Regie over eigen leven; wonen, werken, vrije tijd

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Regie over eigen leven; wonen, werken, vrije tijd"

Transcriptie

1 Meninge Informatief magazine over leven met een beperking in Zuidoost-Brabant Jaargang 5, oktober 2009 Regie over eigen leven; wonen, werken, vrije tijd Nummer 19 4 Stichting Regie over Eigen Leven jaar MEE Zuidoost-Brabant; jubileumviering 17 Afasiecentrum De Archipel

2 Inhoud 4 Interview Stichting Regie over Eigen Leven 6 Vrije Tijd 7 Lezen 8 Touwtjes zelf in handen houden 10 Jubileumviering 60 jaar MEE Zuidoost Brabant 12 Stichting Casa Gemert 14 Pakketmaatregel AWBZ Column 15 Regie over eigen werk 16 SUC6-verhaal Kawtar 17 Afasiecentrum De Archipel 18 Regelrecht 19 Cursussen 20 Wwweetjes Welkom, Het vinden van een geschikte school, een plezierige woonplek of een fijne baan is lang niet zo vanzelfsprekend. Mocht dit voor u zo ook zijn, wat doet u hier dan aan? Laat u het zoals het is óf gaat u juist op onderzoek uit naar de mogelijkheden? Geïnterviewden in deze Mening laten zien dat zij niet altijd de meest gangbare weg hebben gekozen om iets te bereiken. Met doorzettingsvermogen en hulp van anderen kiezen zij hun eigen weg en voeren zo regie over hun eigen leven. Zo kiest mevrouw van der Waal een woonplek die op haar wensen aansluit. Ze laat zien dat het woord Nee in haar woordenboek niet voorkomt. Ellen Jansen vertelt over haar zoektocht naar een fijne baan, die ze via een omweg vond, en wat deze baan voor haar betekent. Dat regie over eigen leven voor iedereen iets anders betekent blijkt wel uit de impressie van het 60-jarig jubileumevenement. Laat deze Mening een inspiratiebron zijn voor het voeren van uw eigen regie! Margo de Waal Pauline Stekelenburg Jaarverslag 2008: MEE-doen Meedoen in de samenleving, op evenwaardige wijze. Voor veel mensen met een beperking helaas nog steeds een weg met hobbels en misverstanden. Voor MEE Zuidoost Brabant echter een zeer belangrijke waarde. MEE-doen staat dan ook centraal in het jaarverslag over Het afgelopen jaar nam het aantal cliënten opnieuw toe. Met name mensen met een lichamelijke beperking en mensen met autisme wisten beter de weg naar MEE Zuidoost Brabant te vinden. De behoefte aan ondersteuning door MEE Zuidoost Brabant bij mensen met een verstandelijke beperking, bleef onverminderd hoog. In het afgelopen jaar heeft MEE Zuidoost Brabant haar 60-jarig bestaan luister bijgezet door een jubileumactiviteit: de buz-belevingscampagne. Doel van de campagne is het bevorderen van de participatie van mensen met een beperking in de samenleving. Om deze campagne tot een succes te maken, werkte MEE nauw samen met cliënten, cliëntenorganisaties, gemeenten en zorgaanbieders. De Beleef de buz-campagne leverde een gedeelde eerste plaats op bij de Nima Marketing in de Gezondheidszorgprijs en bleek zo succesvol dat besloten is de buz in 2009 en 2010 te blijven gebruiken en verhuren. Het jaarverslag over 2008 is te downloaden via de website: 2

3 Drie projecten matchen mensen met beperking Wat houdt KlikMEE in? In de vorige Mening vertelde Christel van Dalen over het project KlikMEE-vrienden maken. Ook kon u in Mening 18 lezen over de campagne KlikMEE-(duo)maatjes. Wat houdt KlikMEE nu precies in? KlikMEE koppelt mensen met een beperking aan een maatje/vrijwilliger of aan iemand anders met een beperking om samen leuke én nuttige dingen te doen. KlikMEE-vrienden maken jij en ik Sommige mensen maken heel gemakkelijk vrienden, andere hebben er wat meer moeite mee. Mensen met een beperking vinden het vaak lastig om vrienden te maken én contacten te onderhouden. Toch kan het fijn zijn om een vriend of vriendin in je omgeving te hebben die ook een beperking heeft. Iemand die weet wat je doormaakt en met wie je af en toe leuke dingen kunt ondernemen. Bijvoorbeeld sporten, winkelen, uitgaan of koffie drinken. In dit project brengt MEE mensen met een beperking één op één met elkaar in contact met vriendschap als doel. KlikMEE-(duo)maatjes Met de campagne KlikMEE-(duo)maatjes werft MEE Zuidoost Brabant nieuwe vrijwilligers. Mensen met een drukke agenda die samen met een collega of vriend om en om het (duo)maatje zijn van iemand met een beperking. MEE richt zich in de campagne op drie groepen: jongeren, werkenden en ouderen. Nieuw initiatief van MEE Zuidoost Brabant: Cliëntondersteuner klachten Soms doet (een medewerker van) MEE iets waar u het niet mee eens bent, of u vindt de manier waarop het gebeurt vervelend. Ook kan het zijn dat u vindt dat u niet goed behandeld bent en dat u daarvan nadelige gevolgen ondervindt. Omdat u dit niet altijd met de betreffende medewerker kunt/durft te bespreken, heeft MEE Zuidoost Brabant Rita van Dijk als cliëntondersteuner klachten aangesteld. Zij lost uw ongenoegen of klacht niet zelf op maar adviseert u wat te doen met uw ontevredenheid of klacht. Ze spreekt hierbij geen oordeel uit. De cliëntondersteuner helpt u uw ongenoegen, onvrede of uw klacht bij de juiste persoon in de organisatie neer te leggen, helpt bij KlikMEE-vrienden maken vriendengroep In dit project worden verschillende mensen met een beperking in een vriendengroep met elkaar in contact gebracht om tot een leuke vrijetijdsbesteding te komen. Dit onder begeleiding van een vrijwilliger. Bij de samenstelling van de vriendengroep wordt gekeken naar relevante overeenkomsten. De deelnemers geven zelf vorm aan de vriendengroep en bepalen zelf welke activiteiten ondernomen worden. Denk hierbij bijvoorbeeld aan naar de film gaan of kroeg gaan, een spelletje doen, uit eten gaan, fietsen, enz.. de formulering ervan en gaat eventueel samen met u een gesprek aan met een medewerker van MEE. De cliëntondersteuner klachten werkt onafhankelijk en heeft geheimhoudingsplicht. Wilt u gebruik maken van deze ondersteuning, dan is Rita van Dijk te bereiken via het bestuurssecretariaat, T

4 Mireille de Beer-Durand (links) en Jacqueline van Zwieten (Stichting Regie over Eigen Leven) Stichting Regie over Eigen Leven Mijn leven leiden zoals ik dat wil Men spreekt vaak over iemand met een beperking, in plaats van dat we met deze persoon spreken. Dat inzicht leidde uiteindelijk tot de oprichting van de Stichting Regie over Eigen Leven, vertelt Jacqueline van Zwieten. Enthousiast en met gepaste trots vertelt ze over het ontstaan van de stichting waar zij coördinator van is. Verschillende partijen spraken over regie over eigen leven. Maar wat is dat eigenlijk? Hoe kun je zoveel mogelijk regie houden en hoe kan je omgeving hier aan bijdragen? Gaandeweg deze gesprekken is het gedachtegoed van de stichting ontwikkeld. De stichting zet een duidelijk statement neer. Ieder mens heeft recht op het voeren van regie over eigen leven. Dat geldt ook voor mensen met een beperking. Wat is regie nu eigenlijk? Regie betekent voor mij dat ik mijn leven kan leiden zoals ik dat wil. Daarbij is het wel belangrijk dat ik mensen om me heen heb waar ik op terug kan vallen. Die me kunnen helpen bij het maken van een beslissing. Regie betekent voor mij ook kwaliteit van leven. Zo ben ik getrouwd en samen hebben we een eigen huis gekocht. Toen ik deze beslissingen genomen had, had ik echt het gevoel dat ik de touwtjes in handen had. Aan het woord is Mireille de Beer-Durand. Mireille is bestuurslid van de Stichting Regie. Vertrouwen Om regie te kunnen voeren moet je eerst vertrouwen hebben in jezelf. Binnen de stichting noemen we dat Empowerment. Als je in jezelf gelooft, kun je veel meer dan je denkt. Pas dan kun je je eigen mogelijkheden vergroten en steeds beter regie voeren over je leven. Ik spreek uit ervaring. 4

