Programmabrede werkconferentie Doorbraakproject Onderwijs & ICT

Transcriptie

1 Programmabrede werkconferentie Doorbraakproject Onderwijs & ICT 11 november 2015 Fotografie: Marcel Vogel, met uitzondering van *

2 Programma Doorbraakprojectsessies Slim inkopen Goudriaan I Anita Vlonk & Margreet Vermeer Een andere blik op financiën (vanuit Slimmer leren met ICT ) Leeuwen I Rick de Wit, Okko Huising & Hans Kelderman Masterclass ict-infractructuur en bouwblokken Diamond II Michael van de Wetering & Olaf de Groot In gesprek: Hoe regelt u de aankoop van devices? Goudriaan I Anita Vlonk & Margreet Vermeer Panelgesprek: Curriculum bewustzijn Mees Manon Haartsen Panelgesprek dashboard leerlingvoortgang in het vo Mees Willem-Jan van Elk Voordelen van digitaal toetsen in het VO en PO Veder Room Rob Looij & Jacob Raap Versnellingsvragenveiling Leeuwen II Erwin Bomas Privacy van leerlingen regel je met je leverancier Goudriaan I Job Vos Panelgesprek Leermateriaal en leeromgeving Mees Rens van den Boogaard & Arjan Geurts 2

3 3

4 Opening Op 11 november 2015 organiseerde SURF en Kennisnet de onderwijsdagen, gericht op het PO & VO. Toine Maes, directeur van Kennisnet, trapt de dag af met een openingsspeech voor een zeer volle zaal. Hij heet iedereen van harte welkom. Vervolgens kondigt hij Simone Walvisch, de vice-voorzitter van de PO-Raad, aan. Toine Maes, directeur Kennisnet 4

5 Keynote speaker (1/2) Vervolgens is het woord aan Simone Walvisch, vicevoorzitter van de PO-Raad, die haar visie geeft op het thema onderwijs op maat en het belang van collectieve aanpak van uitdagingen in het onderwijs. Simone Walvisch, vice-voorzitter PO-Raad Simone trapt haar speech af met een stuk uit de film back to the future wat een beeld geeft van de voorgestelde veranderingen in Niet alle veranderingen zijn uitgekomen, maar technologieën hebben wel voor veel vooruitgang gezorgd, ook in het onderwijs. Hierdoor hebben scholen te maken met nieuwe vraagstukken, zoals privacy waarborging van leerlingen bij de inzet van ICT in het onderwijs. Daarom hebben de scholen, vertegenwoordigd door de PO-Raad en de VO-raad, en aanbieders een privacy convenant afgesloten. Ze roept alle leveranciers op het convenant te tekenen. Het convenant is te vinden op: Ook is er een voorbeeld model bewerkersovereenkomst voorbeeld opgesteld zodat scholen afspraken kunnen maken met leveranciers. 5

6 Keynote speaker (1/2) Onderwijsvernieuwing is niet meer goed of fout. Hoe klein of groot de stappen ook zijn, het zijn stappen die voortkomen uit de mensen zelf. Als deze veranderingen tot onderwijsvernieuwing gedragen en gestoeld zijn op verbeteringen die een team zelf wil doorgaan, dan is dat het belangrijkste. Het voorstellingsvermogen speelt hier een belangrijke rol bij. Vandaar de tweede oproep: scholen, ga bij elkaar kijken. Simone Walvisch, vice-voorzitter PO-Raad Zolang we onze fantasie kunnen gebruiken, is de toekomst voorspelbaar Een laatste oproep wordt gedaan naar zowel de scholen als de leveranciers. De PO-Raad heeft samen met de VO-raad een geactualiseerd PvE opgesteld voor de leermiddelenketen. Blijf hierover met elkaar in gesprek, zodat vraag en aanbod goed op elkaar aansluiten in deze digitaliserende samenleving. De PO-Raad is hard aan de slag samen met de partners voor het creëren van de juiste randvoorwaarden, maar de scholen moeten het doen. 6

