De veranderende rol van de intern begeleider in passend onderwijs.

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "De veranderende rol van de intern begeleider in passend onderwijs."

Transcriptie

1 Workshop studiedag De veranderende rol van de intern begeleider in passend onderwijs. Engelien Houben-Feddema

2 Wat komt aan de orde? Als ib er inzicht krijgen op: veranderde taken in passend onderwijs waar jij sta jij nu in jouw rol als ib er? waar wil jij in de toekomst staan met de daarbij gevraagde taken en verantwoordelijkheden richting arrangeren in ondersteuningsteams? Waar sta jij?

3 De veranderende rol van interne begeleiding binnen passend onderwijs Vroeger: Consultant Coördinator Leerlingbegeleider Ondersteuner Adjunct met IB-taken Nu: Passend Onderwijs en taken en verantwoordelijkheden van de ib er: zie ook beroepsstandaard LBBO Denk ook aan het aantal ib ers met een dubbelfunctie. Later: De veranderende rol van de ib er, m.n. voor jullie van belang in SWV Duin- en Bollenstreek

4 Wat vraagt passend onderwijs van de ib er van nu in het passendere onderwijs van morgen?! Bij kwaliteitszorg SWV staat o.a. centraal: 1. Doen we de goede dingen? 2. Doen we die dingen goed? Meer/ minder uren voor IB? Alle taken naar de leerkracht? IB vooral coach? Bovenschools IB? oplossingsgericht handelingsgericht

5 Kwaliteit Interne begeleider: spin in het web; duizendpoot; zelfstandige teamplayer; vraagbaak, kenniscoördinator een nieuwe uitdaging Leerlingen HGW/OGW SWV Coaching Uitvoering zorgplicht IB-er Externe contacten Transitie Jeugdzorg Arrangementen SOP OPP

6 Verschuiving van taken Begeleidende en coachende taken Van Via Naar Begeleiding van zorgleerlingen Begeleiding van leerkrachten van zorgleerlingen Coachen van leerkrachten en team bij het begeleiden van leerkrachten en leerlingen met specifieke onderwijs- en ondersteunings behoeften.

7 Verschuiving van taken Taken ten aanzien van onderzoek. Van Via Naar Toetsen en verzamelen van data Ondersteunen leerkracht bij het verzamelen, analyseren en interpreteren van data. Begeleiden van het team bij data analyse en samen leren van opbrengsten. Wat behouden we, wat willen we veranderen om te verbeteren?

8 Verschuiving van taken Innoverende taken. Van Via Naar Verantwoordelijk voor zorg en voor zorgleerlingen. Verantwoordelijk voor zorg en ondersteuning in de school. Medeverantwoordelijk voor kwaliteit, ondersteuning en onderwijskundige ontwikkeling.

9 Verschuiving van taken Op samenwerking gerichte taken. Van Via Naar Leerlinggericht: samenwerking met de leerling, ouders en leerkracht Schoolgericht: samenwerking met de leerkracht, ouders en externe partners. Systeemgericht: samenwerken met de leerkracht, directie, het team, ouders, externe partners en netwerken.

10 Passend Onderwijs en de taken en van de ib er: In de nieuwe beroepsstandaard LBBO: Met de komst van Passend Onderwijs is samenwerking met de externe omgeving onontkoombaar. De ib er stimuleert de contacten en is de verbindende factor tussen de interne en externe partijen. De LBBO vindt het belangrijk dat de ib er competenties op de volgende gebieden versterkt. De ib er als kenniscoördinator De ib er als verbinder De ib er als coach De ib er als innovator De ib er als partner van de schoolleider

11 Waar doen we het allemaal voor? Het gemeenschappelijke doel in deze regio is er met alle partners voor zorgen dat rondom een kind datgene kan worden georganiseerd wat het kind nodig heeft om tot ontwikkeling te komen.

12 In plan tot 2019 staat IB niet genoemd? Terug naar de basis

13 De rol van interne begeleiding binnen passend onderwijs Ieder van jullie heeft zijn eigen verhaal Wat heb jij als ib er meegenomen van vroeger naar nu en wat wil je van nu meenamen naar later

14 Schaalwandelen loopjongen of leerlingenbegeleider of íb er met expertise coördineren passend onderwijs. Waar sta jij nu op de lijn. 1= sta aan het begin meer loopjongen dan begeleider 10=Ik heb de expertise, kennis en vaardigheden die in de school nodig zijn om de ondersteuningsroute te organiseren samen met ketenpartners

15 De veranderende positie en ontwikkelingen voor de ib er Eindopbrengst studiedag is geformuleerd als: De formulering van uitgangspunten voor het nieuwe ondersteuningsplan van het samenwerkingsverband Duin- en Bollenstreek. Vragen aan de denktank: Wat verwachten we van de tandem IB JGT Wat is hun gezamenlijke opdracht en verantwoordelijkheid Welke expertise hebben ze nodig Welke route is nodig in de school Welke randvoorwaarden zijn nodig om dit mogelijk te maken Welke afspraken zijn nodig voor de inzet van specialistische expertise Welke afspraken zijn nodig voor de inzet van schoolvervoer Kortom wie doet wat

16 De rol van interne begeleiding binnen passend onderwijs Vanuit wordt beschreven: Integraal arrangeren in de school Hoe kunnen we onderwijs, jeugdhulp, zorg, vervoer en leerplicht slim en snel organiseren als een kind dat nodig heeft? Wat helpt scholen en gezinnen? Wat vraagt dit van de interne begeleider ( of noemen we dit coördinator passend onderwijs? ) Wat vraagt dit van een medewerker van het JGT, wat hebben zij nodig? De organisatie van onderwijs-zorgarrangementen is de verantwoordelijkheid van de interne begeleider in samenwerking met de JGT-er.

17 Toekomst Expertise, kennis en vaardigheden die in de school nodig zijn om de ondersteuningsroute te organiseren, meestal het werk van de intern begeleider. Kinderen krijgen binnen het samenwerkingsverband de ondersteuning die past bij hun specifieke onderwijsbehoeften. De werkwijze die dit mogelijk moet gaan maken is het handelingsgericht en samen met de partners om de school heen (integraal) arrangeren ín de school.

18 Welke rol heb jij dan als ib er? Is er binnen jouw school een match tussen ondersteuningsbehoeften van leerlingen (en hun ouders) en ondersteuningsbehoeften van leerkrachten en mogelijkheden op school? Wat zijn verbeterpunten in de basis- en in de extra ondersteuning en hoe helpt de inzet van jeugdhulp daarbij?

