Wettelijk is het vastgelegd in art 3.6 van de waterwet:

Transcriptie

1 Grondwateroverlast. Bij een te hoge grondwaterstand kan in en rond woningen/gebouwen vocht- of wateroverlast ontstaan. Een te lage grondwaterstand kan leiden tot funderingsproblemen. Vaak wordt een te hoge grondwaterstand opgemerkt doordat er water in de kruipruimte blijft staan. Een vochtige kruipruimte wijst meestal op een gebrekkige ventilatie. Wateroverlast door water in de tuin is meestal geen grondwateroverlast maar wijst op een doorstroming probleem in de bovenlaag. Hieronder worden de wettelijke, gemeentelijke en particuliere facetten behandelt. Wettelijk. Bij grondwaterproblemen hebben alle betrokken partijen hun eigen verantwoordelijkheden: De particulier is verantwoordelijk voor de goede staat van zijn eigendom. Hij zorgt voor bouwkundige of waterhuishoudkundige voorzieningen op zijn eigen terrein en voor zijn eigen woning (zoals een vochtdichte vloer). De gemeente is het aanspreekpunt voor de burger. Zij behandelt eventuele klachten en zorgt voor een doelmatige aanpak van grondwaterproblemen. Het waterschap zorgt voor de afvoer van eventueel door de gemeente ingezameld grondwater via het oppervlaktewater en beïnvloedt via het peil van het oppervlaktewater de grondwatersituatie. De provincie en het waterschap zijn verantwoordelijk voor de vergunningverlening voor de onttrekking van grondwater. In de vergunning kunnen zij voorschriften voor de beëindiging van de onttrekking opnemen. Geen enkele instantie is verantwoordelijk en dus aansprakelijk voor de grondwaterstand. De eigenaar van het gebouw of de grond heeft altijd de eerste verantwoordelijkheid. Alleen wanneer de gemeente door een ingreep of het nalaten daarvan schade heeft veroorzaakt, kan de eigenaar haar hiervoor aansprakelijk stellen. Wettelijk is het vastgelegd in art 3.6 van de waterwet: 1 De gemeente draagt zorg voor het in het openbaar gemeentelijk gebied treffen van maatregelen teneinde structureel nadelige gevolgen van de grondwaterstand voor de aan de grond gegeven bestemming zoveel mogelijk te voorkomen of te beperken, voor zover het treffen van die maatregelen doelmatig is en niet tot de zorg van het waterschap of de provincie behoort.

2 2 De maatregelen, bedoeld in het eerste lid, omvatten mede de verwerking van het ingezamelde grondwater, waaronder in ieder geval worden begrepen de berging, het transport, de nuttige toepassing en het, al dan niet na zuivering, op of in de bodem of in het oppervlaktewater brengen van ingezameld grondwater, en het afvoeren naar een zuiveringtechnisch werk. Het moet dus gaan om het: 1. treffen van maatregelen 2. in openbaar gebied 3. om structureel nadelige gevolgen voor de grondwaterstand 4. voor de aan de grond gegeven bestemming 5. zoveel mogelijk te voorkomen of te beperken, 6. mits dit doelmatig is en voor zover er 7. geen verantwoordelijkheid bestaat voor de waterbeheerder of de provincie. Indien voldaan wordt aan alle elementen van de grondwaterzorgplicht tezamen, dan is de gemeente gehouden maatregelen te treffen om de grondwateroverlast te voorkomen of te beperken. Op grond van deze zorgplicht dienen gemeenten zich zoveel mogelijk in te spannen om structurele problemen als gevolg van een voor de gebruiksfunctie nadelige grondwaterstand in openbaar bebouwd gebied te voorkomen of te beperken. In de bestemmingsfase worden de problemen onderkend op basis van de watertoets (ruimtelijke ordening) en in de inrichtingsfase worden de maatregelen gerealiseerd door middel van grondexploitatie en bouwvoorschriften (omgevingsvergunning voor bouwen). Mochten zich daarna nog problemen voordoen in verband met de grondwaterstand dan dient de gemeente, binnen de grenzen van doelmatigheid, maatregelen te treffen om deze gevolgen zoveel mogelijk te voorkomen of te beperken. Deze zorgplicht richt zich met name op maatregelen van waterhuishoudkundige aard. Ze kunnen bestaan uit het inzamelen, bergen, transporteren en het nuttig toepassen van schoon water, het verbeteren van de waterdoorlaatbaarheid van de bodemtoplaag en hydrologische compartimentering van de bodem door aanleg van kleidammen en kleischermen. De maatregelen kunnen ook de vorm hebben van een openbaar ontwateringstelsel (zie begrippen), waarmee grondwater wordt ingezameld, getransporteerd, nuttig toegepast of wordt teruggebracht in het milieu. Het af te voeren grondwater kan afkomstig zijn van openbaar terrein en van particuliere percelen. Voor de inzameling op particulier terrein is de perceelseigenaar verantwoordelijk. In een aantal gevallen zal het af te voeren grondwater niet schoon genoeg zijn om direct te lozen op het oppervlaktewater of in de bodem waardoor zuiveringsvoorzieningen, zoals