5 Ik werkte eerst bij WSW. Helaas had ik het hier niet erg naar mijn zin, ik voelde me vaak betutteld. Op advies ben ik met mijn man en ouders naar een informatieavond van Onderling Sterk gegaan. Ik wilde eerst niet, want ik was bang voor het onbekende. Nu werk ik als belangenbehartiger bij de LFB Zuidwest in Bergen op Zoom (zie kader) en word ik, als het nodig is, ondersteund door een coach. Ik geef gastlessen en presentaties. Daarin vertel ik mijn levensverhaal - hoe het is om te leven met een verstandelijke beperking - om anderen te inspireren en te motiveren. Ik had nooit gedacht dat ik dit allemaal zou kunnen, vertelt Mireille. Jacqueline vult haar aan. Regie over eigen leven brengt ook een verantwoordelijkheid met zich mee voor mensen met een beperking. Je hebt de verplichting om naar vermogen bij te dragen aan de samenleving. Hier willen we als stichting de mensen bewust van maken. Daarnaast willen we een omslag realiseren in denken en doen van de maatschappij. Mensen met een beperking hebben veel te bieden. We moeten niet zorgen voor, maar hen ondersteunen bij. Tour de Brabant Het nieuwste initiatief van de stichting is de Tour de Brabant. Gewoon meedoen heeft in Nederland volop de aandacht. Allochtonen, ouderen, jongeren en ook mensen met een beperking wordt gevraagd mee te doen in de samenleving. Om mee te kunnen doen is regie over je eigen leven nodig. Op die manier heb je zeggenschap over je plek in de samenleving. Met de Tour de Brabant willen we het gedachtegoed van de stichting bespreekbaar maken. Bijvoorbeeld met lokale zorg- en welzijnsinstellingen, plaatselijke ondernemers, het onderwijs en sport- en cultuurverenigingen. Daarom organiseren we inspirerende ontmoetingen tussen mensen met en zonder beperking. Luisteren en gehoord worden staan tijdens de Tour de Brabant centraal. De eerste bijeenkomst in Eersel was een groot succes. Het gesprek heeft verschillende concrete actiepunten voor de toekomst opgeleverd, besluit Jacqueline enthousiast. Wilt u meer lezen over regie over eigen leven? Neem dan een kijkje op en In de Stichting Regie Over Eigen Leven werken vier partijen samen: - de LFB (Belangenbehartiging door en voor mensen met een verstandelijke beperking) - de Federatie van Ouderverenigingen - Brabantse zorgaanbieders - MEE Iedere partij ontwikkelt activiteiten om de achterban te informeren over het onderwerp regie. Voorbeelden zijn de leerdagen Opkomen voor jezelf door LFB, de brochure Zorgzwaartepakketten en Zorgplan door de Ouderverenigingen, project Mooie Voorbeelden vanuit de zorgaanbieders en de cursus Natuurlijk een netwerk en het project SUC6 door MEE. De Provinciale Raad voor de Volksgezondheid en Maatschappelijke Zorg in Noord-Brabant (PRVMZ) ondersteunt bij de verbreding van het regiegedachtegoed van de stichting. Strandrups In de vorige Mening vertelde Resie Berkers dat ze graag een keer in haar rolstoel helemaal aan de waterkant van de zee wil komen. Een lezer attendeerde ons op het initiatief van Stichting Outdoor4Disabled, waarmee mensen met een rolstoel in een speciale strandrups helemaal tot aan de waterlijn kunnen komen: T Deze tip hebben we natuurlijk doorgestuurd aan Resie Berkers maar wilden we u ook niet onthouden! 5

6 n eetjes genda Vrije Tijd Gratis activiteiten Onis Welzijn, SWZ, KansPlus Asten-Someren en MEE Zuidoost Brabant organiseren dit jaar verschillende activiteiten voor iedereen met een beperking of chronische aandoening in de regio Asten en Someren. Het motto luidt: Doe MEE. In de eerste helft van dit jaar hebben belangstellenden mee kunnen doen aan diverse sportactiviteiten. De tweede helft van dit jaar worden er diverse vrijetijdsactiviteiten aangeboden. De activiteiten zijn gratis en vrijblijvend, maar de organisatoren hopen dat de actie er toe zal leiden dat meer mensen met een beperking de weg vinden naar het aanbod binnen de bestaande verenigingen of clubs. Certificaten Samen blijven Sporten voor trainers Op woensdagavond 8 juli kregen achttien trainers van sportverenigingen uit Deurne het certificaat Samen blijven Sporten. De trainers van atletiekvereniging LGD, handbalvereniging De Sprint, voetbalvereniging ZSV en zwemvereniging DZT 66 volgden een cursus om nog beter sporters met een beperking te begeleiden. De volgende activiteiten vinden plaats: Za 17 oktober, , IVN-wandeling Locatie: Allemanspad, Someren In samenwerking met IVN Someren Ma 2 november, , zitdansen Locatie: De Ruchte, Someren In samenwerking met Maria Boon Za 14 november, , café Locatie: De Comeet, Someren In samenwerking met Bijdehand Ma 7 december, , zitdansen Locatie: De Ruchte, Someren In samenwerking met Maria Boon - Deelname aan de activiteiten is gratis, met uitzondering van zitdansen: e 2 per persoon. - Een bepaalde mate van zelfstandigheid is een vereiste. Voor aanmeldingen en/of meer informatie over deze activiteiten kunt u contact opnemen met de consulenten met aandachtsgebied Vrije Tijd van MEE Zuidoost Brabant: T of vt@meezuidoostbrabant.nl. Wees er snel bij, want vol is vol! Steeds meer jongeren met een beperking als autisme, ADHD en/of een ontwikkelingsachterstand nemen deel aan een sport binnen het reguliere aanbod. Verenigingen en (jeugd) trainers krijgen daardoor te maken met divers gedrag en achtergronden. Dat wordt door hen ook wel eens als moeilijk gedrag ervaren. Want ondanks het feit dat zij over het algemeen gediplomeerde trainers zijn, zijn zij niet gewend aan dit soort problemen en hebben ze er vragen over. Dit vraagt om een extra deskundigheid van de trainers. Om op de toenemende vraag in te spelen heeft MEE deze cursus voor (jeugd)trainers georganiseerd. In de cursus komen onderwerpen aan bod als hoe trainingen meer toegankelijk gemaakt kunnen worden voor iedereen, en ook wat dat betekent in de begeleiding en organisatie, 6

