STIKSTOF & FOSFOR CURSUSBOEK NIEUWEGEIN

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "STIKSTOF & FOSFOR CURSUSBOEK NIEUWEGEIN"

Transcriptie

1 STIKSTOF & FOSFOR CURSUSBOEK NIEUWEGEIN 2017

2 Stichting Wateropleidingen, Oktober 2017 Nieuwegein Versie 6.1 Niets van deze uitgave mag worden verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt door middel van druk, fotokopie, microfilm, of op welke andere wijze dan ook, zonder voorafgaande toestemming van Stichting Wateropleidingen.

3 Inhoudsopgave 1 Inleiding, beleid Historie beleid en wetgeving N- en P-verwijdering Reductie fosfaatlozingen Reductie stikstoflozingen Huidige en toekomstige wetgeving en beleid Lozingenbesluit WVO stedelijk afvalwater Het huidige en toekomstige beleid Gevolgen van het beleid voor de waterkwaliteitsbeheerders Nieuwe ontwikkelingen Innovaties Milieu én Duurzaamheid Basisprincipes in de afvalwaterzuivering Rwzi s in Nederland schema s rwzi Aantal rwzi s in Nederland Industriële afvalwaterzuiveringsinstallaties Afvalwater: samenstelling en riolering Inleiding Afvalwater: samenstelling huishoudelijk afvalwater Afvalwater: aanvoerpatronen Afvalwater: verschillende rioolstelsels Afvalwater en industrie: andere samenstelling en patronen Processen van de zuivering Chemie Microbiologie Fysische chemie Rekenen aan processen Onderdelen van de zuivering Voorbezinking Het aerobe zuiveringsproces Slibbehandeling Stikstofverwijdering Inleiding Stikstof in (huishoudelijk) afvalwater Herkomst van stikstof Verschijningsvormen van stikstof in afvalwater Stikstof in effluent Biologische stikstofverwijdering Inleiding Verwijderingrendementen Afvoer via het spuislib Stikstofbalans Procescondities voor nitrificatie... 79

4 3.5.1 Aanwezigheid van nitrificeerders Aanwezigheid van ammonium Aanwezigheid van opgeloste zuurstof Watertemperatuur ph Groeiremmende stoffen Lange- en kortetermijneffecten bij nitrificatie Regelbare procesparameters Procescondities voor denitrificatie Aanwezigheid van nitriet- of nitraat-reducerende bacteriën Aanwezigheid van nitraat Afwezigheid van opgeloste zuurstof Aanwezigheid van organische stoffen (BZV) Watertemperatuur ph Aanwezigheid van groeiremmende stoffen Lange- en kortetermijneffecten bij denitrificatie Regelbare procesparameters Nitrificatie en denitrificatie in één proces Uitvoeringsvormen van actiefslib-systemen Inleiding Nitrificatie en denitrificatie gescheiden in plaats Nitrificatie en denitrificatie gescheiden in tijd Stikstofverwijdering in tweetraps-actiefslibsystemen Meting en regeling Algemeen Meetmethoden Regelingen Nazuivering van effluent gericht op de verwijdering van stikstof Fluidized bed Vastbedystemen Continu systemen Stikstofverwijdering en modeleren Behandeling van stikstofrijke (en fosfaatrijke) deelstromen Inleiding behandeling stikstofrijke deelstromen Fysisch-chemische methoden voor stikstofverwijdering in deelstromen Ammoniakstripping Ammoniumkristallisatie Biologische methoden voor stikstofverwijdering in deelstromen SHARON proces SHARON-ANAMMOX-proces CANON en DEMON Beinvloeding van het hoofdproces door de deelstroom via enting Behandeling fosfaatrijke deelstromen Fosforverwijdering Inleiding Fosfor in (huishoudelijk) afvalwater Wateropleidingen 2

5 5.2.1 Herkomst van fosfor Verschijningsvormen van fosfor in afvalwater Fosforverwijdering in conventionele systemen Biologische defosfatering Inleiding Principe, microbiologie en biochemie Principe Microbiologie en biochemie Uitvoeringsvormen Hoofdstroomproces Deelstroomproces Proces beïnvloedende factoren De praktijk van biologische defosfatering Anaerobe contacttijd Combinatie anaerobe tank en contacttank/selector Beschikbaarheid van vetzuren Fosfaatopname Fosfaatafgifte Slibverwerking Procesvoering Chemische defosfatering Principe Reactiemechanismen bij chemische defosfatering (Neven)effecten van chemische defosfatering Invloed op het zuiveringproces Invloed op het slibverwerkingproces Invloed op de effluentkwaliteit Uitvoeringsvormen chemische defosfatering Voor-precipitatie (hoofdstroom) Simultane precipitatie (hoofdstroom) Naprecipitatie (hoofdstroom) Precipitatie in deelstromen Combinaties van technieken Chemische defosfatering in de praktijk Chemicaliënkeuze Opslag- en doseerinstallaties Doseertechniek Procesvoering Combinaties Combinaties van biologische en chemische defosfatering Fosfaatbalansen Gecombineerde stikstof- en fosforverwijdering Invloed van defosfatering op stikstofverwijdering Chemische defosfatering Biologische defosfatering

6 8.5 Invloed van stikstofverwijdering op defosfatering Nitrificatie Denitrificatie Nieuwe technieken Aeroob korrelslib Membraanbioreactor Nieuwe sanitatie: urinescheiding Nabehandeling van effluent in een (zand)filter Helofytenfilter Kosten Belangrijke kosten in het proces Kosten van nutriëntenverwijdering Posten waarop bespaard kan worden Bijlagen Case Case 2 (vervolg op case 1) Case Case 4 (vervolg op case 3) Dimensionering rwzi Dimensionering rwzi Wateropleidingen 4

1.7 Innovatie Afsluitend... 16

1.7 Innovatie Afsluitend... 16 Inhoudsopgave 1 Inleiding en kader... 1 1.1 Waterzuivering: verleden, heden en toekomst... 1 1.2 Wie is verantwoordelijk voor de afvalwaterzuivering?... 3 1.3 Financiën en functioneren... 5 1.4 Belanghebbenden...