3 bijvoorbeeld helofytenfilters, noodzakelijk zijn. In het uiterste geval is afvoer naar de RWZI de geëigende oplossing. Wat doet de gemeente Sint-Michielsgestel en Boxtel Vanwege de bodemopbouw en waterhuishouding in de gemeente Sint-Michielsgestel komen grondwaterproblemen beperkt voor. In de gemeente Boxtel komen structurele grondwaterproblemen beperkt voor met uitzondering van de problematiek in Boxtel-Oost, waar inmiddels gericht maatregelen getroffen zijn. Om verdere overlast te voorkomen doorlopen gemeente en waterschappen bij planologische wijzigingen een watertoetsprocedure. Hierbij worden de waterhuishoudkundige randvoorwaarden en effecten van nieuwe ontwikkelingen vastgesteld en beoordeeld. Door middel van de watertoetsprocedure wordt in de bestemmingsfase voorkomen dat natte gebieden bebouwd worden en/of dat onvoldoende ontwateringsmaatregelen worden getroffen. In het bebouwde gebied streeft de gemeente naar voldoende ontwateringsdiepte. In nieuwbouw gebieden worden daarbij de ontwateringsdiepten uit onderstaande tabel geadviseerd. De ontwateringsdiepten gelden als een inspanningsplicht. De gemeente kan niet verantwoordelijk worden gesteld voor het handhaven van de genoemde waarden. Door in nieuwbouwsituaties (extra) hoge peilhoogten te hanteren wordt het risico op grondwateroverlast verder beperkt. De straat- en vloerpeilen worden door de gemeente vastgesteld. Functie Minimaal benodigde ontwatering (m, maatgevend hoogste grondwaterstand) Woningen met kruipruimte 0,7 Tuinen/groenvoorzieningen 0,5 (nvt voor Boxtel) Hoofdwegen 1.0 Secundaire wegen en woonstraten 0,7

