1. De werkvloer van de nieuwe democratie

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "1. De werkvloer van de nieuwe democratie"

Transcriptie

1 1. De werkvloer van de nieuwe democratie Gemeenten geven in collegeprogramma s volop aandacht aan vormen van directe democratie, andere bestuursstijlen en de veranderende verhoudingen tussen burgers en overheden. Veel zijn er al begonnen met het vormgeven van die veranderingen. De VNG Denktank heeft in zijn eerste twee publicaties deze onderwerpen onderzocht: maatschappelijk initiatief ( Van eerste overheid naar eerst de burger ) en dialoog over lokale kwaliteiten ( Gewoon, dichtbij ). Voor een nieuwe publicatie gaat een nieuwe Denktank dit jaar op zoek naar trends en ontwikkelingen die de vitaliteit van de gemeenteraad beïnvloeden. Wat verandert er in uw gemeente? Wat maakt verandering mogelijk, wat staat in de weg? Hoe voorkomen we een valse tegenstelling tussen de raadzaal en het marktplein en hoe komen we tot nieuwe werkbare arrangementen? In dit deelcongres staan de voorbeelden van gemeenten centraal. We dringen door tot het persoonlijke verhaal van de verandering, de weerstand, de kansen en de obstakels. Arjan Oudbier, voorzitter van de Vereniging van Griffiers en lid VNG Denktank Jeroen van Urk, griffier gemeente Oude IJsselstreek Jacqueline Verbeek-Nijhof, wethouder gemeente Zeist en lid VNG Denktank Ton Dijkmans, raadslid gemeente Cranendonck en lid VNG Denktank Een aantal raadsleden uit gemeenten die experimenteren met meer zeggenschap voor burgers Dit deelcongres wordt georganiseerd door de VNG, in samenwerking met Raadslid.Nu en de Vereniging van Griffiers.

2 2. Wat doen we met oud, leegstaand vastgoed? Veel gemeenten worstelen met de vraag wat ze aan moeten met vrijstaand en ogenschijnlijk incourant vastgoed. Moeten ze de gebouwen slopen, herontwikkelen, tijdelijk herbestemmen of leeg laten staan? Er zijn inmiddels inspirerende voorbeelden van kantoren die een hotel zijn geworden, die appartementen herbergen of een restaurant huisvesten. Maar zijn dat oplossingen die je gemakkelijk kunt kopiëren? Sluiten die aan op een duurzame stedelijke ontwikkeling? Wat zijn kritieke succesfactoren? Op zoek naar de antwoorden komen verschillende partijen en deskundigen bijeen in het voormalige kantoor van Centraal Beheer in Apeldoorn (onder voorbehoud). Deze bijeenkomst in dit monumentale gebouw van architect Herman Hertzberger levert u meningen, oplossingen en inspiratie. Dit deelcongres wordt georganiseerd door BPD (voorheen Bouwfonds Ontwikkeling).

3 3. Lokale belastingen: leve de democratie! (helaas vol) Gemeenten zijn voor de inkomsten nu nog grotendeels afhankelijk van het Rijk. Maar wat gebeurt er als het Rijk minder en gemeenten meer belasting mogen innen? Hiermee kunnen raadsleden, en daarmee ook de kiezers, meer invloed op de gemeentelijke inkomsten en uitgaven krijgen. Draai de belastingknop omhoog en je hebt meer en luxere voorzieningen; zijn de basisvoorzieningen voldoende, dan draai je de belastingknop omlaag. In potentie kan de raad hiermee over een krachtig instrument beschikken voor de versterking van de lokale democratie. De onderzoeken naar de verschuiving van Rijks- naar gemeentelijke belastingen zijn bijna afgerond, maar om welke mogelijke belastinginstrumenten gaat het? Geven ze de raad meer grip op de gemeentelijke financiën? En hoe creëer je bijvoorbeeld financiële ruimte voor burgerinitiatieven die niet begroot zijn? Tijdens dit deelcongres kijken we samen naar argumenten en mogelijke instrumenten. Aan welke kant van het politieke spectrum u als raadslid ook staat, hiermee geeft u uw kiezer meer macht. Gespreksleider is Peter van der Geer van Debat.nl. Peter van den Bosch van Van den Bosch & partners Belastingadviseurs voor overheden en Gerard Drosterij, politicoloog en eigenaar van Slow Politics zijn sprekers. Dit deelcongres wordt georganiseerd door de VNG (Expertisecentrum Financiën en Economie & Expertisecentrum Lokaal Bestuur en Recht).

4 4. Welkom op Paleis Het Loo (helaas vol) BNG Bank nodigt u uit op Paleis Het Loo. Wij laten u graag het paleis van binnen en buiten zien. In de Koningin Wilhelminazaal krijgt u een inspirerende bijdrage van Gerdi Verbeet (voorzitter Raad van Toezicht Paleis het Loo en voormalig voorzitter van de Tweede Kamer) te horen. Daarna kunt u een rondleiding door de tentoonstelling Sisi, sprookje & werkelijkheid krijgen. Het is voor het eerst dat zo n grote tentoonstelling over het leven van de legendarische keizerin Elisabeth van Oostenrijk ( ) buiten Oostenrijk wordt getoond. Aansluitend kunt u door de tuinen wandelen en u gemakkelijk verplaatsen naar de borrel van VNG, want deze vindt ook in de tuinen van Paleis Het Loo plaats. Dit deelcongres wordt georganiseerd door BNG Bank.

5 5. Jonge politici voor vernieuwing van de lokale democratie Burgers worden zelfbewuster. Er ontstaan nieuwe vormen van ondernemerschap en van samenwerking tussen overheid, bedrijfsleven en maatschappelijke organisaties. Jonge bestuurders en raadsleden zijn bij uitstek degenen die de verbinding kunnen maken tussen het oude bestuurlijke systeem en de nieuwe maatschappelijke werkelijkheid. De Europese koepelorganisatie van de VNG (CEMR) laat jonge politici uit heel Europa ideeën uitwisselen over hun rol. Wat kun je in je eigen gemeente doen om de lokale democratie te vernieuwen? Olaf Prinsen (wethouder van Apeldoorn, lid van het VNG-bestuur, actief binnen de CEMR) en Mairi Evans (councillor van het raadsgebied Angus, Schotland, voorzitter van de CEMR-commissie voor jonge lokale en regionale politici) nodigen u uit om over deze vraag na te denken. Inspirerende sprekers en een originele werkvorm garanderen dat alle deelnemers met een concreet idee voor de eigen gemeente naar huis gaan en, andersom, dat de CEMR ideeën verzamelt uit de Nederlandse praktijk. Annemarie Jorritsma, Voorzitter Vereniging van Nederlandse Gemeenten Olaf Prinsen, wethouder gemeente Apeldoorn, lid VNG-bestuur, actief binnen de CEMR Mairi Evans, councillor raadsgebied Angus, Schotland, voorzitter CEMR-commissie voor jonge lokale en regionale politici Dit deelcongres is een samenwerking tussen de VNG, de CEMR en de gemeente Apeldoorn.

6 6. Scheiden van wonen en zorg, hoe organiseer je dat? Het scheiden van wonen en zorg biedt nieuwe perspectieven en uitdagingen. Zorginstellingen moeten niet alleen oplossingen ontwikkelen voor intramurale, maar ook voor extramurale zorg. Samen met leveranciers proberen zij te voldoen aan de vraag voor beeldzorg en zorg op afstand. Hiervoor moeten zij de benodigde connectiviteit regelen op basis van de scheiding van zorg- en woonkosten. Met het verleggen van steeds meer verantwoordelijkheden inzake de zorg naar gemeenten, worden gemeenten voor nieuwe uitdagingen gesteld. Hoe kunnen gemeenten, zorginstellingen, leveranciers en zorgvragers het beste op de nieuwe vragen inspelen en welke rol is in dat kader voor gemeenten weggelegd? Hoe komen we tot een samenwerking met alle partijen die echt verschil maakt en eraan bijdraagt mensen langer gelukkig en gezond thuis te laten wonen? Filosoof, futuroloog en docent Ruud Veltenaar zal vanuit een futurologisch perspectief ingaan op de toekomst van zorg. Hij gaat in op de wijze waarop zorg in de toekomst wordt vormgegeven en welke rol maatschappelijke, sociale en technologische ontwikkelingen daarbij spelen. Na afloop van de lezing wordt het publiek in de gelegenheid gesteld om vragen te stellen. Na een korte pauze delen verschillende initiatieven in de zorg die reeds inspelen op de veranderingen hun ervaringen. Zij vertellen hoe zij met de ontwikkelingen omgaan, tegen welke problemen zij aanlopen in de samenwerking met gemeenten en zorginstellingen, hoe deze samenwerking kan worden geoptimaliseerd en hoe zij gebruikmaken van technologie bij de vervulling van hun zorgtaak. Schrijf u in voor dit enerverende deelcongres te Radio Kootwijk. Dit deelcongres wordt georganiseerd door Ziggo (als kabelbedrijf biedt Ziggo oplossingen die de zorg ondersteunen en waarmee mensen langer thuis kunnen wonen). bron foto:

