Wegwijzers in de onderwijszorg 2006

Transcriptie

1 Onderwijs-zorg in PO en VO Wegwijzers in de onderwijszorg 2006 wegwijzers voor hen die ouders ondersteunen in de zoektocht naar extra onderwijszorg in primair en voortgezet onderwijs Hans den Dulk & Jaap van Petegem

2 1 Inhoud Voorwoord 3 1. Inleiding 4 2. Mogelijkheden binnen het huidige onderwijsstelsel Basisonderwijs en Speciaal basisonderwijs (SBO) = Primair Onderwijs Voortgezet onderwijs (VO) = VWO, HAVO, VMBO en PRO Speciaal onderwijs (SO) = onderwijs vanuit een REC 8 3. De weg naar extra onderwijszorg Extra zorg t.b.v. zorgleerlingen in het basisonderwijs Extra zorg t.b.v. zorgleerlingen in het Voortgezet Onderwijs Rol en positie van ouders bij verkrijgen extra onderwijszorg De overstap van basis- naar voortgezet onderwijs een reguliere overgang leerlingen met extra onderwijszorg VMBO met LWOO of PRO Voortgezet Onderwijs met een rugzak of Voortgezet Speciaal Onderwijs Onderscheiden taken en rollen Van Basisonderwijs naar Voortgezet Onderwijs in schema Wegwijzers van regulier naar extra (onderwijs)zorg Inschrijving op een basisschool Aanmelding voor het Speciaal Basisonderwijs Aanvraag van LGF (= een rugzak) Aanmelding voor een REC-school Aanmelding voor het Voortgezet Onderwijs Aanmelding voor VMBO met leerwegondersteuning Aanmelding voor praktijkonderwijs Aanmelding voor REC-VO Onderwijsconsulenten (ACTB) De weg naar de Jeugdzorg AWBZ-zorg Een uithuisplaatsing Ouderorganisaties enz Nieuwste ontwikkelingen Wegwijzers naar informatie via internet Bijlagen 28 Bijlage 1: Overzicht van de gebruikte afkortingen 28 Bijlage 2: Waar vinden we de REC s 29

3 Voorwoord Het Nederlandse onderwijs verandert snel. De zorgbehoeften van de leerlingen niet minder. Telkens weer wordt geprobeerd passend onderwijs te bieden voor alle leerlingen. Het aanbod moet aansluiten bij de vraag van ouders en leerlingen. Dat vraagt om voortdurende veranderingen, die voor alle partijen steeds weer helder moeten zijn. De hoofdlijnen gelden voor de meerderheid van de leerlingen. Voor zorgleerlingen, die in de minderheid zijn, moeten de regelingen en voorzieningen duidelijk te vinden zijn.

4 1 Inleiding Voor leerlingen, die zonder problemen het reguliere onderwijs kunnen volgen, zijn nauwelijks wegwijzers nodig om de weg te kunnen vinden. Naast goed onderwijs hebben zij geen behoefte aan extra onderwijszorg. Hun ouders (of zijzelf) kiezen een school naar eigen wens, een school in de buurt of een school die het best aansluit bij hun levensbeschouwing, een school waar zij zich thuis voelen. Zij doorlopen die school, genieten van het onderwijs en behalen vroeg of laat een diploma, waarmee zij verder zullen gaan studeren of een plekje kunnen verwerven op de arbeidsmarkt. Leerlingen met behoeften aan extra onderwijszorg kunnen slechts aanspraak maken op die extra zorg wanneer hun ouders/verzorgers (of zijzelf) de juiste weg weten en de goede route bewandelen. Met behulp van Wegwijzers in de onderwijszorg willen wij informatie geven over de mogelijkheden en de wegen daar naartoe. Wegwijzers in de onderwijszorg is met name geschreven voor de professionals die ouders ter zijde staan bij het zoeken naar extra onderwijszorg. We denken hierbij aan begeleiders op basisscholen, medewerkers van het bureau jeugdzorg, maar ook leden van indicatie- en verwijzingscommissies. In deze notitie richten we ons op het primair en voortgezet onderwijs. Er bestaan daarnaast overigens ook mogelijkheden in het MBO en HBO. Voor ouders wordt in deze notitie verwezen naar ouderorganisaties en specifiek op hen gerichte websites. Deze notitie is gemaakt door Hans den Dulk en Jaap van Petegem, in opdracht van de Landelijke Commissie Toezicht Indicatiestelling (LCTI) en de Landelijke Vereniging van de Regionale Verwijzingscommissies in het voortgezet onderwijs (RVC-VO-Landelijk). In de notitie wordt achtereenvolgens aandacht besteed aan: de mogelijkheden binnen het huidige onderwijsstelsel; de weg naar extra onderwijs-zorg; de overgang van primair naar voortgezet onderwijs; wegwijzers van regulier naar extra (onderwijs)zorg; wegwijzers naar informatie via internet. Voor alle gebruikte afkortingen in deze tekst wordt verwezen naar de toegevoegde lijst met verduidelijking van de gebruikte afkortingen.

5 2 Mogelijkheden binnen het huidige onderwijsstelsel Kinderen gaan steeds vroeger naar school. Voor veel kinderen is de eerste schooldag al niet meer de eerste dag dat ze van huis zijn. Er zijn verschillende mogelijkheden om peuters en kleuters op te vangen in voorschoolse voorzieningen. Soms worden in deze vroege periode al problemen gesignaleerd, die het volgen van regulier onderwijs onwaarschijnlijk maken. Vroegtijdige signalering en onderkenning van problemen biedt mogelijkheden om tijdig op zoek te gaan naar de juiste vorm van onderwijs. 2.1 Basisonderwijs en Speciaal basisonderwijs (SBO) = Primair Onderwijs Instapmogelijkheden in het basisonderwijs (4 12 jr) Van opvang Volgens indicatiecriterium Naar type onderwijs Nog niet schoolgaand drempelvrij basisonderwijs Thuis Voorschoolse opvang via PCL SBO Peuterspeelzaal Medisch kleuterdagverblijf via CvI SO-REC Kinderdagcentrum of BaO + Rugzak of SBO + Rugzak Onderwijszorg in het basisonderwijs Op elke school voor basisonderwijs is een interne zorgstructuur, waarin meestal de interne begeleider (IB) de extra zorg coördineert. De IB'er heeft zicht op de toetsresultaten, op het leerlingvolgsysteem, op de leerlingbespreking en op de contacten met de ouders. Elke leerkracht kan een beroep doen op de adviezen of de ondersteuning van de IB-er bij het omgaan met zorgleerlingen. Op veel plaatsen hebben scholen nog afspraken met een plaatselijke of regionale schoolbegeleidingsdienst, die voor een afgesproken aantal uren op jaarbasis een schoolbegeleider kan leveren voor onderzoek, advisering of ondersteuning. Soms hebben schoolbesturen een eigen onderwijskundig medewerker in dienst, die dan door de scholen van dat bestuur kan worden geraadpleegd. Op het niveau van het samenwerkingsverband WSNS is er vervolgens een bovenschoolse zorgcommissie, die door elke school voor elke leerling ingeschakeld kan worden. Zo n zorgcommissie, soms ook wel zorgplatform genoemd, kan inhoudelijk adviseren, aanvullend onderzoek doen of adviseren om de leerling bij de Permanente Commissie Leerlingenzorg (PCL) aan te melden voor verwijzing naar de SBO. Leerlingen met leermoeilijkheden of gedragsproblemen in het primair onderwijs zijn aangewezen op een of andere vorm van aangepast onderwijs. Vroeger heette dit onderwijs voor kinderen met leer-en opvoedingsmoeilijkheden (lom) of onderwijs aan moeilijk-lerende-kinderen (mlk). Sedert de invoering van de Wet op het Primair Onderwijs (WPO) in 1998 heet deze vorm van onderwijs speciaal basisonderwijs. Kinderen met leermoeilijkheden of opvoedingsproblemen kunnen tegenwoordig naar een speciale school voor basisonderwijs, afgekort SBO.