7 Keynote speaker (2/2) De tweede keynote speaker is Danny Mekic, van het bedrijf NewTeam, die stelt dat kinderen helemaal niet (alleen) moeten leren programmeren maar ook andere essentiële vaardigheden moeten leren zoals persoonlijk leiderschap. Doordat de technologie constant in ontwikkeling is leiden we op voor banen die nog niet eens bestaan. Hierdoor zijn toekomstige banen en opleidingsbehoeften lastig te voorspellen en is het nog belangrijk om te letten op wat de leerling leuk vindt. Als je leert wat je leuk vindt, leer je makkelijker en sluit een leven lang leren goed aan bij de leerling. ICT kan dit leren veranderen op snelheid, inhoud en toepassing. Gelukkig is de wereld nooit uitgeleerd. Danny Mekic, NewTeam 7

8 Impressie netwerkplein * *foto niet gemaakt door Marcel Een Vogel initiatief van de PO-Raad, VO-raad en de ministeries van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap en Economische Zaken. 8

9 Sessie Slim inkopen Goudriaan I Anita Vlonk & Margreet Vermeer Een korte introductie van de activiteiten waar onder de vlag van inkoop-doorbraakproject aan gewerkt wordt. De invalshoeken zijn versterken vraag en ontzorgen. Dat eerste heeft met name betrekking op leermiddelen; ontzorgen is de invalshoek van de tools die beschikbaar komen over connectiviteit en ict-netwerkinfra. Wat kunt u verwachten? Wat is al gedaan? In deze sessie informeren we u en ziet u welke tools er al zijn, en welke binnenkort beschikbaar komen voor het po en vo.

10 Resultaten De belangrijkste kernbevindingen Bestuurlijk hebben we een aantal stappen te zetten op het gebied van inkoop. Hiervoor is het van belang dat ICT passend is bij de manier hoe je je onderwijs inricht. Als je vraag helder is, kan je als school of bestuur kijken hoe en waar je kunt inkopen. Een heldere vraag komt het gesprek met aanbieders als het aankomt op inkopen ten goede. De belangrijkste bevindingen uit de sessie: Combineer leermiddelen slim. ICT, boeken, hulpmiddelen, je hebt het allemaal nodig om het onderwijs op maat aan te bieden. Maar, als we een keuze moeten maken, wil je je als school vooraf niet vastleggen. Dat is te kostbaar. Vandaar dat scholen zich op dit momentsoms gedwongen voelen om buiten uitgeverijen in te kopen. Tip uit de zaal: Oefensoftware kan je elders kopen dan waar je de methode koopt. Snel internet in de klas: regel het! De digitale eindtoets komt eraan, het aantal devices groeit en de school maakt steeds meer gebruik van cloudservices. Hierdoor is de school als geheel steeds meer gebaat bij snel internet. Vraag advies via de PO-Raad en VO-raad over het inkopen van snel internet in de klas, zodat de kennis die nu op wordt gedaan passend is bij uw vragen van morgen. En, zodat de raden hierover juiste gesprek over dit onderwerp met het ministerie voeren binnen het Doorbraakproject. Investeer in onafhankelijk advies en expertise over connectiviteit en maak afspraken over de evaluatie van de kwaliteit van de dienstverlening. Take-home message Benader de sectorraden bij problemen over connectiviteit. 'Zij weten de juiste partijen met elkaar in verbinding te brengen. Hier kan een sector raad in helpen, aldus één van de deelnemers uit de volle zaal. 10

11 Sessie Een andere blik op financiën (vanuit Slimmer leren met ICT ) Leeuwen I Rick de Wit, Okko Huising & Hans Kelderman Wilt u investeren in uw onderwijs met de inzet van (meer) ICT, maar loopt u tegen financiële beperkingen aan? In deze sessie gaan we in op een vraag als hoe creëer ik ruimte in mijn begroting om te kunnen investeren?. Rick de Wit, adjunct-directeur Infinite Financieel BV, neemt u mee in de ruimte die de begroting u biedt. Vervolgens gaat Okko Huising, senior adviseur Kennisnet, in gesprek met Hans Kelderman, voorzitter college van bestuur Aloysius Stichting over zijn ervaringen met het creëren van ruimte om te investeren en is er ruimte voor en gesprek met de zaal. Na deze sessie loopt u naar buiten met een creatieve kijk op financiën en begrotingsvraagstukken.

