RAADSVOORSTEL. : Verordening Langdurigheidstoeslag. Onderwerp

Transcriptie

1 RAADSVOORSTEL Onderwerp : Verordening Langdurigheidstoeslag Raadsvergadering : 10 februari 2010 Politieke markt d.d.: - Agendapunt : 6 Portef.houder : wethouder De Jager Voorstelnummer : BenW-besluit d.d. : 19 januari 2010 Eenheid : StadThuis Voorstel 1. De evaluatie uitvoering langdurigheidstoeslag voor kennisgeving aan te nemen. 2. De Verordening Langdurigheidstoeslag met terugwerkende kracht tot 1 januari 2010 vast te stellen. 3. De extra kosten ad ,- inzake de langdurigheidstoeslag gedeeltelijk te dekken uit de middelen die vanaf 2010 binnen het armoedebudget vrijkomen en gedeeltelijk eenmalig in 2010 voor ,- ten laste te brengen van het WWB Inkomensdeel en daartoe de begroting te wijzigen. Inleiding Met ingang van 1 januari 2009 is door een wijziging van de WWB de langdurigheidstoeslag gedecentraliseerd. Met de decentralisatie hebben gemeenten meer vrijheid gekregen om ook mensen financieel te steunen die een baan hebben en langdurig van een minimuminkomen leven en geen uitzicht op een hoger inkomen hebben. Hoewel gemeenten de vrijheid hebben gekregen om meer mensen financieel te steunen, is er vanuit het rijk niet gezorgd voor meer middelen om hier daadwerkelijk vorm aan te geven. Sinds 1 januari 2009 diende iedere gemeente te beschikken over een verordening waarin wordt aangegeven wat de hoogte van de toeslag is en wat men verstaat onder langdurig laag inkomen. Voor de gemeente Deventer is vorig jaar de Verordening langdurigheidstoeslag 2009 vastgesteld en hierbij is door uw raad gevraagd (en besloten) om deze begin 2010 te evalueren en waar nodig aanpassingen door te voeren. De evaluatie is de basis voor dit raadsvoorstel en de besluitvorming omtrent de verordening en de dekking van de extra kosten. Beoogd resultaat De Verordening langdurigheidstoeslag 2009 is aangegaan voor de duur van één jaar. Met de nieuwe Verordening Langdurigheidstoeslag wordt beoogd om het ingezette beleid (qua inhoud en financiën) inzake de langdurigheidstoeslag vanaf 2010 te continueren. Kader - Artikel 36 WWB; - Artikel 8 lid 1 onderdeel d WWB. Argumenten Langdurigheidstoeslag is een vorm van inkomensondersteuning van gemeenten aan personen die langdurig een laag inkomen hebben en geen uitzicht hebben op inkomensverbetering. Gemeenten zijn verplicht om de langdurigheidstoeslag te verstrekken, aangezien het een wettelijke regeling betreft. Met ingang van 1 januari 2009 is in de WWB vastgelegd dat de leeftijdsgrens van 23 jaar naar 21 jaar werd verlaagd. Verder gold vanaf 2009 dat iedereen met een langdurig laag inkomen voor de langdurigheidstoeslag in aanmerking kon komen, ongeacht de bron van dit inkomen. Dit gegeven blijft ook in 2010 gehandhaafd. In de Verordening langdurigheidstoeslag 2009 is qua inhoud zoveel mogelijk aangesloten bij de oude bepalingen aangaande de langdurigheidstoeslag. Daarom wordt voorgesteld om in de nieuwe Verordening Langdurigheidstoeslag de uitleg van het begrip langdurig laag inkomen te handhaven en daaronder te verstaan: een inkomen dat gedurende de referteperiode niet uitkomt boven 100% van de toepasselijke bijstandsnorm/wij-norm. Ten aanzien van de referteperiode wordt om de kosten zo laag mogelijk te houden - het voorstel gedaan om deze op vijf jaar te handhaven. Het hanteren van een kortere referteperiode van bijvoorbeeld drie jaar en/of het hanteren van een hogere inkomensgrens van bijvoorbeeld 120% van de toepasselijke bijstandsnorm zal tot aanzienlijk meer kosten leiden.

