installaties in de maak

Transcriptie

1 . --" -- t... ~ APK e. VNG eist periodieke inspectie. APK voor woningjosbijman installaties in de maak De veiligheidsrisico's van woninginstallaties lijken toe te nemen. Met een aantal calamiteiten als katalysator is door Vrom duidelijkheid geschapen over het toezicht op de veiligheid van elektra- en gasinstallaties. Tevens is een verplichte periodieke keuring in de maak, jets waar Uneto-VN allanger voor pleit. Samen met een aantal partners is zij al begonnen een APK voor woningen op te zetten. Jaarlijks overlijden in Nederland naar schatting ongeveer tien Tot begin jaren negentig controleerden de nutsbedrijven de elektra- en gasinstallaties de woning alvorens ze overgin- gen tot levering van gas of elektriciteit [2]. Bij de gemiddelde bewoningsduur leidde dit systeem tot een controlefrequen- tie van eens per 7 jaar: Soms werden bestaande installaties mensen aan de gevolgen van koolmonoxidevergiftiging. Ook zijn er regelmatig meldingen van explosies en brand door gaslekkages en kortsluiting in de elektrische installatie. En wat te zeggen van het artikel in ntech van februari jl. waarin melding wordt gemaakt van circa stalen gasleidingen ook periodiek per wijk gecontroleerd als daartoeaanleiding was. Er bestond een adequaat werkend systeem waarin EnergieNed (het samenwerkingsverband van de netbeheer- ders) en de erkende installateurs en waaroorginstallateurs die in Castricum dreigen doorte roesten []. Het maakt duidelijk dat de risico's door koolmonoxidevergiftiging, brand, elektrocutie en explosies in woningen door onveilige installaties kunnen toenemen. Dit bevestigen on- derzoekenvan zo~el Vrom (2003) als het Eindhovens ener- VROEGER WAS HET BET~R.. (gas en elektriciteit) een belangrijke rol vervulden. De vakgiebedrijf NRE (2003/2004). bekwaamheid van de installateurs werd'voorts bevorderd Wie is er nu verantwoordelijk voor de veiligheid van de ruim 6 miljoen woonhuisinstallaties? De verantwoordelijkheid ligt, op basis van het Burgerlijk Wetboek en de Woning- wetprimair bij de eigenaar: Deze moet zorgen voor een vei- lige elektra- en gasinstallatie. Deze verantwoordelijkheid is duidelijk. Minder duidelijk was wie er verantwoordelijk is voor het toezicht op dele verantwoordelijkheid. door de eisen voor vakbekwaamheid in de Vestigingswet voor installatiebedrijven. Sinds het begin van de jaren negentig is met de liberalisering van de energiesector de inspectie door de energiebedrijven sterk afgebouwd. De controletaak, die volgens artikel 100 van de woningwet form eel bij de gemeenten zou liggen, 308 april gasinstallatie.. Verschillende onderzoeken geven aan dot de veiligheidsrisico's in woningen kunnen worden ver/aagd door een periodieke keuring van de e/ektra- en werd niet ingevuld. Oak zijn sinds 1996 de eisen voor vakg,o >- 02 "'" UJ Q &

2 ",,- i waarschijnlijk alleen de hoogstnoodzakelijke maatregelen nemen. Doet men het vanuit een rendementsoogpunt dan zullen met name de punten in het advies die het rendement verbeteren worden aanpakt. Bij een motief vanuit de milieu- ethiek zal men veel maatregelen nemen, terwijl bij de motivatie imagovoordeel de zichtbare en communiceerbare maatregelen de nadruk krijgen. CERTFCERENDE NSTELLNGEN Het ligt in de bedoeling om bij overheidsgebouwen het energiecertificaat dat wordt verkregen bp basis van het EPA-U, oak een fysieke plaats in het gebouw te geven. 'Bijvoorbeeld bij de receptie', zegt Blankestijn. 