12 Resultaten De belangrijkste kernbevindingen Om ruimte te creëren op de begroting moet er geredeneerd worden vanuit de onderwijs visie, wat vinden we belangrijk en waar willen we naartoe? Maak een duidelijke koppeling tussen beleid en financieel management zodat niet de boekhouding maar de beleidsvisie de begroting dicteert. Presenteer het ook als één geheel door er één document van te maken, maar ook door het te behandelen binnen één agendapunt. Take-home message Gefundeerd keuzes maken in beleid en onderwijsvisie, dit vertalen naar doelen, hierin investerings- en financieringskeuzes maken en vervolgens daar stringent aan vast houden (méér dan 1 jaar!). 12

13 Sessie Masterclass ict-infractructuur en bouwblokken Diamond II Michael van de Wetering & Olaf de Groot Op bestuursniveau is een scherp oog nodig voor de kansen en (on)mogelijkheden van ICT voor het onderwijs. Door de digitalisering verandert de samenleving en dat geldt ook voor het primair onderwijs. Leerlingen moeten worden voorbereid op nieuwe ontwikkelingen en er ontstaan nieuwe mogelijkheden om te leren. Zo wordt onder meer mogelijk dat leerlingen meer op maat les kunnen krijgen. De masterclass Infrastructuur geeft overzicht over welke basisinfrastructuur er in ieder geval dient in ieder geval op orde dient te zijn? Welke ict bouwblokken hebben uw scholen nodig om onbezorgd aan de slag te kunnen met ict in het dagelijks onderwijs. Aan bod komen ICT-toepassingen in de cloud, devices zoals laptops en tablets, eisen aan interne netwerken, Wi-Fi en internetverbindingen en de veiligheid daarvan. Deze masterclass is een interactieve sessie waarbij vanuit verschillende rollen wordt gekeken naar de functionele eisen die gesteld moeten worden aan een toekomstvast infrastructuur.

14 Resultaten Take-home message Ga vooral het gesprek aan met alle stakeholders in het proces. Dat gesprek kan je perfect voeren met behulp van de werkvorm die wordt uitgelegd: ikel/formuleer-je-functioneleict-wensen-met-dezechecklist/ 14

15 Sessie In gesprek: Hoe regelt u de aankoop van devices? Goudriaan I Anita Vlonk & Margreet Vermeer Stel, u denkt na over de aanschaf van devices binnen uw schoolcontext. Wat zijn vragen die op u afkomen? In deze informatieveen interactieve sessie gaan we in op vragen zoals: device, waarvoor heb je ze nodig? Wat zijn de verschillen in gebruik? Waar moet u over nadenken? Na de sessie heeft u meer bagage om de juiste keuzes en meer zicht op de verschillende plus bijbehorende verwervingstrategieën plus bijbehorende gevolgen.

16 Resultaten De belangrijkste kernbevindingen Bij de aanschaf van devices voor het onderwijs is het belangrijk een aantal dingen af te vragen; hoe ziet mijn onderwijs eruit? Wat heb ik nodig? Waar betaal ik precies voor? Welke service ontvang ik? Welk device is het best passend? Welke technische eisen stel ik aan het device? Scholen geven aan dat ze devices om verschillende redenen gebruiken; om onderwijs op maat te kunnen bieden, om onderwijs aantrekkelijker te kunnen maken en om beter aan te sluiten bij de leefwereld van leerlingen. De inzet van devices leidt tot meer zelfstandig werken voor de leerling en meer inzicht in de voortgang van de leerling. Van de docent vraagt het meer didactische en analytische vaardigheden. Take-home message Bij het verwerven van devices is het goed om je als school af te vragen waar je precies voor betaalt en welke service je ontvangt van de leverancier. Wees als school bewust van waar je voor betaalt. Ben je geïnteresseerd in een gebundelde aanbesteding of een andere vorm van inkoopsamenwerking? Laat het weten aan de sectorraad. 16