2 2 Deze kosten zullen nog veel hoger uitvallen dan in 2009 het geval is geweest. Aangezien de mogelijkheden om deze hogere kosten te dekken beperkt zijn, wordt voorgesteld om het oude beleid als zodanig te continueren. Voor gehuwden geldt voor 2010 een bedrag van 504,-. Voor een alleenstaande ouder geldt een bedrag van 453,- en voor een alleenstaande geldt een bedrag van 354,-. Draagvlak Evenals in 2009 kan iedereen die langdurig van een laag inkomen moet leven en geen zicht heeft op inkomensverbetering, een beroep doen op de langdurigheidstoeslag. De Verordening Langdurigheidstoeslag is verder voorgelegd aan de Cliëntenraad Deventer. Deze reactie treft u separaat bij dit raadsvoorstel aan. Financiële consequenties Begroting 2009 In 2009 is begroot dat de totale kosten van de langdurigheidstoeslag op ,- zouden uitkomen. Dit bedrag bestond uit een uitkeringsgedeelte ( ,-) en een gedeelte uitvoeringskosten ( ,-). Uit de evaluatie is gebleken dat de begrote uitgaven niet zijn bereikt. Weliswaar was in 2009 te zien dat Deventer te maken kreeg met een stijging van het aantal aanvragen langdurigheidstoeslag ten opzichte van het aantal in 2008, maar deze stijging was niet zo groot als verwacht. Realisatie 2009 Naar verwachting zal er in 2009 een bedrag van ,- aan uitkeringen langdurigheidstoeslag worden uitgegeven. De verwachting is dat dit bedrag in de komende jaren ook zal worden uitgegeven. De uitvoeringskosten in 2009 waren gebaseerd op 1458 aanvragen. Nu er ongeveer 100 aanvragen minder zullen worden behandeld, betekent dat de uitvoeringskosten in 2010 en daarna lager zullen uitvallen. Deze zijn voor 2010 en verder begroot op ,- 1. Hiermee komen de totale kosten van de langdurigheidtoeslag voor 2010 en de jaren erna naar verwachting op ,-. Lobby G-27 Doordat de doelgroep met de komst van de nieuwe wet (en de aanpassing van artikel 36 WWB) aanzienlijk is uitgebreid, heeft dit grote financiële consequenties. Gemeenten hebben namelijk geen extra gelden voor de uitvoering en uitbetaling van de langdurigheidstoeslag gekregen. Eind 2008/begin 2009 is er op voordracht van de gemeente Deventer een lobby gestart, waarbij de G-27 al dan niet in samenwerking met de VNG gaat proberen om de extra kosten gedekt te krijgen vanuit het rijk. In 2009 zijn 22% meer aanvragen langdurigheidstoeslag toegekend. Dit is een gevolg van de doelgroepuitbreiding. Met staatssecretaris Klijnsma is afgesproken dat iedere gemeente de financiële ontwikkelingen in 2009 goed zou monitoren. Op dit moment wordt de lobby weer opgestart om te kijken of het mogelijk is om de extra kosten inzake de langdurigheidstoeslag vergoed te krijgen vanuit het rijk. Hopelijk wordt hier meer over duidelijk in de loop van Voor de langdurigheidstoeslag is een budget beschikbaar van ,-. Oorspronkelijk was dit bedrag hoger ( ,-), maar door de decentralisatie van de langdurigheidtoeslag met ingang van 2009 is de overheveling van dit budget vanuit het WWB Inkomensdeel naar de Algemene Uitkering nadelig voor Deventer uitgevallen. Hierdoor is er slechts ,- beschikbaar om de langdurigheidstoeslag te kunnen dekken. Nu de totale kosten inzake de langdurigheidstoeslag naar verwachting zullen uitkomen op ,-, wordt duidelijk dat er een tekort zal zijn van ,-. Een gedeelte van dit tekort wordt vanaf 2010 gedekt met jaarlijks vrijkomende middelen binnen het armoedebudget. Er blijft een tekort over van ,-, hetgeen voor het jaar 2010 gedekt wordt uit het WWB Inkomensdeel. 1 Dit bedrag is gebaseerd op berekeningen die zijn gemaakt bij de vaststelling van de verordening langdurigheidstoeslag Om 1355 aanvragen af te handelen, is een extra inzet van 0,45 fte nodig.

