Babbel en Schrijf Poëzie

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Babbel en Schrijf Poëzie"

Transcriptie

1 Katrien Van Boxel Babbel en Schrijf Poëzie De deelnemers schrijven één of meerdere gedicht. Samen met de deelnemers verken je en oefen je de taal via poëzie. Poëzie wordt vaak omschreven als één van de moeilijkste dingen die je kunt doen met taal. Er zijn heel wat argumenten te bedenken om anderstaligen die Nederlands leren niet te confronteren met het schrijven van poëzie: is hun woordenschat niet te beperkt; hebben ze wel genoeg gevoel voor de nieuwe taal; welk nut heeft het schrijven van een gedicht in het tweedetaalverwervingsproces? Tegelijk vormen de antwoorden op deze vragen een pleidooi om het te proberen. Vanuit een beperkte kennis van het Nederlands ontstaan bij poëzie van anderstaligen vaak onverwachte beelden, scherpe woordcombinaties, tegendraadse syntaxis allemaal dingen die ertoe bijdragen dat een gewone tekst wordt opgetild naar het niveau van het gedicht. Behalve van kwetsbaarheid, getuigen deze gedichten vooral ook van veel moed en durf om tot expressie te komen. De deelnemers schrijven per twee of individueel een gedicht (doorgaans in eenvoudige taal met de beperkte woordenschat die ze hebben verworven). praten over hun gedicht en over hun gevoel, ervaringen, reflecties bij de inhoud van het gedicht. ontmoeten elkaar in een gemoedelijke sfeer en leren elkaar kennen. verschillend

2 Anderstaligen die graag schrijven en praten over gedichten. De begeleider hoeft geen literaire voorkennis of kennis over het schrijven van gedichten te hebben. houdt van lezen, gedichten en boeken. Huis van het Nederlands Antwerpen -%20def%20okt% pdf Artikel uit VONK oktober 2010: Poëzie leerde me anders denken en dat is goed, denk ik. van Sandrine Lambert, Jan Geerts, Annemijn Verleysen, Ann Van Laer, Hilde de Vos Poëzie, dat is expressie van Sandrine Lambert andrine_lambert.pdf docatlas es.pdf Websites Fast Forward: Als ik jou, poëzie voor anderstaligen Bepaal hoeveel sessies je wilt geven. Bepaal waar je de sessies wilt geven. Zoek een geschikte ruimte voor max 15 deelnemers. Kies een ruimte met een gezellige en stimulerende sfeer om te schrijven, waar je koffie en thee kan zetten, waar mensen zich goed en welkom kunnen voelen. Bepaal wanneer je de sessies wilt geven. Voer promotie. Schrijf (indien nodig) deelnemers in (bepaal een maximum per groepje). Bepaal voor jezelf en je groep een aantal afspraken of regels (bv. op tijd komen, duur van de sessie volledig volgen of deelnemers best elke sessie aanwezig zijn: bij een reeks over poëzie en gedichten schrijven is dit misschien belangrijk.). Kies thema s die aansluiten bij de leefwereld van je publiek. Enkele voorbeelden: vertrek naar/transport/aankomst in België, liefde, familie, Kies op voorhand uit de aangeboden werkvormen via welke werkvormen je tijdens een sessie tot een eenvoudig gedichtje wil komen. Probeer dit zelf een aantal keren uit en maak zelf een aantal gedichtjes met de gekozen werkvorm. Gebruik

3 hiervoor de tips van Sandrine Lambert en Jan Geerts, poëziedocenten met ervaring in het werken met laagtaalvaardige anderstaligen, die bij activiteit vermeld staan. Zorg voor voldoende schrijfmateriaal. Zorg voor voldoende voorbeelden van gedichten om voor te lezen. Hiervoor kun je de publicaties van Het Vreemde Gedicht gebruiken, poëzie geschreven door anderstaligen met beperkte kennis van het Nederlands. Denk na of je met de deelnemers wil werken aan een eindproduct, een bundel van alle gedichten van alle deelnemers.

4 Stap 1 Vertrek vanuit een concrete impuls (bijvoorbeeld een foto, een geur, een kleur, ) en verzamel dan zoveel mogelijk taal. Leg de klemtoon op woorden, korte zinnen en gedachten. Als de deelnemers toch een heel verhaal vertellen, probeer dan samen met hen de treffendste beelden eruit te halen en daarmee verder te werken. Stap 2 Stel voortdurend vragen om de deelnemers uit te dagen zo veel en zo precies mogelijk materiaal aan te reiken en te zoeken naar het juiste woord, de juiste schakering. (Welke kleuren zie je? Is het dag of nacht, zomer of winter? Wat hoor je, wat ruik je, welke bewegingen zie je? Welk adjectief hoort bij dat woord?) Stap 3 Verwerk de woorden tot zinnen. Probeer (met enkele voorbeelden) andere zinnen te maken dan de gewone, alledaagse zinnen. Maak je deelnemers duidelijk dat ze speciale combinaties kunnen maken (bijvoorbeeld een emotie met een smaak zoals bittere woede of zure liefde, een bewegingswerkwoord met een abstract begrip zoals mijn verdriet wandelt). Maak alle zinnen zo klein, zo precies mogelijk (bijvoorbeeld de lucht wordt een blauwe lucht ; in die blauwe lucht vliegt een vogel en hoor je hoe de wind tussen zijn tanden fluit ). Voor je het weet heb je op die manier een aanzet tot een gedicht. Stap 4 Haal uit de gevonden zinnen de knapste of de zinnen die mooi bij elkaar horen. Onthoud dat een gedicht niet de strakke structuur van een verhaal moet hebben. Een gedicht kan een opeenstapeling zijn van beelden zonder een louter logische ordening. Stap 5 Pas de zinnen eventueel aan zodat ze bij elkaar gaan horen. Heb ook aandacht voor de klanken en het ritme. Puur vormelijke elementen kunnen een argument zijn om bepaalde woorden te gebruiken. Als je merkt dat een cursist op een totaal andere manier werkt, hou hem/haar dan niet tegen maar probeer de logica te volgen.

5 Bij de start van elke sessie Zet koffie, thee, water en koekjes klaar. Ontvang de deelnemers hartelijk en serveer koffie/thee met een koekje. Deel papier en schrijfmateriaal uit. Bij de eerste sessie Leg het doel uit van de sessies. Vertel welke gedichten jullie samen zullen maken. Geef ook de regels/afspraken die je vooral bepaalde. Doe een korte kennismakingsronde. (Kort omdat deelnemers komen om gedichtjes te schrijven en hierover te praten. Zorg ervoor dat je hier max 30 aan besteed. Hou hier tijdens de eerste sessie rekening mee en kies een werkvorm waarmee je snel tot een mooi resultaat komt.) Ga na of er nog vragen zijn. Begin de sessie Lees als voorbeeld eerst een gedicht voor. Voorbeelden: Het Vreemde gedicht. Stel vragen. Zorg voor interactie. Wanneer iemand een woord niet begrijpt, vraag dan de andere deelnemers om te helpen het woord te verklaren. Voorbeeld vragen: Begrijp je het gedicht? Wat gebeurt er? Wat vind je ervan? Herken je dit in je eigen leven? Wat voel je dan? Waarom? Gebeurt dit ook in jouw land? Herkent iemand anders dat ook? Na +/- 15 start je oefeningen zodat deelnemers zelf tot een gedicht komen. Nog enkele tips Hou veel dingen achter de hand (voorwerpen, illustraties, geluiden, woorden ) om inspiratie wakker te roepen. Moedig je deelnemers aan om eens buiten de lijntjes van de alledaagse taal en de doordeweekse ratio te kleuren. Laat de aspecten van taal die soms onderbelicht blijven (klank, beeldspraak, zintuiglijkheid, ritme, concrete vs abstracte woorden ) maximaal aan bod komen. Wees je ervan bewust dat taalfouten vaak heel mooie zinnen opleveren. Waardeer de gedichten die geschreven worden. Hoe klein of onvolmaakt ze ook zijn, ze bevatten ongetwijfeld elk (kiemen van) schoonheid. Waardeer ook het proces. Ook al komen je deelnemers niet onmiddellijk tot gedichten, het taalproces dat ze hebben

