Preventieadviezen gevolgschade uitval regelapparatuur/ verstikkingsschade. april 2015

Transcriptie

1 Preventieadviezen gevolgschade uitval regelapparatuur/ verstikkingsschade april 2015

2 Inhoud 1 Inleiding 3 2 Installaties 4 Keuring elektrische installatie 4 Overspanningsbeveiliging 4 Overbruggingsschakelaar 4 Noodstroomaggregaat 4 Alarmeringsapparatuur 4 3 Doormelding en ontvangst van alarmsignalen 6 Alarm via sirene, hoorn of lichtbron 6 Alarmsignaal via een telefoonkiezer 6 ADSL-splitter op alarmlijn 7 Alarmsignaal via IP 7 4 Belangrijke aandachtspunten 8 Stel zo kort mogelijke vertragingstijden in 8 Alarmdiscipline 8 Test uw alarminstallatie regelmatig 8 Bel de alarmmelder na onweer 8 Onderhoud en ouderdom 8 5 Tot slot 9 6 Overzicht van preventiemaatregelen 10 7 Adressen 11 2

3 1 Inleiding Agrarische bedrijven maken veelvuldig gebruik van elektronisch gestuurde systemen. Regelapparatuur zorgt ervoor dat installaties automatisch werken. Ventilatoren bijvoorbeeld draaien het juiste toerental waardoor luchtkleppen in een juiste stand komen. Regelapparatuur stuurt het complete klimaat- en voedingssysteem aan, inclusief gewenste verwarming en/of koeling. Volgens de Dierenwelzijnswet moeten intensieve veebedrijven (ook vogel- en visbedrijven) een goed werkend alarm- en noodsysteem hebben: een deugdelijk alarm is daarmee essentieel. Er zijn diverse alarmeringssystemen ontwikkeld om de agrariër bij uitval van zijn regelapparatuur te waarschuwen. Wanneer door een gebrek het alarmsignaal niet doorkomt en de gehele of gedeeltelijke veestapel sterft, is er naast de materiële schade vaak nog een veel grotere emotionele schade. Bedrijven kunnen een speciale verzekering afsluiten voor gevolgschade door verstikking ten gevolge van uitval van de regelapparatuur. Hierdoor kunnen zij onder bepaalde omstandigheden hun financiële schade beperken waarmee - in financieel opzicht - een catastrofe kan worden voorkomen. Het Verbond van Verzekeraars heeft een aantal vertegenwoordigers van de grootste Nederlandse agrarische verzekeringsmaatschappijen gevraagd oplossingen aan te dragen waardoor genoemde schades zoveel mogelijk kunnen worden voorkomen. Die oplossingen behelzen onder andere de in dit document genoemde preventierichtlijnen. Deze richtlijnen hebben tot doel een bedrijfsvoering te realiseren waarin de kans op schade zoveel mogelijk wordt geminimaliseerd. Het belang van preventie is aanzienlijk, zowel voor de agrariër als voor de verzekeringsmaatschappij. Agrariërs en installatiebedrijven kunnen de beschreven preventierichtlijnen gebruiken voor het opzetten en het onderhouden van een alarmeringssysteem rondom de regelapparatuur. Verzekeraars besteden van oudsher veel aandacht aan preventie met het doel schade te voorkomen waardoor ongerief bespaard blijft. Deze preventiebrochure is geschreven onder auspiciën van de Technische Commissie Schadepreventie van het Verbond van Verzekeraars, waarin experts van verschillende verzekeraars zijn verenigd. De inhoud van de brochure is ontleend aan verschillende bronnen, maar hoofdzakelijk gebaseerd op de ervaringen van de technische verzekeringsexperts in hun werkzaamheden. Dit document is mede tot stand gekomen door hulp van Adesys bv. Het Verbond bedankt Adesys voor haar samenwerking met de werkgroep Gevolgschade Uitval Regelapparatuur. Deze werkgroep maakt deel uit van de Technische Commissie Schadepreventie. Op de twee laatste bladzijden van deze brochure staat een overzicht van preventiemaatregelen en adres- en contactgegevens van een aantal betrokken organisaties. Hoewel de uiterste zorg is besteed aan de vervaardiging van deze brochure, aanvaardt het Verbond geen aansprakelijkheid voor eventuele schade die voortvloeit uit het treffen van maatregelen of het opvolgen van adviezen zoals vermeld in deze brochure. Een alarmmelder biedt geen 100% garantie tegen schade, maar is een hulpmiddel om schade te voorkomen. Neem voor specifieke vragen contact op met uw verzekeraar. Technische Commissie Schadepreventie, april

