitgewerkt zodat u dit nog steeds kunt doen aan dezelfde voorwaarden. U houdt uw facturen bij en dient dan in de zomer van 2015 uw aanvraag in bij Wonen-Vlaanderen. Vaak gestelde vragen: Hoe wordt een aanvraag voor de renovatiepremie, ingediend voor 1 november, behandeld? Alle aanvragen ingediend voor 1 november 2014 worden behandeld als aanvragen voor een renovatiepremie, die als een eenmalige premie zal worden uitbetaald. De juiste aanvraagdatum wordt bepaald door de poststempel van de zending of de datum van afgifte in één van onze provinciale diensten. Om zeker te zijn van een tijdige aanvraag - dus vóór 1 november kunt u best de aanvraag per aangetekende zending versturen en het afgestempelde bewijs van verzending te bewaren tot Wonen Vlaanderen de ontvangst van uw aanvraag bevestigt. Kan men vanaf 1 november al een nieuwe aanvraag voor de renovatiepremie doen voor het fiscale voordeel? Na 31 oktober kunt u geen geldige aanvraag meer doen. U zult moeten wachten op de nieuwe regeling om een nieuwe aanvraag te doen. U kunt wel uw adres opgeven. Wonen Vlaanderen zal u dan tijdig informeren over het nieuwe systeem. Fortstraat Opoeteren (Maaseik) T meer info: sales@drejaco.be RUWBOUW 36 i-magazines.be i-magazines.be 37 RUWBOUW

20 Wat doet Wonen Vlaanderen met de aanvragen voor de renovatiepremie die na 1 november toekomen? Aanvragen vanaf 1 november worden teruggestuurd met de nodige informatie over de wijziging van de regeling. De aanvrager kan op de website van Wonen Vlaanderen zijn adres opgeven zodat Wonen Vlaanderen hem tijdig kan meedelen wanneer hij een nieuwe aanvraag kan doen. Welk inkomensjaar hanteert men vanaf 1 november 2014 voor de aanvragen van de renovatiepremie? De Vlaamse regering wil iedereen die nu in aanmerking komt voor een renovatiepremie het fiscale voordeel toekennen, ook al kan hij in de tussenperiode geen aanvraag indienen. Aangezien men het fiscale voordeel pas medio 2015 kan aanvragen, komen er maatregelen om de overgang tussen beide systemen te regelen. Komen mensen die geen belastingen betalen ook in aanmerking voor een fiscaal voordeel? Ja, de nieuwe regeling is een belastingkrediet. Als u geen belastingen betaalt, wordt het voordeel u uitbetaald. Wat indien beide partners feitelijk samenwonen en een afzonderlijke aangifte in de personenbelasting doen? De praktische modaliteiten voor dergelijke aanvragen moet de Vlaamse regering nog uitwerken. In de persmededeling van stelt minister Homans het volgende: Het systeem wordt nu grondig hervormd. De tegemoetkoming zal niet langer worden uitbetaald in de vorm van een subsidie, maar als belastingvermindering, gespreid over drie jaar. Wie de woning voor die termijn verlaat, verliest een of meerdere terugbetalingsschijven. Een uitzondering daarop geldt als de woning wordt verhuurd via een sociaal verhuurkantoor. Wat bedoelt de minister hier met de uitzondering voor sociale verhuurkantoren (SVK s)? Verhuurders die hun woning verhuren aan een SVK vallen niet onder de bewoningsplicht, zij moeten hun woning gedurende een periode van 9 jaar verhuren aan een SVK. Kan men het fiscale voordeel terugvorderen als de woning wordt verkocht in de periode van de 3 jaar waarin dit fiscale voordeel geldt? Over de eventuele terugvordering van al uitbetaalde fiscale voordelen is nog niets geregeld. De Vlaamse regering onderzoekt dit momenteel. Wat indien een SVK een overeenkomst heeft met de eigenaar om de werken zelf uit te voeren en te prefinancieren? Onder de huidige regelgeving wordt de premie uitbetaald aan de aanvrager-eigenaar of rechtstreeks aan het SVK als de eigenaar