Plateau 3: Opkomsttijden en de Wet Veiligheidsregio s

Transcriptie

1 Versie Veiligheidszorg op Maat Plateau 3: Opkomsttijden en de Wet Veiligheidsregio s Pagina 1 van 17

2 Documentinformatie Versie 1.0 : 10 juni 2013 Status : Definitief Doelstelling : voor AB ter kennis name Opdrachtgever : Rob Frek Projectleider : Piet van der Vlist Documenthistorie: statusverspreiding Versie/Status Bespreekdatum Verspreiding 0.1 concept 17 mei 2013 Opdrachtgever 0.2 concept 22 mei 2013 Stuurgroep 0.3 concept 27 mei 2013 Adviescommissie 0.3 concept 27 mei 2013 Klankbord 0.3 concept 28 mei 2013 DT 0.4 concept 7 juni DB 1.0 definitief 24 juni AB Routing Goedkeuring: Versie/Status Datum Naam en rol Doel document 1.0 AB Ter kennis name Pagina 2 van 17

3 Inhoudsopgave Inhoudsopgave Inleiding Doelstelling Wettelijk kader Tijdnormen Bvr Gemotiveerd afwijken Definitie opkomsttijd Definitie basisbrandweerzorg, specialismen en Grootschalig Optreden Landelijke ontwikkelingen Onderzoeksrapport Ter plaatse van de inspectie voor Veiligheid en Justitie Vervolgonderzoek Inspectie VenJ RemBrand Repressieve prestaties VRU 2011 en 2012 en Dekking Uitgangspunten en wijze van presenteren Huidig materieel en huisvesting repressieve organisatie Opkomst eerste basiseenheid (wettelijk genormeerd) Repressieve Dekking Vergelijk prestaties en dekking en validatie rekenmodel...15 Pagina 3 van 17

4 1. Inleiding Op 1 oktober 2010 is de Wet Veiligheidsregio s (Wvr) en het onderliggende Besluit Veiligheidsregio s (Bvr) in werking getreden. Deze wet en besluit stellen eisen aan de (basis)brandweerzorg. De Wvr bepaalt onder andere dat iedere veiligheidsregio een beleidsplan moet hebben, met daarin een beschrijving van de voor de brandweer geldende opkomsttijden en een beschrijving van de voorzieningen en maatregelen, noodzakelijk voor de brandweer om daaraan te voldoen. Het Bvr stelt vervolgens expliciete normen met betrekking tot de opkomsttijden en de standaard bezetting van de basisbrandweereenheid, ondersteuningseenheden en ongevallen met gevaarlijke stoffen. De tijdnormen voor de opkomsttijden van de brandweer liggen daarmee (in beginsel) vast. De wet biedt wel ruimte aan het bestuur van de veiligheidsregio om af te wijken van de tijdnormen. Mits dit gemotiveerd is. 1.2 Doelstelling In november 2011 is het AB geïnformeerd over de repressieve prestaties (gerealiseerde opkomsttijden) van de brandweer over de periode en de berekende dekking voor 2011 (Dekkingsplan 1.0) in relatie tot de nieuwe Wet Veiligheidsregio s. Deze notitie geeft inzicht in de landelijke ontwikkelingen op het gebied van dekkingsplannen en opkomsttijden. Daarnaast beschrijft het de repressieve prestaties in 2011 en 2012 en de berekende dekking in Wettelijk kader 2.1 Tijdnormen Bvr In het Bvr zijn tijdnormen vastgelegd. Deze tijdnormen gelden voor de eerste basis brandweereenheid. Voor het redvoertuig (autoladder of hoogwerker) gelden dezelfde tijden, maar dan uitsluitend voor gebouwen die door het bestuur van de veiligheidsregio zijn aangewezen. De tijdnormen zijn gekoppeld aan gebouwfunctie. Het aantal verschillende gebouwfuncties (ook wel risico-objecten) was in de Handleiding Brandweerzorg (1992) nog 72. In het Bvr zijn deze 72 gebouwfuncties gereduceerd naar 15. In onderstaande tabel worden de tijdnormen per gebouwfunctie weergegeven. Tijdnormen basiseenheid Gebouwfuncties 5 minuten 1. winkelfunctie met een gesloten constructie, 2. woonfunctie boven een gebouw met een winkelfunctie 3. celfunctie 6 minuten 4. portiekwoningen 5. portiekflats 6. woonfunctie voor verminderd zelfredzamen 8 minuten 7. andere woonfunctie als eerder genoemd 8. winkelfunctie 9. gezondheidsfunctie 10. onderwijsfunctie Pagina 4 van 17

