Inhoud. Oorspronkelijke titel: Companion Planting Verschenen bij: Kyle Cathie Limited, Londen
|
|
- Alfons Baert
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Inhoud Oorspronkelijke titel: Companion Planting Verschenen bij: Kyle Cathie Limited, Londen Ontwerp: Louise Leffler Fotografie: Peter Cassidy Illustraties: Alison Clements Productie: Deul & Spanjaard, Groningen Vertaling: Loes Brouwer Dit boek is een uitgave van Fontaine Uitgevers BV Graaf Florislaan KM Hilversum ISBN NUR Kyle Cathie Limited, Londen 2012 Nederlandstalige uitgave: Fontaine Uitgevers BV, Hilversum Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt door middel van druk, fotokopie of op welke andere wijze ook zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever. Inleiding 6 Wat is combinatieteelt? 10 Hoe ontstond de wisselwerking tussen planten? 14 Geschiedenis en mythologie 16 Ecologie, verbetering en successie 22 Kennis van plantengroepen 26 De subtiele invloeden van de combinatieteelt Planten kunnen elkaar directe wederzijdse hulp geven Planten kunnen elkaar indirect helpen door bodemverrijking Planten die moeten worden vermeden of die elkaar in combinaties zelfs schaden Planten die in kleine aantallen nuttig, maar in grotere aantallen schadelijk zijn Planten die ongedierte afweren Planten die ongedierte kunnen aantrekken, vangen of vernietigen Planten die nuttige beestjes aantrekken en voeden Planten die vogels aantrekken Planten die dieren afweren Planten die ziekten voorkomen of verminderen 62 Het toepassen van de combinatieteelt en enkele complicaties 64 Combinatieteelt en gevolgen op lange termijn 68 Wisselbouw 71 Specifieke combinaties om te gebruiken of te vermijden in het groentebed 80 in de fruitkooi en boomgaard 92 i in de bloementuin 94 in de kas 98 De toekomst van de combinatieteelt 100 Bijlagen 102 Register 112
2 Wat is combinatieteelt? Bij combinatieteelt kiezen we nauwkeurig planten uit die tegelijkertijd of voor of na elkaar groeien, planten en zaaien we gewassen dicht bij elkaar die goed met elkaar overweg kunnen en bijvoorbeeld de vruchtbaarheid verhogen of ongedierte en ziekten voorkomen. Het betekent ook dat we moeten vermijden om bekende vijanden naast elkaar te plaatsen. Het is maar een geringe invloed, maar in de tuin gaat het vaak om de verbetering van kleine dingen. Bij tuinieren proberen we de beste omstandigheden voor een plant te vinden, en de combinatieteelt biedt ons hiervoor een extra mogelijkheid. Verschillende buurplanten kunnen op talloze kleine manieren de planten eromheen beïnvloeden. Maar veel kleine verbeteringen leiden uiteindelijk tot betere gewassen en mooiere bloemen. De grote wetenschapper Charles Darwin gaf een uitstekend voorbeeld van dit geringe effect met zijn verhaal over oude dames, katten en klaver. Hij legde uit dat weidevelden rond een dorp met relatief veel oude dames een grotere hooioogst hebben dan andere. Hij redeneerde zo: oude dames houden katten, dus hoe meer oude dames, des te meer katten. Katten eten muizen, dus leiden meer katten tot minder muizen. Muizen verstoren bijennesten, daarom staan minder muizen gelijk aan meer bijen. Deze bijen moeten de klaver bevruchten, dus meer bijen betekenen meer klaver. Klaver is een peulvrucht en voedt grassen die in zijn gezelschap beter groeien. Meer oude dames betekenen meer katten, minder muizen, meer bijen, meer klaver, meer gras en dus een grotere hooiopbrengst. Rechts: deze paprika groeit tussen kool zodat zijn wortels fris in de schaduw blijven en hij beschermd is tegen de wind, maar zijn kop krijgt voldoende zon en lucht. 10 combinatieteelt
3 Zoals op bladzijde 70 wordt uitgelegd bij de rozenherplantingsziekte, mag je op de plaats waar een bepaalde plant stond nooit dezelfde soort plant zetten. Zo kan ook het slechtste gezelschap voor een plant, meer planten van diezelfde soort zijn, omdat ze om dezelfde voedingsbronnen zouden kunnen strijden. 3. Planten die moeten worden vermeden of die elkaar in combinaties zelfs schaden Alle planten zijn op zoek naar lucht, licht, water en voedingsstoffen en daarom zouden ze in theorie allemaal beter af zijn in hun eentje. Maar er zijn bepaalde planten die echt slecht met elkaar kunnen opschieten. Dit komt waarschijnlijk doordat een wortel-, blad- of gasafscheiding die door de een wordt afgegeven, slecht is voor de andere of voor zijn mycorrhizaschimmels. Paardenbloemen scheiden ethyleen af, dat de ontkieming van zaad verhindert en de groei en rijping verandert (we kunnen hiermee ook ons voordeel doen, want paardenbloembladeren laten groene tomaten rijpen). Veel planten geven allelopatische onkruidverdelgende verbindingen af voor hun eigen onkruidbestrijding. Dit komt vooral voor bij dennen, glanzende groenblijvende planten, aromatische kruiden en heide die allemaal slecht gezelschap kunnen zijn voor alles wat in hun buurt wordt gezaaid en die zelfs volgroeide planten kunnen schaden. Hoewel ze nuttig kunnen zijn als een heg om een groentetuin, mogen ze niet in de bedden groeien, omdat hun allelopatische stoffen de zaadkieming verhinderen en misschien ook de oogst schaden. Bedenk dat uien bonen haten en omgekeerd, en paprika s niet van radijsjes houden. Houd deze vijanden dus van elkaar gescheiden. Kweek (Agropyron repens) is een sterk onkruid maar het kan worden bestreden met tomaten, raapzaad en Tagetes minuta. Pittosporum is geen goed gezelschap voor veel planten, evenals wijnruit en absint-alsem. Sommige bloemen, zoals margrieten, laten andere bloemen verwelken als ze gezamenlijk in een vaas staan. Zet geen dennen bij de composthoop; vlier en berk stimuleren het composteringsproces. Links: de paardenbloem scheidt ethyleengas af dat de ontkieming verhindert, de groei verandert en de rijping versnelt. Hij is meestal geen goede metgezel. 46 combinatieteelt combinatieteelt 47