7 ws mn lrecht ussen Lezen Wwweetjes Vrije Tijd Meer dan 100 mooie voorbeelden - Stichting Regie Over Eigen Leven Dit boek bevat een overzicht van voorbeelden wat betreft het Agenda hebben van regie over eigen leven. 18 instellingen die in Noord Brabant zorg- en dienstverlening bieden aan mensen met een verstandelijke beperking hebben voorbeelden van vernieuwende, creatieve initiatieven ingestuurd. Krachtig en eigenmachtig - P. Rijkhoek, L. Huibers, M. Herps In gezinnen met een kind met een beperking of chronische ziekte vergt de opvoeding van het kind erg veel van de ouders. Juist daardoor komen zij hoe gedrag positief benaderd kan worden en trainers toch grenzen aan kunnen geven. Consulenten met het aandachtsgebied Vrije Tijd van MEE Zuidoost Brabant hebben aan de hand van de toenemende vraag de deskundigheidstraining Samen blijven Sporten, bestaande uit drie lesavonden, georganiseerd in Deurne. Het doel van deze cursus is het bevorderen van integratie van mensen met een beperking bij reguliere sportverenigingen door vrijwilligers te ondersteunen en te informeren. Dela steunde het initiatief en stelde ook de cursusruimte beschikbaar. Verenigingen die niet aan deze cursus hebben deelgenomen en wel geïnteresseerd zijn, kunnen informatie inwinnen bij de consulenten met het aandachtsgebied Vrije Tijd van MEE Zuidoost Brabant, T of vt@meezuidoostbrabant.nl Dit artikel is eerder verschenen in het Weekblad voor Deurne/Peelland. er vaak niet aan toe om steun uit hun omgeving te organiseren. In deze brochure komen drie initiatieven aan de orde die met elkaar gemeen hebben dat ouders de regie over het gezinsleven in eigen hand houden. ISBN Het boek is gratis te downloaden op de website Weer aan de slag - Annemarie Kolenberg Dit boek biedt praktische tips en informatie over reïntegratie. Kern van boek is het begrip zelfregie. Annemarie vindt dat bij ziekte, handicap en/of werkloosheid mensen zelf de touwtjes in handen moeten nemen. Dat biedt een goede voorwaarde om werk te vinden dat bij je past. De schrijfster is een ervaringsdeskundige die haar kennis en gedrevenheid via dit boek doorgeeft aan andere slachtoffers van ziekte en werkloosheid. ISBN X, Uitgeverij Nieuwezijds Met een handicap veilig achter het stuur - CBR Een rijbewijs betekent mobiliteit en zelfstandigheid. Maar wat als je een arm of been niet goed kunt gebruiken of rolstoeler bent. Wat het CBR betreft kun je in de meeste gevallen toch blijven rijden. Deze folder vertelt je de juiste aanpak. Voor bestellen of downloaden: Gelijke rechten, gelijke kansen - CG-Raad Iedereen heeft, volgens artikel 1 van onze Grondwet, recht op gelijke behandeling. De laatste jaren zijn er wetten gekomen die dit fundamentele recht uitwerken voor mensen met een handicap of chronische ziekte. Deze brochure geeft informatie over deze wetten en regelingen, hoe je je er op kunt beroepen en wie je daarbij kan helpen. Brochure is via de website te bestellen. De boeken en DVD s zijn in te zien of op te vragen bij de informatiecentra van MEE Zuidoost Brabant. 7

8 Thea is bezig met haar nieuwe hobby fotografie Er is altijd wel een manier om dingen voor elkaar te krijgen Acceptatie is noodzakelijk om de touwtjes in handen te houden Vandaag wordt eindelijk mijn badstoel geleverd. Dit duurt nu al ruim anderhalf jaar. Eerst waren er problemen met de aanvraag. Daarna werden de aanpassingen aan de stoel, die voor mij noodzakelijk zijn, steeds maar niet of verkeerd gemaakt. Ik heb er enorm veel moeite voor moeten doen om deze stoel te krijgen. Hoeveel mensen houden in zo n geval hun mond en gebruiken een stoel die ze eigenlijk niet past? Voor jezelf opkomen is erg belangrijk! Thea van der Waal is 73 jaar. Samen met haar man woont ze, sinds anderhalf jaar, zelfstandig in een koopappartement in Eindhoven. In de zomer na mijn zeventigste verjaardag kon ik ineens bijna niet meer. Ik had al reuma en ondervond daar veel hinder van, vooral aan mijn handen. Het bleek dat ik ook nog een vaataandoening heb. Omdat de kleppen kapot zijn, stroomt het bloed uit mijn benen niet vanzelf terug. Ik heb veel pijn als ik mijn benen niet continu omhoog houd. Na deze diagnose zijn we met spoed op zoek gegaan naar een aan te passen woning in Eindhoven, waar mijn dochter woont. Aanpassingen De woning die Thea en haar man kochten, was al in aanbouw. Ik moest in korte tijd bepalen welke aanpassingen er in ons nieuwe huis gemaakt moesten worden, terwijl ik hier zelf nog helemaal 8

9 geen ervaring mee had. Ik had zelfs mijn rolstoel nog niet binnen. Door mijn beeldend vermogen kon ik me gelukkig voorstellen welke doorgangen bijvoorbeeld verbreed moesten worden, en hoe de keuken rolstoeltoegankelijk zou zijn. Sommige mensen dachten echt met me mee, zoals de leverancier van de keuken. Bij de badkamer verliep het jammer genoeg niet zo vlotjes. Om een klein voorbeeld te noemen: de spiegel werd op ooghoogte van een staande persoon opgehangen. Daar heb ik niet zoveel aan in mijn rolstoel, lacht Thea. Bewustwording Het regelen van aanpassingen aan mijn rolstoel ging ook niet zonder slag of stoot. Ik ben, denk ik, echt niet de enige die tegen dit soort problemen aanloopt. Aan mopperen erover heb je niks. Je moppert toch altijd tegen de verkeerde. Ik probeer iets met mijn frustratie te doen. Door het typen van een brief of het melden van een klacht op mijn computer en het daarna verzenden, ben ik het kwijt. Zo kan ik dingen loslaten. Daarnaast hoop ik dat ik op deze manier bijdraag aan een stukje bewustwording. Misschien dat de aanpassingen aan een rolstoel de volgende keer sneller worden uitgevoerd. Er kan volgens Thea nog veel verbeteren in de maatschappij. Zo bezocht ik onlangs een expositie, die georganiseerd was voor mensen in een rolstoel. Alle kunstwerken lagen plat op tafel uitgestald. Leuk voor degenen die de rolstoelen duwden, maar ik kon geen kunstwerk zien. Ik keek alleen maar tegen de tafels aan. Veel mensen zijn zich gewoonweg niet voldoende bewust van de obstakels die iemand met een beperking kan tegenkomen. Creativiteit Ondanks alle tegenslagen staat Thea erg positief in het leven. Ik ben altijd heel creatief geweest. Ik schilderde, boetseerde en schreef lange verhalen met de hand. Die dingen kan ik nu niet meer. Maar ik ben niet gauw voor één gat te vangen. Mijn nieuwe hobby wordt fotograferen. Samen met mijn dochter verdiep ik me in de mogelijkheden. Daar haal ik een heleboel energie uit. Maar mijn creativiteit wend ik ook op een andere manier aan. Als er dingen zijn die ik nu écht wil, dan is er altijd wel een manier om dat voor elkaar te krijgen. Touwtjes in handen Regie over eigen leven is voor Thea erg belangrijk. De dingen die ik niet kan, wil ik best aan een ander overlaten. Maar ik wil wel zelf de touwtjes in handen houden. Sinds mijn aandoeningen heb ik leren vragen. Vroeger was ik heel onafhankelijk. Het eerste zinnetje dat ik als kind sprak, was: kan ik zelf wel. Het is dan erg moeilijk om in een situatie terecht te komen, waarbij je afhankelijk bent van anderen. Pas als je jouw situatie accepteert, kun je hulp vragen zonder dat het pijnlijk is. Zonder dat je denkt dat je lastig bent, besluit Thea. Nieuws Column Workshopdag 17 oktober 2009 Op zaterdag 17 oktober 2009 organiseert MEE Zuidoost Brabant Agenda weer een workshopdag voor vrijwilligers van de KansPlus organisaties van de regio Eindhoven en De Kempen. Ook vrijwilligers verenigingen of activiteiten die niet onder KansPlus vallen kunnen dit jaar, tegen een geringe vergoeding, deelnemen aan deze workshopdag. Regelrecht Cursussen Lezen Wwweetjes Er is een veelzijdig aanbod om de kennis en deskundigheid van de vrijwilligers te verbreden. In de ochtend kan men kiezen uit 5 workshops: onder andere pubers en sexualiteit, overschatten en onderschatten van mensen met een licht verstandelijke beperking en verlies en rouwverwerking. In de middag is er een carrousel waarin 7 onderwerpen kort worden behandeld waaronder: Niet Aangeboren Hersenletsel (NAH), Borderline, LVG, Epilepsie en nonverbale communicatie. Dit jaar wordt de workshopdag georganiseerd bij MEE Zuidoost Brabant op de locatie Eindhoven De Kempen in Waalre. Voor een hapje en een drankje wordt gezorgd. Voor uitgebreide informatie en/of aanmelding kunt u contact opnemen met Helma van den Dungen via hvandendungen@meezuidoostbrabant.nl, of T Vrije T 9