5 11. logiesfunctie 10 minuten 12. kantoorfunctie 13. industriefunctie 14. sportfunctie 15. bijeenkomstfunctie of een overige gebruiksfunctie Voor de bestrijding van ongevallen met gevaarlijke stoffen gelden opkomsttijden voor het verkennen van gevaarlijke stoffen en het bestrijden ervan en voor de adviseur gevaarlijke stoffen. Onderstaand kort een overzicht: Tijdnormen Functies / eenheden 30 minuten 60 minuten 30 minuten minuten* Aanwezigheid meetplanleider Start werkzaamheden meetploeg Start werkzaamheden 3 e of 4 e meetploeg Start werkzaamheden eenheid bestrijding OGS Start werkzaamheden adviseur gevaarlijke stoffen 30 minuten Gereed voor vertrek ontsmettingseenheid *(afhankelijk van risicoprofiel) De wetgever is zich bewust van het feit dat in veel gevallen bovenstaande normen niet haalbaar zijn. Dit verwoorden respectievelijk minister en staatsecretaris van Binnenlandse Zaken in een hun brief aan de Tweede Kamer (21 januari 2010 en 13 juli 2010). De staatsecretaris stelt bijvoorbeeld in haar brief dat op het moment van schrijven de opkomsttijd binnen 8 minuten per provincie varieerde rond 15% in Groningen en Zeeland tot 43% in Zuid-Holland. 2.2 Gemotiveerd afwijken Het Bvr biedt het bestuur van de veiligheidsregio de mogelijkheid gemotiveerd van de tijdnormen af te wijken. Dit wil zeggen dat het bestuur kan besluiten voor specifieke objecten of gebieden een andere tijdsnorm te hanteren, tot maximaal 18 minuten. Dit als de kosten-baten afweging, rekening houdend met het risicoprofiel, daartoe aanleiding geeft (Memorie van Toelichting Bvr). Het bestuur moet op basis van een brandrisicoprofiel kunnen onderbouwen waarom de brandweer later mag komen. Daarbij moet ook gemotiveerd worden indien en op welke wijze eventuele maatregelen genomen worden die ervoor zorgen dat de overschrijding geaccepteerd is. Op deze manier wordt het bestuur verplicht tot een bewuste afweging van brandveiligheid. Brandweerzorg wordt daarmee breder gezien dan alleen repressieve maatregen, ook preventieve maatregelen maken hiervan deel uit. Risicobeheersing en preparatie/repressie worden dus integraal beschouwd. 2.3 Definitie opkomsttijd De opkomsttijd is te definiëren als de tijd tussen het moment dat een incident wordt gemeld bij de meldkamer en het moment dat de brandweer ter plaatse is. De Inspectie Openbare Orde en Veiligheid hanteert in haar rapport Operationele Prestaties Brandweer Opkomsttijden (2007) de volgende definitie voor het begrip opkomsttijd: Pagina 5 van 17

6 De opkomsttijd is opgebouwd uit een aantal bouwstenen. De verwerkingstijd is de tijd tussen de melding aan de meldkamer van de burger in nood en het alarmeren van de brandweer. De uitruktijd is de tijd tussen het alarmeren van de brandweer door de meldkamer en het tijdstip dat het eerste voertuig de kazerne verlaat op weg naar het brandadres. De rijtijd ten slotte is de tijd die het eerste voertuig nodig heeft om van de kazerne naar de plaats incident te gaan. De VRU sluit zich bij deze definitie aan. Grafisch ziet de definitie van de opkomsttijd er als volgt uit: 2.4 Definitie basisbrandweerzorg, specialismen en Grootschalig Optreden Het Bvr stelt allereerst specifiek tijdnormen voor de opkomsttijden van een basisbrandweereenheid, de (eerste) tankautospuit. Vervolgens stelt het Bvr, in het kader van basisbrandweerzorg, dat voor ondersteuningseenheden voor het redden en blussen op hoogte (redvoertuig), dezelfde tijdnormen gelden als voor de basisbrandweereenheid, echter alleen voor vastgestelde objecten door het bestuur van de veiligheidsregio. De repressieve prestaties van de brandweer strekken echter verder dan een tankautospuit en een redvoertuig. De repressieve prestaties omvatten ook specialistische taken. Voor deze specialistische taken zijn geen tijdnormen vastgelegd in de wet. Dit document rapporteert alleen over de opkomst van de eerste basisbrandweereenheid. Pagina 6 van 17

