Roel van den Heuvel. Vogels van het Beuven en omgeving 2014

Transcriptie

1 Roel van den Heuvel Vogels van het Beuven en omgeving 2014 VWG de Peel November 2014

2 Vogels: Roel van den Heuvel Foto s voorblad: Roel van den Heuvel Met speciale dank aan: Robert Kastelijn, Antonio Mendoza, H. van den Heuvel Kaartjes: VWG de Peel/Roel van den Heuvel VWG de Peel p/a Merelstraat CJ Someren vwg-depeel@ivnastensomeren.nl Alle rechten voorbehouden. Niets uit dit rapport mag worden vermenigvuldigd d.m.v. druk, fotokopie, microfilm of op welke andere wijze dan ook, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de rechthebbenden noch mag het zonder schriftelijke toestemming worden gebruikt voor commerciële toepassingen en/of voor enig ander werk dan waarvoor het is vervaardigd. De auteur besteedt de grootst mogelijke aandacht aan de juistheid van informatie in dit rapport. Fouten zijn echter niet volledig uit te sluiten. U kunt daarom geen rechten ontlenen aan deze teksten MMXIV RvdH - HAS021r3 Vogels van het Beuven 2014 Inleiding en informatie 2

3 Inhoudsopgave Inleiding... 4 Broedvogels Resultaten... 5 Beschrijving per soort... 7 Dankzegging Dankzegging Vogels van het Beuven 2014 Inleiding en informatie 3

4 Inleiding en informatie Inleiding: Voor dit rapport is geprobeerd een overzicht van bijzondere broedvogelsoorten te krijgen die in 2014 een territorium op of nabij het Beuven hebben gehad. Het oppervlak van het totale onderzochte gebied is ongeveer 4 km2 of 400 ha. Ongeveer een derde hiervan is bos, hoofdzakelijk naaldbos (Grove Den) en gemengd bos. Een kwart is heide afgewisseld met grasvlakten en op het moment bestaat een groot gedeelte van het gebied nog uit kale zandvlakten. Het overige gedeelte bestaat uit water (voornamelijk bestaand uit het Beuven en het Starven) en moeras/dras. Broedvogels: De broedvogelresultaten zijn dit jaar gebaseerd op een inventarisatie van zeldzame broedvogelsoorten (BMP-B), aangevuld met een aantal algemenere soorten. Zeldzame broedvogelsoorten die niet in het rapport vermeld zijn waren dus niet aanwezig. Voor de territoria zijn de Sovon BMP criteria gehanteerd. Voor zekere broedgevallen zijn ten minste voedselvluchten, nesten (bouw) en/of jongen waargenomen. Niet vermelde algemenere soorten zijn mogelijk wel aanwezig in het gebied, niet vermelde zeldzame soorten zijn niet aangetroffen. Vrijwel het hele gebied is meerdere malen bezocht om de soorten te tellen, aan enkele soorten is extra aandacht besteed. Alle vormen van opzettelijke verstoring zijn vermeden, er is ook niet actief naar nesten gezocht. Totaal zijn 52 soorten broedvogels geïnventariseerd in het gebied, waaronder ten minste 13 Rode Lijst soorten, en werden er 380 territoria vastgesteld. De tellingen hebben plaatsgevonden van maart t/m augustus Doordat eind 2013 en begin 2014 veel bos is gekapt en andere werkzaamheden zijn verricht in het gebied (ook begin 2013), was wel ter verwachten dat er wat veranderingen zouden plaatsvinden in de aanwezige broedvogelsoorten. Zo zijn enkele bossoorten wat in aantal afgenomen (Grote Bonte Specht, Zwarte Mees) of verdwenen (Kleine Bonte Specht, Wielewaal), maar van een aantal andere bossoorten zijn de aantallen vrijwel gelijk gebleven en een enkeling zelfs toegenomen. Van een toename van soorten van open gebieden is in veel gevallen nog geen sprake, maar dit is ook niet vreemd, daar de kapvlakten hoofdzakelijk nog uit zand bestaan. De werkzaamheden zorgden wel voor de (tijdelijke) terugkeer van soorten als Kleine Plevier en de toename van Witte Kwikstaart. Bij de watervogels is vooral de terugkeer van de Geoorde Fuut interessant (ontbrak vanaf 2010). Zeer opmerkelijk is ook de dramatische afname van Roerdomp, van 5 territoria in 2011 naar 2 nu, mogelijk door het verdwijnen/verwijderen van riet en de vele verstoring die de afgelopen jaren heeft plaatsgevonden; werkzaamheden vanaf het najaar tot het vroege voorjaar (terwijl de vogels als ze al niet overwinteren dan juist terugkeren), de vele loslopende honden (ook op uiterst kwetsbare plekken), etc. Hopelijk keren er weer meer Roerdompen terug wanneer de rust is wedergekeerd. Helaas is er dit jaar ook geen Fluiter aangetroffen, maar deze soort ontbreekt wel vaker. Doordat we eindelijk weer een goede Kruisbekwinter hadden, keerde deze soort in 2014 ook weer terug als broedvogel. Tevens zijn tot en met februari ook Grote Kruisbekken aanwezig geweest in het gebied (ook zingend), maar dit heeft helaas niet tot broedgevallen geleid. Een grote groep Lepelaars (max 22) heeft een groot gedeelte van de zomer gepleisterd op het Beuven en het Starven, misschien leidt dit de komende jaren tot een nieuwe broedpoging. Op 1 juni is s avonds mogelijk een Woudaap gehoord, maar gezien het uitblijven van vervolgwaarnemingen is dit geval verder buiten beschouwing gelaten. Eind 2014 zijn voor het eerst sinds jaren ook weer Bosuilen gehoord in het gebied, mogelijk interessant voor het komende broedseizoen. Dit is mijn laatste inventarisatiejaar, hopelijk wordt de inventarisatie de komende jaren goed overgenomen. Vogels van het Beuven 2014 Inleiding en informatie 4

