Entree naar Werk. Solliciteren, belangrijke gesprekken voeren. Praktische sollicitatie tools

Transcriptie

1 Solliciteren, belangrijke gesprekken voeren Praktische sollicitatie tools Inleiding, digitale lessen solliciteren: een serie oefeningen en opdrachten, die speciaal gericht is op laagopgeleide jongeren met een grote afstand tot de arbeidsmarkt en met een beperkte kennis van en ervaring met solliciteren of het voeren van andere belangrijke gesprekken. Zij vinden het lastig om zichzelf te presenteren. Zij missen de kennis van gepaste (in)formele omgang met derden. Van huis uit is er vaak weinig op dit gebied meegegeven. Voor niet- Nederlanders speelt onvoldoende kennis van de Nederlandse taal ook een rol. Kortom zij zijn onvoldoende voorbereid hoe ze zich in bepaalde situatie horen te gedragen en/of te kleden. Uit contacten met werkgevers komt duidelijk voren dat zij ervaren dat jongeren die komen solliciteren voor een baan of stage vaak niet goed weten hoe zij dit moeten doen. gevers geven aan dat zowel de omgangsvormen en presentatie als de voorbereiding op het gesprek regelmatig te wensen overlaat. Zij noemen ook dat jongeren op facebook of andere social media zich lang niet altijd van de goede kant laat zien. Voor werkgevers zijn dit redenen om een jongere niet aan te nemen. Op zoek bestaande oefeningen, opdrachten en sollicitatietips valt het op dat de meeste sollicitatietrainingen gericht zijn op jongeren met een hoger taalniveau en meer kennis van omgangsvormen en het zichzelf presenteren dan de hier beoogde doelgroep. De taal van de oefeningen en tips vormt al een obstakel voor hen, het spreekt hen onvoldoende aan. Vanuit onze praktijkervaring met het coachen van jongeren van MBO niveau 1 een baan of leerwerkplek, komt een duidelijke behoefte aan meer sollicitatie tools op basis niveau voren. Uit observatie van en gesprekken met de doelgroep valt op dat de jongeren een voorkeur hebben voor visueel versus tekst en voor leren door te doen. De tool is zo ingericht dat deze aansluit bij de leerstijlen van de doelgroep. Er wordt veelvuldig gebruik gemaakt van beeldmateriaal, film, animatie en interactieve oefeningen en samenwerkingsopdrachten. Binnen het onderwijssysteem van het ID College, FlexID genaamd, wordt uitgegaan van vooraf aanbieden van de gehele taakopdracht waarna vervolgens deeltaken aangeleerd worden in oplopende complexere taakklassen. Het geheel geschiedt zoveel mogelijk door het scheppen van authentieke leersituaties, die een zo realistisch mogelijk beeld van de werkelijkheid weergeven. Zo heeft de student een beeld van wat uiteindelijk beheerst moet worden en kan hij/zij de deeltaken en authentieke leersituaties hierin plaatsen waardoor de relevantie van de deeltaken en leersituaties zichtbaar en duidelijk wordt voor de student. De student weet op deze wijze wat en waarom hij/zij van bepaalde taken leert. De gehele taakopdracht voor is gelegen in het aanleren van de totaliteit van het presenteren en solliciteren tijdens het gehele sollicitatieproces. Daarbinnen worden 4 taakklassen onderscheiden: omgangvormen, presenteren, het sollicitatiegesprek en de voorbereiding hierop, en mediawijsheid in het kader van het solliciteren. Binnen de genoemde taakklassen zijn wederom verschillende authentieke leeractiviteiten te onderscheiden. Bij elke authentieke leeractiviteiten zijn passende opdrachten en oefeningen ondergebracht om de studenten voor te bereiden op dat onderdeel van het sollicitatiegesprek. Het specifieke onderdeel wordt individueel of in samenwerking met anderen geoefend en uitgevoerd. In de online lessenserie wordt uitgegaan van solliciteren werk. De aangeboden tools kunnen echter ook ondersteuning bieden bij het voorbereiden en voeren van tal van andere belang rijke gesprekken, denk aan een intakegesprek voor een vervolgopleiding, een gesprek om een stage of leerwerkplek (BBL) te verkrijgen, een gesprek voor een bijbaan of vakantiebaan.

