Instructieboekje: Misdienaars. H.-Josephkerk en O.L.V.-Hemelvaartkerk in Gouda

Transcriptie

1 Instructieboekje: Misdienaars H.-Josephkerk en O.L.V.-Hemelvaartkerk in Gouda Versie 1 september 2010

2 Inhoud Misdienaar in Gouda... 3 De Eucharistieviering Voorbereidingen in de sacristie Intocht Openingsrite Dienst van het woord Dienst van de eucharistie Slotriten De schuldbelijdenis, geloofsbelijdenis en het Onze Vader De Hoogfeesten in de Katholieke kerk Wist je dat

3 Misdienaar in Gouda Meisjes en jongens die hun eerste H. Communie hebben gedaan, mogen misdienaar zijn. Het is een belangrijke taak, want ze helpen de priester tijdens de vieringen in het weekend. Misdienaars dragen een lang wit kleed een albe met koord en hebben een ketting met een kruisje om. Tijdens de viering dragen ze bijvoorbeeld de kaarsen bij de evangelielezing en helpen bij het klaarmaken van de altaartafel. Wanneer je misdienaar bent, ben je volgens een beurtenlijst aanwezig in één van onze twee kerken. Het rooster wordt op basis van jouw wensen en die van je ouders samengesteld. Dit boekje geeft informatie over de taken van de misdienaar en er staat een aantal foto s in, die we in de H.-Josephkerk hebben gemaakt. Lees het ook maar eens met je ouders door. Wanneer je vragen hebt, kun je die altijd voor of na de viering aan de priester stellen. De Eucharistieviering 1. Voorbereidingen in de sacristie Zorg dat je een kwartier voordat de viering begint in de sacristie bent. Je hebt dan voldoende tijd om de albe aan te trekken en de laatste dingen met de priester door te spreken. Vijf minuten vóór de viering zijn jullie met de koster, de lector in de sacristie en worden we samen met de priester stil om ons voor te bereiden op de viering. Bij het vertrek uit de sacristie zeggen we dit gebed: Priester: Allen: Priester: Allen: Onze hulp is in de naam van de Heer. Die hemel en aarde gemaakt heeft. Laten wij gaan in vrede in de naam van de Heer. Amen. Dit gebed staat op een kaartje, dat in de sacristie hangt. Na dit gebed lopen de misdienaars, lector en de priester naar de ingang van de kerk en wachten op de bel. 3

4 2. Intocht Het binnengaan van de kerk wordt de intocht genoemd. De intocht begint als de koster de bel heeft geluid. We houden deze volgorde aan: 1. Als er drie misdienaars zijn, wordt het kruis meegedragen en loopt de misdienaar met het kruis voorop. De misdienaars met de kaarsen erachter. Als het een hoogfeest* is, wordt er wierook meegedragen bij de intocht en loopt de misdienaar met het wierook voorop; 2. daarachter loopt de lector met het lectionarium; 3. daarachter de priester. * Alle Hoogfeesten staan op bladzijde 15 genoemd. 4

5 3. Openingsrite Bij binnenkomst wordt het intredelied of openingslied door de kerkgangers gezongen. We lopen naar de trappen voor het altaar. De misdienaars met de kaarsen stellen zich voor de trap elk ter hoogte van de punt van het altaar op. De priester en de lector staan er tussenin. Als er een misdienaar met het kruis meegaat dan staat deze in het midden. Na het buigen voor het altaar lopen we in dezelfde volgorde als bij binnenkomst het liturgisch centrum op. De misdienaars lopen als eerste naast elkaar de rode loper op en de anderen erna: 1. misdienaars zetten kaarsen in de standaard en gaan voor hun stoelen staan; 2. lector legt lectionarium midden op altaar en blijft ook voor de stoel staan; 3. de priester gaat eerst richting altaar en daarna naar de stoel of naar de ambo. Stoelen voor de misdienaars bij het altaar: in de H.-Josephkerk zitten de misdienaars op de twee stoelen aan de buitenzijde en de lector en priester zitten tussen de misdienaars in; in de O.L.V.-Hemelvaartkerk zitten de misdienaars links op het bankje. Christelijke begroeting en inleiding Schuldbelijdenis Tekst staat op blz. 14. Heer, ontferm u Loflied (Gloria) Eer aan God We maken met de priester een kruisteken. Wanneer de mensen in de kerk na de begroeting gaan zitten, gaan de lector en de misdienaren ook zitten. Openingsgebed Priester spreekt dit uit. 5