Nadere informatie

Techniek afvalwaterzuivering

Techniek afvalwaterzuivering Techniek afvalwaterzuivering Cursusboek Nieuwegein, 2013 w w w. w a t e r o p l e i d i n g e n. n l Stichting Wateropleidingen, september 2013 Groningenhaven 7 3433 PE Nieuwegein Versie 4.0 Niets van

Nadere informatie

1 Inleiding Leerdoelen... 21

1 Inleiding Leerdoelen... 21 Inhoudsopgave 1 Inleiding... 1 Leerdoelen... 1 1.1 De waterkringloop... 1 1.1.1 Eigenschappen van water... 1 1.1.2 Kringloop... 2 1.1.3 Waterbalans... 3 1.2 Het watersysteem... 4 1.3 Het waterbeheer...

Nadere informatie

1 Inleiding Leerdoelen... 19

1 Inleiding Leerdoelen... 19 Inhoudsopgave 1 Inleiding... 1 Leerdoelen... 1 1.1 Watersysteem en waterketen... 1 1.2 Actoren en belanghebbenden... 3 1.3 Natuurlijke processen O 2, N en P... 6 1.4 Verstoringen en effecten... 6 1.5 Waterzuivering...

Nadere informatie

Eindexamen scheikunde 1-2 vwo 2008-I

Eindexamen scheikunde 1-2 vwo 2008-I Anammox In deze opgave staat een bacteriële omzetting van ammoniumionen met nitrietionen centraal, de zogenoemde anammoxreactie. Bij deze opgave horen twee tekstfragmenten die zijn afgedrukt in de bijlage

Nadere informatie

Optimalisatie biologische afvalwaterzuivering

Optimalisatie biologische afvalwaterzuivering Optimalisatie biologische afvalwaterzuivering Innovatieve Stikstofverwijdering In Slachthuisafvalwater ir. Marc Feyten 24/03/2016 Onze referenties zijn onze visitekaartjes www.aaqua.be 2 1. Problematiek

Nadere informatie

Praktijk : Voorschrift bacterieel wateronderzoek

Praktijk : Voorschrift bacterieel wateronderzoek LTO42 Toets 5.1 Boek: Biologie voor het MLO. (zesde druk) H17, pag 347 t/m 350 H17, pag 354 t/m 357 H17, pag 362 t/m 373 (dit is hoofdstuk 16 van de vijfde druk, Blz 321-324, Blz 328-332, Blz 336-345)

Nadere informatie

Stikstofeis noodzaakt rwzi Dokhaven tot innovatie Waterkwaliteit > Afvalwaterbehandeling > Beschrijving van r.w.z.i.

Stikstofeis noodzaakt rwzi Dokhaven tot innovatie Waterkwaliteit > Afvalwaterbehandeling > Beschrijving van r.w.z.i. Page 1 of 5 home actualiteiten evenementen bedrijvengids archief zoeken adverteren abonneren colofon Redactie R. van Dalen Kopij Neerslag zenden aan: NVA, t.a.v. redactie Neerslag Postbus 70, 2280 AB Rijswijk

Nadere informatie

Toets 5.1 Waterzuivering (ppt + aanvullend lesmateriaal)

Toets 5.1 Waterzuivering (ppt + aanvullend lesmateriaal) LTO42 Toets 5.1 Waterzuivering (ppt + aanvullend lesmateriaal) Biologie voor het MLO. (zesde druk) H17, pag 347 t/m 350 H17, pag 354 t/m 357 H17, pag 362 t/m 373 (dit is hoofdstuk 16 van de vijfde druk,

Nadere informatie

2 De zuivering van afvalwater Typen bedrijfsafvalwater De zuivering in vogelvlucht Afsluiting 21

2 De zuivering van afvalwater Typen bedrijfsafvalwater De zuivering in vogelvlucht Afsluiting 21 Inhoud Voorwoord 5 Inleiding 6 1 Waterverontreiniging: aard en omvang 9 1.1 Oorzaken van de waterverontreiniging 9 1.2 Om welke stoffen gaat het? 10 1.3 Kengetallen van waterverontreiniging 12 1.4 Afsluiting

Nadere informatie

CENIRELTA: hoofdstroom-anammox op RWZI Rotterdam-Dokhaven

CENIRELTA: hoofdstroom-anammox op RWZI Rotterdam-Dokhaven CENIRELTA: hoofdstroom-anammox op RWZI Rotterdam-Dokhaven Stefan Geilvoet, Charlotte van Erp Taalman Kip, Olaf Duin (waterschap Hollandse Delta), Tim Hendrickx (Paques BV), Maaike Hoekstra (Technische

Nadere informatie

Slibverwerking. 1 Inhoud... 1

Slibverwerking. 1 Inhoud... 1 1 Inhoud 1 Inhoud... 1 2 Slibverwerking... 1 2.1 Biologische afvalwaterzuivering en slibproductie... 1 2.2 Slibverwerking... 2 2.3 Enkele voorbeelden van een slibverwerkingsketen... 4 2.3.1 Biologische

Nadere informatie

55e Vakantiecursus in Drinkwatervoorziening & 22e Vakantiecursus in Riolering en Afvalwaterbehandeling URINE APART INZAMELEN? Introductie Afvalwaterzuivering vindt zijn oorsprong in de behoefte om de stedelijke

Nadere informatie

KRW symposium 9 mei Epe. Anammox in de hoofdstroom: een quantum leap in stikstofverwijdering!

KRW symposium 9 mei Epe. Anammox in de hoofdstroom: een quantum leap in stikstofverwijdering! 1 KRW symposium 9 mei Epe Anammox in de hoofdstroom: een quantum leap in stikstofverwijdering! rwzi Dokhaven locatie pilotinstallatie 2 3 RWZI Dokhaven Grootste RWZI WSHD 560.000 v.e. 150 Capaciteit ca.