7 7. Gelukkig in Apeldoorn: stadsinitiatieven in het sociaal domein In Apeldoorn wonen veel mensen die doen waar ze gelukkig van worden. Mensen met een passie die samen een nieuw sociaal domein maken. U gaat op bezoek bij deze mensen; de stadsinitiatieven van Apeldoorn. Zo is er een pop-up park ( waar groen, kunst, creativiteit en jongeren elkaar ontmoeten. En het tijdelijke park Haven Centrum waar tuiniers, sporters en verslaafden samen een stadspark gaan beheren. Of het ambachtsplein055, een paraplu-coöperatie voor scharrelondernemers in de bijstand. Tot2021, een herbestemming van een oude ambachtsschool tot een communitybuilding ( Of neem Villa Koopzicht ( voor ontmoeting en gezelligheid voor/door bewoners. We maken ook kennis met de onzichtbare beweging van lokale zelfvoorziening in de zorg voor je naasten ( in de acute hulp ( en in andere domeinen. Wat is de passie van de initiatiefnemers? Wat maakt ze gelukkig? Waar lopen ze tegenaan, waar hebben ze behoefte aan en wat verwachten ze van de gemeente? En wat betekent dat voor de gemeente: hoe verdeel je aandacht, geld en tijd? Welk initiatief krijgt ondersteuning en welk niet? Welke kaders formuleer je hiervoor? Wanneer geef je ruimte en wanneer past controle? Wat vraagt dat van de competenties van uw ambtenaren en wat vraagt dat van de bestuurder? We gaan op bezoek bij de mensen achter de stadsinitiatieven van Apeldoorn. Hiervoor organiseren we een Apeldoorns 3D-lab, samen met Pieter Hilhorst (journalist en oud-wethouder Amsterdam). Er is alle gelegenheid om in gesprek te gaan over de genoemde dilemma s. U bent vandaag de student, de stadsinitiatieven zijn uw docenten. Welkom bij de bewonersuniversiteit Apeldoorn! Pieter Hilhorst, 3D-lab Dit deelcongres wordt georganiseerd door het Stadslab Apeldoorn, het 3D-lab, de Wethoudersvereniging, de VNG en het ministerie van BZK en maakt deel uit van het programma Lokale Democratie in Beweging.

8 8. Het Lagerhuisdebat over Dichtbij, Dialoog & Democratie (helaas geannuleerd) In een nieuw onderdeel daagt de VNG, gemeentebestuurders, adviseurs, wetenschappers en ontwikkelaars uit om te debatteren over stellingen die passen bij het thema Dichtbij, Dialoog & Democratie. We debatteren in de stijl van het klassieke Lagerhuisdebat en gaan bewust op zoek naar nieuwe inzichten en oplossingen en hun waarde voor huidige knelpunten. Of wordt het niet beter en moeten we knelpunten gewoonweg accepteren? Is burgerkracht een utopie? Mislukt de selfiedemocratie zonder andere verantwoording? Blijft de overheid onrendabel investeren? Slagen toekomstige bouwopgaves alleen met stem van de burger?. Stevige stellingen uiteengezet door experts en ervaringsdeskundigen die thuis zijn in de dossiers. De bezielende leiding van Ferry Mingelen zorgt voor een duidelijke uiteenzetting van voor- en nadelen en pro s en contra s. Heeft u een uitgesproken mening die het waard is om te delen met uw collega s? Schuwt u het debat niet? Of wilt u gewoon luisteren en inspiratie opdoen? Meld u dan nu aan! Dit deelcongres wordt met medewerking van de VNG georganiseerd door BPD (voorheen Bouwfonds) en BMC.

9 9. De toekomst voorspellen met Big Data (helaas vol) De toepassingen van Big Data zijn overal. Een warenhuis kan, dankzij een enorme database met koopgedrag, inschatten of een klant zwanger is. Verzekeraars gebruiken bergen informatie om risico s van klanten in te schatten. Geheime diensten speuren in vele hooibergen naar mensen die in potentie een aanslag kunnen plegen. De toekomst voorspellen wordt makkelijker dankzij Big Data. Een aantal gemeenten is eigen intelligence aan het ontwikkelen, andere willen verschillende data aan elkaar koppelen om fraude en criminaliteit te bestrijden. Vanuit Brussel komt intussen nieuwe wetgeving om privacy op Europees niveau te waarborgen. Wat betekent dit allemaal voor gemeenten? Wat mag wel en wat vinden we als overheid onverantwoord? In dit deelcongres gaan we met enkele opinion leaders de discussie aan. De bijeenkomst wordt gehouden in het Centre of Excellence for New Technologies (CoE). Een inspirerende plaats waar getalenteerde nieuwkomers, zoals studenten en start-ups, gebruik kunnen maken van hightech faciliteiten en expertise. Voor meer informatie: Lucien Stöpler, Directeur Justice in Practice Berent Daan, Directeur Onderzoek Informatie en Statistiek en voormalig wethouder gemeente Purmerend Jan van Ginkel, Gemeentesecretaris Gemeente Schiedam Stef van Grieken, Technisch programma manager Google Geert Munnichs, Functie Coördinator Technology Assessment Rathenau instituut Dit deelcongres wordt georganiseerd door de VNG (Experticecentrum Informatiebeleid & Expertisecentrum Lokaal Bestuur en Recht), KING, het Centre of Excellence en de gemeente Apeldoorn.

10 10. Positieve gezondheid als samenwerkingskader De structuurveranderingen in de zorg zijn ingevoerd, het is tijd voor de volgende stap: omgaan met diversiteit en ondanks beperkingen méédoen. Zorgverzekeraars en gemeenten werken steeds vaker samen in het ontwikkelen van een activerend gezondheidsbeleid. Bijvoorbeeld door samenwerking in een zorgverzekering voor minima, en via convenanten, gericht op wijknetwerken en zorg dichtbij. Maar het blijft lastig zo n breed onderwerp op te pakken. In 2011 presenteerde het British Medical Journal het concept van positieve gezondheid. Dit concept stelt functioneren, veerkracht en zelfregie centraal. Het hanteren van deze nieuwe definitie heeft verschillende gevolgen voor verschillende partijen in het zorgsysteem. Zo verschuift het accent van behandelen naar het versterken van eigen regie en aanpassingsvermogen. Wilt u ook weten welke kansen het concept positieve gezondheid biedt aan uw inwoners en aan u als bestuurder? En wilt u weten hoe u deze ontwikkeling kunt stimuleren? In dit deelcongres wisselen we, samen met een aantal inspirerende sprekers, met u van gedachten. Door na te gaan wat gezondheid voor u en voor de inwoners van uw gemeente betekent, zetten we een eerste stap in het uitwerken van bovenstaand concept. We onderzoeken de impact ervan op de organisatie van Zorg en Welzijn, nu en in de toekomst. Dit deelcongres wordt georganiseerd door de VNG, IZA en de coöperatie VGZ.

11 11. Praat mee over de toekomst van de lokale democratie (helaas vol) Lange tijd werd de representatieve democratie als enige vorm van democratie gezien. Inmiddels is er een dynamische democratische praktijk, met verschillende vormen van democratie: representatief, direct, participatief, deliberatief, en meest recentelijk doe-democratie. De verschillende vormen van democratie manifesteren zich het duidelijkst op lokaal niveau en stellen het lokale bestuur voor mooie, maar soms ook moeilijke uitdagingen. Het lokale niveau beperkt zich bovendien niet meer tot het niveau van de gemeente: bovenlokaal (samenwerking) en sublokaal (burgerinitiatieven, wijkaanpak) zijn minstens zo belangrijk. Regionale samenwerking stelt gemeenten voor democratische uitdagingen. De Raad voor het openbaar bestuur (Rob) bereidt voor september 2015 een advies voor over de lokale democratie. Ook verschijnt er een advies over de democratische legitimiteit van samenwerkingsverbanden. Hoe ziet volgens u de toekomst van de lokale democratie eruit? Wat is eigenlijk democratie, en wat is precies lokaal? Welke rol spelen individuele volksvertegenwoordigers, de gemeenteraad en het college van B&W in de toekomst van de lokale democratie? Tijdens dit deelcongres kunt u praten en discussiëren over dit thema. Uw visies worden meegenomen in de adviezen die de Raad voor het openbaar bestuur in september 2015 uitbrengt. De leiding is in handen van de voorzitter van de Rob, Jacques Wallage en de Rob-leden Milo Schoenmaker en Marcel Boogers. Zij leiden de discussie in, waarna u via verschillende werkvormen in gesprek gaat over de toekomst van de lokale democratie. Jacques Wallage, voorzitter Raad voor het openbaar bestuur (Rob) Marcel Boogers, hoogleraar innovatie en regionaal bestuur Universiteit Twente; senior adviseur BMC, lid Raad voor het openbaar bestuur (Rob) Milo Schoenmaker, burgemeester gemeente Gouda, lid Raad voor het openbaar bestuur (Rob) Dit deelcongres wordt georganiseerd door de Raad voor het openbaar bestuur (Rob)

12 12. Maatschappelijke meerwaarde in de praktijk Publieke waarde is hot. Hierbij gaat het om de meerwaarde die de overheid zou moeten leveren aan de samenleving, hoe deze waarde effectief en efficiënt geproduceerd kan worden, en welke rol de politiek, ambtenaren, uitvoerders, partners en burgers moeten innemen. Hoe ziet maatschappelijke meerwaarde eruit? Welke vormen zijn er? Hoe organiseer je voldoende operationele capaciteit binnen het netwerk van betrokken organisaties? Welke rol moeten de politiek, ambtenaren, partners en burgers innemen om de democratische totstandkoming van (voldoende gelegitimeerd) beleid te borgen? In dit deelcongres benaderen we deze vragen met behulp van Public Value Management, een wetenschappelijk kader ontwikkeld aan Harvard University. De hervormingen van de jeugdzorg dienen als praktijkvoorbeeld. Job Cohen, Thorbeckehoogleraar Universiteit Leiden Dit deelcongres wordt verzorgd door de Universiteit Utrecht (Utrechtse School voor Bestuurs- en Organisatiewetenschap) in samenwerking met Jeugdbescherming Amsterdam en de VNG (Thorbeckeleerstoel en wetenschapsfunctie).