6 De verantwoording voor de toelaatbaarheid tot deze scholen voor het primair onderwijs is nu een zaak van de Samenwerkingsverbanden Weer Samen Naar School (WSNS) met elk een eigen Permanente Commissie Leerlingenzorg (PCL), die de toelaatbaarheid beoordeelt. De PCL van het Samenwerkingsverband geeft een officiële beschikking voor toelaatbaarheid tot de SBO binnen het eigen samenwerkingsverband. Alle Nederlandse basisscholen zijn op de een of andere manier verbonden in een regionaal (of landelijk) samenwerkingsverband met één of meerdere speciale scholen voor basisonderwijs (SBO). Op iedere school voor basisonderwijs is het adres bekend van de PCL, waar ouders terecht kunnen. De basisschool kan ouders ondersteunen in hun aanvraag voor extra zorg. De verantwoordelijkheid voor het aanvragen van extra zorg ligt wettelijk bij de ouders. De zorgstructuur in het basisonderwijs Leerling heeft geen specifieke problemen Leerling heeft bepaalde problemen, die het volgen van onderwijs bemoeilijken Het standaard begeleidingsproces wordt gevolgd, waarin het leerlingvolgsysteem en de leerlingbespreking centraal staan. Extra aandacht van de eigen leerkracht Extra aandacht van de eigen interne begeleider Hulp van de eigen remedial teacher Ondersteuning door een externe schoolbegeleider Aanmelding bij de zorgcommissie voor onderzoek, advies of verwijzing Preventieve ambulante begeleiding (PAB), consultatie of ondersteuning vanuit de SBO van het eigen samenwerkingsverband Aanmelden bij de PCL-PO of bij zintuiglijke, lichamelijke of verstandelijke beperkingen en/of bij gedragsstoornissenbij de CvI

7 2.2 Voortgezet onderwijs (VO) = VWO, HAVO, VMBO en PRO De meeste leerlingen gaan op hun 11e, 12e of 13e jaar naar het voortgezet onderwijs. Voor velen is dat een hele stap. In principe zijn er vele keuzemogelijkheden voor de leerlingen en hun ouders, maar er zijn ook beperkingen. Onderwijszorg in het voortgezet onderwijs In het voortgezet onderwijs heeft elke leerling een mentor. Dat is meestal een van de docenten die aan deze leerling een bepaald vak geeft. Verder heeft de leerling doorgaans te maken met veel verschillende docenten, die elk hun eigen vak geven. De mentor overlegt regelmatig met de collega s over de leerontwikkeling of naar aanleiding van problemen in het leerproces. Dat kunnen onvoldoende resultaten zijn voor bepaalde vakken of slechte cijfers in het algemeen, maar er kunnen ook problemen zijn met het gedrag, de pedagogische aanpak, de sociaal emotionele ontwikkeling of de thuissituatie. Op veel scholen voor voortgezet onderwijs is de interne zorgstructuur volop in ontwikkeling. Hierin spelen de mentoren een belangrijke rol, maar ook steeds vaker zien we een aparte zorgcoördinator voor de echte zorgleerlingen. Scholen hebben een kernteam, bestaande uit de docenten die lesgeven aan deze leerlingen, soms aangevuld met een psycholoog, een orthopedagoog of schoolmaatschappelijk werker. Scholen hebben ook een zorgteam (ZT) of een zorgadviesteam (ZAT), waarin meer buitenschoolse instellingen participeren, zoals Bureau Jeugdzorg (BJZ), een school- of jeugdarts, de politie, gemeentelijk maatschappelijk werk en de leerplichtambtenaar. Samen proberen zij de leerling zo lang mogelijk op de school te handhaven met het oog op een succesvolle afronding van de schoolloopbaan. Lukt het echt niet langer op de bestaande school, dan wordt gezocht naar alternatieven, waarbij alle scholen in het samenwerkingsverband VO geacht worden constructief mee te denken en oplossingen aan te dragen. De bovenschoolse commissie die hierin bemiddelt en adviseert heet in het VO ook PCL. Maar deze PCL beoordeelt niet de verwijzing naar andere scholen. Leerlingen die de basisschool (of de speciale school voor basisonderwijs) gaan verlaten, krijgen halverwege de eindgroep een zorgvuldig overwogen advies over de school of scholen voor voortgezet onderwijs, die zij zouden kunnen kiezen. Die keuze is echter niet geheel vrij. Iedere school voor voortgezet onderwijs heeft een eigen en autonoom toelatingsbeleid. Voor de toelating tot een brugklas van bijvoorbeeld een school voor HAVO en VWO worden vaak de uitslagen van de Cito-eindtoets gevraagd. De VO-school kan dan zelf bepalen op welk niveau de minimale score van de aangemelde leerling moet liggen. Dit geldt ook voor de reguliere VMBO-scholen (Voorbereidend Middelbaar Beroeps Onderwijs). Wanneer leerlingen binnen het VMBO extra onderwijszorg nodig hebben (leerwegondersteunend onderwijs (LWOO)) geldt daarvoor een aparte procedure. Ook voor de toelating tot een school voor Praktijkonderwijs (PRO) heeft de overheid een wettelijke regeling met formele (landelijke uniforme) toelatingscriteria opgesteld. Een beschikking PRO of een beschikking LWOO moet door de school voor VMBO of Praktijkonderwijs worden aangevraagd bij de RVC-VO (Regionale Verwijzings Commissie voor het Voortgezet Onderwijs) van de betreffende regio.

