Voorbeeld. praktijkrichtlijn NPR 2578 Beheer en onderhoud van LPG-, propaan- en butaaninstallaties. Preview. Ontwerp

Transcriptie

1 Nederlandse Ontwerp praktijkrichtlijn NPR 2578 Beheer en onderhoud van LPG-, propaan- en butaaninstallaties Publicatie uitsluitend voor commentaar Management and maintenance of LPG, propane and butane installations Commentaar vóór Zal vervangen NPR 2578:2007 december 2012 ICS Dit document mag slechts op een stand-alone PC worden geinstalleerd. Gebruik op een netwerk is alleen. toestaan als een aanvullende licentieovereenkomst voor netwerkgebruik met NEN is afgesloten. This document may only be used on a stand-alone PC. Use in a network is only permitted when a supplementary license agreement for us in a network with NEN has been concluded. Normcommissie "LPG, uitrusting en toebehoren" THIS PUBLICATION IS COPYRIGHT PROTECTED DEZE PUBLICATIE IS AUTEURSRECHTELIJK BESCHERMD Apart from exceptions provided by the law, nothing from this publication may be duplicated and/or published by means of photocopy, microfilm, storage in computer files or otherwise, which also applies to full or partial processing, without the written consent of the Netherlands Standardization Institute. The Netherlands Standardization Institute shall, with the exclusion of any other beneficiary, collect payments owed by third parties for duplication and/or act in and out of law, where this authority is not transferred or falls by right to the Reproduction Rights Foundation. Auteursrecht voorbehouden. Behoudens uitzondering door de wet gesteld mag zonder schriftelijke toestemming van het Nederlands Normalisatie-instituut niets uit deze uitgave worden verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt door middel van fotokopie, microfilm, opslag in computerbestanden of anderszins, hetgeen ook van toepassing is op gehele of gedeeltelijke bewerking. Het Nederlands Normalisatie-instituut is met uitsluiting van ieder ander gerechtigd de door derden verschuldigde vergoedingen voor verveelvoudiging te innen en/of daartoe in en buiten rechte op te treden, voor zover deze bevoegdheid niet is overgedragen c.q. rechtens toekomt aan de Stichting Reprorecht. Although the utmost care has been taken with this publication, errors and omissions cannot be entirely excluded. The Netherlands Standardization Institute and/or the members of the committees therefore accept no liability, not even for direct or indirect damage, occurring due to or in relation with the application of publications issued by the Netherlands Standardization Institute. Hoewel bij deze uitgave de uiterste zorg is nagestreefd, kunnen fouten en onvolledigheden niet geheel worden uitgesloten. Het Nederlands Normalisatie-instituut en/of de leden van de commissies aanvaarden derhalve geen enkele aansprakelijkheid, ook niet voor directe of indirecte schade, ontstaan door of verband houdend met toepassing van door het Nederlands Normalisatie-instituut gepubliceerde uitgaven Nederlands Normalisatie-instituut Postbus 5059, 2600 GB Delft Telefoon (015) , Fax (015)

2 Inhoud Voorwoord... 3 Inleiding Onderwerp en toepassingsgebied... 7 Verwijzingen... 8 Termen en definities... 9 Veiligheid... 9 Onderhoudsschema... 9 Algemeen... 9 Opstellen, beoordelen, wijzigen en verlengen van onderhoudsschema s Ontwerpspecificatie van nieuwe en bestaande installaties Corrosieprotectiesysteem Resultaten LPG-analyse Beheersing vulproces en onderhoud van de installatie (procedures en kwalificaties) Procedures voor tankinspectie en herkeuring Routine-inspectie LPG-installatie Periodieke herkeuring LPG-installatie Termijnen voor inspecties en herkeuringen Termijnen voor veiligheidsappendages Omvang van de inspectie van tank en appendages Inspectie van de locatie Algemeen Opslaglocatie Waarschuwingen Competenties personeel Algemeen Routine-inspectie Periodieke herkeuring Installatiedossier Algemeen Tankgegevens Rapporten Onderhoud en herkeuren van leidingwerk Leidingwerk voor LPG-damp met een bedrijfsdruk lager of gelijk aan 4 bar Leidingwerk voor LPG-damp en vloeistofleidingen met een bedrijfsdruk hoger dan 4 bar Bijlage A Referentiekader Bijlage B Stroomdiagram voor toepassen onderhoudsschema s NEN-EN en NEN-EN Bijlage C van een onderhoudsschema Bijlage D Acceptatievoorwaarden installateurs installaties propaan en butaan en LPG binnen het werkingsgebied van het WBDA Bijlage E Aanwijzingen voor het opstellen van een rapport Bijlage F Keuringsmethoden voor LPG-leidingen Bibliografie