19 Creëer je eigen rol Wat is jouw eigen rol als ib er? Hoe gaat het nu op school? Hoe is het geregeld? Is dit wenselijk of kan het beter? Welke kwaliteiten worden op dit moment (niet) benut? Wat merk jij? Wat mis jij? Wat wil je nog leren/ wat moet veranderen om je gewenste rol te creëren? Wat kan anders?

20 Waar praten we over? Voor de organisatie? Binnen het SWV Binnen de school Wat past bij onderwijs? Wat past bij school? Wat past bij het SWV Wat moet veranderen wat moet veranderen volgens jou om het integraal arrangeren mogelijk te maken? Wat verwacht je dan van het bestuur van de school en van het SWV? Op korte termijn? Op lange termijn?

21 Wat kwam aan de orde? Als ib er inzicht krijgen op: waar jij sta jij nu in jouw rol als ib er? waar wil jij in de toekomst staan met de daarbij gevraagde taken en verantwoordelijkheden richting arrangeren in ondersteuningsteams? Wat heb jij dan nodig aan ondersteuning? Van wie? en hoe?

22 Welke kant ga jij op? Wat neem je mee uit deze bijeenkomst? Wat ga je morgen anders doen?

Tekst: Anita Michgelsen, Magda van der Wulp & Alyce Zandbergen

Tekst: Anita Michgelsen, Magda van der Wulp & Alyce Zandbergen De intern begeleider is een belangrijke professional als het gaat om de kwaliteit van het onderwijs. Je bent de spil in de ondersteuning van leraren bij de begeleiding van hun leerlingen en hebt, afhankelijk

Nadere informatie

Basisondersteuning in het samenwerkingsverband Primair Onderwijs Duin- en Bollenstreek

Basisondersteuning in het samenwerkingsverband Primair Onderwijs Duin- en Bollenstreek Mei 2018 Basisondersteuning in het samenwerkingsverband Primair Onderwijs Duin- en Bollenstreek In het samenwerkingsverband is voor ieder kind een plek en krijgt het de gelegenheid zich binnen zijn/haar

Nadere informatie

Positie van de intern begeleider in de school binnen Passend Onderwijs Apeldoorn PO

Positie van de intern begeleider in de school binnen Passend Onderwijs Apeldoorn PO Positie van de intern begeleider in de school binnen Passend Onderwijs Apeldoorn PO Inleiding: Alle basisscholen in ons SWV hebben een intern begeleider. Historisch gezien is er een intern begeleider sinds

Nadere informatie

Het groeidocument als gespreksverslag

Het groeidocument als gespreksverslag Het groeidocument als gespreksverslag Bijeenkomst 2 5 november 2015 Voor IB-ers met veel HGW-ervaring Start Wat zijn jullie verwachtingen van deze bijeenkomst? Wat hoop je hier te komen halen vandaag?

Nadere informatie

Passend Onderwijs in de Duin-en Bollenstreek

Passend Onderwijs in de Duin-en Bollenstreek Passend Onderwijs in de Duin-en Bollenstreek Noordwijkerhout, 3 maart 2015 Dick Rasenberg Algemeen directeur SWV 28-12 Waarom passend onderwijs? Alle leerlingen hebben recht op een passend onderwijsprogramma;

Nadere informatie

Onderwijskundig jaarplan GBS Het Talent 1

Onderwijskundig jaarplan GBS Het Talent 1 Onderwijskundig jaarplan Jaar: 2017-2018 School: Gbs Het Talent Schoolleider: W.Bos Datum: juni 2017 Laatst geactualiseerd: 8 juni 2017 Inleiding In ons jaarplan 2017-2018 geven we per onderdeel aan welke

Nadere informatie

Algemene voorwaarden coördinator leerlingenzorg

Algemene voorwaarden coördinator leerlingenzorg 1 Algemene voorwaarden coördinator leerlingenzorg Opleidingsniveau & denkniveau - HBO+ denk- & werkniveau - Opleiding; Master opleiding. Als beginnend CLZ-er kan gestart worden met een HBO+ opleiding IB.

Nadere informatie

Projectplan. Ondersteuning implementatie Samenwerkingsverband Duin en Bollenstreek

Projectplan. Ondersteuning implementatie Samenwerkingsverband Duin en Bollenstreek Projectplan Ondersteuning implementatie Samenwerkingsverband Duin en Bollenstreek Versie 02 Amsterdam, 17 november 2014 J.Dankers/S.Rijnberg 1. Projectgegevens 1.1 Gegevens van de klant Het project wordt

Nadere informatie

Van intern begeleider naar coördinator passend onderwijs op school

Van intern begeleider naar coördinator passend onderwijs op school Van intern begeleider naar coördinator passend onderwijs op school Inhoud Interne begeleiding in beweging Passend onderwijs Jeugdhulp Intern begeleider en schoolleider: een paar apart Onderzoeksgegevens

Nadere informatie

Handelingsgericht (passend) begeleiden. 10 november 2016

Handelingsgericht (passend) begeleiden. 10 november 2016 Handelingsgericht (passend) begeleiden 10 november 2016 Thema uur Handelingsgericht begeleiden 1. Startoefening 2. Perspectief: ik wij het context 3. Passend begeleiden: verleden heden toekomst 4. Handelingsgericht?

Nadere informatie

Samen voor kinderen 20-2-2014. Agenda. Ondersteuningsplan SWV PO 30 07. Wat betekent Passend Onderwijs voor mij? 1. Passend Onderwijs algemeen

Samen voor kinderen 20-2-2014. Agenda. Ondersteuningsplan SWV PO 30 07. Wat betekent Passend Onderwijs voor mij? 1. Passend Onderwijs algemeen Wat betekent Passend Onderwijs voor mij? Samen op weg... Agenda 1. Passend Onderwijs algemeen Ouders School 2. Onderwijs in Best 3. Onderwijs op deze school Kind 4. Gedeelde verantwoordelijkheid Passend

Nadere informatie

Onderwijs- en zorg-arrangementen 1 : de Samenwerking

Onderwijs- en zorg-arrangementen 1 : de Samenwerking Onderwijs- en zorg-arrangementen 1 : de Samenwerking Samenvatting Op scholen worden kinderen met belemmerende factoren m.b.t. cognitief, sociaal en emotioneel gebied gesignaleerd. Tevens kunnen belemmerende