13 13. Samen radicalisering voorkomen; kan dat? De aanpak van radicalisering houdt de samenleving en de overheid flink bezig. Ingrijpen kan op verschillende manieren (strafrechtelijk, bestuurlijk), en de wetgever heeft nog een aantal nieuwe instrumenten in de maak. Maar hoe voorkom je dat een individu ernstig radicaliseert? Wat zijn aangrijpingspunten voor een inclusieve samenleving, als fundament voor een duurzame oplossing? In dit deelcongres wordt u aan het denken gezet over het fenomeen radicalisering, de verschillende rollen en handelingsperspectieven van het gemeentebestuur in de preventieve aanpak. U krijgt een inkijkje in de rol die wijkagenten, jihadisme-experts én andere partners kunnen vervullen in de preventieve aanpak. Ook wordt uitgebreid ingegaan op mogelijkheden om families en de sociale omgeving van radicaliserende jongeren te ondersteunen. Dagvoorzitter is Theo Weterings, burgemeester Haarlemmermeer, voorzitter VNG-commissie Bestuur en Veiligheid. Dick Schoof, NCTV Najib Tuzani, Adviseur radicalisering Amy-Jane Gielen, Onderzoeker, adviseur, publicist Co van den Berg, Wijkagent plus multiculturele samenleving Dit deelcongres wordt georganiseerd door de VNG, NGB en de Politieacademie in samenwerking met de gemeente Apeldoorn).

14 14. Handvatten voor effectieve dialoog De netwerksamenleving vraagt bestuurders om de dialoog aan te gaan met burgers, maatschappelijke organisaties en andere partijen in een gemeente. In de praktijk blijkt dat nog niet zo gemakkelijk. Hoe breng je ingewikkelde materie terug tot de essentie? Hoe verwoord je deze zodat mensen je begrijpen? Hoe ga je om met weerstand? Hoe richt je een besluitvormingsproces in? Tijdens dit deelcongres krijgt u de kans om kennis te maken met verschillende manieren om deze maatschappelijke dialoog vorm te geven. Dit doen we aan de hand van veel praktijkvoorbeelden en oefeningen. Na een plenaire aftrap met pitches van de verschillende workshopleiders kunt u deze middag twee workshops volgen. U kunt ter plekke kiezen uit: 1. In dialoog met de burger Van inwoner met weerstand naar constructieve en meedenkende partner. O.l.v. Ilona Eichhorn, senior gespreksleider en trainer van Debat.nl 2. Socratische gespreksvoering: de publieke zaak tot eigen zaak maken Ondervind aan den lijve hoe Socrates destijds burgers aan het denken zette over de juiste inrichting van zijn gemeente, Athene. O.l.v. Erik Boers van Het Nieuwe Trivium. 3. Framing: over de macht van de taal in politiek Hoe kun je als politicus de essentie verwoorden van waar je mee bezig bent in onze ingewikkelde en onoverzichtelijke samenleving. O.l.v. Hans de Bruijn, hoogleraar Bestuurskunde TU Delft, auteur van Framing en columnist in Trouw. 4. Digitale dialoog: hoe organiseer ik een burgerbegroting? Met welke instrumenten en op welke manier kunt u als bestuurder of raadslid een besluitvormend proces inrichten waarin burgers meepraten over het verdelen van publieke geldbronnen. O.l.v. Otto Thors, social media strateeg, en David Kok, social media manager van de gemeenteraad Almere en schrijver van het boek Digitale Dialoog (2014). Ilona Eichhorn, Debat.nl Erik Boers, Het Nieuwe Trivium Hans de Bruijn, hoogleraar Bestuurskunde TU Delft Otto Thors, Sociaal media strateeg David Kok, Auteur en sociaal media manager gemeenteraad Almere Dit deelcongres wordt georganiseerd door de VNG Academie en VNG GemeenteTrainee.

15 15. Samenwerken aan de economie van morgen Het Cleantech Center in Zutphen is hét duurzame innovatiecentrum voor Oost-Nederland. Hier maken ondernemers gebruik van de vernieuwende kennis van talenten in het onderwijs en het bedrijfsleven. Het Cleantech Center heeft een plek gekregen in het Pakhuis en de ernaast gelegen Broodfabriek Noorderhaven, gesitueerd in een gebied met een grote herstructureringsopgave. Hier krijgt de circulaire economie vorm, een van de agendapunten in de Cleantech Agenda van de Strategische Board Stedendriehoek. Hoe gaan gemeenten om met economische samenwerking? Zet uw regio de deuren open voor samenwerking? Gaat u uit van het DNA in uw regio? Of zijn de bestuurlijke grenzen bepalend voor economische samenwerking? Wat vraagt dit alles van lokale democratische processen en regionale samenwerking? Dit deelcongres combineert prikkelende interactie met rondkijken. Ondernemers, onderwijs en gemeenten betrokken bij de Cleantech Agenda gaan samen met u op zoek naar de meerwaarde van samenwerken aan economische groei, werkgelegenheid en participatie. Ga in gesprek met leden van de Strategische Board Stedendriehoek, het bestuur van het Cleantech Centre, een wethouder van de gemeente Zutphen, diverse ondernemers en een bestuurder van een onderwijsinstelling. En zie met eigen ogen hoe dankzij het innovatiecentrum jong talent bedrijven als Auping helpt om een levensloopbestendig bed te ontwikkelen. Harry Webers, Directeur van advies- en ingenieursbureau Witteveen + Bos en voorzitter van de stichting Cleantech Tomorrow, Stedendriehoek Meiltje de Groot van Vliegveld Teuge Rien Segers van VNO-NCW Gideon Alewijnse van ROC Aventus (en portefouillehouder arbeidsmarkt Strategic Board Stedendriehoek) René Verhulst, burgemeester van Goes en bestuurslid VNG (als introductie vanuit het programma REOA). Dit deelcongres wordt georganiseerd door de VNG (Programma Regionale Economische Ontwikkeling en Arbeidsmarkt) en de gemeente Zutphen, met betrokkenheid van de Strategic Board Stedendriehoek.

16 16. De kinderketen: verbinden, vertrouwen en regisseren Participatie van alle volwassen burgers: dat is vanaf 2015 de opdracht van gemeenten. Dan kun je maar beter beginnen bij de jeugd. Ieder kind moet zijn talenten kunnen ontwikkelen en verdient ondersteuning als die ontwikkeling vastloopt. Het concept kindcentra kan gemeenten helpen kinderen van 0 tot 12 jaar te volgen. Hoe leg je verbindingen in de keten opvang, onderwijs en zorg? Welke rol heeft het Centrum voor Jeugd en Gezin? Hoe laat je professionals hun werk optimaal doen? Hoe combineer je loslaten en vertrouwen met een stevige regierol? Tijdens dit interactieve deelcongres vertellen wethouders van de kopgroep Wethouders voor kindcentra hoe zij dit doen: met een helder beleidskader en een gedeelde verantwoordelijkheid van de lokale partijen. Aan bod komt ook de methodiek CJG4kracht uit Apeldoorn: minder specialistisch en meer oplossingsgericht gezinnen begeleiden. Het Centrum voor Jeugd en Gezin is daarbij de spil. Tot slot praten we over het inpassen van de aanpak van kindermishandeling in het meldpunt Veilig Thuis in de lokale infrastructuur. Wethouder Paul Blokhuis, gemeente Apeldoorn Wethouder Samir Bashara, gemeente Hoorn Saskia Blom-Schakel, Manager Centrum voor Jeugd en Gezin Apeldoorn Hugo de Jonge, Wethouder van Rotterdam en lid van de Taskforce Kinderen veilig Dit deelcongres wordt georganiseerd door de VNG (Expertisecentrum Sociaal Domein) in samenwerking met de gemeente Apeldoorn.

17 17. Digitaal dement of digitaal duurzaam? (helaas geannuleerd) Gemeenten streven ernaar in 2017 volledig digitaal te communiceren en te werken. De hoeveelheid digitale informatie groeit immens; informatie die onontbeerlijk is voor de werking van de lokale democratie. Tegelijk speelt het probleem dat waar papier eeuwenlang meegaat, digitale informatie door zijn korte levenscyclus al snel niet meer toegankelijk is. Hoe kunnen gemeenten ervoor zorgen dat digitale informatie toegankelijk blijft? Welke kansen biedt archiefinnovatie voor actieve openbaarheid en transparant bestuur? Welke risico s lopen gemeenten als ze niks doen aan digitale duurzaamheid? In dit deelcongres hoort u van verschillende experts de laatste inzichten in digitale duurzame toegankelijkheid. Brenno de Winter, onderzoeksjournalist, gaat in op de relatie tussen archieven en openbaarheid. Cees van Westrenen van KING schetst de ontwikkeling van e-depotvoorzieningen en wat voor aansluiting daarop allemaal moet gebeuren. Dit deelcongres biedt u ook de kans om te netwerken met ambassadeurs die u verder helpen. Brenno de Winter, Onderzoeksjournalist Cees van Westrenen, Gemeenteadviseur bij KING Dit deelcongres wordt georganiseerd door het project Archiefinnovatie Decentrale Overheden (AIDO) van de VNG, het IPO en de UvW in samenwerking met Berenschot. AIDO stimuleert en ondersteunt overheden bij de realisatie van duurzame digitale toegankelijkheid van overheidsinformatie.