3 3 Bij dit voorstel moet evenwel opgemerkt worden dat de meerjarige prognose van het armoedebudget laat zien dat dit budget na 2010 onder financiële druk komt te staan. Deze financiële druk zal nog niet direct merkbaar zijn, want de verwachting is dat de realisatie van het armoedebeleid in 2010 binnen de gestelde begroting zal blijven. Echter, bij voortzetting van het huidige beleid zal dit meerjarig tot een overschrijding leiden (bijv. bij Rechtop!). Het huidige armoedebeleid loopt tot en met In 2010 zullen wij met een voorstel komen inzake een bijgesteld armoedebeleid. Aanpak/Uitvoering De Verordening Langdurigheidstoeslag dient met terugwerkende kracht tot 1 januari 2010 te worden vastgesteld en dient voorts te worden gepubliceerd. De Verordening Langdurigheidstoeslag wordt voor onbepaalde duur aangegaan. Daar waar de verordening in de loop van de tijd aangepast moet worden, zal dit aan uw raad worden voorgelegd. Burgemeester en wethouders van de gemeente Deventer, de secretaris, de burgemeester, drs. A.L.C.S. Lantain ir. A.P. Heidema

4 4

5 RAADSBESLUIT Onderwerp : Verordening Langdurigheidstoeslag Raadsvergadering : 10 februari 2010 Politieke markt d.d.: - Agendapunt : 6 Portef.houder : wethouder De Jager Voorstelnummer : BenW-besluit d.d. : 19 januari 2010 Eenheid : StadThuis De raad van de gemeente Deventer, Gelezen het voorstel van burgemeester en wethouders d.d.19 januari 2010, nummer , eenheid StadThuis. Gelet op de artikelen 8, eerste lid, onderdeel d en 36 van de Wet werk en bijstand,overwegende dat het noodzakelijk is het verstrekken van langdurigheidstoeslag aan personen van 21 jaar of ouder doch jonger dan 65 jaar bij verordening te regelen; BESLUIT 1. De evaluatie uitvoering langdurigheidstoeslag voor kennisgeving aan te nemen; 2. Vast te stellen de Verordening Langdurigheidstoeslag. 3. De extra kosten ad ,- inzake de langdurigheidstoeslag gedeeltelijk te dekken uit de middelen die vanaf 2010 binnen het armoedebudget vrijkomen en gedeeltelijk eenmalig in 2010 voor ,- ten laste te brengen van het WWB Inkomensdeel en daartoe de begroting te wijzigen. Aldus vastgesteld in de openbare raadsvergadering van 10 februari 2010 De raad voornoemd, de griffier, de voorzitter, drs. A.G.M. Dashorst ir. A.P. Heidema