4 Selderij groeit goed bij bonen, tomaten en prei en helpt koolsoorten door het koolwitje af te schrikken. Bloeiende selderij trekt nuttige insecten aan, vooral roofwespen. Selderijroest kan worden voorkomen door thee van brandnetels en paardenstaart op hun bladeren te sproeien. Knolselderij doet het goed met de meeste koolsoorten en met prei, ui en tomaten. Hij groeit het best na peulvruchten, vooral na groenbemesting met wikke, en tussen rijen pronkbonen. Komkommerfamilie Buitenkomkommers hebben bestuiving nodig en groeien goed onder maïs of zonnebloemen. Ze houden van dille, erwten, bonen, bieten en wortels, maar hebben een (wederzijdse) hekel aan aardappels en de meeste sterke kruiden, vooral salie. Komkommers kunnen wittevlieg weglokken van tomaten, maar de afscheiding van tomatenwortels remmen komkommerplanten. Plant ze dus nooit bij elkaar. Brandnetelthee kan valse meeldauw bij komkommers voorkomen en extracten van knoflook en heermoes verminderen hun echte meeldauw. Winterkalebassen en pompoenen groeien beter met planten uit de nachtschadefamilie en staan graag onder suikermaïs, maar ze houden niet van aardappels. Kalebassen, courgettes en zomerkalebassen gedijen goed met suikermaïs, erwten en bonen, maar niet met aardappels. Wijnruit heeft een slechte invloed op courgettes. Aardperen onderdrukken zevenblad en paardenstaart (equisetum). Peulvruchten Tuinbonen lijden aan zwarte bonenluis, die de winter doorbrengt op de wilde kardinaalsmuts (Euonymus europaeus), witte ganzenvoet of zwarte nachtschade. Deze luis kan ook snijbiet en spinazie aantasten. Zwarte luis wordt afgeweerd door bonenkruid. Tuinbonen zijn goed voor aardappels en omgekeerd, en schrikken zaagwespen af bij kruisbessen. Links: ik vind dat pompoenen goed bij Oost-Indische kers passen. combinatieteelt 87
5 Bijlage III: Kruiden met duidelijke positieve invloeden Coriandrum sativum koriander weert luizen af en trekt bijen aan. Gebruik het kruid als sproeimiddel tegen mijten. Het helpt anijs ontkiemen maar remt venkel. Allium schoenoprasum bieslook in grote leveren nectar voor bijen en zweefvliegen. Foeniculum vulgare venkel heeft een hoeveelheden onderdrukt schimmelziekten, Als sproeimiddel schrikt het veel ongedierte remmende werking op bonen, karwij, vooral sterroetdauw op rozen en schurft af, inclusief katten en honden. Gooi absint- koolrabi en tomaten, houdt niet van op appels. De plant voorkomt luizen op alsem niet op de composthoop omdat de koriander en verafschuwt absint-alsem. chrysanten, zonnebloemen en tomaten plant het proces vertraagt. Citroenkruid Venkel is waardplant voor zweefvliegen en en zijn nuttig voor wortels. Sproeien (A. abrotanum) is een zachtere verwant die roofwespen en kan luizen afschrikken. met bieslook helpt tegen echte en valse meeldauw op komkommers en kruisbessen. Anthemum graveolens dille valt niet in de smaak bij wortels, maar is nuttig bij kool, sla, uien, suikermaïs en komkommer, en schrikt luizen en mijten af. motten en insecten afschrikt. Het is minder sterk dan absint-alsem en vooral nuttig in borders als ongediertebestrijder, met name voor koolsoorten en wortels. Kippen houden van bijvoetzaad (A. vulgaris) dat naar men zegt hun luizen en wormen bestrijdt. Hyssopus officinalis hysop is een fantastische bijenplant die heerlijke honing produceert. Hij bevordert druivenstokken en schrikt koolvlinders af. Laurus nobilis laurier remt druiven af. Sproeien met muntthee verdrijft mieren en coloradokevers. Munt is een goede bijenplant Armoracia rusticana mierikswortel helpt aardappels, maar is slecht voor druiven en slaat calcium, kalium en zwavel op. In de VS wordt het gebruikt tegen oliekevers en coloradokevers. De thee wordt gebruikt tegen bruine rot in appelbomen. Artemesia spp. omvat veel planten met insectendodende eigenschappen. Absintalsem (A. absinthium) wordt door bijna alle planten verafschuwd. Zijn aanwezigheid vermindert de oogst van koolsoorten en remt karwij, venkel en salie, maar de bloemen Borago officinalis bernagie is een van de beste bijenplanten, en als goede opslagplaats van mineralen is het een uitstekende vloeibare mest, omdat het veel magnesium en stikstof bevat. Goed voor aardbeien. Wordt gebruikt tegen Japanse kevers en Manducta sexta op tomaten. Calendula officinalis goudsbloemen zijn goed voor veel insecten en planten en houden honden weg van de border. Met goudsbloem sproeien helpt tegen aspergekevers en de Manducta sexta. Lavandula officinalis lavendel wordt gebruikt om ongedierte uit kleding te weren en voorkomt sommige soorten ongedierte in de tuin, vooral luizen op rozen. Marrubium