5 Territoria soorten Naam Aantal Territoria Waarvan Vastg. Broedgeval Dodaars Fuut Geoorde Fuut Aalscholver 1 Kolonie 15 1 (18) 1 (22) 1 (16) Roerdomp Grote Zilverreiger Knobbelzwaan Grauwe Gans Canadese Gans Nijlgans Krakeend Zomertaling Wintertaling Slobeend Tafeleend Kuifeend Havik Buizerd Boomvalk Waterral Kleine Plevier Kievit Koekoek Nachtzwaluw Groene Specht Zwarte Specht Grote Bonte Specht Boomleeuwerik Veldleeuwerik Boompieper Witte Kwikstaart Blauwborst Gekraagde Roodstaart Roodborsttapuit Zanglijster Grote Lijster Sprinkhaanzanger Grasmus Tjiftjaf Fitis Goudhaan Vogels van het Beuven 2014 Territoria soorten 5

6 Grauwe Vliegenvanger 1 2 Bonte Vliegenvanger Matkop Zwarte Mees Boomklever Boomkruiper Spreeuw Kneu Kruisbek Geelgors Rietgors Totaal Niet gebroed Geen territorium Zeker gebroed Vogels van het Beuven 2014 Territoria soorten 6

7 Dodaars 2 Na de dip van 2012 zit er weer een stijgende lijn in het aantal territoria Dodaars in het gebied. Voor het eerst sinds 2009 zijn er ook weer jongen waargenomen. Fuut 2 In navolging van top jaar met 14 territoria - is het aantal territoria van deze soort dit jaar dramatisch gekelderd tot een dieptepunt van slechts 2 (één op het Beuven en één op het Starven). Vogels van het Beuven 2014 Territoria soorten 7