Nadere informatie

COMPETENTIEPROFIEL ONDERSTEUNER PASSEND ONDERWIJS. Resultaatgebieden 1. Ondersteuning en advisering aan IB en leraren

COMPETENTIEPROFIEL ONDERSTEUNER PASSEND ONDERWIJS. Resultaatgebieden 1. Ondersteuning en advisering aan IB en leraren COMPETENTIEPROFIEL ONDERSTEUNER PASSEND ONDERWIJS De ondersteuner passend onderwijs is werkzaam in een team van professionals dat wordt aangestuurd door een ondersteuningsmanager. De ondersteuner passend

Nadere informatie

Aanbod cursussen en trainingen

Aanbod cursussen en trainingen Aanbod cursussen en trainingen 2019-2020 Naar een positieve groep Maak van jouw klas een positieve groep; kinderen die zich veilig voelen, presteren beter. Deze praktische cursus is bedoeld voor leerkrachten

Nadere informatie

Van overzicht naar inzicht naar uitzicht

Van overzicht naar inzicht naar uitzicht Handelingsgericht en oplossingsgericht werken in een ondersteuningsteam Van overzicht naar inzicht naar uitzicht 10 juni 2015 c.kooistra@inschoolacademie 06-47808101 Een uur inzoomen op het verkrijgen

Nadere informatie

Ondersteuningsplan Samenwerkingsverband Passend Onderwijs IJmond Publieksversie voor scholen en ouders

Ondersteuningsplan Samenwerkingsverband Passend Onderwijs IJmond Publieksversie voor scholen en ouders Ondersteuningsplan Samenwerkingsverband Passend Onderwijs IJmond Publieksversie voor scholen en ouders Passend Onderwijs is goed onderwijs Passend onderwijs in IJmond 1 Het samenwerkingsverband Voor iedere

Nadere informatie

Team passend onderwijs wat is het, hoe werkt het?

Team passend onderwijs wat is het, hoe werkt het? Team passend onderwijs wat is het, hoe werkt het? werkgroep bundelen van expertise, 25 mei 2012 Aanleiding voor een team passend onderwijs Passend onderwijs betekent dat iedere leerling het onderwijs en

Nadere informatie

Week van de opvoeding. Passend Onderwijs: Ieder kind is welkom!?!

Week van de opvoeding. Passend Onderwijs: Ieder kind is welkom!?! Week van de opvoeding 7 oktober 2015 Passend Onderwijs: Ieder kind is welkom!?! Aaldert van der Horst (VO) Mellani Miedema (PO) Programma Passend Onderwijs & belangrijkste veranderingen Passende ondersteuning:

Nadere informatie

Arrangeren. Arrangeren/ Algemene inleiding. ( Eerste ervaringen/ aandachtspunten vanuit het loket en context arrangeren/ passend onderwijs)

Arrangeren. Arrangeren/ Algemene inleiding. ( Eerste ervaringen/ aandachtspunten vanuit het loket en context arrangeren/ passend onderwijs) Arrangeren Arrangeren/ Algemene inleiding ( Eerste ervaringen/ aandachtspunten vanuit het loket en context arrangeren/ passend onderwijs) Good Practice 1. Arrangement 1 casus instromer half jaar 2. Arrangement

Nadere informatie

SCHOOLONDERSTEUNINGSPROFIEL SCHOOLJAAR

SCHOOLONDERSTEUNINGSPROFIEL SCHOOLJAAR SCHOOLONDERSTEUNINGSPROFIEL SCHOOLJAAR 2016-2017 1 Voorwoord Voor u ligt het SchoolOndersteuningsProfiel (SOP) van basisschool de Arnhorst in Velp Iedere school stelt een SOP op, dit is een wettelijke

Nadere informatie

Onderwijskundig jaarplan GBS Het Talent 1

Onderwijskundig jaarplan GBS Het Talent 1 Onderwijskundig jaarplan Jaar: 2018-2019 School: Gbs Het Talent Schoolleider: W.Bos Datum: juni 2018 Laatst geactualiseerd: 5 juli 2018 Inleiding In ons jaarplan 2018-2019 geven we per onderdeel aan welke

Nadere informatie

Doorontwikkeling ondersteuningsplan

Doorontwikkeling ondersteuningsplan Doorontwikkeling ondersteuningsplan Inleiding Het ondersteuningsplan van het samenwerkingsverband PO Duin- en Bollenstreek is geschreven voor de periode 2014/2018 en legt de basis voor de invoering van

Nadere informatie

4b. Arrangementen Extra ondersteuning. De route naar extra ondersteuning binnen deelverband Zuidoost. Ambulant begeleiders (AB)

4b. Arrangementen Extra ondersteuning. De route naar extra ondersteuning binnen deelverband Zuidoost. Ambulant begeleiders (AB) Ambulant begeleiders (AB) Groeidocument Ketenpartners Adviesloket Externe specialisten, extra handen etc. De route naar extra ondersteuning binnen deelverband Zuidoost 1. Signaleren leerkracht (ouders)

Nadere informatie

Leerthema 1: De Intern Begeleider / Zorgcoördinator als spil in het onderwijs

Leerthema 1: De Intern Begeleider / Zorgcoördinator als spil in het onderwijs Leerthema 1: De Intern Begeleider / Zorgcoördinator als spil in het onderwijs STUDENTENHANDLEIDING Niveau: Post-HBO Leerthemabeschrijving Leerthema 1 is gericht op de competenties, de rollen en persoonskenmerken

Nadere informatie

Bijeenkomst Onderwijs en Gemeenten

Bijeenkomst Onderwijs en Gemeenten Bijeenkomst Onderwijs en Gemeenten 05-02-2015 Welkom Doelstelling van de bijeenkomst: Aanwezigen zijn geïnformeerd over: de stand van zaken Passend onderwijs in het SWV Rijn & Gelderse Vallei Transitie

Nadere informatie

Borgshof CS Farmsum

Borgshof CS Farmsum Borgshof 20 9936 CS Farmsum 0596-614118 1 Vastgesteld op: datum Inhoudsopgave Pagina Inleiding x 1. Algemene gegevens van de school x 2. Missie en Visie van de school x 3. Basis- en extra ondersteuning