8 De zorgstructuur in het voortgezet onderwijs Leerling heeft geen specifieke problemen Leerling heeft bepaalde problemen, die het onderwijs op school ernstig belemmeren Het standaard begeleidingsproces wordt gevolgd, waarin het leerlingvolgsysteem en de lerarenvergadering centraal staan Extra aandacht van de eigen docent Extra aandacht van de mentor Hulp van een remedial teacher Bespreking in het kernteam Aanmelding bij het zorg(advies)team voor onderzoek, advies of verwijzing naar andere disciplines Aanmelding bij de PCL -VO voor aanvullend advies Bovenschoolse consultatie, verwijzing naar een andere vorm van onderwijs of pedagogische ondersteuning in de opvoeding en de thuissituatie Tijdelijke opvang in een Timeoutklas, een Trajectklas of in een Reboundvoorziening Verwijzing naar een andere vorm van onderwijs: VMBO met LWOO, OPDC of PRO verwijzing naar Voortgezet Speciaal Onderwijs (VSO-REC) ambulante begeleiding in VO, VMBO (al dan niet met LWOO) of PRO verwijzing naar Bureau Jeugdzorg 2.3 Speciaal onderwijs (SO) = onderwijs vanuit een REC De scholen voor (voortgezet) speciaal onderwijs vallen onder de Wet op de Expertisecentra (WEC). Het gaat hier om scholen voor leerlingen met een duidelijke stoornis of beperking (visueel, auditief, lichamelijk, verstandelijk en/of gedragsmatig). De onderwijszorg in het speciaal onderwijs Scholen voor speciaal onderwijs zijn ingedeeld in vier clusters van aan elkaar verwante onderwijssoorten (type onderwijsbeperking). Cluster 1 scholen voor kinderen die blind of slechtziend zijn; scholen voor meervoudige gehandicapte blinde of slechtziende kinderen. Cluster 2 scholen voor dove kinderen (DOV); scholen voor slechthorende kinderen (SH); scholen voor meervoudig gehandicapte dove of slechthorende kinderen (DOV/MG, SH/MG); scholen voor kinderen met ernstige spraak- taal moeilijkheden (ESM).

9 Cluster 3 scholen voor zeer moeilijk lerende kinderen (ZML); scholen voor langdurig zieke kinderen met somatische problematiek (LZ). scholen voor lichamelijk gehandicapte kinderen (LG); scholen voor meervoudig gehandicapte kinderen (MG cluster 3); Cluster 4 cluster 4 scholen (Binnen cluster 4 worden geen schoolsoorten onderscheiden. Scholen voor zeer moeilijk opvoedbare kinderen (ZMOK), scholen voor langdurig zieke kinderen met een psychiatrische problematiek (LZ) en scholen verbonden aan een Pedologisch Instituut (PI) zijn nu allen cluster 4 scholen). In de clusters 2, 3 en 4 werken de scholen in een regio samen in een Regionaal Expertise Centrum (REC). In totaal zijn er 33 REC s, die we in Bijlage 3 nog even op een rijtje hebben gezet. Per cluster ontstaat zo een landelijk dekkend netwerk. Scholen voor blinde of slechtziende kinderen hebben een andere regeling. Wie daarover informatie wil, kan terecht bij één van de vier instellingen voor onderwijs aan visueel gehandicapte kinderen. Voor de toelating tot elke school van een REC moeten de ouders vanaf 1 augustus 2003 een officiële indicatie aanvragen bij een Commissie voor de Indicatiestelling (CvI) van het REC van het betreffende cluster waarbinnen passend onderwijs voor de stoornis of beperking van hun kind gegeven wordt. Speciale scholen hebben de mogelijkheden om extra onderwijszorg te bieden op basis van een speciaal voor de leerling opgesteld handelingsplan. Meestal wordt gewerkt met een Commissie voor de Begeleiding, waarin extra disciplines zijn vertegenwoordigd zoals een pedagoog, psycholoog, medicus, maatschappelijk werker of logopedist. Iedere school voor speciaal onderwijs heeft meestal eigen bijzondere expertise ontwikkeld, het is belangrijk daarnaar te informeren.

10 3 De weg naar extra onderwijszorg Achtereenvolgens zullen de volgende invalshoeken worden belicht: De weg naar extra zorg voor leerlingen die in het Bao zitten (speciaal basisonderwijs (SBO), speciaal onderwijs (SO-REC) of leerlinggebonden financiering (LGB of rugzak)). De weg naar extra zorg voor leerlingen die naar het VO gaan of in het VO zitten (LWOO of PRO, voortgezet speciaal onderwijs (VSO-REC) of leerlinggebonden financiering (LGB of rugzak)) De rol en positie van de ouders 3.1. Extra zorg t.b.v. zorgleerlingen in het basisonderwijs. mogelijkheden: 1. Extra zorg voor zorgleerlingen in het PO en/of ambulante begeleiding uit het SBO. [zorgbudget] 2. Naar het SBO. [zorgbudget] 3a. Ambulante begeleiding uit het speciaal onderwijs in de reguliere school of het SBO. [CvI-indicatie - LGF] 3b. Naar een SO-REC school. [CvI-indicatie -LGF] 1. Extra zorg op schoolniveau Leerlingen, die in de reguliere basisschool problemen ondervinden kunnen extra ondersteuning krijgen door de inzet van extra onderwijszorg. De school ontvangt daarvoor van de overheid ook zorgmiddelen (= zorgbudget). Het is aan de school om te bepalen op welke wijze die zorgmiddelen worden ingezet. Achtereenvolgens kan gedacht worden aan: de hulp op groepsniveau door de eigen leerkracht (of ondersteuning in de klas), de hulp op schoolniveau m.b.v. de interne begeleider of remedial teacher, de bovenschoolse zorg in samenwerking met de SBO-school, de PCL of extra ondersteuning via Onderwijsbegeleidingsdienst (OBD) of door de inzet van Preventieve Ambulante Begeleiding vanuit het speciaal onderwijs (PAB). Inzet van ambulante begeleiding vanuit de SBO-school naar de reguliere school (op basis van PCL-besluit) 2. Verwijzing naar de SBO, via de PCL-PO van het eigen samenwerkingsverband Alle WSNS samenwerkingsverbanden PO hebben een eigen PCL. De beschikking van zo n PCL is nodig om tot een SBO toegelaten te worden. De officiële toelating tot de school (de inschrijving t.b.v. het bekostigingsbesluit) is de verantwoording van het bevoegd gezag van de school, maar er mag geen leerling worden ingeschreven zonder beschikking van de PCL van het eigen samenwerkingsverband. Een samenwerkingsverband PO vormt dus een gesloten systeem met een eigen zorgbudget en eigen criteria voor toelating tot de SBO. De criteria moeten wel openbaar en transparant zijn en beschreven staan in het zorgplan. Het samenwerkingsverband heeft eigen beleidsruimte, mits handelend naar de regels van de Wet Algemeen Bestuursrecht, met recht op het aantekenen van bezwaar en beroep door de ouders. 3. Leerlinggebonden Financiering (= rugzak) Ouders van kinderen met een aangetoonde ernstige onderwijsbelemmering, veroorzaakt door een stoornis of beperking kunnen een indicatie voor extra onderwijszorg aanvragen bij een Commissie voor Indicatiestelling (CvI). De CvI beoordeelt op grond van onderzoek en verslagen of een kind in aanmerking komt voor een indicatie. De aard van de stoornis en de onderwijsbeperking is bepalend voor de CvI waar men moet aanmelden. De CvI geeft op grond van uniforme criteria een beschikking af. De beschikking geeft de school waar de leerling op wordt geplaatst de (financiele) mogelijkheden om extra onderwijszorg aan te bieden. 10