6 doorgemaakt is zinvol geweest en verrijkt hen ongetwijfeld. Begeleid je deelnemers bij het schrijven van de gedichten, laat hen merken wat je van hun gedichten vindt. Hou de drempel zo laag mogelijk door op een open, speelse en activerende manier te werken. Hou je doelstellingen bescheiden om de kans op teleurstelling zo klein mogelijk te houden. Probeer. Doe het veel en bouw telkens verder op de opgedane ervaringen. Sta zelf open voor verrassing, laat je leiden door de dynamiek van de groep, de creativiteit van de deelnemers. Stap vooral uit je rol als begeleider. Laat deelnemers merken dat je samen met hen aan een zoektocht begint; de zoektocht van elke dichter, die van het juiste woord op de juiste plaats. (Sandrine Lambert) Gedichten uit een impuls Gebruik steeds een heel concrete impuls zoals een prent, muziek, geur, smaak, bepaald thema, Door meerdere groepsoefeningen volgens hetzelfde stramien te doen, bied je de deelnemers een houvast waarnaar ze kunnen teruggrijpen wanneer ze zelf poëzie willen schrijven. Gebruikt materiaal: prent, foto, tekening, muziek, geuren, smaken, tactiele materialen, een thema. Kies een impuls (vb. een prent). Schrijf (op het bord) zoveel mogelijk woorden op die men kan associëren met die prent. Waar denk je aan als je deze foto/prent ziet? Kies de woorden die het meest passend zijn bij de sfeer van de prent (een drietal woorden). Maak met ieder gekozen woord een eenvoudige zin (hoeft echt nog niet poëtisch te zijn). Zo komen we tot een drietal eenvoudige zinnen. Probeer zware, allesomvattende woorden specifiek te maken vb. verdriet uitleggen als niet kunnen slapen of geen zin om op te staan, ik huil, mijn hart doet pijn, Probeer ook mooie dingen te doen met taal zoals: alliteraties, klanknabootsingen, herhaling, rijm of middenrijm, ritme, Als het gedicht mooi klinkt, probeer je ook iets te doen met de vorm. Lees voldoende luidop om te horen of het goed klinkt. Alliteratie 1 Een tekstje krijgt een heel bijzondere klank als ieder woord begint met dezelfde letter, bovendien is het prettig om woorden te zoeken die met dezelfde letter beginnen.

7 Geef de groep een letter vb. K. Zoek zoveel mogelijk woorden die met de K beginnen en schrijf ze op het bord. Maak een lange zin met allemaal woorden die met een K beginnen. Laat eventueel rijmen aan het einde (het rijmende gedeelte moet niet met die letter te beginnen). Je zult merken dat dit altijd speels klinkt. Associatie 2 Wie schrijft (of dat nu proza of poëzie is) moet zijn gedachtestroom laten vloeien: het éne doet ons denken aan het volgende. Dat doen we ook in volgende oefening, de éne zegt een woord, de volgende noemt een woord dat ervoor hem/haar verband mee houdt. vb. kip ei Pasen chocola lekker aardbeien rood bloed pijn Om deze oefening op te bouwen is het goed om als begeleider één woord te geven aan de groep, de groep geeft antwoord, dan is het weer de beurt aan de begeleider, Als dit onder de knie is, kun je het rijtje afgaan. De begeleider geeft één woord aan de eerste, zijn buur, pikt daar op in, dan is het de beurt aan diens buur, Doorgeefgedicht De begeleider reikt een eerste zin aan. Iedereen schrijft deze zin op en vult aan met een volgende zin (of klank, beeld, stukje, ), daarna worden de bladen doorgegeven en schrijft iedereen verder op het blad van zijn buur. Het gedicht ontstaat door dit meerdere malen te doen. De begeleider beslist wanneer het gedicht afgemaakt moet worden. De deelnemers vullen aan tot het naar hun gevoel af is. Spiegelgedicht Neem een gedicht (uit een boek of één van de eerder geschreven groepsgedichten), schrijf bij iedere regel het tegenovergesteld Voorbeeld: ZUSJE IS NIET THUIS Zusje is niet thuis Ze ligt in 't ziekenhuis Het bed is groot De muren bloot De vloer is kil Men praat er stil Gekke geuren Bleke kleuren Ik wil haar elke dag bezoeken Met perziken en koeken Ed Franck

8 Resultaat: BROERTJE IS ER WEER Broertje is er weer Hij is weer kerngezond Zijn bed wordt klein zijn muren vol Een warme vloer Vol met geluiden Ruikt het naar hem Ziet het ook zo uit Ik kom niet in zijn kamer Met een zaag en met een hamer. Vergelijkingen Het is mogelijk om op basis van één goed gekozen vergelijking een gedicht te maken. Begin met het zoeken naar een vergelijking met enkele voor de hand liggende dingen. Voorbeeld: Waarmee kunnen we de zon vergelijken? Met een verwarming, want de zon is warm en een verwarming is ook warm. Met een gele bloem, want ze zijn allebei geel. Waarmee kunnen we de wind vergelijken? Met een haardroger want de wind kan doen drogen en een haardroger ook. Waarmee kunnen we het raam vergelijken? Met een televisie, want op de televisie zien we dingen bewegen en door het raam ook. Met onze ogen, want ze bieden allebei een blik op de wereld, Waarmee kunnen we het gras vergelijken? Met een mat, want ze zijn allebei zacht. Met een bed, want je kan er op slapen Noteer hierbij af en toe een goed gekozen vergelijking op, terwijl je op de vorm let. Voorbeeld: de zon is als een lekstok GEEL het gras is mijn bed ZACHT de stoel is als een ezel met vier poten Geef daarna de opdracht om iemand die voor hen veel betekent met iets te vergelijken en hiermee een klein gedichtje te maken (gewoon door een geschikte vorm te zoeken).

9 Collagegedicht Zeker bij groepen waar het technische schrijven een obstakel vormt, kan het maken van een collagegedicht de drempel verlagen. Hierbij kunnen de deelnemers woorden kiezen uit tijdschriften om uit te knippen. Zo komen ze tot een woordenspel. De docent kan ook aan iedereen +/- 20 uitgeknipte woorden geven. De nadruk ligt hier op het speels schikken van woorden, je doet iets met wat je hebt en dat kent zo zijn beperkingen, maar ook zijn mogelijkheden want de drempel ligt laag en van faalangst is meestal geen sprake. Materiaal: tijdschriften / kranten of uitgeknipte woorden, schaar, lijm, papier Een variant hierop is een viltstiftgedicht Collagegedicht Jan Geerts Stripgedicht Neem een bladzijde uit een strip en verwijder de tekst uit de tekstballonnen. Geef de cursisten de opdracht om de tekstballonnen weer in te vullen met poëtische zinnen. Materiaal: kopie van een blad uit een strip waarvan de tekstballonnen blanco gemaakt zijn.

