VEILIG INTERNET 1-2 HET PERSPECTIEF PCVO

Transcriptie

1 VEILIG INTERNET 1-2 HET PERSPECTIEF PCVO

2 Veilig internet 1-2 Pagina 1 van 9 INHOUD 1 INLEIDING & TERMINOLOGIE Digitale media Mediawijsheid Account Profiel Digitale voetafdruk Digitale identiteit Digitale reputatie Digitale schaduw Online privacy CYBERCRIMINALITEIT Phishing & scamming Malware Online identiteitsfraude Verhandelen van persoonsgegevens Reputatieschade... 9

3 Veilig internet 1-2 Pagina 2 van 9 1 INLEIDING & TERMINOLOGIE DOELSTELLINGEN Je ontdekt waarom het belangrijk is mediawijs te zijn. Je leert wat mediawijsheid betekent. Je leert wat een account is. Je leert wat een profiel is. Je leert de term digitale voetafdruk omschrijven. Je leert de term digitale identiteit omschrijven. Je leert de term digitale reputatie omschrijven. Je leert de term digitale schaduw omschrijven. Je beseft dat online privacy meer omvat dan offline privacy. 1.1 DIGITALE MEDIA Digitale media maakt deel uit van het echte leven. Het is dan ook belangrijk om er wijs mee om te kunnen gaan. Bekijk het filmpje Wie heeft de regie in jouw wereld vol media? (bron: YouTube). In verband met het onderwerp digitale media worden veel modetermen gebruikt, die hieronder kort worden uitgelegd. 1.2 MEDIAWIJSHEID Bekijk het filmpje Wat is dat? Mediawijs? (bron: Vimeo). 1.3 ACCOUNT Een account is een gedeelte van een server (een "computer", die diensten zoals een sociale netwerksite, een microblogsysteem, een videoplatform, een fotoplatform,... verleent aan geregistreerde gebruikers) dat voorbehouden is voor een geregistreerde gebruiker.

4 Veilig internet 1-2 Pagina 3 van 9 Enkel de systeembeheerder en de gebruiker in kwestie hebben toegang tot de account, die beveiligd is met een gebruikersnaam (vaak een adres) en een wachtwoord. 1.4 PROFIEL Een profiel is een verzameling van de persoonlijke informatie zoals een foto, leeftijd, geslacht, interesses, werksituatie,... die je over jezelf - al dan niet verplicht - kan opgeven bij het aanmaken/vervolledigen van een account. 1.5 DIGITALE VOETAFDRUK Net als de sporen die je in de sneeuw achter je laat, bestaat de digitale voetafdruk uit alle sporen die je op het internet achterlaat en die door anderen kunnen worden gezien.

5 Veilig internet 1-2 Pagina 4 van 9 Digitale sporen bestaan uit websites die je bezoekt, s die je verstuurt, invulformulieren die je verzendt, berichten die je post, foto's en video's die je deelt, reclamebanners die je aanklikt, reacties die je schrijft op nieuws/blogberichten, links die je aanbeveelt, recensies die je schrijft in een gastenboek,... Kortom, veel van je online activiteiten laten digitale sporen na en dit meestal zonder dat je er bij stil staat. Op zich is dat niet erg. Maar je moet gewoon beseffen dat al die sporen er zijn en dat ze allemaal samen je digitale voetafdruk vormen. 1.6 DIGITALE IDENTITEIT Je digitale identiteit is je online persoonlijke voorstelling die je onder controle zou moeten kunnen houden. Het is het beeld dat jou online kenmerkt en "publiekelijk" wordt weergegeven. Er is hier een vrijwillig aspect omdat je zelf bepaalt wat je over jezelf wilt delen op het internet.