2 Globaal raamwerk en werkwijze Solliciteren omvat vele facetten. Het is niet alleen het curriculum vitae en een sollicitatiegesprek. Er zit veel meer om heen. In de inleidende les wordt de gehele taakopdracht van voorbereiden op, solliciteren, presenteren en communiceren in beeld gebracht. Vervolgens worden onderdelen van dit geheel (de taakklassen) apart uitgelicht, waarbij de plaats in het grote geheel niet uit het oog wordt verloren. De lessen, oefeningen en opdrachten zijn geplaatst binnen een raamwerk waarin de 4 taakklassen als uitgangspunt worden gehanteerd: 1. Omgangsvormen 2. Presenteren 3. Het sollicitatiegesprek en de voorbereiding op het gesprek 4. Mediawijsheid in het kader van het solliciteren De lessen zijn web-based en kunnen daardoor op elk moment en op elk device online bekeken en gevolgd worden. Zo kunnen praktische tips net van tevoren op bijvoorbeeld de smartphone nog even bekeken worden. Veel opdrachten en oefeningen bereiden voor op delen van de sollicitatieprocedure. Binnen opdrachten en oefeningen zullen studenten vaak samen moeten werken om opdrachten uit te voeren en wordt een concrete uitvoering van het onderdeel gevraagd. De online methode kan individueel, klassikaal of in kleine groepjes ingezet worden. Docenten en coaches kunnen de methode of delen eruit gebruiken voor het begeleiden van jongeren. De online methode kan continu aangepast, ge-update en aangevuld worden. Docenten en coaches worden van harte uitgenodigd om oefeningen en opdrachten waarmee men goede ervaringen heeft en die passen bij de inhoud van de taakopdrachten en authentieke leersituaties, door te geven. Neem hiervoor contact op met dhr. Peter van der Horst, educatieve uitgeverij Linkt Media, peter@linktmedia.nl, Doelgroep Jongeren MBO niveau 1, die solliciteren stages, leerwerkplekken, of werk, in de leeftijd van ca. 16 tot 25 jaar. Deze jongeren hebben geen vmbo diploma en een deel komt vanuit een ISK traject. Het taalniveau varieert van onder 1F tot op weg 2F. Een groot aantal heeft te maken met leer stoor nissen (dyslexie, dyscalculie e.a.) en/of gedrags- en/of werkhoudingsproblematiek (o.a. ADHD, ADD). Binnen de doelgroep zijn verschillende culturen en geloofsovertuigingen te vinden. (We richten ons in de online lesmethode op bovengenoemde doelgroep, natuurlijk is de lessenserie ook voor andere groepen bruikbaar) Algemeen hoofddoel Laag opgeleide jongeren met een relatief grote afstand tot de arbeidsmarkt, sollicitatie klaar maken: zij hebben zich de ins en outs rond het sollicitatieproces op zodanige wijze eigen gemaakt dat zij hun kansen om op de arbeidsmarkt aangenomen te worden, vergroten. Subdoelen De subdoelen binnen het raamwerk zijn gedefinieerd langs de 4 taakklassen: 1. Omgangsvormen: Jongeren zijn zich bewust van het effect van goede omgangsvormen, verbaal en non-verbaal, tijdens het gehele sollicitatieproces, en kunnen deze toepassen tijdens de sollicitatieprocedure. 2. Presenteren: Jongeren zijn zich bewust van het effect van een juiste en passende presentatie van zichzelf, verbaal en non verbaal, mondeling en schriftelijk, in houding en gedrag en communicatie en kunnen deze toepassen tijdens de sollicitatieprocedure. 3. Voorbereiding op de gespreksinhoud en het gesprek zelf: Jongeren zijn zich bewust van het belang van een goede inhoudelijke voorbereiding op het sollicitatiegesprek en kunnen de voorbereiding (met hulp) gestructureerd aanpakken. Jongeren kunnen zich tijdens het gesprek verbaal en nonverbaal redden. 4. Mediawijsheid in het kader van het solliciteren: Jongeren zijn zich bewust van de effecten van social media in het kader van solliciteren en kunnen hier op integere wijze mee omgaan. Jongeren kunnen gebruik maken van internet, social media en speciale websites, om informatie over bedrijven, functies en vacatures te zoeken.