10 Invulgedicht Uit een bestaand gedicht schrappen de deelnemers woorden of verzen. Zij vervolledigen het gedicht met woorden of verzen die zij passend vinden. Het gaat niet om juist of fout. Je kunt er een open invulgedicht van maken, of een gesloten waarbij je hen een aantal mogelijkheden geeft om uit te kiezen. Het uiteindelijke gedicht is niet 100% geschreven door de deelnemers, maar zij hebben door de keuze van hun beelden wel mee richting gegeven aan het gedicht. Bij heel taalzwakke deelnemers kun je de keuzemogelijkheden aanreiken met bijvoorbeeld pictogrammen, foto s of tekeningen en kun je werken met invulzinnen in plaats van met een volledig gedicht. Invulgedicht Jan Geerts Fotogedicht Je vertrekt van een foto. Je verzamelt zoveel mogelijk woorden, gedachten, korte zinnen en begint daarmee te puzzelen. Maak korte, losse zinnen zonder een verhaal te vertellen. De elementen op de foto komen één voor één tevoorschijn. Eerst zien de deelnemers gewoon een maan; daarna verschijnt er in die maan een lachend gezicht... enz. Zo kun je de deelnemers, indien nodig, sturen en hun fantasie activeren. Sommigen zouden nooit op een zin als 'de maan lacht' komen; of ze denken dat zo'n zin niet kan... Vaak werkt een heel sobere foto het beste (bv een blauwe lucht) omdat de cursisten dan veel ruimte krijgen om dingen zelf in te vullen (bv wat vliegt er in de lucht, hoe voelt die lucht aan, welke emotie past er bij deze lucht ). Anderen, vaak laaggeschoolde cursisten, hebben nood aan foto s waarop heel veel te zien is, zodat ze minder hun eigen fantasie moeten aanspreken en uit het aangeboden materiaal die dingen kunnen selecteren waarvoor ze woorden hebben. Als je een beetje handig bent met een bewerkingsprogramma (er bestaan goede, gratis programma s op het web) kan je een bestaande foto zelf bewerken zodat ze optimaal past als inspiratiebron.

11 fotogedicht Jan Geerts Zintuigengedicht Vertrek vanuit een concrete, zintuiglijke ervaring (een ijsblokje, een prop watten, het geluid van een knikker die in een glazen kom valt, de geur van azijn of kaneel ) en zoek naar beschrijvingen voor wat je ruikt, ziet, voelt Leg verbanden met herinneringen, eigen gevoels- en ervaringswereld, de actualiteit Zo kan een baksteen leiden naar een gedicht over boosheid, maar ook over iemand die als een baksteen valt voor iemands blauwe ogen Nog boeiender wordt het als je de deelnemers zelf dingen laat meebrengen (bv iets wat te maken heeft met hun kindertijd). Op die manier is de betrokkenheid nog groter en is het schrijven van het gedicht een boeiende kennismaking met elkaar en met elkaars cultuur. Vraag de deelnemers wat ze ervan vonden. Was het een boeiend om zelf een gedicht te schrijven? Wat sprak hen aan? Willen ze voor volgende sessie op een gelijkaardige manier tot een gedicht komen? Wat interesseert hen vooral? Organiseer je nog een volgende sessie over gedichten schrijven? Geef dan nogmaals alle concrete info voor de volgende sessie door: datum, uur, locatie,

Navorming rond poëzie Sandrine Lambert

Navorming rond poëzie Sandrine Lambert Navorming rond poëzie Sandrine Lambert Dit document bevat een reeks praktische oefeningen om poëzie te maken met een groep en zo te streven naar een individueel resultaat. OEFENING Gebruik steeds een heel

Nadere informatie

Poëzie leerde me anders denken en dat is goed, denk ik.

Poëzie leerde me anders denken en dat is goed, denk ik. Artikel tijdschrift VONK oktober 2010 Poëzie leerde me anders denken en dat is goed, denk ik. Sandrine Lambert, Jan Geerts, Annemijn Verleysen, Ann Van Laer, Hilde de Vos Dat zei Ian Wells tijdens de prijsuitreiking

Nadere informatie

SOCIALE VAARDIGHEDEN MET AFLATOUN

SOCIALE VAARDIGHEDEN MET AFLATOUN SOCIALE VAARDIGHEDEN MET AFLATOUN Dit thema is opgesplitst in drie delen; gevoelens, ruilen en familie. De kinderen gaan eerst aan de slag met gevoelens. Ze leren omgaan met de gevoelens van anderen. Daarna

Nadere informatie

Wat schrijf je en voor wie: een gedicht voor op een. Hoe pak je het schrijven van een gedicht aan?

Wat schrijf je en voor wie: een gedicht voor op een. Hoe pak je het schrijven van een gedicht aan? Les 1: Een poëziekaart maken poëziekaart Lees over Verbonden zijn. Wat schrijf je en voor wie: een gedicht voor op een Verbonden zijn De Nieuwsbegrip leesles gaat over de ramadan. Tijdens de ramadan voelen

Nadere informatie

2 Ik en autisme VOORBEELDPAGINA S

2 Ik en autisme VOORBEELDPAGINA S 2 Ik en autisme In het vorige hoofdstuk is verteld over sterke kanten die mensen met autisme vaak hebben. In dit hoofdstuk vertellen we over autisme in het algemeen. We beginnen met een stelling. In de

Nadere informatie

Huiswerk Spreekbeurten Werkstukken

Huiswerk Spreekbeurten Werkstukken Huiswerk Spreekbeurten Werkstukken - 2 - Weer huiswerk? Nee, deze keer geen huiswerk, maar een boekje óver huiswerk! Wij (de meesters en juffrouws) horen jullie wel eens mopperen als je huiswerk opkrijgt.

Nadere informatie

Kat Lieve kat Mijn lieve kat Ik hou van jou Altijd. Ogen Zwart omrand Staren mij aan Tranen vallen naar beneden Liefdesverdriet

Kat Lieve kat Mijn lieve kat Ik hou van jou Altijd. Ogen Zwart omrand Staren mij aan Tranen vallen naar beneden Liefdesverdriet Elfje Een elfje is een relatief eenvoudig gedicht wat uit vijf regels bestaat en in totaal elf woorden heeft. Het is een simpele structuur waardoor het elfje een gedicht is waar men gemakkelijk mee kan

Nadere informatie

4 Denken. in het park een keer gebeten door een hond. Als Kim een hond ziet wil ze hem graag aaien. Als

4 Denken. in het park een keer gebeten door een hond. Als Kim een hond ziet wil ze hem graag aaien. Als 4 Denken In dit hoofdstuk vertellen we hoe jij om kan gaan met je gedachten. Veel gedachten maak je zelf. Ze bepalen hoe jij je voelt. We geven tips hoe jij jouw gedachten en gevoelens zelf kunt sturen.

Nadere informatie

Liefdesgedichten schrijven

Liefdesgedichten schrijven Deze les hoort bij het boek Wil jij... met mij? geschreven door Rian Visser met tekeningen van Annet Schaap en gepubliceerd door uitgeverij Moon. Doel: leerlingen zelf gedichten laten schrijven Leeftijd:

Nadere informatie

1 Ik lees graag in mijn leesboek/leeskaart.

1 Ik lees graag in mijn leesboek/leeskaart. naam: oktober 2009 1 Ik lees graag in mijn leesboek/leeskaart. 2 3 Ik zie overal de letters die we al kennen: op verpakkingen, op folders, in de straat, Ik werk graag met mijn tekstenboek: verhaal bedenken,

Nadere informatie

WORKSHOP CREATIEF SCHRIJVEN: POËZIE

WORKSHOP CREATIEF SCHRIJVEN: POËZIE WORKSHOP CREATIEF SCHRIJVEN: POËZIE TIMING DOELEN STRATEGIE LEERSTOF - LEERINHOUD MEDIA 5 I. SFEERSCHEPPING: een vel en een vel. 1 Opdracht: neem een vel papier. De leerkracht legt uit dat het de volgende

Nadere informatie

Wat voor tekst schrijf je en voor wie: een gedicht voor op een poëziekaart. Hoe pak je het schrijven van een gedicht aan?