6 Veilig internet 1-2 Pagina 5 van 9 Dit persoonlijk beeld online wordt vooral opgebouwd op basis van de voornaamste sociale media waartoe je bijdraagt, zoals Facebook, Instagram en Twitter, via fora, profielen of blogs. 1.7 DIGITALE REPUTATIE Dit wordt ook wel de e-reputatie genoemd. Het is het beeld dat andere internetgebruikers van jou krijgen wanneer ze op het internet informatie over jou opzoeken. Het is begrijpelijk dat de digitale reputatie grotendeels afhangt van de digitale voetafdruk en identiteit. Maar dat is niet het enige... want je digitale reputatie hangt ook af van een factor waarop je zelf weinig vat hebt: namelijk wat anderen (familie, vrienden, collega's,...) over jou publiceren op het internet. Denk maar aan een tag in een foto, een gedeelde reactie, een grapje,... Die digitale reputatie is dus de manier waarop mensen naar een persoon kijken, gebaseerd op wat het internet over ze onthult. Ze kan goed zijn, maar ook slecht. Ze kan overeenkomen met het beeld dat je van jezelf wilt geven, of niet. 1.8 DIGITALE SCHADUW De digitale schaduw is de digitale informatie die over jou bestaat maar die je niet zelf hebt gecreëerd. Het zijn gegevens over je gezondheid, je koopgedrag, beelden van bewakingscamera s waarop je te zien bent, Deze informatie wordt opgeslagen door bedrijven en door de overheid.

7 Veilig internet 1-2 Pagina 6 van 9 Aangezien de informatie erg gefragmenteerd is en verspreid over honderden, zo niet duizenden databases is het voor een gewone burger onmogelijk om deze informatie in kaart te brengen. En dat maakt het juist zo eng: het is écht een schaduw. Tevens toont onderzoek over het digitale universum aan dat onze digitale schaduw veel groter is dan onze digitale voetafdruk. 1.9 ONLINE PRIVACY Bij privacy denkt men vaak aan privacy ten opzichte van andere mensen, maar online privacy omvat meer dan offline privacy. Het gaat ook over 'big brother surveillance' (het in de gaten houden van wat men allemaal doet online) en het verzamelen van persoonlijke informatie in functie van commerciële doeleinden.

8 Veilig internet 1-2 Pagina 7 van 9 2 CYBERCRIMINALITEIT DOELSTELLINGEN Je bent je bewust van de gevaren van het internet. Je leert de risico's van internetten omschrijven. Om veilig te kunnen internetten is het belangrijk dat je weet wat de gevaren van het internet zijn. Veel voorkomende risco's van het internetten worden hieronder kort opgesomd. 2.1 PHISHING & SCAMMING Bij phishing maken oplichters gebruik van nepmails, nepwebsites en allerlei digitale activiteiten om persoonlijke en gevoelige informatie te ontfutselen. Bij scamming proberen fraudeurs je een som geld of waardevolle goederen afhandig te maken onder valse voorwendselen. Veel voorkomende vormen van dergelijke oplichting zijn een kat in de zak kopen, spookfacturen, bedelbrieven, valse schade claimen, valse boetes, malafide telefoonlijnen, werkfraude en thuiswerkfraude, oplichterij rond loterijen en belspelletjes, oplichterij rond reizen en vakanties,...

9 Veilig internet 1-2 Pagina 8 van MALWARE Malware is de verzamelnaam voor alle kwaadaardige en/of schadelijke software, die gebruikt wordt om computersystemen te verstoren, gevoelige informatie te verzamelen of toegang te krijgen tot private computersystemen. Concreet gaat het over virussen, wormen, adware, spyware, trojaanse paarden, schadelijke e- mails en websites ONLINE IDENTITEITSFRAUDE Via identiteitsfraude nemen oplichters je online identiteit over en geven ze zich voor jou uit. Ze zijn niet enkel in staat om toegang te krijgen tot jouw elektronische dienstverlening en betaal- en creditcardrekeningen, maar kunnen ook in jouw naam andere slachtoffers op te lichten.

10 Veilig internet 1-2 Pagina 9 van VERHANDELEN VAN PERSOONSGEGEVENS De datahonger van webdiensten en andere bedrijven is niet direct schadelijk, maar wel een aantasting van de privacy. Met cookies, apps en andere technieken verzamelen en verhandelen ze je persoonsgegevens. 2.5 REPUTATIESCHADE Er kan sprake zijn van schade door anderen, doordat anderen een foto van jou plaatsen waarop je niet al te representatief staat afgebeeld of door leugens op het internet te verspreiden. Maar ook vaak voorkomend is de schade die je jezelf berokkent door bepaalde toestanden in je leven uit te vergroten op het internet. Het zijn vaak zaken, die dan jaren later niets meer met je levensstijl te maken hebben, en aldus een verkeerd beeld van je geven. En bedenk dat het internet moeilijk vergeet!