vulgare malrove stimuleert en helpt de fruitvorming bij tomaten. Mentha spp. munt kan onder walnoten groeien, gedijt bij brandnetels en helpt kool en tomaten. De geur schrikt knaagdieren, kledingmotten, vlooien en aardvlooien af en aarmunt voorkomt luizen door hun eigenaar, de mier, af te schrikken. in de herfst. Mentha x piperita pepermuntolie wordt veel gebruikt om zijn geur en smaak. De productie verbetert door de aanwezigheid van brandnetels; bij kamille wordt pepermunt slechter, terwijl kamille juist baat heeft bij pepermunt. Net als andere muntsoorten voorkomt pepermunt rupsen van het koolwitje. Geliefd bij bijen en andere nuttige insecten. Pepermuntextracten verminderen aanzienlijk besmetting met knolvoet bij koolsoorten. Boven: Bieslook gaat met vrijwel alle planten goed samen behalve met peulvruchten. 106 combinatieteelt combinatieteelt 107
LIJST WAT KAN EN WAT TE VERMIJDEN
AARDAPPEL AARDBEI ANDIJVIE GOEDE COMBINATIE Bloemkool, sluitkool, tuinbonen, sperziebonen, maïs, knoflook, mierikswortel. afrikaantjes (tagetes) voorkomen aaltjes. Oost-Indische kers Spinazie, sperziebonen,
Nadere informatieVoorbeelden Combinatie - Wisselteelt
Vruchtwisseling Wie zelf groenten en kruiden wil verbouwen moet weten dat het succes hiervan voor het overgrote deel wordt bepaald door de bodem. De meeste groenten eisen een bodem die op de juiste manier
Nadere informatieOrganisatie van de moestuin
Organisatie van de moestuin Enkele regels om de gewassen te organiseren in ruimte en tijd. - Creëer zo n veerkrachtig mogelijk systeem - Laat je inspireren door de natuur - Favoriseer diversiteit A. Rekening
Nadere informatieJanuari. Februari DOEN ZAAIEN ETEN DOEN ZAAIEN PLANTEN ETEN
Januari ~ Veel kun je deze maand buiten niet doen, wel is het een goed moment om het tuinhuis op te ruimen en al het gereedschap proper te maken. Borstel spades en spitvorken schoon en olie alles in. ~
Nadere informatieBasiscursus Ecologische Moestuin. Families in de moestuin
Basiscursus Ecologische Moestuin Families in de moestuin Diverse eetbare plantenfamilies: Valeriaanfamilie Posteleinfamilie Lookfamilie Schermbloemenfamilie Composieten Ganzenvoetfamilie Kruisbloemenfamilie
Nadere informatieSCHIJNBARE CHAOS DEEL 5
SCHIJNBARE CHAOS DEEL 5 Welkom Als je mij hoort, tik dan even iets in de chat Welkom Chat voor vragen Webinar wordt opgenomen Welkom 1,5 uur Agenda Agenda 1,5 uur Extra tijd voor vragen tussendoor Onderwerpen
Nadere informatieGenieten van zelfgekweekte groenten, fruit en kruiden is het einde! Alleen komen die verse tomaten, knapperige sla, pittige rucola, zoete appels,
Genieten van zelfgekweekte groenten, fruit en kruiden is het einde! Alleen komen die verse tomaten, knapperige sla, pittige rucola, zoete appels, volle kersen of smaakvolle basilicum er natuurlijk niet
Nadere informatieVRUCHTWISSELING OP KINDERTUINEN BIJ SCHOOL EN BIJ HUIS
VRUCHTWISSELING OP KINDERTUINEN BIJ SCHOOL EN BIJ HUIS 1.V R U C H T W I S S E L I N G Dit verhaal gaat over vruchtwisseling. Vruchtwisseling betekent dat je planten niet steeds op dezelfde plek zaait
Nadere informatieBasiscursus moestuinieren
Basiscursus moestuinieren Planning Les 1: ecologisch tuinieren, bodem, bemesting Les 2: netwerken in de tuin, biodiversiteit Les 3: bodembewerking Les 4: vruchtwisseling, zaden Voorzaaien Wat? Wanneer?
Nadere informatieExperiment: Familie of niet - planten
Experiment: Familie of niet - planten Van mensen en dieren weten we dat ze familieleden herkennen. Zouden planten dat ook kunnen? Iedereen die wel eens zaailingen heeft verspeend weet het: Wanneer we meerdere
Nadere informatieZaai-, plant-, poot- en oogstkalender
Zaai-, plant-, poot- en oogstkalender Inhoudsopgave Blad- en stengelgewassen... 1 Koolgewassen... 4 Kruiden... 6 Peulvruchten... 7 Vruchtgewassen... 8 Wortel- en knolgewassen... 9 Legenda Voorzaaien onder
Nadere informatieZaai-, plant-, poot- en oogstkalender
Zaai-, plant-, poot- en oogstkalender Adres: Volkstuinvereniging De Eendracht Inhoudsopgave Blad- en stengelgewassen... 1 Koolgewassen... 4 Kruiden... 6 Peulvruchten... 8 Vruchtgewassen... 9 Wortel- en
Nadere informatieUitleg bij de Kosmoskalender
Uitleg bij de Kosmoskalender De kalender in opbouw wijst zich vanzelf; elke maand een apart blok, en dan horizontaal de data, verticaal verdeeld in ochtend, middag en avond (want de verschillende perioden
Nadere informatieBIOLOGISCH TUINIEREN BIJ DE VOLKSTUINVERENIGING VIANEN INLEIDING
BIOLOGISCH TUINIEREN BIJ DE VOLKSTUINVERENIGING VIANEN INLEIDING In de laatste algemene ledenvergadering is een commissie benoemd, welke tot taak heeft om het biologisch tuinieren bij de Volkstuinvereniging
Nadere informatieLewie werd op 3 januari 2011 geboren, was 49 cm groot en woog 3,090 kg.
NIEUWSBRIEF 41 Januari 2011 Beste, Je hebt via www.atelierartisjok.be ingetekend op de nieuwsbrief. De nieuwsbrief zal je wat meer wegwijs maken in diverse thema's rond planten en tuinarchitectuur. Suggesties
Nadere informatieWERK VAN DEN AKKER Afdeling Herentals Biologisch tuinieren
WERK VAN DEN AKKER Afdeling Herentals Biologisch tuinieren Les: Bert Peers 06-10 - 2013 Verslag:M.Peeters Test: B. Peers Inleiding: Het genot van je eigen tuintje te hebben moet ik niet meer uitleggen.
