Reden hiervoor is de aanname dat de toegepaste producten bij het stralen van de brug mogelijk verontreinigd zijn met asbest.

Transcriptie

1

2 1 INLEIDING Op verzoek van Ingenieursbureau Gemeente Rotterdam heeft Koenders & Partners adviseurs en procesmanagers bv, een onderzoek uitgevoerd naar de toegepaste grit bij onderhoudswerkzaamheden aan de Willemsbrug te Rotterdam. Reden hiervoor is de aanname dat de toegepaste producten bij het stralen van de brug mogelijk verontreinigd zijn met asbest. 2 REFERENTIEKADERS UITGEVOERDE ANALYSES Beoordeling actueel blootstellingsrisico (luchtmetingen) Na de monstername heeft analyse plaatsgevonden met behulp van Scanning Elektronen Microscopie (SEM) door een daartoe geaccrediteerd laboratorium. Het nemen van de luchtmonsters gebeurt onder (nabootsing van) de normale gebruikersbelasting van de te beoordelen ruimte(n), om een zo een reëel mogelijk beeld te krijgen van het actuele bloostellingsrisico. Als referentiewaarde voor de analyseresultaten van de luchtmetingen zijn de waarden gehanteerd die in het Arbeidsomstandighedenbesluit als grenswaarden beschouwd worden. Arbonormen hebben een wettelijke status (zie voor grenswaarde asbest artikel 4.46 Arbobesluit). Tabel 1a - Luchtconcentratienormen in arbeidssituaties serpentijne vezels Concentratie (vezels/cm 3 ) Concentratie (vezels/m 3 ) opmerking Grenswaarde 0, TWA 8 uur Tabel 1b - Luchtconcentratienormen in arbeidssituaties amfibole vezels Concentratie (vezels/cm 3 ) Concentratie (vezels/m 3 ) opmerking Grenswaarde 0, TWA 8 uur De voorgestelde toetsingswaarden en vervolgacties, bij verschillende concentratieniveaus gemeten als 8-uur-gemiddelde, gelden voor de meetprocedure en situaties die zijn weergegeven in tabel 2. De kleefmonsters worden ingezet conform NEN De genomen kleefmonsters zijn geanalyseerd met behulp van Scanning Elektronen Microscopie (SEM) door een daartoe geaccrediteerd laboratorium. Het nemen van kleefmonsters gebeurt om een beeld te krijgen van het potentiële blootstellingsrisico. Als referentiewaarde voor de analyseresultaten van de kleefmonsters worden de waarden gehanteerd zoals opgenomen in de NEN Deze waarden zijn onder te verdelen in de navolgende categorieën: Notitie asbestsituatie straalgrit 31 oktober 2017 Projectnummer pagina 1 van 6