4 2 Installaties Installaties dienen altijd conform de geldende normen te worden aangelegd en nadien goed te worden onderhouden. Toch kan het gebeuren dat installaties defect raken door eigen gebrek of van buiten komend onheil. Daarom stellen verzekeraars aanvullende voorwaarden aan de uitvoering en het gebruik van regelapparatuur c.q. alarmeringsapparatuur. Keuring elektrische installatie Tot voor kort hadden energiebedrijven toezicht op de nieuwbouw, het gebruik en het onderhoud van elektrische installaties. Sinds de privatisering van de energiebedrijven en hun gewijzigde rol is dit geen taak meer van het energiebedrijf met als gevolg dat het aantal inspecties sterk is afgenomen. Voor elke nieuwe installatie is het voldoen aan de installatievoorschriften aan te tonen door het kunnen overleggen van een rapportage van de opleverinspectie conform NEN Voor in gebruik zijnde installaties dient de installatie-eigenaar zijn installatie en de aangesloten arbeidsmiddelen aantoonbaar periodiek te onderwerpen aan een veiligheidsinspectie volgens de NEN Voor werkgevers is dit een methode om aan te tonen dat zij voldoen aan het elektrotechnisch veiligheidsaspect genoemd in de Arbowet. Vervolgens is het belangrijk de afwijkingen vermeld in de rapportages van bovenstaande inspecties adequaat te repareren, zodat het risico voor mens en omgeving tot een minimum wordt beperkt (zie voor meer informatie de brochure Elektriciteit en Brandgevaar van het Verbond). Overspanningsbeveiliging Bij het gebruik van elektronische-, telecom- of andere data-apparatuur is een overspanningsbeveiliging een nuttige aanvulling die een groot aantal (inductie)schades kan voorkomen c.q. beperken. Het is essentieel dat er ook aandacht wordt besteed aan een potentiaalvereffening door middel van een goed aardingssysteem. Deze zorgt ervoor dat bij onweer geen al te grote spanningsverschillen kunnen ontstaan, waardoor schade beperkt kan blijven. Overbruggingsschakelaar Elke klimaatregelaar c.q. frequentieregelaar moet zijn voorzien van een overbruggingsschakelaar. Dit is een schakelaar waarmee de netspanning (indien voorhanden) direct om de regelaar heen op de ventilator gezet kan worden. De ventilator kan men dan handmatig 100% laten draaien. Zo kan verstikking van de dieren worden voorkomen. Bij toepassing van gelijkstroom ventilatoren mag maximaal 30% van de geldende norm voor de ventilatiecapaciteit bestaan uit deze ventilatoren. Reden: Op deze ventilatoren kan de netspanning niet direct worden geschakeld. Krachtstroom (400 volt) ventilatoren Op 400 volt ventilator eindgroepen mogen geen andere stroomverbruikers worden aangesloten. Noodstroomaggregaat Een noodstroomaggregaat is in principe geen onderdeel van de regelinstallatie, maar uitval daarvan kan onder bepaalde omstandigheden onder de verzekeringsdekking vallen (raadpleeg hierover altijd uw verzekeraar). Bij gebruik van een automatisch inkomend noodstroomaggregaat moet het in werking treden hiervan via het alarmcircuit worden gemeld. Een onderhoudscontract is noodzakelijk. Uw verzekeraar kan aanvullende voorwaarden stellen met betrekking tot bijvoorbeeld plaatsing, onderhoud, brandstofvoorraad en in- en uitschakelregels. Alarmeringsapparatuur Het alarmeringssysteem mag niet afhankelijk zijn van de netspanning maar moet onafhankelijk kunnen functioneren. Daarom dienen alarmkasten en telefoonkiezers te zijn 4

5 voorzien van een eigen accu met voldoende vermogen. Als de apparatuur geen automatisch bewakingssysteem heeft, moet deze wekelijks worden getest. In verband met slijtage worden accu s om de 2 jaar vervangen. Gebruik verbreekcontacten op de alarmingangen Bij gebruik van verbreekcontacten op de alarmingangen wordt kabelbreuk of slecht alarmcontact direct opgemerkt doordat automatisch een alarmmelding wordt gegeven. Er zijn ook elektronische systemen die reageren op weerstandswijzigingen in het circuit en dan alarmeren. In principe zijn deze nog betrouwbaarder maar ook gevoeliger waardoor de kans op ongewenste alarmering toeneemt. Een alarmsysteem treedt in werking zodra de regelapparatuur uitvalt, onjuist functioneert en/of het detectiesysteem wordt onderbroken. Detectiepunten 1. Bewaking van de netspanning a. 230-Volt ventilatoren: - bij uitval van elke ventilator eindgroep; - ook eindgroepen van mestbandbeluchtingsventilatoren detecteren als deze behoren tot de benodigde ventilatiecapaciteit. b. 400-Volt motoren en ventilatoren: - bij uitval van één van de 3 fasen; - bij uitval van de stuurspanning; - bij uitval thermisch relais. c. frequentieregelaars: - bij (thermische) uitval van de regelaar ( trippen ); - bij uitval van één van de 3 fasen. 2. Bewaking van temperatuur Per dierenverblijfruimte is er minimaal één voeler die bij ongewenste afwijkingen in de temperatuur alarmeert. Let op dat het onjuist functioneren van deze voeler eveneens tot een alarmmelding leidt. 5