4 De gemeente treft alleen maatregelen indien sprake is van structureel 1) nadelige gevolgen 2) van de grondwaterstand en indien het treffen van maatregelen doelmatig 3) is. In dergelijke gevallen wordt het overtollige grondwater (bij voorkeur) separaat van het stedelijke afvalwater verwerkt in het openbare gebied. De lozing van drainagewater op de vuilwaterriolering en het gemengde stelsel is in de gemeente Sint-Michielsgestel niet toegestaan. De termen structureel, nadelige gevolgen en doelmatig worden in de gemeenten als volgt geïnterpreteerd: 1) Structureel: situatie waarbij de minimaal benodigde ontwateringsdiepte regelmatig wordt overschreden. Voor nieuwbouwgebieden gelden daarbij de ontwateringsdiepten uit de tabel. Bestaande gebieden worden afzonderlijk beoordeeld, omdat destijds nog geen ontwateringsdiepten waren geformuleerd. In alle gevallen betreft het een omstandigheid die voor een langere termijn geldt en geen incidentele situatie die bijvoorbeeld kan optreden na extreme neerslag. In dergelijke gevallen laat de wet een normaal maatschappelijk risico bij de perceeleigenaar. 2) Nadelige gevolgen: indien in verblijfruimten omstandigheden optreden die tot volksgezondheidsproblemen en/of economische schade leiden. De verblijfruimten dienen daarbij te voldoen aan de bouwregelgeving. 3) Doelmatig: in de toelichting op de wetgeving is ten aanzien van de doelmatigheidsvraag onder andere het volgende geschreven: factoren als de omvang en de duur van de overlast, het aantal getroffen percelen, evenals de functie en de hydrologische toestand van het betrokken gebied, de financiële implicaties alsmede de verschillende mogelijke oplossingen om grondwateroverlast tegen te gaan, kunnen een rol spelen bij de vraag of maatregelen doelmatig zijn. Bij de doelmatigheidsafweging dient ook te worden nagegaan of eventuele maatregelen niet tot de verantwoordelijkheid van het waterschap of de provincie behoren. Dit ligt vooral voor de hand in het buitengebied. In het vgrp van Boxtel is als bijlage 4 opgenomen Doelmatig invulling geven aan de zorgplicht Grondwater De perceelseigenaar is verantwoordelijk voor een goede ontwatering op eigen terrein. Met de aanleg van ontwateringsmiddelen in het openbaar gebied zorgt de gemeente ervoor dat de grondwaterstand niet te hoog komt. In geval van grondwateroverlast op een particulier perceel brengt de gemeente samen met de perceelseigenaar de situatie in kaart en adviseert de perceelseigenaar in deze kwestie. Indien het probleem niet in redelijkheid op eigen terrein

5 opgelost kan worden is er een mogelijkheid dat de gemeente de perceelseigenaar tijdelijk faciliteert door het opvangen van het overtollige grondwater met de bestaande middelen in het openbaar gebied. Omdat grondwaterproblemen zich niet van de ene op de andere dag voordoen wordt vanuit kostenoverwegingen pas op het moment van rioolvervanging of andere grootschalige ingrepen in het openbare gebied gestreefd naar een structurele oplossing. Een belangrijk aandachtspunt binnen de gemeente Boxtel vormt de wijk Boxtel-Oost. In deze wijk is al geruime tijd sprake van structurele overlast. De gemeente heeft gedurende de planperioden van vgrp- 3 en 4 reeds onderzoek verricht en intensieve maatregelen getroffen in openbaar gebied om deze structurele overlast tegen te gaan, dan wel zoveel mogelijk te beperken. (masterplan en aanpak grondwateroverlast fase 1 en 2)

6 Wat kunt u doen. Op de site: staan diverse maatregelen toegelicht, deze staan onder afbeelding op het einde, Een korte samenvatting: 1 Bij Schimmelplekken: waterdichte laag aanbrengen met lood of 2 gaten boren en speciale vloeistof inspuiten. 3 Bij water in kruipruimte, waterdichte vloer dan geen probleem of 4 waterdichte kelder, of 5 folie met schuimbeton of drainage rondom het huis. 7 bij een hele wijk worden er bij structurele problemen door de gemeente maatregelen genomen. Een aantal oplossingen zijn kostbaar. geeft aan dat als het een substantiële aanpak vereist, dan is bekuiping (het voorzien van een nieuwe cementeringslaag) de meest goedkope optie, met prijzen vanaf ongeveer In andere gevallen is drainage met een nieuwe waterdichtvloer noodzakelijk.

7 Optrekkend vocht kan voorkomen worden door een waterdicht laag aan te brengen. Zie paragraaf Kelder waterdicht maken. Een eenvoudiger oplossing is het ophogen van de kruipruimte met schelpen of zand. Of het leegpompen met een drainage leiding. Dit heeft echter niet de voorkeur en kan alleen in de gemeente Boxtel worden toegestaan als er geen mogelijkheid is te lozen op oppervlakte water. Op het industrieterrein Ladonk in de Mijlstraat 39b zit het bedrijf Van Lierop, zij zijn gespecialiseerd in verdrijven van vocht. Tel , Een fundamentsafdichting of kelderafdichting en optrekkend vocht bestrijding zijn mogelijke door hun te realiseren oplossingen. Zie paragraaf Fundamentsafdichting. Let op een goede ventilatie van de regendoorslag. Het water wat doorslaat via de buitenmuur of eventueel grondwater moet niet in contact kunnen komen met de binnenmuur.