8 Geoorde Fuut 1 Voor het eerst sinds 2010 kon er van deze soort weer een territorium worden vastgesteld op het Starven. Aalscholver 15 De Aalscholvers blijven stug doorbroeden op het Beuven. Het aantal territoria lag dit jaar wel wat lager dan voorgaande jaren. De eerste broedende vogels werden op 7 maart waargenomen en het eerste jong werd op 21 april gehoord. Op ten minste 4 nesten werden later 4 juvenielen gezien. Later in het seizoen is er op minimaal 1 nest nog een tweede keer gebroed, ook hierbij zijn jongen waargenomen. Vogels van het Beuven 2014 Territoria soorten 8

9 Roerdomp 2 Voor het eerst sinds 2002 is het aantal territoria van de Roerdomp tot onder de 3 gezakt. Met slechts 2 baltsende mannetjes (waarvan er ook maar 1 uitbundig baltste) is dus een dieptepunt bereikt. Mogelijk heeft dit te maken met de hoeveelheid riet die de afgelopen jaren verwijderd is en de vele verstoring die de afgelopen jaren heeft plaatsgevonden. Staat op de Rode Lijst als bedreigd. Grote Zilverreiger 1 Ook dit jaar overzomerde weer een paartje Grote Zilverreigers. De vogels zijn vooral vlak voor en in het begin van de broedperiode regelmatig samen gezien, ook werd 1 vogel enkele keren op dezelfde plek op Beuven-zuid waargenomen, maar helaas ook deze keer werd er geen broedpoging ondernomen. Staat op de Nederlandse Rode Lijst als gevoelig Vogels van het Beuven 2014 Territoria soorten 9

10 Knobbelzwaan 1 Van de Knobbelzwaan kon dit jaar 1 territorium worden vastgesteld, maar in tegenstelling tot voorgaande jaren is er geen broedpoging ondernomen. Grauwe Gans 5 Er zijn dit jaar net zoals in weer vijf paar Grauwe Ganzen met jongen waargenomen. De vogels met jongen van het Beuven, maar ook andere locaties op de hei, verzamelen zich later vaak op het s Heerenven. Vogels van het Beuven 2014 Territoria soorten 10

11 Canadese Gans 2 Dit jaar werden slechts twee territoria Canadese Gans vastgesteld, één van de twee paartjes kwam dit jaar echter wel tot broeden. Nijlgans 3 3 paar Nijlganzen met jongen zijn dit jaar waargenomen in het gebied, daarnaast werden geen andere territoria vastgesteld. Vogels van het Beuven 2014 Territoria soorten 11

12 Krakeend 2 Er konden van de Krakeend net zoals vorig jaar, twee territoria worden ingetekend. De aantallen kunnen jaarlijks flink schommelen, maar liggen gemiddeld rond de 3. Zomertaling 1 Van de Zomertaling kon dit jaar weer een territorium worden vastgesteld op het Beuven Staat op de Rode Lijst als kwetsbaar. Vogels van het Beuven 2014 Territoria soorten 12

13 Wintertaling 3 In het gebied konden dit jaar 3 territoria van deze soort worden genoteerd, waarvan twee op het nieuwe ven aan de zuidwest kant van het Beuven. Het aantal territoria ligt gelijk met dat van vorig jaar. Staat op de Rode Lijst als kwetsbaar. Slobeend 3 Er konden dit jaar slechts drie territoria Slobeend worden ingetekend. Beduidend lager dan 2012 en Staat op de Rode Lijst als kwetsbaar. Vogels van het Beuven 2014 Territoria soorten 13

14 Tafeleend 2 Van de Tafeleend konden dit jaar slechts twee territoria worden vastgesteld, één op het Beuven en één op het Starven. Op het Starven zijn ook jongen waargenomen. Kuifeend 7 De Kuifeend deed het in 2014 met 7 territoria uitzonderlijk goed. Dit aantal is voor het laatst gehaald in Bij het territorium op het Starven zijn ook jongen waargenomen. Vogels van het Beuven 2014 Territoria soorten 14