Wat voor tekst schrijf je en voor wie: een gedicht voor op een poëziekaart. Hoe pak je het schrijven van een gedicht aan? Les 1: Een poëziekaart maken Wat voor tekst schrijf je en voor wie: een gedicht voor op een poëziekaart Lees over Verbonden zijn. Verbonden zijn De Nieuwsbegrip leesles gaat over de ramadan. Tijdens de

Nadere informatie

Sociaal netwerk. Handleiding voor begeleiders

Sociaal netwerk. Handleiding voor begeleiders Sociaal netwerk Handleiding voor begeleiders Algemene tips voor begeleider Het beste uit jezelf! Philadelphia vindt het belangrijk dat cliënten zich net als ieder ander mens kunnen ontwikkelen. Hierbij

Nadere informatie

Les 1 Vragen stellen Leestekst: De tandarts

Les 1 Vragen stellen Leestekst: De tandarts Les 1 Vragen stellen Leestekst: De tandarts "Welkom:... " Introductiefase: 1. "Vandaag gaan we weer een tekst lezen. Daarbij gaan we een nieuwe strategie leren. Deze strategie heet vragen stellen. We gaan

Nadere informatie

Belangrijk dichtwerkboekje van

Belangrijk dichtwerkboekje van Verder dichten Vink af wat je gedaan hebt! Belangrijk dichtwerkboekje van Belangrijk gedicht Heb je nog een ander onderwerp (bij opdracht 2c opgeschreven) dat belangrijk voor je is? Schrijf daar ook een

Nadere informatie

Tuin van Heden 3 en 4 Werken met kunst in de paasperiode. Kernles 1: Kunstenaar, wat vertel je mij?

Tuin van Heden 3 en 4 Werken met kunst in de paasperiode. Kernles 1: Kunstenaar, wat vertel je mij? Tuin van Heden 3 en 4 Werken met kunst in de paasperiode Opmerking vooraf: Voor de uitwerking van deze lessen hebben we doelen gehaald uit verschillende thema s van de betreffende graad. Na elk doel verwijzen

Nadere informatie

1. Van je juf of meester krijg je een plaatje. Bekijk je plaatje goed. 3. Zoek samen nog vier klasgenoten met een ander plaatje.

1. Van je juf of meester krijg je een plaatje. Bekijk je plaatje goed. 3. Zoek samen nog vier klasgenoten met een ander plaatje. Opdracht 1 Ongeveer 150 jaar geleden stonden er veel steenfabrieken langs de IJssel. De stenen werden van klei gemaakt. Dat kon je langs de IJssel vinden. Als de rivier overstroomde, bleef er een laagje

Nadere informatie

werkblad Scheldeberoep verkennen Veel beroepen hebben met de Schelde te maken. Welk beroep zou jij verder willen verkennen?

werkblad Scheldeberoep verkennen Veel beroepen hebben met de Schelde te maken. Welk beroep zou jij verder willen verkennen? werkblad Scheldeberoep verkennen Veel beroepen hebben met de Schelde te maken. Welk beroep zou jij verder willen verkennen? Noteer ook 2 reservekeuzen: 1. 2. 1. Wat weet je al van dit beroep? Schrijf het

Nadere informatie

Bijeenkomst over geloofsopvoeding Moeilijke kindervragen

Bijeenkomst over geloofsopvoeding Moeilijke kindervragen DOELSTELLINGEN De ouders hebben ervaren dat hun kind niet het enige is dat moeilijke vragen stelt en dat zij elkaar kunnen ondersteunen in de omgang hiermee. De ouders kunnen met hun kind in gesprek gaan

Nadere informatie

Vragen bij het prentenboek 'De tovenaar die vergat te toveren'

Vragen bij het prentenboek 'De tovenaar die vergat te toveren' De tovenaar tovert De verhalenvertelster vertelt Wat zou een tovenaar allemaal kunnen toveren? Hoe zouden de kinderen zich voelen? Waar zie je dat aan? Is de tovenaar blij/ boos/ verdrietig of bang? Hoe

Nadere informatie

Werkstukken maken op PCBO-Het Mozaiek Groep 6

Werkstukken maken op PCBO-Het Mozaiek Groep 6 We gaan een werkstuk maken en je mag het helemaal zelf doen. Het is helemaal jouw eigen werkstuk. Maar om je even goed op weg te helpen hebben we hieronder alle stapjes even op een rij gezet. Wat moet

Nadere informatie

Je eigen nieuwjaarsbrief

Je eigen nieuwjaarsbrief Je eigen nieuwjaarsbrief Doelgroep Eerste, tweede, derde graad Aard van de activiteit De leerlingen schrijven zelf een nieuwjaarsbrief voor hun ouders. Vooraf Verzamel allerhande nieuwjaarsbrieven: tekstjes

Nadere informatie

LES 3 Ik leer Nederlands. TESTEN TEST 1

LES 3 Ik leer Nederlands. TESTEN TEST 1 12/11/14 1 LES 3 Ik leer Nederlands. TESTEN TEST 1 1. (lezen) Ik.... een lange tekst. 2 Hij.... een moeilijk boek. 3. Zij.... een gemakkelijk tekstje. 4..... jullie veel? Ja, wij.... graag kinderboeken.

Nadere informatie

Juf Sabine en juf Maaike

Juf Sabine en juf Maaike Je moet daar heel wat voor kunnen: - Je moet goed kunnen lezen - En ook goed begrijpen wat je leest - Je moet goed kunnen opzoeken - En goed kunnen kiezen wat je wel en niet nodig hebt. - Je moet je verhaal

Nadere informatie

Mirjams mama en moekie

Mirjams mama en moekie Seksuele diversiteit graad 1 Mirjams mama en moekie Lesvoorbereiding Bij lesmateriaal, bij deze les op de site, vind je het nodige lesmateriaal voor deze les: Print 2 lege gedragspatroongrafieken af voor

Nadere informatie

Er zijn mensen nodig met nieuwe fantasie

Er zijn mensen nodig met nieuwe fantasie Er zijn mensen nodig met nieuwe fantasie Ervaringen, belevenissen, vragen in woorden gevangen om die woorden weer vrij te laten in nieuwe ervaringen, belevenissen, vragen. Marcel Zagers www.meerstemmig.nl

Nadere informatie

MOEILIJKHEIDSGRAAD: -**- Een spreekbeurt geven, vraagt veel voorbereiding. Je moet immers vlot kunnen vertellen en je moet je luisteraars boeien.

MOEILIJKHEIDSGRAAD: -**- Een spreekbeurt geven, vraagt veel voorbereiding. Je moet immers vlot kunnen vertellen en je moet je luisteraars boeien. DOELGROEP: basisschool THEMA: spreekbeurt MOEILIJKHEIDSGRAAD: -**- ALS IK EEN... WAS... Een spreekbeurt geven, vraagt veel voorbereiding. Je moet immers vlot kunnen vertellen en je moet je luisteraars

Nadere informatie

Eenzaam. De les. Inhoud. Doel. Materiaal. Belangrijk. les

Eenzaam. De les. Inhoud. Doel. Materiaal. Belangrijk. les 8 Inhoud 1 Eenzaam De Soms ben je alleen en vind je dat fijn. Als alleen zijn niet prettig aanvoelt, als je niet in je eentje wilt zijn, dan voel je je eenzaam. In deze leren de leerlingen het verschil

Nadere informatie

Een overtuigende tekst schrijven

Een overtuigende tekst schrijven Een overtuigende tekst schrijven Taalhandeling: Betogen Betogen ervaarles Schrijftaak: Je mening geven over een andere manier van herdenken op school instructieles oefenlesles Lesdoel: Leerlingen kennen

Nadere informatie

Op bezoek. bij Sam op de Intensive Care

Op bezoek. bij Sam op de Intensive Care Op bezoek S bij Sam op de Intensive Care Hoi, ik ben Sam en ik lig op de Intensive Care S Ik heb een fotoboekje gemaakt. Zo kun je alvast zien waar ik ben en wat iedereen op de afdeling doet. Natuurlijk