Nadere informatieDorine s moestuin. Beplantingsplan voor de moestuin in pot. Ontwerp door. De Vinkentuin- de kleine kwekerij. José Vink
Dorine s moestuin Beplantingsplan voor de moestuin in pot. Ontwerp door De Vinkentuin- de kleine kwekerij José Vink Nederasselt, 11 maart 2014 1= Laurus Nobilis 2= Vinca minor 3= Lonicera japonica Halliana
Nadere informatieMOESTUINIEREN. Dat kan iedereen met een Smakelijke Moestuin!
MOESTUINIEREN Dat kan iedereen met een Smakelijke Moestuin! GEBRUIK DEZE OMSLAG OOK OVER DE VOLGENDE BLADZIJDEN! AUGURKEN PEULEN ZONNEBLOEM TOMATEN MAIS SJALOTTEN WORTELEN BIESLOOK DOPERWTEN GOUDSBLOEM
Nadere informatieBegin van het moestuinseizoen
Begin van het moestuinseizoen 1. Buiten Zaaien in volle grond Algemene regel : de hoeveelheid aarde waarmee je het zaadje bedekt, mag maximaal drie maal de breedte van het zaad zijn. Zaai periode : is
Nadere informatieGezondheid & Voeding
Mijn eigen stads moestuin opzetten, stap 2 de bodem Ik beschrijf hoe ik mijn eigen groentetuin aan het opzetten ben van daag behandel ik de bodem. In deel 1 heb ik het gehad over de locatie en het opzetten
Nadere informatieInhoudsopgave. Bonus teeltinformatie
Inhoudsopgave 2 Lente 4 Vroege lente-uitjes 6 Zelfgekweekte radijsjes 8 Knoflook en ui hebben kou nodig 10 Prachtige snijbiet 12 Courgette en courgettebloemen 14 Supermakkelijke broccoli 16 Is aardappelteelt
Nadere informatieNatuurlijk tuinieren
Natuurlijk tuinieren Milieuvriendelijke alternatieven voor pesticiden Dienst Duurzame ontwikkeling Gemeente Jette /2 Met dank aan Leefmilieu Brussel en Natagora Inhoudstafel Inleiding 4 Hoe op een natuurlijke
Nadere informatieBodemmonster Bodemmonster
Evenwicht in de volkstuin? Evenwichtige bemesting Bodemmonster Bodemmonster Belangrijk om te weten: Fosfaat laag: voldoende bemesten Kali laag: voldoende bemesten of bijsturen Magnesium laag: bijsturen
Nadere informatieEcologisch moestuinieren
Ecologisch moestuinieren Handleiding 2008 Deze handleiding beschrijft kort de basisprincipes van ecologisch moestuinieren en illustreert deze met voorbeelden uit het moestuincomplex op het CNME-terrein.
Nadere informatiePlanten die op het zelfde tijdstip of na elkaar groeien en elkaar helpen. Sommige insecten houden niet van de geuren van bepaalde planten
Combinatieteelt Planten die op het zelfde tijdstip of na elkaar groeien en elkaar helpen Door vruchtbaarheid Door ziekten te voorkomen Door ongedierte te voorkomen Darwin gaf als voorbeeld het verhaal
Nadere informatieNIEUWSBRIEF. Nummer 20 maart Deze nieuwsbrief en alle informatie over D n Hof ligt standaard in de kantine op tafel in een blauwe map.
Deze nieuwsbrief en alle informatie over D n Hof ligt standaard in de kantine op tafel in een blauwe map. Belangrijke data: Maart Zaterdag 11 Maandag 27 Vrijdag 31 April Zaterdag 8 Mei zaterdag 20 Kluszaterdag
Nadere informatieBasiscursus Ecologische Moestuin. Onkruid
Basiscursus Ecologische Moestuin Onkruid Onkruid: veel werk! Onkruid vergaat niet Het komt telkens terug Het groeit harder dan de groenten Wieden helpt maar tijdelijk Herbiciden: nee! Bijen (enz) sterven
Nadere informatieBasiscursus Ecologisch tuinieren
Basiscursus Ecologisch tuinieren Uw aangeboden door : OVAT Gegeven door Vincent de Wolff Wat gaan we vanavond doen? De UITNODING! Onderwerpen: Voedsel of eten? De bodem Vruchtwisseling Het teeltplan Grondbewerking
Nadere informatieStarten met een moestuin
Starten met een moestuin Grootte Inrichting Percelen Beschutting Keuze v/d groenten Biologisch zaad Plantgoed of zaad? Teeltplan Teeltplan Een teeltplan geeft aan wat je waar en wanneer gaat zaaien/planten.
Nadere informatieMOESTUINIEREN. Dat kan overal in de stad......met een LABje grond van BuurtLAB!
MOESTUINIEREN Dat kan overal in de stad......met een LABje grond van BuurtLAB! GEBRUIK DEZE OMSLAG OOK OVER DE VOLGENDE BLADZIJDEN! SPERZIEBONEN PEULEN ZONNEBLOEM TOMATEN MAIS SJALOTTEN WORTELEN BIESLOOK
Nadere informatieZaaien en planten. Wat is er nodig om een zaadje te laten groeien?
Stap 1 de tuin opruimen, vrijmaken van onkruid en omspitten Stap 2 de moestuin bemesting geven volgens het grondonderzoek Stap 3 de moestuin indelen in percelen Stap 4 Zaaien en planten Wat is er nodig
Nadere informatieEvenwicht in de volkstuin? april 1, 2014 DLV Plant
Evenwicht in de volkstuin? Evenwichtige bemesting Bodemmonster Belangrijk om te weten: Algemeen: Fosfaat, kali, magnesium Op zand: ph en o.s. Op klei: % slib Bodemmonster Fosfaat laag: voldoende bemesten
Nadere informatieZiekten en plagen. In de moestuin. Gevorderdencursus dl 4 TT Boxtel Volkstuinvereniging Ceres TT Boxtel
Ziekten en plagen In de moestuin Gevorderdencursus dl 4 TT Boxtel Volkstuinvereniging Ceres 2013-2014 TT Boxtel Programma Algemeen: Ziekten: gebreksziekten schimmelziekten virussen Plagen Ziekten en plagen
Nadere informatieKleine Groene Vingertjes workshop 5 april 2014. Gezinsbond Stekene
Kleine Groene Vingertjes workshop 5 april 2014 Gezinsbond Stekene Inleiding Kinderen houden van tuinieren Tuinieren bevat 2 elementen waar kinderen zot op zijn: aardegrond en buitenlucht. De zomerzon zal
Nadere informatieStichting Visiria. Voorjaar 2014. OnzeSchooltuin Catalogus 2014. Overzicht van de beschikbare producten voor de schooltuin.