10 Jubileumboek Ter ere van het 60-jarig bestaan van MEE Zuidoost Brabant schreef Hans Horsten het boek Je moet niet aan dit werk beginnen als er niet iets van betrokkenheid bijzit. Joep Lennarts zorgde voor de fotografie. Tijdens de jubileumviering op maandag 14 september werd deze uitgave officieel gepresenteerd. Het boek beschrijft de 60-jarige geschiedenis van MEE Zuidoost Brabant. In dit kijk- en leesboek staan de mensen die bij MEE werken centraal. Door hun ogen kijkt u naar de grote veranderingen in de gehandicaptenzorg tijdens de laatste zestig jaar en wat dit betekent voor hun werk en voor hen als mens. Het boek is tegen contante betaling van 15,- verkrijgbaar via de informatiecentra van MEE Zuidoost Brabant. 60 jaar MEE Tour de Brabant De Stichting Regie over Eigen Leven verzorgde een discussie in het kader van Tour de Brabant als onderdeel van het jubileum van MEE. (zie interview pagina 4 en 5). Theo Maas (gespreksleider van Stichting Regie over Eigen Leven): Het hebben van keuzemogelijkheden, daar gaat het om. Iedereen participeerde in de discussie. Jeroen Kappert (vond een maatje via MEE): Er moet meer geluisterd worden naar ervaringsdeskundigen. Toon Antonis (wethouder gemeente Reusel - De Mierden, 3 e van links): Wet- en regelgeving beperkt ons. De creativiteit en het zelforganiserend vermogen zijn doodgeslagen door professionalisering. We moeten weer creatief worden in de zorg voor mensen met een beperking. 10

11 Bezoekers Jack Karsmakers (Antoon van Dijkschool). De discussie voeren over Regie over Eigen Leven, zoals hier vanavond gebeurt, is heel belangrijk. Ik denk erover om dit ook op mijn school te doen. Bernadette Eijkelkamp (senior consulent MEE Zuidoost Brabant): Naast de trend van individualisering zie ik een tegenbeweging. Er is hernieuwde solidariteit en dat zien we ook aan de vrijwilligers bij MEE. Johan van de Boogaard (cliënt van MEE): Je ei kwijt kunnen, dat is belangrijk deze avond. Ik wil zelf dingen in kunnen brengen. Theo Magermans (VG Platform): Voor mij is deze bijeenkomst vooral belangrijk als netwerkmoment en ik vind het goed dat de aanwezige instellingen mensen met een beperking aan het woord laten. Zuidoost Brabant Viering Willy van Hoof (links) en Lucas Middelhoff (Raad van Bestuur MEE Zuidoost Brabant): De avond had drie aspecten: het jubileum van MEE, het werken aan beeldvorming van mensen met een beperking en het Tour de Brabant-programma. Tijdens de viering stond ontmoeting centraal. De samenstelling van de bezoekers was dan ook divers, met cliënten, professionals in de zorg, vrijwilligers en netwerkpartners van MEE. Zij leverden allen een actieve bijdrage en, heel belangrijk, de cliënten voerden het hoogste woord! Duidelijk werd dat maatwerk in ondersteuning, vanaf het begin een speerpunt van MEE, essentieel is voor Regie over Eigen Leven. 11

12 Willy van den Boomen: Willem kan heel veel en wij helpen hem daarbij Zelfstandig wonen is goed voor eigen ontwikkeling Wij hebben altijd tegen onze zoon Willem gezegd dat we voor hem blijven zorgen, maar dat hij ook op eigen benen moet kunnen staan. Ook al heeft hij een beperking, voor zijn eigen ontwikkeling is zelfstandig wonen een heel belangrijke stap. Aan het woord is Willy van den Boomen, trotse vader van Willem. Willem heeft een stoornis in het autistisch spectrum (ASS). Je merkt zo aan de buitenkant helemaal niets aan hem, maar hij is wel erg beïnvloedbaar. Daarnaast heeft hij structuur en sturing nodig in het dagelijks leven, meer dan een andere tiener. Op eigen benen staan We hebben thuis altijd heel helder en open gesproken over de ontwikkeling van onze kinderen. Hoeveel we ook van onze kinderen houden, als ze een jaar of 25 zijn, is het goed om op eigen benen te staan. Ook voor Willem vinden we dat erg belangrijk. Via de krant lazen we over een ouderinitiatief (inmiddels heten wij Stichting CASA- Gemert). Twee jaar geleden hebben we ons daarbij aangesloten. We zitten nu op tien ouderparen en de groep is groeiende. Allemaal hebben we een kind met ASS. Ontzettend veel te regelen Willy vertelt dat het opzetten van een woonvorm het nodige vraagt van alle betrokkenen. Er valt zo ontzettend veel te regelen en uit te zoeken, dat kun je je gewoon niet voorstellen. Misschien maar goed ook. Want als je vooraf zou weten hoeveel werk het met zich meebrengt, denk ik dat een aantal mensen er niet aan durft te beginnen. Nu is het een rijdende trein en moet je gewoon mee. Daarnaast is het lastig dat we allemaal mensen zijn die dit niet dagelijks doen. Er wordt veel kennis en inzicht van je gevraagd op diverse terreinen. We zijn geen specialisten en moeten het erbij doen. Iedereen heeft een baan en een gezin waarin één kind ook nog extra aandacht vraagt. Toch lukt het ons om dit doel te bereiken. 12