Nadere informatie

2 Achtergrondinformatie van het EssDe -proces Het EssDe -proces is een alternatief voor de conventionele stikstofverwijderingsroute 1.

2 Achtergrondinformatie van het EssDe -proces Het EssDe -proces is een alternatief voor de conventionele stikstofverwijderingsroute 1. Notitie Referentienummer Datum Kenmerk Versie 5 12 juli 2015 334159 Betreft Beschrijving EssDe en energiebalans t.b.v. MER oplegnotitie 1 Inleiding Vanwege het feit dat de gekozen oplossing voor de renovatie

Nadere informatie

Hogere techniek afvalwaterzuivering Module 2

Hogere techniek afvalwaterzuivering Module 2 Hogere techniek afvalwaterzuivering Module 2 Cursusboek Nieuwegein, 2013 w w w. w a t e r o p l e i d i n g e n. n l Stichting Wateropleidingen, december 2013 Groningenhaven 7 3433 PE Nieuwegein Versie

Nadere informatie

Nereda: van vinding tot internationale praktijktoepassing

Nereda: van vinding tot internationale praktijktoepassing Bart de Bruin, DHV Mark van Loosdrecht, TU Delft Cora Uijterlinde, STOWA Nereda: van vinding tot internationale praktijktoepassing Vanaf 2003 tot heden is door een intensieve Nederlandse samenwerking een

Nadere informatie

Waterkwaliteit 2: Natuur/chemie

Waterkwaliteit 2: Natuur/chemie Waterkwaliteit 2: Natuur/chemie Prof. ir. Hans van Dijk 1 Afdeling Watermanagement Sectie Gezondheidstechniek Inhoud hydrologische kringloop kwalitatief 1. regenwater 2. afstromend/oppervlaktewater. infiltratie

Nadere informatie

Nereda-technologie heeft steile leercurve

Nereda-technologie heeft steile leercurve Nereda-technologie heeft steile leercurve Helle van der Roest, Andre van Bentem (Royal HaskoningDHV), Cora Uijterlinde (STOWA), Ad de Man (Waterschapsbedrijf Limburg) De waterschappen die verantwoordelijk

Nadere informatie

Hoogbelaste voorzuivering afvalwater inventarisatie en bouwstenen voor het A-trap-procesontwerp

Hoogbelaste voorzuivering afvalwater inventarisatie en bouwstenen voor het A-trap-procesontwerp Hoogbelaste voorzuivering afvalwater inventarisatie en bouwstenen voor het A-trap-procesontwerp Kees Roest, Tessa van den Brand (KWR Watercycle Research Institute), Marcel Zandvoort (Waternet), Marthe

Nadere informatie

Praktische opdracht ANW Waterzuivering

Praktische opdracht ANW Waterzuivering Praktische opdracht ANW Waterzuivering Praktische-opdracht door een scholier 1612 woorden 3 maart 2006 6,9 59 keer beoordeeld Vak ANW Waterzuivering Inhoudsopgave 1. Water (over water zelf) 2. Riolering

Nadere informatie

Bert Bellert, Waterdienst. 5 september 2011

Bert Bellert, Waterdienst. 5 september 2011 Ammonium in de Emissieregistratie?! Natuurlijke processen, antropogene bronnen en emissies in de ER Bert Bellert, Waterdienst Ammonium als stof ook in ER??: In kader welke prioritaire stoffen, probleemstoffen,

Nadere informatie

AWZI Schiphol. Ervaringen met het DEMON-proces. Marthe de Graaff. 22 mei 2019

AWZI Schiphol. Ervaringen met het DEMON-proces. Marthe de Graaff. 22 mei 2019 AWZI Schiphol Ervaringen met het DEMON-proces Marthe de Graaff 22 mei 2019 AWZI Schiphol In eigendom vanaf 2004 3.000 5.000 m 3 /d afvalwater van: Passagiers Bedrijven Schiphol terrein Catering Fecaliën

Nadere informatie

Praktijktraject techniek afvalwaterzuivering

Praktijktraject techniek afvalwaterzuivering Praktijktraject techniek afvalwaterzuivering voorbeeldopdracht Nieuwegein, 2012 w w w. w a t e r o p l e i d i n g e n. n l Stichting Wateropleidingen, september 2012 Groningenhaven 7 3433 PE Nieuwegein

Nadere informatie

1 Module 5: Cluster afvalstromen en de verwerking ervan 3. 2 Installatie 1: Tankcleaninginstallaties 4

1 Module 5: Cluster afvalstromen en de verwerking ervan 3. 2 Installatie 1: Tankcleaninginstallaties 4 Inhoud 1 Module 5: Cluster afvalstromen en de verwerking ervan 3 2 Installatie 1: Tankcleaninginstallaties 4 3 Installatie 2: Afvalwaterzuiveringinstallaties 6 3.1 Mogelijke LOC-scenario s bij afvalwaterzuiveringinstallaties

Nadere informatie

Bepaling van het Biochemisch Zuurstofverbruik (BZV) in oppervlaktewater

Bepaling van het Biochemisch Zuurstofverbruik (BZV) in oppervlaktewater Bepaling van het Biochemisch Zuurstofverbruik (BZV) in oppervlaktewater april 2005 One Cue Systems Niets uit deze uitgave mag worden vermenigvuldigd en/of openbaar gemaakt zonder schriftelijke toestemming

Nadere informatie

Full scale de-ammonificatie in de waterlijn

Full scale de-ammonificatie in de waterlijn Full scale de-ammonificatie in de waterlijn 1 Met DEMON en EssDe Harm Baten Hoogheemraadschap van Rijnland Annette Buunen - Grontmij Nederland B.V. (part of Sweco) Full scale de-ammonificiatie in de waterlijn

Nadere informatie

De rol van modellen in het beheer van de waterkwaliteit case WEISS. Colloquium Duurzaam ruimtegebruik In Vlaanderen Antwerpen 23/03/2018