7 3.0 Landelijke ontwikkelingen 3.1 Onderzoeksrapport1 Ter plaatse van de inspectie voor Veiligheid en Justitie De Inspectie VenJ heeft de uitrukgegevens van de regio s verzameld die over de periode 1 juli 2009 tot en met 30 juni 2011 zijn vastgelegd zijn in het Gemeenschappelijk Meldkamersysteem (GMS). Deze gegevens zijn gefilterd op relevantie voor het onderzoek. De objectgegevens van de incidenten zijn vervolgens via de betreffende gebruikscategorieën uit het Bvr gekoppeld aan de bijbehorende tijdnormen. Deze zijn afgezet tegen de gerealiseerde opkomsttijden. Hieronder zijn twee grafieken opgenomen van de percentages van gerealiseerde opkomsttijden per regio uit het rapport Ter plaatse. De eerste grafiek toont het opkomstpercentage op basis van alle incidenten, dus ook meldingen van het Openbare Meldsysteem (OMS) voor automatische brandmeldinstallaties. De tweede grafiek geeft alleen de incidenten die via een 112-melding zijn binnen gekomen. 1 Publicatienr: j-14396: Ter Plaatse! Onderzoek naar de opkomsttijden en dekkingsplannen van de brandweer, juni 2012 Pagina 7 van 17

8 Het landelijk gemiddelde percentage uitrukken 112-meldingen dat binnen de betreffende tijdnormen wordt bereikt, bedraagt 53%. Slechts vier regio s scoren daar ruim boven. Twee conclusies uit het rapport ten aanzien van de opkomsttijden: De brandweerkorpsen in Nederland voldoen gemiddeld in 67% van het aantal uitrukken aan de tijdnormen uit het Bvr. De percentages verschillen sterk per regio en lopen uiteen van 43% tot 86%. In geen enkele regio wordt volledig voldaan aan de kwaliteitseisen (tijdnormen en dekkingspercentage) uit de eigen dekkingsplannen. Hoewel in 67% van de gevallen voldaan wordt aan het Bvr, tonen de resultaten van het huidige onderzoek een minder negatief beeld dan de conclusie verontrustend uit het onderzoek van de Inspectie OOV uit De daarin geconstateerde neerwaartse trend heeft zich niet verder doorgezet. 3.2 Vervolgonderzoek Inspectie VenJ Na de publicatie van het rapport ter plaatse heeft de minister van Veiligheid & Justitie de Inspectie VenJ gevraagd om begin 2013 opnieuw onderzoek te doen naar de dekkingsplannen brandweer om te meten of er hierin verbeteringen zijn aangebracht. Aanleiding hieroor waren vragen in de Tweede Kamer en in het Algemeen Overleg Nationale Veiligheid over sluiting van brandweerposten in Limburg Noord. Dit onderzoek heeft de afgelopen maanden plaats gevonden en de bevindingen van de Inspectie zijn op dit moment ter comenataar verzonden aan de Voorzitters van de Veiligheidsregio s. De Inspectie streeft er naar om het rapport begin juli aan te bieden aan de minister van Veiligheid en Justitie. Pagina 8 van 17

9 3.3 RemBrand2 In opdracht van het Veiligheidsberaad is in 2012 (wetenschappelijk) onderzoek (RemBrand fase 1) gestart naar een maatschappelijke verantwoordingsmethodiek voor brandweerzorg en brandveiligheid. De aanleiding voor dit onderzoek was het ontbreken van een uniforme en eenduidige methodiek die op landelijke schaal kan worden toegepast. De huidige kwaliteitsmeting is vastgelegd in de Wvr en is gebaseerd op de opkomsttijden in een beperkt aantal gevallen. Hetzelfde onderzoek maakt duidelijk dat de kwaliteit van brandveiligheid niet aan één set operationele normeringen i.c. de opkomsttijden, is af te meten. De eerste fase van het onderzoek is in het voorjaar 2013 afgerond. Deze fase heeft een raamwerk geleverd voor een wetenschappelijk model voor het objectief evalueren van de maatschappelijke effectiviteit van het functioneren van de brandweer. De tweede fase van het onderzoek richt zich op de verdere praktisch uitwerking van het wetenschappelijke model. Dat betekent dat criteria worden gedefinieerd van output- en outcome voor alle schakels van de veiligheidsketen, die een effect hebben op de impact van de brandweerzorg voor de maatschappij. Middels deze criteria dient het logische verband tussen de taken van de brandweer en de maatschappelijke impact inzichtelijk te kunnen worden gemaakt. De resultaten van fase 2 worden aan het einde van 2013 verwacht. 2 Uit TNO-rapport RA Definitief Veiligheidsberaad Pagina 9 van 17