Nadere informatie

en zelfbeeld Lichamelijke ontwikkeling Lesdoelen: Werkvormen: Benodigdheden: Kinderboeken: Les 1: Wie ben ik Lesoverzicht

en zelfbeeld Lichamelijke ontwikkeling Lesdoelen: Werkvormen: Benodigdheden: Kinderboeken: Les 1: Wie ben ik Lesoverzicht I Lichamelijke ontwikkeling en zelfbeeld Les 1: Wie ben ik Lesoverzicht Lesdoelen: Kinderen worden zich meer bewust van eigen talenten en eigenschappen en ontwikkelen een positief zelfbeeld. Kinderen kunnen

Nadere informatie

Zin in schrijven! Workshop vrij en creatief schrijven voor jonge anderstaligen door Fros van der Maden - auteur Op Schrift -

Zin in schrijven! Workshop vrij en creatief schrijven voor jonge anderstaligen door Fros van der Maden - auteur Op Schrift - Zin in schrijven! Workshop vrij en creatief schrijven voor jonge anderstaligen door Fros van der Maden - auteur Op Schrift - I Oefenen met observeren 1. Het woordenschilderij A Kijk 60 seconden heel goed

Nadere informatie

Voorlezen is leuk en nuttig. Maar hoe doe je dat eigenlijk, goed voorlezen? Hieronder vindt u de belangrijkste tips en trucs.

Voorlezen is leuk en nuttig. Maar hoe doe je dat eigenlijk, goed voorlezen? Hieronder vindt u de belangrijkste tips en trucs. R.K. Basisschool Anselderlaan 10 6471 GL Eygelshoven Tel: 045-5351434 De fijne kneepjes van het voorlezen Voorlezen is leuk en nuttig. Maar hoe doe je dat eigenlijk, goed voorlezen? Hieronder vindt u de

Nadere informatie

Liefde, voor iedereen gelijk?

Liefde, voor iedereen gelijk? Seksuele diversiteit graad 2 Lesvoorbereiding Liefde, voor iedereen gelijk? Bij lesmateriaal, bij deze les op de site, vind je het nodige lesmateriaal voor deze les: Print de verhalen 'Het geheim van Mirjam'

Nadere informatie

Introductie: Brom en Bram

Introductie: Brom en Bram ! Activiteit 43 Brom, Bram en Brim Ontwikkelingsaspecten De kleuters doen ervaringen op met het onderscheiden van klanken (auditieve discriminatie). Materiaal kopies van de tekeningen van Brom en Bram

Nadere informatie

Sta in je recht. Lessen over (kinder)rechten voor PO

Sta in je recht. Lessen over (kinder)rechten voor PO Sta in je recht Lessen over (kinder)rechten voor Speed-date Wij hebben een rechtsysteem waar iedereen zich aan moet houden. Maar welke rechten zijn dat dan? Welke ken je en welke rechten lijken jou vanzelfsprekend?

Nadere informatie

Hoe kunnen we WAT ACTIE zodat IETS VERANDERT

Hoe kunnen we WAT ACTIE zodat IETS VERANDERT Anouk Nooteboom Hand-out Cultuurhelden Delft Werkvormen creatief proces & passende vragen In dit document zijn een aantal werkvormen te vinden die toe te passen zijn binnen het creatief proces. Bij de

Nadere informatie

Voordoen (modelen, hardop denken)

Voordoen (modelen, hardop denken) Voordoen (modelen, hardop denken) De tekst hieronder gebruikt u bij opdracht 3. U doet dan op het bord voor hoe u een gedicht schrijft. Hardopdenktekst Zelf vind ik het best erg voor de mensen in Egypte

Nadere informatie

Lesbrief. Voetstappen Kader Abdolah

Lesbrief. Voetstappen Kader Abdolah Lesbrief Voetstappen Kader Abdolah Doe meer met Leeslicht! Bij een aantal boeken in de serie Leeslicht kunt u een gratis lesbrief downloaden van www.eenvoudigcommuniceren.nl. In deze lesbrief staan vragen,

Nadere informatie

lesmateriaal Taalkrant

lesmateriaal Taalkrant lesmateriaal Taalkrant Toelichting Navolgend vindt u een plan van aanpak en 12 werkbladen voor het maken van de Taalkrant in de klas, behorende bij het project Taalplezier van Stichting Wereldleren. De

Nadere informatie

Creatief en flexibel toepassen van Triplep. Maarten Vos Doe, laat zien, lach, oefen en geef applaus

Creatief en flexibel toepassen van Triplep. Maarten Vos Doe, laat zien, lach, oefen en geef applaus Creatief en flexibel toepassen van Triplep Maarten Vos Doe, laat zien, lach, oefen en geef applaus Programma Overzicht Kennismaking Persoonlijke werving van ouders Een goede relatie opbouwen met de ouders

Nadere informatie

Stel: je wordt op een ochtend wakker en je merkt dat je onzichtbaar bent geworden. Wat ga je doen? Hoe voel je je? Schrijf er een verhaaltje over.

Stel: je wordt op een ochtend wakker en je merkt dat je onzichtbaar bent geworden. Wat ga je doen? Hoe voel je je? Schrijf er een verhaaltje over. Stel: je komt een fee tegen en je mag één wens doen. Wat zou je wensen? Wat zou er daarna gebeuren? Hoe zou je je voelen? Schrijf hier een kort verhaaltje over. Stel: je wordt op een ochtend wakker en

Nadere informatie

Het houden van een spreekbeurt

Het houden van een spreekbeurt Het houden van een spreekbeurt In deze handleiding staan tips over hoe je een spreekbeurt kunt houden. Waar moet je op letten? Wat moet je wel doen? En wat moet je juist niet doen? We hopen dat je wat

Nadere informatie

Mijn lichaam is goed! Doe-opdrachten rond lichaamsbeeld voor 5-6 BaO

Mijn lichaam is goed! Doe-opdrachten rond lichaamsbeeld voor 5-6 BaO Mijn lichaam is goed! Doe-opdrachten rond lichaamsbeeld voor 5-6 BaO Hieronder vind je een lesvoorbereiding voor twee lesuren rond lichaamsbeeld bij kinderen van 10 tot 12 jaar. Het bevat verschillende

Nadere informatie

Inhoud. Een nacht 7. Voetstappen 27. Strijder in de schaduw 51

Inhoud. Een nacht 7. Voetstappen 27. Strijder in de schaduw 51 Inhoud Een nacht 7 Voetstappen 27 Strijder in de schaduw 51 5 Een nacht 6 Een plek om te slapen Ik ben gevlucht uit mijn land. Daardoor heb ik geen thuis meer. De wind neemt me mee. Soms hierheen, soms

Nadere informatie

Liefde is vrij van zichzelf, om te leven voor de ander.

Liefde is vrij van zichzelf, om te leven voor de ander. Liefde is vrij van zichzelf, om te leven voor de ander. HHKalender DEF_2 ct.indd 1 Romantiek in een liefdesbrief 01-06-15 21:37 ROMANTIEK in een liefdesbrief Schrijf een liefdesbrief aan je geliefde. Verwerk

Nadere informatie

Lesbrief bij de voorstelling Aardblij

Lesbrief bij de voorstelling Aardblij Lesbrief bij de voorstelling Aardblij Voor de groepen 1 en 2 van het basisonderwijs (4-6 jaar) Deze lesbrief is te gebruiken bij de voorstelling Aardblij. Aardblij is een voorstelling met zang, acrobatiek

Nadere informatie

Waarom ga je schrijven? Om de directeur te overtuigen

Waarom ga je schrijven? Om de directeur te overtuigen week 17 20 april 2015 - Schrijfopdrachten niveau A, les 1 Les 1: Een overtuigende tekst schrijven Beantwoord deze vragen: Een mooie manier om te herdenken 1. Waarom is het volgens jou belangrijk om de

Nadere informatie

LESBRIEF BIJ STAGE LOPEN

LESBRIEF BIJ STAGE LOPEN LESBRIEF BIJ STAGE LOPEN WAAROM DIT BOEKJE? 1. Denk jij, na het lezen van deze bladzijde dat dit boekje nuttig voor jou kan zijn? a. Ja,.. b. Nee, want c. Dat weet ik nog niet, omdat 2. Wat hoop jij na

Nadere informatie

Tuin van Heden 5 en 6 Werken met kunst in de paasperiode. Kernles 1: Kunstenaar, wat vertel je mij?