De rol van modellen in het beheer van de waterkwaliteit case WEISS. Colloquium Duurzaam ruimtegebruik In Vlaanderen Antwerpen 23/03/2018 De rol van modellen in het beheer van de waterkwaliteit case WEISS Colloquium Duurzaam ruimtegebruik In Vlaanderen Antwerpen 23/03/2018 Inhoud Proloog Waterkwaliteitsbeleid in Vlaanderen Rol van modellen

Nadere informatie

Zuivering van stedelijk afvalwater: stikstof en fosfor,

Zuivering van stedelijk afvalwater: stikstof en fosfor, Zuivering van stedelijk afvalwater: stikstof en fosfor, 1981-2017 Indicator 28 maart 2019 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens

Nadere informatie

Standpunt Nieuwe Sanitatie

Standpunt Nieuwe Sanitatie Standpunt Nieuwe Sanitatie Vastgesteld door het college van dijkgraaf en hoogheemraden op 12 juni 2012. Inleiding Over de manier van inzameling- en zuivering van huishoudelijk afvalwater ontstaan nieuwe

Nadere informatie

Zuivering van stedelijk afvalwater: stikstof en fosfor,

Zuivering van stedelijk afvalwater: stikstof en fosfor, Zuivering van stedelijk afvalwater: stikstof en fosfor, 1981-2014 Indicator 13 april 2016 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens

Nadere informatie

Grontmij. A fascinating company

Grontmij. A fascinating company Grontmij A fascinating company 1 Wie we zijn Grontmij Group Derde grootste multidisciplinair advies- en ingenieursbureau in Europa Voor duurzame infrastructuur & mobiliteit; industrie, water & energie

Nadere informatie

Basisopleiding Riolering Module 1

Basisopleiding Riolering Module 1 Basisopleiding Riolering Module 1 Cursusboek Nieuwegein, 2013 w w w. w a t e r o p l e i d i n g e n. n l Stichting Wateropleidingen, augustus 2013 Groningenhaven 7 3433 PE Nieuwegein Versie 1.1 Niets

Nadere informatie

Notitie. Inleiding. Belangrijke kostenposten. Groene weide

Notitie. Inleiding. Belangrijke kostenposten. Groene weide Notitie Aan : Dhr. Jan Lourens (Waterschap Rijn en IJssel) Van : Dr. ir. Wim Wiegant Datum : 23 augustus 2011 Kopie : Onze referentie : 9W3729.01/N00005/423160/Nijm Betreft : Nieuwe anti-afhaakregeling

Nadere informatie

LUCHTVERONTREINIGING EN -ZUIVERING

LUCHTVERONTREINIGING EN -ZUIVERING INHOUD Voorwoord 13 Inleiding 15 Indeling van milieuproblemen 19 Indeling van dit boek 19 Inleiding tot de Vlaamse milieuwetgeving voor bedrijven 19 Deel 1. LUCHTVERONTREINIGING EN -ZUIVERING 21 1. Inleiding

Nadere informatie

Verwijdering van fosfaat en stikstof op rioolwaterzuiverings-installaties, 2005

Verwijdering van fosfaat en stikstof op rioolwaterzuiverings-installaties, 2005 Publicatiedatum CBS-website: 26 april 2007 Verwijdering van fosfaat en stikstof op rioolwaterzuiverings-installaties, 2005 Tjerk ter Veen en Kees Baas Centraal Bureau voor de Statistiek Voorburg/Heerlen

Nadere informatie

COMMISSIE 0 Water (6 mei 2013)

COMMISSIE 0 Water (6 mei 2013) DATUM VERGADERING 23 ITieİ 2013 COMMISSIE 0 Water (6 mei 2013) BIJLAGE(N) 1 į AGENDAPUNTNUMMER Q ļ AAN DE VERENIGDE VERGADERING B1300177 INGEKOMEN STUKKEN: NOTITIE INZAKE DEMONSTRATIEPROJECT KOUDE ANAMMOX

Nadere informatie

Ketenanalyse RWZI s. Revisie Auteur Datum Toelichting 01. Reinoud Goudswaard

Ketenanalyse RWZI s. Revisie Auteur Datum Toelichting 01. Reinoud Goudswaard Ketenanalyse RWZI s Revisie Auteur Datum Toelichting 01. Reinoud Goudswaard 18-01-2013 Bij deze revisie is de CO 2 reductie door het toepassen van groene energie gekwantificeerd en is de techniek Nereda

Nadere informatie

Meet- en regeltechniek in het proces van zuiveren van afvalwater

Meet- en regeltechniek in het proces van zuiveren van afvalwater Meet- en regeltechniek in het proces van zuiveren van afval Inleiding Iedereen kent het gezegde: 'Beter hard geblazen, dan de mond gebrand'. Hieruit blijkt wel, dat onbewust het regelen en meten in dit

Nadere informatie

Doelmatige werking van zuiveringstechnische werken en grote lozers

Doelmatige werking van zuiveringstechnische werken en grote lozers Doelmatige werking van zuiveringstechnische werken en grote lozers Pag. 1 van 11 Inhoud 1 Inleiding 3 2 Bestaand beleid 3 3 Juridisch kader 3 3.1 Vergunningplicht 4 3.2 Doelmatige werking 4 4 Technische

Nadere informatie

De afvalwaterzuivering als energiefabriek

De afvalwaterzuivering als energiefabriek De afvalwaterzuivering als energiefabriek Joop Colsen Energiebesparing op RWZI s anno 2010 www.colsen.nl info@colsen.nl Introductie (1) Afvalwaterzuivering levert energie op: Door vergisting van biomassa

Nadere informatie

Praktijktraject Uitgebreide techniek afvalwaterzuivering

Praktijktraject Uitgebreide techniek afvalwaterzuivering Praktijktraject Uitgebreide techniek afvalwaterzuivering voorbeeldopdracht Nieuwegein, 2012 w w w. w a t e r o p l e i d i n g e n. n l Stichting Wateropleidingen, september 2012 Groningenhaven 7 3433