10 4. Repressieve prestaties VRU 2011 en 2012 en Dekking Uitgangspunten en wijze van presenteren In dit hoofdstuk wordt een overzicht gegeven van de repressieve prestaties van de brandweer in de periode 2011 en 2012 in relatie tot de wettelijke vereisten. Deze opkomst wordt afgezet tegen de tijdnormen uit het Bvr. Op objectniveau wordt inzichtelijk gemaakt in hoeverre er voldaan wordt aan de tijdnormen en waar overschreden wordt. Daarna wordt ingegaan op de Dekking Kanttekening In voorliggend document zijn tijdnormen verbonden aan objecten met een specifieke objectfunctie. De gegevens van de objecten en objectfuncties zijn overgenomen uit de Basis Registratie Adressen en Gebouwen (BAG 2013). Niet in alle gevallen is het object (gebouw) te koppelen aan de objectfunctie uit de BAG. Enerzijds is dit een gevolg van een onnauwkeurige registratie in de BAG, anderzijds is er voor een aantal objecten geen koppeling gelegd tussen het Gemeenschappelijk Meldkamer Systeem (GMS) en de BAG. De kwaliteit van de BAG is een verantwoordelijkheid van de gemeenten. Op de koppeling met het GMS wordt vanuit het meldkamerproces ingezet om deze te kunnen realiseren. Ook andere veiligheidsregio s hebben hiermee te kampen. 4.2 Huidig materieel en huisvesting repressieve organisatie Voorliggende rapportage gaat over de actuele situatie van de repressieve organisatie en van de huidige spreiding van het operationele materieel en de huisvesting van de repressieve organisatie. In het totaal staan er 67 uitruklocaties/posten in de Veiligheidsregio Utrecht. 4.3 Opkomst eerste basiseenheid (wettelijk genormeerd) De repressieve prestaties van de basiszorgeenheden worden weergegeven op grond van de opkomst van de eerste basisbrandweereenheid. Dat is de eenheid (tankautospuit) waaraan de Bvr eisen stelt. Figuren A en B geografisch weer, waar de binnenbranden in de periode van 1 januari 2011 tot en met 31 december 2012 hebben plaats gevonden. Tevens zijn de opkomsttijden bij deze incidenten afgezet tegen de opkomsttijden uit de Bvr. Groene stipjes betekenen, dat de opkomsttijd van de eerste eenheid binnen de norm tijd van het Bvr was. Oranje stipjes betekenen, dat de opkomsttijd van de eerste eenheid een overschrijding had met een maximum van 2 minuten ten opzichte van de norm tijd van het Bvr. Rode stipjes betekenen, dat de opkomsttijd van de eerste eenheid een overschrijding had van meer dan maximum van 2 minuten ten opzichte van de norm tijd van het Bvr. Er zijn geen binnenbranden geweest die de opkomsttijd van 18 minuten hebben overschreden. In deze rapportage zijn alleen de binnenbranden weergegeven van objecten, die in het meldkamersysteem een koppeling hebben met de BAG. Pagina 10 van 17

11 Versie Figuur A. Geografische weergave incidenten in 2011 en 2012 in de dagsituatie, afgezet tegen het Bvr tijdnormen Pagina 11 van 17

12 Figuur B. Geografische weergave incidenten in 2011 en 2012 in de avond-, nacht en weekendsituatie, afgezet tegen het Bvr tijdnormen Pagina 12 van 17

13 Versie Repressieve Dekking 2013 In dit hoofdstuk wordt de dekking 2013 weergegeven. Dit is een berekende opkomst in relatie tot de wettelijke vereisten. Figuren C en E geven modelmatig weer in hoeverre de eerste basisbrandweereenheid kan voldoen aan de tijdnormen gesteld in het Bvr. Deze figuren zijn gebaseerd op daadwerkelijk gerealiseerde tijden voor de verwerkingstijd van de meldkamer en de uitruktijden van de posten. Dit niveau is gemeten over de laatste 24 maanden. De aanrijdtijd is bepaald op basis van een speciaal voor de brandweer ingericht routenavigatie rekenprogramma (CARE). De gemiddelde verwerkingstijd van de meldkamer is anderhalve minuut gebleken en de uitruktijden van de posten zijn per post verschillend. Figuur C. Geografisch totaal beeld regionale dekking basiseenheid 2013 in de dagsituatie, afgezet tegen het Bvr tijdnormen Pagina 13 van 17