Tuin van Heden 5 en 6 Werken met kunst in de paasperiode. Kernles 1: Kunstenaar, wat vertel je mij? Tuin van Heden 5 en 6 Werken met kunst in de paasperiode Opmerking vooraf: Voor de uitwerking van deze lessen hebben we doelen gehaald uit verschillende thema s van de betreffende graad. Na elk doel verwijzen

Nadere informatie

Tijdens de video- hometraining worden verschillende begrippen gebruikt. In de bijlage geven we een korte omschrijving van deze begrippen.

Tijdens de video- hometraining worden verschillende begrippen gebruikt. In de bijlage geven we een korte omschrijving van deze begrippen. Bijlage 11 Voorbeeld informatie VHT: Bouwstenen voor geslaagd contact Informatie Video - hometraining Belangrijke begrippen initiatieven herkennen volgen ontvangstbevestiging beurt verdelen leidinggeven

Nadere informatie

Vragenkaartjes voor kinderen van 4 t/m 6 jaar

Vragenkaartjes voor kinderen van 4 t/m 6 jaar 4 t/m 6 jaar 4 t/m 6 jaar 4 t/m 6 jaar Hoe vraag je aan iemand om met je te spelen? Wat speel je graag op het schoolplein? Jij kan al goed helpen hè. Wie help jij graag? Wat doe je dan? van 4 t/m 6 jaar

Nadere informatie

Mijn digitale leesrugzak

Mijn digitale leesrugzak Het hele schooljaar heb ik hard gewerkt op school. Een heerlijke lange zomervakantie heb ik zeker verdiend. Ik ben een lezer geworden en wil een lezer blijven. In mijn digitale leesrugzak zitten heel veel

Nadere informatie

Formeel en informeel. Formeel: Je gebruikt u om iemand aan te spreken. Je noemt iemand bij zijn achternaam.

Formeel en informeel. Formeel: Je gebruikt u om iemand aan te spreken. Je noemt iemand bij zijn achternaam. Formeel en informeel Tijdens je stage praat je veel met mensen. Soms is het een officieel gesprek, soms een gezellig praatje met een collega. Dit noem je formele en informele gesprekken. Formeel betekent

Nadere informatie

Beelden. Bondig. Verdelen. Verslag. Associatie. Een gegeven begin. Bijvoeglijke naamwoorden. Bij muziek. www.klastools.be

Beelden. Bondig. Verdelen. Verslag. Associatie. Een gegeven begin. Bijvoeglijke naamwoorden. Bij muziek. www.klastools.be Bondig Beelden Schrijf een willekeurige tekst. Maar alle regels zijn precies even lang. Neem foto's en tekeningen uit tijdschriften als inspiratie voor een kort verhaal. Beschrijf niet de foto. Laat je

Nadere informatie

Luisteren: muziek (A2 nr. 1)

Luisteren: muziek (A2 nr. 1) OPDRACHTEN LUISTEREN: MUZIEK www.nt2taalmenu.nl nt2taalmenu is een website voor mensen die Nederlands willen leren én voor docenten NT2. Iedereen die Nederlands wil leren, kan gratis online oefenen. Kijk

Nadere informatie

ZET DE BOXEN AAN! Kijk op de week. Inhoud. Doelgroep. Vakgebied. Materialen. Doelen STERKE SCHAKELS

ZET DE BOXEN AAN! Kijk op de week. Inhoud. Doelgroep. Vakgebied. Materialen. Doelen STERKE SCHAKELS ZET DE BOXEN AAN! Jongeren verkennen verschillende manieren om radio te maken (podcasting, internetradio), beluisteren voorbeelden en zetten de grote lijnen uit voor een eigen radio-uitzending: voor wie?

Nadere informatie

Hoe maak ik... Naam: Groep:

Hoe maak ik... Naam: Groep: Hoe maak ik... Naam: Groep: Inleiding Een spreekbeurt houden is niet niets! Je moet daar heel wat voor kunnen. Wat dacht je van: Goed kunnen lezen Goed kunnen begrijpen wat je leest Goed dingen kunnen

Nadere informatie

Workshop Handleiding. Verhalen schrijven. wat is jouw talent?

Workshop Handleiding. Verhalen schrijven. wat is jouw talent? Workshop Handleiding Verhalen schrijven wat is jouw talent? Inhoudsopgave Hoe gebruik je deze workshop? Hoe kun je deze workshop inzetten in je klas? Les 1: Even voorstellen stelt zich kort voor en vertelt

Nadere informatie

Ik heb een nieuw horloge, zegt papa. Kijk.

Ik heb een nieuw horloge, zegt papa. Kijk. Prent 1 Sst, ik hoor iets! Prent 1. Sst, ik hoor iets! Said en Jamal zitten aan tafel te eten. Samen met papa en mama. Ik heb een nieuw horloge, zegt papa. Kijk. Papa laat het horloge zien. Het is een

Nadere informatie

Docent HET HOUTEN HUIS

Docent HET HOUTEN HUIS HET HOUTEN HUIS Docent IN DE KLAS Muziek van beneden Het Houten Huis is het beeldend muziektheatergezelschap van het Noorden. Jullie gaan onze theatervoorstelling Muziek van Beneden bezoeken. Dit is een

Nadere informatie

Die nacht draait Cees zich naar me toe. In het donker voel ik heel zachtjes zijn lippen op mijn wang.

Die nacht draait Cees zich naar me toe. In het donker voel ik heel zachtjes zijn lippen op mijn wang. Vanavond ga ik mijn man vertellen dat ik bij hem wegga. Na het eten vertel ik het hem. Ik heb veel tijd besteed aan het maken van deze laatste maaltijd. Met vlaflip toe. Ik hoop dat de klap niet te hard

Nadere informatie

Lesbrief. Moeder worden, moeder zijn - Daphne Deckers

Lesbrief. Moeder worden, moeder zijn - Daphne Deckers Lesbrief Moeder worden, moeder zijn - Daphne Deckers Doe meer met Leeslicht! Bij een aantal boeken in de serie Leeslicht kunt u een gratis lesbrief downloaden van www.eenvoudigcommuniceren.nl. In deze

Nadere informatie

Wendy Smit, juli 2014

Wendy Smit, juli 2014 Ontdek jezelf inspiratiespel light Maak je eigen inspiratiekaarten op basis van het boek Ontdek jezelf door tekenen en reflectief schrijven Welkom! Al weer 5 jaar werk ik in mijn praktijk op verschillende

Nadere informatie

maandag 9.30-12.30 dinsdag 9.30-12.30, 11.00-14.00, 19.30-22.30 woensdag 19.30-22.30 donderdag 9.30-12.30

maandag 9.30-12.30 dinsdag 9.30-12.30, 11.00-14.00, 19.30-22.30 woensdag 19.30-22.30 donderdag 9.30-12.30 Workshops! Meer creativiteit in je werk Interactieve bijeenkomsten vormgeven Ideeën voor promotie van jouw onderneming Nieuwe producten voor jouw bedrijf Creatieve werkvormen (serie van 4 workshops) Wegens

Nadere informatie

Inknippen van je tongriempje

Inknippen van je tongriempje Wilhelmina Kinderziekenhuis Inknippen van je tongriempje Wat staat er in deze folder Inleiding voor ouders 2 Informatie voor jongeren vanaf 12 jaar 4 Inknippen van het tongriempje 6 Tips 9 Wil je meer

Nadere informatie

Oud wit Prins de Vos. Ik wil je.