11 De ouders kunnen vervolgens een keuze maken tussen plaatsing op een reguliere school voor basisonderwijs (met ambulante begeleiding) of voor aanmelding op een speciale school waarvoor het kind geïndiceerd is. Voor de aanvraag van een indicatie bij de CvI is onderzoek naar de stoornis nodig (bijvoorbeeld audiometrisch, psychologisch, medisch en/of psychiatrisch onderzoek) en een verslag van de school waar het kind naar toeging over de problemen die er waren en de hulp die de school geboden heeft (het Onderwijskundig rapport (OKR)). Ook is soms een verslag van hulp uit de zorgsector nodig zoals een verslag van de jeugdzorg, van een logopedist of fysiotherapeut. De verantwoordelijkheid voor de aanvraag ligt bij de ouders, die zich hierbij kunnen laten adviseren en ondersteunen door de basisschool, een bovenschoolse zorgcommissie, de PCL-PO of door een school voor Speciaal Onderwijs van het REC. Veel REC s hebben daarvoor aparte trajectbegeleiders in dienst. 3a. Ambulante begeleiding vanuit het SO-REC in de reguliere school Vanuit een REC kan ambulante begeleiding worden geboden aan leerlingen in het regulier onderwijs op basis van het leerlinggebonden budget (rugzak). Met de ouders wordt besproken hoe de middelen ingezet worden voor hulp aan de leerling. De hulp van de reguliere school en van de ambulante begeleiding uit het REC wordt door de school vastgelegd in een handelingsplan. Aan de ouders wordt hun instemming gevraagd. Het handelingsplan wordt jaarlijks geëvalueerd en met de ouders besproken. 3b. Verwijzing naar een speciale school van een REC (cluster 2, 3 of 4) Ouders kunnen hun kind aanmelden bij een speciale school van een REC, waarvoor hun kind een indicatie heeft ontvangen. Ook hier geldt dat de school de onderwijszorg vastlegt in een handelingsplan, waarvoor de ouders hun instemming moeten geven. Het handelingsplan wordt jaarlijks geëvalueerd en met de ouders besproken. Overstapmogelijkheden binnen het basisonderwijs (4 12 jr) Van een school voor basisonderwijs naar een speciale BaO SBO school voor basisonderwijs Van een school voor basisonderwijs naar een SO-REC BaO SO-REC school (ingeval van stoornis of beperking) Van een speciale school voor SBO BaO basisonderwijs terug naar het reguliere basisonderwijs Van een speciale school voor SBO SO-REC basisonderwijs naar een SO-REC school Van een SO-REC school naar het reguliere basisonderwijs Van een SO-REC school naar een speciale school voor basisonderwijs SO-REC BaO SO-REC SBO Eerst naar de PCL Ouders melden aan (vaak) op advies van de school Eerst naar de CvI Ouders melden aan(vaak) op advies van de school Aanmelden op de basisschool naar keuze (op advies van SBO) Eerst naar de CvI. Ouders melden aan(vaak) op advies van de school. Wanneer leerling met rugzak naar SBO wil is (geldige) PCL beschikking nodig Aanmelden op de basisschool naar keuze Eerst naar de PCL Ouders melden aan Bij positieve beschikking: naar SBO in eigen WSNS verband Bij positieve beschikking keuze; naar SO-REC school of met rugzak naar reguliere school (op reguliere school blijven) Bij positieve beschikking keuze; naar SO-REC school of met rugzak naar reguliere school of SBO (op BaO/SBO blijven) Inzet ambulante begeleiding in overleg met REC. Inzet ambulante begeleiding in overleg met REC. Eenmaal op een school voor SBO of in het SO-REC betekent niet, dat er geen mogelijkheden zijn om terug te keren naar het reguliere onderwijs. Voor de overstap van de ene naar de andere vorm van onderwijs gelden dezelfde criteria als bij de eerste aanmelding voor een dergelijke vorm van onderwijs. 11

12 Aandachtspunten: Voor de toelaatbaarheid tot de SBO moeten de ouders dus naar de PCL-PO van het samenwerkingsverband waarbij de basisschool is aangesloten waar het kind nu is ingeschreven. Voor de toekenning van een Rugzak moeten de ouders naar een CvI in de directe regio van hun woonplaats. De postcode van het woonadres van de leerling die aangemeld wordt is hierin bepalend. Een indicatie via de CvI geeft recht op een plaats op een school voor speciaal onderwijs of een leerlinggebonden budget voor de reguliere school. Het leerlinggebonden budget bestaat uit financiële middelen, die de school ontvangt waar de betreffende leerling het onderwijs volgt. De school kan deze middelen in overleg met de ouders van de leerling inzetten voor de extra zorg en hulp aan de betreffende leerling. Ouders van leerlingen met een handicap kunnen, als dat nodig is, hun kind met een rugzak naar het SBO laten gaan. Zij moeten dan eerst naar een CvI (voor de rugzak) en eventueel daarna naar de PCL-PO voor een toelaatbaarheidsbeschikking van de SBO. De PCL mag een beschikking afgeven op basis van de criteria, die in het beleid van het eigen samenwerkingsverband zijn vastgelegd. Bij een afwijzing van LGF door de CvI moet de leerling binnen het samenwerkingsverband geplaatst worden. De ouders kunnen dan bij de PCL een positieve beschikking vragen voor de SBO. Om te weten onder welk samenwerkingsverband een school voor PO (of SBO) valt kan het beste contact worden opgenomen met de desbetreffende school. Er zijn meer dan 230 samenwerkingsverbanden WSNS, die zowel regionaal als naar identiteit georganiseerd zijn. Om te weten welke CvI betrokken is bij een REC of benaderd moet worden voor een indicatiestelling kan het beste contact worden opgenomen met een REC en/of de LCTI (= Via deze website wordt na het intikken van de woongemeente direct een overzicht van de desbetreffende adressen gegeven. De formele, officiële toelating en inschrijving van een leerling tot welke school dan ook blijft te allen tijde de autonomie en de verantwoording van het bevoegd gezag van de betreffende school. De ouders mogen aanmelden, maar het is aan de school om toe te laten of (beargumenteerd!) af te wijzen. Een speciale school mag een kind met een indicatie niet weigeren vanwege de zwaarte van de handicap. Vanuit het reguliere basisonderwijs: Basisonderwijs via PCL SBO via CvI SO-REC of Leerlinggebonden financiering in basisonderwijs Vanuit de speciale school voor basisonderwijs: SBO drempelvrij basisonderwijs Vanuit het SO-REC: via CvI SO-REC of Leerlinggebonden financiering in (speciaal) basisonderwijs SO-REC drempelvrij Basisonderwijs met ambulante begeleiding (omvang mede afhankelijk van duur indicatiestelling) via PCL SBO, ev met Rugzak indien de leerling ook nog een indicatie voor leerlinggebonden financiering heeft 12

