BELEIDSREGELS VERHAAL

Transcriptie

1 BELEIDSREGELS VERHAAL ALGEMEEN 1. Algemeen (art. 61 Wwb) Met ingang van 1 juli 2009 is de invoeringswet (de verhaalswetsartikelen uit de oude Abw) volledig vervangen door de artikel 61 en 62 Wwb. De Wwb is gewijzigd ten opzichte van de Abw in die zin, dat de verhaalsparagraaf de bevoegdheid van het college is geworden. Deze beleidsregels geven aan in welke gevallen het college gebruik maakt van de bevoegdheid om de kosten van bijstand te verhalen. De invoeringswet waarin de Abw nog van toepassing was (artikelen 92 tot en met 105 van de Abw), was bedoeld als tijdelijke maatregel in afwachting van de inwerkingtreding van het nieuwe kinderalimentatiestelsel. Aangezien dit nieuwe kinderalimentatiestelsel er niet is gekomen, is het overzichtelijker om de verhaalsbepalingen in aangepaste vorm op te nemen in een nieuwe paragraaf van de WWB. VERHAALSGRONDEN 2. Verhaalsgronden Er is alleen verhaal op bijstand mogelijk op: Onderhoudsplichtigen (art. 62 Wwb) Ontvangers van schenkingen (art. 62f Wwb) Ontvangers van nalatenschappen (art. 62f Wwb) 2.1 Wanneer (tijdelijk) afzien van verhaal: Op de volgende gronden kan (tijdelijk) worden afgezien van verhaal: 1 Op verzoek van degene op wie verhaald wordt, gedeeltelijk af te zien van verhaal van kosten van bijstand voorzover het betreft verschuldigde verhaalsbedragen die op het moment van het besluit opeisbaar zijn, indien: a redelijkerwijs te voorzien is dat degene op wie wordt verhaald niet zal kunnen voortgaan met het betalen van zijn schulden. b redelijkerwijs te voorzien is dat een schuldregeling met betrekking tot alle vorderingen van de overige schuldeisers zonder een zodanig besluit niet tot stand zal komen; en c de vordering van de gemeente wegens verhaal van bijstand ten minste zal worden voldaan naar evenredigheid met de vorderingen van de schuldeisers van gelijke rang. 2. Het besluit tot het gedeeltelijk afzien van verhaal treedt niet in werking voordat een schuldregeling overeenkomstig het eerste lid tot stand is gekomen.

2 3. Het besluit tot het gedeeltelijk afzien van verhaal wordt ingetrokken of ten nadele van de belanghebbende gewijzigd indien: a. niet binnen twaalf maanden nadat dat besluit is bekendgemaakt, een schuldregeling tot stand gekomen die voldoet aan de eisen bedoeld in het eerste lid; b. de belanghebbende zijn schuld aan de gemeente niet overeenkomstig de schuldregeling voldoet; of c. onjuiste of onvolledige gegevens zijn verstrekt en de verstrekking van juiste of volledige gegevens tot een ander besluit zou hebben geleid. 4. Bij ministeriële regeling kunnen met betrekking tot dit artikel nadere regels worden gesteld. ONDERHOUDSPLICHT 3. Onderhoudsplicht (art.62 Wwb) Kosten van bijstand op onderhoudsplichtige worden door het college verhaald. Bij verhaal van de onderhoudsbijdrage zijn er twee mogelijkheden: De onderhoudsbijdrage wordt geïnd door het LBIO (alimentatiebeschikking) De onderhoudsbijdrage wordt verhaald door de gemeente Het Landelijk Bureau Inning Onderhoudsbijdrage (LBIO) draagt zorg voor de inning van onderhoudsbijdrage indien de Nederlandse rechter de onderhoudsverplichting heeft vastgesteld. Er moet dus sprake zijn van een alimentatiebeschikking. De overdracht van de inning van de onderhoudsbijdrage aan het LBIO, gebeurt in eerste instantie door de onderhoudsgerechtigde. Indien de gemeente de overdracht van de inning doet dient er een volmacht van de onderhoudsgerechtigde te zijn. Indien de onderhoudsverplichting niet gerechtelijk is vastgelegd, dan draagt de gemeente zorg voor de inning van de onderhoudsbijdrage. Er zijn 4 onderhoudsplichtige: Echtgenoot Ex-echtgenoot Ouders Kind 3.1 Verhaal op echtgenoot Verhaal op de onderhoudsplichtige echtgenoot tijdens het huwelijk is geregeld in artikel 62 onderdeel a WWB. Bepalend voor het verhaal op onderhoudsplichtigen is de grens van de onderhoudsplicht als bedoeld in boek 1 van het BW. Het beginsel dat echtgenoten elkaar het nodige moeten verschaffen is neergelegd in artikel 1:81 BW. Een nadere uitwerking hiervan is neergelegd in artikel 1:84 BW. Op grond van deze bepaling zijn echtgenoten wederzijds verplicht elkaar voldoende middelen voor de kosten van de huishouding te verschaffen, waaronder begrepen de kosten van verzorging en opvoeding van de kinderen. Deze wederzijdse onderhoudsplicht bestaat ook als de gehuwden tijdelijk of duurzaam