3 Authentieke leeractiviteiten bij digitale lesmethode De jongere beheerst de ins en outs rond het sollicitatie gesprek, wanneer de competenties bij de verschillende authentieke leersituaties, hierna omschreven, worden getoond. De lessen, oefeningen, opdrachten zijn rond de authentieke leeractiviteiten samengesteld. Bij de leeractiviteiten wordt verwezen bijbehorende oefeningen en opdrachten. Bij elke oefening of opdracht wordt aangegeven aan welke authentieke leeractiviteit er gewerkt wordt. Er kan een keuze voor het oefenen van de oefeningen rond een specifieke taakklasse gemaakt worden. Er kan ook gekozen worden om aan een bepaalde authentieke leeractiviteit te werken. De genoemde tijdsduur van de lessen per module is een grove indicatie. De tijdsduur en het aantal lessen zijn afhankelijk van de beginsituatie, het gemiddelde leerniveau, de leervaardigheden enz. van de groep studenten. Site indeling homepage - Animatie: voorstellen site, taakklassen en doel - Inleiding en eerste kennismaking met bedrijf Cool Stuff - Aankondiging taakklassen omgangsvormen, presenteren, sollicitatiegesprek, mediawijsheid - Film Abigail en Joost gaan solliciteren (15 minuten: het gehele sollictatieproces wordt uitgespeeld met medewerking van werkgevers (Mövenpick Hotel en BMT Koeriers) en acteurs. De acteurs spelen jongeren die op onjuiste en juiste wijze gaan solliciteren. In de film worden sollicitatietips gegeven. Film kan tussentijds gestopt worden om details te bespreken en bijvoorbeeld de tips uitvoerig aan bod te laten komen. - blad De film: wat ging niet goed en wat ging wel goed - blad Belangrijke gesprekken (die studenten binnenkort moeten gaan voeren) Tijdsindicatie inleidende les: 45 min tot 1 uur. Inleidende les: de gehele taakopdracht In de inleidende les wordt de gehele taakopdracht van voorbereiden op, solliciteren, presenteren en communiceren in beeld gebracht. Doel is een overzicht te geven van wat er aan het einde beheerst moet worden.

4 Authentieke leeractiviteiten bij taakklasse 1 Omgangsvormen Omgangsvormen: Jongeren zijn zich bewust van het effect van goede omgangsvormen, verbaal en non-verbaal, tijdens het gehele sollicitatieproces, en kunnen deze toepassen tijdens de sollicitatieprocedure De jongere kent algemene (Nederlandse) normen en waarden in de omgang met derden De jongere kent verschil tussen een formeel en een informeel gesprek en kan dit in de sollicitatieprocedure toepassen De jongere kent de gewoonten in Nederland t.a.v. formele begroeting en afscheid en kan op formele wijze groeten en afscheid nemen De jongere kent algemene codes voor formele communicatie (u zeggen, om de beurt spreken, met 2 woorden spreken, vragen stellen, bedanken, verontschuldigen) en kan dit in de sollicitatieprocedure toepassen De jongere kent het onderscheid tussen een geïnteresseerde en niet-geïnteresseerde, actieve en passieve houding en kan dit toepassen tijdens de sollicitatieprocedure De jongere onderkent het belang van oogcontact tijdens de sollicitatieprocedure en laat dit zien. Site indeling omgangsvormen - Omgangsvormen: inleiding en algemene regels animatie over omgangsvormen - Binnenkomen: handgeven, groeten - oefening in de klas: begroet de studenten door hen aan te spreken met meneer of mevrouw en u. Bespreek wat ze hier van vonden. - Houding - Digitale oefening: geïnteresseerd? Klik op het juiste plaatje - blad voor in de klas: actief luisteren - Spreken duidelijk spreken, beleefd taalgebruik en iemand aankijken - Taal: straattaal, formele en informele communicatie: jij/jou en u gebruik - blad: formeel informeel (situaties) - Afsluiten: afscheid nemen en bedanken voor het gesprek - Filmpje werkgever over omgangsvormen - Test jezelf: 3 stellingen waar of niet waar. Tijdsindicatie lessen omgangsvormen: 2 maal 45 minuten