8 Fundamentsafdichting Uit: Wanneer een muur constant nat is moet er goed worden onderzocht wat de vochtbron is. Er kan constant water in de kruipruimte staan als gevolg van een hoger grondwaterstand of een lekkage van leidingen of afvoeren. Het kan ook zijn dat vocht zijdelings, van onder het maaiveld, de muur binnendringt. In tegenstelling tot optrekkend vocht, waartegen Van Lierop een vochtwerende barriere kan aanbrengen, moeten we bij zijdelings indringend vocht richten op het fundament. Fundamentafdichting

9 Het kan zijn dat het fundament van uw woning en het metselwerk daar vlak boven, niet (meer) in staat is om de inwerking van vocht te weerstaan. Als oplossing hiervoor brengt Van Lierop een elastische bitumencoating aan tegen de buitenmuur en de fundering. Deze waterkerende laag helpt de muur het zijdelings indringende vocht te weerstaan en krijgt het achter- en bovengelegen muurwerk de gelegenheid om te drogen. Dit is beter voor U en uw woning.

10 Kelder waterdicht maken Uit: Kelder waterdicht maken: oplossingen en prijzen Aangezien de kelder helemaal of gedeeltelijk onder de grond zit, is het een ruimte waar er een risico op vochtproblemen is. Er bestaan verschillende oplossingen om water in de kelder te vermijden. Hieronder vind je een overzicht van de meest gebruikte toepassingen voor het waterdicht maken van kelders en hun richtprijs. Methode 1: kelder waterdicht maken met een bekuiping Een eerste mogelijkheid voor het waterdicht maken van de kelder is het uitvoeren van een bekuiping. Het principe van een stijve kelderbekuiping is vrij simpel: alle wanden en de vloer worden toegesmeerd met een waterdichte pasta. Om zeker te zijn van een perfecte dichtheid wordt volgend stappenplan aangewend: 1) De muren worden grondig gecontroleerd op gaten en scheuren. Alles wordt stofvrij gemaakt en afgedicht met een waterdichte cementspecie. Om krimpen van het vulmiddel te vermijden worden grote gaten in verschillende keren gevuld. 2) Om de muren te bepleisteren wordt gebruikgemaakt van een waterdichte pasta. In de meeste gevallen wordt eerst een primer geplaatst voor een optimale hechting. De muren worden 2 tot 3 keer ingesmeerd voor een perfect resultaat. 3) Wanneer de keldermuren klaar zijn, kan ook de keldervloer aangepakt worden. Wil je de vloer daarna egaal afwerken, dan kan je bijvoorbeeld kiezen voor een polyurethaancoating. Deze is verkrijgbaar in tal van kleuren. Richtprijs: reken op een startprijs van ongeveer euro voor een gemiddelde kelder, maar de prijzen kunnen oplopen tot euro of meer. Een bekuiping langs buiten is bijvoorbeeld een stuk duurder dan een bekuiping langs binnen. Er bestaat ook zoiets als een soepele kelderbekuiping. Hierbij wordt gebruikgemaakt van een soepele folie die tegen de vloeren en muren wordt gekleefd. Vervolgens metselt men een nieuwe wand tegen de folie en wordt de