3 gescheiden leven. Onder het verhaal van echtgenoten wordt ook mede bedoeld de geregistreerde partners. (artikel 1:80b BW). 3.2 Verhaal op ex-echtgenoot Verhaal op onderhoudsplichtige ex-echtgenoot is geregeld in artikel 62 onderdeel b WWB. Hoewel de van tafel en bed gescheiden echtgenoot formeel niet kan worden aangemerkt als ex-echtgenoot, bevindt de rechtsgrond voor verhaal zich in artikel 62 onderdeel b Wwb en niet in artikel 62 onderdeel a Wwb. 3.3 Verhaal op ouders Ouders zijn onderhoudsplichtig jegens hun kinderen (artikel 1:392 onder a BW), indien er sprake is van behoeftigheid. Zij zijn verplicht bij te dragen in de kosten van verzorging en opvoeding ten behoeve van hun minderjarige kinderen. Ten aanzien van kinderen van 18 tot 21 jaar zijn ouders verplicht te voorzien in de kosten van levensonderhoud en studie (artikel 395a BW; zie ook artikel 12 Wwb.) Indien het verhaal op de onderhoudsplicht van kinderen van 18 tot 21 jaar die Bijzondere Bijstand ontvangen betreft, dient de onderhoudsplichtige eenmaal bij beschikking van de vordering op de hoogte worden gesteld. Volgt daarop geen betaling, dan zullen geen verdere invorderingspogingen worden ondernomen. 3.4 Verhaal op kind Verhaal op het onderhoudsplichtige kind is geregeld in artikel 62 onderdeel a WWB. Tussen ouders en kinderen bestaat een wederzijdse onderhoudsplicht ingevolge artikel 1:392 BW. Ook als de kinderen minderjarig zijn, zijn zij jegens hun ouders onderhoudsplichtig. In dat licht bezien is het logisch dat tot de middelen worden gerekend àlle vermogens- en inkomensbestanddelen waarover kan worden beschikt (artikel 31 lid 1 WWB). Verhaal van kosten van bijstand op minderjarige kinderen is eigenlijk enkel een theoretisch vraagstuk en zal in de praktijk niet aan de orde zijn. VERHAAL BIJ SCHENKING EN/OF NALATENSCHAP 4. Verhaal bij schenking en nalatenschap (art. 62f Wwb) Kosten van bijstand worden verhaald op: 1. degene aan wie de persoon die bijstand ontvangt of heeft ontvangen een schenking heeft gedaan voor zover bij het besluit op de bijstandsaanvraag met de geschonken middelen rekening zou zijn gehouden indien de schenking niet had plaatsgevonden, tenzij gelet op alle omstandigheden aannemelijk is dat de schenker ten tijde van de schenking de noodzaak van bijstandsverlening redelijkerwijs niet heeft kunnen voorzien; Dat wil zeggen dat een gedane schenking kan worden verhaald op de ontvanger, wanneer de bijstandafhankelijkheid het gevolg is van deze schenking. 2. de nalatenschap van de persoon indien: aan die persoon ten onrechte bijstand is verleend en voor zover voor het overlijden nog geen terugvordering heeft plaatsgevonden; bijstand is verleend in de vorm van geldlening of als gevolg van borgtocht.