Oud wit Prins de Vos. Ik wil je. Oud wit Prins de Vos Ik wil je. Het is het eerste berichtje dat ik vandaag van hem ontvang. De uren waarin het stil blijf zijn ondragelijk. Pas als ik de trilling in mijn broekzak voel begint mijn hart

Nadere informatie

Zorg dat je een onderwerp kiest, waarvan je echt meer wilt weten. Dat is interessanter, leuker en makkelijker om mee bezig te zijn.

Zorg dat je een onderwerp kiest, waarvan je echt meer wilt weten. Dat is interessanter, leuker en makkelijker om mee bezig te zijn. Werkstukwijzer Deze werkstukwijzer helpt je om een werkstuk in elkaar te zetten. Je vult eerst een formulier in. Op dit formulier komt te staan waar je werkstuk over gaat en hoe je het aanpakt. Met behulp

Nadere informatie

TITEL ACTIVITEIT + beschrijving: filosofisch gesprek over geloven.

TITEL ACTIVITEIT + beschrijving: filosofisch gesprek over geloven. TITEL ACTIVITEIT + beschrijving: filosofisch gesprek over geloven. Beginsituatie: De lln doen als inleiding op het project rond geloven en de kerkwandeling, een filosofisch gesprek. Er komen verschillende

Nadere informatie

SPELVARIANTEN. Bonus: Ondertussen oefen je met het geven en ontvangen van feedback en bouw je aan het vertrouwen in jouw team.

SPELVARIANTEN. Bonus: Ondertussen oefen je met het geven en ontvangen van feedback en bouw je aan het vertrouwen in jouw team. SPELVARIANTEN Wil jij weten waar je in jouw huidige werk goed in bent? Hoe jij communiceert en je gedraagt en vooral hoe de ander dat ziet? En wil jij dit graag uitwisselen met je teamgenoten zodat jullie

Nadere informatie

What s up Zuiderzeeland? aardrijkskunde, praktische opdracht

What s up Zuiderzeeland? aardrijkskunde, praktische opdracht What s up Zuiderzeeland? Aardrijkskunde praktische opdracht praktisch onderzoek in zuiderzeeland 4 HV Naam: Klas: In dit onderdeel ga je zelf met je groepje op onderzoek. Je hebt geleerd dat Waterschap

Nadere informatie

Het Groot en Bijzonder Verdriet Doe Boek

Het Groot en Bijzonder Verdriet Doe Boek Het Groot en Bijzonder Verdriet Doe Boek De enige officiële training voor Troostbeesten. Lilian Kars, 1999 Illustraties: Rainer Harman Niets uit deze uitgave mag op enige wijze worden gebruikt of gedupliceerd

Nadere informatie

Groep 8 Verdiepingsles: Lagerhuis (dubbele les) Groep 8 Verdiepingsles: Lagerhuis voorbereiding. Leerkrachtinformatie

Groep 8 Verdiepingsles: Lagerhuis (dubbele les) Groep 8 Verdiepingsles: Lagerhuis voorbereiding. Leerkrachtinformatie Leerkrachtinformatie (dubbele les) Lesduur: 2 x 50 minuten (klassikaal) Introductie van de activiteit 1. Deze klassikale les bestaat uit twee delen: Voorbereiding Uitvoering voorbereiding Lesduur: 50 minuten

Nadere informatie

JONG HOEZO ANDERS?! EN HOOGGEVOELIG. Informatie, oefeningen en tips voor hooggevoelige jongeren

JONG HOEZO ANDERS?! EN HOOGGEVOELIG. Informatie, oefeningen en tips voor hooggevoelige jongeren Ellen van den Ende in samenwerking met Mariëtte Verschure JONG EN HOOGGEVOELIG HOEZO ANDERS?! Informatie, oefeningen en tips voor hooggevoelige jongeren Uitgeverij Akasha Inhoud Hooggevoelig, hoezo anders?!

Nadere informatie

ze terug in de la. Dan haalt ze de pannen van het fornuis en zet ze op de onderzetters. Thomas vouwt zijn handen en doet zijn ogen dicht.

ze terug in de la. Dan haalt ze de pannen van het fornuis en zet ze op de onderzetters. Thomas vouwt zijn handen en doet zijn ogen dicht. 1. Te laat thuis Wanneer gaan we eten, mam? Thomas loopt de keuken in en tilt de deksel van een pan. Mmm! Macaroni! Daar heb ik wel zin in. Mama pakt de deksel uit Thomas hand en doet hem weer op de pan.

Nadere informatie

Feedback Project Ergonomisch Ontwerpen

Feedback Project Ergonomisch Ontwerpen Feedback Project Ergonomisch Ontwerpen Competenties Sociaal en communicatief functioneren (P9) Initiatief (P10) Reflectie (P11) Afgelopen module heb je met een groepje gewerkt aan je project. In week 7

Nadere informatie

Welkom bij Sociaal Succesvol Ondernemen. Week 2: je bedrijf op orde Les 2: een goed businessmodel

Welkom bij Sociaal Succesvol Ondernemen. Week 2: je bedrijf op orde Les 2: een goed businessmodel Welkom bij Sociaal Succesvol Ondernemen Week 2: je bedrijf op orde Les 2: een goed businessmodel Pen en papier? Wat is een businessmodel? Jouw businessmodel is de manier waarop jij in business bent Twee

Nadere informatie

NAAM. Uil kijkt in een boek. Het is een boek over dieren. Er staan plaatjes in. Van elk dier één. Uil ziet een leeuw. En een pauw. En een bever.

NAAM. Uil kijkt in een boek. Het is een boek over dieren. Er staan plaatjes in. Van elk dier één. Uil ziet een leeuw. En een pauw. En een bever. Vos en Waar is Haas het ijs? NAAM Uil kijkt in een boek. Het is een boek over dieren. Er staan plaatjes in. Van elk dier één. Uil ziet een leeuw. En een pauw. En een bever. Wat een raar beest! lacht Uil.

Nadere informatie

OPA EN OMA DE OMA VAN OMA

OPA EN OMA DE OMA VAN OMA Hotel Hallo - Thema 4 Hallo opdrachten OPA EN OMA 1. Knip de strip. Strip Knip de strip los langs de stippellijntjes. Leg de stukken omgekeerd en door elkaar heen op tafel. Draai de stukken weer om en

Nadere informatie

Tijdschrift Kindermishandeling April 2013 Onderwijsspecial deel 2. 8 tips voor een goed gesprek met je leerling

Tijdschrift Kindermishandeling April 2013 Onderwijsspecial deel 2. 8 tips voor een goed gesprek met je leerling 8 tips voor een goed gesprek met je leerling Edith Geurts voor Tijdschrift Kindermishandeling Het kan zijn dat je als leerkracht vermoedt dat een kind thuis in de knel zit. Bijvoorbeeld doordat je signalen

Nadere informatie

WIJ BESLISSEN MEE: KINDEREN EN INSPRAAK

WIJ BESLISSEN MEE: KINDEREN EN INSPRAAK WIJ BESLISSEN MEE: KINDEREN EN INSPRAAK VOORBESPREKING Een kinderreglement Kinderen laten nadenken over de rechten van het kind. Verzamel samen met de kinderen materiaal uit de media waarin kinderen betrokken

Nadere informatie

Uitleg boekverslag en boekbespreking

Uitleg boekverslag en boekbespreking Uitleg boekverslag en boekbespreking groep 7 schooljaar 2014-2015 Inhoudsopgave: Blz. 3 Blz. 3 Blz. 3 Blz. 4 Blz. 6 Blz. 7 Blz. 7 Stap 1: Het lezen van je boek Stap 2: Titelpagina Stap 3: Inhoudsopgave

Nadere informatie

Liefde in het kippenhok

Liefde in het kippenhok Liefde in het kippenhok Kippentalk deel 1, groep 3, tekst en illustraties Ingrid Huijbregts 1 Theaterlezen Karakters Pink Hipkip: Pink is een hippe kippenmeid. Titia Tutkip: Titia is een kippendame van

Nadere informatie

Jouw werkstuk lever je uiterlijk in op donderdag 20 maart 2014!!