6 3 Doormelding en ontvangst van alarmsignalen Alarm via sirene, hoorn of lichtbron De sirene, hoorn of het lichtbronsignaal moet op het gehele bedrijf goed waar te nemen zijn door een persoon die snel, doeltreffend en adequaat kan optreden. Indien niet op dit signaal wordt gereageerd, wordt na een korte vertraging het alarm doorgegeven via de telefoonkiezer. Alarmsignaal via een telefoonkiezer Beveilig de kiezer tegen overspanning aan de voeding- en signaalzijde. Beveilig bij ISDN ook het NT-kastje tegen overspanning. De alarmmelding gaat altijd naar minimaal twee telefoonnummers van één of meer personen. Deze personen treden met betrekking tot de alarmsituatie snel, doeltreffend en adequaat op. Bij voorkeur gaat de alarmmelding naar een semafoon (pieper) en, als niet binnen 5 minuten is gereageerd, naar een tweede telefoonnummer - bijvoorbeeld naar een GSM of telefoontoestel op een vaste lijn. Toelichting In Nederland zijn twee semafonieoperators actief: Euromessage en KPN. (Positieve noch negatieve) ervaringen met Euromessage zijn ons bekend. KPN exploiteert een netwerk met sterke zenders waardoor er een goede dekking is, vrij van congestieproblemen (overbelasting). De ontvangstgevoeligheid van semafoons in lagere prijsklassen laat soms te wensen over waardoor alarmoproepen gemist kunnen worden. Bezuinig daarom niet op de kwaliteit van de semafoon. Gebruik een semafoon die langdurig een sterk geluidssignaal uitzendt, gecombineerd met een trilfunctie en een herhaalfunctie zodat het alarm altijd wordt opgemerkt. Kies een semafoon die tevens een signaal geeft bij zenderverlies en/of bij een lege batterij. Hiermee wordt voorkomen dat men ongemerkt niet bereikbaar is. Doormelding van het alarm naar een semafoon geeft de meeste zekerheid van alarmontvangst. Doormelding naar (alleen) een GSM-toestel kan problemen opleveren. Het GSM-netwerk is NIET optimaal geschikt voor alarmdoormeldingen. (Semafoons zijn bijvoorbeeld verkrijgbaar via: Het abonnement loopt via KPN. Een semafoon is zeer betrouwbaar en geeft ook inpandig een goede ontvangst. Een semafoon is een ontvanger en geen zender, daarom stoort een semafoon niet op andere apparatuur). Doormelding naar een alarmcentrale is een derde mogelijkheid. Hiervoor gelden afzonderlijke regels (neem hiervoor contact op met uw verzekeraar). De kiezer wordt als eerste op het telefoonnet aangesloten, zodanig dat een alarmmelding altijd voorrang neemt op andere aangesloten toestellen. De kiezer dient te zijn voorzien van een automatische nummerherhaling. Toelichting: De kiezer kan niet controleren of de oproep correct en tijdig is ontvangen. De alarmmelder kan zo worden ingesteld dat binnen beperkte tijd terugbellen de goede ontvangst van de alarmmelding bevestigt. Ontvangt de kiezer deze bevestiging niet, dan zal automatisch een nieuwe oproep worden gestart naar het volgende oproepnummer. Stel de kiezer in op: Reset door terugbellen. Toelichting: Semafoons zijn alarmontvangers die niet in staat zijn een signaal ter bevestiging van de oproep terug te zenden. De kiezer heeft daarmee geen controle op de correcte en tijdige ontvangst van een oproep. Stel de telefoonkiezer zo in dat de ontvangst van de alarmboodschap wordt bevestigd door terugbellen binnen beperkte tijd. 6