13 3.2. Extra zorg t.b.v. zorgleerlingen in het Voortgezet Onderwijs. De basisschool (of SBO, of SO-REC) adviseert de ouders van elke leerling vrijblijvend bij de keuze van een school voor vervolgonderwijs aan de hand van een onderwijskundig rapport (OKR) en vaak op basis van methode-onafhankelijke toetsscores. Leerlingen die bij plaatsing in het Voortgezet Onderwijs die extra ondersteuning of zorg nodig hebben om het onderwijs met succes te kunnen volgen kunnen hulp krijgen op school. Voor intensieve begeleiding of speciale hulp is een indicatie nodig. 1. Extra zorg voor leerlingen in het VO [zorgbudget] 2a. Naar een VMBO-school met LWOO [RVC-beschikking] of 2b. Naar een school voor PRO [RVC-beschikking] 3a. Ambulante begeleiding uit het voortgezet speciaal onderwijs [CvI-indicatie - LGF] of 3b. Naar een school voor VSO-REC [CvI-indicatie - LGF] 1. Extra zorg op schoolniveau Leerlingen, die in de school voor voortgezet onderwijs problemen ondervinden kunnen extra ondersteuning krijgen door de inzet van extra onderwijszorg. De school ontvangt daarvoor van de overheid ook zorgmiddelen (= zorgbudget). Het is aan de school om te bepalen op welke wijze die zorgmiddelen worden ingezet. Achtereenvolgens kan gedacht worden aan: de hulp op lesniveau door de eigen leerkracht of mentor (ondersteuning in of buiten de klas), de hulp op schoolniveau m.b.v. de interne begeleider of remedial teacher, vaak georganiseerd op basis van mentor-bespreking of bespreking in zorgteam. extra inzet van externe hulp binnen de onderwijssituatie. Hierbij kan gedacht worden aan ambulante begeleiding, inzet van bureau jeugdzorg of andere bovenschoolse zorg. Inzet gebeurt meestal op basis van bespreking in het multidisciplinair zorgteam. inzet van externe hulp op basis van het regionaal zorgbudget van het samenwerkingsverband waaraan de school voor voortgezet onderwijs is verbonden. Inzet gebeurt meestal op basis van oordeelsvorming in bovenschools zorgteam en/of de aan het samenwerkingsverband verbonden PCL. 2. Aanmelding voor VMBO met leerwegondersteuning (LWOO) Bij aanmelding op een VMBO-school kan de betreffende VO-school voor deze leerling (direct of tot maximaal een jaar na aanmelding!) leerwegondersteuning aanvragen bij een onafhankelijke RVC-VO. De RVC beoordeelt de aanvraag op basis van uniforme criteria. De VMBO-school mag de leerling ook toelaten zonder beschikking voor leerwegondersteuning, maar dat is het beleid van de school. Voor de RVC-aanvraag geeft de VMBO-school informatie over de intelligentie en de leerachterstanden, zo mogelijk gebaseerd op de gegevens uit het onderwijskundig rapport (OKR), ingevuld door de basisschool. Voor leerlingen met een IQ hoger dan 90 zijn altijd aanvullende onderzoeksgegevens noodzakelijk over aanwezige sociaal emotionele problematiek. Het initiatief voor de aanvraag ligt bij de VMBO-school (tot max. een jaar na plaatsing), waarbij de ouders over deze aanvraag en een eventuele beschikking geïnformeerd dienen te worden. Soms neemt de school, na overleg met de ouders, het initiatief om de leerling met LWOO te plaatsen in een OPDC (= Orthopedagogisch Didactisch Centrum), dat is een voorziening van een groep scholen die speciaal is ingericht voor leerwegondersteunend onderwijs (kleinere groepen, extra hulp e.d.) 2b Aanmelding voor Praktijkonderwijs (PRO) Wanneer een leerling niet in aanmerking komt voor een VMBO-school (de school wil geen leerwegondersteuning aanvragen omdat het niveau over de gehele linie te laag is voor het kunnen behalen van diploma s) is de leerling aangewezen op een school voor Praktijkonderwijs. Voor de toelating tot een dergelijke school is een positieve beschikking nodig van een onafhankelijke RVC-VO. De RVC beoordeelt de aanvraag op basis van uniforme criteria voor het PRO (zoals IQ en een LA > 3jr.). 13

14 De RVC beoordeelt de aanvraag mede op basis van de gegevens die door de basisschool zijn vastgelegd in het onderwijskundig rapport. De school voor Praktijkonderwijs mag de leerling niet toelaten zonder een positieve beschikking. Het initiatief voor de beschikkingsaanvraag bij de RVC ligt bij de PRO-school na aanmelding van de leerling door de ouders bij deze school. De zienswijze van de ouders maakt onderdeel uit van de aanvraag bij de RVC-VO. 3. Leerlinggebonden Financiering (= rugzak) Ouders van leerlingen met een aangetoonde ernstige onderwijsbelemmering, veroorzaakt door een stoornis of beperking kunnen een indicatie voor extra onderwijszorg aanvragen bij een Commissie voor Indicatiestelling (CvI). De CvI beoordeelt op grond van onderzoek en verslagen of de leerling in aanmerking komt voor een indicatie. De aard van de stoornis en de onderwijsbeperking is bepalend voor de CvI waar men moet aanmelden. De CvI geeft op grond van uniforme criteria een beschikking af. De beschikking geeft de school waar de leerling op wordt geplaatst de (financiële) mogelijkheden om extra onderwijszorg aan te bieden. De ouders kunnen vervolgens een keuze maken tussen plaatsing op een reguliere school voor voortgezet onderwijs (met ambulante begeleiding) of voor aanmelding op een school voor voortgezet speciaal onderwijs (= VSO-REC) waarvoor de leerling geïndiceerd is. Voor de aanvraag van een indicatie bij de CvI is onderzoek naar de stoornis nodig (bijvoorbeeld audiometrisch, psychologisch, medisch en/of psychiatrisch onderzoek) en een verslag van de school waar de leerling eerder was ingeschreven over de problemen die er waren en de hulp die de school bood (het Onderwijskundig rapport (OKR)). Ook is soms een verslag van hulp uit de zorgsector nodig zoals een verslag van de jeugdzorg, van een logopedist of fysiotherapeut. Het initiatief voor de aanvraag ligt geheel bij de ouders, die zich hierin kunnen laten adviseren door de basisschool, een school voor VO, een bovenschoolse zorgcommissie, de PCL-PO/VO, de RVC, door de betreffende (V)SO-school van het REC of door externe instanties als GGD, Bureau Jeugdzorg, enz. 3a. Ambulante begeleiding vanuit het VSO-REC in het voortgezet onderwijs Vanuit een REC kan ambulante begeleiding worden geboden aan leerlingen in het regulier onderwijs op basis van het leerlinggebonden budget (rugzak). Met de ouders wordt besproken hoe de middelen ingezet worden voor hulp aan de leerling. De hulp van de reguliere school en van de ambulante begeleiding uit het REC wordt door de school vastgelegd in een handelingsplan. Aan de ouders wordt hun instemming gevraagd. Het handelingsplan wordt jaarlijks geëvalueerd en met de ouders besproken. 3b. Verwijzing naar een speciale school van een REC (cluster 2, 3 of 4) Ouders kunnen hun kind aanmelden bij een VSO-school van een REC, waarvoor hun kind een indicatie heeft ontvangen. Ook hier geldt dat de school de onderwijszorg vastlegt in een handelingsplan, waarvoor de ouders hun instemming moeten geven. Het handelingsplan wordt jaarlijks geëvalueerd en met de ouders besproken. 14