15 Havik 1 Dit jaar kon er weer een territorium van de Havik worden vastgesteld aan de zuidkant van het gebied. Dit staat niet aangegeven op de kaart. Een paartje werd regelmatig waargenomen, maar er is waarschijnlijk niet gebroed in het gebied. Buizerd 1 Ook in 2014 kon van de Buizerd een territorium worden genoteerd (niet aangegeven op de kaart). Alleen in 1998 werden meer territoriums van deze soort vastgesteld (2) en in sommige jaren ontbreekt de Buizerd in zijn geheel als broedvogel. Er is waarschijnlijk niet gebroed in het gebied. Vogels van het Beuven 2014 Territoria soorten 15

16 Boomvalk 1 Er kon ook dit jaar weer een territorium van de Boomvalk worden ingetekend in het gebied. (niet aangegeven op de kaart). Staat op de Rode Lijst als kwetsbaar. Waterral 8 Ten minste 8 territoria van de Waterral konden dit jaar worden genoteerd. De soort neemt dus voor het eerst sinds jaren weer toe in het gebied. Vogels van het Beuven 2014 Territoria soorten 16

17 Kleine Plevier 3 Door de werkzaamheden van afgelopen winter zijn er in het gebied weer meerdere tijdelijk geschikte broedlocaties voor de Kleine Plevier ontstaan in het gebied. Dit leverde dan ook drie territoria op. De soort is daarmee voor het eerst weer vertegenwoordigd sinds Kievit 1 Van de Kievit kon dit jaar weer een territorium worden ingetekend. Ook deze soort is vermoedelijk weer teruggekeerd door tijdelijk geschikt broedbiotoop, dat ontstaan is door de werkzaamheden. Vogels van het Beuven 2014 Territoria soorten 17

18 Koekoek 2 Er konden dit jaar weer twee territoria van de Koekoek worden vastgesteld. In één geval is ook een jong waargenomen dat gevoerd werd door een Graspieper. Staat op de Rode Lijst als kwetsbaar. Nachtzwaluw 8 Het aantal territoria van de Nachtzwaluw lag dit jaar met 8 iets lager dan de directe voorgaande jaren. Staat op de Rode Lijst als kwetsbaar. Vogels van het Beuven 2014 Territoria soorten 18

19 Groene Specht 1 De Groene Specht is weer terug na de opmerkelijke afwezigheid van afgelopen jaar, er kon weer 1 territorium worden ingetekend. Zwarte Specht 1 Ook in 2014 kon weer een territorium van de Zwarte Specht worden genoteerd. Vogels van het Beuven 2014 Territoria soorten 19

20 Grote Bonte Specht 10 Waarschijnlijk als gevolg van de bomenkap van afgelopen winter lag het aantal territoria van de Grote Bonte Specht flink wat lager dan voorgaande jaren. In 7 gevallen werden ook nesten met jongen waargenomen. Boomleeuwerik 6 Na de piek van 2012 is het aantal territoria van de Boomleeuwerik weer wat aan het afnemen, tot 6 dit jaar. Vogels van het Beuven 2014 Territoria soorten 20

21 Veldleeuwerik 2 Van de Veldleeuwerik konden dit jaar slechts twee territoria worden vastgesteld, dit is een bijzonder laag aantal. Mogelijk gaat deze soort in de toekomst nog wel profiteren van meer geschikt broedbiotoop door de bomenkap. Staat op de Nederlandse Rode Lijst als gevoelig. Boompieper 33 Met 33 territoria deden de Boompiepers het iets slechter dan 2012 en De soort blijft echter goed vertegenwoordigd in het gebied, met een aantal vergelijkbaar met het gemiddelde vanaf Vogels van het Beuven 2014 Territoria soorten 21

22 Witte Kwikstaart 5 De Witte Kwikstaart heeft met 5 territoria duidelijk geprofiteerd van nieuw geschikt broedbiotoop ontstaan door de werkzaamheden in het gebied. Blauwborst 12 Net zoals in 2013 konden er dit jaar 12 territoria Blauwborst worden genoteerd in het gebied. Vrijwel alle territoria lagen in de buurt van het Beuven. Vogels van het Beuven 2014 Territoria soorten 22