3 Voorwoord In de serie Nederlandse praktijkrichtlijnen verschijnen publicaties van informatief karakter, zoals toelichtingen op normen, constructieve mogelijkheden, werkmethoden en fabricagegegevens. Aan deze publicaties mag geen normatieve waarde worden toegekend. Dit document is ontwikkeld op initiatief van de Nederlandse Vereniging Vloeibaar Gas (VVG) in opdracht van gebruikers van installaties van autogas (verder aangeduid als LPG), propaan en butaan in Nederland. Deze Nederlandse praktijkrichtlijn (NPR) is opgesteld onder verantwoordelijkheid van normcommissie LPG, uitrusting en toebehoren. Dit praktijkrichtlijnontwerp geeft aanwijzingen voor installatie en gebruik van LPG-installaties in Nederland in overeenstemming met NEN-EN en NEN-EN met een maximuminhoud van 40 m 3. Het betreft standaardinstallaties, bij bedrijven die niet onder het BRZO vallen of particulieren, voor het verhandelen of gebruik van LPG. Taken, verantwoordelijkheden en bevoegdheden van betrokken partijen bij het beheersen van de technische integriteit van LPG-installaties, inclusief toegepaste afzonderlijke apparatuur, (veiligheids)appendages en componenten, zijn opgenomen in standaardonderhoudsschema s ( written schemes ) volgens NEN-EN en NEN-EN De onderhoudsschema s zijn ontwikkeld als leidraad bij de uitvoering van overeengekomen activiteiten voor gebruiker, gasleverancier, installateur, onderhouds- en revisiebedrijf, keuringsinstellingen en (lokale) toezichthouders. Sinds 1997 worden soortgelijke onderhoudsschema s op basis van NEN-EN en NEN-EN al toegepast door gasleveranciers en installateurs in Nederland. Ook de CPR 8-reeks en de CPR 11-reeks geven voorschriften voor het onderhoud en beheer van deze installaties. De hieruit ontstane werkwijze voor het beheer en onderhoud van LPG-, propaan- en butaaninstallaties is, met de noodzakelijk geachte aanvullingen, beschreven in deze NPR. Deze NPR maakt het mogelijk deze werkwijze te continueren onder het Warenwetbesluit drukapparatuur. Bijlage A geeft het referentiekader waarbinnen dit praktijkrichtlijnontwerp is opgesteld. Dit praktijkrichtlijnontwerp is ten opzichte van de vorige versie uitgebreid met aanwijzingen voor onderhoud en inspecties van leidingen. Daarnaast is er een aantal wijzigingen opgenomen i.v.m. veranderde wetgeving zoals het toestaan van een het tijdens bedrijf beproeven van veiligheidskleppen. Ook het vervallen van NEN-EN en NEN-EN is in deze herziene versie verwerkt. Tot slot is een aantal onvolkomenheden in de tekst verholpen. Lijst van afkortingen In dit praktijkrichtlijnontwerp worden de volgende afkortingen gebruikt: AKI BRL K901 : Aangewezen keuringsinstelling : Erkenningsregeling voor installateur BRZO : Besluit risico s zware ongevallen 1999 Gebruiker : Gasleverancier, beheerder, eigenaar, gebruiker van LPG-installaties Installateur : Onderaannemer van de gebruiker voor beheer, inspectie, onderhoud of revisie van LPGinstallaties CE CPR EN NPR : Conformité Européenne : Commissie voor Preventie van Rampen : Europese norm : Nederlandse praktijkrichtlijn 3