Nadere informatie

De klimaatneutrale waterketen

De klimaatneutrale waterketen De klimaatneutrale waterketen Jos Frijns Lelystad, 13 februari 2009 Klimaatverandering: adaptatie ja, maar ook mitigatie Belang van mitigatie voor watersector Gevolgen worden vooral zichtbaar in de waterketen,

Nadere informatie

Inzameling, transport en behandeling van afvalwater in Nederland. Situatie per 31 december 2012

Inzameling, transport en behandeling van afvalwater in Nederland. Situatie per 31 december 2012 Inzameling, transport en behandeling van afvalwater in Nederland Situatie per 31 december 2012 Inzameling, transport en behandeling van Afvalwater in Nederland Situatierapport 2012 ex artikel 16 van richtlijn

Nadere informatie

ONDERZOEK NAAR DE WATERKWALITEIT

ONDERZOEK NAAR DE WATERKWALITEIT ONDERZOEK NAAR DE WATERKWALITEIT Naam: Klas: Datum: 1 Situering van het biotoop Plaats: Type water: vijver / meer / ven / moeras/ rivier / kanaal / poel / beek / sloot / bron Omgeving: woonkern / landbouwgebied

Nadere informatie

Model gebaseerd regelen voor biologische rioolwaterzuivering

Model gebaseerd regelen voor biologische rioolwaterzuivering Model gebaseerd regelen voor biologische rioolwaterzuivering Eindrapport Eindrapport BWI Stage Floris Beltman Juni 2008 Model gebaseerd regelen voor biologische rioolwaterzuivering Eindrapport Eindrapport

Nadere informatie

Energie uit afvalwater

Energie uit afvalwater Energie uit afvalwater 15 november 2011 Giel Geraeds en Ad de Man Waterschapsbedrijf Limburg is een samenwerkingsverband van Waterschap Peel en Maasvallei en Waterschap Roer en Overmaas Onderwerpen Introductie

Nadere informatie

Constructeur/fabrikant: CBgroep Opvolgteam: MIRCON bvba

Constructeur/fabrikant: CBgroep Opvolgteam: MIRCON bvba De Luchtwasser Constructeur/fabrikant: CBgroep Opvolgteam: MIRCON bvba Ik plaats een nieuwe varkensstal en neem mee Aanvraag omgevingsvergunning/milieuvergunning 1. WAAR Ruimtelijke structuurplannen. 2.

Nadere informatie

Nutriënten: stikstof, fosfor. Assimilatie: opbouw van levend materiaal

Nutriënten: stikstof, fosfor. Assimilatie: opbouw van levend materiaal Nutriënten: sleutelrol bij de groei van organismen en het functioneren van ecosystemen Jos Verhoeven Assimilatie: opbouw van levend materiaal In de eerste plaats: Fotosynthese! 6 CO 2 + 6 H 2 O C 6 H 12

Nadere informatie

Dimensioneren civiele constructieonderdelen

Dimensioneren civiele constructieonderdelen Dimensioneren civiele constructieonderdelen Bijlage II in het kader project "Uitbreiding rwzi Numansdorp" voor course 15/16 Begeleiders namens: Hogeschool van Arnhem & Nijmegen Dhr. A.C. de Wit Waterschap

Nadere informatie

Ketenanalyse RWZI. opsteller

Ketenanalyse RWZI. opsteller Ketenanalyse RWZI Voor opsteller akkoord, Voor collegiale toets Voor vrijgave Naam P.T.M. Wouters M. van Rossum G. J. van de Pol Functie KAM-manager Procestechnoloog Algemeen directeur Datum 21-2-2017

Nadere informatie

grondstof? Afvalwater als Energie winnen uit afvalwater Verwijderen van medicijnen en hergebruik van meststoffen Veel mogelijkheden

grondstof? Afvalwater als Energie winnen uit afvalwater Verwijderen van medicijnen en hergebruik van meststoffen Veel mogelijkheden Afvalwater als grondstof? Energie winnen uit afvalwater Om energie uit afvalwater te winnen wordt het water van het toilet, eventueel gemengd met groente en fruitafval, vergist. Daarvoor worden een vacuümsysteem,

Nadere informatie

Organische vracht continue on-line bewaken. Peter-Jan van Oene, 8 november 2011, nieuwegein

Organische vracht continue on-line bewaken. Peter-Jan van Oene, 8 november 2011, nieuwegein Organische vracht continue on-line bewaken Peter-Jan van Oene, 8 november 2011, nieuwegein Waardeketen Organische stoffen TOC/CZV correlatie Inhoud Afvalwater karakteristiek zuivel-industrie Redenen om

Nadere informatie

Fosfor in en uit Afvalwater

Fosfor in en uit Afvalwater Fosfor in en uit Afvalwater Crystalactor Geestmerambacht. Foto: DHV Arnold Zilverentant Juni 2011 DHV 2011 All rights reserved Alleen voor intern gebruik DHV Groep Wereldwijd actief 5,500 medewerkers Verbonden

Nadere informatie

Groot onderhoud zandfilter AWZI De Groote Lucht

Groot onderhoud zandfilter AWZI De Groote Lucht Groot onderhoud zandfilter AWZI De Groote Lucht Onderwerp: Groot onderhoud zandfilter AWZI DGL Dossiernummer: 1092 1. Het investeringsplan voor groot onderhoud aan zandfilterinstallatie De Groote Lucht,

Nadere informatie

Nereda. Kosteneffectief, duurzaam, robuust en eenvoudig. Wie de technologie heeft, heeft de toekomst.