5 Authentieke leeractiviteiten bij taakklasse 2 Presenteren Presenteren: Jongeren zijn zich bewust van het effect van een juiste en passende presentatie van zichzelf, verbaal en non verbaal, mondeling en schriftelijk, in houding en gedrag en communicatie en kunnen deze toepassen tijdens de sollicitatieprocedure De jongere weet welke kleding passend is om te solliciteren voor een bepaald beroep en kan dit toepassen in de praktijk De jongere onderkent het belang van een verzorgd uiterlijk: net kapsel, schone nagels, schone nette kleding enz. en kan dit toepassen in het kader van de sollicitatie De jongere kent de algemene houdingscodes (non verbaal) voor formeel communiceren: aankijken, interesse tonen, instemmen De jongere kan een CV opstellen en een eenvoudige motivatiebrief schrijven. Site indeling presenteren - Presenteren: algemeen wat kan wel, en wat kan niet als je bij Cool Stuff op gesprek gaat? - Animatie presenteren - Eerste indruk: eerste minuten belangrijk! - blad 1e indruk bij de 3 foto s op de site: op het eerste gezicht denk je die ziet er... uit of nou dat lijkt wel een... - Presentatie: hoe kom je over? Hoe presenteer jij jezelf - Oefening: in tweetallen, vertel 1 minuut over jezelf; de ander geeft feedback op houding en uitstraling - CV maken of updaten (werkblad CV voorbeeld en leeg CV) - Uiterlijk: hoe kleed je je? Zie je er verzorgd uit? - Korte film (3 min): werkgever vertelt waar hij op let bij het aannemen van sollicitanten en stagiaires - Oefening: voor de student thuis: kleed je en verzorg jezelf, ga voor de spiegel staan en maak een foto; mail de foto de docent/coach; bespreek de foto s in de klas/met de student - Niet doen!: Praat samen over de dingen die je niet moet doen, koppel er aan hoe je het WEL moet doen!! - Wel doen: als bij Niet doen! - Test jezelf: 3 stellingen waar of niet waar Tijdsindicatie lessen presenteren: 3 maal 45 minuten

6 Authentieke leeractiviteiten bij taakklasse 3 Sollicitatiegesprek Voorbereiding op de gespreksinhoud en het gesprek zelf: Jongeren zijn zich bewust van het belang van een goede inhoudelijke voorbereiding op het sollicitatiegesprek en kunnen de voorbereiding (met hulp) gestructureerd aanpakken. Jongeren kunnen zich (goed voorbereid) tijdens het gesprek verbaal en non-verbaal redden De jongere kan informatie zoeken over het bedrijf of de instelling, waar hij/zij op gesprek gaat De jongere kan uitzoeken hoe te reizen de plaats van het gesprek en zorgen dat hij minstens 10 minuten van tevoren aanwezig is De jongere kan verwoorden waarom hij/zij de baan aantrekkelijk vindt De jongere kan aangeven waarom de functie, of onderdelen ervan, bij hem/haar past De jongere kan eigen kwaliteiten, eigenschappen en talenten benoemen en voorbeelden geven waaruit deze blijken De jongere kan zich goed voorbereid tijdens het gesprek (non) verbaal redden 3.7. De jongere kent de betekenis en kan gebruik maken van veelgebruikte termen bij het solliciteren. Site indeling sollicitatiegesprek - Sollicitatiegesprek: goed voorbereiden is belangrijk: dat maakt het verschil. Ook bij Cool Stuff - Animatie: voorbereiden sollicitatiegesprek - Informatie vinden: zoek informatie over het bedrijf Cool Stuff - blad: informatie over het bedrijf: beantwoord de vragen over Cool Stuff - Bellen mag: bel Cool Stuff om meer informatie te vragen - blad: opbellen bedrijf: eerst vragen bedenken dan bellen (uitspelen) - Verkennen: hoe kom je bij het bedrijf met openbaar vervoer of met auto? - Oefening: zoek de ov route / auto route Cool stuff. print deze uit en beantwoord de vragen van het werkblad: verken de route - Wie ben jij?: waar ben je goed in? Eigenschappen die bij jou passen - Oefening; vraag aan familie of bekende wat jouw sterke punten zijn blad: 5 eigenschappen die bij jou passen en 5 eigenschappen die bij een klasgenoot passen en aangeven waaruit