Stichting Visiria Voorjaar 2014 OnzeSchooltuin Catalogus 2014 Overzicht van de beschikbare producten voor de schooltuin. Pagina 2 Geachte docent, Hierbij ontvangt u de OnzeSchooltuin catalogus voor het
Nadere informatieInvuloefeningen (derde graad)
Invuloefeningen (derde graad) Spelregels Vul de oefeningen in tijdens of vlak na het bekijken van de tentoonstelling Sla je slag. De antwoorden op de vragen zijn terug te vinden op de tentoonstelling.
Nadere informatieFERTILIZERS. www.bio-g-power.com
FERTILIZERS www.bio-g-power.com DUTCH MIX 20-20-20 AANBRENGEN OP HET BLAD TOEPASSINGEN MET EEN DRUPPELIRRIGATIE Alle knolgewassen (Meloen, Watermeloen, Uien, Aardappel, Rapen, Wortel, Suikerbiet, Knofloof
Nadere informatieMateriaal Groen. Deel 3: Groen groeit
Materiaal Groen Deel 3: Groen groeit Colofon Deel 3: Groen groeit Onderdeel van het materiaal Groen, met de thema s: Seizoenen (dl. 1), Groen in de stad (dl. 2), Groen groeit (dl. 3), Thuis tuinieren (dl.
Nadere informatiePeterselie is een kruidachtige plant die in de winter in leven blijft, maar de plant kan maar twee jaar leven.
Peterselie Peterselie is een kruidachtige plant die in de winter in leven blijft, maar de plant kan maar twee jaar leven. De plant heeft groene gekrulde of een plat drievormig blad. Peterselie leeft in
Nadere informatie( BIOLOGISCHE ) Akker- en tuinbouw. Vol met boerenwijsheid én leuke Wist je datjes... CAMPAGNE GEFINANCIERD MET STEUN VAN DE EUROPESE UNIE
BIOLOGISCHE ) Akker- en tuinbouw Vol met boerenwijsheid én leuke Wist je datjes... CAMPAGNE GEFINANCIERD MET STEUN VAN DE EUROPESE UNIE Een krop sla zonder gif Biologische aardappelen, granen en groenten
Nadere informatieOver bijtjes, bloemetjes en mensen
Over bijtjes, bloemetjes en mensen Inhoud 05 Wil je wat meer weten over de bijen? 06 De plaats van de bijen in het dierenrijk 07 De rol van de bijen voor landbouw en in de natuur 08 Zijn bijen gevaarlijk?
Nadere informatieOver bijtjes, bloemetjes en mensen
Over bijtjes, bloemetjes en mensen In het project Platteland in de bloemetjes zetten we bijen op een voetstuk. Bijen zijn op veel vlakken onmisbaar, maar ze hebben het op dit moment niet altijd gemakkelijk
Nadere informatieKoken met bloemen kruiden en wilde planten
Koken met bloemen kruiden en wilde planten Geschiedenis van de koken met wilde planten kruiden- onkruid Het gebruik van kruiden om hun geneeskracht en om er mee te koken bestond waarschijnlijk meer dan
Nadere informatiejanuari Z M D W D V Fruit: Appelen, Bananen, Citroen, Mandarijnen, Mango, Peren, Sinaasappelen Dit is een product van SaskiaVanOmmen.
januari 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 Groente: Aardappelen, Knolselderij, Pastinaak, Paddenstoelen, Prei, Pompoen, Raap, Rode Biet, Rode Kool, Savooiekool,
Nadere informatieInhoud. Problemen oplossen. Gewassen om te kweken. Dingen om te weten. Telen maar! 6 First things first 8 Een tuin kan overal 10 De juiste pot 14
Inhoud Telen maar! 6 First things first 8 Een tuin kan overal 10 De juiste pot 14 Dingen om te weten Licht en schaduw 18 Werken met weer 20 Leer je grond kennen 22 Potgrond en zo 24 Compost maken 26 Toveren
Nadere informatieMIJN NATUURLIJKE MOESTUIN ZONDER PESTICIDEN
MIJN NATUURLIJKE MOESTUIN ZONDER PESTICIDEN Tuinieren is een gezonde activiteit! Om zowel de natuur als uzelf ten goede te komen, verbiedt pesticiden in uw tuin en begin te kweken! Het is zelfs een verplichting
Nadere informatie9. SCHADUWTUIN. Op het einde van de dag kunt u dan het aantal uren zon berekenen. Minder dan 3 uur zon:
9. SCHADUWTUIN De meeste groenten en kruiden hebben nood aan zon, maar in de stad hebt u niet altijd zon in uw tuin. In deze fiche bekijken we wat de mogelijkheden zijn in de schaduw of halfschaduw. Om
Nadere informatiecnme maastricht en regio
cnme maastricht en regio dit is een uitgave van cnme maastricht en regio tel: o43-321 99 41 www.cnme.nl info@cnme.nl oorspronkelijke tekst en tekeningen: sies willems Leerkracht/ouder Schooltuinboek Leerling
Nadere informatieMilieubewust tuinieren. Teeltplan
Milieubewust tuinieren Teeltplan H teeltplan Voor h merendeel van de groenten geldt dat we ze, voor een goede opbrengst en optimale gezondheid, h best jaarlijks laten wisselen van plek via een roulatiesysteem.
Nadere informatieALLÉGROW PROMOTIEMATERIAAL BESTELBON 2019 NAAM:...