7 De ISDN-centrale is voorzien van een noodstroomvoorziening en de alarmmelding neemt voorrang op alle uitgaande gesprekken. Het GSM-netwerk is onvoldoende betrouwbaar voor alarmmeldingen. Gebruik geen alarmkiezers die uitsluitend via GSM kunnen uitbellen. Alle accu s in het alarmcircuit worden minimaal één keer in de twee jaar vernieuwd. ADSL-splitter op alarmlijn Steeds vaker worden ADSL-splitters toegepast op telefoonlijnen waarop ook alarmmelders zijn aangesloten. Toelichting: Standaard ADSL-splitters hebben geen overspanningsbeveiliging en raken al snel beschadigd bij onweer. Hierdoor wordt de alarmering juist in de meest kritische situatie geblokkeerd. Beveiligde splitters zijn leverbaar bijvoorbeeld via Adésys en ASB-security. Alarmsignaal via IP Alarmdoormelding via IP is bijvoorbeeld mogelijk met DigiAlarm of via het ACC van Adésys. Een betrouwbare alarmmelding via IP voldoet aan de NPR Toelichting: Op vindt u meer informatie. Bij deze dienst wordt een IP-kiezer met GPRSback-up geleverd met 8 ingangen en een eigen noodstroomvoorziening. De meldingen gaan naar een meldkamer en deze neemt telefonisch actie richting de klant. De continue lijnbewaking via het Adésys Controle Centrum (kortweg ACC) is een internetapplicatie ter ondersteuning van de bewaking van technische installaties met een Octalarm-IP alarmmelder. Octalarm-IP alarmmelders versturen technische alarmen via het telefoonnet (vast of GSM) naar een telefoon of semafoon. Daarnaast kan een Octalarm-IP ook middels een UTP-kabel worden verbonden met een (vaak bestaand) internetmodem. Zodra deze verbinding is gemaakt, zal de Octalarm-IP zich koppelen aan het ACC. De verzekerde is altijd zelf verantwoordelijk voor doormelding en ontvangst van de alarmsignalen. 7

8 4 Belangrijke aandachtspunten Stel zo kort mogelijke vertragingstijden in In de alarmmelder, de telefoonkiezer en bij individuele oproepnummers kunnen vertragingstijden worden ingesteld. De optelsom van alle ingestelde vertragingstijden plus de tijd die een gewaarschuwd persoon nodig heeft voor de alarmopvolging mag nooit zo lang zijn dat een adequate reactie niet meer mogelijk is. Onder vertragingstijd wordt verstaan de tijd die de melder nodig heeft om een oproep te doen inclusief de terugbeltijd. Stel geen langere vertragingstijden in dan strikt noodzakelijk. De verzekerde moet zorgen dat hij/zij bij een alarmmelding altijd snel, doeltreffend en adequaat optreedt. Alarmdiscipline Een goede beveiliging van een bedrijf betekent dat de juiste combinatie van maatregelen wordt getroffen. Hierbij is onder andere het goed installeren, het regelmatig testen, een juiste discipline in de alarmopvolging en tot slot de correcte bediening van de installatie belangrijk. Regel de alarmopvolging op eenduidige wijze. Laat niet iedereen de alarmmelder resetten en bedienen, maar laat dit uitsluitend doen door aangewezen en risicobewuste mensen. Controleer of de telefoonkiezertoets en de gewenste alarm-toetsen zijn ingeschakeld als u het bedrijf verlaat. Test uw alarminstallatie regelmatig Bij voorkeur wordt dit gedaan door wekelijks een echte alarmsituatie te creëren. Als dat niet mogelijk is of ongewenst, gebruik dan wekelijks de testfunctie van de betreffende alarmmelder. Bent u enige tijd onbereikbaar geweest door een uitgeschakelde semafoon of GSM, controleer dan zelf de status van uw alarmmelder door deze te bellen. Onbereikbaar zijn van semafoon of GSM kan worden veroorzaakt door een lege batterij of slechte ontvangst. Dit laatste komt vooral voor in de buurt van de grenzen met België en Duitsland. (zie ook hieronder Bel de alarmmelder na onweer ). Het testen van de accu s is bijzonder belangrijk. Doe dit door de netspanning van de betreffende apparaten af te halen. Registreer ook op welke datum accu s zijn aangeschaft. Als er geen automatische accustatusbewaking is, worden de accu s om de twee jaar vervangen. Let bij aankoop van nieuwe accu s eventueel op de houdbaarheidsdatum. Bel de alarmmelder na onweer Veel alarmmelders (telefoonkiezers) zijn voorzien van overspanningsbeveiligingen op ingangen en uitgangen waardoor de kans op beschadiging door inductie als gevolg van een blikseminslag minimaal is. De doormelding kan echter ook geblokkeerd raken door bijvoorbeeld een defecte telefoonlijn of telefooncentrale. Dit kunt u eenvoudig controleren door direct na onweer de kiezer op te bellen. De kiezer zal de oproep beantwoorden met de actuele alarmstatus, ook wanneer er geen alarm is. Antwoordt de kiezer niet, dan is er iets mis en kunt u er vanuit gaan dat er geen oproep zal komen als er daadwerkelijk een alarm optreedt. Controleer in dit geval regelmatig fysiek of op andere wijze de leefomstandigheden van de dieren totdat de alarminstallatie is gerepareerd. Onderhoud en ouderdom Sluit een contract af met een erkend installateur voor een jaarlijks onderhoud. Er geldt geen vaste termijn ten aanzien van de ouderdom van de apparatuur. De apparatuur is verouderd als onderdelen niet meer verkrijgbaar zijn in het reguliere verkoopkanaal. In dat geval moet u de apparatuur gaan vervangen. 8