3 Tabel 3: indeling van de gevonden asbestconcentraties in kleefmonsters in vier verontreinigingsniveaus Concentratie (aantal asbeststructuren/cm 2 ) Omschrijving 0 Geen asbest aangetroffen Sporen asbest aangetroffen +/ Oppervlak duidelijk met asbest verontreinigd + < 500 Oppervlak zeer sterk met asbest verontreinigd +/+ Verontreinigingsniveau Indien uit de analyseresultaten blijkt dat er geen asbest (-) en/of sporen asbest (+/-) is aangetroffen, kunnen deze worden beschouwd als verwaarloosbaar. D.w.z. de kans is verwaarloosbaar dat tijdens een gebruikssituatie asbestconcentraties in de lucht kunnen ontstaan die de grenswaarde zullen overschrijden. Indien uit de analyseresultaten van de genomen kleefmonsters blijkt dat er duidelijk asbest (+) of zeer veel asbest (++) is aangetroffen, dan wordt het aantal monsters rondom deze (bron)locatie uitgebreid totdat scores met (-) of (+/-) worden aangetroffen. Het asbestverontreinigde gebied is daarmee ingekaderd. 3 OPZET ONDERZOEK De opzet van het onderzoek is uitgevoerd op basis van een viertal onderdelen, te weten: 1. Visuele inspectie aangevuld met monsteranalyses a. Visuele inspectie ter bepaling van omvang van vermeende verontreiniging met grit dat mogelijk verontreinigd is met asbestvezels; b. Monsteranalyse van het aanwezige grit i. Monsteranalyse van nieuwe zakken met grit (ongebruikt) ii. Monsteranalyse van toegepast grit (gebruikt) 2. Luchtmetingen ter bepaling van blootstellingsrisico s a. Uitvoering van luchtmetingen gebaseerd op worst-case locaties (meest risicovol) b. Uitvoering van actieve luchtmetingen 3. Kleefmonsters ter bepaling van eventuele verspreiding van asbestvezels. a. Nemen van kleefmonsters in de aanwezige werkruimtes (hoogste risicozone) b. Nemen van kleefmonsters op gebruikte materialen (hoogste kans op secundaire verontreiniging) c. Het nemen van kleefmonsters in de omgeving (bepaling van omvang van de secundaire verontreiniging. 4. Materiaalanalyse, conform NEN 5898 ter bepaling van kwaliteit van het gebruikte grit In totaal zijn 114 monsters genomen, waarvan: 25 Materiaalanalyses 12 Luchtmetingen 75 Kleefmonsters 2 Materiaalanalyses, conform NEN 5898 Op basis van deze meetonderdelen kunnen uitspraken worden gedaan over de aanwezigheid van asbest in het toegepaste materiaal en de mogelijke risico s van het toepassen van dit vermeende asbestverontreinigde materiaal. Notitie asbestsituatie straalgrit 31 oktober 2017 Projectnummer pagina 2 van 6

4 4 RESULTATEN UITGEVOERDE WERKZAAMHEDEN Het onderzoek is uitgevoerd op 10 en 11 oktober Op 10 oktober hebben medewerkers van Koenders & Partners de situatie ter plaatse opgenomen. Dit ter bepaling van de omvang en locaties van monstername etc. Verder zijn de benodigde voorzorgsmaatregelen hierop afgestemd en bepaald. Op 11 oktober 2017 is het onderzoek aangevangen. Hierbij is uitgegaan van het door inspectie SZW aangegeven protocol, waarbij er vanuit moest worden gegaan dat het grit verontreinigd was met asbest. Op basis hiervan is een groot deel van het onderzoek uitgevoerd met gebruikmaking van volledige PBM s (Persoonlijke Beschermingsmiddelen) en een doucheprocedure. Het onderzoek heeft plaatsgevonden aan de zuidzijde van de Willemsbrug, welke is gelegen aan de Maaskade. Op basis van het uitgevoerde vooronderzoek op 10 oktober 2017 achten wij het onderzoek aan deze zijde en de uitkomsten van het onderzoek ook representatief voor de noordzijde van de Willemsbrug. Materiaalanalyse Binnen het werkterrein van Venko (hoofdaannemer schilderwerkzaamheden) waren enkele pallets aanwezig met het reeds toegepaste grit. De zakken met grit op deze pallet waren nog ongeopend en dus niet gebruikt. Koenders & Partners heeft enkele zakken gebruikt om materiaalmonsters te verzamelen. Daar dit materiaal ongebruikt was, konden deze analyses als 0-meting worden beschouwd. Daarmee wordt bedoeld dat dit materiaal niet op een andere wijze verontreinigd kan zijn via de op locatie uitgevoerde werkzaamheden en dus exact kan worden bepaald welke hoeveelheid asbest er in het materiaal zelf zit. Door medewerkers van Koenders & Partners zijn uiteindelijk 10 materiaalmonsters genomen en ter analyse aangeboden bij een hiertoe geaccrediteerd laboratorium. De analyseresultaten zijn bijgevoegd als bijlage bij dit document. Alle 10 de geanalyseerde materiaalmonsters toonden aan dat het grit verontreinigd is met asbestvezels van het soort chrysotiel. Er kan dus worden aangenomen dat het materiaal dat toegepast is gedurende de straalwerkzaamheden op de Willemsbrug, asbestvezels bevatte en risico s oplevert voor de volksgezondheid. Aansluitend heeft Koenders & Partners ter plaatse van de linker- en rechter pylon van de brug binnen de tenten (werkruimtes) ook 10 materiaalmonsters genomen. Ook hierin zijn asbestvezels aangetroffen, welke overeenkomstig zijn met de genomen materiaalmonsters van het niet gebruikte grit. De overige 5 materiaalmonster, van restanten van het gebruikte grit, zijn buiten de tenten genomen. Ook hier geven de analyses dezelfde resultaten en wordt het grit gekwalificeerd als verontreinigd met asbestvezels. Luchtmetingen Naar aanleiding van de uitslagen van de genomen materiaalmonsters, waarbij aangetoond is dat het toegepaste grit verontreinigd is met asbestvezels van het soort chrysotiel, zijn luchtmetingen gedaan om te beoordelen wat de risico s zijn op eventuele blootstelling aan asbestvezels. Door medewerkers van Koenders & Partners zijn meerdere actieve luchtmetingen uitgevoerd. Notitie asbestsituatie straalgrit 31 oktober 2017 Projectnummer pagina 3 van 6