6 4. Dienst van het woord Eerste lezing Psalm Tweede lezing Lector loopt naar het altaar, buigt en neemt het lectionarium mee naar de ambo en leest de eerste lezing. Kerk bidt of zingt een psalm. Lector leest de tweede lezing.!! Zodra de lector de tweede lezing heeft gelezen, pakken de misdienaars de kaarsen en gaan bij de ambo staan waar de priester de evangelielezing gaat lezen!! in de H.-Josephkerk staan de misdienaars ieder aan een kant van de priester bij de ambo en kijken elkaar dus aan. in de O.L.V.-Hemelvaartkerk staan de misdienaars beiden aan rechterzijde van de priester (aan de linkerkant is te weinig ruimte voor de misdienaar). Ze staan tussen de ambo en het altaar en de kleinste misdienaar staat aan de kant van de kerkgangers. Alleluia Het alleluia wordt gezongen en priester bidt het bijbel vers ertussen, daarna wordt het alleluia herhaald (in de vastentijd is er geen alleluia). Evangelielezing + Acclamatie Priester leest de evangelielezing en misdienaars staan naast hem met de kaarsen. De priester sluit de evangelielezing af met de acclamatie: Priester: Zo spreekt de Heer. Allen: Wij danken God.!! Misdienaars zetten de kaarsen weer in de standaard en gaan zitten!! Preek (Homilie) Geloofsbelijdenis Voorbeden + acclamatie Priester preekt. We gaan staan en zeggen of zingen de geloofsbelijdenis. Tekst staat op blz. 14. Priester leidt in, lector leest voorbeden. Lector: Laat ons bidden. Allen: Heer onze God, wij bidden u, verhoor ons. 6

7 5. Dienst van de eucharistie Bereiding van de gaven De misdienaars helpen bij het klaarmaken van het altaar en houden deze volgorde aan bij het brengen van de gaven naar het altaar: 1. kelk met kelkdoekje + palla en corporale 2. ciborie + hostieschalen 3. wijn- en waterampullen 4. eventueel wierook 5. handwassing 6. altaarbel Bij het aanbrengen van de gaven wachten jullie op elkaar. De kosters kunnen het weleens in een andere volgorde hebben neergezet, maar hou dan wel de juiste volgorde aan bij het brengen van de gaven. 7

8 Handwassing De ene misdienaar legt de doek over de arm en pakt de schaal. De tweede misdienaar pakt de kan met water en giet wat water over de handen van de priester. De priester pakt de doek van de arm en droogt zijn handen. De misdienaars zetten de spullen terug op de credenstafel. Na het klaarmaken van de tafel blijven de misdienaars bij het altaar staan. Eén bij de altaarbel, de ander aan de andere zijde van de priester. 8

9 Collecte De misdienaars lopen naar de collectanten toe en nemen de collecteschalen van de collectanten in ontvangst. Ze zetten de schalen aan de voet van het altaar neer. Dit gebeurt alleen als de misdienaars klaar zijn bij het altaar. Daarna gaan de misdienaars weer elk aan een kant op het altaar staan: Gebed over de gaven Eucharistisch gebed Inleidende dialoog Prefatie: Priester spreekt dit gebed uit. Priester spreekt dit gebed uit. Alle kerkgangers gaan staan.! Eén misdienaar belt 3x kort bij de opheffing van het Brood.! Eén misdienaar belt 3x kort bij de opheffing van de Beker. Heilig (Sanctus) en Vervolg eucharistisch gebed. Communieritus Vlak voor het Onze Vader komen diegenen, die de H. Communie gaan uitreiken bij het altaar staan. Dit kunnen de lector, de koster en iemand uit het koor zijn. Onze Vader Allen bidden Onze Vader. Vredesgebed en vredeswens Broodbreking Lam Gods (Agnus Dei) Priester geeft misdienaars en anderen bij het altaar een hand en zegt: Vrede van Christus. Iedereen bij het altaar en in de mensen in de kerk wensen het elkaar toe. Vervolgens blijft de priester bij het altaar en gaan lector en misdienaars de kerk in om de vrede te wensen aan de kerkgangers op de voorste rijen. De personen, die bij het altaar staan ontvangen samen de H. Communie. Wacht even met nuttigen totdat iedereen de H. Communie ontvangen heeft. 9