6 2

7 Verordening Langdurigheidstoeslag - Raadsbesluit d.d. 24 februari Bekendmaking d.d. - Inwerkingtreding d.d. 1 januari 2010 I. Algemene bepalingen Artikel 1 Begrippen In deze verordening wordt verstaan onder: a. WWB: de Wet werk en bijstand b. WIJ: de Wet investeren in jongeren c. Referteperiode: een periode van 60 maanden voorafgaand aan de peildatum. d. Peildatum: de datum waartegen langdurigheidstoeslag wordt aangevraagd. e. Inkomen: het inkomen als bedoeld in artikel 32 van de WWB, met dien verstande dat voor de zinsnede een periode waarover een beroep op bijstand wordt gedaan moet worden gelezen de referteperiode. Een bijstandsuitkering op grond van de WWB of een inkomensvoorziening op grond van de WIJ wordt, in afwijking van artikel 7 WIJ juncto artikel 32 WWB voor de beoordeling van het recht op langdurigheidstoeslag als inkomen gezien. Artikel 2 Uitvoering 1. De uitvoering van deze verordening berust bij het college van burgemeester en wethouders. 2. Indien door het college is vastgesteld dat het recht op langdurigheidstoeslag bestaat, wordt deze toegekend vanaf de dag waarop dit recht is ontstaan, voorzover deze dag niet ligt voor de dag waarop de belanghebbende de aanvraag heeft ingediend. II. Recht op langdurigheidstoeslag Artikel 3 Langdurig, laag inkomen Aan de in artikel 36, eerste lid, van de wet gestelde voorwaarde van het hebben van een langdurig, laag inkomen is voldaan als gedurende referteperiode het inkomen niet uitkomt boven 100 procent van de bijstandsnorm of de WIJ-norm. Artikel 4 Hoogte van de langdurigheidstoeslag 1. De langdurigheidstoeslag bedraagt per jaar: a. voor een alleenstaande 354,00, b. voor een alleenstaande ouder 453,00 en c. voor gehuwden 504,00. De genoemde bedragen zijn gebaseerd op de (geïndexeerde) bedragen per 1 januari Daaropvolgend vindt jaarlijks een indexering plaats per 1 januari. 2. Voor de toepassing van het eerste lid is de situatie op de peildatum bepalend. 3. Indien één van de gehuwden op de peildatum is uitgesloten van het recht op langdurigheidstoeslag ingevolge artikel 11 of artikel 13 lid 1 van de WWB en artikel 2 of artikel 42 lid 1 sub g en h van de WIJ komt de rechthebbende echtgenoot in aanmerking voor een langdurigheidstoeslag naar de hoogte die voor hem als alleenstaande of alleenstaande ouder zou gelden. III. Slotbepalingen Artikel 5 Hardheidsclausule Het college van burgemeester en wethouders kan in bijzondere gevallen ten gunste van de aanvrager afwijken van de bepalingen van deze verordening, indien toepassing van de verordening tot onbillijkheden van overwegende aard leidt. Artikel 6 Citeertitel Deze verordening kan worden aangehaald als: Verordening Langdurigheidstoeslag. Artikel 7 - Inwerkingtreding Deze verordening treedt met terugwerkende kracht in werking met ingang van 1 januari 2010 en wordt aangegaan voor onbepaalde duur.

8 4

9 Toelichting Verordening Langdurigheidstoeslag Algemeen Op grond van artikel 8 lid 1 onderdeel d WWB dient de gemeenteraad bij verordening regels vast te leggen met betrekking tot het verlenen van een langdurigheidstoeslag. Deze regels dienen in ieder geval betrekking te hebben op de hoogte van de langdurigheidstoeslag en de wijze waarop invulling wordt gegeven aan de begrippen langdurig, laag inkomen, zoals die in artikel 36 lid 1 WWB worden gebruikt. In de WIJ is er geen specifiek artikel gewijd aan de langdurigheidstoeslag. Voor personen die onder de WIJ vallen, geldt dat zij een beroep op langdurigheidstoeslag kunnen doen vanaf het moment dat zij 21 jaar zijn. In deze verordening is gekozen voor invulling die rekening houdt met de jurisprudentie van de Centrale Raad van Beroep en de in de huidige regeling en uitvoeringspraktijk gesignaleerde tekortkomingen. Voorts is gekozen voor een invulling die zo veel mogelijk ongewenste armoedeval-effecten voorkomt. Artikelsgewijs Artikel 1 Begrippen die in de WWB en de WIJ voorkomen hebben in deze verordening dezelfde betekenis als in de WWB en WIJ. Ten aanzien van een aantal begrippen, die als zodanig niet in de WWB of WIJ zelf staan is een definitie gegeven in deze verordening. Met betrekking tot het begrip inkomen is een van de WWB afwijkende definitie opgenomen. In artikel 7 van de WIJ wordt naar het bepalende artikel over inkomen van de WWB verwezen. Nu de wetgever de gemeenteraad opdracht heeft gegeven om in de verordening regels te geven met betrekking tot het begrip langdurig, laag inkomen, is de gemeenteraad bevoegd om dit begrip voor de toepassing van artikel 36 lid 1 WWB nader te definiëren. Met de gebruikte definitie wordt aangesloten bij de in de bestaande uitvoeringspraktijk gehanteerde (en ook door de wetgever bedoelde) invulling van het begrip inkomen in artikel 36 lid 1 WWB (tekst tot ), doch wordt de wettechnische imperfectie weggenomen. Ten aanzien van het gestelde onder b, zijnde de referteperiode, wordt opgemerkt dat een referteperiode van 5 jaar, zoals artikel 36 WWB (tekst tot ) voorschreef, als te lang wordt ervaren. Nadat belanghebbenden 3 jaar op een minimum inkomen zijn aangewezen, is er over het algemeen niet veel reserveringsruimte over. Om te voorkomen dat de kosten explosief toenemen, wordt ervoor gekozen om de referteperiode op 5 jaar te laten bestaan. Artikel 2 Het college stelt vast of het recht op langdurigheidstoeslag bestaat. Als dit het geval is, dan wordt deze toegekend vanaf de dag waarop dit recht is ontstaan, voorzover deze dag niet ligt voor de dag waarop de belanghebbende de aanvraag heeft ingediend. Dit is de datum waarop de aanvraag is ingediend. Hiervoor wordt aangesloten bij hetgeen is opgenomen in artikel 44 lid 1 WWB en artikel 24 lid 2 WIJ. Een voorbeeld: Een klant dient op 15 juni 2010 een aanvraag langdurigheidstoeslag in. Als geoordeeld wordt dat de klant recht heeft op langdurigheidstoeslag, wordt deze toegekend vanaf de dag dat het recht is ontstaan. Dit is volgens artikel 44 lid 1 WWB en artikel 24 lid 2 WIJ het moment waarop de aanvraag is ingediend, zijnde 15 juni Daarbij is het niet mogelijk om de langdurigheidstoeslag tegen eerdere datum (dan 15 juni 2010) toe te kennen. In de beleidsregels uitvoering langdurigheidstoeslag 2009 is vastgelegd dat aanvragen niet met terugwerkende kracht konden worden aangevraagd. Dit principe blijft in en na 2010 gehandhaafd. Er geldt echter een uitzondering op grond van de wet (oud artikel 36 WWB) voor aanvragen die toezien op de periode vóór Op grond van oud artikel 36 WWB was het namelijk wel mogelijk om langdurigheidstoeslag met terugwerkende kracht aan te vragen. Een voorbeeld: Een klant dient op 15 juni 2010 een aanvraag langdurigheidstoeslag voor het jaar 2008 in. Op grond van het in 2008 geldende recht zal worden beoordeeld of de klant recht heeft op langdurigheidstoeslag. Artikel 3 Het begrip langdurig, laag inkomen wordt ingevuld als een inkomen dat niet hoger is dan 100% van de bijstandsnorm. Marginale overschrijdingen van deze 100%-grens dienen genegeerd te worden (zie CRvB , nrs. 06/1163 WWB e.a.).