13 Compromissen sluiten Omdat er zoveel van iedereen verwacht wordt, kan het af en toe flink botsen in de vergaderingen. We moeten overal heel goed over nadenken. Als ouders proberen we zoveel mogelijk zaken vooraf te regelen zodat het straks voor de kinderen goed loopt. Denk aan zaken als privacy, begeleiding, huisregels, arbeid en groepsgrootte. Dat betekent ook: compromissen sluiten. Wat de ene ouder heel erg belangrijk vindt, kan een ander zelfs tegenstaan. We hebben afgesproken dat we altijd uitgaan van de vraag: is dit in het algemeen belang? Die vraag stellen ook MEE en de woningcorporatie Goed Wonen ons regelmatig. En dat houdt ons scherp. Maar over heel veel zaken zijn we het wel eens, vertelt Willy enthousiast. We willen geen 24-uurs zorg, wel een volwaardig appartement met twee slaapkamers en een eigen entree voor iedere bewoner. Het pand mag niet vrij toegankelijk zijn voor iedereen en de kosten moeten te behappen zijn. Betaalbaar En vooral dat laatste bezorgt ons regelmatig hoofdbrekens. Omdat de bewoners geen ernstige beperkingen hebben, ontvangen zij allemaal een PGB of Wajong-uitkering. Dit betekent dat we niet praten over hoge inkomens. Naast de huur voor het appartement, moeten ook de zorgaanbieder en de gedeelde kosten voor de gezamenlijke ruimte betaald worden. En uiteraard heeft elke bewoner te maken met de normale kosten voor levensonderhoud. Voor nieuwe inzichten en mogelijke oplossingen voor dit probleem, kijken we ook wel eens over de schutting bij andere woonvormen. Hoe pakken zij dit aan? Want het moet natuurlijk wel betaalbaar blijven. Kartrekkers We krijgen ook prima ondersteuning vanuit MEE. Zij zijn een sturende factor en een beetje ons geweten. Vanuit MEE komen veel tips en ideeën. De uitvoering ligt wel heel duidelijk bij ons. Wij zijn de kartrekkers. Zo hebben we net het Programma van Eisen voor de bouw opgesteld. Een hele kluif, want er moet nogal wat in komen te staan. Nu gaat de woningcorporatie bekijken of al onze wensen mogelijk zijn. Daaruit volgt weer een overleg met ons. Zo zie je maar, niets doe je even. De uiteindelijke oplevering van CASA-Gemert staat nu gepland voor 2011/2012. Willy geeft duidelijk aan dat het voor hun gezin goed is als het proces rustig verloopt. Willem is pas 17. Wij vinden dat te jong om uit huis te gaan. Hij is volop bezig met zijn bakkersopleiding en heeft het prima thuis. Hij lijkt ontzettend zelfstandig op dit moment, maar moet straks ook heel veel leren. Als ouders zijn wij ervan overtuigd dat Willem onder bepaalde voorwaarden gewoon kan meedraaien in de maatschappij. Wij hebben ook altijd tegen hem gezegd: Willem, maak ervan wat ervan te maken valt. Jij kunt heel veel en wij helpen jou daarbij. Grootste passie Naast het regelen van een fijne woonplek voor onze zoon, zijn we ook bezig om een stevig netwerk rond hem op te bouwen. Zodat hij altijd kan terugvallen op mensen die hij kent, mocht er iets met ons gebeuren. Dan kunnen wij hem straks met een gerust hart wat losser laten en hem ook zijn eigen leven laten leiden. En Willem? Die gaat ondertussen verder met zijn grootste passie: de studierichting patisserie/chocolaterie op de bakkersopleiding. Kijk voor meer informatie op Ouder- en wooninitiatieven Ouders van kinderen met een beperking willen vaak zelf de regie voeren over de wijze waarop hun kind in de toekomst gaat wonen. De eigen wensen en mogelijkheden van hun kind staan hierbij centraal. Ouders nemen en houden zelf de regie. Zij bepalen zelf waar, hoe en met wie hun kind gaat wonen en hoe de zorg/begeleiding wordt vormgegeven. Het opzetten van een kleinschalig particuliere woonvorm - een ouder- of wooninitiatief - is een intensief traject waarin samenwerking wordt gezocht met verschillende partijen. De duur, van start tot realisatie, is ongeveer drie tot zes jaar. Consulenten van MEE Zuidoost Brabant met het aandachtsgebied wonen kunnen hierbij als projectadviseur en procesbegeleider optreden. Zij adviseren en ondersteunen momenteel zo n 26 ouder-en wooninitiatieven in de regio, waaronder het initiatief van stichting CASA-Gemert. Wilt u meer informatie, neem dan contact met hen op via of

14 Verlies van AWBZ? Het Ministerie van VWS heeft MEE gevraagd om iedereen, die door de veranderingen in de AWBZ geen of minder begeleiding ontvangt, te helpen. Dit betekent dat MEE vanaf nu iedereen ondersteunt die in 2009 wordt geherindiceerd en de indicatie verliest of terugvalt in aantallen uren begeleiding. Het doel van de ondersteuning is dat mensen zelfstandig hun weg vinden of andere vormen van ondersteuning kunnen organiseren. Nieuws Column Regelrecht Yvette den Brok (1960) is getrouwd, moeder van twee volwassen kinderen en runt haar eigen schrijf- en adviesbureau. Cursussen Sinds haar geboorte heeft ze een zware lichamelijke handicap. Lezen Wwweetjes Agenda Vrije Wat er verandert Tot nu toe was de ondersteuning van MEE alleen mogelijk voor mensen die gedurende 2009 hun recht op begeleiding volledig verliezen. Nu is besloten dat ook mensen die vanaf 2010 hun indicatie op begeleiding verliezen, en dus in 2009 worden geherindiceerd, een beroep kunnen doen op MEE. Deze mensen moeten zich overigens wel in 2009 bij MEE aanmelden. Een andere verandering is dat mensen, die als gevolg van de herindicatie in 2009 een deel van hun begeleiding verliezen, de ondersteuning van MEE kunnen inschakelen. Overigens is de ondersteuning van MEE tijdelijk en vervangt het niet de ondersteunende of activerende begeleiding. Hoe werkt het? Indien u onder de nieuwe toelatingscriteria valt kunt u zich melden bij MEE. MEE verkent met u de nieuwe situatie en bekijkt hoe u uw zelfstandigheid kan behouden. Zo nodig betrekt MEE hier uw sociale netwerk zoals familie, vrienden en andere betrokkenen bij. Mocht het nodig zijn, dan helpt MEE ook bij het organiseren van alternatieve vormen van ondersteuning. Informatie Indien u uw indicatie in 2009 geheel of gedeeltelijk verliest wordt u door het CIZ geïnformeerd over de tijdelijke ondersteuning van MEE. U kunt voor informatie ook direct terecht bij MEE Zuidoost Brabant; T / of informatie@meezuidoostbrabant. Voor gemeenten heeft MEE een handreiking (MEE Signaal pakketmaatregel AWBZ) geschreven om hen te informeren over de gevolgen van deze maatregel. In deze handreiking zijn o.a. goede voorbeelden opgenomen van de wijze waarop gemeenten met de wijzigingen om kunnen gaan. Zorg voor me als ik de regie kwijtraak! Al ver voordat ik wist wat de regie over je eigen leven betekende, wist ik al dat ik mét mijn handicap een leven wilde leiden net als andere mensen. Dat is me gelukt. Ik heb een leuke man, ik ben moeder van twee mooie, lieve kinderen, ik heb vrienden en vriendinnen en ik werk. Soms vraag ik me af hoe het me zou zijn vergaan als ik naar de deskundigen had geluisterd. Naar de maatschappelijk werkster van de Mytylschool bijvoorbeeld, die mij toen ik 17 was aanraadde om in een verpleeghuis te gaan wonen. Dan had ik vast geen gezin gehad en ik ben bang dat ik allang weggekwijnd zou zijn. En wat als ik had geluisterd naar de arbeidsdeskundige die het me afraadde om verder te leren omdat ik volgens hem nooit zou kunnen werken? Ik ben blij dat ik zo eigenwijs was om toch een Hbo-opleiding te gaan volgen. Daardoor heb ik mezelf kunnen ontwikkelen en verdien ik nu mijn eigen brood. Daar ben ik trots op en het versterkt mijn gevoel van eigenwaarde. De tijden zijn veranderd. Deskundigen zijn gelukkig gaan beseffen hoe belangrijk het is om je eigen leven te kunnen leiden, ook al ben je gehandicapt. Dat is een hele vooruitgang. Maar soms ben ik bang dat er nu teveel nadruk op de regie over je eigen leven wordt gelegd. Te vaak wordt in twijfel getrokken of het leven nog zin heeft als je te gehandicapt bent om de touwtjes in eigen handen te houden. Ik hoop dat er goed en liefdevol voor me wordt gezorgd als ik op een gegeven moment de regie uit handen moet geven. 14