Nereda. Kosteneffectief, duurzaam, robuust en eenvoudig. Wie de technologie heeft, heeft de toekomst. Nereda Kosteneffectief, duurzaam, robuust en eenvoudig. Wie de technologie heeft, heeft de toekomst. Nationaal Nereda Onderzoeks Programma Werking Nereda is een innovatieve technologie voor biologische

Nadere informatie

Belasting van het oppervlaktewater vanuit riolering en rioolwaterzuivering,

Belasting van het oppervlaktewater vanuit riolering en rioolwaterzuivering, Belasting van het oppervlaktewater vanuit riolering en rioolwaterzuivering, 1990-2016 Indicator 1 oktober 2018 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met

Nadere informatie

Behandeling van Urine

Behandeling van Urine Lokaal FFinal l re en report pmobiel? Of toch centraal? Behandeling van Urine rapport 2010 w02 Behandeling van Urine, Lokaal en mobiel? Of toch centraal? STOWA 2010 w02 ISBN 978.90.5773.???.? stowa@stowa.nl

Nadere informatie

Uitgebreide techniek afvalwaterzuivering

Uitgebreide techniek afvalwaterzuivering Uitgebreide techniek afvalwaterzuivering Cursusboek Nieuwegein, 2014 w w w. w a t e r o p l e i d i n g e n. n l Stichting Wateropleidingen, januari 2014 Groningenhaven 7 3433 PE Nieuwegein Versie 4.0

Nadere informatie

vwo energie en materie 2010

vwo energie en materie 2010 vwo energie en materie 2010 De Noordzee Allerlei activiteiten en ingrepen van de mens hebben effect op het ecosysteem van de Noordzee. Zo is de aanvoer van zouten toegenomen door de landbouw en als gevolg

Nadere informatie

1. De relativiteit van de effluentkwaliteit

1. De relativiteit van de effluentkwaliteit 1. De relativiteit van de effluentkwaliteit 1. Water zuiveren = normen nastreven Basis uitdaging voor meeste sectoren (Nieuwe wetgeving: micropolluenten, ZM, ) 2. Filosofie van Pantarein, water zuiveren

Nadere informatie

Afwegingen bij Afvalwaterzuivering

Afwegingen bij Afvalwaterzuivering Afwegingen bij Afvalwaterzuivering Rijkswaterstaat Ministerie van Infrastructuur en Milieu De uitgangspunten voor de bescherming van het milieu tegen verontreiniging door de lozing van afvalwater zijn

Nadere informatie

Eindexamen scheikunde 1-2 vwo 2008-I

Eindexamen scheikunde 1-2 vwo 2008-I Broom Het water van de Dode Zee bevat vele opgeloste zouten waaronder bromiden. Door dit water onder invloed van de zon gedeeltelijk te laten verdampen wordt de bromide-concentratie groter en uiteindelijk

Nadere informatie

AWZI Schiphol Aërobe zuivering van industrieel afvalwater

AWZI Schiphol Aërobe zuivering van industrieel afvalwater AWZI Schiphol Aërobe zuivering van industrieel afvalwater A 50-FL1230 50-V1200 50-XV1202 50-HV1217 50-HV1218 903.401-011 REGENERATION 903.401-009 1201 1202 0-PI 205 1202 WBA 1206 1206 50-XV1206 SBA CIRCULATION

Nadere informatie

Belasting van het oppervlaktewater vanuit riolering en rioolwaterzuivering,

Belasting van het oppervlaktewater vanuit riolering en rioolwaterzuivering, Belasting van het oppervlaktewater vanuit riolering en rioolwaterzuivering, 1990-2017 Indicator 1 oktober 2019 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met

Nadere informatie

Eindexamen scheikunde 1 vwo 2008-I

Eindexamen scheikunde 1 vwo 2008-I Vrije vetzuren in olijfolie lijfolie bestaat voornamelijk uit glyceryltri-esters. Dit zijn esters van glycerol en vetzuren. De oudste manier om olie uit olijven te winnen, is via mechanische weg. Het sap

Nadere informatie

AËROOB KORRELSLIB- TECHNOLOGIE

AËROOB KORRELSLIB- TECHNOLOGIE PILOT-ONDERZOEK NAAR DE TOEPASSING VOOR DE BEHANDELING VAN Final HUISHOUDELIJK report AFVALWATER AËROOB KORRELSLIB- TECHNOLOGIE RAPPORT 2005 35 AËROOB KORRELSLIBTECHNOLOGIE PILOT-ONDERZOEK NAAR DE TOEPASSING

Nadere informatie

25 Jaar Statistiek Zuivering van afvalwater in vogelvlucht

25 Jaar Statistiek Zuivering van afvalwater in vogelvlucht Publicatiedatum CBS-website Centraal Bureau voor de Statistiek oktober 6 Jaar Statistiek Zuivering van afvalwater in vogelvlucht Tjerk ter Veen, Ronnie Huwaë en Kees Baas Centraal Bureau voor de Statistiek,

Nadere informatie

2. Het optimaliseren van de fosfaatverwijdering

2. Het optimaliseren van de fosfaatverwijdering Vergaande biologische fosfaatverwijdering in de waterlijn bij de rwzi Almelo-Vissedijk 1. Inleiding In het kader van de eutrofiëringsbestrijding in Nederland heeft de Werkgroep Actieplan Defosfateren (WAD)

Nadere informatie

Indien er onduidelijkheden zijn betreffende de vraagstelling, meld deze dan om verwarring te voorkomen.

Indien er onduidelijkheden zijn betreffende de vraagstelling, meld deze dan om verwarring te voorkomen. TU Delft Faculteit der Civiele Techniek en Geowetenschappen Subfaculteit Civiele Techniek Sectie Gezondheidstechniek Tentamen CT3420 Gezondheidstechniek Datum : 4 april 2007 Tijd : 14.00 17.00 Er zijn

Nadere informatie

Afvalwater zuiveren Bezoek Wageningse Alumnivereniging 22 april 2014

Afvalwater zuiveren Bezoek Wageningse Alumnivereniging 22 april 2014 Afvalwater zuiveren 1970-2030 Bezoek Wageningse Alumnivereniging 22 april 2014 Even voorstellen: Mathijs Oosterhuis (T32, 1993) Specialisatie: milieutechnologie 1999-2003 TNO-MEP 2003-heden Waterschap