4 VERHAALSRECHT 5. Verhaalsrecht (art. 62a Wwb) 5.1 Nihilstelling Vóór of na de beschikking tot echtscheiding kunnen de echtgenoten bij overeenkomst bepalen of, en zo ja tot welk bedrag, na de echtscheiding de één tegenover de ander tot een uitkering tot diens levensonderhoud zal zijn gehouden. Dit zou een nihilstelling kunnen betekenen of een heel laag bedrag. Indien in de overeenkomst geen termijn is opgenomen, dan is van toepassing: (artikel e t/m 6 e lid BW1): Indien de rechter geen termijn heeft vastgesteld, eindigt de verplichting tot levensonderhoud van rechtswege na het verstrijken van een termijn van twaalf jaren, die aanvangt op de datum van inschrijving van de beschikking in de registers van de burgerlijke stand. Indien de beëindiging van de uitkering ten gevolge van het verstrijken van het hierboven aangegeven termijn van 12 jaar, van zo ingrijpende aard is dat ongewijzigde handhaving van die termijn naar maatstaven van redelijkheid en billijkheid van degene die tot de uitkering gerechtigd is niet kan worden gevergd, kan de rechter op diens verzoek alsnog een termijn vaststellen. Het verzoek daartoe dient te worden ingediend voordat drie maanden sinds de beëindiging zijn verstreken. De rechter bepaalt bij de uitspraak of verlenging van de termijn na ommekomst daarvan al dan niet mogelijk is. Indien de duur van het huwelijk niet meer bedraagt dan vijf jaar en uit dit huwelijk geen kinderen zijn geboren, eindigt de verplichting tot levensonderhoud van rechtswege na het verstrijken van een termijn die gelijk is aan de duur van het huwelijk en die aanvangt op de datum van inschrijving van de beschikking in de registers van de burgerlijke stand. Indien de rechter een termijn vaststelt, kan deze vaststelling niet ten gevolge hebben dat de uitkering op een later tijdstip eindigt dan ingevolge de vorige zin het geval zou zijn. Een overeenkomst als hierboven is opgesomd, staat verhaal niet in de weg op grond van paragraaf 6.5 van de Wet werk en bijstand en laat de vaststelling van het te verhalen bedrag onverlet. (artikel 159a BW1) 5.2 Informatieplicht Voor het vaststellen van de onderhoudsplicht en de draagkracht dient de onderhoudsplichtige de daarvoor noodzakelijke gegevens te verstrekken. Indien de onderhoudsplichtige geen gegevens overlegt en ook niet reageert op het tweede verzoek dan wordt het verhaalsbedrag ambtshalve vastgesteld. Dit betekent dat de volledig verstrekte bruto bijstand op de onderhoudsplichtige wordt verhaald. Indien er alleen sprake is van een onderhoudsplicht ten opzichte van de kinderen dan wordt het