dat blijkt Oefening: elevator pitch: vertel in 3 minuten wie je bent en wat je goed kan en wat je graag wil; oefen eerst voor de spiegel thuis of vraag iemand jou te luisteren. - Waarom jij?: waarom ben jij geschikt voor een bepaalde vacature.. - Oefening: a) Wat kunnen ze jou vragen (gebruik werkblad waarom jij om de antwoorden op de vragen op te schrijven) b) welke vragen kun je zelf stellen? Link trefwoordenlijst, waarin info over arbeidsvoorwaarden en minimumloon - Daarom jij! - Korte film van werkgever waarop zij let als zij iemand aanneemt - Oefening: een sollicitatiegesprek voeren. Vacature van Coolstuff (of een andere vacature) het gesprek voorbereiden, CV controleren (evt. Updaten zie werkblad CV voorbeeld en leeg CV) en vervolgens het (fake) gesprek oefenen met werkgever of bekende of docent. - blad: het sollicitatiegesprek, feedback van werkgever - Test jezelf: 3 stellingen waar of niet waar Tijdsindicatie lessen solliciteren: 3 maal 45 minuten

7 Authentieke leeractiviteiten bij taakklasse 4 Mediawijsheid Mediawijsheid in het kader van het solliciteren: Jongeren kunnen gebruik maken van internet en social media tijdens het sollicitatieproces. Daarnaast zijn ze zich bewust van de effecten van social media en kunnen hier op integere wijze mee omgaan. Jongeren kunnen gebruik maken van internet, social media en speciale websites, om informatie over bedrijven, functies en vacatures te zoeken De jongeren kan zich online aanmelden als werkzoekende bij het UWV ( ) of bij een uitzendbureau De jongere kan (met hulp) vacatures vinden op internet De jongere kan (met hulp) online solliciteren De jongere kan een duidelijke en fatsoenlijke naam aan zijn/haar adres verbinden De jongere is zich bewust van het feit dat toekomstige werkgever inzage heeft op zijn/haar bewegingen via social media De jongere kan onderscheiden wat wel en niet via social media geschreven kan worden uit oogpunt van fatsoen De jongere kan onderscheiden welke foto s plaatjes wel en niet via social media geplaatst kunnen worden uit oogpunt van fatsoen De jongere laat zich positief uit t.o.v. (eerdere) werkgevers. Site indeling mediawijsheid - Mediawijsheid: bespreek de leuke en minder leuke kanten van internet. - Iedereen kijkt mee: je kunt over allerlei mensen, ook over jezelf, informatie vinden op internet. Praat hier samen over en ga op zoek info over Badr Hari en Samantha de Jong. - Beantwoord de vragen op het werkblad mediawijsheid: zoeken op internet - Hoe sta jij op het web? Lees de tweet en praat erover. Korte film van werkgever die vertelt hoe hij sollicitanten checked op Facebook. En dat hij het belangrijk vindt dat sollicitanten een duidelijk en fatsoenlijk adres hebben. - Oefening google jezelf en elkaar (werk in tweetallen): geeft dit problemen bij een sollicitatie? Kun je het uitleggen? - Oefening: wat is jouw adres? Is dat duidelijk en fatsoenlijk? Maak anders een 2e adres aan voor zakelijk gebruik. - Wat als je er verkeerd op staat? Zorg dat je dat uit kunt leggen. 2 voorbeelden van blunders. - Alles is te vinden: internet is ook erg handig als je een baan of stage zoekt. - Het UWV en Uitzendbureaus: wat doen zij? Hoe schrijf je in via internet? - Oefening: inschrijven bij UWV via en bij een uitzendbureau. - Vacaturesites: er zijn er veel. Bekijk ze en zoek passende vacatures. - Zoek je een baan: reageer direct via de site of de mail. Maak gebruik van werkblad CV en blad motivatie. - Leerbanen en stages: ook hier zijn veel sites. Bekijk ze en zoek stage of leerwerkbanen die bij je passen. Reageer direct via de site of mail als je een passende stage of leerwerkbaan vindt. - Nog meer mogelijkheden: vacatures op facebook en twitter. Kijk en zoek wat bij jou zou kunnen passen. - Test jezelf: 3 stellingen waar of niet waar Tijdsindicatie lessen solliciteren: 3 maal 45 minuten