15 Overstapmogelijkheden binnen het voortgezet onderwijs (12-18 jr) Van een school voor regulier VO LWOO Aanmelden op de VO naar VO met LWOO. VMBO-school naar keuze. Van een school voor regulier VO naar praktijkonderwijs. Van een school voor regulier VO naar een VSO-REC school. VO PRO VO VSO-REC Aanmelden op de PRO-school naar keuze. Eerst naar de CvI. VMBO-school verzorgt de aanvraag bij de RVC. Alleen mogelijk in het eerste leerjaar. PRO-school verzorgt de aanvraag bij de RVC. Alleen mogelijk in het eerste leerjaar. Ouders melden aan bij de CvI. Regulier VO via RVC LWOO via RVC via CvI PRO VSO-REC Eenmaal op een VMBO-school met LWOO, een school voor PRO of een VSO-REC-school betekent niet, dat er geen mogelijkheden zijn om terug te keren naar het reguliere voortgezet onderwijs. Voor de overstap van de ene naar de andere vorm van onderwijs gelden dezelfde criteria als bij de eerste aanmelding voor een dergelijke vorm van onderwijs. Van VO met LWOO terug naar regulier VO Van VO met LWOO naar praktijkonderwijs Van VO met LWOO naar een VSO-REC school LWOO VO LWOO PRO LWOO VSO-REC Gewoon aanmelden op de VO-school naar keuze Aanmelden op de PROschool naar keuze Eerst naar de CvI PRO-school verzorgt de aanvraag bij de RVC Ouders melden aan bij de CvI LWOO drempelvrij Regulier VO via RVC via CvI PRO VSO-REC Van praktijkonderwijs terug naar regulier VO Van praktijkonderwijs naar VO met LWOO Van praktijkonderwijs naar een school van REC VO PRO VO PRO LWOO PRO VSO-REC PRO drempelvrij Regulier VO drempelvrij via CvI Gewoon aanmelden op de VO-school naar keuze Aanmelden op de VMBOschool naar keuze Eerst naar de CvI LWOO Ouders melden aan bij de CvI. VSO-REC 15

16 Van een VSO-REC school naar regulier VO Van een VSO-REC school naar VO met LWOO Van een VSO-REC school naar praktijkonderwijs VSO-REC VO VSO-REC LWOO VSO-REC PRO Gewoon aanmelden op de VO-school naar keuze Aanmelden op de VMBOschool naar keuze Aanmelden op de PROschool naar keuze Inzet van ambulante begeleiding mede afhankelijk van duur indicatiestelling. VMBO-school verzorgt de aanvraag bij de RVC Mogelijk ook sprake van LGF. PRO-school verzorgt de aanvraag bij de RVC Mogelijk ook sprake van LGF. VSO-REC drempelvrij Regulier VO met ambulante begeleiding afhankelijk van duur indicatiestelling door CvI. via RVC via RVC LWOO, eventueel met LGF wanneer de leerling een beschikking van de CvI heeft PRO, eventueel met LGF wanneer de leerling een beschikking van de CvI heeft. Aandachtspunten: Voor de toelaatbaarheid tot het Praktijkonderwijs moet de school dus naar de onafhankelijke RVC-VO, waarbij de school voor Praktijkonderwijs, waar de leerling naar toe wil, is aangesloten. Voor de toekenning van LGF moeten de ouders naar een CvI in de directe regio van hun woonplaats. De postcode van het woonadres van het kind is hierin bepalend. Ouders van leerlingen met een handicap die naar het VMBO willen, kunnen toelating vragen tot de school en richting naar keuze. Zij vragen dan eerst bij een CvI een indicatie voor een Leerlinggebonden budget. Het is vervolgens aan de school om eventueel ook een beschikking voor leerwegondersteuning (bij de RVC-VO) aan te vragen. Overigens wordt het eventueel aan de school toegekende budget voor leerwegondersteuning verrekend met de rugzak-gelden (geen stapeling). Ouders van leerlingen met een handicap die naar het Praktijkonderwijs willen, kunnen eerst naar een CvI voor een positieve indicatie voor LGF en de school moet daarna naar de RVC-VO voor de aanvraag van een beschikking voor toelaatbaarheid PRO. (ook hier vindt vervolgens geen stapeling van budgetten plaats). Ook hier geldt: De formele, officiële toelating en inschrijving van een leerling tot welke school dan ook blijft ten alle tijde de autonomie en de verantwoording van het bevoegd gezag van de betreffende school. De ouders mogen aanmelden, maar het is aan de school om toe te laten of (beargumenteerd!) af te wijzen. Een VSO school mag echter een leerling met een indicatie niet weigeren vanwege de (zwaarte van) de handicap. Op de website kan men de wettelijke regeling downloaden, specifieke wetteksten raadplegen, per jaar de meest recente lijst van toegestane toetsen inzien en een aanmeldingsformulier met toelichting downloaden. Bovendien kan men een totaaloverzicht opvragen van de regio-indeling van alle samenwerkingsverbanden voor voortgezet onderwijs. Om te weten welke RVC-VO betrokken is bij de school voor Voortgezet Onderwijs kan het beste contact worden opgenomen met de desbetreffende school. Scholen voor VO werken samen in samenwerkingsverbanden Voortgezet Onderwijs, die zijn over het algemeen regionaal georganiseerd. De (in totaal 84) samenwerkingsverbanden vallen onder de 16 RVC s-vo. 16

