Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814.

Transcriptie

1 STAATSCOURANT Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds Nr juni 2015 Partnerconvenant QuTech: Nederland investeert 135 mln. in internationaal ecosysteem voor quantumtechnologie De Partijen: De Minister van Economische Zaken (EZ) en de Minister van Onderwijs Cultuur en Wetenschap (OCW), de Technische Universiteit Delft (TUD), de Nederlandse organisatie voor Toegepast Natuurwetenschappelijk onderzoek (TNO), de Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek (NWO) en de Stichting TKI HTSM spreken in dit convenant de intentie uit om QuTech als strategisch partnerschap de komende 10 jaren financieel te ondersteunen op basis van de omschreven uitgangspunten voor governance, monitoring en evaluatie. Quantum Technologie de potentie Door de wetten van kwantummechanica toe te passen in computertechnologie, kan de rekenkracht van computers in de toekomst exponentieel toenemen. Bovendien wordt het met verstrengelde quantumbits onmogelijk om verstuurde data te onderscheppen. De wereldwijde interesse in deze revolutionaire technologie neemt een grote vlucht. Ruim publicerende wetenschappers zijn op dit gebied actief, corresponderend met een jaarlijks budget van ca. 1,5 mld. Wetenschappelijke en technologische vooruitgang op het gebied van stabiele qubits, data teleportatie en verbeterde koelingsystemen, brengen markttoepassingen dichterbij. Overheden en bedrijven schroeven hun investeringen in deze technologie dan ook op, met in het oog springende voorbeelden als het Verenigd Koninkrijk, China, Google, Microsoft. Europa heeft nog steeds het sterkste publieke onderzoekslichaam ter wereld, maar Azië en de Verenigde Staten rukken op. QuTech een nationaal icoon De wetenschappelijke positie van de TUD behoort op dit terrein tot de absolute wereldtop. Op basis van de wetenschappelijke impact, gemeten in het aantal citaties, scoort de TUD hierop 3 e van de wereld. Ook is de TUD goed gepositioneerd als centrale speler in het netwerk van topinstituten wereldwijd. De technologiepositie van TNO op de voor QuTech belangrijke gebieden wordt door internationale auditcommissies gekwalificeerd als behorend tot de kopgroep van organisaties die internationaal nieuwe richting geven aan technologie toepassing en het realiseren van impact bij marktpartijen. Om de combinatie van deze posities uit te bouwen heeft minister Kamp in oktober 2013 de inspanningen van publieke partners gecoördineerd en het startschot gegeven voor QuTech, een nieuw onderzoeksinstituut onder leiding van Professor dr. ir. Leo Kouwenhoven met de ambitie de stap van pure wetenschap naar missiegedreven technologieontwikkeling te zetten. Inmiddels is QuTech als samenwerkingsverband tussen TUD en TNO tot stand gekomen. In 2014 is QuTech door de regering uitgeroepen tot één van de vier Nationale Iconen vanwege het baanbrekende innovatieve karakter, de economische potentie voor Nederland en de mogelijke bijdrage aan grote maatschappelijke opgaven zoals Energievoorziening en Veiligheid. De ministers van EZ en OCW spannen zich in deze context de komende jaren in om QuTech te helpen bij zijn ambities. In februari 2015 is QuTech een samenwerking aangegaan met het Niels Bohr Instituut in Denemarken met de ambitie de kern te vormen van een breed internationaal consortium. QuTech de samenwerking Binnen QuTech werken toponderzoekers en engineers van de TUD en TNO aan technologie roadmaps gericht op verschillende bouwblokken van quantum computers en quantum internet. Een aantal bedrijven investeert in de roadmaps van QuTech, zoals Microsoft in topologische quantum computing via een Industrial Partnership Programma van NWO en de Stichting voor Fundamenteel Onderzoek der Materie (FOM). Eerder steunde FOM het werk van Kouwenhoven