18 18. Op zoek naar een nieuwe vorm voor cliëntenparticipatie (helaas geannuleerd) Een culinaire rondreis door de wereld van cliëntparticipatie - Van last naar lust Vraagt u zich wel eens af wat u eigenlijk aan uw Wmo- of participatieraad heeft? Bedenkt u zich vaak pas op het laatste moment dat nieuw beleid ook nog voorgelegd moet worden aan cliënten? Wie hoopt dat die inbreng dan een beetje mild is? Gemeenten hebben verschillende redenen om cliënten te betrekken bij beleid in het sociaal domein. Ten eerste omdat het volgens de wet moet. Ten tweede omdat burgers en cliënten het zelf graag willen. Maar de belangrijkste reden zou moeten zijn, dat de inbreng van burgers en clienten de kwaliteit van uw beleid verbetert en het draagvlak vergroot. De meerwaarde van goede cliëntparticipatie wordt vaak onderschat. In dit deelcongres verkennen we verschillende mogelijkheden om cliëntenparticipatie lokaal vorm te geven. Hoe kom je tot één brede participatieraad voor het sociaal domein? Investeer je wel of niet in het tegengeluid van cliëntenorganisaties? Hoe kun je de energie en ideeën van bewoners/cliënten in wijken en buurten beter benutten? Wij worden hierbij gesteund door studenten van de Spelderholt, die ons tussen de programmaonderdelen door voorzien van kleine hapjes. Het deelcongres wordt begeleid door Niels Schuddeboom. Naast zijn rol als dagvoorzitter zal hij vertellen over zijn eigen ervaringen met meedoen en meepraten. Dit deelcongres wordt georganiseerd door Movisie en de VNG (Expertisecentrum Sociaal Domein).

19 19. Gezonde gemeenten klaar voor de toekomst (helaas geannuleerd) Modern gezondheidsbeleid maken gemeenten in overleg met lokale partners. Dit vereist een integrale aanpak met aandacht voor zorg, gezond gedrag en de fysieke leefomgeving. Een andere manier van doen en denken dus. Hoe krijgt en houdt u de gezondheid van uw burgers op topniveau? Welke keuzes heb je als gemeente? Mieke Damsma, wethouder van Maastricht, neemt ons in dit deelcongres mee op haar reis: welke vraagstukken op het gebied van zorg en publieke gezondheid liggen er op haar bord, welke keuzes maakt zij en welke kansen brengen die met zich mee? Deelnemers worden uitgedaagd mee te denken en te oefenen, ook met hun eigen praktijk. Het RIVM en GGDGHOR Nederland delen de kennis en praktische instrumenten die zij voor gemeenten in huis hebben. Dit alles voor een goed samenspel tussen landelijk en lokaal en tussen beleid, onderzoek en praktijk. Mieke Damsma, Wethouder gemeente Maastricht Dit deelcongres wordt georganiseerd door het RIVM, GGDGHOR Nederland en het Stimuleringsprogramma Betrouwbare Publieke Gezondheid, een gezamenlijk project van de VNG en het ministerie van VWS.

20 20. Energieneutraal Loenen ; voorbeeld voor Nederland! De bewoners van Loenen willen hun dorp energieneutraal maken door energiebesparing en kleinschalige energieopwekking. Er is een energiefonds opgericht dat voorziet in voordelige financiering voor bewoners en bedrijven. Door voorlichting en het organiseren van activiteiten door de Stichting Loenen Energie Neutraal worden de inwoners bewust gemaakt van de kansen van energiebesparing en eigen opwekking. Door collectieve inkoop en een gedeelde ambitie voor de energietransitie wordt de sociale cohesie in het dorp verstevigd. Hiermee is Loenen een voorbeeld voor elk dorp, elke buurt of gemeente in Nederland. Loopt uw gemeente al op schema om te voldoen aan de ambities uit het Energieakkoord? Wilt u bewoners meer betrekken bij de gemeentelijke energieambities? Durft u de energietransitie in handen te laten van de energieke samenleving? Worstelt u ook met de inzet en waardering van vrijwilligers? En wilt u alles te weten komen over het VNG Programma Energie, dat zich bezig houdt met de ondersteuning van gemeenten bij de uitvoering van het Energieakkoord? Laat u in dit deelcongres inspireren door Stichting Loenen Energie Neutraal en ga in discussie met uw medebestuurders en de initiatiefnemers van dit project over de kansen voor de energieke samenleving. André Zeijseink, Voorzitter Stichting Loenen Energieneutraal Nynke Draisma, Secretaris Stichting Loenen Energieneutraal Lian Merkx, VNG Programmamanager Energie Nathan Stukker, Wethouder Apeldoorn Reinder Groenhof, Voorzitter Dorpsraad Loenen Dit deelcongres wordt georganiseerd door het VNG-programma Energie, de gemeente Apeldoorn, Stichting Loenen Energie Neutraal in samenwerking met inwoners van Loenen, het Lokaal Energiebedrijf DeA, Dorpsraad Loenen, Lomivé en het EU-Partners project ACE.

Marije van den Berg. knutselt aan een energieke samenwerking tussen overheid, politiek en gemeenschap

Marije van den Berg. knutselt aan een energieke samenwerking tussen overheid, politiek en gemeenschap Marije van den Berg knutselt aan een energieke samenwerking tussen overheid, politiek en gemeenschap Adviseur, trainer en publicist overheidsparticipatie Raadslid van 2002-2010 Bestuurslid van Stadslab

Nadere informatie

Deelcongres VNG Jaarcongres 2014

Deelcongres VNG Jaarcongres 2014 Deelcongres VNG Jaarcongres 2014 Samenwerking tussen gemeente en zorgverzekeraar June 19, 2014 Programma 14.15 Opening & welkom Frank Elion Karin Lambrechts Introductie Stichting De Hoop Jaap de Gruiter

Nadere informatie

stap 1 stappen naar een lokaal democratisch akkoord 104 democratisch zakboekje 105 Beginpunt- Analyse van de lokale democratie: de bouwstenen

stap 1 stappen naar een lokaal democratisch akkoord 104 democratisch zakboekje 105 Beginpunt- Analyse van de lokale democratie: de bouwstenen In 5 stappen naar een lokaal democratisch akkoord stap Beginpunt- Analyse van de lokale democratie: de bouwstenen Maak eerst een foto van de lokale democratie: wat voor democratie past bij deze gemeente,

Nadere informatie

Maatwerkdemocratie. Naar een krachtiger, trefzekere gemeenteraad als kruispunt in de lokale democratie. Denktank VNG Jaarbericht

Maatwerkdemocratie. Naar een krachtiger, trefzekere gemeenteraad als kruispunt in de lokale democratie. Denktank VNG Jaarbericht Maatwerkdemocratie Naar een krachtiger, trefzekere gemeenteraad als kruispunt in de lokale democratie Denktank VNG Jaarbericht 2015-2016 8 juni aanbieding Denktank VNG - jaarlijks - Jaarlijks wisselende

Nadere informatie

Drie decentralisaties voor gemeenten

Drie decentralisaties voor gemeenten Drie decentralisaties voor gemeenten Onze visie en aanpak Pim Masselink Joost van der Kolk Amersfoort 24 april 2014 Inhoud 1. Inleiding 2. Veranderende rol van de gemeente 3. Veranderopgave: richten, inrichten

Nadere informatie

Burgerbetrokkenheid in Beweging. Wat vraagt succesvolle participatie van en met burgers van uw gemeente?

Burgerbetrokkenheid in Beweging. Wat vraagt succesvolle participatie van en met burgers van uw gemeente? Burgerbetrokkenheid in Beweging Wat vraagt succesvolle participatie van en met burgers van uw gemeente? 12/19/2017 Wie ben ik en wat doe ik? Burgerbetrokkenheid in beweging Waar hebben we het eigenlijk

Nadere informatie

PvdA Hillegom Antwoorden op vragen omroep BO

PvdA Hillegom Antwoorden op vragen omroep BO PvdA Hillegom Antwoorden op vragen omroep BO Wat is de naam van uw partij? PvdA Hillegom Wie is uw lijsttrekker? Annemieke van Dijk en Fred van Loenen Wie is uw wethouderskandidaat? De PvdA heeft in Hillegom

Nadere informatie

eflectietool Reflectietool Reflectietool Reflectietool Test jezelf op professioneel ondersteunen

eflectietool Reflectietool Reflectietool Reflectietool Test jezelf op professioneel ondersteunen eflectietool Reflectietool eflectietool Reflectietool eflectietool Reflectietool Test jezelf op professioneel ondersteunen Redactie: Marieke Haitsma en Corrie van Dam Eindredactie: afdeling communicatie

Nadere informatie

Deelnemers: denktank uit de samenleving, gemeenteraad, college en ambtelijk managementteam

Deelnemers: denktank uit de samenleving, gemeenteraad, college en ambtelijk managementteam Samen bouwen aan het huis van de democratie in Bloemendaal Verslag werkatelier over participatie en samenspel tussen samenleving en gemeentebestuur op 4 juni 2015 van 20:00 tot 23:00 uur in het Dorpshuis

Nadere informatie

Realisatie. Indienersbrochure DE PILOTSTARTER. Platform voor pilots over de vernieuwing van gemeentelijke informatievoorziening