'Het wordt waarschijnlijk een label vergelijkbaar met de witgoedbranche.' basis van maatregelen uit het EPA-U is een besparing op de energierekening van twee tot drie euro per vierkante meter te boeken, zo luidt de verwachting ervaringen Op van Novem. De eerste komen in maart beschikbaar; waama naar verwachting van het agentschap nag in het eerste kwartaal van dit jaar de officiele introductie weg naar verplichting. plaatsheeft. Daama voigt de Novem hoopt dat partijen al voor de verplichte invoeringsdatum het instrument voor een installatiebedrijf om goed beslagen ten ijs te kamen', zegt Van Eck. Twaalf certificerende ter hand nemen. 'Dit geeft de tijd instellingen gaan ge"jnteresseerde installatiebedrijven onderwerpen aan een EPA-U-toets. De adviseurs daaruit verkregen, worden periodiek gecontroleerd op hun kennis en kunde. De tijd tot verplichting van de EPA-U (4 januari 2006) lijkt lang, maar dat is die niet volgens Novem. Van Eck: 'Na de pilots hebben we nag een jaar om alles rand te krijgen. De wijzigingen naar aanleiding van de pilots, de kwaliteitsborging van de adviezen en de ontwikkeling van een overdrachtregeling voor de certificaten.' Hoeveel moet een EPA-U gaan kosten? Blankestijn: 'n de woningmarkt hebben we wel een adviesprijs voor een EPA neergezetmaar dat doen we voor de utiliteit niet. De prijs is namelijk sterk afhankelijk van de complexiteit en de grootte van het gebouw en zodoende is er nauwelijks een eensluidende adviesprijs te geven. Maar als ik een inschatting moet geven, denk ik dat de meeste prijzen van een EPA-U tussen de en euro zullen liggen.' nstallatiebedrijyen die meer willen weten of zich voor trainingen en/of certificering willen aanmelden kunnen terecht bij.j branchevereniging Uneto-VN.. Ronald Bruins ;s werl<zaam by Lens;nk Van Berkel Communicade. april 307

3 , - bekwaamheid voor gastechnische installateurs uit de Vestigingswet verdwenen. Het gevolg van dit alles is dat er twijfels ontstonden over de controle- en toezichtfunctie op de veiligheid van elektra- en gasinstallaties en dat buiten het gekwalificeerde circuit in toenemende mate met te weinig kennis aan gas- en elektriciteitsinstallaties wordt gewerkt (bijvoorbeeld door doe-het-zelvers). VERANTWOORDELljKHED TOEZCHT i Minister Dekker van Vrom heeft begin 2004 met een brief naarde Tweede Kamer duidelijk gemaakt dat de eerstelijnsverantwoordelijkheid voor het toezicht op de veiligheid van de woninginstallaties ligt bij de gemeenten.hiervoor zijn in- middels bestuurlijke afspraken gemaakt tussen het ministerie!: van Vrom, EZ en ~e vereniging van Neder!andse gemeenten P (VNG). n dele brief wordt aangegeven dat de VNG de ver- -.. antwoordelijkheid voor het toezicht op elektra- en gasinstal- 2. De publicatie van de resultaten van her NRE onderzoek op 18 maart fl. trok landelijke laties op zich nemen. Gezien de voorgaande situatie is dit be!angstelling. (fota: NRE) feitelijk een nieuwe taak. Zij doen dit echter wet onder bepaalde voorwaarden. De belangrijkste voorwaarde luidt: 'De de vraag tenaanzien van de verantwoordelijkheid werd aconzekerheden van het toezicht moeten sterk worden gere- tueel. Om de juiste acties te kunnen nemen zijn twee on- 1\ duceerd in een systeem waarin de eigenaar van het pand derzoeken uitgevoerd naar de huidige de stand van zaken z.elf zijn verantwoordelijkheid neemt, er een verplichte keu- over de veiligheid van elektra- en gasinstallaties in woningen. : ring wordt ingevoerd en er een gecertificeerde keuring be- staat'. Deze voorwaarde is mede de aanleiding tot het initia- elektra- en gasinstallaties in de vvoning' van begin 2003, ge'itier wat moet leiden tot een APK voorwoningen. Om de risico's in de kwaliteit van gas- en elektravoorzienin- gen op de korte termijn te beperken, zal in eerste instantie een verplichte keuring van evidente risicowoningen worden ingevoerd. Het is hierbij van cruciaal belang om te