al 10 jaar via een focusgroep ( 1 mln per jaar). De totale omvang van QuTech is momenteel ongeveer 100 fte, inclusief tijdelijke promovendi en postdocs. De vaste kern van QuTech is voorzien op 60 fte in Naast de TUD, TNO en private partijen die participeren in de roadmaps, dragen ook de strategische publieke partners EZ, NWO (waaronder FOM en de Stichting voor de Technische Wetenschappen) en TKI HTSM zowel inhoudelijk als financieel substantieel bij aan QuTech. Al deze publieke partners zijn vastbesloten om van QuTech gezamenlijk een succes te maken. Een belangrijke volgende stap daarbij is de bereidheid om QuTech een 10 jarig financieringsperspectief te geven en de verantwoordingsprocedures van de 1 Staatscourant 2015 nr juni 2015

2 afzonderlijke financieringsstromen op elkaar af te stemmen, te stroomlijnen en waar mogelijk te combineren. Dit partnerschap zal ook zichtbaar zijn in publicatie-uitingen van QuTech, waarin ook van de bijdragen van de strategische partners gewag gemaakt zal worden. Uitgangspunten voor de governance Met de ondertekening van dit convenant spreken de Partijen de intentie uit om QuTech de komende 10 jaar te financieren met het doel kennis en technologie te ontwikkelen voor quantum computers en quantum internet en een pluriform ecosysteem in Nederland op te bouwen met nationale en internationale samenwerkingspartners. De directie en de supervisory board van QuTech zullen hiervoor in overleg met Partijen de strategie ontwikkelen, het onderzoek uitvoeren, de benodigde mensen aantrekken en de (inter)nationale partnerschappen aangaan. Daarbij gelden de volgende voorwaarden en uitgangspunten: 1. Financieringsperspectief Partijen zijn bereid binnen de wettelijke kaders, met inachtneming van de Europese staatssteunregels additionele middelen voor QuTech te reserveren voor de periode volgens onderstaande tabel met de toelichting in de appendix die integraal onderdeel vormt van dit convenant. Mocht de wetgever in deze periode besluiten tot ombuigingen op de bij dit convenant betrokken onderdelen van de rijksbegroting dan ontstaat een nieuw afwegingsmoment. Bij het beschikbaar stellen van de financiering zullen de toepasselijke wettelijke kaders, waaronder de Europese staatssteunkaders, in acht worden genomen. Uitgangspunt voor het beschikbaar stellen van de financiële bijdragen is een zogenoemd rolling commitment voor een periode van steeds drie jaar mede op basis van een meerjarenwerkplan met bijbehorende meerjarenbegroting en periodieke evaluaties van QuTech. In mln. euro 1. TU Delft in kind 2,0 3,0 3,0 3,0 3,0 2. TU Delft cash 2,0 2,0 2,0 2,0 2,0 3. TNO 2,5 4,0 4,0 4,0 4,5 4. NWO/FOM 1,5 1,5 1,5 1,5 1,5 5. STW 0,6 1,0 1,0 1,0 1,0 6. TKI 1,2 1,65 2,0 2,1 2,2 TOTAAL 9,8 13,15 13,5 13,6 14,2 Toelichting (zie ook appendix) 1. De in-kind bijdrage TUD bestaat o.a. uit salaris hoogleraren, gebouwen en kosten van declean room. 2. De in-cash bijdrage TUD bestaat uit 2 mln. lump-sum. Naast de bijdragen aan de operationele kosten van QuTech, doet TUD ook diepte investeringen o.a. in een nieuw gebouw ( 25 mln). 3. TNO heeft de intentie structureel 4,5 mln. in te zetten, onder voorwaarde van een private bijdrage van 1,5 mln. Vanaf 2016 zal TNO voor medewerkers die (nagenoeg) volledig worden ingezet op QuTech en die gehuisvest zijn in de QuTech faciliteiten van de TU Delft, een uurtarief kunnen hanteren dat minimaal 10% lager is dan het reguliere uurtarief van het cluster Nanotechnologie. Het verlaagde tarief zal op jaarbasis worden vastgesteld conform de gebruikelijke TNO systematiek. 4. NWO/FOM dragen met ingang van 2014 bij via een lump-sum bijdrage van 1,5 mln. per jaar, onder voorwaarde van tenminste een evenzo grote private bijdrage van Microsoft en voortzetting van het IPP na Daarnaast kunnen QuTech en haar medewerkers voor alle voor QuTech relevante calls voorstellen indienen bij NWO. Indien QuTech medewerkers in vaste dienst zijn van FOM, biedt de TUD een garantie om deze posities in 2025 of zoveel eerder als de QuTech samenwerking eindigt over te nemen. 