15 Ik leer ontzettend veel bij planterij de Pimpernel Regie over eigen werk De deur vliegt open. Daar staat Ellen Jansen met een brede lach op haar gezicht. Kom binnen, zegt ze. Wat wil je drinken? Ook op haar werk is Ellen zo gastvrij. Ze vindt het heerlijk om klanten te helpen bij planterij de Pimpernel. Ik ben zo blij dat ik hier terecht ben gekomen. Heel creatief Ellen werkte in de gezinsverzorging maar wist dat ze iets anders wilde. Ik ben heel creatief en vind het erg leuk om met bloemen en planten te werken. De stap naar een opleiding tot bloemenbindster aan de tuinbouwvakschool was daarom zo gemaakt. Ik wilde aan de slag in een bloemenzaak en had vrij snel een baan gevonden. Maar op een of andere manier lukte het me niet om de baan te houden. Ook bij een andere werkgever lukte het niet. Ik merkte dat ik helemaal niet tegen stress kon. Daarnaast was ik erg perfectionistisch. Als ik met iets bezig was, moest het ook op dat moment af. Accepteren dat je anders bent Thuis merkte ik ook dat ik tegen dingen aanliep. Zo kon ik het journaal niet altijd goed volgen en vond ik het moeilijk om mijn papierwerk bij te houden. Via via kwam ik bij MEE terecht. Zij ondersteunden mij thuis om de dagelijks dingen op orde te krijgen en op arbeidsvlak bij het zoeken naar een leuke baan. We hebben ook een IQ-test gedaan. Resultaat was dat ik een licht verstandelijke beperking had. Ik wist natuurlijk al dat er iets was, maar kon er nooit de vinger op leggen. Ik was daarom ook wel blij dat het ontdekt was en dat ik er gericht actie op kon ondernemen. Maar dat wil niet zeggen dat het gemakkelijk te accepteren is dat je anders bent. Het is erg moeilijk als je jezelf zo tegenkomt. ben ik een paar keer gaan kijken en nu werk ik daar drie dagen in de week. Als het snel, snel, snel moet, kom ik mezelf tegen. Daar ligt een groot deel van mijn beperking. De Pimpernel is een zorgkwekerij. Alles gaat in een rustiger tempo. Zo krijg ik uitgebreid de kans om te leren. We gaan steeds een stapje verder. Hier word ik niet opgejut, kan de dingen in mijn eigen tempo doen en het belangrijkste: ik kan mezelf zijn. Het is echt geweldig als je geaccepteerd en gewaardeerd wordt om wie je bent en wat je doet. Lekker in mijn vel Die betaalde baan in een bloemenzaak ga ik toch bereiken. Ik heb alleen een kleine omweg gemaakt. Gelukkig, want ik leer hier zo ontzettend veel. Ik sta een stuk zekerder in het leven en heb nog meer kennis van bloemen en planten opgedaan. Ik heb een fijn dagritme en zit lekker in mijn vel. Vanuit deze werkplek kan ik op zoek naar een vaste baan. Ik vind het heel jammer dat ik binnenkort wegga bij de Pimpernel. Maar het is ook fijn om weer in de gewone maatschappij terecht te komen. Eigen tempo Ellen vertelt dat ze nu langzaam mensen durft te vertellen over haar beperking. Ik ben geen thuiszitter en wilde dolgraag weer aan het werk. Toen hoorde ik van planterij de Pimpernel. In een gesprek heb ik mijn hele verhaal verteld. Daarna 15

16 Kawtar: Ik wil gewóón zijn. Net als mijn broer Kawtar is in april 7 jaar geworden. Ze is het tweede kind in het gezin na haar twee jaar oudere broer Ali. Kawtar werd geboren met een ernstige vorm van Spina Bifida, oftewel een open ruggetje. Het meisje heeft een dwarslaesie vanaf het middenrif en is dus gebonden aan een rolstoel. Dit betekent ook incontinentie voor het leven. Kawtar zat op de Mytylschool in Eindhoven. Dat was een prima plek voor haar, omdat ze multidisciplinaire begeleiding kreeg, zowel in het onderwijs als tijdens de gym- en zwemles. Ze werd er ook gekatheteriseerd en haar darmen werden gespoeld. De ouders van Kawtar waren erg te spreken over de Mytylschool. Op een gegeven moment, nu ongeveer een jaar geleden, begon Kawtar echter duidelijk aan te geven dat ze - net zoals haar broer Ali en alle andere kinderen - naar de basisschool in haar dorp wilde. Net zoals iedereen naar een gewone school gaan; dat werd haar grote wens. De ouders van Kawtar hadden hierbij hun bedenkingen, maar besloten zich toch te gaan oriënteren. De basisschool van Ali gaf aan open te staan voor het idee. Zowel de ouders als de beide scholen zetten de wensen van Kawtar op papier. Dit resulteerde in het volgende lijstje: 1 Ik wil gewoon naar school, net zoals Ali, en ik wil zelf mijn rolstoel voortbewegen. Pas als ik moe ben, mag iemand me duwen. 2 Ik wil niet uit de klas gehaald worden voor een aparte behandeling. 3 Ik wil dat behandelingen als katheteriseren en darmspoelen thuis gebeuren, tijdens de lunchpauze en na schooltijd. 4 Alleen bij gym- en zwemles heb ik extra begeleiding nodig. 5 Ik wil zo veel mogelijk als alle andere kinderen zijn. Er volgden verschillende overleggen tussen de basisschool en de Mytylschool. De knelpunten passeerden uiteraard de revue, maar er was vooral aandacht voor de kansen om Kawtar zo gewoon mogelijk te laten zijn. Uiteindelijk werd de knoop doorgehakt en maakte Kawtar de overstap naar de basisschool. Omdat ik als consulent was ingezet voor de (her)indicatie, vroeg ik bij het CIZ 16