komen tot een goede definitie van het begrip 'risicowoningen'. Lig- ging en ouderdom zullen naast de aard van het gebruik er van, zoals kamerverhuur; criteria vormen. De kosten voor de keuring en eventuele herstelkosten zijn voor rekening van eigenaar: Op basis van nader onderzoek naar de verschillende aspec- ten die met veiligheid en gezondheid van bewoners in de van de installaties (gebreken en onderhoud), de mate en inwoning te maken hebben en op basis van risicoanalyses, vloed van (on)deskundigheid bij het installeren, een beoorwordt bepaald of en zo ja, in welk tempo er ook voor ande- deling van de risico's en afsluitende een analyse van de more woningen, een verpjichte keuring moet komen. Stand van zaken vei/igheid Waarom is er nu dele aandacht voor de woninginstallatie. Het eerste onderzoek betrof de 'Risico-analyse veiligheid nitieerd door het ministerie van Vrom en is vooral geba- seerd op statistisch onderzoek. Het tweede, op veldwerk gericht onderzoek is uitgevoerd door Energiebedrijf NRE uit Eindhoven. RSCO-ANALYSE ELEKTRA- EN GASNSTALLATES De doelstelli.ng van het eerste onderzoek was drieledig. Naast de aard en emst van de risico's en de toekomstige ontwikkeling hiervan wilde men i.n beeld brengen welke maatregelen moeten worden getroffen. Binnen het onder- zoek is gekeken naar de ongevallenstatistiek. de veiligheid gelijk te nemen maatregelen. Voor de analyse van de ongevallenstatistiek is gekeken naar beschikbare cijfers over oor- zaken van ongevallen. Hieruit kan worden geconcludeerd dat er jaarlijks circa acht tot twaalf doden te betreuren zijn De in het kader genoemde gasexplosies hebben hier zeker als gevolg van ongelukken met gasinstallaties. De hoofdoor- aan bijgedragen. Ondanks het feit dat dele ontploffingen zaak is koolmonoxidevergiftiging. Door brand vanwege kort- 1 achteraf niet toe te schrijven zijn aan de woninginstallatie sluiting wordt crrca een dodelijk ongefuk ingeschat en door heeft het we! een katalyserende werkjng gehad. Met name ongelukken door het werken aan de elektra-installatie ook april 309

4 . - r Tabe!. Samenvatting criteria inspecties. nog eens circa een a twee doden. ngeschat wordt dat er verwarmingsinstallatie. Uit de inspectieresultaten blijkt nameper jaartot circa 54 mensen in het ziekenhuisworden opge- lijk een duidelijke relatie tussen het jaarlijks onderhoud en nomen door ongelukken met de elektra- (twee a negen) en de veiligheidsrisico's. n het onderzoek zijn vijfhonderd voorgasinstallaties (35 a 45). Op grond van dit onderzoek is geen oorlogse woningen en vijfhonderd woningen van recentere stijgende tendens waargenomen. Ook is geconcludeerd dat datum ge'jnspecteerd, waaroij geen onderscheid is gemaakt in 1995 ten opzichte van 1973 de installaties niet onveiliger tussen huur- en koopwoningen. De samenstelling van de gezijn geworden en dat er een groeiend veiligheidsrisico zou kozen woningen is representatief voor de Nederlandse situzijn. Dit laatste wordt echter ook niet uitgesloten. atie. De inspectie bekijkt de gehele woninginstallatie waaroij de gas-, elektra- en waterinstallaties integraal worden mee- Aanbevelingen genomen. Bij het onderzoek is al vooruitgelopen op een Dit onderzoek geeft geen indicatie om belangrijke maat- mogelijke APK-keur: De duizend gekeurde woningen konden schappelijke kosten te maken ten aanzien van de veiligheids- clan ook het APK-keur krijgen, worden afgekeurd en eventurisico's. Wel werd aanbevolen voorlichting op te starten en eel worden afgesloten. Bij afsluiting zijn waar mogelijk alleen monitoring uit te voering. Vrom is reeds gestart met het ver- toestellen afgesloten, indien noodzakelijk de gehele installazorgen van