Nadere informatie

Ons land wordt gezien als speeltuin

Ons land wordt gezien als speeltuin 8 AFVALWATERHOOGLERAAR JULES VAN LIER OVER DUURZAME ANAEROBE ZUIVERING Ons land wordt gezien als speeltuin TEKST HANS KLIP FOTOGRAFIE MARCEL MOLLE J JULES VAN LIER 9 WE ZETTEN IN OP HET VERSNELLEN VAN

Nadere informatie

MIRA-T Kwaliteit oppervlaktewater. Belasting van het oppervlaktewater met zuurstofbindende stoffen en nutriënten DPSIR

MIRA-T Kwaliteit oppervlaktewater. Belasting van het oppervlaktewater met zuurstofbindende stoffen en nutriënten DPSIR Belasting van het oppervlaktewater met zuurstofbindende stoffen en nutriënten belasting oppervlaktewater (1995=100) 120 100 80 60 40 P landbouw N landbouw N huishoudens P huishoudens CZV huishoudens N

Nadere informatie

Bacteriële ijzer reductie

Bacteriële ijzer reductie Bacteriële ijzer reductie Een aantal bacteriën zijn in staat om ferri ijzer te reduceren. Dit gebeurt bv in sedimenten van meren. Dit gereduceerde ijzer kan dan worden getransporteerd over zelfs grote

Nadere informatie

Helofytenfilters voor N+P verwijdering en andere toepassingen. Studiedag Rietveldfilters in de Praktijk Johan Blom 4 november 2012

Helofytenfilters voor N+P verwijdering en andere toepassingen. Studiedag Rietveldfilters in de Praktijk Johan Blom 4 november 2012 Helofytenfilters voor N+P verwijdering en andere toepassingen Studiedag Rietveldfilters in de Praktijk Johan Blom 4 november 2012 Waar hebben we het over? Inventarisatie van Ecofyt: >800 helofytenfilters

Nadere informatie

Waterbeheer in de autoindustrie

Waterbeheer in de autoindustrie STUDIEDAG 8 JUNI 99 International Association on Water Quality Waterbeheer in de autoindustrie Deel I Deel II Deel III Waterhergebruik in de autoindustrie : Globale waterbalans : verbruik, lozing & recuperatie

Nadere informatie

SKIW / KNW - Symposium

SKIW / KNW - Symposium SKIW / KNW - Symposium Waterzuivering bij BASF Antwerpen en ervaring met inhibitie van actief slib. Steven Meul 31 mei 2018 1 31.05.2018 SKIW / KNW - Symposium Waterbeheer bij BASF Antwerpen Verschillende

Nadere informatie

SHARON, EFFLUENTKWALITEIT, ALTERNATIEVEN EN MARKTPOTENTIE REJECTIEWATERBEHANDELING GEËVALUEERD

SHARON, EFFLUENTKWALITEIT, ALTERNATIEVEN EN MARKTPOTENTIE REJECTIEWATERBEHANDELING GEËVALUEERD SHARON, EFFLUENTKWALITEIT, ALTERNATIEVEN EN MARKTPOTENTIE REJECTIEWATERBEHANDELING GEËVALUEERD 20 SHARONEFFLUENTKWALITEIT, ALTERNATIEVEN EN MARKTPOTENTIE REJECTIEWATERBEHANDELING GEËVALUEERD RAPPORT 2004

Nadere informatie

NN e. MODELVORMING EN OPTIMALISATIE VAN BIOLOGISCHE DEFOSFATERING VAN AFVALWATER Ontwikkeling van een metabool model

NN e. MODELVORMING EN OPTIMALISATIE VAN BIOLOGISCHE DEFOSFATERING VAN AFVALWATER Ontwikkeling van een metabool model NN31085 94-08 3 e r i o o l w a t e r - z u i v e r i n g s i n r i c h t i n g e n rwzi 2000 MODELVORMING EN OPTIMALISATIE VAN BIOLOGISCHE DEFOSFATERING VAN AFVALWATER Ontwikkeling van een metabool model

Nadere informatie

Project Waterschoon. Onderzoeksfacet: Effectiviteit Verwerkingssysteem. Nieuwsbrief Verwerking van zwart- en grijswater

Project Waterschoon. Onderzoeksfacet: Effectiviteit Verwerkingssysteem. Nieuwsbrief Verwerking van zwart- en grijswater Project Waterschoon Onderzoeksfacet: Effectiviteit Verwerkingssysteem Nieuwsbrief Verwerking van zwart- en grijswater Liesbeth Wiersma Mei 213 Inleiding Half december 212 is er een nieuwsbrief rondgestuurd

Nadere informatie

De hoogwaardige zuivering van afvalwater papierfabrieken Eerbeek

De hoogwaardige zuivering van afvalwater papierfabrieken Eerbeek De hoogwaardige zuivering van afvalwater papierfabrieken Eerbeek De drie oprichters van IWE Binnen modern en duurzaam ondernemerschap past het niet om het milieu onnodig te belasten. Een besef dat nu wijdverbreid

Nadere informatie

Figuur 1 Zuiveringsinstallatie

Figuur 1 Zuiveringsinstallatie Richtlijn 91/271/EEG: Situatierapport ex artikel 16 Nederland, situatie op 31 december 1998 Inzameling, transport en behandeling van afvalwater in Nederland Bij allerlei activiteiten in huis en bedrijf

Nadere informatie

Een update van de EmissieRegistratie. Erwin Roex

Een update van de EmissieRegistratie. Erwin Roex Een update van de EmissieRegistratie Erwin Roex Chemische waterkwaliteit in Nederland Vergeleken met rest van Europa Bron: EEA, 2018 En zonder ubiquitaire stoffen Bron: EEA, 2018 Bronnen volgens Natuur

Nadere informatie

Voor het tijdelijk verruimen van lozingsnorm Totaalstikstof gedurende verbouwingswerkzaamheden van RWZI Amstelveen, Machineweg 26 te Amstelveen