17 Brochure WTCG Sinds januari 2009 geldt de Wet tegemoetkoming chronisch zieken en gehandicapten (Wtcg). Wie gehandicapt of ziek is, heeft vaak extra kosten. Deze wet regelt wie daarvoor geld krijgt van de overheid en op welke manier dat gebeurt. In deze brochure van het Ministerie van VWS leest u wat de Wtcg inhoudt en wat de wet voor u betekent. Week van de chronisch zieken Van 6 tot en met 14 november 2009 vindt de Week van de Chronisch zieken plaats. Thema dit jaar is Tijd voor Leven. In deze week worden tal van activiteiten georganiseerd. Kijk voor activiteiten bij u in de buurt op de website Ook MEE Zuidoost Brabant is actief in deze week. Houd voor deze activiteiten de website van MEE Zuidoost Brabant in de gaten; verpleging aan, evenals uitbreiding van persoonlijke verzorging. Vraagverduidelijking was daarbij erg belangrijk. De ouders brachten alle aspecten in kaart die moesten waarborgen dat Kawtar zo veel mogelijk een gewoon kind mocht zijn. En dat werkte. Kawtar heeft haar draai gevonden op de basisschool. Vanuit de Mytylschool komt er nu een ambulant begeleider naar Kawtar s nieuwe school om haar te begeleiden bij de gym- en de zwemlessen. Kawtar heeft hier regie genomen door aan te geven dat ze haar leven een andere wending wilde geven. Gelukkig heeft Kawtar ouders die haar hierin serieus namen en in staat zijn mee te denken met de wens van hun kind. Tijdens het traject hebben de ouders zelf de volledige regie gehouden; ik als consulent heb alleen vanaf de zijlijn meegekeken. Ontzettend knap van Kawtar én haar ouders, en dus een groot SUC6. Het volledige SUC6-verhaal van Dianne Nota, MEE Noordoost Brabant is opgenomen in de Toolkit SUC6-verhalen. Afasiecentrum De Archipel Dinsdag 12 mei is Afasiecentrum De Archipel Zuidoost-Brabant van start gegaan. Afasie ontstaat door een Niet Aangeboren Hersenletsel (NAH), waardoor mensen niet of moeilijk kunnen spreken, schrijven, lezen of begrijpen wat er gezegd wordt. Hierdoor is terugkeer in het arbeidsproces moeilijk of zelfs onmogelijk. Als contacten met kennissen, vrienden of familie verwateren, dreigen mensen met afasie en hun partners te vereenzamen. In het Afasiecentrum kan men werken aan het verbeteren van de communicatie en een zo zelfstandig mogelijk leven. In de revalidatiefase heeft therapie tot doel de stoornissen te verminderen of op te heffen. Daarna biedt het Afasiecentrum activeringsprogramma s om beter te leren omgaan met de stoornissen. Mensen ontdekken hun eigen mogelijkheden het beste als ze in contact komen met anderen die in eenzelfde situatie verkeren. Er wordt veelal in kleine groepen gewerkt omdat men het meeste leert van lotgenoten en ervaringsdeskundigen. De diverse groepen hebben een aantal gemeenschappelijke doelen: oefenen van de communicatie of activiteiten uit het dagelijkse leven, uitwisselen van ervaringen en praten met lotgenoten. In andere groepen wordt meer gepraat en gediscussieerd. Ook voor begeleiding bij het verwerken van de handicap kan men in het Afasiecentrum terecht. Er zijn momenteel 2 groepen op het Afasiecentrum. s Ochtends is er een computergroep, s middags is er een gespreksgroep. De deelnemers zijn enthousiast en gemotiveerd. Eén deelneemster heeft inmiddels zelfs haar eerste sinds 10 jaar weer verstuurd. Aangezien de gespreksgroepen plaatsvinden op het Afasiecentrum stimuleert dit de zelfstandigheid van de cliënten. Enkelen komen nu zelfstandig met de taxibus, iets wat ze voor die tijd niet/nauwelijks deden. De eerste ervaringen zijn dus positief. Belangstellenden kunnen zich voor het Afasiecentrum aanmelden via: afasiecentrum@svve.nl of Kijk voor meer informatie op: of 17

18 Nieuws Column Mening oktober 2009 nummer 19 Regelrecht Cursussen Curatele In de vorige Mening heeft u meer kunnen lezen over de beschermingsmaatregelen bewindvoering en mentorschap. In dit artikel wordt uitleg gegeven over de beschermingsmaatregel curatele. Curatele is de meest ingrijpende beschermingsmaatregel en bedoeld voor personen die zowel hun financiële als andere persoonlijke belangen niet kunnen behartigen. Bijvoorbeeld door een verstandelijke beperking of door verslavingsproblematiek. Deze persoon verliest zijn/haar handelingsbekwaamheid en mag zonder toestemming van de curator geen rechtshandelingen verrichten. Wanneer uw kind bijvoorbeeld een nieuwe scooter heeft gekocht en de curator is het hier niet mee eens, dan kan de curator deze aankoop ongedaan maken. Bij ingrijpende beslissingen zoals het kopen of verkopen van een huis heeft de curator toestemming nodig van de rechter. De beslissing van de rechter tot onder curatelestelling wordt binnen 10 dagen in de Staatscourant en twee landelijke dagbladen bekend gemaakt zodat bijvoorbeeld winkeliers kunnen weten dat iemand onder curatele staat. Een belangrijk verschil tussen curatele en bewindvoering is het feit dat de curator overeenkomsten/ aankopen van uw kind ongedaan kan maken en een bewindvoerder kan dit alleen indien hij kan aantonen dat de andere partij had moeten begrijpen dat uw kind in redelijkheid de overeenkomst niet had kunnen aangaan. Voor het aanvragen van curatele, bewindvoering of mentorschap kunt u een aanvraag indienen bij de rechtbank, sector kantongerecht. U heeft hiervoor geen advocaat nodig. De maatregelen kunnen worden aangevraagd voordat uw kind meerderjarig is, ze gaan automatisch in op het moment dat uw kind meerjarig wordt. Als ouder kunt u curator, bewindvoerder of mentor worden, maar ook een ander familielid zoals een broer of zus. Er zijn ook professionele instellingen welke de belangen van uw kind kunnen behartigen. De rechter zal in eerste instantie voorrang geven aan een familielid. Voor meer informatie over curatele, bewindvoering en mentorschap kunt u contact met ons opnemen of kijken op de website 18 Lezen Wwweetjes Agenda Vrije Tijd Cliënttevredenheidsonderzoek Eind 2008 is voor de tweede keer een tevredenheidsonderzoek uitgevoerd onder de cliënten van MEE Zuidoost Brabant. Het eerste vond plaats in Beide keren hebben 200 cliënten hun mening gegeven. Goede beoordeling MEE Zuidoost Brabant heeft een goed rapportcijfer gekregen van haar cliënten, namelijk een 8,1. Dit ligt iets beneden het cijfer van 2006 (8,2) maar gelijk met het landelijk gemiddelde. Opvallend is dat, in vergelijking met 2006, meer cliënten vinden dat hun situatie verbeterd is door de ondersteuning die MEE hen gegeven heeft. Het aantal cliënten dat MEE zeer zeker zou aanraden bij anderen is met ruim 12% gestegen ten opzichte van Voor het aantal cliënten dat in de toekomst opnieuw met vragen naar MEE zou gaan is deze stijging maar liefst ruim 16%. Natuurlijk zijn er ook een aantal verbeterpunten. Zo zijn de cliënten in 2008 nog steeds onvoldoende bekend met het privacyreglement en het inzagerecht in hun dossier. Ook de bekendheid met de website is gedaald. Daarbij is men minder positief dan in 2006 over de communicatie door de medewerkers met hen. Dit zit hem met name in de waardering voor het maken en vastleggen van afspraken en in de communicatie over wat MEE wel en niet kan doen voor hen. Ook ervaren de cliënten in mindere mate dat zij door MEE versterkt worden in het maken van eigen keuzes. De waardering voor het nakomen van afspraken is gelijk gebleven ten opzichte van Voor verbetering vatbaar In 2009 en 2010 gaat MEE Zuidoost Brabant aan de slag met de verbeterpunten. Een van de reeds ondernomen acties is het uitbrengen van een eigen folder Wat moet u weten als u cliënt wordt bij MEE Zuidoost Brabant, die aan nieuwe cliënten gegeven wordt wanneer zij zich aanmelden. De folder is ook verspreid via Mening 16. Mocht u de folder nog niet ontvangen of niet meer in het bezit hebben, dan kunt u de folder opvragen via de informatiecentra, T / of info@meezuidoostbrabant.nl. De tekst van de folder is ook te vinden onder het kopje Organisatie op De uitkomst van het onderzoek is inmiddels besproken met de Cliëntenraad. Deze heeft nog een aantal welkome aanbevelingen gedaan en zal de voortgang kritisch blijven volgen.