5 In totaal zijn er 8 luchtmetingen uitgevoerd in de tenten. Deze luchtmetingen zijn zo geplaatst dat middels het creëren van luchtwervelingen en stofverspreiding de gebruikerssituatie zo goed mogelijk is nagebootst. In verband met de grote hoeveelheid stofvorming hebben deze luchtmetingen maximaal 2 uur per stuk geduurd. Dit om geen met stof overbeladen filters te krijgen, die geen resultaten geven. De overige 4 luchtmetingen waarbij actief is gemeten, zijn geplaatst op de bij beoordeling meest risicovolle gebieden. Twee luchtmetingen zijn onder het brugdek uitgevoerd bij de uitgangen van de tenten. De andere 2 luchtmetingen zijn uitgevoerd op het brugdek nabij tent 1. Op geen van de 12 uitgevoerde luchtmetingen zijn asbestvezels waargenomen. Kleefmonsters Normaliter fungeren kleefmonsters als inkadering van een verontreiniging van beschadigde asbesthoudende materialen en producten. In dit specifieke geval was het bekend dat het materiaal verontreinigd was, maar van de verspreiding van het materiaal bestond geen goed beeld. Op basis hiervan is er besloten om de kleefmonsters toe te passen ter bepaling van eventuele verspreiding van asbestvezels door het gebruik van de met asbestvezels verontreinigde grit. In totaal zijn er 75 kleefmonsters genomen, welke verdeeld zijn in een aantal werkgebieden. Hierdoor ontstond een goed beeld van de mogelijke verspreiding van asbestvezels door het verontreinigde grit. Kleefmonsters 1 t/m 15 zijn genomen in het werkgebied van de aannemer. Hier bevindt zich materiaal en materieel, dat de hele duur van de tot dit moment uitgevoerde werkzaamheden aanwezig was. Op basis hiervan kan worden bepaald of het gebruikte grit ertoe geleid heeft dat dit materiaal en materieel verontreinigd is met asbestvezels. Op de genomen kleefmonsters zijn geen asbestvezels waargenomen. De kleefmonsters 16 t/m 30 en kleefmonsters 46 t/m 60 zijn genomen in de tenten. Hierbij zijn er juist monsters genomen van het aanwezige stof en dus niet ter plaatse van het grit. Dit om een zo goed mogelijk beeld te verkrijgen van de eventuele verspreiding van asbestvezels. Enkel op kleefmonsters 46 zijn sporen van asbest waargenomen (gekwantificeerd als +/-). Conform het toetsingsschema vervalt dit kleefmonster en wordt de uitslag als verwaarloosbaar beschouwd. Kleefmonsters 31 t/m 45 zijn genomen onder het brugdek en tussen de ingangen van de 2 tenten. Hierbij is visueel veel restproduct van het gebruikte grit waargenomen, dat mogelijk zou kunnen leiden tot verspreiding van asbestvezels. Ook hier zijn de monsters genomen ter plaatse van locaties waar veel stof aanwezig was. Op basis hiervan kan van het stof bepaald worden of het asbestvezels bevat en kan de eventuele verspreiding van asbestvezels door gebruik van de verontreinigde grit, bepaald worden. Op de genomen kleefmonsters zijn geen asbestvezels waargenomen. Kleefmonsters 61 t/m 75 zijn genomen buiten de afgezette werkgebieden. Deze hebben als doel te bepalen of door het gebruik van de met asbestvezels verontreinigd grit, buiten de afgezette werkgebieden asbestvezels terecht zijn gekomen. Op deze locaties is geen grit waargenomen. Deze monsters fungeren tevens als inkadering van eventuele werkgebieden. Op de genomen kleefmonsters zijn geen asbestvezels waargenomen. Notitie asbestsituatie straalgrit 31 oktober 2017 Projectnummer pagina 4 van 6