Voor het tijdelijk verruimen van lozingsnorm Totaalstikstof gedurende verbouwingswerkzaamheden van RWZI Amstelveen, Machineweg 26 te Amstelveen Waternet, sector Afvalwater Datum 31 oktober 2017 Objectcode W-17.00573 Kenmerk 17.105905 Maatwerkbesluit Voor het tijdelijk verruimen van lozingsnorm Totaalstikstof gedurende verbouwingswerkzaamheden

Nadere informatie

AGENDAPUNT 9 ONTWERP. Onderwerp: Krediet renovatie rwzi De Meern Nummer: 568495. Voorstel. Het college stelt u voor om

AGENDAPUNT 9 ONTWERP. Onderwerp: Krediet renovatie rwzi De Meern Nummer: 568495. Voorstel. Het college stelt u voor om VOORSTEL AAN HET ALGEMEEN BESTUUR AGENDAPUNT 9 Onderwerp: Krediet renovatie rwzi De Meern Nummer: 568495 In D&H: 16-07-2013 Steller: Tonny Oosterhoff In Cie: BMZ 03-09-2013 Telefoonnummer: (030) 6345726

Nadere informatie

Verwijdering van fosfaat en stikstof door rioolwaterzuiveringsinstallaties, Marnix de Zeeuw en Kees Baas

Verwijdering van fosfaat en stikstof door rioolwaterzuiveringsinstallaties, Marnix de Zeeuw en Kees Baas Verwijdering van fosfaat en stikstof door rioolwaterzuiveringsinstallaties, 2008 109 Marnix de Zeeuw en Kees Baas Publicatiedatum CBSwebsite: 18 mei 2010 Verklaring van tekens. = gegevens ontbreken * =

Nadere informatie

AFVALWATERLEIDINGEN IN DE PROVINCIE GRONINGEN: de HOWA en de VKA. H.M. Westra C I039~

AFVALWATERLEIDINGEN IN DE PROVINCIE GRONINGEN: de HOWA en de VKA. H.M. Westra C I039~ AFVALWATERLEIDINGEN IN DE PROVINCIE GRONINGEN: de HOWA en de VKA H.M. Westra C I039~ Afvslwsterleidingen in de provincie Groningen AFVALWATERLEIDINGEN IN DE PROVINCIE GRONINGEN: de HOWA en de VKA Milieukunde

Nadere informatie

Grijs Water Recuperatie. Rik Daneels

Grijs Water Recuperatie. Rik Daneels Grijs Water Recuperatie Rik Daneels Water in de stad, vandaag Water in de stad, vandaag Vlaanderen: Waterhuishouding lijkt in orde Maar: Grondwaterreserves onder druk!!! Gezamelijke acties vereist Alternatieve

Nadere informatie

Algemene fysisch-chemische kwaliteit oppervlaktewater KRW, 2009

Algemene fysisch-chemische kwaliteit oppervlaktewater KRW, 2009 Algemene fysisch-chemische kwaliteit oppervlaktewater KRW, 2009 Indicator 3 juni 2014 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt

Nadere informatie

PACCO-PARAMETERS DO - DOSSOLVED OXYGEN EC- DE ELEKTRISCHE CONDUCTIVITEIT ORP- DE REDOXPOTENTIAAL T - DE TEMPERATUUR. PaccoParameters

PACCO-PARAMETERS DO - DOSSOLVED OXYGEN EC- DE ELEKTRISCHE CONDUCTIVITEIT ORP- DE REDOXPOTENTIAAL T - DE TEMPERATUUR.   PaccoParameters PACCO-PARAMETERS PH DO - DOSSOLVED OXYGEN EC- DE ELEKTRISCHE CONDUCTIVITEIT ORP- DE REDOXPOTENTIAAL T - DE TEMPERATUUR PH De ph geeft de zuurtegraad van het water weer. Ze varieert doorgaans op een schaal

Nadere informatie

DEMONSTRATIEPROJECT D ECENTRALE AFVALWATERZUIVERING

DEMONSTRATIEPROJECT D ECENTRALE AFVALWATERZUIVERING DEMONSTRATIEPROJECT D ECENTRALE AFVALWATERZUIVERING D ECENTRALE AFVALWATERZUIVERING INLEIDING Landustrie Sneek BV bezit een ruime hoeveelheid kennis en ervaring in het transporteren en behandelen van riool-

Nadere informatie

DE INVLOED VAN INTERNE STROMEN OP DE STIKSTOF HUISHOUDING BIJ RWZI'S

DE INVLOED VAN INTERNE STROMEN OP DE STIKSTOF HUISHOUDING BIJ RWZI'S I5ZC3b 20 0 A1J1(E rn L BIBL)THEK J DE INVLOED VAN INTERNE STROMEN OP DE STIKSTOF HUISHOUDING BIJ RWZI'S Werkdocument RWZI 2000 91-05W )onst Bnn-waterefl Ri.A Mrart 4-6 224 AC Postbus 17 8200 AA Lelystad

Nadere informatie

INHOUD. Voorwoord 13. Inleiding 15 Indeling van milieuproblemen 19 Indeling van dit boek 19 Inleiding tot de Vlaamse milieuwetgeving voor bedrijven 19

INHOUD. Voorwoord 13. Inleiding 15 Indeling van milieuproblemen 19 Indeling van dit boek 19 Inleiding tot de Vlaamse milieuwetgeving voor bedrijven 19 INHOUD Voorwoord 13 Inleiding 15 Indeling van milieuproblemen 19 Indeling van dit boek 19 Inleiding tot de Vlaamse milieuwetgeving voor bedrijven 19 Deel 1. LUCHTVERONTREINIGING EN -ZUIVERING 23 1. Inleiding

Nadere informatie

Basisopleiding Riolering Module 2

Basisopleiding Riolering Module 2 Basisopleiding Riolering Module 2 Cursusboek Nieuwegein, 2012 w w w. w a t e r o p l e i d i n g e n. n l Stichting Wateropleidingen, november 2012 Groningenhaven 7 3433 PE Nieuwegein Versie 5.1 Niets

Nadere informatie