Realisatie. Indienersbrochure DE PILOTSTARTER. Platform voor pilots over de vernieuwing van gemeentelijke informatievoorziening Realisatie Indienersbrochure DE PILOTSTARTER Platform voor pilots over de vernieuwing van gemeentelijke informatievoorziening DE PILOTSTARTER Werk je ook aan innovaties om gemeentelijke dienstverlening

Nadere informatie

Nieuwsbrief Grenzeloos Samenwerken nummer 5

Nieuwsbrief Grenzeloos Samenwerken nummer 5 Nieuwsbrief van de Gemeenschappelijke Regeling Alblasserwaard-Vijfheerenlanden (GR AV) Bekijk deze e-mail in uw browser Nieuwsbrief Grenzeloos Samenwerken nummer 5 AV werkt grenzeloos verder in 2017! Na

Nadere informatie

Op weg naar een inclusief Tynaarlo

Op weg naar een inclusief Tynaarlo Op weg naar een inclusief Tynaarlo visienotitie Tynaarlo is een inclusieve samenleving waarin iedereen mee kan doen, waarin iedereen telt en wordt gerespecteerd. Een samenleving waarin ook mensen met een

Nadere informatie

Burgerparticipatie en de rol van de gemeenteraad

Burgerparticipatie en de rol van de gemeenteraad Burgerparticipatie en de rol van de gemeenteraad 5 juli 2018 Raadswerkgroep Burgerparticipatie In november 2017 heeft een aantal raadsleden zich opgegeven om de Raadswerkgroep Burgerparticipatie te vormen

Nadere informatie

Werken aan de zorg van morgen

Werken aan de zorg van morgen Werken aan de zorg van morgen Uitkomsten zorgdebat VNG Jaarcongres 2015 E-health, wonen en zorg Whitepaper Ruim baan voor initiatieven om langer gezond thuis te wonen Hoofdstuk 1: Uitdagingen Hoofdstuk

Nadere informatie

Raadsvoorstel en besluitnota

Raadsvoorstel en besluitnota 2016/197661 Raadsvoorstel en besluitnota Onderwerp Visie op de opvang en integratie van vluchtelingen in Zaanstad Gevraagd besluit 1. De visie inzake de opvang en integratie van vluchtelingen in Zaanstad

Nadere informatie

Samenwerken aan welzijn

Samenwerken aan welzijn Samenwerken aan welzijn Richting en houvast 17 november 2017 Het organiseren van welzijn Het afgelopen jaar hebben we met veel inwoners en maatschappelijke partners gesproken. Hiermee hebben we informatie

Nadere informatie

Samen werken aan goed openbaar bestuur

Samen werken aan goed openbaar bestuur Samen werken aan goed openbaar bestuur SAMEN WERKEN AAN GOED OPENBAAR BESTUUR Gemeenten, provincies, waterschappen, het Rijk, de EU en hun samenwerkingsverbanden vormen samen het openbaar bestuur in ons

Nadere informatie

Presentatie stand van zaken bovenlokale samenwerking sociaal domein

Presentatie stand van zaken bovenlokale samenwerking sociaal domein Alleen gesproken woord geldt Presentatie stand van zaken bovenlokale samenwerking sociaal domein Door Annemarie Jorritsma Dames en heren, We zijn allemaal volop aan de slag met de voorbereidingen van de

Nadere informatie

Leerkring Strategisch werken aan Wonen, welzijn en zorg

Leerkring Strategisch werken aan Wonen, welzijn en zorg Leerkring Strategisch werken aan Wonen, welzijn en zorg Wilt u handen en voeten geven aan een gebiedsgerichte aanpak wonen, welzijn en zorg? Maar blijkt het lastig om de integrale aanpak hoog op de gemeentelijke

Nadere informatie

Inhoud. / / / raadsledenbijeenkomsten 2013/2014

Inhoud.  /  /  / raadsledenbijeenkomsten 2013/2014 Inhoud 15 november 2013 Startpagina voor (nieuwe) raadsleden Raad op Zaterdag in teken decentralisaties Decentralisatie AWBZ/Wmo: hoe verder? College op Vrijdag Inspiratiefestival maatschappelijke initiatieven

Nadere informatie

Samen voor een sociale stad

Samen voor een sociale stad Samen voor een sociale stad 2015-2018 Samen werken we aan een sociaal en leefbaar Almere waar iedereen naar vermogen meedoet 2015 Visie VMCA 2015 1 Almere in beweging We staan in Almere voor de uitdaging

Nadere informatie

Begrijpen Verbinden Meedoen communicatieplan transities sociaal domein Rivierenland

Begrijpen Verbinden Meedoen communicatieplan transities sociaal domein Rivierenland september 13 Begrijpen Verbinden Meedoen communicatieplan transities sociaal domein Rivierenland Als je doet wat je altijd deed, krijg je wat je altijd kreeg. (Albert Einstein, 1879-1955) M e r k c o a

Nadere informatie

Kleinschalig Zorgen. Terug. 09.15 Ontvangst met koffie en thee. 09.45 Opening door dagvoorzitter Angèle Jonkers

Kleinschalig Zorgen. Terug. 09.15 Ontvangst met koffie en thee. 09.45 Opening door dagvoorzitter Angèle Jonkers Terug Kleinschalig Zorgen 09.15 Ontvangst met koffie en thee 09.45 Opening door dagvoorzitter Angèle Jonkers 09.55 Kleinschalig wonen: kans of kwetsbaarheid? Het traditionele verpleeghuis is uit. Kleinschalig

Nadere informatie

Een betrouwbare overheid. Gemeentelijke samenwerking en financiën

Een betrouwbare overheid. Gemeentelijke samenwerking en financiën Een betrouwbare overheid Gemeentelijke samenwerking en financiën 1 Een betrouwbare overheid Bij de ChristenUnie staat de samenleving centraal. Een samenleving die niet het werk is van de overheid maar

Nadere informatie

Vergaderen in West Betuwe. Eerste gemeenschappelijke gedachtevorming binnen de raadswerkgroep Bestuur & Organisatie

Vergaderen in West Betuwe. Eerste gemeenschappelijke gedachtevorming binnen de raadswerkgroep Bestuur & Organisatie Vergaderen in West Betuwe Eerste gemeenschappelijke gedachtevorming binnen de raadswerkgroep Bestuur & Organisatie Herindelingsadvies Par.4.3.: Samen met de samenleving West Betuwe Voert haar wettelijke

Nadere informatie

Hoe wij samen onze beloftes waarmaken. Maasduinen, onze toekomst

Hoe wij samen onze beloftes waarmaken. Maasduinen, onze toekomst Hoe wij samen onze beloftes waarmaken. Maasduinen, onze toekomst 2017 2020 Maasduinen, onze toekomst Wij geloven dat het voor iedereen mogelijk is om met het ouder worden van het leven te blijven genieten.

Nadere informatie

Regiobijeenkomsten ter voorbereiding op transities sociaal domein. Workshops

Regiobijeenkomsten ter voorbereiding op transities sociaal domein. Workshops Regiobijeenkomsten ter voorbereiding op transities sociaal domein Workshops Workshop 6 Dialoog, co creatie en coalitievorming Kaders (5 minuten) Casus (20 minuten) Discussie (25 minuten) Afronding (10

Nadere informatie

MANIFEST NOVI NAAR EEN NIEUW NEDER LAND

MANIFEST NOVI NAAR EEN NIEUW NEDER LAND MANIFEST NOVI NAAR EEN NIEUW NEDER LAND WERK ALS ÉÉN OVERHEID De fysieke en sociale leefomgeving van Nederland gaan de komende decennia ingrijpend veranderen. Transities in de energievoorziening, de landbouw,

Nadere informatie

Motie Ondersteuning Standaardisatie Uitvoeringsprocessen. voor BALV 17 november 2014

Motie Ondersteuning Standaardisatie Uitvoeringsprocessen. voor BALV 17 november 2014 Motie Ondersteuning Standaardisatie Uitvoeringsprocessen voor BALV 17 november 2014 Gemeente Zaanstad namens gemeenten Zwolle, Leeuwarden, Amersfoort, Haarlemmermeer, Rotterdam, Utrecht, Enschede en Apeldoorn

Nadere informatie

De verbinding tussen gezondheidsachterstanden en de 3 D s in het sociaal domein: de rol van het (wijk)team

De verbinding tussen gezondheidsachterstanden en de 3 D s in het sociaal domein: de rol van het (wijk)team De verbinding tussen gezondheidsachterstanden en de 3 D s in het sociaal domein: de rol van het (wijk)team STUDIEOCHTEND GEZOND IN 11 DECEMBER 2014 Opzet Wijkteams in alle soorten en maten Stand van zaken

Nadere informatie

Kwaliteit. 1 Inleiding. 2 De wettelijke voorwaarden. 2.1 Jeugdwet

Kwaliteit. 1 Inleiding. 2 De wettelijke voorwaarden. 2.1 Jeugdwet Kwaliteit 1 Inleiding Wat is kwaliteit van zorg en wat willen we als gemeenten samen met onze zorgaanbieders ten aanzien van kwaliteit afspreken? Om deze vraag te beantwoorden vinden twee bijeenkomsten

Nadere informatie

Wordt de nieuwsbrief in de mail niet goed getoond? Bekijk deze in uw browser. Raadsledencongres 'Tranformatie Sociaal Domein'

Wordt de nieuwsbrief in de mail niet goed getoond? Bekijk deze in uw browser. Raadsledencongres 'Tranformatie Sociaal Domein' Page 1 of 5 Hoen, Eline 't Van: namens 1 Postbus Griffie OZ Onderwerp: FW: VNG Raadsledennieuwsbrief - juni 2015 Van: VNG [mailto:noreply=vng.nl@mail16.atl111.rsgsv.net] Namens VNG Verzonden: donderdag

Nadere informatie

Loslaten is het nieuwe vasthouden. Hoofdstuk 9

Loslaten is het nieuwe vasthouden. Hoofdstuk 9 Hoofdstuk 9 Ik geloof in een bescheiden opstelling als gemeentelijke organisatie in combinatie met een gulle benadering als het gaat om het faciliteren van de lokale gemeenschap zelf. We zijn nog steeds

Nadere informatie

Een paar maanden geleden installeerde ik een burgemeester. Dat doe ik wel vaker, maar dit was echt een burgemeester 2.0.