17 Sessie Curriculum bewustzijn: panelgesprek Mees Manon Haartsen In dit panelgesprek gaan we in op vragen als: denken leraren na over curriculum? En is dat eigenlijk wel nodig? Wordt het onderwijs er beter van als leraren hierover nadenken? Of ontzorgen goede producten (bijvoorbeeld de methode) ze op dit gebied volledig? En als ze er wel over na moeten of willen denken, wat hebben ze daar dan voor nodig? Het Doorbraakproject organiseert drie panelgesprekken over onderwerpen die op dit moment spelen binnen het VO: curriculum bewustzijn, dashboard en verbinding content platform. Het belangrijkste doel van de panelgesprekken is het delen van de opvattingen van de deelnemers van het panel én van de zaal over het geagendeerde thema. De deelnemers komen onder leiding van een gespreksleider tot bepaalde meningen, opvattingen en suggesties. Hiermee leren zowel deelnemers, zaal als het Doorbraakproject meer over dit onderwerp en dit helpt daarna (hopelijk) bij het verder richten van activiteiten. Aan het panel namen deel: - Algonda Wijnia, Stad&Esch Lyceum - Stephan de Valk, de Geu, protefeuillehouder VO (directeur Strategie en Innnvatie - Janneke Plaisier, Co-founder Lessonsup - Luc Sluitman, SLO

18 Resultaten De belangrijkste kernbevindingen Alle panelleden zijn van mening dat curriculum bewustzijn belangrijk is; een belangrijk onderdeel van het curriculum zijn leerdoelen. Als docenten zich bewust zijn van het curriculum kunnen ze variëren op inhoud en kiezen tussen verschillende leermiddelen. Er is behoefte aan goed digitaal leermateriaal waarbij zichtbaar de relatie met leerdoelen weergegeven is. Educatieve uitgeverijen zijn bezig met het ontwikkelen ervan, maar de ontwikkeling gaat stap voor stap. Het helpt als meer scholen in gesprek gaan met aanbieders van leermaterialen om de wensen rondom de link met het curriculum kenbaar te maken. Take-home message Scholen kunnen zich oriënteren op het curriculum middels het curriculaire spinnenweb van SLO en worden opgeroepen om hun wensen meer kenbaar te maken. 18

19 Sessie Panelgesprek dashboard leerlingvoortgang in het vo Mees Willem-Jan van Elk In dit panelgesprek gaan we in op vragen als: Hoe kan een dashboard dat inzicht geeft in de voortgang van de leerling bijdragen aan gepersonaliseerd onderwijs? Wat heeft het een leraar of een leerling te bieden? Wat heeft hij/zij hiervoor nodig? Wat zijn de ontwikkelingen in de markt? Wat kan er nu al, en wat nog niet? En willen we dat eigenlijk wel: nog meer gegevens en metingen...? Het Doorbraakproject organiseert drie panelgesprekken over onderwerpen die op dit moment spelen binnen het VO: curriculum bewustzijn, dashboard en verbinding content platform. Het belangrijkste doel van de panelgesprekken is het delen van de opvattingen van de deelnemers van het panel én van de zaal over het geagendeerde thema. De deelnemers komen onder leiding van een gespreksleider tot bepaalde meningen, opvattingen en suggesties. Hiermee leren zowel deelnemers, zaal als het Doorbraakproject meer over dit onderwerp en dit helpt daarna (hopelijk) bij het verder richten van activiteiten. Panel: - Rianne Rhodes (GEU co-portefeuillehouder VO) - Kees Mastenbroek (Directielid, Topicus Onderwijs) 19