4 PED PGS PRD : Pressure Equipment Directive (Europese richtlijn voor drukapparatuur) : Publicatiereeks Gevaarlijke Stoffen : Praktijkregels voor drukapparatuur P&ID RToD TCD : Piping and Instrumentation Diagram : Regels voor Toestellen onder Druk : Technische Commissie voor Drukapparatuur VVG VvI WBDA ADR : Vereniging Vloeibaar Gas : Verklaring van Ingebruikneming : Warenwetbesluit drukapparatuur : Accord européen relatif au transport international des marchandises Dangereuses par Route. Dit praktijkrichtlijnontwerp is opgesteld door de normcommissie LPG, uitrusting en toebehoren. Op het ogenblik van publicatie van het praktijkrichtlijnontwerp was de normcommissie als volgt samengesteld: A. Kleine Haar (voorzitter) Primagaz Nederland B.V., Zutphen B. ten Broeke Vialle Alternative Fuel Systems B.V., Eindhoven M.W.P.M. Janssen Shell Nederland LPG B.V., Cuijk A. Onclin Tokheim B.V., Dordrecht C.J. de Putter L.G.G.M. van Cleef (secretaris) Rijksdienst voor het wegverkeer, Zoetermeer NEN, Delft Commentaar op dit praktijkrichtlijnontwerp kan vóór 1 april 2013 worden ingediend via normontwerpen.nen.nl. 4

5 Inleiding Naleving van de essentiële veiligheidseisen volgens de Europese richtlijn 97/23/EG (drukapparatuur) is noodzakelijk om de veiligheid van drukapparatuur te waarborgen. Deze eisen zijn ingedeeld in algemene en bijzondere eisen waaraan drukapparatuur behoort te voldoen. Een belangrijke eis hierbij is dat bepaalde typen drukapparatuur van de categorieën III en IV behoren te worden onderworpen aan een eindcontrole met inbegrip van een eindinspectie en beproevingen. In artikel 2, tweede lid, van richtlijn 97/23/EG is bepaald dat de richtlijn geen afbreuk doet aan de bevoegdheid van de lidstaten om eisen voor te schrijven die zij noodzakelijk achten ter bescherming van personen bij het gebruik van de betrokken apparatuur, mits dit niet inhoudt dat de apparatuur daardoor veranderingen moet ondergaan. Deze bepaling is in de richtlijn opgenomen om de lidstaten de ruimte te bieden om eisen te stellen aan de veiligheid van de apparatuur na de ingebruikneming, zoals de eis om deze apparatuur aan een (her)keuring te onderwerpen. In Nederland zijn hiervoor inmiddels eisen opgenomen in het Warenwetbesluit drukapparatuur (WBDA). In Nederland is richtlijn 97/23/EG geïmplementeerd in het WBDA. Naast de eisen uit de Europese richtlijn bevat deze wetgeving zoals gezegd ook eisen voor de ingebruikneming en het gebruik van deze apparatuur. Naleving van deze eisen uit het WBDA is noodzakelijk om de veiligheid van drukapparatuur te waarborgen. Ook de eisen in het WBDA zijn ingedeeld in algemene en bijzondere eisen waaraan drukapparatuur behoort te voldoen, waarbij bijzondere eisen voor bepaalde typen drukapparatuur zijn geformuleerd. Bepaalde typen drukapparatuur van de categorieën I, II, III en IV behoren volgens het WBDA en de bijbehorende Warenwetregeling drukapparatuur te worden onderworpen aan een keuring voor ingebruikneming en periodieke herkeuring. Daarnaast stelt de Wet Milieubeheer eisen aan de gasdichtheid van LPG-installaties. Bij het ontwerpen en fabriceren van drukapparatuur voor opslag en distributie van LPG wordt in Nederland veelal gewerkt volgens actuele Nederlandse en/of Europese (geharmoniseerde) normen. De toegepaste materialen, componenten, drukapparatuur en (veiligheids)appendages kunnen veilig functioneren gedurende de gehele looptijd van het desbetreffende onderhoudsschema, mits gebruikersinstructies van de fabrikant ten aanzien van onderhoud en gebruik strikt worden opgevolgd. Hierbij is het van belang dat de drukapparatuur wordt onderhouden door deskundig en gekwalificeerd personeel. Bij inwendig visueel onderzoek van drukapparatuur, vervaardigd uit laaggelegeerde koolstofstaalsoorten, voor LPG is in Nederland in het verleden geen significante degradatie in de vorm van afname van de dikte van de drukdragende wand vastgesteld. Op basis van deze constatering is in het verleden vastgesteld dat, onder bepaalde voorwaarden, de termijn tussen opeenvolgende inwendige inspecties kon worden verlengd. Deze NPR beschrijft de methode en de voorwaarden waarop deze werkwijze onder het WBDA kan worden gecontinueerd. Voorwaarden en procedures zoals in deze NPR beschreven met betrekking tot de apparatuur, gasleverancier en installateur vormen de basis voor het vaststellen van een vaste herkeurtermijn voor de inwendige inspectie, zoals bedoeld in artikel 6, vijfde lid van de Warenwetregeling drukapparatuur. Naast druk en de hoeveelheid LPG, dus de hoeveelheid potentiële energie, dragen ook emissie van brandbaar medium, verkeersbelasting en geotechnische belasting (bij ondergrondse installaties) en de mogelijkheid tot vorming van een explosief mengsel bij aan het verhoogde risico van LPG-installaties. Bovendien worden LPG-installaties gebruikt door automobilisten zonder specifieke instructie of opleiding. Derhalve kan een veilige bediening alleen worden gewaarborgd door intrinsieke veiligheid van de installaties zelf. Toepassing van een written scheme is in de praktijk een geschikte onderhouds- en inspectiemethode gebleken voor het beheersen van de technische integriteit van LPG-installaties in Nederland. Om deze reden wordt voor een veilig beheer van een LPG-installatie het gebruik van een written scheme gebaseerd op NEN-EN en NEN-EN door de VVG noodzakelijk geacht. Persoonscertificering, kwaliteitsmanagementsystemen (inclusief certificatie) en integriteitmanagementsystemen (inclusief certificatie) zijn beproefde methoden voor het beheersen van respectievelijk kwalificaties en goed vakmanschap van uitvoerend personeel, het beheersen van kwaliteit van drukapparatuur tijdens 5