10 6 Artikel 4 De hoogte van de langdurigheidstoeslag is gebaseerd op de hoogte die gold in 2009, vermeerderd met een indexering van 1,3%. Om niet jaarlijks de verordening aan te hoeven passen is gekozen om de hoogte jaarlijks automatisch mee te laten bewegen met de (indexering van de) bijstandsnormen. Omdat de bijstandsnormen in beginsel 2 maal per jaar worden geïndexeerd en de langdurigheidstoeslag maar eenmaal, wordt steeds de vergelijking gemaakt met de bijstandsnormen per 1 januari van het nieuwe jaar. In het derde lid wordt een regeling overeenkomstig artikel 24 WWB gegeven voor situaties waarin bij gehuwden één van beide partners is uitgesloten van het recht op langdurigheidstoeslag ingevolge artikel 11 of artikel 13 lid 1 WWB en artikel 2 en artikel 42 lid 1 sub g en h WIJ. De WWB en WIJ voorzien immers niet in een afwijzingsgrond voor de rechthebbende echtgenoot, terwijl daarentegen het toekennen van het bedrag voor gehuwden in dergelijke situaties ook niet opportuun is. NB: Dit derde lid ziet enkel op de situatie dat er bij een echtgenoot sprake is van een uitsluitingsgrond op grond van artikel 11 of artikel 13 lid 1 WWB en artikel 2 of artikel 42 lid 1 sub g en h WIJ. Indien één van beide gehuwden niet in aanmerking komt voor het recht op langdurigheidstoeslag wegens het niet voldoen aan de voorwaarden als genoemd in artikel 36 WWB of in deze verordening, hebben beide echtgenoten geen recht op langdurigheidstoeslag. Het recht op langdurigheidstoeslag komt gehuwden immers gezamenlijk toe. Zij moeten daarom ook allebei, zowel afzonderlijk als gezamenlijk aan de voorwaarden voldoen. de griffier, drs. A.G.M. Dashorst