Een paar maanden geleden installeerde ik een burgemeester. Dat doe ik wel vaker, maar dit was echt een burgemeester 2.0. Welkomstwoord Commissaris van de Koningin drs. Ank Bijleveld-Schouten bij de Dag van de ambtenaar 2.0 op 6 februari 2013 te Zwolle. Een paar maanden geleden installeerde ik een burgemeester. Dat doe ik

Nadere informatie

Training Energietransitie voor ambtenaren

Training Energietransitie voor ambtenaren Training Energietransitie voor ambtenaren Ambtenaren Fysieke leefomgeving 20 Deelnemers 3 Aantal dagen 995.00 Investering Locatie Voor wie? Ambtenaren De komende jaren gaat de transitie in de gebouwde

Nadere informatie

GRIFFIE POLITIEKE TERMIJN AGENDA

GRIFFIE POLITIEKE TERMIJN AGENDA GRIFFIE POLITIEKE TERMIJN AGENDA 2014-2018 Intentie Met dit document willen de fracties van de gemeenteraad van De Wolden de intentie uitspreken om, evenals in de voorgaande periodes, een Politieke Termijn

Nadere informatie

Uitnodiging Voorjaarscongres 2012

Uitnodiging Voorjaarscongres 2012 Uitnodiging Voorjaarscongres 2012 Bouwen aan vertrouwen Donderdag 24 mei 2012 Aanvang 10.00 uur Stadshuis Nieuwegein Welkom in Nieuwegein Als burgemeester van Nieuwegein heet ik u graag van harte welkom

Nadere informatie

OMGEVINGSWET OMGEVINGSWET

OMGEVINGSWET OMGEVINGSWET OMGEVINGSWET OMGEVINGSWET Saskia Engbers strateeg Ruimte gemeente Zwolle 25 februari 2016 24-2-2016 wij presenteren u... 2 Opzet presentatie 1. Hoofdlijnen Omgevingswet 2. Hoe past OGW in transformatie

Nadere informatie

Transitie en transformatie van de zorg voor jeugd

Transitie en transformatie van de zorg voor jeugd Transitie en transformatie van de zorg voor jeugd Een geslaagde transformatie & transitie? Vanaf januari 2015 worden gemeenten verantwoordelijk voor het preventieve en curatieve jeugdbeleid. Hieronder

Nadere informatie

Gemeentelijke regisseurs. Regisseren en de kunst van de verleiding

Gemeentelijke regisseurs. Regisseren en de kunst van de verleiding Gemeentelijke regisseurs Regisseren en de kunst van de verleiding Van traditioneel management naar modern regisseren De gemeente heeft de regie dat gebeurt niet zomaar, en ook niet van de ene op de andere

Nadere informatie

Rijnlands organiseren in de zorg

Rijnlands organiseren in de zorg Rijnlands organiseren in de zorg 16 januari 2014 Zitten we midden in een transitie? Of transformatie? Of paradigmaverschuiving? Jan Rotmans, professor transitiekunde en progressor Of zal het zo n vaart

Nadere informatie

De gemeenteraad buitenspel na de invoering van de Omgevingswet? Gemeenteraad Bergen op Zoom 10 april 2017

De gemeenteraad buitenspel na de invoering van de Omgevingswet? Gemeenteraad Bergen op Zoom 10 april 2017 De gemeenteraad buitenspel na de invoering van de Omgevingswet? Gemeenteraad Bergen op Zoom 10 april 2017 Waar gaan wij het over hebben? Geheugen opfrissen: Omgevingswet in het kort Betekenis wet voor

Nadere informatie

Integraal samenwerken in de wijk: wat betekent dit voor toezicht?

Integraal samenwerken in de wijk: wat betekent dit voor toezicht? NVTZ Lokaliteit en toezicht houden Integraal samenwerken in de wijk: wat betekent dit voor toezicht? Rian van de Schoot -Vilans Programma Hervorming Langdurende Zorg en de opkomst van wijkteams Wat weten

Nadere informatie

We zien een datagedreven wereld vol kansen. Toepassingscentrum voor big data oplossingen

We zien een datagedreven wereld vol kansen. Toepassingscentrum voor big data oplossingen We zien een datagedreven wereld vol kansen Toepassingscentrum voor big data oplossingen We zien succesvolle organisaties groeien door big data 50% van de meest succesvolle organisaties Volg ons op twitter:

Nadere informatie

Wees eerder volksverbinder en volksverleider, dan volksvertegenwoordiger

Wees eerder volksverbinder en volksverleider, dan volksvertegenwoordiger Jeroen van Urk: Wees eerder volksverbinder en volksverleider, dan volksvertegenwoordiger (Van links naar rechts) Imrat Verhoeven, Petra Tiel en Jeroen van Urk 16 TIJDSCHRIFT Competenties van raadsleden

Nadere informatie

Workshop Wijkeconomie

Workshop Wijkeconomie Workshop Wijkeconomie Workshop Wijkeconomie 1. JJJJJJJjjjj 1 Regie over eigen leven en omgeving Burgerkracht van klein tot groot 2 Monopolie op beleid naar de burger MANIFEST VAN ACTIEVE WIJKBEWONERS Gevraagd:

Nadere informatie

Procesambitie 1 Wij gaan experimenteren met de in de wet geboden ruimte voor lokale afweging

Procesambitie 1 Wij gaan experimenteren met de in de wet geboden ruimte voor lokale afweging PROCESDOCUMENT 10 juli 2017 1 Inleiding Op 1 juli 2015 nam de Tweede Kamer het wetsvoorstel Omgevingswet aan. Het nieuwe stelsel bundelt 26 wetten tot 1 nieuwe wet. Maar niet alleen die omvang verandert.

Nadere informatie

Wat heeft het Provinciebestuur met de participatiesamenleving?

Wat heeft het Provinciebestuur met de participatiesamenleving? Wat heeft het Provinciebestuur met de participatiesamenleving? PlattelandsParlement Gelderland 2017 3 februari 2016 Ben van Essen Ben van Essen: even voorstellen Senior-strateeg provincie Limburg (tot

Nadere informatie

Imrat Verhoeven Uva/AISSR. Vormgeven aan overheidsparticipatie

Imrat Verhoeven Uva/AISSR. Vormgeven aan overheidsparticipatie Imrat Verhoeven Uva/AISSR Vormgeven aan overheidsparticipatie In een notendop Activerende verzorgingsstaat leidt tot meer nadruk verhoudingen burgers onderling Hoe democratisch zijn die verhoudingen eigenlijk?

Nadere informatie

Investeren in gelijke gezondheidskansen: winst voor meerdere beleidsdomeinen

Investeren in gelijke gezondheidskansen: winst voor meerdere beleidsdomeinen Datum: 19 april 2018 Betreft: informatie voor gemeenteraadsleden Investeren in gelijke gezondheidskansen: winst voor meerdere beleidsdomeinen Beste raadsgriffier, Is uw nieuwe raad bekend met de sociaal

Nadere informatie

Provinciale bijeenkomsten gemeentelijke financiën en de 3 decentralisaties in het sociaal domein

Provinciale bijeenkomsten gemeentelijke financiën en de 3 decentralisaties in het sociaal domein Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties Provinciale bijeenkomsten gemeentelijke financiën en de 3 decentralisaties in het sociaal domein Zijn we allemaal aangesloten? Zijn alle gemeenten

Nadere informatie

Ambitie brengt je naar een hoger niveau

Ambitie brengt je naar een hoger niveau Ambitie: Excellent Lokaal Overheidsmanagement Ambitie brengt je naar een hoger niveau Door: Rieke Veurink / Fotografie: Kees Winkelman Duizenden aanbieders van opleidingen zijn er in overheidsland. En

Nadere informatie

Burgerkracht in het Groen Relatie burgerinitiatieven en gemeenten

Burgerkracht in het Groen Relatie burgerinitiatieven en gemeenten Burgerkracht in het Groen Relatie burgerinitiatieven en gemeenten Groen Dichterbij 8 november 2014 Jan Hassink, Carlijn Wentink en Evelien Janssen Jan.hassink@wur.nl Voorbeelden van groene burgerinitiatieven

Nadere informatie

De toekomst van het wonen is niet van gisteren

De toekomst van het wonen is niet van gisteren Uitnodiging SVn Deelnemersbijeenkomst De toekomst van het wonen is niet van gisteren Donderdagmiddag 6 november 2014 Media Plaza Jaarbeurs Utrecht Welkom U bent van harte welkom op de negende SVn Deelnemersbijeenkomst!