11 keldervloer opnieuw gegoten met een ijzeren wapening. Deze werkwijze is vrij drastisch maar de beste oplossing wanneer de kelder in bijzonder slechte staat is. Methode 2: drainage Naast het bekuipen van de kelder kan je ook kiezen voor een kelderdrainage. Bij deze techniek wordt een noppenmembraan met kanaaltjes op de keldervloer en/of -wanden geplaatst. Het water in de kelder loopt via deze kanaaltjes naar een verzamelput, van waaruit het vervolgens weggepompt wordt naar het riool. De kelder is bij deze oplossing nog steeds vochtig maar zal je wel geen last meer hebben van stilstaand water. Probeer voldoende verluchting te voorzien zodat de muren steeds goed kunnen drogen. De kelder waterdicht maken zonder vocht is niet mogelijk met deze werkmethode. Richtprijs: reken op een startprijs van ongeveer euro voor een gemiddelde kelder, maar ook hier kunnen de prijzen oplopen tot euro of meer. Dit is voornamelijk afhankelijk van de toegepaste drainage: wanddrainage is bijvoorbeeld de duurste vorm. Meer informatie over het draineren van kelders vind je in dit artikel. Methode 3: vochtige keldermuren injecteren Het injecteren van muren gebeurt als bestrijding van opstijgend vocht. Via gaten die in de muur geboord worden wordt een vochtwerend product in de muur aangebracht. Het product vormt een barrière tegen het opstijgend vocht en zorgt ervoor dat de muren uiteindelijk uitdrogen. Richtprijs: vanaf 100 euro per lopende meter. Meer informatie over het injecteren van muren vind je in dit artikel. Tip: zorg voor een goed geventileerde kelder! Een vochtige kelder wordt vaak veroorzaakt door het insijpelen van grondwater in de wanden of vloer van deze ruimte. Het ontstaan van vochtproblemen en schimmels kan echter ook te wijten zijn aan een gebrek aan of een slecht werkende ventilatie. Daarom moet je niet alleen letten op de waterdichtheid van de gebruikte producten voor de kelderdichting, maar ook op de ventilatie in deze ruimte.

12 Je kan bijvoorbeeld ventilatieroosters plaatsen in de kelder. Een andere oplossing is het plaatsen van een ventilatiesysteem, eventueel in combinatie met een luchtontvochtiger om condensvocht te voorkomen. Stappenplan om je muren zelf te injecteren Stap 1: boren in de buitenmuur Leg de beschermfolie tegen de binnen- of buitenmuur, zodat je zo de grond beschermt tegen het morsen van het vochtafwerend middel. Teken de gaten af op de muur, waar je gaat boren. Hiervoor kan je de instructies op de verpakking van het vochtwerende middel aflezen. Zorg voor gaten van maximaal 20mm en probeer ze niet kleiner te maken dan 14mm. Deze gaten begin je te maken op een hoogte van ongeveer een halve meter. Boor deze gaten tot maximaal twee derden van de muurdikte! Belangrijk is dat je deze gaten in een hoek van 10 tot 30 graden maakt, zodat het vochtwerende middel naar beneden, in de muur, kan sijpelen. Zorg voor zo n 10 tot 15cm ruimte tussen de verschillende gaten die je boort. Of je al dan niet meerdere lagen zal moeten injecteren, hangt af van de mate van de hoeveelheid vocht die in je muren huizen. Stap 2: vochtwerend middel injecteren in de muren Vooraleer je begint met het zelf injecteren van de muren, zorg je ervoor dat de boorgaten stofvrij zijn. Dit kan makkelijk gebeuren met een stofzuiger. Vervolgens vul je de muren op met het vochtwerende middel door een trechter in de injectiebuisjes te stoppen en het vochtwerende middel in de trechter te gieten. Laat nu de muren impregneren met de vloeistof. In plaats van met een trechter te werken kan je ook professioneel gereedschap gebruiken, dit zorgt ervoor dat het vochtwerende middel meer samen wordt gedrukt. Dit is iets duurder, maar het heeft ook een groter effect.

13 Nadat alles opgevuld en opgedroogd is vul je de gaten terug op met mortel. Door de capillaire werking van de muur, zal de vochtwerende vloeistof worden opgezogen door de poreuze steen in de muur. Vervolgens zal het vochtwerende middel uitharden en de muren zo beschermen tegen verdere vochtproblemen. Indien je een spouwmuur hebt, dan moet je nog een extra stap volgen vooraleer het werk volledig klaar is. Stap 3: alleen bij spouwmuur uit te voeren! Indien je een spouwmuur hebt en vochtproblemen hebt in de binnen- en buitenmuur, dan moet bovenstaand proces nogmaals uitgevoerd worden in de andere muur. De binnenmuur moet minimaal 6 maanden drogen. Pas nadat de muur helemaal is opgedroogd, kan je de muur opnieuw schilderen of behangen. M. van der Stappen 25 jan, 16mrt 2018 Maurits van der Stappen Adviseur water Gemeente Boxtel en Gemeente Sint-Michielsgestel M.vd.Stappen@MijnGemeenteDichtbij.nl

14