Effectiviteit van Europees klimaatbeleid: emissiehandel tussen nationale allocatie, Brusselse harmonisatie en mondiale lastenverdeling

Transcriptie

1 Effectiviteit van Europees klimaatbeleid: emissiehandel tussen nationale allocatie, Brusselse harmonisatie en mondiale lastenverdeling Jos Sijm ECN-MNP symposium Think globally, but where to act? Den haag, 30 november

2 Inhoud Nationale allocatie versus EU harmonisatie Interactie EU ETS en nationaal beleid Interactie EU ETS en mondiaal klimaatbeleid na 2012 Samenvatting en conclusies

3 Nationale allocatie versus Brusselse harmonisatie

4 Evaluatie van huidig allocatiesysteem Kenmerken: - Gratis - Nationaal georiënteerd (EU BSA) Gevolgen: - Grote verschillen m.b.t. stringentie cap, allocatiemethodiek en behandeling van nieuwkomers, bedrijfssluitingen, etc. - Verstoring van de interne markt - Prisoners dilemma s ( race to the bottom ) - Ingewikkelde, weinig transparante NAPs

5 Alternatief: EU georiënteerde allocatie (1) Kenmerken: - EU stelt totale cap vast (EZ, EC) - En verder? Opties: - A: Verdeling cap per land + nationale allocatie (partiele, zachte harmonisatie) - B: EU wijde allocatieregels op installatie niveau (volledige, harde harmonisatie)

6 Alternatief: EU georiënteerde allocatie (2) Gevolgen: - Optie A: stringentie MS caps kan geharmoniseerd worden, maar overige nadelige gevolgen van MS allocatie blijven gehandhaafd. - Optie B: nadelige gevolgen van MS allocatie opgeheven, maar: - Volledige harmonisatie houdt geen/onvoldoende rekening met MS verschillen in data beschikbaarheid, bedrijfs- en beleidscultuur, etc. (gering draagvlak/acceptatie EU ETS allocatie) - Overdracht van politieke soevereiniteit

7 Conclusie en aanbeveling Huidige allocatiesysteem + Optie A: niet wenselijk Optie B: niet haalbaar Alternatief: geleidelijk proces van harmonisatie, i.e. optie A + additionele stappen (prioriteiten): - Nieuwkomers (niet gratis en in ieder geval niet brandstof/technologie specifiek) - Bedrijfssluitingen - Bestaande bedrijven: sectorale differentiatie - Minimum (oplopend) percentage veilen - Overige allocatieregels

8 Interactie EU ETS en nationaal beleid

9 EU project INTERACT Doel: - Analyse interactie EU ETS en andere instrumenten van energie/klimaatbeleid - Beleidsaanbevelingen voor optimaliseren van policy mix. Looptijd:

10 Onderzochte landen en instrumenten Category UK Netherlands Carbon/ energy taxes Germany France Greece Negotiated agreements Support mechanisms for renewable electricity Industrial pollution control GHG emissions trading Promotion of energy efficiency

11 Interactie EU ETS en overige (nationale) beleidsinstrumenten Beleidsdoelstellingen CO 2 -reductie Overige doelstellingen Dekking Niet-EU ETS EU ETS

12 Belangrijkste bevindingen EU ETS ( cap & trade ); twee kenmerken: 1. Milieueffectief: doelstelling wordt gehaald 2. Kosteneffectief (efficiënt): doelstelling wordt gehaald tegen laagste kosten Implicaties voor overige instrumenten: - zijn niet langer effectief m.b.t CO 2 reductie (en energiebesparing): Once the EU ETS becomes operational, the effectiveness of all other policies to reduce CO 2 emissions of the participating sectors becomes zero - verhogen maatschappelijke mitigatiekosten (en verlagen prijs van emissierechten) - afschaffen/hervormen van overige beleidsinstrumenten?

13 Valide redenen voor coëxistentie EU ETS en overige instrumenten Verhogen statische efficiency (indien kosten-baten test wordt gehaald) Verhogen dynamische efficiency Bereiken van andere doelgroepen/-doelstellingen (milieu, fiscaal, leveringszekerheid, etc.) Verbeteren van de politieke acceptatie van EU ETS (b.v. reduceren prijsonzekerheid of allocatie baseren op bestaand beleid)

14 Non-valide redenen voor coëxistentie EU ETS en overige instrumenten EU ETS stelt niets voor (te slap, niet stringent) Inzet van overige instrumenten maakt meer stringente cap in de toekomst mogelijk

15 Conclusie Er zijn valide argumenten voor het naast elkaar bestaan van EU emissiehandel en MS instrumenten van energie/klimaatbeleid, maar kritische evaluatie van deze instrumenten is gewenst, met name in geval van overlap met EU ETS in termen van doelgroepen en beleidsdoelstellingen

16 Interactie EU ETS en mondiaal klimaatbeleid na

17 Post Kyoto: onderhandelingen en mogelijk ideale uitkomst Wisselwerking tussen EU ETS en PK onderhandelingen Ideale uitkomst PK voor EU ETS: - vroegtijdige duidelijkheid over lange termijn kwantitatieve mondiale mitigatieverplichtingen Implicatie voor EU ETS: - Vroegtijdige (geharmoniseerd) vaststelling van lange termijn cap + optimale allocatie op installatie niveau

18 Post Kyoto: niet-ideale uitkomsten (1): resultaat komt heel laat tot stand Implicatie EU ETS: - twee-traps raket qua lange termijn doelstelling (cap): 1. Beperkte, lage doelstelling indien geen mondiaal PK resultaat 2. Strengere, ambitieuzere doelstelling indien navenant mondiaal PK resultaat

19 Post Kyoto: niet-ideale uitkomsten (2): resultaat is niet mondiaal Implicatie EU ETS: verstoring externe concurrentiepositie Opties: 1. Internationale sector overeenkomsten 2. Border tax agreements (BTAs): - WTO verenigbaar? - Handelsconflicten (VS)? - Praktische uitvoering 3. Differentiatie allocatiemethode: - Beschermde sectoren: (toenemend) veilen - Kwetsbare sectoren: gratis 4. Opt-out kwetsbare sectoren (+ alternatief beleid)

20 Post Kyoto: niet-ideale uitkomsten (3): geen kwantitatieve mitigatieverplichting Implicatie EU ETS: afhankelijk van afspraken/doelstellingen: 1. Energie/carbon belasting: - binnen EU ETS: inefficiënties - buiten EU ETS: verenigbaar (en minder concurrentieverstoring) 2. Milieuwetten en normen (regulering): - binnen EU ETS: inefficiënties - buiten EU ETS: verenigbaar (en minder concurrentieverstoring) 3. Technologie/R&D afspraken: - Inclusief mondiaal ETS: complementair, optimaal - Exclusief mondiaal ETS: ineffectief + concurrentieverstorend (indien wél EU ETS)

21 Samenvatting en conclusies Nationale allocatie versus EU harmonisatie: - Meest haalbare/wenselijke optie: EU cap + geleidelijk harmonisatie proces EU ETS versus nationaal klimaat/energie beleid: - Coëxistentie is mogelijk/wenselijk maar kritische herbezinning indien overlap van doelgroepen en beleidsdoelstellingen EU ETS versus internationaal klimaatbeleid: - EU ETS is verenigbaar met diverse internationale afspraken. Echter: indien kosten EU ETS intern significant hoger dan extern, dan compenserende maatregelen voor kwetsbare ETS sectoren (inclusief BTAs, gratis allocatie, opt-outs, etc.).