ALLÉGROW PROMOTIEMATERIAAL BESTELBON 2019 NAAM:................................... Gelieve uw bestelling door te geven vóór zaterdag 16 februari, de levertermijn bedraagt +/- 3 weken. GEËNTE PLANTEN -
Nadere informatieMeer halen uit de biologische kringloop. Starten met moestuinieren
Meer halen uit de biologische kringloop Starten met moestuinieren Plezier; Lichaamsbeweging; Leerrijk; Gezelligheid; Speciallekes kweken; Aandacht; Kringloop sluiten; Waarom? Enkele voorbeelden Enkele
Nadere informatieWat gaan we vanavond doen?
Wat gaan we vanavond doen? De UITNODIGING! Onderwerpen: Voedsel of eten? Biologisch of gangbaar Inrichting van de tuin Gereedschap De bodem Vruchtwisseling Het teeltplan Grondbewerking Bemesting Te telen
Nadere informatieSamen maken we het groen!
Samen maken we het groen! 10 tips voor meer natuur in je omgeving Een groene omgeving is leuk om naar te kijken, maar ook gezonder om in te leven en wonen en beter voor het klimaat. Planten en bomen houden
Nadere informatieBasiscursus moestuinieren
Basiscursus moestuinieren Planning Les 1: ecologisch tuinieren, bodem, bemesting Les 2: netwerken in de tuin, biodiversiteit Les 3: bodembewerking Les 4: vruchtwisseling, zaden Bodembewerking Laat vooral
Nadere informatieVanaf heden kan u op fytoweb de maximale residulimieten (MRL s) ook per gewas opzoeken.
Vanaf heden kan u op fytoweb de maximale residulimieten (MRL s) ook per gewas opzoeken. De gewassen waarop MRL s van toepassing zijn, werden in verschillende groepen ingedeeld. Deze indeling wordt weergegeven
Nadere informatieInhoud. Schooltuinen Enkhuizen 2018 mijn logboek 1 MEC De Witte Schuur
Naam: Groep: School Enkhuizen, maart 2018 Inhoud Mijn tuin: verwachting en resultaten... 2 Tuinwoorden... 3 Tuinplattegrond... 4 Teeltplan... 5 Het logboek... 6 Onderzoek: het zaad... 8 Proefje: kiemplanten...
Nadere informatieZand Niet Zand Zand Niet Zand. Zand Niet Zand Zand Niet Zand. Zand Niet Zand Zand Niet Zand. Niet Zand. Niet Zand. Niet Zand. Niet Zand.
Bemestingsnormen op basis van totale stikstof akkerbouw en voedergewassen in 2011 Grasland dat enkel gemaaid wordt dat begraasd wordt, al of niet in combinatie met maaien Niet Niet Totale N 370 3 3 360
Nadere informatieMIJN AROMATISCHE PLANTEN
De teelt van aromatische planten is een aangename en gemakkelijke manier om de vreugde van het zelf produceren te ontdekken. Beginner of fijnproever, iedereen kan genieten van verse kruiden die op een
Nadere informatieBasiscursus Ecologisch tuinieren
Basiscursus Ecologisch tuinieren deel 3 In samenwerking met: OVAT VELT Vincent de Wolff Wat komt vanavond aanbod: Terugblik op voorgaande bijeenkomst De start van het seizoen staat in het teken van: Opkweek
Nadere informatieKlachtenanamnese voedselovergevoeligheid
Klachtenanamnese voedselovergevoeligheid Vragenlijst Hieronder volgen een aantal vragen. Allereerst wat algemene vragen, daarna meer gericht op uw klachten. Wilt u de vragen zo volledig mogelijk beantwoorden
Nadere informatieKruidenlijst. Informatie van de diëtist als u minder of geen zout moet gaan gebruiken.
Kruidenlijst Informatie van de diëtist als u minder of geen zout moet gaan gebruiken. U heeft een afspraak in Tergooi gehad voor een behandeling. Onze artsen en medewerkers doen er alles aan om u met de
Nadere informatieGrasklaver met kruiden in Vlaanderen, ervaringen uit onderzoek en praktijk. Luk Sobry Wim Govaerts
Grasklaver met kruiden in Vlaanderen, ervaringen uit onderzoek en praktijk Luk Sobry Wim Govaerts Motieven voor kruideninzaai Mineralenvoorziening Geneeskrachtige werking Smakelijkheid Melkkwaliteit Mineralenbenutting
Nadere informatieKruidenlijst Informatie van de diëtist als u minder of geen zout moet gaan gebruiken
Patiënteninformatie Kruidenlijst Informatie van de diëtist als u minder of geen zout moet gaan gebruiken Inhoudsopgave Pagina Algemeen 4 Wat zijn kruiden en specerijen? 5 Hoe gebruikt u deze lijst? 5
Nadere informatie6.5. Werkstuk door een scholier 1097 woorden 2 maart keer beoordeeld. Keuzeopdracht; Hoofdstuk 6.4, opdracht B; Bron
Werkstuk door een scholier 1097 woorden 2 maart 2002 6.5 34 keer beoordeeld Vak ANW Keuzeopdracht; Hoofdstuk 6.4, opdracht B; Bron www.nicevzw.be www.food-micro.nl www.consumentenbond.nl Wat is nitraat
Nadere informatielente zomer herfst winter inhoud Inleiding 9 Tuinboon 18 Spinazie 24 Raapjes 32 Sla 36 Bernagie 42
inhoud 10 48 92 140 lente zomer herfst winter Inleiding 9 Tuinboon 18 Spinazie 24 Raapjes 32 Sla 36 Bernagie 42 Courgette 54 Aubergine 62 Eitjes van je eigen kippen 68 Snijbiet 70 Kruiden 78 Oost-Indische
Nadere informatieKlachtenanamnese voedselovergevoeligheid
Klachtenanamnese voedselovergevoeligheid Vragenlijst Hieronder volgen een aantal vragen. Allereerst wat algemene vragen, daarna meer gericht op uw klachten. Wilt u de vragen zo volledig mogelijk beantwoorden
Nadere informatieONDERZOEK NAAR PLAAGINSECTEN EN HUN
ONDERZOEK NAAR PLAAGINSECTEN EN HUN NATUURLIJKE VIJANDEN VANUIT DIVERSE INVALSHOEKEN Dieter Van Vlerken Pascale Willem 1 INHOUD Inleiding Projectsituering Nuttige insecten Demotuinen Bloemenweide Proefveld
Nadere informatieHoe bladluisplagen voorkomen
Hoe bladluisplagen voorkomen Een teveel aan bladluizen = een tekort aan bladluiseters. Beter voorkomen dan genezen. En ja, bladluizen voorkomen is mogelijk en het is zelfs niet eens moeilijk: Maak je tuin
Nadere informatieWat weet jij over biologisch en over de bodem?