5. EZ zal STW verzoeken met ingang van mln per jaar te oormerken voor QuTech. Daarnaast heeft STW voor de jaren daarvoor reeds 2,6 mln. eenmalig toegekend uit EZ-middelen. 6. Het TKI HTSM draagt bij door inzet van TKI-toeslag als vaste QuTech-toezegging aan TNO en als bijdrage aan het NWO/FOM IPP. Indien de TKI-toeslag berekend op basis van private bijdragen aan QuTech op termijn hoger uitvalt dan het totaal van aan het hierboven aan TNO en NWO/FOM toegezegde, dan zal het TKI HTSM het meerdere inzetten voor QuTech, op basis van t.z.t. met betrokken partijen te maken afspraken. 2. Werkplan, jaarlijkse monitoring en tussenevaluatie in 2018 QuTech werkt met een integraal meerjarenwerkplan met bijbehorende meerjarenbegroting waarbij niet economische en economische activiteiten gescheiden worden. QuTech zal verder een jaarlijkse 2 Staatscourant 2015 nr juni 2015

3 integrale voortgangsrapportage (jaarverslag) voorbereiden voor alle Partijen ten behoeve van de eigen interne verantwoordingsprocedures. Deze rapportage dient zowel op de voortgang en resultaten van de inhoudelijke roadmaps als op de deelterreinen van QuTech in te gaan, zoals wetenschappelijke en technologische output, commercialisatie en publiek-private samenwerking (PPS), human capital en financiën. Het integraal meerjarenwerkplan dient als basis voor de rolling commitments van de Partijen. In de eerste helft van 2018 vindt in opdracht van de Partijen een eerste tussenevaluatie van het onderzoek van QuTech plaats door een internationale visitatiecommissie. Ook vindt in 2018 vindt een tussenevaluatie plaats van het governancemodel. De tweede tussenevaluatie door een internationale visitatiecommissie is voorzien in de eerste helft van Jaarlijkse partnerbijeenkomst Het dagelijks bestuur van QuTech is belegd bij de directie van QuTech, onder toezicht van de supervisory board. Om de voortgang met de publieke partners te bespreken en te kunnen bijsturen, wordt een jaarlijkse partnerbijeenkomst georganiseerd. Om de wetenschappelijke en technologische programmering en kwaliteit te borgen, is NWO agendalid van de supervisory board als de werkplannen en jaarverslagen worden besproken. Vervolgstappen Dit convenant is een belangrijke stap om een duidelijk financieel toekomstperspectief te bieden voor QuTech en coherente afspraken te maken over de governance, monitoring en evaluatie. Partijen zullen zich blijven inzetten voor het welslagen van QuTech en streven ernaar de afspraken uit dit convenant voor het einde van 2015 om te zetten in financiële verplichtingen passend binnen de eigen procedures en met inachtneming van de wettelijke kaders en de Europese staatssteunregels. Partijen spreken af dat de nakoming van deze inspanningsverplichting niet in rechte afdwingbaar is. Dit convenant treedt in werking na ondertekening door alle Partijen, heeft een looptijd tot 1 juli 2025 en zal worden gepubliceerd in de Staatscourant. De Minister van Economische Zaken, H.G.J. Kamp De Minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap, M. Bussemaker Technische Universiteit Delft, D.J. van den Berg K.Ch.A.M. Luyben Nederlandse Organisatie voor Toegepast Natuurwetenschappelijk onderzoek P. de Krom J.T.F. Keurentjes Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek, mede namens de Stichting voor Fundamenteel Onderzoek der Materie en Technologiestichting STW, J.J. Engelen Stichting TKI HTSM, A.H. Lundqvist 3 Staatscourant 2015 nr juni 2015