17 Voor alle scholen voor Voortgezet Onderwijs bestaat de mogelijkheid om leerlingen met LGF toe te laten, mits aan de primaire voorwaarden voor toelating van de betreffende school is voldaan. Met de LGF komt een extra stukje financiering beschikbaar om aanvullende onderwijszorg te bieden. Voor plaatsing van leerlingen met LGF op het praktijkonderwijs (terwijl de leerling niet volledig voldoet aan de criteria voor het praktijkonderwijs) kent de wet een bijzondere regeling. * Om te weten welke CvI betrokken is bij een REC of benaderd moet worden voor een indicatiestelling kan het beste contact worden opgenomen met een CvI of REC. Via de website van de LCTI (= wordt na het intikken van de woongemeente direct een overzicht van de desbetreffende adressen gegeven. Op deze website is ook de informatie opgenomen over wat er voor de indicatie nodig is. * art. 10g lid 5 van de WVO 3.3 Rol en positie van ouders bij verkrijgen extra onderwijszorg. Inzet van extra onderwijszorg dient feitelijk altijd een samenspel te zijn tussen ouders en de school. De ouders kennen hun eigen kind het beste en weten vaak goed aan te geven waar de sterke en zwakke kanten in zitten. De school heeft ervaring met heel veel leeftijdgenoten en kan daardoor goed beoordelen in hoeverre een leerling nog binnen het zorgaanbod van de school past. De school en de ouders moeten goed overleg hebben met elkaar over de beste plek voor hun kind. Een leerling is er niet bij gebaat als de school het niet ziet zitten, het niet aan kan of niet voldoende te bieden heeft. Omgekeerd mag van de school verwacht worden dat de wensen en ervaring van de ouders en de leerling betrokken worden bij het opstellen van het handelingsplan, waarin afspraken over de extra hulp aan de leerling worden vastgelegd. Mede omdat bovenstaande niet altijd vanzelfsprekend gaat is de positie van individuele ouders met name bij verwijzingstrajecten ook wettelijk verankerd. Bij verwijzing vanuit het basisonderwijs naar het SBO of bij plaatsing in het LWOO en PRO heeft de school een informatieplicht naar de ouders. Bij verwijzing naar het praktijkonderwijs is een op schrift gestelde zienswijze van de ouders een noodzaak. Voor de indicatiestelling bij de CvI is de positie van de ouders als aanvrager wettelijk geregeld. Ouders kunnen de hulp van een REC inroepen bij het indienen van een verzoek om indicatiestelling. Zo assisteert het REC ouders bij het invullen van een aanmeldingsformulier. Daarbij zijn vaak medische gegevens nodig en - als het kind al op school zit - een onderwijskundig rapport. Zo n rapport levert de school aan met een afschrift voor de ouders. Ook is er informatie nodig over de extra hulp of zorg die het kind al heeft gekregen (bijvoorbeeld behandeling door een therapeut of begeleiding van een Medisch Kleuterdagverblijf). Een REC adviseert ouders hoe zij deze informatie bij elkaar kunnen krijgen. Ook helpt het REC ouders bij het alsnog bemachtigen van ontbrekende gegevens voor de indicatiestelling. Als de CvI dat nodig vindt kan een speciale school binnen een REC aanvullend (psychologisch) onderzoek doen. Het REC coördineert die onderzoeken. Wanneer de leerling een indicatie heeft gekregen kunnen ouders advies inwinnen bij het REC over de school waar het kind het beste tot haar of zijn recht komt. Dit kan een reguliere school zijn, maar ook een speciale. Wat kun je van de school verwachten? Wat voor begeleiding biedt de school? Welke extra voorzieningen kan de school treffen? Welke extra begeleiding kan de school ontvangen? Er zijn voor ouders ook diverse andere mogelijkhedenm om zich te laten ondersteunen bij de aanvraag van een indicatie of de keuze voor een school (zie ook de websites van de ouderorganisaties). Wanneer een leerling is toegelaten tot een reguliere school, dan kan het REC de ouders ter zijde staan bij het maken van afspraken over het onderwijs aan en de begeleiding van de rugzakleerling. Die afspraken leggen ouders en school vast in een handelingsplan. Zit het kind eenmaal op school, dan helpen ambulante 17

18 begeleiders de school om het handelingsplan zo goed mogelijk uit te voeren. Dat kan door bijvoorbeeld regelmatig met de leerkracht en/of het schoolteam over de onderwijskundige aanpak te praten, door het geven van cursussen of door het verstrekken van speciale leermiddelen. Ook kan de begeleiding bestaan uit het helpen van de leerling zelf (remedial teaching). Route en benodigdheden: Aanmelding op de reguliere basisschool Geen speciale voorschriften Inschrijving op de speciale school voor basisonderwijs (SBO) Beschikking van de PCL van het samenwerkingsverband primair onderwijs Onderwijskundig rapport en aanmeldingsformulier bij de PCL Inschrijving op een reguliere VO-school Geen speciale voorschriften Inschrijving op een SO-REC-school beschikking van een CvI van het betreffende REC Onderwijskundig rapport + medisch en/of psychologisch onderzoek en een aanmeldingsformulier bij de CvI Inschrijving op een reguliere VO-school met leerwegondersteuning Beschikking van de RVC voortgezet onderwijs Onderwijskundig rapport en advies basisonderwijs Inschrijving op een school voor Praktijkonderwijs Beschikking van de RVC voortgezet onderwijs Onderwijskundig rapport en advies basisonderwijs of afwijzing RVC voor lwo Inschrijving op een VSO-REC-school beschikking van een CvI van het betreffende REC Onderwijskundig rapport + medisch en/of psychologisch onderzoek en een aanmeldingsformulier bij de CvI Er is voor ouders en scholen - via folders en websites veel informatie beschikbaar over de indicatiestelling en de leerlinggebonden financiering. Aan het slot van deze brochure vermelden we de wegen om aan deze informatie te komen. Scholen willen ouders (met of zonder internet-verbinding) altijd behulpzaam zijn in het verkrijgen van die informatie. 18

19 4 De overstap van basis- naar voortgezet onderwijs Leerlingen uit het (speciaal) basisonderwijs kunnen (na 8 jaar basisonderwijs) een overstap maken naar iedere school voor voortgezet onderwijs, wanneer die school op grond van de capaciteiten van de leerling verwacht dat die leerling het einddiploma kan halen Een reguliere overgang Voor een advies rond de schoolkeuze Voortgezet Onderwijs kan de leerling met zijn/haar ouders of verzorgers het best terecht bij de school voor basisonderwijs of de speciale school voor basisonderwijs die de leerling bezoekt. Scholen voor (speciaal) basisonderwijs zijn wettelijk verplicht de ouders van schoolverlaters een advies mee te geven over de naar hun opvatting meest geschikte school voor voortgezet onderwijs. Op elk van deze scholen is bovendien voorlichtingsmateriaal aanwezig over de mogelijke keuzen in hun regio. Afhankelijk van de schoolprestaties, aanvullende (objectieve) toetsscores en professionele indrukken/opvattingen omtrent zaken als motivatie, werkhouding en het sociaal-emotionele functioneren zal de school voor (speciaal) basisonderwijs aan de ouders een vrijblijvend advies uitbrengen. Het is daarna aan de ouders om een definitieve school te kiezen om hun kind daar aan te melden. Uitgangspunt is dus altijd: Ouders zoeken een school voor hun kind. De meest gebruikelijke procedure is vervolgens: Stap 1: Ouders oriënteren zich, gaan overal kijken en laten zich informeren. Stap 2: Ouders melden hun kind aan op de school van hun keuze. Stap 3: De school waar de leerling nog zit levert toetsgegevens aan en vult een onderwijskundig rapport in. De school adviseert hiermee de ouders over de best mogelijke keuze. Stap 4: De uitgekozen VO-school neemt zonodig zelf nog aanvullende toetsen af en neemt vervolgens een besluit over de toelaatbaarheid. In sommige regio s functioneert een centrale aanmeldingscommissie die de overstap van basis- naar voortgezet onderwijs begeleidt. 4.2 Leerlingen met extra onderwijszorg Wanneer bij de overgang van (speciaal) basisonderwijs naar voortgezet onderwijs een overgang met extra onderwijszorg wordt geadviseerd, of wanneer er sprake is van een naar het oordeel van de ouders of van de school voor voortgezet onderwijs bijzondere situatie kan de leerling in aanmerking komen voor: een plaatsing in het VMBO met leerwegondersteuning (LWOO) voor praktijkonderwijs (PRO) voor een plaatsing in het Voortgezet Onderwijs met LGF (een rugzak) voor plaatsing op het Voortgezet Speciaal Onderwijs (een REC-school) VMBO met LWOO of PRO: Voor een aanmelding bij een school voor VMBO met Leerwegondersteuning (LWOO) of bij een school voor Praktijkonderwijs (PRO) vraagt de school voor voortgezet onderwijs een beschikking aan bij de Regionale Verwijzings Commissie- Voortgezet Onderwijs (RVC-VO). Op basis van deze beschikking ontvangt de school voor Voortgezet Onderwijs de extra middelen (financiën) om het onderwijs zo te organiseren, dat de leerling 19