10 Uitreiking van de communie De misdienaars pakken de kaarsen. Eén misdienaar gaat naar de vaste plek waar de priester de communie gaat uitreiken en de andere misdienaar gaat op de vaste plek staan waar de lector de communie gaat uitreiken. De misdienaar loopt dus niet mee met de priester of lector langs de banken, maar gaat alvast op de vaste plek staan. In de H.-Josephkerk zijn die plaatsen vanaf het altaar gezien bij de linkerbeuk en in het middenpad. Wanneer de communie in de linkerbeuk door de lector is uitgereikt gaat de misdienaar met de kaars vervolgens ook bij het communieuitreiken in het middenpad staan, zodat er aan beide kanten een kaars is, zoals op de onderste foto s is te zien. In de O.L.V.-Hemelvaartkerk gaan de misdienaars eerst elk op de plek bij een zijbeuk staan waar communie wordt uitgereikt. Als degene die uitreikt klaar is bij de zijbeuk lopen ze mee naar de vaste plek in het middenpad. Als de communie ook in het middenpad is uitgereikt, lopen ze tegelijk met de priester terug. Middenpad (H.-Josephkerk) Zijbeuk (H.-Josephkerk) 10

11 Middenpad De misdienaars zetten de kaarsen weer in de standaard. Eén van de misdienaars assisteert de priester met het reinigen van het heilig vaatwerk door water in de kelk te gieten. De misdienaars plaatsen de hostieschaal en kelk op de credenstafel. De lector brengt eucharistische reserve naar het tabernakel. Misdienaars en lector gaan daarna weer terug naar hun stoel. Stil gebed Gebed na de communie Priester spreekt dit gebed uit. 11

12 7. Slotriten Mededelingen / slotwoord Wegzending Zegenbede Lector leest de mededelingen voor. Slotlied en uittocht Bij het begin van het slotlied gaan priester, lector en misdienaars vóór de trappen met het gezicht naar het altaar staan op dezelfde manier als bij het begin. Alles (dus ook de kaarsen) blijft achter bij het altaar. Alleen bij het hoogfeest worden de kaarsen en het kruis wel meegenomen (niet het wierook). Aan het einde van het slotlied (hoofdknik van de priester) buigen we en lopen door het middenpad naar achter in de kerk (hier kwamen we ook vandaan). Misdienaars voorop, daarna lector en daarna priester. 12

13 Achter in de kerk geven we elkaar een hand, wensen elkaar een zalige communie en een goede zondag. De priester blijft achter in de kerk staan om de kerkgangers een hand te geven.. De lector en de misdienaars lopen via het tabernakel, waar zij knielen, terug naar de sacristie. De koster luidt de bel. 13

14 De schuldbelijdenis, geloofsbelijdenis en het Onze Vader. Schuldbelijdenis Ik belijd voor de almachtige God, en voor u allen, dat ik gezondigd heb in woord en gedachte, in doen en laten, door mijn schuld, door mijn schuld, door mijn grote schuld. Daarom smeek ik de heilige Maria, altijd maagd, alle engelen en heiligen, en u, broeders en zusters, voor mij te bidden tot de Heer, onze God. Priester: Moge de almachtige God zich over ons ontfermen, onze zonden vergeven en ons geleiden tot het eeuwig leven. Amen. Geloofsbelijdenis: Ik geloof in God, de almachtige Vader, Schepper van hemel en aarde. En in Jezus Christus, Zijn enige Zoon, onze Heer. Die ontvangen is van de Heilige Geest, geboren uit de maagd Maria. Die geleden heeft onder Pontius Pilatus, is gekruisigd, gestorven en begraven. Die nedergedaald is ter helle, de derde dag verrezen uit de doden. Die opgestegen is ten hemel, zit aan de rechterhand van God, de almachtige Vader. Vandaar zal Hij komen oordelen de levenden en de doden. Ik geloof in de heilige Geest, de heilige katholieke Kerk, de gemeenschap van de heiligen, de vergeving van de zonden, de verrijzenis van het lichaam en het eeuwige leven. Amen. Onze Vader Onze Vader, die in de hemel zijt, uw naam worde geheiligd, uw rijk kome, uw wil geschiede op aarde zoals in de hemel. Geef ons heden ons dagelijks brood en vergeef ons onze schuld, zoals ook wij aan anderen hun schuld vergeven en leid ons niet in bekoring, maar verlos ons van het kwade. 14