23 Gekraagde Roodstaart 17 Er konden in territoria van de Gekraagde Roodstaart worden vastgesteld in het gebied, iets lager dan voorgaande jaren, maar de soort lijkt in ieder geval tot dusver geen grote last te hebben van de boskap in het gebied. Roodborsttapuit 22 Van de Roodborsttapuit konden dit jaar 22 territoria worden vastgesteld, vergelijkbaar met top jaar Deze soort kan in de toekomst mogelijk ook nog eens gaan profiteren van meer geschikt broedbiotoop. Vogels van het Beuven 2014 Territoria soorten 23

24 Zanglijster 3 Ten minste 3 territoria van de Zanglijster konden worden ingetekend. Grote Lijster 2 Van de Grote Lijster konden dit jaar twee territoria worden genoteerd. Vogels van het Beuven 2014 Territoria soorten 24

25 Sprinkhaanzanger 4 Het aantal territoria Sprinkhaanzanger blijft tussen de 3 en 4 schommelen. Dit jaar werden weer 4 baltsende mannetjes waargenomen, allen op plekken die voorgaande jaren ook vaak bezet waren. Grasmus 6 Ten minste 6 territoria van de Grasmus konden in 2014 worden ingetekend. Vogels van het Beuven 2014 Territoria soorten 25

26 Tjiftjaf 29 Van de Tjiftjaf konden dit jaar maar liefst 29 territoria worden genoteerd. De soort blijft daarmee goed vertegenwoordigd in het gebied. Fitis 83 De talrijkste getelde soort in het gebied is de Fitis. De teller kwam dit jaar uit op een respectabel aantal van 83 zangposten. Vogels van het Beuven 2014 Territoria soorten 26

27 Goudhaan 15 Het aantal territoria van de Goudhaan bleef dit jaar op 15 steken, maar dat is vergelijkbaar met de voorgaande jaren. Grauwe Vliegenvanger 1 Van deze soort - die lastig te inventariseren is - kon dit jaar 1 territorium worden vastgesteld. Staat op de Rode Lijst als gevoelig. Vogels van het Beuven 2014 Territoria soorten 27

28 Bonte Vliegenvanger 2 Deze soort broedt niet jaarlijks in het gebied, maar dit jaar was de Bonte Vliegenvanger zelfs met 2 territoria vertegenwoordigd. Staat op de Rode Lijst als gevoelig. Matkop 4 Het aantal Matkoppen lag dit jaar met 4 net zo hoog als in Staat op de Rode Lijst als gevoelig. Vogels van het Beuven 2014 Territoria soorten 28

29 Zwarte Mees 9 De Zwarte Mees lijkt negatieve gevolgen ondervonden te hebben van de boskap die heeft plaatsgevonden. Het aantal territoria bleef in 2014 op slechts 9 steken. Boomklever 1 Er kon dit jaar slechts 1 territorium Boomklever worden vastgesteld. De soort was nimmer talrijk in het gebied, maar heeft mogelijk nadelige gevolgen ondervonden van de boskap. Vogels van het Beuven 2014 Territoria soorten 29

30 Boomkruiper 14 Het aantal territoria Boomkruiper kwam dit jaar uit op 14, dit is vergelijkbaar met voorgaande jaren. Spreeuw 3 Voor het eerst sinds 2010 konden er weer territoria worden vastgesteld van de Spreeuw en dan meteen 3. Vogels van het Beuven 2014 Territoria soorten 30

31 Kneu 5 Van de Kneu konden dit jaar 5 territoria worden genoteerd, twee minder dan top jaar Staat op de Rode Lijst als gevoelig. Kruisbek 2 Ten minste 2 territoria Kruisbek konden dit jaar worden genoteerd in het gebied. Bij 1 van deze territoria werd ook nestbouw geconstateerd. Net ten zuiden van het gebied was nog een territorium aanwezig. Vogels van het Beuven 2014 Territoria soorten 31