20 de zorg krijgt die hij/zij behoeft. Ouders moeten van de aanvraag op de hoogte worden gesteld, maar hebben geen formele rol bij de aanvraag. Een school voor VMBO kan ook leerlingen zonder RVC-beschikking extra leerwegondersteuning geven, maar moet dat dan uit eigen middelen bekostigen. Een school voor praktijkonderwijs (PRO) mag een leerling alleen maar toelaten als de leerling een positieve beschikking heeft van de RVC-VO. Bij de aanvraag moet de school ook de ondertekende zienswijze van de ouders overleggen. De RVC-VO beoordeelt de aanvraag voor LWOO of PRO op basis een gemotiveerd verzoek van de school voor Voortgezet Onderwijs en op basis van meegeleverde gegevens over: de capaciteiten van de leerling (intelligentieonderzoek) de leervorderingen van de leerling (lezen, begrijpend lezen, spelling en rekenen) eventuele sociaal-emotionele belemmeringen Er zijn verschillende aanmeldingen bij de RVC-VO mogelijk. Basisregel: Een aanvraag bij een regionale verwijzingscommissie kan alleen worden ingediend indien het een leerling betreft die rechtstreeks afkomstig is van een school of instelling als bedoeld in de Wet op het primair onderwijs of de Wet op de expertisecentra of van het eerste leerjaar van een school voor voortgezet onderwijs. (Wet op het Voortgezet onderwijs, artikel 10 e en 10 g) Er zijn ook zogeheten bijzondere gevallen waarin een aanmelding bij de RVC mogelijk of zelfs nodig is. Sinds 1 augustus 2005 is dat ook wettelijk geregeld (WVO artikel 10g lid 5). Het gaat dan om de toelating tot het praktijkonderwijs van lwoo leerlingen en leerlingen met een indicatie voor (voortgezet) speciaal onderwijs. De RVC-regeling kent bijzondere voorwaarden voor leerlingen die eerst zonder en later toch met een indicatie in aanmerking willen komen voor leerwegondersteuning. Of leerlingen die na een periode met leerwegondersteuning in het VMBO toch naar het praktijkonderwijs doorstromen. Voor leerlingen die pas later in Nederland zijn gekomen en dus geen Nederlands primair onderwijs hebben gevolgd gelden aparte regels. Ingeval men te maken krijgt (of vermoedt te maken zal krijgen) met een bijzondere situatie is het zaak zich goed te laten voorlichten of zelf op zoek te gaan via Leerling afkomstig uit: wil naar: RVC -Regeling van toepassing groep 8 (eventueel 7) reguliere basisschool VMBO met lwoo ja PrO ja school voor speciaal basisonderwijs VMBO met lwoo ja PrO ja REC-school VMBO met lwoo ja PrO ja eerste leerjaar VO-school zonder lwoo-beschikking VMBO met lwoo ja (hoeft geen VMBO-school te zijn; elke school mag aanmelden) PrO ja hoger leerjaar VO-school zonder lwoo-beschikking VMBO met lwoo niet mogelijk! PrO niet mogelijk! eerste leerjaar VO-school met lwoo-beschikking PrO ja vanuit hoger leerjaar VO-school met lwoo-beschikking PrO ja eerste leerjaar REC school met indicatiestelling VMBO met lwoo ja of advies (indien voor geplaatst) PrO ja 20

21 hoger leerjaar REC school met indicatiestelling VMBO met lwoo ja of advies (voor geplaatst) PrO ja Een vreemdeling, als bedoeld in artikel 27, lid 1a, onderdeel VMBO met lwoo Ja, maar kan pas b of c uit de Wet op het VO, die op 1 oktober van het schooljaar worden aangemeld waarin hij voor het eerst wordt meegeteld als leerling in het na dat eerste voortgezet onderwijs schooljaar. korter dan één jaar in Nederland is. PrO Ja, Voortgezet Onderwijs met een rugzak of Voortgezet Speciaal Onderwijs Een leerling met een zintuiglijke, verstandelijke of lichamelijke stoornis of een leerling met gedragsstoornissen, waardoor de leerling ernstig beperkt is om aan het onderwijs deel te nemen kan in aanmerking komen voor extra onderwijszorg op basis van een Leerlinggebonden financiering (LGF) of voor plaatsing op het Voortgezet Speciaal Onderwijs. Een leerling met LGF (= een rugzak) kan bij iedere vorm van Voortgezet Onderwijs worden aangemeld. Het is aan het bevoegd gezag van de betreffende school om ook tot toelating te besluiten. In principe mag elke school de leerling toelaten, maar de school moet wel een passend onderwijs-zorg-arrangement kunnen bieden. Elke school is wettelijk verplicht de grenzen van haar mogelijkheden beargumenteerd en onderbouwd in haar beleid (schoolplan)te hebben vastgelegd. Voor een aanvraag van LGF moeten ouders een indicatie aanvragen bij een Commissie voor Indicatiestelling (CvI). Instapmogelijkheden in het voortgezet onderwijs (12-18 jr) Van een school voor basisonderwijs of speciaal basisonderwijs BaO/SBO VO naar regulier VO Van een school voor basisonderwijs of speciaal basisonderwijs BaO/SBO LWOO naar VO met LWOO Van een school voor basisonderwijs of speciaal basisonderwijs BaO/SBO PRO naar het praktijk- onderwijs Van een school voor basisonderwijs of speciaal basisonderwijs naar een school van een VSO-REC Van een school voor basisonderwijs of speciaal basisonderwijs met leerlinggebonden financiering naar een school voor voortgezet onderwijs (VO, VMBO) Van een school voor basisonderwijs of speciaal basisonderwijs met leerlinggebonden financiering naar een school voor voortgezet onderwijs met extra zorg (VMBO met LWOO, PRO) BaO/SBO VSO-REC BaO/SBO met Rugzak naar VO BaO/SBO met Rugzak naar VMBO met LWOO of PRO Eerst naar de CvI Eerst naar de CvI Gewoon aanmelden op de VO-school naar keuze Aanmelden op de VMBOschool naar keuze Aanmelden op de PROschool naar keuze Eerst naar de CvI en aanmelden op de VMBOschool of op de PRO school VO school besluit over toelating VMBO-school verzorgt de aanvraag bij de RVC PRO-school verzorgt de aanvraag bij de RVC Ouders melden aan bij de CvI Ouders melden aan bij de CvI Ouders melden aan bij de CvI VMBO school of PRO school verzorgen aanvraag bij de RVC 21