6 ontwerp, fabricage en plaatsing, en tenslotte het beheersen van technische integriteit tijdens gebruik en meer specifiek tijdens onderhoud, reparatie en wijziging. Een aangewezen keuringsinstelling (AKI) kan door audits, conformiteitsbeoordelingen en inspecties een onafhankelijk eindoordeel vormen over de kwaliteit van uitgevoerde activiteiten door de installateur en over de technische integriteit van LPG-installaties. Op basis van de BRL K901-regeling of gelijkwaardige erkenningsregelingen voor LPG-installaties, welke zijn gebaseerd op best industrial practices, wordt gewaarborgd dat inspectie, onderhoud en revisieactiviteiten worden uitgevoerd door gekwalificeerd en deskundig personeel. Voor LPG, propaan en butaan waren door de Commissie voor Preventie van Rampen de CPR 8-reeks (LPG) en de CPR 11-reeks (propaan) opgesteld. Deze CPR s zijn nu opgenomen in de Publicatiereeks Gevaarlijke Stoffen (PGS). Deze PGS-publicaties zijn aan verandering onderhevig, onder andere om samenloop met de Praktijkregels voor drukapparatuur (PRD) te voorkomen. Deze PRD worden momenteel opgesteld door de Technische Commissie voor Drukapparatuur (TCD), de commissie die voorheen de Regels voor Toestellen onder Druk (RToD) heeft opgesteld. Druk en milieurisico gerelateerde aspecten zullen, indien relevant, op termijn worden opgenomen in de PRD. Bij toepassing van onderhoudsschema s behoort altijd de laatst beschikbare versie van de PRD en van de PGS te worden gehanteerd. 6