20 Resultaten De belangrijkste kernbevindingen Er zijn inmiddels nogal wat ontwikkelingen op het gebied van inzicht in de voortgang van het leren. In het onderwijs is er namelijk steeds meer behoefte aan overzichten die aangeven hoe het staat met de voortgang van leerlingen. Beide panelleden bevestigen dat in het VO (waarin het onderwijs meestal door vakdocenten wordt verzorgd) de uitgevers voor de docent de belangrijkste bron van informatie zijn. Zij leveren dashboards die inzicht geven in de voortgang door de methode. In discussie met de zaal wordt duidelijk dat het onderwijs niet alleen zicht wil op de voortgang binnen een vak. Er is ook behoefte aan zicht op de voortgang over de vakken heen, zicht op de voortgang in het ontwikkelen van vaardigheden. Daarnaast wil men inzicht in de voortgang bij het gebruik van ander materiaal dan dat van één uitgeverij. Kees Mastenbroek verwacht dat er over een aantal jaar geen silo s meer zijn bij uitgevers, maar dat leermaterialen uit verschillende bronnen gebruikt worden, hoewel er nog wel ruimte zijn voor (slanke) kernmethoden. Gedetailleerde gegevens over de voortgang komen dan bijeen in de ELO of LVS, waarmee zicht kan worden gegeven in de voortgang. Rianne Rhodes vertelt dat de GEU een R&D initiatief is gestart om samen met scholen de vraag achter de vraag achter de vraag helder te maken, en te zorgen dat gegevens voor een overkoepelend overzicht beschikbaar komen. Take-home message Goede analyse over de voortgang van het leren en goede begeleiding hierbij zit in twee dingen: motivatie en inspiratie. Rianne Rhodes: 'de docent is echt het allerbeste analyse instrument, dat is nooit te vervangen'. Motivatie voor het leren en inspiratie om het beste uit jezelf te halen ligt bij de leerling. Om hier vroegtijdig inzicht in te hebben, beluisterd Kees dat wordt gesproken over een goed observatie instrument. Hier is internationaal veel ontwikkeling gaande. Er is internationaal veel ontwikkeling rond instrumenten daarvoor, die feedback kunnen geven aan docent en leerling. Wat rest is de vraag hoe dashboards een plek in het complete plaatje van de les krijgen. Zodat leerling en leraar vroegtijdig inzicht in het leren krijgen, waarop tijdig bijgestuurd kan worden. Vandaar dat het aanbod zich zal blijven ontwikkelingen en de scholen hun vragen verenigd via Leerlabs en/of Versnellingsvragen kenbaar kunnen maken. 20

21 Doorbraakproject Beschrijving sessie Onderwijs & ICT Voordelen van digitaal toetsen in het VO en PO Veder Room Rob Looij & Jacob Raap In deze sessie krijgt u informatie over de voordelen van digitaal toetsen in zowel het PO als het VO. Aan de hand van twee casussen, de diagnostische tussentijdse toets in het VO die voor het eerst in februari 2016 zal worden afgenomen én de vernieuwing van de Centrale Eindtoets in 2018, zal Rob Looij de voordelen schetsen. Tevens krijgt u de gelegenheid al uw vragen te stellen aan vertegenwoordigers van scholen die meewerken aan de ontwikkeling van beide toetsen.

22 Resultaten De belangrijkste kernbevindingen Digitaal toetsen heeft veel voordelen: het verkort de toetstijd (of geeft de mogelijk meer informatie te verzamelen in dezelfde tijd); het geeft de mogelijkheid leerlingen te toetsen op hun eigen niveau; je hebt als leerkracht sneller rapporten in bezit en minder corrigeertijd; voor leerlingen in het speciaal onderwijs zijn de toetsen rustiger en toegankelijker; het geeft de mogelijkheid proefitems i.p.v. een proeftoetsing af te nemen en het verrijkt de itemvormen en de inhoud. Nadelen van digitaal toetsen zijn: het vraagt meer organisatorische voorbereidingen; de computervaardigheden van leerlingen zijn belangrijker; de school moet een goede en betrouwbare ICT-infrastructuur hebben en goede ICT ondersteuning. In 2018 wordt er voor het eerst een digitale eindtoets afgenomen, in 2016 proberen 600 scholen de digitale eindtoets uit. Take-home message Digitaal toetsen heeft veel voordelen zoals verkorting van de toetstijd en de mogelijkheid te toetsen op het niveau van de leerling. Als een school digitaal gaat toetsen dan is het belangrijk dat de school goed voorbereid is en goede ICT-ondersteuning en infrastructuur heeft. Richt je voor advies tot de sectorraden. 22