14 Versie mei 2013 Figuur D. Totaal beeld regionale dekking basiseenheid 2013 in de avond- nacht en weekendsituatie, afgezet tegen het Bvr tijdnormen Figuur E. Geografisch totaal beeld regionale dekking basiseenheid 2013 in de avond- nacht en weekendsituatie, afgezet tegen het Bvr tijdnormen VRU / Project Veiligheidszorg op Maat / Opkomsttijden en de WVR / Versie 0.4 Concept Pagina 14 van mei 2013

15 Versie mei 2013 Figuur F. Totaal beeld regionale dekking basiseenheid 2013 in de avond- nacht en weekendsituatie, afgezet tegen het Bvr tijdnormen De figuren A en B geven een geografische totaalbeeld van de binnenbranden van de dag en avond-nacht-weekendsituatie in de periode t/m In deze figuren staan ook de percentages van de realisatie. De optelsom van deze realisatie is verwerkt in de onderstaande tabel in de kolom prestaties 2011 en De figuren C en E geven een geografische totaalbeeld van de berekende dekking in 2013 in de dag en avond-nacht-weekendsituatie. Hierbij zijn dus de objectfuncties uit het Bvr gekoppeld aan de betreffende tijdnormen. Dit is in de figuren D en F in een zogenaamde taartdiagram weergegeven. 4.5 Vergelijk prestaties en dekking en validatie rekenmodel Overzicht van percentages regionale opkomst basiseenheid afgezet tegen tijdnormen van het Bvr. Opkomstpercentages Prestaties 2008 t/m 2010 Dekking 2011 Prestaties 2011 en 2012 Dekking 2013 Binnen de norm 48% 51% 61% 56% Minder dan 2 minuten overschrijding 26% 31% 20% 23% Meer dan 2 minuten overschrijding 26% 18% 19% 21% VRU / Project Veiligheidszorg op Maat / Opkomsttijden en de WVR / Versie 0.4 Concept Pagina 15 van mei 2013

16 Versie mei 2013 Uit de bovenstaande tabel valt af te leiden, dat het rekenmodel voor de dekking (berekende opkomstprestaties) in grote mate overeenkomen met de daadwerkelijke realisatie. De gehanteerde rekenwijze voor het bepalen van de verwachte dekking valt binnen de bandbreedte van een aantal procenten en is derhalve goed toepasbaar voor de verdere uitwerking van het nieuwe dekkingsplan 2.0. VRU / Project Veiligheidszorg op Maat / Opkomsttijden en de WVR / Versie 0.4 Concept Pagina 16 van mei 2013

17 Versie mei 2013 Termen en definities: Dekkingsplan Opkomsttijd Brandrisicoprofiel Materieelspreidingsplan Slagkracht Een document met daarin de spreiding van personeel en materieel, de beschrijving van de opkomsttijden, waaronder gemotiveerd afwijken, inclusief financiële paragraaf. De tijd die verstrijkt tussen de aanname van de melding op de alarmcentrale tot het ter plaatse komen van de eerste brandweereenheid. Een geografische weergave van objecten, ingedeeld naar objectfuncties. Een document met daarin de beschrijving van de spreiding van materieel. Het benodigde potentieel wat noodzakelijk is voor een succesvolle bestrijding van een incident. Implementatieplan Veiligheidsniveau Veiligheidszorg Toolboxinstrumenten Operationele Organisatie Risicobeheersingsmaatregelen Een beschrijving en tijdsplanning om te komen tot de situatie zoals die is gewenst. Het totaal van veiligheid (het resultaat ). Dus een samenstelling van risico en veiligheidszorg die wordt geboden om het risico af te dekken. Het veiligheidsniveau geeft dus weer WAT het bestuur van de organisatie verwacht. De bestuurlijke uitgangpunten geven hier invulling aan. Dit geeft invulling aan de HOE-vraag en is hetgeen actief wordt georganiseerd om de risico s af te dekken. Dat kan door het leveren van repressie (warme kant) en/of preventie/risicobeheersing (koude kant). Maatregelen die getroffen kunnen worden om de veiligheidszorg te verhogen. Dat kan aan de kant van de operationele organisatie als op het gebied van risicobeheersing. De (brandweer)organisatie die optreedt bij het bestrijden van incidenten. De maatregelen die getroffen worden om een incident in een object te voorkomen en beheersbaar te houden. Hieronder valt ook voorlichting en beïnvloeding van de bewustwording van de gebruiker. VRU / Project Veiligheidszorg op Maat / Opkomsttijden en de WVR / Versie 0.4 Concept Pagina 17 van mei 2013