7 Beheer en onderhoud van LPG-, propaan- en butaaninstallaties 1 Onderwerp en toepassingsgebied Deze NPR geeft aanwijzingen voor installatie en gebruik van LPG-installaties in Nederland in overeenstemming met NEN-EN en NEN-EN met een maximuminhoud van 40 m 3. Het betreft standaardinstallaties, bij niet-brzo-keurplichtige bedrijven of particulieren, voor het verhandelen of gebruik van LPG. Taken, verantwoordelijkheden en bevoegdheden van betrokken partijen bij het beheersen van de technische integriteit van LPG-installaties, inclusief toegepaste afzonderlijke apparatuur, (veiligheids)appendages en componenten, zijn opgenomen in onderhoudsschema s ( written schemes ) volgens NEN-EN en NEN-EN De onderhoudsschema s zijn ontwikkeld als leidraad bij de uitvoering van overeengekomen activiteiten voor gebruiker, gasleverancier, installateur, onderhouds- en revisiebedrijf, keuringsinstellingen en (lokale) toezichthouders. In NEN-EN en NEN-EN wordt nagenoeg uitsluitend het onderhoud aan tanks behandeld. Om deze reden is er een apart hoofdstuk opgesteld voor het onderhoud aan leidingen. Deze NPR is van toepassing op standaard-lpg-installaties vallend binnen het onderwerp en toepassingsgebied van het WBDA. LPG-installaties worden, naar analogie met EU-normen en verschil in onderhoudsschema s, opgedeeld in twee categorieën op basis van het LPG-reservoir: tankinhoud 13 m 3 ; tankinhoud >13 m 3 en 40 m 3. Installaties kunnen omvatten: tank; vulpunt / tankaansluiting; leidingsysteem inclusief drukreduceersystemen; verdampersystemen; pompunit(s); afleverunit(s); drukdragende (veiligheids)appendages; (instrumentele) beveiligingssystemen voor beheersing van: maximale toelaatbare druk; maximale en minimale toelaatbare temperatuur; maximale vulling; ongecontroleerde emissies (breekkoppelingen); explosiegevaar (equipotentiaal); bliksemafleiding (aarding); calamiteiten bij vullen of afname (noodstoppen en snelafsluiters). 7

8 Deze NPR is gebaseerd op de structuur van NEN-EN en NEN-EN Per paragraaf en integriteitaspect zijn taken, verantwoordelijkheden en bevoegdheden van personen en organisaties, kwalificaties van uitvoerend personeel, uitvoering en beoordelingscriteria nader gespecificeerd. Op basis van deze gedetailleerde specificaties kan een veilig gebruik van standaard-lpg-installaties in Nederland door onderhoudsschema s worden beheerst. De betrokken partijen zijn de volgende. Partij Gebruiker Installateur Onderhouds- en revisiebedrijf Gasleverancier Tankautobestuurder Keuringsinstelling Arbeidsinspectie Vergunningverlener Deze NPR is niet van toepassing op: Functie LPG-installaties buiten de definitie volgens deze NPR; BRZO-keurplichtige installaties en drukapparatuur met LPG; Afnemer van handels-lpg in bulkhoeveelheden Gedelegeerde namens gasleverancier of gebruiker en geaccepteerd door een AKI op basis van bijlage D van deze NPR Gedelegeerde namens gasleverancier of gebruiker voor uitvoering van onderhouds- en revisiewerkzaamheden Gedelegeerde namens gebruiker, soms eigenaar of beheerder van installatie Gedelegeerde namens gasleverancier met ADR-diploma, klasse 2 Geaccrediteerde instelling, aangewezen door het Ministerie van SZW voor de uitvoering van keuringsactiviteiten Verantwoordelijk voor de handhaving van het WBDA en de controle op de technische integriteit van LPG-, propaan- en butaaninstallaties Verantwoordelijk voor beleid, vergunningverlening en handhaving van de Wet Milieubeheer installaties en drukapparatuur met LPG uitgesloten in het WBDA en/of de PGS; installaties of drukapparatuur met LPG als koudemiddel; procesinstallaties of drukapparatuur met LPG als procesmedium. 2 Verwijzingen De volgende documenten waarnaar is verwezen zijn onmisbaar voor de toepassing van dit document. Bij gedateerde verwijzingen is alleen de aangehaalde versie van toepassing. Bij ongedateerde verwijzingen is de laatste versie van het document (met inbegrip van wijzigings- en correctiebladen) waarnaar is verwezen van toepassing. NEN-EN 12817:2010 NEN-EN 12819:2009 NEN-EN 13636:2004 LPG Equipment and accessories Inspection and requalification of LPG tanks up to and including 13 m³ LPG equipment and accessories Inspection and requalification of LPG tanks greater than 13 m³ Cathodic protection of buried metallic tanks and related piping 8