5 verhaalsbedrag het verschil tussen de norm alleenstaande en de norm alleenstaande ouder. 6. Verhaal volgens rechterlijke uitspraak (art. 62b Wwb) Indien het een gerechtelijke uitspraak betreft betekent het dat er door de rechter een tussen belanghebbende en zijn ex-echtgenoot en/of kind een uitgesproken onderhoudsverplichting is. Als de onderhoudsplichtige niet aan zijn verplichting voldoet en de belanghebbende daardoor een (groter) beroep moet doen op bijstand, is het college bevoegd om deze kosten te verhalen op de onderhoudsplichtige, overeenkomstig de gerechtelijke uitspraak. Het college zal aan de onderhoudsplichtige het besluit tot verhaal per brief meedelen met het verzoek het verschuldigde bedrag binnen 30 dagen te voldoen. De onderhoudsplichtige kan tegen het besluit tot overname van de alimentatiebeschikking binnen een periode van 30 dagen in verzet komen bij de rechtbank. De onderhoudsplichtige kan zich bij de rechtbank niet verzetten tegen het opleggen van de onderhoudsbijdrage. Het college zal moeten wachten met invorderen op de uitspraak van de rechtbank. Na de uitspraak van de rechtbank zal het college conform deze uitspraak handelen. Indien de onderhoudsplichtige na verzoek tot betaling, het verschuldigde bedrag niet binnen deze dertig dagen betaalt, zal het college de onderhoudsplichtige aanmanen het verschuldigde bedrag binnen twee weken te voldoen. Indien de onderhoudsplichtige hier geen gehoor aan geeft zal het college door middel van een dwangbevel het verschuldigde bedrag invorderen met uitsluiting van degene die bijstand ontvangt. Dit betekent dat indien de onderhoudsplichtige ook tijdens het dwangbevel niet overgaat tot betaling van het verschuldigde bedrag er beslag zal worden gelegd op zijn inkomsten of eigendommen. De onderhoudsplichtige kan in verzet gaan tegen de tenuitvoerlegging van het dwangbevel bij de rechtbank. 7. Bevoegd college (art.62c Wwb) Het verhuizen van een bijstandsklant naar een andere gemeente heeft invloed op de verhaalsbevoegdheid van het college van de vertrek gemeente. Het college van de gemeente waar de bijstandsklant nu woont en daar ook een bijstandsuitkering ontvangt, krijgt de verhaalsbevoegdheid. Mocht er een achterstand zijn in de onderhoudsbijdrage aan de vertrek gemeente dan blijft de vertrek gemeente bevoegd zover het de betalingsachterstanden van verhaal betreft. INDEXERING 8. Indexering (art. 62d Wwb) Het door de rechter vastgestelde verhaalsbedrag wordt jaarlijks met ingang van 1 januari van rechtswege gewijzigd met een percentage dat staat in artikel 402a van boek 1 van het Burgerlijk Wetboek. De indexering wordt jaarlijks vastgesteld.

6 Indien deze wijziging van rechtswege bij rechterlijke uitspraak is uitgesloten vindt er geen verhoging van het vastgestelde bedrag plaats. GEWIJZIGDE OMSTANDIGHEDEN 9. Gewijzigde omstandigheden (art. 62 e Wwb) Het verhaalsbedrag, dat door de rechter is vastgelegd voor de onderhoudsplicht van een bijstandsgerechtigde, kan worden gewijzigd indien er gewijzigde omstandigheden zijn opgetreden. Het college kan aan de rechter verzoeken om het verhaalsbedrag vast te stellen afwijkend van de gerechtelijke uitspraak betreffende de onderhoudsbijdrage van de bijstandsklant indien: 1 geen rekening heeft kunnen houden met alle gegevens en omstandigheden van betreffende partijen die hadden moeten worden afgewogen alvorens tot het besluit te komen. 2 de rechter de uitspraak kan wijzigen op grond van: (artikel 157 en 401 BW1) a. een rechterlijke uitspraak of een overeenkomst betreffende levensonderhoud kan, bij latere rechterlijke uitspraak, worden gewijzigd of ingetrokken, wanneer zij nadien door wijziging van omstandigheden ophoudt aan de wettelijke maatstaven te voldoen. b. de termijn die de rechter heeft vastgesteld (zie punt 5 verhaalsrecht) kan op verzoek van een van de gewezen echtgenoten worden gewijzigd in geval van zo ingrijpende wijziging van omstandigheden dat ongewijzigde handhaving van de termijn naar maatstaven van redelijkheid en billijkheid niet van de verzoeker kan worden gevergd. Verlenging is niet mogelijk indien de rechter dit heeft bepaald. Een verzoek tot verlenging is indien de beëindiging van de uitkering ten gevolge van het verstrijken van het termijn van zo n ingrijpende aard is, dat ongewijzigde handhaving van die termijn, naar maatstaven van redelijkheid en billijkheid van degene die tot de uitkering gerechtigd is, niet kan worden gevergd. De rechter kan op diens verzoek alsnog een termijn vaststellen. Dit verzoek dient te worden ingediend voordat er drie maanden sinds de beëindiging zijn verstreken. De termijn indien deze niet door de rechter is vastgesteld is: 12 jaar na datum van inschrijving van de beschikking in de registers van de burgerlijke stand. Indien het huwelijk niet meer bedraagt dan 5 jaar en er uit dit huwelijk geen kinderen zijn geboren, is de termijn gelijk aan het termijn van het huwelijk c. Partijen kunnen schriftelijk de, door de echtgenoten zelf opgestelde, overeenkomst op verzoek tot wijziging van een termijn die is opgenomen in deze overeenkomst als bedoeld (artikel 158 BW1).