Met leuke vragen, opdrachten en experimenten voor thuis! Wat weet jij over biologisch en over de bodem? Biologisch, lekker natuurlijk! Heb je er wel eens over nagedacht dat alles wat je eet, van een plant
Nadere informatieMinisterie van Landbouw, Veeteelt en Visserij
Ministerie van Landbouw, Veeteelt en Visserij Onderdirectoraat Landbouw Afdeling Algemene Agrarische Voorlichting 1 Samengesteld door: Ritesh Panchoe Inleiding Wat is een moestuin?? Een moestuin of een
Nadere informatieVeiligheid & Hygiëne Veilig eten met je kind
Veiligheid & Hygiëne Veilig eten met je kind Zijn groente en fruit nog wel gezond ondanks alle bestrijdingsmiddelen? Op nederlands groente en fruit valt het het gelukkig nog mee. Daar moet wel bij vermeld
Nadere informatieTrots op hun oogst IK KWEEK MIJN GROENTEN LIEVER ZELF. MOESTUIN / Vijf tuiniers over schoffelen, zaaien, oogsten en genieten.
112 12 JULI 2014 ELSEVIER Trots op hun oogst MOESTUIN / Vijf tuiniers over schoffelen, zaaien, oogsten en genieten. Liza Karsemeijer Foto s René van der Hulst IK KWEEK MIJN GROENTEN LIEVER ZELF JOHN VAN
Nadere informatieDUURZAAM TUINIEREN. Datum Oktober 2013. Bronnen Zie kop- en voetteksten. Bewerkt Loes Narings Margot Schuitemaker
DUURZAAM TUINIEREN Datum Oktober 2013 Bronnen Zie kop- en voetteksten Bewerkt Loes Narings Margot Schuitemaker INHOUDSOPGAVE DE MOESTUIN... 1 Hoe te beginnen?... 1 Waar?... 1 De eerste bewerking... 1 Bemesting
Nadere informatieFormulier ter aansluiting teeltbedrijf bij Stichting Monitoring Voedingstuinbouw Versie 27 juni 2006 (met naamswijziging EurepGAP naar GlobalGAP)
Formulier ter aansluiting teeltbedrijf bij Stichting Monitoring Voedingstuinbouw Versie 27 juni 2006 (met naamswijziging EurepGAP naar GlobalGAP) Naam teeltbedrijf: Telersnummer (op geleverde producten):
Nadere informatieWebwinkel De Bourgondische Hoeve Siebengewald (óók voor Kerstpakketten!) Het assortiment;
Webwinkel De Bourgondische Hoeve Siebengewald (óók voor Kerstpakketten!) Het assortiment; Product Inhoud Prijs Ingrediënten Jams gemaakt van producten uit eigen biologische moestuin/kas/boomgaard. Jam
Nadere informatieJapanse dwergkwee Chaenomeles cathayensis (rood) 28 struiken (2 per strekkende meter) vak 2 vak 3 vak 4 vak 5 vak 6
PERK 1 60 mġ 14 x 4,3 Japanse dwergkwee Chaenomeles cathayensis (rood) 28 struiken (2 per strekkende meter) rimpelroos (paarsrood) salie rozemarijn bonenkruid majoraan kerrieplant rimpelroos (paarsrood)
Nadere informatieZaaien. Basiscursus dl3. TT Boxtel Volkstuinvereniging Ceres 2013-2014
Zaaien Basiscursus dl3. TT Boxtel Volkstuinvereniging Ceres 2013-2014 Vanavond: Kiezen zaden en pootgoed Plantenfamilies Je eigen plantgoed voorzaaien verspenen opkweken uitplanten Zaden en pootgoed kiezen:
Nadere informatieBoomspiegels; stiekem houden we allemaal van groen.
Boomspiegels; stiekem houden we allemaal van groen. Houdt u hiervan? Of spreekt dit u meer aan? Hier vindt u beplantingsvoorbeelden voor boomspiegels. Deze informatie, aangeboden door de gemeente Maastricht,
Nadere informatieKlassieke groentetuin
DE EETBARE TUIN Klassieke groentetuin De verwaarloosde groentetuin VERSE GROENTEN LEKKER!!! Maar er zijn een heleboel redenen te verzinnen waarom je niet met een groentetuin zou willen beginnen. Geen tijd
Nadere informatieAmma's TUIN nieuws nr. 10 Augustus - september 2015
Amma's TUIN nieuws nr. 10 Augustus - september 2015 De zomer is duidelijk voorbij, het wordt al herfstig in de tuin. En wat kunnen we terugkijken op een prachtig, ontroerend goed en vruchtbaar eerste seizoen!
Nadere informatieBIOLOGISCH TUINIEREN IN DE STAD HOE DOE JE DAT?
BIOLOGISCH TUINIEREN IN DE STAD HOE DOE JE DAT? Agenda Tuinieren vroeger Wat is biologisch moestuinieren? 10- stappencursus Je eigen moestuin (NTR: thuisacademie - Filmpjes) Pauze Hoe start ik een moestuin?