Nadere informatie

Jaarplan light SBO It Heechhôf

Jaarplan light SBO It Heechhôf 0. Algemene uitgangspunten Bevinding directie Passend onderwijs 0.1 Missie / Visie De school heeft juni 2015 een uitgewerkt, gecorrigeerd School OndersteuningsProfiiel (SOP), waarin o.a. een doelgroepenbeschrijving

Nadere informatie

Samenwerkingsverband VO Amsterdam. Schoolondersteuningsprofiel

Samenwerkingsverband VO Amsterdam. Schoolondersteuningsprofiel Samenwerkingsverband VO Amsterdam Schoolondersteuningsprofiel Joy Bijleveld Registerpsycholoog Kinder & Jeugd Voorzitter sectie schoolpsychologen NIP 1 SOP? 2 inhoud Definitie Basisondersteuning Piramide

Nadere informatie

Ondersteuning van uw kind Ouderversie school-ondersteuningsplan

Ondersteuning van uw kind Ouderversie school-ondersteuningsplan Ondersteuning van uw kind 2016-2017 Ouderversie school-ondersteuningsplan 1 Het school ondersteuningsprofiel Het ondersteuningsprofiel is geschreven voor ouders zodat ouders weten welke ondersteuning een

Nadere informatie

Elk kind zijn talent, elk kind zijn onderwijs

Elk kind zijn talent, elk kind zijn onderwijs Elk kind zijn talent, elk kind zijn onderwijs SAMENVATTING ONDERSTEUNINGSPLAN BERSÉBA 2018-2022 Zie voor meer informatie over Berséba en het volledige ondersteuningsplan www.berseba.nl. Berseba Folder

Nadere informatie

Inrichting passend onderwijs

Inrichting passend onderwijs Inrichting passend onderwijs Per 1 aug 2014 wet passend onderwijs De hoofddoelstelling is dat elk kind in ons samenwerkingsverband een passende onderwijsplek heeft. Dit betekent een ononderbroken ontwikkelingsproces,

Nadere informatie

Van ambitie naar collectief leren. Masterclass 2

Van ambitie naar collectief leren. Masterclass 2 Van ambitie naar collectief leren Masterclass 2 Cyclus op lokaal niveau check Ambitie ontwikkelen Product en proces evalueren Informatie verzamelen Actie uitvoeren Collectief leren studie/ analyse doen

Nadere informatie

JAARPLANNING-WERKAGENDA Augustus 2018 juli Vastgesteld door bestuur d.d Goedgekeurd door RvT d.d

JAARPLANNING-WERKAGENDA Augustus 2018 juli Vastgesteld door bestuur d.d Goedgekeurd door RvT d.d JAARPLANNING-WERKAGENDA Augustus 2018 juli 2019 Vastgesteld door bestuur d.d. 1-11-2018 Goedgekeurd door RvT d.d. 15-11-2018 1 Jaarplanning/werkagenda schooljaar 2018-2019 Onderstaande jaarplanning in

Nadere informatie

Handelingsgericht werken

Handelingsgericht werken Handelingsgericht werken HGW en Passend Onderwijs: kansen en belemmeringen? De week van de IB-er 5 november 2012, Zwolle Noëlle Pameijer, school/kinderpsycholoog, SWV Annie M.G. Schmidt 1 Doelen bijdrage

Nadere informatie

Handleiding Groeidocument Deel B SWV De Eem 2

Handleiding Groeidocument Deel B SWV De Eem 2 Handleiding Groeidocument Deel B SWV De Eem 2 Het primaire doel van dit groeidocument is de ontwikkelingskansen van leerlingen te optimaliseren: het belang van het kind staat voorop. Het groeidocument

Nadere informatie

Bijlage 5 ECT in beeld

Bijlage 5 ECT in beeld Bijlage 5 ECT in beeld Het Referentiekader Passend onderwijs geeft aan dat er een multidisciplinaire structuur aanwezig moet zijn in het SWV (of de regio) die het proces van toekenning van extra ondersteuning

Nadere informatie

CDBS Ichthus Baflo 1

CDBS Ichthus Baflo 1 CDBS Ichthus Baflo 1 Vastgesteld op: 26-09-2017 Inhoudsopgave Pagina Inleiding 3 1. Algemene gegevens van de school 4 2. Missie en Visie van de school 4 3. Basis- en extra ondersteuning binnen (naam bestuur)

Nadere informatie

Inhoudsopgave. Wijzigingenoverzicht

Inhoudsopgave. Wijzigingenoverzicht Inhoudsopgave Inhoudsopgave... 1 Wijzigingenoverzicht... 1 Inleiding... 2 Basisondersteuning... 3 1 Handelingsrepertoire leerkracht... 3 2 Opschalen naar Ondersteuningsteam (OT)... 3 3 BAO arrangement...

Nadere informatie

Schoolondersteuningsprofiel

Schoolondersteuningsprofiel Schoolondersteuningsprofiel Basisschool De Bron Spiesheem 54 3907 NJ Veenendaal tel. 0318-508510 e-mail. De bron@shsveenendaal.nl PASSEND ONDERWIJS - Elke school zorgplicht?! Met het ingaan van de Wet

Nadere informatie

Psychologen en (ortho)pedagogen in het onderwijs

Psychologen en (ortho)pedagogen in het onderwijs Psychologen en (ortho)pedagogen in het onderwijs Psychologen en (ortho)pedagogen in het onderwijs 1 Zou u graag willen weten hoe u met verschillen tussen leerlingen in de klas of groep kunt omgaan? Wilt

Nadere informatie

III extra ondersteuning Niveau 3. Bestuurs systematiek. Monitoren en evalueren minimaal na 3 maanden in am, met AB-er en ouders

III extra ondersteuning Niveau 3. Bestuurs systematiek. Monitoren en evalueren minimaal na 3 maanden in am, met AB-er en ouders I Basis Ontwikkeling kind stagneert Interventie bespreken in kindbespreking Interventie uit te voeren door leerkracht zonder Niveau 1 II Basis + Niveau 2 Niveau 2 Niveau 2 extra Monitoren en evalueren

Nadere informatie

Jaarplan Doel 1. Doel 2. Doel 3. Doelstelling Passend Primair Onderwijs Noord-Kennemerland

Jaarplan Doel 1. Doel 2. Doel 3. Doelstelling Passend Primair Onderwijs Noord-Kennemerland Jaarplan 2017-2018 Doelstelling Passend Primair Onderwijs Noord-Kennemerland Ons samenwerkingsverband verenigt 14 regionale schoolbesturen. Wij vinden dat ieder kind recht heeft op goed onderwijs. Daarom