hierover een overeenkomst heeft afgesloten met het SVK. De renovatiepremie wordt onder de nieuwe regeling een fiscaal voordeel, zodat het voordeel altijd rechtstreeks toekomt aan de eigenaar. Het staat partijen uiteraard vrij hier onderling een regeling over te treffen. Ik heb een contract met een aannemer die de werken in november/december uitvoert. Wat moet ik doen? Zolang de nieuwe regeling nog niet geldt - dat is pas voor medio kan men op geen enkele manier een aanvraag indienen. In dat geval is het dus aangewezen alle facturen van de uitgevoerde werken bij te houden tot de nieuwe regeling er is. Ondertussen kan men wel zijn adres op de website van Wonen Vlaanderen opgeven, zodat men een bericht krijgt wanneer een nieuwe aanvraag mogelijk is. Ik ben met mijn werken begonnen in september en ze duren tot het eind van het jaar. Komt een deel ervan in aanmerking als ik nog de aanvraag doe voor 1 november? Ja, als u de aanvraag doet voor 1 november voor de werken die werden uitgevoerd en gefactureerd voor 1 november voor een totaal bedrag van minstens euro. Let wel: U kan voor dezelfde woning maar één maal per 10 jaar een aanvraag doen. Voor de facturen vanaf 1 november zal u dus niet meer kunnen genieten van de renovatiepremie/ belastingvermindering. U kan er ook voor opteren alle facturen bij te houden en uw aanvraag in te dienen onder de nieuwe regeling. Gemeenten geven vaak aanvullende premies op de renovatiepremie. Krijgen zij nog lijsten van de recht hebbenden? De aanvragen zullen ook onder de nieuwe regeling ingediend worden bij Wonen-Vlaanderen. Wonen-Vlaanderen zal dus ook onder de nieuwe regeling lijsten van de rechthebbenden kunnen overmaken aan de gemeenten. Hoe werkt het systeem van de belastingvermindering? Vanaf welk bedrag op het aanslagbiljet wordt de belastingvermindering berekend: is dat op dezelfde wijze als de woonbonus? De belastingvermindering is op jaarbasis 1/3 van het door het agentschap berekende bedrag, ongeacht de grootte van dat bedrag. Aangezien het globale belastingvoordeel maximaal E is, is het maximale fiscale voordeel op jaarbasis E Kan men zelf kiezen over de spreiding over drie jaar, of is de maximale vermindering per jaar beperkt tot een bepaald bedrag? Men kan niet kiezen. Het globaal berekende voordeel wordt door drie gedeeld. Dat bedrag zal elk jaar in mindering gaan van de belastingen. Als men geen of weinig belastingen betaalt de fiscus het volledige bedrag of het saldo terug via een belastingkrediet. Ik heb reeds een renovatiepremie gekregen: kan ik opnieuw een beroep doen op de belastingvermindering? Net als bij de renovatiepremie kan men geen belastingvermindering of belastingkrediet krijgen als men de voorbije tien jaar al een renovatiepremie heeft gekregen. Opgelet: als u nog voor 1 november 2014 een aanvraag indient die wordt goedgekeurd, komt u volgend jaar dus niet meer in aanmerking voor een belastingvermindering. De vorige eigenaar van mijn woning heeft al een renovatiepremie gekregen. Kan ik aanspraak maken op een belastingvermindering? Net zoals bij de renovatiepremie kunt u ook geen belastingvermindering krijgen als er voor uw woning reeds een renovatiepremie werd verleend in de voorbije tien jaar, ook al was dit dan aan de vorige eigenaar. Bron: wonenvlaanderen.be ruwbouw&renovatie Luc HAESEVOETS - zaakvoerder Wij vervaardigen al uw laswerken, zowel in ijzer, aluminium en inox. Ditzijnde voor hekken, trappen, leuningen. Voor zowel kleine als grote klusjes kan u bij ons terecht. Sint-Jozefstraat 1a 3740 Bilzen ncl.haesevoets@telenet.be RUWBOUW 38 i-magazines.be i-magazines.be 39 RUWBOUW