6 Materiaalanalyse, conform NEN 5898 Gezien de uitslagen van de analyses van het genomen materiaal, is er voor gekozen om aansluitend nog enkele aanvullende analyses uit te voeren, conform NEN Deze analyse bepaalt het gehalte van asbest in het product. Daar het materiaal verontreinigd is met asbestvezels, welke niet behoren tot de normale samenstelling van het product is ervoor gekozen 2 analyses te nemen van het materiaal en deze te laten analyseren conform de NEN Middels deze analyse kan het werkelijke percentage asbestvezels in het product worden vastgesteld. De analyseresultaten hiervan tonen aan dat het materiaal daadwerkelijk verontreinigd is met asbestvezels en dat de waarde van verontreiniging gekwantificeerd is tussen de 1,1 en 3,4 mg/kg.ds. 5 CONCLUSIE EN AANBEVELING Gebaseerd op het uitgevoerde onderzoek kan worden vastgesteld dat er verspreid binnen de afgezette werkgebieden met asbestvezels verontreinigde grit aanwezig is. Zowel in de vorm van nieuw product dat op pallets is opgeslagen als in de vorm van gebruikt product, dat losligt of verzameld is in diverse afvalcontainers en/of zakken. Aangetoond is dat er aangenomen kan worden dat alle gebruikte grit met asbestvezels is verontreinigd. Er is geen sprake van diverse soorten grit, dat eventueel anders gekwantificeerd moet worden. Op basis hiervan kan zoals gesteld alle grit worden gezien als verontreinigd met asbestvezels. Middels de uitgevoerde luchtmetingen en genomen kleefmonsters kan worden geconcludeerd dat het gebruik van het met asbest verontreinigde grit niet heeft geleid tot vezelemissie en dat er op dit moment geen risico s zijn voor eventuele blootstelling aan asbestvezels in de lucht. Tevens kan worden aangenomen op basis van de onderzoeksstrategie, zoals vernoemd en op basis van de analyse-uitslagen, dat er geen verspreiding heeft plaatsgevonden van asbestvezels naar de omgeving door het gebruik van dit product. De genomen monsters betreffen een worst-case benadering, waarbij hier de grootste concentraties aan asbest waargenomen zou moeten worden. Als laatste kan worden geconcludeerd dat het gehalte aan asbestvezels in het product tussen de 1,1 en 3,4 mg/kg.ds. bevat, waarbij het product zou voldoen aan de hergebruikswaarde, welke is vastgesteld op 100mg/kg.ds. Hierbij dient wel opgemerkt te worden dat de monstername niet conform het hiervoor benodigde protocol heeft plaatsgevonden. Gebaseerd op de uitslagen achten wij een sanering conform het proces certificaat asbestverwijdering (SC-530) niet nodig en zou na volledig onderzoek conform de NEN 5897 en analyse conform de NEN 5898 het product waarschijnlijk voor hergebruik in aanmerking komen. Op dit moment en naar aanleiding van de analyse-uitslagen van zowel de luchtmetingen als de kleefmonsters zouden alle werkgebieden, welke onderzocht zijn, onder normale condities betreden kunnen worden zonder gebruik te maken van PBM. s. Notitie asbestsituatie straalgrit 31 oktober 2017 Projectnummer pagina 5 van 6