Nadere informatie

Het groeidocument als gespreksverslag

Het groeidocument als gespreksverslag Wat gaan we doen? Het groeidocument als gespreksverslag Met elkaar aan de slag Onderwijsbehoeften IVO velden Vragen en onduidelijkheden Bijeenkomst 2 22 oktober 2015 Voor IB-ers met weinig HGW-ervaring

Nadere informatie

De inrichting van de organisatie, een overzicht van de betrokkenen en een overzicht van de zorgniveaus. De cyclus handelings gericht werken

De inrichting van de organisatie, een overzicht van de betrokkenen en een overzicht van de zorgniveaus. De cyclus handelings gericht werken Zorg op de Overlaet Voor u ligt het zorgplan van de Overlaet. In dit document maken we inzichtelijk dat we planmatig omgaan met zorg. Het document is als volgt opgesteld: Onderdeel 1: Onderdeel 2: Onderdeel

Nadere informatie

Handelingsgericht integraal arrangeren

Handelingsgericht integraal arrangeren Handelingsgericht integraal arrangeren Schoolpsychologen congres 15 maart 2013 Mirella van Minderhout Senior onderwijs adviseur CED-groep NVO-orthopedagoog-Generalist Cognitief gedragstherapeut VCGt Bureau

Nadere informatie

Kwaliteit van de Ondersteuningstoewijzing

Kwaliteit van de Ondersteuningstoewijzing Kwaliteit van de Ondersteuningstoewijzing portretten, aandachtspunten, checklist, monitoring Conferentie Verbanden Verbinden 22 maart 2016, Lunteren Programma Kennismaking en introductie Stappen in de

Nadere informatie

Arrangeer samen. De regie-rol van de school. WIB oktober-november 2015

Arrangeer samen. De regie-rol van de school. WIB oktober-november 2015 Arrangeer samen De regie-rol van de school WIB oktober-november 2015 Den Haag: Simone van Dijk Zw olle, Utrecht, Eindhoven: Annetta Klaassen en Caroline Kooistra Inhoud workshop Wat is arrangeren? Doel?

Nadere informatie

passend onderwijs en zorg voor de jeugd VNG conferentie 11 juni 2013

passend onderwijs en zorg voor de jeugd VNG conferentie 11 juni 2013 passend onderwijs en zorg voor de jeugd VNG conferentie 11 juni 2013 Gestart vanuit gezamenlijke visie Professionals, ondersteuners, bestuurders werken samen aan: een sterke basis: goed onderwijs, gewoon

Nadere informatie

Onderwijskundig jaarplan

Onderwijskundig jaarplan Onderwijskundig jaarplan Jaar 2018-2019 School De Wegwijzer Schoolleider Mark Mondé Datum nov. 2018 Inleiding In ons jaarplan 2018-2019 beschrijven we wat onze voornemens zijn. Daarnaast vermelden we welke

Nadere informatie

SWV Zaanstreek PO. Handelingsgericht arrangeren Wat merken de ouders (en kind) ervan dat zij er toe doen? In uw handelen als IB-er

SWV Zaanstreek PO. Handelingsgericht arrangeren Wat merken de ouders (en kind) ervan dat zij er toe doen? In uw handelen als IB-er SWV Zaanstreek PO Handelingsgericht arrangeren Wat merken de ouders (en kind) ervan dat zij er toe doen? In uw handelen als IB-er Mirella van Minderhout NVO-Orthopedagoog-Generalist, Onderwijskundige Cognitief

Nadere informatie

SCHOOLONDERSTEUNINGSPROFIEL SCHOOLJAAR 2015-2016. Basisschool Pius X

SCHOOLONDERSTEUNINGSPROFIEL SCHOOLJAAR 2015-2016. Basisschool Pius X SCHOOLONDERSTEUNINGSPROFIEL SCHOOLJAAR 2015-2016 Basisschool Pius X 1 Voorwoord Voor u ligt het Schoolondersteuningsprofiel (SOP) van basisschool Pius X. Iedere school stelt een SOP op, dit is een wettelijke

Nadere informatie

Samen maken we het passend!

Samen maken we het passend! Samen maken we het passend! Publieksversie Ondersteuningsplan 20142014 Samenwerkingsverband Primair Onderwijs MiddenHolland Dit is de publieksversie van het Ondersteuningsplan van het Samenwerkingsverband

Nadere informatie

Jaarplan / regio Randstad

Jaarplan / regio Randstad Jaarplan 08-2014/12-2015 regio Randstad Inleiding Dit document bevat het jaarplan en de managementrapportage van regio Randstad Het eerste gedeelte bestaat uit het jaarplan. Bij thema wordt het onderwerp

Nadere informatie

Effectieve besluitvorming in onderwijs en jeugdhulp: Basis voor integraal arrangeren

Effectieve besluitvorming in onderwijs en jeugdhulp: Basis voor integraal arrangeren Effectieve besluitvorming in onderwijs en jeugdhulp: Basis voor integraal arrangeren Handvatten voor samenwerkingsafspraken en inrichting van werkprocessen. Voor scholen, samenwerkingsverbanden, jeugdhulporganisaties

Nadere informatie

Studiedag Inrichting Passend Onderwijs SWV PO 30-10 RKC Waalwijk 3 juni 2014

Studiedag Inrichting Passend Onderwijs SWV PO 30-10 RKC Waalwijk 3 juni 2014 Studiedag Inrichting Passend Onderwijs SWV PO 30-10 RKC Waalwijk 3 juni 2014 1. Opening 2. Startactiviteit: Kennismaking 3. Doelstellingen en opbrengst van de dag 4. Kracht door verbinding Toelichting

Nadere informatie

samenwerkingsverband primair onderwijs Communicatieplan Stichting Passenderwijs Datum: november 2014 Versie: 4.0 Stichting Passenderwijs

samenwerkingsverband primair onderwijs Communicatieplan Stichting Passenderwijs Datum: november 2014 Versie: 4.0 Stichting Passenderwijs samenwerkingsverband primair onderwijs Communicatieplan Stichting Passenderwijs Datum: november 2014 Versie: 4.0 Stichting Passenderwijs 1 Communicatieplan In onderstaand communicatieplan staat beschreven

Nadere informatie

Passend Onderwijs. Regio 30-08

Passend Onderwijs. Regio 30-08 Passend Onderwijs Regio 30-08 SYSTEEM VAN DOORVERWIJZEN 4 16 jaar WSNS en LGF De aanleiding Nadelige effecten? Nog steeds vallen leerlingen tussen wal en schip Nog steeds moeten ouders zoeken naar een

Nadere informatie

Ondersteuningstoewijzing gaat over de wijze waarop leerlingen die extra ondersteuning behoeven die ondersteuning kunnen ontvangen.