Nadere informatieHet lokaliseren van voedsellogistiek
Het lokaliseren van voedsellogistiek Naam Wat is de naam van uw restaurant? Locatie Adres Grootte (aantal stoelen) 0 10 11 30 31 50 51 75 Meer dan 75 Afstand tot water/gracht Direct aan het water Minder
Nadere informatieProject Planten ABC. Week 1ABC: Algemeen
Project Planten ABC Week 1ABC: Algemeen Info: Planten Planten eten, ademen en groeien. Sommige planten houden van natte grond. Anderen van droge grond. Sommige planten houden van veel zon en warmte. Anderen
Nadere informatieMateriaal Groen. Deel 4: Thuis tuinieren
Materiaal Groen Deel 4: Thuis tuinieren Colofon Deel 4: Thuis tuinieren Onderdeel van het materiaal Groen, met de thema s: Seizoenen (dl. 1), Groen in de stad (dl. 2), Groen groeit (dl. 3), Thuis tuinieren
Nadere informatieVergeten groenten zijn terug
Vergeten groenten zijn terug Aardpeer, topinamboer, knolzonnebloem, jeruzalem-artisjok De knol is licht zoet, met een notensmaak en een toets van artisjok Andoorn, Crosne Nootachtige smaak, wordt niet
Nadere informatieOnderzoeksresultaten. Onderzoeksresultaten. Onderzoeksnr. Patiënt A. Patiënt Onderzoeksnr
praktijk Mevrouw dokter B. Aanvragers Behandelingslaan 2 1234 AB Arts Nederland Onderzoeksnr. 160308999 Patiënt 205034 A. Patiënt 30-10-1971 RP Analytic, Veerweg 16, 4493 AS Kamperland Aanvrager 205035
Nadere informatie4 verschillende kweekmethoden
4 verschillende kweekmethoden Kweken met turfpotjes Turfpotjes zijn gemaakt van een samengeperst mengsel van houtvezels, turf en kalkzandsteen (natuurlijke voedingsstoffen). Deze zijn biologisch afbreekbaar
Nadere informatieProductinformatie: Groenten (1) Waar gaat deze kaart over? Wat wordt er van jou verwacht? Hoe kun je groenten in menu's gebruiken? Wat zijn groenten?
Waar gaat deze kaart over? Deze kaart gaat over de eigenschappen van groenten. We vertellen je ook hoe je groenten kunt gebruiken en hoe je ze moet bewaren. Wat wordt er van jou verwacht? Na het bestuderen
Nadere informatieVerslag nieuwjaarsreceptie en jaarvergadering 21 januari 2017.
Stichting Doe-tuinen Haarlem Verslag nieuwjaarsreceptie en jaarvergadering 21 januari 2017. Een wat vertraagde opstart dit keer omdat de beoogde zaal in de Parochie van de Mariakerk nog in gebruik bleek
Nadere informatieMijn schooltuin. logboek Groep: school
Mijn schooltuin logboek 2015 Naam: Groep: school Inhoud Mijn tuin: verwachting en resultaten... 2 Tuinwoorden... 3 Tuinplattegrond... 4 Teeltplan... 5 Het logboek... 6 Onderzoek: het zaad... 8 Proefje:
Nadere informatieAntwoorden Biologie Hoofdstuk 6, Winter
Antwoorden Biologie Hoofdstuk 6, Winter Antwoorden door een scholier 1039 woorden 26 maart 2009 6,5 13 keer beoordeeld Vak Methode Biologie Biologie actief biologie 1 moet je zelf doen, dat verschilt per
Nadere informatieworkshop klimaat &energie elektrische boiler
elektrische boiler 100L workshop i.s.m. Ecolife en met de steun van de Vlaamse Gemeenschap elektrische kookplaten 5u/week workshop i.s.m. Ecolife en met de steun van de Vlaamse Gemeenschap droogkast 3x/week
Nadere informatieVERTEERB. KOOLHYDRATEN TRANSVETZUREN CHOLESTEROL LINOLZUUR ZETMEEL VEZELS SUIKERS
Aardpeer 74 312 2.0 0.5 0.2 0.2 0.1 0.0 0.1 0.1 0.0-13.4 1.5 11.9 4.3 78 0 639 38 70 10 1.4 - - -
Nadere informatieResultaat Test Reactiesterkte Aantal voedselallergenen Eenheden
Pagina 1 IgG antilichaam detectie op 5-6-2013 ID nummer : 2013100 Resultaat Test Aantal voedselallergenen Eenheden Detectie van IgG antilichamen 0 70 < 7.5 µg/ml 1 4 vanaf 7.5 µg/ml 2 2 vanaf 12.5 µg/ml
Nadere informatiemens en milieu mens en natuur b i o d o e n.n l > biologie > natuur en milieu > mens en milieu
mens en milieu mens en natuur b i o d o e n.n l > biologie > natuur en milieu > mens en milieu Voer in de onderstaande tekeningen één ruilverkaveling uit in die gunstig is voor de boerenbedrijven en voer
Nadere informatiePLANTENKENNIS. Toepassen in de praktijk. Jos, Pauwels 10 februari 2016
PLANTENKENNIS Toepassen in de praktijk Jos, Pauwels 10 februari 2016 Behoeften van een plant Een groeimedium (de bodem) Licht Lucht Water Mineralen De juiste plant op de juiste plaats Niet alle planten
Nadere informatieINFO-BROCHURE: veldkaart-formule
(versie seizoen 2015) INFO-BROCHURE: veldkaart-formule EEN EIGEN MOESTUIN? Smaakvol, supervers en gezond. Niet iedereen heeft een moestuin of voldoende vrije tijd om eigen groenten te kweken. Maar voor
Nadere informatieVerkort Jaarverslag Buurtmoestuin Castellum 2011
Verkort Jaarverslag Buurtmoestuin Castellum 2011 Maart 2012 1. Voorwoord Op 20 april 2011 was het zover: de officiële oprichting van de Vereniging Buurtmoestuin Castellum! Het was het tastbare resultaat
Nadere informatieIndeling van de groenten.
Hoofdstuk 12 Indeling van de groenten. 1. De groenten indelen volgens hun plantendeel. 2. Opsommen hoe we de voedingswaarde zoveel mogelijk behouden. 3. Manieren opnoemen om de celstof beter verteerbaar
Nadere informatieMilieuvriendelijke bestrijdingsmiddelen tegen ziektes en plagen
Milieuvriendelijke bestrijdingsmiddelen tegen ziektes en plagen Beter voorkomen dan genezen Een goed georganiseerde moestuin, die de noden van de planten respecteert, is gezonder en dus meer resistent
Nadere informatie