Nadere informatie

Raad en inwoners naar nieuwe verhoudingen. Samenvatting. Christa van Oorsouw juni 2007

Raad en inwoners naar nieuwe verhoudingen. Samenvatting. Christa van Oorsouw juni 2007 Raad en inwoners naar nieuwe verhoudingen Samenvatting Christa van Oorsouw juni 2007 Thesis in het kader van de opleiding Public Management en Policy Open Universiteit Nederland Engelse titel: City Council

Nadere informatie

Zelfstandig Oudewater pakt door!

Zelfstandig Oudewater pakt door! Zelfstandig Oudewater pakt door! Coalitieprogramma 2016-2018 Onze stad is al meer dan 750 jaar een stad om trots op te zijn. We zijn trots op onze dorpskernen, ons buitengebied, onze monumenten en onze

Nadere informatie

EXPERTS MEET THE. Seminars voor financials in de zorg WWW.BAKERTILLYBERK.NL/FINANCE4CARE DE ZORG: ANDERS DENKEN VOOR EFFICIËNTERE ZORG

EXPERTS MEET THE. Seminars voor financials in de zorg WWW.BAKERTILLYBERK.NL/FINANCE4CARE DE ZORG: ANDERS DENKEN VOOR EFFICIËNTERE ZORG MEET THE EXPERTS KENNISMAKING MET LEAN IN DE ZORG: ANDERS DENKEN VOOR EFFICIËNTERE ZORG DOOR DR. VINCENT WIEGEL OP 16 OKTOBER 2014 VERBINDENDE CONTROL DOOR MR. DR. HARRIE AARDEMA OP 6 NOVEMBER 2014 INKOOP

Nadere informatie

Maak het! in Heerenveen

Maak het! in Heerenveen Maak het! in Heerenveen Thematisch raadsakkoord 2018 2022 Een afspraak met de samenleving Vastgesteld door de gemeenteraad op: [ [en/of] ] Gemeenteraad Heerenveen 2018-2022

Nadere informatie

Nieuwe perspectieven voor HEAD Landelijke Themadag Sociaal domein

Nieuwe perspectieven voor HEAD Landelijke Themadag Sociaal domein Nieuwe perspectieven voor HEAD Landelijke Themadag Sociaal domein 2 mei 2017 Workshop Maatschappelijke vraagstukken in het sociale domein het hoofd bieden Introductie De transitiedriehoek en de aanpak

Nadere informatie

De Cleantech Regio Stedendriehoek 1 daagt uit!

De Cleantech Regio Stedendriehoek 1 daagt uit! Stedendriehoek 1 daagt uit! Eo Wijers-prijsvraag 2014-2015 1 Apeldoorn, Brummen, Deventer, Epe, Lochem, Voorst en Zutphen eo wijers-stichting voor ruimtelijke kwaliteit in de regio Stedendriehoek daagt

Nadere informatie

De campagne Gemeenten4GlobalGoals

De campagne Gemeenten4GlobalGoals De campagne Gemeenten4GlobalGoals Doel: met zoveel mogelijk Nederlandse gemeenten bijdragen aan de realisatie van de Global Goals Hoe: langs 2 hoofdlijnen: 1. campagnematig informeren, ondersteunen, uitwisseling

Nadere informatie

Toespraak staatssecretaris Bijleveld (BZK) Festival In actie met burgers! Woensdag 16 december 2009. Dames en heren,

Toespraak staatssecretaris Bijleveld (BZK) Festival In actie met burgers! Woensdag 16 december 2009. Dames en heren, Toespraak staatssecretaris Bijleveld (BZK) Festival In actie met burgers! Woensdag 16 december 2009 Dames en heren, Een maand geleden mocht ik in Utrecht samen met vertegenwoordigers van 47 Europese landen

Nadere informatie

Kansen pakken als partner van de gemeente

Kansen pakken als partner van de gemeente Kansen pakken als partner van de gemeente Utrecht 29 maart 2018 i www.kbo-pcob.nl e info@kbo-pcob.nl t 030 3 400 600 Vandaag antwoorden op vragen zoals: Wat brengt een relatie met de gemeente? Waar staan

Nadere informatie

Bijeenkomst opschaling. Divosa 1 februari 2013

Bijeenkomst opschaling. Divosa 1 februari 2013 Bijeenkomst opschaling Divosa 1 februari 2013 Opschaling Vooral veel uitdagingen kansen, bedreigingen In de sheets een impressie van wat de deelnemers aan de masterclass bedachten. Antwoord op de vraagstukken

Nadere informatie

BESTURINGSFILOSOFIE GEMEENTE GOOISE MEREN

BESTURINGSFILOSOFIE GEMEENTE GOOISE MEREN BESTURINGSFILOSOFIE GEMEENTE GOOISE MEREN Projectleider Afdeling Iris van Gils Kerngroep Visie/Missie Datum 28 november 2014 Planstatus Vastgesteld in de Fusieraad 24 november 2014 Opdrachtgever Stuurgroep

Nadere informatie

Raadsvoorstel. Datum raadsvergadering : 25 september 2014 Agendanummer : 12 Datum : 26 augustus 2014

Raadsvoorstel. Datum raadsvergadering : 25 september 2014 Agendanummer : 12 Datum : 26 augustus 2014 Raadsvoorstel Datum raadsvergadering : 25 september 2014 Agendanummer : 12 Datum : 26 augustus 2014 Onderwerp Beleidsplannen Sociaal Domein inclusief zeven verordeningen Aan de leden van de raad, Voorgesteld

Nadere informatie

De Ervaring Leert! Programma voor gemeenteraden 2015

De Ervaring Leert! Programma voor gemeenteraden 2015 De Ervaring Leert! Programma voor gemeenteraden 2015 Inhoud De ervaring Leert 3 Workshops 4 1. Beperkte tijd, toch kwaliteit 2. Resultaat in de raad 3. Rollen en instrumenten 4. De decentralisatiedossiers

Nadere informatie

7 e Leergang De regionale ambtenaar als regisseur

7 e Leergang De regionale ambtenaar als regisseur 7 e Leergang De regionale ambtenaar als regisseur RegioAcademie 2012-2013 De regionale samenwerking De regionale samenwerking tussen gemeenten is niet meer weg te denken in bestuurlijk Nederland. Ruwweg

Nadere informatie

Nieuwe arrangementen. Workshop 5

Nieuwe arrangementen. Workshop 5 Nieuwe arrangementen Workshop 5 De kaders (1) De 3 transities met minder middelen Geven mogelijkheden tot betere afstemming Meer preventie minder hulpverleners Meer lichter vormen van ondersteuning minder

Nadere informatie

Benchmark Burgerparticipatie

Benchmark Burgerparticipatie Benchmark Burgerparticipatie meten, vergelijken, leren en ontwikkelen Jaarbijeenkomst 18 juni 2012 13.00 tot 17.30 uur Stadhuis, gemeente Almere hein albeda Jaarrapport De 11 deelnemende gemeenten in beeld

Nadere informatie

Eén. contract. Eén. opdracht. Eén. missie. Meer dan 100 partners Meer dan 1000 professionals

Eén. contract. Eén. opdracht. Eén. missie. Meer dan 100 partners Meer dan 1000 professionals Eén opdracht Eén contract Meer dan 100 partners Meer dan 1000 professionals Eén missie 1 Het gewone leven Vrijwilligers- & Verenigingswerk Ons speelveld Mantelzorg & Welzijn Participatie & Inkomen & Schuldhulpverlening

Nadere informatie

De Ervaring Leert! Programma voor Provinciale Statenleden 2015

De Ervaring Leert! Programma voor Provinciale Statenleden 2015 De Ervaring Leert! Programma voor Provinciale Statenleden 2015 Inhoud De ervaring Leert! 3 Workshops 4 1. Krachtenveld Provincie 2. Simulatie Statenvergadering 3. Rollen en instrumenten 4. Integriteit

Nadere informatie

De waarde van participatie

De waarde van participatie De waarde van participatie Omgevingswet Kristel Lammers, VNG & Programma aan de slag met Omgevingswet Marte Kappert, Programma aan de slag met Omgevingswet 28 januari 2017 Raad op Zaterdag, Eindhoven Invalshoeken

Nadere informatie

Kennisdag HAN Sociaal 2013

Kennisdag HAN Sociaal 2013 Kennisdag HAN Sociaal 2013 Praktijkkennis in de aanbieding! Martha van Biene Marion van Hattum 1 HAN Sociaal Bevorderen participatie door, voor en met kwetsbare burgers in de samenleving Meedenken, meedoen,

Nadere informatie

CONCEPT Functieprofiel (beoogd) raadsgriffier gemeente Westerkwartier

CONCEPT Functieprofiel (beoogd) raadsgriffier gemeente Westerkwartier CONCEPT Functieprofiel (beoogd) raadsgriffier gemeente Westerkwartier De functie van kwartiermaker griffie/beoogd griffier van de raad van de nieuw te vormen gemeente Westerkwartier kent twee opeenvolgende

Nadere informatie

Eigenzinnige zorg van Zideris Wij zijn er voor jou!

Eigenzinnige zorg van Zideris Wij zijn er voor jou! Eigenzinnige zorg van Zideris Wij zijn er voor jou! Eigenzinnige zorg, wat verstaan jullie daar onder? vragen mensen mij wel eens. De claim zet je ook aan het denken, want het betekent ook dat je eigenwijs

Nadere informatie

Eigen en WIJze buurten

Eigen en WIJze buurten Eigen en WIJze buurten Swingen met de kracht en kennis van de wijk. Van en Voor wijkbewoners. Marjanne van Ginneken Community en netwerk leider van Makers en Doeners Grote Beer 980, 3067 MB Rotterdam,

Nadere informatie

klaar voor een nieuwe toekomst

klaar voor een nieuwe toekomst Herontwerp HRM Beleid klaar voor een nieuwe toekomst We maken ons op voor een nieuwe toekomst. Daar zijn we klaar voor. Dat komt omdat we gewend zijn om vanuit het kleine groot te denken en op een gelijkwaardige

Nadere informatie

De samenleving verandert, de overheid ook?