4 APPENDIX TOELICHTING INZET PER PARTNER TNO TNO, EZ en de TKI HTSM hebben een gezamenlijke afspraak om jaarlijks oplopend tot 4 mln. via TNO in QuTech te investeren (zie tabel). Bestaande afspraak: TNO 1,5 1,5 2 2 TKI via TNO 0,5 0,5 0,75 1 EZ via TNO 1 1 1,25 1 TOTAAL Om de inzet van TNO en TU Delft gelijkwaardiger te maken, is het voorstel dat: 1. Vanaf 2016 zal TNO voor medewerkers die (nagenoeg) volledig worden ingezet op QuTech en die gehuisvest zijn in de QuTech faciliteiten van de TU Delft, om die reden een uurtarief kunnen hanteren dat minimaal 10% lager is dan het reguliere uurtarief van het cluster Nanotechnologie. Het verlaagde tarief zal op jaarbasis worden vastgesteld conform de gebruikelijke TNO systematiek. 2. De TNO inzet wordt opgevoerd volgens onderstaande tabel. Nieuwe afspraak 1 juni: TNO SMO (HTSM+ICT) 0,5 1 1,25 1,5 1,5 TNO ERP ,5 2 EZ via TNO 1 2 1, TOTAAL 2, ,5 Private partijen* 1 1 1,5 1,5 TKI via TNO 0,5 0, * Dit betreft niet de totale verwachte bijdrage van private partijen aan TNO in de context van QuTech, maar het deel dat wordt meegenomen in en als voorwaarde voor de basisfinanciering. De verwachting is dat de inzet van derden via TNO op termijn tenminste 2 mln. zal bedragen. TU Delft De basis voor QuTech is gelegd binnen de faculteit TNW van de TU Delft. De inzet van de TU Delft zal bestaan uit in-kind bijdragen voor o.a. huisvesting, infrastructuur en hoogleraren/onderzoekers vanuit de faculteiten TNW en EWI. Bovenop die in-kind bijdragen is voorzien in een cash bijdrage van de TU Delft. Het is belangrijk heldere afspraken te maken over deze inzet en de governance van deze middelen (wie gaat waar over). Meer specifiek is het voorstel: in-kind bijdrage aan huisvesting, energie, cleanroom en personeel van TNW en EWI van 3 mln. per jaar QuTech in stuurgroep van Kavli nanolab lumpsum van 2 mln. per jaar EWI: 5 nieuwe quantum hoogleraren geselecteerd door QuTech (met veto-recht van EWI decaan) 10 jaar lang reservering van 1 mln /jaar van STW fonds (zie onder) voor nieuwe EWI-hoogleraren (salaris en startups) garantiestelling van EWI om posities over te nemen vanaf 2025 NWO/FOM NWO/FOM hebben de intentie conform onderstaande tabel bij te dragen. NWO is agendalid van de supervisory board als de werkplannen en jaarverslagen worden besproken, om de wetenschappelijke en technologische programmering te borgen. NWO/FOM 1,5 1,5 1,5 1,5 1,5 Private bijdrage 3,4 1,6 1,6 1,6 p.m. TKI via NWO/FOM* 0,7 0,9 1,0 1,1 1,2 totaal 5,6 4 4,1 4,2 p.m. * Hierin is opgenomen een TKI-toeslag van twee maal 1,7 mln gegenereerd door een eenmalige private bijdrage in Het huidige IPP loopt tot medio 2018; 2019 e.v. is daarom p.m. 4 Staatscourant 2015 nr juni 2015

5 STW EZ zal STW verzoeken met ingang van mln. per jaar te oormerken voor QuTech. Daarnaast is door STW voor de jaren daarvoor reeds 2,6 mln. eenmalig toegekend aan QuTech uit EZ-middelen. Nog te oormerken: EZ via STW e.v. Reeds toegekend 2,6 Nog toe te kennen 1 1 Totaal 2,6 1 1 TKI-toeslag Het TKI HTSM draagt bij door inzet van TKI-toeslag als vaste toezegging aan TNO en als aanvulling op het NWO/FOM IPP. Indien de TKI-toeslag berekend op basis van private bijdragen aan QuTech op termijn hoger uitvalt dan het totaal van aan het hier aan TNO en NWO/FOM toegezegde, dan zal het TKI HTSM het meerdere inzetten voor QuTech, op basis van tzt. met betrokken partijen te maken afspraken. TKI via TNO 0,5 0,75 1,0 1,0 1,0 TKI via NWO/FOM 0,7 0,9 1,0 1,1 1,2 TKI additioneel p.m. p.m. p.m. p.m. p.m. totaal 1,2 1,65 2,0 2,1 2,2 Toekomstfonds PM In het toekomstfonds is ruimte gecreëerd voor zogenaamde gamechangers. Dit zou ingezet kunnen worden voor revolverende activiteiten binnen QuTech. Hierbij wordt gedacht aan het opbouwen van een IP portfolio (ca. 1 mln./jaar). QuTech gaat in het 3e kwartaal aan de slag met het ontwikkelen van een IP strategie, hier is tot op heden geen budget voor gereserveerd. 5 Staatscourant 2015 nr juni 2015