7 6 VERANTWOORDING De resultaten zijn gebaseerd op de situatie zoals die tijdens het veldwerk is aangetroffen. Deze rapportage dient dan ook als verslag van een momentopname. Factoren die het risico van een bepaalde afwijking bepalen (onder andere veranderende weersomstandigheden), zijn niet meegenomen in deze rapportage. Dit rapport is gebaseerd op een grote mate van kennis en ervaring binnen Koenders & Partners adviseurs en procesmanagers bv. Ondanks de grote zorgvuldigheid waarmee het veldwerk is uitgevoerd, is Koenders & Partners adviseurs en procesmanagers bv niet verantwoordelijk voor eventuele afwijkingen en voor de eventuele gevolgen daarvan. Het is niet toegestaan, dit rapport zonder schriftelijke toestemming van Koenders & Partners adviseurs en procesmanagers bv anders dan in zijn geheel (met inbegrip van bijlagen) te reproduceren. Notitie asbestsituatie straalgrit 31 oktober 2017 Projectnummer pagina 6 van 6

8 BIJLAGE 1 ANALYSERESULTATEN MATERIAALMONSTERS

9

10

11 BIJLAGE 2 ANALYSERESULTATEN LUCHTMETINGEN

12

13

14

15

16

17

18

19

20

21

22

23

24 BIJLAGE 3 FOTORAPPORTAGE UITGEVOERDE LUCHTMETINGEN

25 Foto 1: LM1 t/m LM6 d.d. 19 oktober 2017 Foto 2: LM1 t/mm LM6 d.d. 19 oktober 2017 Foto 3: LM1 t/m LM6 d.d. 19 oktober 2017 Foto 4: LM1 t/mm LM6 d.d. 19 oktober 2017 Foto 5: LM1 t/m LM6 d.d. 19 oktober 2017 Foto 6: LM1 t/mm LM6 d.d. 19 oktober 2017

26 Foto 7: LM1 t/m LM6 d.d. 19 oktober 2017 Foto 8: LM1 t/mm LM6 d.d. 19 oktober 2017 Foto 9: LM1 t/m LM6 d.d. 19 oktober 2017 Foto 10: LM1 t/ /m LM6 d.d.. 19 oktober 2017

27 Foto 1: LM1 t/m LM4 op steigers in werkgebied Foto 2: LM1 t/m LM4 op steigers in werkgebied Foto 3: LM1 t/m LM4 op steigers in werkgebied Foto 4: LM1 t/m LM4 op steigers in werkgebied Foto 5: LM5 t/m LM8 op steigers in werkgebied Foto 6: LM5 t/m LM8 op steigers in werkgebied

28 Foto 7: LM5 t/m LM8 op steigers in werkgebied Foto 8: LM5 t/m LM8 op steigers in werkgebied Foto 9: LM9 t/m LM10 buiten op bordes Foto 10: LM9 t/m LM10 buiten op bordes Foto 11: LM11 t/m LM12 buiten op brugdek Foto 12: LM11 t/m LM12 buiten op brugdek

29 BIJLAGE 4 ANALYSERESULTATEN KLEEFMONSTERS

30