De samenleving verandert, de overheid ook? De samenleving verandert, de overheid ook? Op zoek naar nieuwe rolverdeling tussen burgerinitiatieven en overheden in groene domein Irini Salverda, Rosalie van Dam en Marcel Pleijte (Alterra) Introductie

Nadere informatie

Voorbereiden door krachten te bundelen... 2. Visie op nieuwe taken... 2. Vernieuwingen in welzijn, (jeugd)zorg en werk... 2

Voorbereiden door krachten te bundelen... 2. Visie op nieuwe taken... 2. Vernieuwingen in welzijn, (jeugd)zorg en werk... 2 Nieuwsbrief sociaal domein, #1 Vernieuwing welzijn, (jeugd)zorg en werk Inhoud Voorbereiden door krachten te bundelen... 2 Visie op nieuwe taken... 2 Vernieuwingen in welzijn, (jeugd)zorg en werk... 2

Nadere informatie

Competentiemanagement in zorg en welzijn Als kwaliteit van medewerkers telt

Competentiemanagement in zorg en welzijn Als kwaliteit van medewerkers telt Competentiemanagement in zorg en welzijn Als kwaliteit van medewerkers telt potaard e Auteur: Annelies Kooiman Eindredactie: Afdeling communicatie Fotografie: istock Vormgeving: Ontwerpburo Suggestie &

Nadere informatie

Publiciteit en werving OSA

Publiciteit en werving OSA Publiciteit en werving OSA Bereik de ouders persoonlijk Het is belangrijk om veel aandacht aan werving en publiciteit te besteden. In het bijzonder als u met open inschrijving werkt. Denkt u hierbij aan

Nadere informatie

Raadsvoorstel Programma Inwoners - en Overheidsparticipatie

Raadsvoorstel Programma Inwoners - en Overheidsparticipatie BLANCO gemeente Eindhoven Raadsnummer 15R6463 Inboeknummer 15bst01200 Beslisdatum B&W 8 september 2015 Dossiernummer 15.37.551 Raadsvoorstel Programma Inwoners - en Overheidsparticipatie 2015-2018 Inleiding

Nadere informatie

De kunst van samen vernieuwen

De kunst van samen vernieuwen De kunst van samen vernieuwen Cultuuragenda gemeente Zutphen 2016 Kunst, cultuur en erfgoed geven kleur aan Zutphen. Ze zorgen voor een leefbare en dynamische samenleving, sociale en economische vitaliteit

Nadere informatie

Deventer zoekt een nieuwe burgemeester

Deventer zoekt een nieuwe burgemeester Deventer zoekt een nieuwe 2 Deventer zoekt een nieuwe, een bestuurder die doortastend en met durf eraan bijdraagt dat onze gemeente een volgende stap zet. In het benutten van economische mogelijkheden,

Nadere informatie

Leerkring Samen werken en samen leren in wijkteams. Erik Sterk, 5 maart 2015

Leerkring Samen werken en samen leren in wijkteams. Erik Sterk, 5 maart 2015 Leerkring Samen werken en samen leren in wijkteams Erik Sterk, 5 maart 2015 Wmo werkplaats Rotterdam Leerkring Samen werken en samen leren in wijknetwerken Wijkteams en wijknetwerken Wmo implementatietraject

Nadere informatie

Iedereen in s-hertogenbosch doet volwaardig mee in de samenleving. Breed Welzijn s-hertogenbosch. Nieuwe combinaties in een nieuwe tijd

Iedereen in s-hertogenbosch doet volwaardig mee in de samenleving. Breed Welzijn s-hertogenbosch. Nieuwe combinaties in een nieuwe tijd Nieuwe combinaties in een nieuwe tijd Iedereen in s-hertogenbosch doet volwaardig mee in de samenleving Breed Welzijn s-hertogenbosch Juvans Maatschappelijk Werk en Dienst verlening // Welzijn Divers //

Nadere informatie

LOKALE DEMO- CRATIE IN DE STEIGERS ISVW UITGEVERS

LOKALE DEMO- CRATIE IN DE STEIGERS ISVW UITGEVERS LOKALE DEMO- CRATIE IN DE STEIGERS ISVW UITGEVERS VOORWOORD De lokale democratie is toe aan groot onderhoud. Met de decentralisaties in het sociaal domein de grootste bestuurlijke operatie van de afgelopen

Nadere informatie

Aan burgemeester en wethouders

Aan burgemeester en wethouders Aan burgemeester en wethouders Documentnummer 2016.0.032.999 Coördinerend Portefeuillehouder Zaaknummer 2016-06-00868 Anja Haga Cluster BR Vertrouwelijk Nee Ambtenaar Cees Vermeulen Datum in college 28-06-2016

Nadere informatie

Regiegemeente Wendbaar met de blik naar buiten. Zichtbaar met de blik naar binnen. Auteur: Daan Platje VeranderVisie Datum: maart 2011 Pagina 1 van 7

Regiegemeente Wendbaar met de blik naar buiten. Zichtbaar met de blik naar binnen. Auteur: Daan Platje VeranderVisie Datum: maart 2011 Pagina 1 van 7 Regiegemeente Wendbaar met de blik naar buiten. Zichtbaar met de blik naar binnen. Auteur: Daan Platje VeranderVisie Datum: maart 2011 Pagina 1 van 7 Gemeentelijke regie Het Rijk heeft kaders opgesteld

Nadere informatie

Kick-off programma Kwaliteit van de Samenleving in Zuid-Holland 10 december 2015

Kick-off programma Kwaliteit van de Samenleving in Zuid-Holland 10 december 2015 Kick-off programma Kwaliteit van de Samenleving in Zuid-Holland De aftrap Op heeft JSO met u de aftrap gegeven van het programma Kwaliteit van de Samenleving in Zuid- Holland. Het programma voorziet in

Nadere informatie

Drempels. droom. werkelijkheid

Drempels. droom. werkelijkheid Drempels tussen droom en werkelijkheid Een dynamisch groen kennissysteem, midden in de praktijk In de groene sector spelen vraagstukken waar direct en gerichte antwoorden voor nodig zijn. Goede oplossingen

Nadere informatie

Masterclass Value of Information. Waarde creëren voor de business

Masterclass Value of Information. Waarde creëren voor de business Masterclass Value of Information Waarde creëren voor de business Informatie en informatietechnologie maken het verschil bij de ontwikkeling van nieuwe business ideeën. Met informatie kunnen nieuwe innovatieve

Nadere informatie

podium 3 podium 5 podium 9 podium 10 podium voor kunst

podium 3 podium 5 podium 9 podium 10 podium voor kunst 09:00 09:15 09:30 09:45 10:00 10:15 10:30 10:45 11:00 11:15 11:30 11:45 12:00 12:15 12:30 12:45 13:00 13:15 13:30 13:45 14:00 14:15 14:30 14:45 15:00 15:15 15:30 15:45 16:00 16:15 16:30 16:45 17:00 podium

Nadere informatie

Raadsstuk. Het college stelt de raad voor: 1. Het Koersdocument Werk en Inkomen vast te stellen en als beleidskader te hanteren.

Raadsstuk. Het college stelt de raad voor: 1. Het Koersdocument Werk en Inkomen vast te stellen en als beleidskader te hanteren. Raadsstuk Onderwerp: Koersdocument Werk en Inkomen BBV nr: 2016/255655 1. Inleiding In oktober 2011 is Kans en Kracht door de gemeenteraad vastgesteld. Dit plan beschreef de uitvoeringstaken van SZW (Werk

Nadere informatie

Nieuwsbrief VNG Flevoland Augustus 2015.

Nieuwsbrief VNG Flevoland Augustus 2015. Nieuwsbrief VNG Flevoland Augustus 2015. 22 augustus 2015 Backstage Lowlands Biddinghuizen is vervallen De aanvankelijk voor 22 augustus 2015 geplande thema bijeenkomst Veiligheid bij evenementen komt

Nadere informatie

Kennis van de Overheid. Maatschappelijk. Zorg voor. zorgen dat

Kennis van de Overheid. Maatschappelijk. Zorg voor. zorgen dat Kennis van de Overheid Maatschappelijk Zorg voor zorgen dat De decentralisaties voor elkaar In het maatschappelijk domein krijgt de gemeente forse extra verantwoordelijkheden voor jeugd, mensen met een

Nadere informatie

Watersysteem van de Toekomst: vervolg debat-diner

Watersysteem van de Toekomst: vervolg debat-diner Memo Aan deelnemers diner-debat Eye Kopie aan Contactpersoon Rik van Terwisga Datum 8 januari 2015 Onderwerp Vervolg Debat-diner "Watersysteem van de Toekomst" Watersysteem van de Toekomst: vervolg

Nadere informatie

OPEN. 21 punten voor Nijkerk in

OPEN. 21 punten voor Nijkerk in OPEN 21 punten voor Nijkerk in 2014-2018 We staan open voor vernieuwing en verandering van top-down handelen naar open staan voor verbinden met andere overheden, instellingen en bedrijven van denken in

Nadere informatie