Ondersteuningstoewijzing gaat over de wijze waarop leerlingen die extra ondersteuning behoeven die ondersteuning kunnen ontvangen. 4.3. Ondersteuningstoewijzing: de route Ondersteuningstoewijzing gaat over de wijze waarop leerlingen die extra ondersteuning behoeven die ondersteuning kunnen ontvangen. 4.3.1. Route bij verwijzing, gemeenschappelijk

Nadere informatie

Passend onderwijs en de positie van kleine besturen in het SWV. 23 januari 2015 albert boelen

Passend onderwijs en de positie van kleine besturen in het SWV. 23 januari 2015 albert boelen Passend onderwijs en de positie van kleine besturen in het SWV 23 januari 2015 albert boelen Naar de toekomst.? Individualisme-schaal-maatlaagconjunctuur- skills -locaal gericht-ouderkeuzes-van financial

Nadere informatie

Basisondersteuning. Preventieve en licht curatieve ondersteuning. Berséba - PO0001. School Plaats Directeur Datum

Basisondersteuning. Preventieve en licht curatieve ondersteuning. Berséba - PO0001. School Plaats Directeur Datum Preventieve en licht curatieve ondersteuning Berséba - PO0001 School Plaats Directeur Datum 1 HGW Handelingsgericht en preventief werken De school werkt handelingsgericht en preventief. De school signaleert

Nadere informatie

Bijlage C. Communicatieplan. Passenderwijs

Bijlage C. Communicatieplan. Passenderwijs Bijlage C Communicatieplan Passenderwijs 2017-2021 In het communicatieplan staat beschreven hoe samenwerkingsverband Passenderwijs haar externe communicatie vormgeeft. Op welke wijze, hoe vaak, in welke

Nadere informatie

IselingeAcademie. Je verder specialiseren in onderwijs doe je bij Iselinge Academie

IselingeAcademie. Je verder specialiseren in onderwijs doe je bij Iselinge Academie IselingeAcademie post-hbo, masters en teamscholing Je verder specialiseren in onderwijs doe je bij Iselinge Academie 2019-2020 Iselinge Academie Iselinge Academie realiseert samen met Iselinge Hogeschool

Nadere informatie

Ben jij een cluster intern begeleider die verbindt?

Ben jij een cluster intern begeleider die verbindt? Ben jij een cluster intern begeleider die verbindt? Misschien herken je het wel: je bent op zoek naar een nieuwe uitdaging in het onderwijs. Dan ben je bij WereldKidz aan het goede adres. Voor onze scholen

Nadere informatie

Samenwerkingsverband Passend Onderwijs Drechtsteden 28.09. Taakomschrijving Interne Begeleiding

Samenwerkingsverband Passend Onderwijs Drechtsteden 28.09. Taakomschrijving Interne Begeleiding Samenwerkingsverband Passend Onderwijs Drechtsteden 28.09 Taakomschrijving Interne Begeleiding Versie maart 2015 Inhoud 1. Voorwoord 1.1.Visie van het samenwerkingsverband op interne begeleiding 2. De

Nadere informatie

CBS Oranje Nassauschool Meidoornstraat VX Stadskanaal

CBS Oranje Nassauschool Meidoornstraat VX Stadskanaal CBS Oranje Nassauschool Meidoornstraat 9 9501 VX Stadskanaal 0599-651572 05TL 1 Vastgesteld op: datum Inhoudsopgave Pagina Inleiding x 1. Algemene gegevens van de school x 2. Missie en Visie van de school

Nadere informatie

Onderwijskundig jaarplan GBS Het Talent 1

Onderwijskundig jaarplan GBS Het Talent 1 Onderwijskundig jaarplan + evaluatie Jaar: 2017-2018 School: Gbs Het Talent Schoolleider: W.Bos Datum: juni 2017 Laatst geactualiseerd: 8 juni 2018 Inleiding In ons jaarplan 2017-2018 geven we per onderdeel

Nadere informatie

Schoolondersteuningsprofiel

Schoolondersteuningsprofiel Schoolondersteuningsprofiel 12TE00 De Esch Inhoudsopgave Toelichting... 3 DEEL I INVENTARISATIE... 6 1 Typering van de school... 7 2 Kwaliteit basisondersteuning... 7 3 Basisondersteuning... 8 4 Deskundigheid

Nadere informatie

It s easy to miss something you re not looking for. OPP Gedrag Doelen bijeenkomst. De regels. OPP gedrag. 3 niveau s

It s easy to miss something you re not looking for. OPP Gedrag Doelen bijeenkomst. De regels. OPP gedrag. 3 niveau s Doelen bijeenkomst OPP Gedrag 8 december 2015 Janneke van Loon Nadine Machielsen De IB er heeft de stappen helder om tot een OPP gedrag te komen. De IB er kent het belang van waarnemen en kan de leerkracht

Nadere informatie

Schoolondersteuningsprofiel. 05KK00 n Boaken

Schoolondersteuningsprofiel. 05KK00 n Boaken Schoolondersteuningsprofiel 05KK00 n Boaken Inhoudsopgave Toelichting... 3 DEEL I INVENTARISATIE... 6 1 Typering van de school... 7 2 Kwaliteit basisondersteuning... 7 3 Basisondersteuning... 8 4 Deskundigheid

Nadere informatie

Algemene voorwaarden cultuurcoördinator

Algemene voorwaarden cultuurcoördinator 1 Algemene voorwaarden cultuurcoördinator Opleidingsniveau & denkniveau HBO denk- & werkniveau Opleiding; (Master) opleiding Richtlijn uren coördinatie; 40 uur Randvoorwaarden; Open en transparante communicatie

Nadere informatie

Brochure Expertise en Consultatieteam (ECT)

Brochure Expertise en Consultatieteam (ECT) Brochure Expertise en Consultatieteam (ECT) Samenwerkingsverband 20.02 Groningen Ommelanden Algemene informatie In de brochure verwijzen we naar informatie op de website www.passendonderwijsgroningen.nl

Nadere informatie

Wie begeleidt de intern begeleider?