7 d. Een rechterlijke uitspraak betreffende levensonderhoud kan ook worden gewijzigd of ingetrokken, indien zij van de aanvang af niet aan de wettelijke maatstaven heeft beantwoord doordat bij die uitspraak van onjuiste of onvolledige gegevens is uitgegaan. e. Een overeenkomst (convenant) betreffende levensonderhoud kan ook worden gewijzigd of ingetrokken, indien zij is aangegaan met grove miskenning van de wettelijke maatstaven. OVERIGE BEPALINGEN 10. Mededeling verhaalsbesluit (art. 62g Wwb) Het verhaalsbesluit wordt medegedeeld aan de onderhoudsplichtige in de vorm van een beschikking die naar betreffende wordt verzonden. 11. Verzoekschrift tot verhaal (art. 62h Wwb) Als de belanghebbende niet tot betaling overgaat van het door het college opgelegde verhaalsbedrag, dan kan het college overgaan tot verhaal in rechte. Er wordt een verzoekschrift opgesteld. Een dergelijk verzoekschrift moet binnen 6 maanden worden ingediend bij de rechtbank. De rechtbank bepaalt dan of het college bij het vaststellen van het verhaalsbedrag rekening heeft gehouden met alle omstandigheden van betrokkenen. 12. Schakelbepaling (art. 62i Wwb) Het artikel 479 e Wetboek van Burgerlijke Rechtsvordering is van toepassing inzake de brutering en het terugvorderingsartikel (58 4 e lid Wwb, 60 1 e en 4 e t/m 6 e lid Wwb) voor verhaal van kosten op bijstand. 13. Nadere invulling van het beleid De verhaalsartikelen waren opgenomen in de invoeringswet waarin de Abw nog van toepassing was (artikelen 92 tot en met 105 van de Abw). De invoeringswet was bedoeld als tijdelijke maatregel in afwachting van de inwerkingtreding van het nieuwe kinderalimentatiestelsel. Aangezien dit nieuwe kinderalimentatiestelsel er niet is gekomen, is er door de overheid gekozen om het overzichtelijker te maken door de verhaalsbepalingen in aangepaste vorm op te nemen in een nieuwe paragraaf van de WWB. Met ingang van 1 juli 2009 is de invoeringswet (de verhaalswetsartikelen uit de oude Abw) volledig vervangen door de artikel 61 en 62 Wwb. De Wwb is gewijzigd ten opzichte van de Abw in die zin, dat de verhaalsparagraaf de bevoegdheid van het college is geworden. Het college kan kosten van bijstand verhalen. Het college heeft ervoor gekozen de kosten van bijstand te verhalen in de gevallen en naar de regels aangegeven in dit beleid. Naast deze bevoegdheid is er ook wat veranderd door de wet in het invorderingsproces. Het college heeft de bevoegdheid gekregen om een dwangbevel uit te vaardigen. Voordat het college over kan gaan tot uitvaardiging moet er eerst een aanmaning worden

8 verzonden aan de belanghebbende. De belanghebbende kan tegen het uitvaardigen van het dwangbevel in verzet gaan. Ofschoon de beleidsregels dwingend zijn geformuleerd (zij dienen immers ter vervulling van het wettelijke gecreëerde beleidsruimte) is, wat betreft de beleidsregel voor onderstaande twee verhaalsdoelgroepen, gekozen voor enige beleidsruimte. Onderhoudsbijdrage voor kinderen van 18 tot 21 jaar; Nalatenschap; 14. Inwerkingtreding Deze beleidsregels treden in werking met ingang van 1 januari 2010 Aldus vastgesteld door het college van burgemeester en wethouders van de gemeente Hellevoetsluis.