23 Sessie Versnellingsvragenveiling Leeuwen II Erwin Bomas Versnellingsvragen zijn vragen van schoolbesturen in het po met betrekking tot een nieuwe of bredere inzet van ict in het onderwijs die nu nog niet mogelijk is. Vanuit het Doorbraakproject helpen de PO-Raad en Kennisnet met procesbegeleiding en expertise deze vragen op te lossen. In deze sessie krijgt u een toelichting over versnellingsvragen en pitches van schoolbesturen die aan een versnellingsvraag werken. Na afloop kunt u met de scholen in gesprek hierover. Ook kunnen scholen zelf een nieuwe versnellingsvraag indienen. Als scholen een van de versnellingsvragen delen kunnen ze zich aansluiten als ondersteuner. 23

24 Resultaten De belangrijkste kernbevindingen Scholen zijn in verschillende fases bezig met pilots, trajecten en processen. Het is een zoektocht naar de juiste diagnoses en passende interventies. Er is behoefte aan meer inzicht in de voortgang van leerlingen ter ondersteuning van de leerkracht. 1 dashboard is nodig met alle informatie over de leerling voor het bijhouden van vorderingen op het eigen niveau. Men vindt het belangrijk een duidelijk leerkrachtprofiel te hebben en een goed professionaliseringsbeleid voor leraren. Opgeroepen werd om de vraagmacht te bundelen en gezamenlijk op te trekken naar de markt om de randvoorwaarden voor het oplossen van een aantal versnellingsvragen te realiseren. Take-home message Voor nadere informatie over het proces van de versnellingsvragen zie de website van de PO-Raad ( download de infographic (deze geeft het proces van begin tot eind van de versnellingsvragen weer). 24

25 Sessie Privacy van leerlingen regel je met je leverancier Goudriaan I Job Vos De school is verantwoordelijk voor de privacy van de leerling. Bij het gebruik van ict in het onderwijs, worden leerlinggegevens met leveranciers gedeeld. Mag de leverancier zelf bepalen wat hij doet met die data, of bepaalt de school dat? Dit jaar hebben publieke en private partijen in het po en vo, in het convenant Digitale onderwijsmiddelen en privacy afspraken gemaakt over het gebruik van leerlinggegevens. Tijdens deze werksessie wordt praktisch uitleg gegeven welke afspraken een bestuurder moet maken met leveranciers. 25

26 Resultaten De belangrijkste kernbevindingen Over de privacy van leerlingen leven er veel vragen; is de privacy van leerlingen voldoende beschermd? Waar worden de gegevens van leerlingen opgeslagen? En heb je als school controle over de data die wordt opgeslagen bij leveranciers of uitgeverijen? De brochure 'Privacy in 10 stappen - een praktische handleiding voor privacy op school' helpt je ICT op een verantwoorde manier in te zetten voor het onderwijs. Scholen moeten verantwoord en zorgvuldig omgaan met leerlinggegevens. De brochure is een handleiding die je in 10 stappen laat zien hoe je dit kunt bereiken. De sectorraden en meerdere brancheorganisaties hebben het Convenant Digitale Onderwijsmiddelen en Privacy - leermiddelen en toetsen ondertekend om de privacy van leerlingen te waarborgen. Alle aanbieders kunnen het convenant nu ook tekenen, via Take-home message Privacy van leerlingen is zeer belangrijk en moet goed geregeld worden. De opgestelde documenten van Kennisnet en de sectorraden bieden scholen in het waarborgen van de privacy van hun leerlingen. Bekijk: Privacy in 10 stappen: Of 26

27 Sessie Panelgesprek Leermateriaal en leeromgeving Mees Rens van den Boogaard & Arjan Geurts Scholen maken gebruiken van verschillende leeromgevingen. In sommige gevallen één platform, waarin materiaal voor verschillende vakken wordt aangeboden, in andere gevallen een leeromgeving gericht op één specifiek vak. Beide varianten zijn volop in ontwikkeling. In dit panelgesprek bespreken we de actuele ontwikkelingen vanuit scholen, platformen en aanbieders van leermateriaal en staan we stil bij vragen als Wat werkt er nu goed? Waar lopen scholen tegen aan? En hoe noodzakelijk is één platform om digitaal leren in de klas optimaal mogelijk te maken? Panel: - Eugene Kramer (Directeur Scholen aan Zee) - Erwin Lutteke (Rector Isendoorn College) - Ron Zuijlen (Directeur Stichting VO-content) - Koen Strous (Directeur/Oprichter Dedact) - Eric Razenberg (GEU portefeuillehouder digitalisering & CEO Thieme Meulenhoff) Het Doorbraakproject organiseert drie panelgesprekken over onderwerpen die op dit moment spelen binnen het VO: curriculum bewustzijn, dashboard en verbinding content platform. Het belangrijkste doel van de panelgesprekken is het delen van de opvattingen van de deelnemers van het panel én van de zaal over het geagendeerde thema. De deelnemers komen onder leiding van een gespreksleider tot bepaalde meningen, opvattingen en suggesties. Hiermee leren zowel deelnemers, zaal als het Doorbraakproject meer over dit onderwerp en dit helpt daarna (hopelijk) bij het verder richten van activiteiten. 27