32 Grote Kruisbek 0 Na de invasie van afgelopen winter zijn diverse Grote Kruisbekken (max 16) in het gebied rond blijven hangen, ook ruim tussen de datumgrenzen. Er werd op 28 januari zelfs een zingend mannetje waargenomen. Helaas zijn er na 13 februari geen zekere waarnemingen van deze soort meer gedaan. Geelgors 8 Voor het eerst sinds 2006 konden weer 8 territoria Geelgors worden vastgesteld. Er lijkt weer een stijgende lijn in te zitten bij deze soort. Vogels van het Beuven 2014 Territoria soorten 32

33 Rietgors territoria konden dit jaar van de Rietgors genoteerd worden, een vergelijkbaar aantal met de directe voorgaande jaren. Vogels van het Beuven 2014 Territoria soorten 33

34 Speciale dank aan Robert Kastelijn Herman van den Heuvel Antonio Mendoza Met dank aan Aanvullende waarnemingen: Jos Aarts Piet Gruijters Carel van der Zanden Henk Munsters VWG de Peel Jo van Zanten Jeu van Rijswick Jan Timmermans Jan van der Loo Oudere inventarisatie gegevens: VWG de Peel; G Stooker, Martien Vinken, Piet Vinken, Rinie v.d. Voort, Carel van Dijk en Jan- Erik Kikkert, Jan Timmermans en Willem van Eijk. Aanvullende waarnemingen: Waarneming.nl Foto s voorpagina Roel van den Heuvel Kaartjes: VWG de Peel/Roel van den Heuvel Soortinformatie: Vogelbescherming Nederland Wikipedia.nl Medewerking: Gemeente Someren en Staatsbosbeheer hartelijk dank voor hun medewerking, zonder welke dit rapport niet mogelijk was geweest. Vogels van het Beuven 2014 Speciale dank aan 34

35 Geraadpleegde Bronnen: Nederlandse Rode Lijst Vogels 2004 (Wikipedia): ( Vogels (Wikipedia): ( Vogelbescherming Vogelgids: ( Sovon Handleiding Broedvogelonderzoek 2011 (van Dijk A.J. & Boele A. 2011, Sovon Vogelonderzoek Nederland, Nijmegen): ( VWG de Waarneming.nl: ( Vogels in de Kempen: ( Vogels van het Beuven 2013 (van den Heuvel): ( Vogels van het Beuven 2012 (van den Heuvel): ( Vogels van het Beuven 2011 (van den Heuvel): ( Vogels van het Beuven 2010 (van den Heuvel): ( Broedvogels van het Beuven 2008 en 2009 (Timmermans/van Eijk/van der Loo): ( Broedvogel Inventarisatie Beuven 2004 (Timmermans/van Eijk): ( Vogels van het Beuven 2014 Met dank aan 35

36 Meer informatie over Trektelpost de Strabrechtse Heide is te vinden op Meer informatie over bijzondere vogels op de Strabrechtse Heide is hier te vinden. (Bijzondere Vogelsoorten Strabrechtse Heide, van den Heuvel). Nieuwe versie verschijnt begin Alle rechten voorbehouden. Niets uit dit rapport mag worden vermenigvuldigd d.m.v. druk, fotokopie, microfilm of op welke andere wijze dan ook, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de rechthebbenden noch mag het zonder schriftelijke toestemming worden gebruikt voor commerciële toepassingen en/of voor enig ander werk dan waarvoor het is vervaardigd. De auteur besteedt de grootst mogelijke aandacht aan de juistheid van informatie in dit rapport. Fouten zijn echter niet volledig uit te sluiten. U kunt daarom geen rechten ontlenen aan deze teksten. MMXIV RvdH - HAS021r3 Vogels van het Beuven 2014 Met dank aan 36