15 De Hoogfeesten in de Katholieke kerk Op deze feestdagen wordt er ook wierook meegedragen. 8 december: Maria Onbevlekt Ontvangen 25 december: Hoogfeest van de geboorte van de Heer (Kerstmis) 1 januari: Feest van de Heilige Maria, Moeder van God 6 januari: Hoogfeest van de Openbaring van de Heer (wordt in de liturgie gevierd op de zondag na 1 januari als 6 januari op een weekdag valt) 19 maart: Heilige Jozef Paasfeest 25 maart: Aankondiging van de Heer/Maria Boodschap Hemelvaart van de Heer; Pinksteren (variabele datum, zevende zondag na paaszondag = 50 dagen na Pasen) Hoogfeest van de H. Drieëenheid (zondag na Pinksteren = Drievuldigheidszondag) Sacramentsdag Heilig Hart van Jezus (derde vrijdag na Pinksteren) 24 juni: Geboorte van de Heilige Johannes de Doper 29 juni: Hoogfeest van de Heilige Petrus en Paulus, apostelen 15 augustus: Maria-Tenhemelopneming 1 november: Allerheiligen 7 november: Heilige Willibrordus Christus Koning van het Heelal (eind november, 34e en laatste zondag van het liturgisch jaar) Feest van de kerkwijding. 15

16 Wist je dat de tafel waar de kelk, de pateen (hostieschoteltje), de hosties en de ampullen met water en wijn op staan, de credenstafel wordt genoemd? Het is de plaats waar de misdienaars de gaven gaan halen om ze bij de offerande naar het altaar te brengen. in het tabernakel de geconsacreerde (gewijde) hosties worden bewaard. Er brandt altijd een kaars, vaak in rood glas, in de buurt van het tabernakel. Dit noemen wij de godslamp. het kleed dat jullie tijdens de mis dragen een albe heet. Het latijnse woord alba betekent wit. Ons woord albe is afgeleid van het latijn "alba vestis" en betekent "wit kleed". Niet alleen de misdienaars dragen een albe. Ook de priester draagt een albe onder zijn andere gewaden. Dit witte kleed verwijst naar het doopkleed. in de kasten van de sacristie gewaden in verschillende kleuren hangen? Ze worden door de priester gedragen tijdens de eucharistieviering. Vier kleuren zijn van belang om te onthouden: wit, rood, paars en groen. Overal in de wereld worden dezelfde kleuren gebruikt. Wit staat voor zuiverheid, heiligheid en vreugde. [ FEEST ] De priester draagt een wit kazuifel op alle feestdagen, tijdens de kersttijd en tijdens de paastijd. Rood, een vurige kleur, wordt vooral op Pinksterdag gebruikt. [ VUUR ] Want toen daalde de Heilige Geest neer in de gedaante van vurige tongen boven de hoofden van de apostelen. Rood is ook de kleur van bloed: daarom wordt het ook gebruikt bij de viering van martelaren. Dat zijn mensen die omwille van hun geloof hun leven hebben gegeven. Paars is een wat sombere kleur. [ VOORBEREIDING ] Deze kleur past bij droeve vieringen (begrafenis) en bij een tijd van boete en bezinning (veertigdagentijd = vasten). Zo is paars ook de kleur van de advent (voorbereiding op kerstmis). Groen is de kleur van de natuur [ GEWOON ] Deze kleur staat voor het begin van het nieuwe leven. Daarom is het ook de kleur van de hoop en van eeuwig leven. De priester draagt groen in de gewone tijd door het jaar. Kijk volgende week eens welke kleur de priester draagt en waarom? 16