28 Resultaten De belangrijkste kernbevindingen De markt is volop in beweging. Er ontstaan nieuwe leeromgevingen, soms gericht op één heel specifiek vak, soms gericht op meerdere vakken. Bestaande partijen realiseren nieuwe producten, en nieuwkomers proberen de markt op te schudden. VO-content is hard aan het werk, met succes, om hun materiaal in verschillende omgevingen werkend te krijgen. Het is mooi om te zien dat er zoveel ontwikkeling is. Scholen zijn hiermee ook volop aan het experimenteren. Erwin Lutteke (Isendoorn College) gaf aan binnen zijn school met 10 verschillende leeromgevingen te werken. Dit zorgt niet voor veel problemen binnen deze school. Door secties autonomie te geven over de producten die ze gebruiken ontstaat er ook veel energie om hiermee aan de slag te gaan. Andere scholen, vanuit de zaal, gaven wel aan op zoek te zijn naar meer overzicht. Iets dat op dit moment lastig is bij het gebruik van verschillende leeromgevingen. Een vraag vanuit de zaal rondom de aanschaf van leermateriaal gaf de discussie een andere wending. Veel scholen zijn hierin op zoek naar meer flexibiliteit, of zoals de vragensteller het formuleerde, "niet langer een 2 jarig abonnement, maar belminuten". Dat maakt het mogelijk om echt te kunnen variëren met leermateriaal. Take-home message Ga binnen je school aan de slag met het experimenteren met verschillende leeromgevingen. Leg hierbij niet de nadruk op de techniek, maar start met nadenken over het onderwijs. Een vervolgvraag is op welke manier een digitale leeromgeving dit kan ondersteunen. Dit vraagt wel wat van docenten, bijvoorbeeld in het inzicht dat zij hebben in het curriculum. Hieruit ontstaat vanzelf de vraag om te kunnen variëren met leermateriaal, maar dan moet dit ook wel mogelijk zijn. Hierin hebben scholen behoefte aan flexibiliteit. 28

29 Keynote speaker Als laatste keynote speaker was Doug Clow, van de open university UK, aan de beurt. Hij vertelde over de laatste ontwikkelingen op het gebied van learning analytics. Er is steeds meer data beschikbaar om learning analytics te verbeteren. De dashboards op school bevatten veel informatie, maar dat betekent niet gelijk dat alle data betekenisvolle data is. Het is cruciaal om een menselijke benadering te behouden om het leerproces te bevorderen en faciliteren. Communiceer naar alle betrokken partijen welke informatie wordt verzameld over leerlingen en met welk doel. Doug Clow, open university UK 29

30 Afsluiting Na de sessies komen de deelnemers bijeen voor de plenaire afsluiting. Toine Maes, directeur Kennisnet, blikt samen met Erwin Lutteke, voorzitter van de issuegroep van de VO-Raad terug op deze geslaagde dag waarin Kennisnet en het Doorbraakproject Onderwijs & ICT het programma -samen met de aanwezige scholen en leveranciers - verzorgden. Zowel online (trending topic op Twitter) als offline in de zalen zijn mooie discussies en gesprekken gevoerd over onderwijs op maat. Na korte terugblik bedankt Toine iedereen voor hun aanwezigheid en vraagt om een applaus voor de organisatie achter de schermen. Hij roept iedereen op nog even te blijven voor de happy hour borrel. Toine Maes, directeur Kennisnet 30

31 31