Analyse financiële performance ziekenhuizen 2009

Transcriptie

1 Analyse financiële performance ziekenhuizen 2009 Adriaan Lieftinck ( ) Paul Retra ( ) 1

2 Managementsummary (I) Opbrengsten De totale opbrengsten van de Nederlandse ziekenhuizen zijn in 2009 met circa 1 mld. toegenomen ten opzichte van Dit is een stijging van circa 8%. Naast het effect van de indexering (2,5%) wordt deze stijging mede veroorzaakt door volumegroei en het feit dat de groei van de omzet in B-segment DBC s aanzienlijk groter is dan de daarmee corresponderende schoning van de budgetcomponent in het A-segment deel. Resultaat Het totale resultaat van de Nederlandse ziekenhuizen stijgt in 2009 met circa 40% tot 290 mln. De resultaatratio (jaarresultaat gedeeld door totale opbrengsten) stijgt van 1,2% naar 1,5%. Hierbij valt op dat de bijdrage aan dit resultaat door de verschillende categorieën ziekenhuizen verschillend is: Academische ziekenhuizen -/- 25 miljoen (resultaatratio: 1,1%) Topklinische ziekenhuizen + 35 miljoen (resultaatratio: 2,0%) Algemene ziekenhuizen + 70 miljoen (resultaatratio: 1,5%) In 2009 heeft 92% van de ziekenhuizen het boekjaar met een positief resultaat afgesloten. In 2008 bedroeg dit percentage nog 88%. 2

3 Managementsummary (II) Mogelijke oorzaken voor deze resultaatstijging 1. De grotere stijging van de opbrengst B-segment ten opzichte van de schoning van het A-segment budget (zie ook sheet 2). Dit betreft ten dele een éénmalig effect dat in de komende jaren wordt uitgefaseerd. De relatief hoge resultaatratio van de algemene ziekenhuizen kan mogelijk worden verklaard door het feit dat zij relatief meer B-segment opbrengst hebben dan de academische en topklinische ziekenhuizen. 2. De uitbreiding van het B-segment heeft een uitbreiding van de kapitaallastenbudget tot gevolg, terwijl de kapitaallasten zelf niet mee stijgen. In het B-segment is namelijk sprake van een normatieve vergoeding voor kapitaallasten van gemiddeld 12,5% terwijl de huidige kapitaallasten 9,2% van de opbrengsten bedragen. Dit betekent dat ziekenhuizen nu moeten sparen, teneinde in de toekomst hun investeringen te kunnen bekostigen. 3. In 2008 zijn door de overheid relatief hoge generieke kortingen opgelegd. Naar aanleiding hiervan hebben ziekenhuizen bezuinigingsmaatregelen doorgevoerd die pas in 2009 een positief effect hebben gehad op de exploitatie. Vermogen Vooral door de positieve resultaten en deels door herwaardering van vast actief (grond) op actuele waarde (6 ziekenhuizen) is het eigen vermogen toegenomen van 2,4 mld. in 2008 naar 2,7 mld. in Het percentage weerstandsvermogen, waarbij het eigen vermogen is uitgedrukt in een percentage van de totale opbrengsten, stijgt in 2009 van 13,6% naar 14,5%. Hierbij de aantekening dat de stijging van opbrengsten zoals hiervoor aangegeven impliceert dat het gelijk houden van de ratio al een stijging van het vermogen behoeft van 130 mln. 3

4 Managementsummary (III) Investeringen In 2009 is voor circa 2 mld. geïnvesteerd in (im)materieel vast actief. Het investeringsniveau is daarmee in absolute zin ongeveer gelijk aan dat van 2008 ( 2 mld.) en 2007 ( 2,3 mld.) en stijgt derhalve niet mee met indexering en de groei in opbrengsten. Dit is onder meer te illustreren met het feit dat de totale kapitaallasten als percentage van de opbrengsten in 2009 dalen van 9,6% naar 9,2%. Rente De rentekosten zijn gelijk gebleven ten opzichte van 2008, ondanks 1 mld. meer financiering met vreemd vermogen ( 0,6 mld. lang en 0,4 mld. kort). Dit is slechts mogelijk door lagere rentetarieven. Liquiditeit Uit de cijfers blijkt dat de toename van de boekwaarde van de (im)materiële vaste activa ten opzichte van 2008 nagenoeg gelijk is aan de toename van de langlopende schulden. Aangezien ook het korte vreemd vermogen met 0,4 mld. is toegenomen lijkt het erop dat het werkkapitaal van ziekenhuizen in toenemende mate door banken wordt gefinancierd. Zij nemen hiermee deels de rol over van de zorgverzekeraars. De schulden van ziekenhuizen aan zorgverzekeraars uit hoofde van het financieringsverschil (nog in tarieven te verrekenen) is in 2009, als gevolg van terugbetalingen, met circa 1 mld. gedaald ten opzichte van

5 Managementsummary (IV) Conclusie Uit de analyse van de groei van de resultaten in 2009 blijkt dat deze voor een belangrijk deel wordt veroorzaakt door resultaat op kapitaallasten. Dit resultaat komt tot stand door de uitbreiding van het B-segment en wordt versterkt door het uitstel van investeringen. De stijging van het eigen vermogen moet dan ook in dit licht worden bezien : ziekenhuizen moeten sparen voor toekomstige investeringen. Stakeholders vereisen een toename van het weerstandsvermogen gezien het hogere risicoprofiel voor de exploitatie. Het weerstandsvermogen stijgt wel, maar een deel daarvan is nodig voor toekomstige investeringen en kan daarmee niet worden aangewend voor overige exploitatierisico s. Waar een resultaatratio van 1,5% in het verleden ruim voldoende leek is dit nu voor een groot aantal ziekenhuizen met investeringsplannen binnen afzienbare termijn waarschijnlijk onvoldoende. Meer dan voorheen zullen ziekenhuisbestuurders voor hun financiële planning een verband moeten leggen tussen de (meerjaren)exploitatiebegroting, investeringsbegroting en liquiditeitsbegroting. Hierbij zal dan uitdrukkelijk rekening moeten worden gehouden met te realiseren overschotten ten behoeve van toekomstige investeringen. Het resultaat op kapitaallasten zal dan ook gereserveerd dienen te worden. 5

6 Grafieken Definities: Weerstandsvermogen: Eigen vermogen / totale bedrijfsopbrengsten * 100% Solvabiliteit: Eigen vermogen / totaal vermogen * 100% Resultaatratio: Jaarresultaat / totale bedrijfsopbrengsten * 100% Rentabiliteit eigen vermogen: Jaarresultaat / eigen vermogen * 100% 6

7 Disclaimer: Deloitte refers to one or more of Deloitte Touche Tohmatsu, a Swiss Verein, and its network of member firms, each of which is a legally separate and independent entity. Please see for a detailed description of the legal structure of Deloitte Touche Tohmatsu and its member firms. 7