Wie begeleidt de intern begeleider? Wie begeleidt de intern begeleider? Aan de slag met de vaardigheidsmeter Tekst: Beeld: Jaap de Jonge, senior adviseur Cadenza Onderwijsconsult Shutterstock Tijdens mijn bezoeken aan scholen valt het me

Nadere informatie

Samenvatting. Totalen

Samenvatting. Totalen MONITOR BASISONDERSTEUNING ANNE FRANKSCHOOL ARNHEM Ingevuld door: Julia van Broeckhuijsen J. Burema Samenvatting Totalen Leerlingen ontwikkelen zich in een veilige omgeving.. De school heeft inzicht in

Nadere informatie

Opbrengsten en adviezen pilot loket passend onderwijs: Toewijzen Vanuit Onderwijs- en Ondersteuningsbehoeften

Opbrengsten en adviezen pilot loket passend onderwijs: Toewijzen Vanuit Onderwijs- en Ondersteuningsbehoeften Opbrengsten en adviezen pilot loket passend onderwijs: Toewijzen Vanuit Onderwijs- en Ondersteuningsbehoeften Samenwerkingsverband voortgezet (speciaal) onderwijs Noord-Kennemerland juni 2014 1 Inleiding

Nadere informatie

Handreiking. In welke situatie wordt een TLV aangevraagd? Wat is nodig om een TLV aan te vragen?

Handreiking. In welke situatie wordt een TLV aangevraagd? Wat is nodig om een TLV aan te vragen? Handreiking Toelaatbaarheidsverklaring voor kinderen tot 13 jaar voor scholen in het samenwerkingsverband (SWV) Primair Onderwijs Duin- en Bollenstreek A. Basisonderwijs pag. 2-4 B. Speciaal basisonderwijs

Nadere informatie

Handelingsgericht Werken: een sterke basis voor onderwijs en ondersteuning Tanja van Beukering

Handelingsgericht Werken: een sterke basis voor onderwijs en ondersteuning Tanja van Beukering ll Handelingsgericht Werken: een sterke basis voor onderwijs en ondersteuning Tanja van Beukering 20 september 2018 Presentatie: zes thema s 1. Interne begeleiding: actuele trends 2. Handelingsgericht

Nadere informatie

Groeidocument en OPP 09-03-2015 01-04-2015

Groeidocument en OPP 09-03-2015 01-04-2015 Groeidocument en OPP 09-03-2015 01-04-2015 Passend Onderwijs in SWV Rijn & Gelderse Vallei Van Handelingsgericht Werken (HGW) naar Handelingsgericht Arrangeren (HGA) 4 en 9 maart en 1 april 2015, 14.00-16.30

Nadere informatie

Het groeidocument opnieuw uitgevonden

Het groeidocument opnieuw uitgevonden Het groeidocument opnieuw uitgevonden Werkgroep Groeidocument RSV Breda presentatie 1 Doel van vandaag Aanwezigen hebben kennis genomen van: De context van het groeidocument: HGW Het vernieuwde groeidocument

Nadere informatie

Notitie voor leerkrachten

Notitie voor leerkrachten Notitie voor leerkrachten 1 De ondersteuningsniveaus van Basisschool Dierdonk September 2016 Managementteam d.d. 26-09-2016 Teamvergadering d.d. 05-10-2016 Medezeggenschapsraad d.d. 13-03-2017 Voorwoord

Nadere informatie

ROUTE A: LEERLING WORDT AANGEMELD BIJ EEN BASISSCHOOL

ROUTE A: LEERLING WORDT AANGEMELD BIJ EEN BASISSCHOOL ONDERSTEUNINGTOEWIJZINGSROUTE De toeleiding naar passende ondersteuning vindt plaats op basis van arrangeren. Arrangeren wordt gedefinieerd als het proces om te komen tot een match tussen onderwijsbehoefte

Nadere informatie

Wat is passend onderwijs? Vanaf 1 augustus 2014 is de Wet Passend Onderwijs van kracht. Om alle kinderen een passende onderwijsplek te bieden, gaan

Wat is passend onderwijs? Vanaf 1 augustus 2014 is de Wet Passend Onderwijs van kracht. Om alle kinderen een passende onderwijsplek te bieden, gaan Wat is passend onderwijs? Vanaf 1 augustus 2014 is de Wet Passend Onderwijs van kracht. Om alle kinderen een passende onderwijsplek te bieden, gaan scholen samenwerken in regionale samenwerkingsverbanden

Nadere informatie

Handelingsgericht Werken. Onderwijsdag Enschede 20 maart 2012 Maria Bolscher

Handelingsgericht Werken. Onderwijsdag Enschede 20 maart 2012 Maria Bolscher Handelingsgericht Werken Onderwijsdag Enschede 20 maart 2012 Maria Bolscher Doelen Kennismaking met de uitgangspunten HGW Reflecteren op uitgangspunten HGW Zicht op de betekenis van HGW op de eigen praktijksituatie

Nadere informatie

Basisondersteuningsprofiel OBS de Octopus

Basisondersteuningsprofiel OBS de Octopus Basisondersteuningsprofiel OBS de Octopus 2015-2016 Handelingsgericht werken Leraren verkennen en benoemen de onderwijsbehoeften van leerlingen o.a. door observatie, gesprekken en analyseren van toetsen.

Nadere informatie

Feed back: wat doen we hiervan al en wat is de impact ervan? Voorbeelden?

Feed back: wat doen we hiervan al en wat is de impact ervan? Voorbeelden? B.2.1 Reflectieschema uitgangspunten HGW De uitgangspunten bieden een wenselijk kader, een spiegel voor reflectie. Effectieve feedback (par. 2.1.1) staat centraal: feed up (wat willen wij met HGW bereiken?),

Nadere informatie

Jaarverslag 2014-2015 DE DELTA

Jaarverslag 2014-2015 DE DELTA Jaarverslag 2014-2015 DE DELTA VOORWOORD In dit verslag van obs de Delta treft u op schoolniveau een verslag aan van de ontwikkelingen in het afgelopen schooljaar in het kader van de onderwijskundige ontwikkelingen,

Nadere informatie

SWV VO Amsterdam Diemen

SWV VO Amsterdam Diemen SWV VO Amsterdam Diemen De docent doet ertoe, wat merkt hij daarvan in uw handelen? Mirella van Minderhout NVO-Orthopedagoog-Generalist, Onderwijskundige Cognitief gedragstherapeut VGCt Supervisor NVO-NIP

Nadere informatie

Ambulante begeleiding nieuwe stijl Het expertteam!