Jouw werkstuk lever je uiterlijk in op donderdag 20 maart 2014!! Hoe maak ik in groep 8 een werkstuk? Jij gaat de komende weken thuis een werkstuk maken. Een werkstuk is een lange weettekst. Het wordt geschreven om iemand iets te leren of te laten weten. Net als in

Nadere informatie

VRIJHEID. Inleiding. Vrijheid. Zonder handen, zonder tanden. Lesbrief voor Voortgezet Onderwijs, onderbouw/bovenbouw

VRIJHEID. Inleiding. Vrijheid. Zonder handen, zonder tanden. Lesbrief voor Voortgezet Onderwijs, onderbouw/bovenbouw VRIJHEID Lesbrief voor Voortgezet Onderwijs, onderbouw/bovenbouw Inleiding Vrijheid is een begrip dat iedereen kent. Maar wat betekent vrijheid eigenlijk? Hoe ziet vrijheid er voor jou uit? En betekent

Nadere informatie

User Centred Development! UCD Werkcollege blok 1 week 3

User Centred Development! UCD Werkcollege blok 1 week 3 User Centred Development! UCD Werkcollege blok 1 week 3 Agenda! Problemen in de supermarkt! Feedback! Design review! Observatie oefening: Wat zit er in mijn tas?! Deel 1: Alleen kijken! Deel 2: Kijken

Nadere informatie

Hoe bereid ik een spreekbeurt voor?

Hoe bereid ik een spreekbeurt voor? Hoe bereid ik een spreekbeurt voor? Het maken van een spreekbeurt is eigenlijk niets anders dan het schrijven van een informatieve tekst (weettekst). Het is daarom handig om net zo te werk te gaan als

Nadere informatie

LESBRIEF POEZIE OVER DE POST. Beste leerkracht,

LESBRIEF POEZIE OVER DE POST. Beste leerkracht, LESBRIEF POEZIE OVER DE POST Beste leerkracht, In deze lesbrief staan de lesopbouw, tips en aanvullende informatie om met de woorden die per post zijn opgestuurd aan de slag te gaan met de leerlingen.

Nadere informatie

Gedichtendag 2012 Stroom. Naar aanleiding van de gedichtendag op 26 januari 2012. Leerkracht: Cara Figoureux Nederlands

Gedichtendag 2012 Stroom. Naar aanleiding van de gedichtendag op 26 januari 2012. Leerkracht: Cara Figoureux Nederlands Gedichtendag 2012 Stroom Naar aanleiding van de gedichtendag op 26 januari 2012 Leerkracht: Cara Figoureux Nederlands Vooropdracht Open het internet en ga naar google 1. Open google afbeeldingen en zoek

Nadere informatie

Spreken. Les 5: Wat zeg je? Gezondheid OPDRACHTKAART. www.nt2taalmenu.nl

Spreken. Les 5: Wat zeg je? Gezondheid OPDRACHTKAART. www.nt2taalmenu.nl OPDRACHTKAART www.nt2taalmenu.nl nt2taalmenu is een website voor mensen die Nederlands willen leren én voor docenten NT2. Iedereen die Nederlands wil leren, kan gratis online oefenen. U kunt ook veel oefeningen

Nadere informatie

Als je ouders uit elkaar gaan, zit je met heel wat vragen.

Als je ouders uit elkaar gaan, zit je met heel wat vragen. Als je ouders uit elkaar gaan, zit je met heel wat vragen. Kan ik kiezen bij wie ik ga wonen? Is het mijn schuld? Ben ik verplicht om op bezoek te gaan bij papa of mama? Waarom hebben mijn ouders elk een

Nadere informatie

Les 3 Voorspellen Leestekst: Mijn droom. Introductiefase:

Les 3 Voorspellen Leestekst: Mijn droom. Introductiefase: Les 3 Voorspellen Leestekst: Mijn droom "Welkom:..." Introductiefase: 1. "Vandaag gaan we voor de laatste keer voorspellen." 2. Vraag: "Kan iemand mij vertellen welke vraag wij onszelf moeten stellen om

Nadere informatie

Afasie. Neem altijd uw verzekeringsgegevens en identiteitsbewijs mee!

Afasie. Neem altijd uw verzekeringsgegevens en identiteitsbewijs mee! Afasie Afasie is een taalstoornis ontstaan door hersenletsel. Iemand met afasie heeft moeite met het uiten en het begrijpen van de taal. In deze brochure leest u wat afasie inhoudt en vindt u een aantal

Nadere informatie

Zonder toestemming. Nota BOPZ eenvoudige versie

Zonder toestemming. Nota BOPZ eenvoudige versie Nota BOPZ eenvoudige versie Zonder toestemming Ben je soms boos? Ben je soms boos en ben je dan wel eens gevaarlijk voor jezelf of anderen? Of doe je wel eens dingen die niet mogen? Soms moeten begeleiders

Nadere informatie

t Vuil Reclametruukske

t Vuil Reclametruukske t Vuil Reclametruukske Reclame graad 2 Lesvoorbereiding Toon de oproep van José op het smartboard. Voorzie twee dozen (schoendoos, andere kartonnen doos met deksel,...) Print informatieflarden opdracht

Nadere informatie

Ik ga een grote uitdaging niet uit de weg. Taken die moeilijk zijn, vind ik veel leuker dan eenvoudige taken.

Ik ga een grote uitdaging niet uit de weg. Taken die moeilijk zijn, vind ik veel leuker dan eenvoudige taken. Ik ga een grote uitdaging niet uit de weg. Taken die moeilijk zijn, vind ik veel leuker dan eenvoudige taken. 2 5 Ik hoef niet aangespoord te worden om mijn taken te maken. Niemand hoeft mij te zeggen

Nadere informatie

Lesdoelen: Werkvormen: Benodigdheden: Prentenboeken: Les 10: Hoe zeg ik nee. Lesoverzicht. Basis

Lesdoelen: Werkvormen: Benodigdheden: Prentenboeken: Les 10: Hoe zeg ik nee. Lesoverzicht. Basis Les 10: Hoe zeg ik nee Lesoverzicht Lesdoelen: Kinderen weten het verschil tussen prettige en onprettige situaties en kunnen deze herkennen. Kinderen weten dat ze onprettige aanrakingen mogen weigeren.

Nadere informatie

VOORBEELDMATERIAAL HOEKENBOX LEERJAAR 4 TAAL

VOORBEELDMATERIAAL HOEKENBOX LEERJAAR 4 TAAL VOORBEELDMATERIAAL HOEKENBOX LEERJAAR 4 TAAL P. 02-03 Luisteroefeningen ZOEK DE VERSCHILLEN De leerlingen zoeken op twee prenten de verschillen, zonder elkaars prent te zien P. 04-05 Leesoefeningen JIJ

Nadere informatie

HEMELS HUWELIJK KALENDER 52 X WIJ TIJD VOOR ELKAAR. Willem en Marian de Vink

HEMELS HUWELIJK KALENDER 52 X WIJ TIJD VOOR ELKAAR. Willem en Marian de Vink HEMELS HUWELIJK KALENDER 52 X WIJ SAMEN TIJD VOOR ELKAAR Willem en Marian de Vink Liefde is vrij van zichzelf, om te leven voor de ander. Romantiek in een liefdesbrief ROMANTIEK in een liefdesbrief Schrijf

Nadere informatie