9 5 Tot slot De richtlijnen en maatregelen in deze folder gelden in hun algemeenheid voor de meeste toepassingen van alarmsystemen. Maak echter bij elk punt de afweging of dit ook voor uw situatie geldt. Bepaalde gebruikssituaties vereisen afwijkende programmeringen. Lees daarom de gebruiksaanwijzing van uw alarmsysteem aandachtig door voor alternatieve mogelijkheden. Neem in geval van vragen contact op met uw installateur. Op de volgende bladzijde staat een overzicht van de in dit document genoemde preventiemaatregelen. Op de laatste bladzijde staan adres- en contactgegevens van een aantal betrokken organisaties. Er zijn geavanceerde beveiligingen van installatie en communicatielijnen mogelijk, zoals de DigiAlarmservice van ASB-Security. Stem uw specifieke wensen af met uw installateur. U kunt ook altijd contact opnemen met uw verzekeraar. 9

10 6 Overzicht van preventiemaatregelen Installatie Keuring elektrische installatie Onderhoud installatie Potentiaalvereffening Overbruggingsschakelaar op ventilatoren (ten minste op 70% van de ventilatiecapaciteit) Noodstroom op alarmeringssysteem Noodstroomaccu s elke 2 jaar vervangen Verbreekcontacten gebruiken op alarmingangen Geen andere stroomverbruikers op eindgroepen 400 V Detectiepunten Inkomen van automatisch noodstroomaggregaat Bij 230 V uitval van netspanning (op ventilator eindgroepen) Bij 400 V uitval van fase (of stuurspanning of door thermische beveiliging op ventilatoren) Uitval van frequentieregelaar Temperatuur Doormelding Overspanningsbeveiliging op voeding- en signaalzijde kiezer Gebruik bij voorkeur een analoge telefoonlijn voor de alarmverbinding Gebruik verschillende providers voor alarmlijn en huistelefoon Overspanningsbeveiliging op NT-kastje Alarmdoormelding naar ten minste 2 personen, bij voorkeur via semafoon en vervolgens naar huis- of GSM-telefoon Kiezer als eerste aansluiten Kiezer voorzien van automatische nummerherhaling Kiezer instellen op Reset door terugbellen ISDN-centrale voorzien van noodstroomvoorziening ISDN-centrale neemt te allen tijde voorrang Accu s van ISDN-centrale elke 2 jaar vervangen Back-up van de alarmkiezer via GPRS, GSM of IP Gebruik een beveiligde ADSL-splitter op telefoonlijnen waarop ook alarmmelders zijn aangesloten 10

11 7 Adressen Verbond van Verzekeraars Bezoekadres Bordewijklaan 2, 2591 XR Den Haag Postadres Postbus 93450, 2509 AL Den Haag T I KPN Postbus G Groningen T F I (Zakelijk: Midden- en Kleinbedrijf. trefwoord Semafonie) Unie van elektrotechnische ondernemers (UNETO), sectie bliksembeveiliging Postbus AD Zoetermeer T F E info@uneto-vni.nl I Kiwa NCP Groningenweg PV Gouda T E info.ncp@kiwa.nl I Euromessage B.V. Industrieweg MA IJsselstein T F E info@euromessage.nl I DigiAlarm/ASB-Security Boschdijk CL Eindhoven T F E info@asb.nl I Voor vragen m.b.t. Bouwbesluit en/of Wet Milieubeheer Rijksoverheid Postbus EA Den Haag T I Adesys BV Molenweer NR Wateringen T F E info@adesys.nl T 11