Ambulante begeleiding nieuwe stijl Het expertteam! Ambulante begeleiding nieuwe stijl Het expertteam! 10 o k t o b e r 2014 Pa s s e n d o n d e r w i j s N a o b e rschap m e e ste rs c h ap M i r j am M o o n s e n R i c h va n d e n B e rg Kennismaking

Nadere informatie

Welkom. Ontmoeting Jeugdprofessionals en RSV Breda eo 6 februari 2017

Welkom. Ontmoeting Jeugdprofessionals en RSV Breda eo 6 februari 2017 Welkom Ontmoeting Jeugdprofessionals en RSV Breda eo 6 februari 2017 Programma Wat bindt ons? (de wet) Wat verbindt ons? (de inhoud) Vragen en verheldering Wat bindt ons? (de wet) Transities in het sociale

Nadere informatie

PASSEND ONDERWIJS. Auticafe Castricum 24 september 2014

PASSEND ONDERWIJS. Auticafe Castricum 24 september 2014 PASSEND ONDERWIJS Auticafe Castricum 24 september 2014 PROGRAMMA VAN VANAVOND 20.05 presentatie Susan Walstra Samenwerkingsverband Passend Onderwijs IJmond (SWV PO) 20.30 presentatie Marjolijn Loos samenwerkingsverband

Nadere informatie

Schoolondersteuningsprofiel

Schoolondersteuningsprofiel Schoolondersteuningsprofiel 2019-2021 Prinses Beatrixschool P.W.A. Park 602 3905 DR Veenendaal tel. 0318-522807 e-mail. beatrixschool@gavescholen.nl PASSEND ONDERWIJS - Elke school zorgplicht?! Met het

Nadere informatie

Basisondersteuning Samenwerkingsverband Stromenland

Basisondersteuning Samenwerkingsverband Stromenland Basisondersteuning Samenwerkingsverband Stromenland Inleiding Binnen het samenwerkingsverband Stromenland is met diverse gremia gezamenlijk gekomen tot deze notitie basisondersteuning. De procesgang is

Nadere informatie

Op weg naar een sluitende ondersteuningsstructuur

Op weg naar een sluitende ondersteuningsstructuur Op weg naar een sluitende ondersteuningsstructuur 1 Inleiding Op basis van een startnotitie van juni 2010 is in Lelystad gesproken over een passende ondersteuningsstructuur en zijn hiervoor aanpassingen

Nadere informatie

leerlingen iedere school die is aangesloten bij het Samenwerkingsverband werkt volgens de kernwaarden (zie verderop).

leerlingen iedere school die is aangesloten bij het Samenwerkingsverband werkt volgens de kernwaarden (zie verderop). Visiedocument 1. Inleiding Het Samenwerkingsverband V(S)O Duin- en Bollenstreek is een stichting waarbij 8 schoolbesturen zijn aangesloten met totaal 19 vestigingen van de scholen voor voortgezet onderwijs

Nadere informatie

Actie Concrete afspraken Tijd Wie

Actie Concrete afspraken Tijd Wie Concrete afspraken Tijd Wie Visie 1. Wij gaan uit van inclusief-tenzij. denken. Deze attitude wordt als leidend beschouwd. Doel A. Er worden in het regulier onderwijs zoveel mogelijk leerlingen met extra

Nadere informatie

Ondersteuningsplan Compacte versie

Ondersteuningsplan Compacte versie Ondersteuningsplan 2018-2022 Compacte versie Doel en missie Het doel van het Samenwerkingsverband is om Passend Onderwijs te organiseren. Voor de gezamenlijke besturen in Apeldoorn betekent dit het organiseren

Nadere informatie

SCHOOLONDERSTEUNINGSPROFIEL SCHOOLJAAR

SCHOOLONDERSTEUNINGSPROFIEL SCHOOLJAAR SCHOOLONDERSTEUNINGSPROFIEL SCHOOLJAAR 2017-2018 1 Voorwoord Voor u ligt het Schoolondersteuningsprofiel (SOP) van basisschool Sunte Werfert. Iedere school stelt een SOP op, dit is een wettelijke verplichting.

Nadere informatie

Concept projectplan Steunpunt Hoogbegaafdheid

Concept projectplan Steunpunt Hoogbegaafdheid Concept projectplan Steunpunt Hoogbegaafdheid Procesbeschrijving Bij het vormgeven aan het project Hoogbegaafdheid hebben verschillende gesprekken plaatsgevonden, waaronder met andere samenwerkingsverbanden.

Nadere informatie

Handelingsgericht werken

Handelingsgericht werken Handelingsgericht werken Dat doen we toch allang! Studiedag SPPOH 9 november 2016-11.15 12.30 uur - 13.30 14.45 uur Noëlle Pameijer, school-, kinder- en GZ-psycholoog, SWV Unita en Annie M.G. Schmidt school

Nadere informatie

PASSEND ONDERWIJS BINNEN AMSTERDAM/DIEMEN INLEIDING OP DE LAATSTE STUDIEMIDDAG VAN SAMENWERKINGSVERBAND ZUID 18 MAART 2014

PASSEND ONDERWIJS BINNEN AMSTERDAM/DIEMEN INLEIDING OP DE LAATSTE STUDIEMIDDAG VAN SAMENWERKINGSVERBAND ZUID 18 MAART 2014 PASSEND ONDERWIJS BINNEN AMSTERDAM/DIEMEN INLEIDING OP DE LAATSTE STUDIEMIDDAG VAN SAMENWERKINGSVERBAND ZUID 18 MAART 2014 Lastig evenwicht Formele objectiviteit: rechtsgelijkheid, centrale criteria, eenduidige

Nadere informatie

Ervaringen en wensen van scholen m.b.t. passend onderwijs

Ervaringen en wensen van scholen m.b.t. passend onderwijs Ervaringen en wensen van scholen m.b.t. passend onderwijs Resultaten van vragenlijst (samenvatting) Naam SWV: Samenwerkingsverband IJssel Berkel (PO250) Datum opstelling: 2 december 207 Datum bespreking

Nadere informatie