9 BRL K901/03:2011 Regeling Erkenning Installateurs tanks en leidingen voor drukhoudende opslag van LPG, propaan, butaan, DME en aardgas (REIP) 3 Termen en definities Voor deze NPR gelden de volgende termen en definities. 3.1 Liquefied Petroleum Gas LPG mengsel bestaande uit hoofdzakelijk propaan en propeen, butanen en butenen OPMERKING 1 Het mengsel is gasvormig bij normale temperatuur en druk en kan door drukverhoging of temperatuurverlaging vloeibaar worden gemaakt. OPMERKING 2 (autogas). LPG wordt aangeboden als handelspropaan, handelsbutaan of als mengsel van beide gassen 3.2 onderhoudsschema plan voor onderhoud en inspectieactiviteiten gevalideerd door een AKI OPMERKING Onderhoudsschema s worden aangeduid als written schemes in NEN-EN en NEN-EN industriële gasinstallatie gasinstallatie die onderdeel is van een productieproces en waarbij het nominaal vermogen van het individuele verbruikstoestel hoger is dan 100 kw OPMERKING 1 Alle andere gasinstallaties zijn niet-industriële gasinstallaties, bijv. ruimteverwarming, oogstdroging, zwembadverwarming of tapwaterverwarming. OPMERKING 2 De waarde van 100 KW komt overeen met de grenswaarde uit het Besluit Emissie Middelgrote Stookinstallaties Milieubeheer, artikel Veiligheid Passende veiligheidsmaatregelen behoren te worden genomen tijdens uit bedrijf nemen, onderhoud, revisie, beproeven, inspectie, herkeuring, (eind)controle en in gebruik nemen van installaties, afzonderlijke drukapparatuur en componenten. Om onveilige condities en lekkage te voorkomen zijn de gestelde veiligheidsmaatregelen uit NEN-EN en NEN-EN en PGS 16 t.m. 24 van toepassing. 5 Onderhoudsschema 5.1 Algemeen NEN-EN en NEN-EN schrijven voor dat elke installatie wordt opgenomen in een onderhoudsschema. Een onderhoudsschema omvat alle relevante aspecten volgens: hoofdstuk 6 Procedures voor tankinspectie en herkeuring, hoofdstuk 7 Omvang van inspectie van tank en appendages en hoofdstuk 8 Inspectie op locatie. 9

10 Bestelformulier Stuur naar: NEN Standards Products & Services t.a.v. afdeling Klantenservice Antwoordnummer WB Delft NEN Standards Products & Services Postbus GB Delft Vlinderweg AX Delft Ja, ik bestel ex. NPR 2578:2012 Ontw. nl Beheer en onderhoud van LPG-, propaan- en butaaninstallaties T (015) F (015) Wilt u deze norm in PDF-formaat? Deze bestelt u eenvoudig via Gratis nieuwsbrieven Wilt u op de hoogte blijven van de laatste ontwikkelingen op het gebied van normen, normalisatie en regelgeving? Neem dan een gratis abonnement op een van onze nieuwsbrieven. Gegevens Bedrijf / Instelling T.a.v. O M O V Klantnummer NEN Uw ordernummer BTW nummer Postbus / Adres Postcode Plaats Telefoon Fax Factuuradres (indien dit afwijkt van bovenstaand adres) Postbus / Adres Postcode Plaats Datum Handtekening Retourneren Fax: klantenservice@nen.nl Post: NEN Standards Products & Services, t.a.v. afdeling Klantenservice Antwoordnummer 10214, 2600 WB Delft (geen postzegel nodig). Voorwaarden De prijzen zijn geldig tot 31 december 2018, tenzij anders aangegeven. Alle prijzen zijn excl. btw, verzend- en handelingskosten en onder voorbehoud bij o.m. ISO- en IEC-normen. Bestelt u via de normshop een pdf, dan betaalt u geen handeling en verzendkosten. Meer informatie: telefoon , dagelijks van 8.30 tot uur. Wijzigingen en typefouten in teksten en prijsinformatie voorbehouden. U kunt onze algemene voorwaarden terugvinden op: LEREN, WERKEN EN GROEIEN MET NEN preview