voorlichting, lie de actie 'Gezond en veilig wo- tie. Bij afkeur is er geen urgentie voor afsluiten maar krijgt nen'. Dit is vooral belangrijk om de burger bewust te maken de bewoner wel advies om tot reparatie of aanpassing over van zijn verantwoordelijkheid. Maar ook om ongelukken te gaan. Gedurende de uitvoering van het onderzoek is ge-, door foutief gebruik tegen te gaan. Om het juiste kwaliteits- publiceerd over het afsluiten van woningen. Ten gevolge beeld van de woninginstallatie te krijgen wordt een monito- hiervan hebben een aantal particulieren medewerking aan ringtraject in de vorm van een steekproefsgewijze periodie- het onderzoek geweigerd, waardoor het aantal afsluitingen ke inspectie aanbevolen, waaroij vooral naar de risicovolle waarschijnlijk lager is uitgevallen en het onderzoek mogelijk woningen moet worden gekeken. Een duidelijke registratie een positiever beeld geeft van de werkelijkheid. Het doel van de ongevallen wordt eveneens aanbevolen. ONDERZOEK NRE n september 2003 besloten de gemeente Eindhoven en Onderzoeksresultaten NRE was de inspectie per woning binnen een uur uit te voeren. Een deel van de criteria wordt in tabel weergegeven. NRE Netwerk de staat van de veiligheid bij woningen vast te Belangrijk punt van aandacht binnen het onderzoek is de stellen. Het doel was gegevens te verzamelen over en het leeftijd van de woning geweest. Op basis hiervan werden de vaststellen van de veiligheidssituatie voor wat betreft wo- meeste woningen getest. Tabel 2 geeft de aantallen woninninginstallaties. En dit zowel voor de lokale situatie en om gen per bouwperiode weer: n tabel 3 wordt aangegeven bruikbare praktijkgegevens aan te leveren voor een landelij- hoeveel procent van de woningen is goedgekeurd. Dit was ke discussie. Een afgeleide doelstelling was een methodiek in het algemeen leer laag. Circa 75 procent zou geen APKte ontwikkelen omdeze veiligheid te beheersen. keur ontvangen. Zeven procent van de woningen werdzelfs 18 maart jl. zijn de resultaten gepubliceerd. Belangrijkste volledig of gedeeltelijk afgesloten van energielevering (tabel conclusie van het onderzoek is de wenselijkheid van een pe- 4 en 5). Slechts een kwart van de woningeneigenaren pleegt riodieke inspectie waaroij dele keuring wordt gecombineerd jaarlijks onderhoud. met de jaarlijkse onderhoudsbeurt van de warmwater- en Slecht onderhoud van gastoestellen is een reden om af te 31 0 april

5 ., - "' Tabe/2.Aantal gekeurde huizen per bouwperiode. 40 voor 1945 '45-'59 '60-'70 '71-'80 '81-'90 '91 3S Tabel5.Afges/oten woningen gas (metonderscheid tussen instal/atie of 30 alleen het toesteq. voor 1945 '45-'59 '60-'70 '71-'80 '81-'90 '91 voor 1945 '45-'59 '60-70 '71-'80 '81-'90 '91 Tabel 3. Percentage goedgekeurde woningen per bouwperiode. Tabe/ 6. Geen ondemoud aan gastoestel/en per bouwperiode. 81 Afsluiten E-toestel. Afslu~n 2 f voor 1945 '45-'59 '60-'70 '71-'80 '81-'90 '91 voor 1945 '*5-'59 ' /),70 71-~ '81-:90 '91 Tabel4.Afges/oten woningen elektro (met onderscheid tusseninstal/atie of a/fen het toesteq. keuren, lie tabel 6, Oak bleek dat gemiddeld 15 procent van de gasleidingen niet gasdicht zijn (tabel 7), Hierbij is het op- vallend dat dit oak nag in nieuwere woningen regelmatig voorkomt. Hierbij wordt slordige aanleg als mogelijke oor- zaak genoemd. daamaast worden opvallend veel kleine lek- kages in de gastoestellen genoemd, Ten aanzien van de elektra-installatie is met name de aarding van badkamerradiator; randaarde wandcontactdoos en de gasleiding een punt van zorg gebleken. Oak de zelf aange- legde uitbreidingen voldoen vaak niet aan de norm. Ten aan- Tabel 7. Niet gasdichte leidingen per bouwperiode. i ;,;, "': lien van de waterinstallaties blijken er ondanks de verstrekte subsidies tach nag veelloden waterleidingen te zijn. Conc/usies Toch wel geschrokken van de resultaten pleiten NRE en de gemeente Eindhoven voor een combinatie van een perio- dieke keuring (eens per vijf jaar) met onderhoud Oaarlijks). De kosten van de keuring blijven daardoor beperkt. Door de installatiebedrijven dele keuringen te laten uitvoeren kunnen gebreken oak direct worden hersteld. Aandachtsapril 311

6 .,,, Tabel 8, Onderhoud verldeint de veiligheidsrisico's, punt is kennis en ervaring van de onderhoudsmooteur die de keuring uitvoert, orndat de te verhelpen gebreken van werktuigkundige en elektrotechnische aard zijn. Binnen het op basis van postcode en huisnummer; zullen worden geonderzoek van NRE is aangetoond dat periodiek onderhoud de veiligheidsrisico's verkleint. Dit wordt aangegeven in tabel Qnderdeel van het projectplan is het opzetten van een openbare intemetsite waarop de goed gekeurde woningen, plaatst. Dit kan het draagvlak onder de gebouweigenaren vergroten. Het is aannemelijk dat men zijn huis graag op de 8. Extra aandacht zal er moeten komen om de bewoners lijst van goedgekeurde woningen ziet staan. Zeker als men te overtuigen van de noodzaak APK WONNGEN Een van de belangrijkste voorwaarden die de VNG heeft ge- steld, en een van de belangrijkste aanbevelingen vanuit de diverse onderzoeken, is de invoering van een verpjichte ge- certificeerde keuring voor woningen. Yrom heeft toegezegd Yrom moeten worden geaccepteerd als afdoende periodieom voor het zomerreces met een planning te komen wat moet lei den tot de wettelijke invoering van een verplichte keuring. Parallel hieraan heeft Uneto-YN in samenwerking met VNG, EnergieNed en Gastec een project opgestart om" te komen tot een werkbare APK (algemene periodieke keu- zijn huis wil verkopen. TOEKOHST APK Met een proef in 3 tot 4 gemeenten zal de methodiek van de APK en zijn verschillende onderdelen worden getest. Het uiteindelijke APK-sYsteem waartoe dit moet lei den zou door keveiligheidskeuring van woningen waanmee wordt voldaan aan de voorwaarde van de VNG en wat. leidt tot beheersing van de veiligheidsrisico's. Het doel is dan ook erkenning door Yrom van het op te stellen Komo' nsta-certificaat Bij de opzet en uitbreiding van de APK-regelingzal daamaast rering) van woningen [3J. kening worden gehouden met bestaande erkenningsregelin-.. Yoor de APK voor woningen wordt gedacht aan het' oprich- gen en de per 2006 van toepassing zijnde EPD (energiecertiten van een Stichting die een APK-sYsteem opzet en in Stand houdt Binnen dit APK-systeem zullen bestaande woningen een maal per vier jaar worden geinspecteerd. Ais eerste zul- len risicovolle woningen worden gei'nspecteerd. Dit betekent wel een nauwkeurige omschrijving van deze woningen wat afhankelijk zal zijn van bijvoorbeeld leeftijd, jigging en gebruik Yoor een nieuwbouwwoningeldt een 0 jarige APK,; vrijstelling indien de Komo-lnSta-gecertificeerde aantoont dat de instaliatie voldoet aan de vereiste in het bouwbesluit. Om de APK te kunnen uitvoeren zullen nstallatiebedrijven ficaat per gebouw). Referentie [] ntechfebruar! [2] Risicoanalyse veili~id gas- elektro-instaffaties de waning, O~derzoek in opdrocht van Ministerie Vrom. Directoroat-Generoal wonen (DGW), [3] www"uneto-vni"nl, dossier AP: zich moeten certificeren. Steekproefsgewijze controle-inspecties zullen de erkende bedrijven te controleren. De inspectielijst zal worden opgesteld door de verschillende.j nonmcommissies van de NEN. De kosten van een APK-keuring zijn voor de eigenaar: Om dit aanvaardbaar te houden wordt naar een korte inspectieduur gestreefd. april 313