19 Regelrecht Cursussen Agenda Nieuw aanbod In januari start MEE Zuidoost Brabant met een groep voor broertjes en zusjes van kinderen met een lichamelijke beperking. Er wordt gestart met een groep op de locatie Helmond. Bij voldoende animo in de regio Eindhoven kan er op de locatie Eindhoven De Kempen in Waalre ook een groep worden gestart. De cursus is voor kinderen van 8/9 en 10 jaar. In de cursusgroep krijgen de deelnemende kinderen de gelegenheid om via diverse spelvormen ervaringen met elkaar te delen. Ook is het belangrijk dat er even speciale aandacht voor hen is. Ken je kracht! Ken jij je eigen kwaliteiten? Weet jij hoe je deze kwaliteiten kunt gebruiken? In de cursus Ken je Kracht! ga je ontdekken waar je sterk in bent en hoe je deze kracht kunt benutten. In de cursus wordt uitgegaan van situaties die je in je dagelijkse leven meemaakt. Je maakt deze cursus samen met de cursusleiders en je bepaalt zelf wat je wilt leren. Jouw inbreng is dus van groot belang! In Eindhoven De Kempen wordt de cursus gegeven bij MEE Zuidoost Brabant en in de regio Helmond wordt de cursus gegeven op het ROC Ter AA samen met MEE Zuidoost Brabant. Informatie of aanmelden Neem contact op met Ilse Op de Laak T of Irma Beekmans T senior consulenten van MEE Zuidoost Brabant of mail naar cursussen@meezuidoostbrabant.nl Colofon Mening is een gratis informatief magazine over alle aspecten van leven met een beperking in Zuidoost-Brabant. Mening is een uitgave van MEE Zuidoost Brabant en verschijnt vier keer per jaar. Hoofdredactie Pauline Stekelenburg, Margo de Waal Teksten OPEN Communicatie & Creatie, Pauline Stekelenburg, Margo de Waal Fotografie Marius van Deursen, Gerard van Hal, Eric van Laarhoven, James van Leuven, Spoetnik, Martine Staals, Pauline Stekelenburg, Peter Venema Ontwerp en opmaak Ster design BNO, Eindhoven Drukwerk Drukkerij Lecturis, Eindhoven Verspreiding Ergon Verspreidingen, Eindhoven Oplage stuks Mening 20 verschijnt half december Aanleveren kopij voor 5 november Redactie-adres MEE Zuidoost Brabant Ondersteuning bij leven met een beperking Redactie Mening Postbus 44015, 5604 LA Eindhoven, redactiemening@meezuidoostbrabant.nl De redactie van Mening is niet aansprakelijk voor uitlatingen van geïnterviewden en hoeft derhalve deze mening niet te delen. Locatie Eindhoven De Kempen Postbus 44015, 5604 LA Eindhoven, Locatie Helmond Postbus 6055, 5700 ET Helmond, Informatiecentra MEE Zuidoost Brabant Laan van Diepenvoorde Waalre, info@meezuidoostbrabant.nl Baroniehof 169a Helmond, info@meezuidoostbrabant.nl

20 ws mn elrecht ussen Mening oktober 2009 nummer 19 Lezen Wwweetjes Agenda Vrije Tijd Bepaal zelf wie jou of je kind komt helpen, wanneer die hulp komt en wat er precies gebeurt. Het kán, met een persoonsgebonden budget in de AWBZ (voor zorg en begeleiding) of met een persoonsgebonden budget in de Wmo (voor hulp bij het huishouden en voorzieningen). Op deze website vind je uitgebreide informatie over alles wat met het persoonsgebonden budget te maken heeft. Als je een handicap hebt is het niet altijd makkelijk om werk of een stage te vinden. Toch lukt het veel jongeren wel door serieus met zichzelf aan de slag te gaan. Wie ben ik, wat vind ik leuk, wat kan ik, wat kan ik niet en welke baan sluit daarop aan? Dat klinkt makkelijker dan het is! Kijk daarom op deze website. Hoe voorkom je dat een beperking een schoolloopbaan in de war schopt? Alle informatie over naar school gaan en studeren mét een zichtbare of onzichtbare (dus ook dyslexie) beperking, handicap of chronische ziekte zijn op deze website te vinden. De netwerk site van ondernemers met een handicap. Het netwerk richt zich op (startende) ondernemers met allerlei handicaps, met en zonder uitkeringsrecht. De behoefte van leden richt zich op kennis, informatie en inzicht, maar vooral ook aan support, uitwisseling, benutting van onderlinge krachten en het wederzijds stimuleren tot (meer) ondernemerschap. Abonnementenservice Aankruisen wat van toepassing is en opsturen naar MEE Zuidoost Brabant, t.a.v. Redactie Mening, Antwoordnummer 12001, 5600 VD Eindhoven. Een postzegel is niet nodig. Ik wil graag Mening gratis ontvangen (huidig adres hieronder invullen) Ik wil Mening niet meer ontvangen (huidig adres hieronder invullen) Mijn adres is niet juist meer (hieronder staan mijn oude en nieuwe adres) Ik ben: ouder/verzorger (ex) cliënt organisatie Vrijwilliger Oud/huidig adres (altijd invullen) Naam Adres Postcode Plaats Telefoonnummer Nieuw adres (alleen invullen bij verhuizing) Naam Adres Postcode Plaats Telefoonnummer 20

MEE Zuidoost Brabant. Ondersteuning bij leven met een beperking. MEE helpt u op weg

MEE Zuidoost Brabant. Ondersteuning bij leven met een beperking. MEE helpt u op weg MEE Zuidoost Brabant Ondersteuning bij leven met een beperking MEE helpt u op weg We redden het niet met de opvoeding van ons kind. Wie wijst ons de weg? Thuis, begeleid zelfstandig of groepswonen. Wat

Nadere informatie

met de wmo doet iedereen gewoon mee

met de wmo doet iedereen gewoon mee De Wet maatschappelijke ondersteuning eenvoudig verteld Dit boekje met informatie over de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo) legt de belangrijkste onderdelen van de Wmo uit. Wilt u meer weten over

Nadere informatie

Afasiecentrum De Archipel Zuidoost-Brabant

Afasiecentrum De Archipel Zuidoost-Brabant Afasiecentrum De Archipel Zuidoost-Brabant Niets is meer vanzelf-sprekend Afasie Vereniging Nederland Afasie verandert het leven op ingrijpende wijze Afasie ontstaat door een Niet Aangeboren Hersenletsel

Nadere informatie

Zaken voor mannen. Verhalen van mannen met epilepsie

Zaken voor mannen. Verhalen van mannen met epilepsie Zaken voor mannen Verhalen van mannen met epilepsie Introductie Niet alle mannen vinden het prettig om over hun gezondheid te praten. Ieder mens is anders. Elke man met epilepsie ervaart zijn epilepsie

Nadere informatie

Samenstelling tekst Beppie Brood (teamleider ATC s Amstelduin) Monique van Kollenburg (trainer ATC Amstelduin)

Samenstelling tekst Beppie Brood (teamleider ATC s Amstelduin) Monique van Kollenburg (trainer ATC Amstelduin) Samenstelling tekst Beppie Brood (teamleider ATC s Amstelduin) Monique van Kollenburg (trainer ATC Amstelduin) Lay-out Bob Snel (trainer ATC Amstelduin) Document Versie maart 2007 Meer informatie E-mail:

Nadere informatie

Theorieboek. leeftijd, dezelfde hobby, of ze houden van hetzelfde. Een vriend heeft iets voor je over,

Theorieboek. leeftijd, dezelfde hobby, of ze houden van hetzelfde. Een vriend heeft iets voor je over, 3F Wat is vriendschap? 1 Iedereen heeft vrienden, iedereen vindt het hebben van vrienden van groot belang. Maar als we proberen uit te leggen wat vriendschap precies is staan we al snel met de mond vol

Nadere informatie

NIEUWSBRIEF. Gebruik van het dossier We zien dat er een aantal mentoren al gebruik maken van Het Dossier. Complimenten daarvoor.

NIEUWSBRIEF. Gebruik van het dossier We zien dat er een aantal mentoren al gebruik maken van Het Dossier. Complimenten daarvoor. NIEUWSBRIEF December Mentorschap Midden-en Noordoost Brabant 2015 Editie 2 Jaargang 1 Hierbij ontvangt u de nieuwe nieuwsbrief van het Mentorschap Midden -en Noordoost brabant. Hiermee houden wij u op

Nadere informatie

Ik heb een vraag over: Voorwoord. Ik voel me thuis niet prettig, kan ik met iemand praten?

Ik heb een vraag over: Voorwoord. Ik voel me thuis niet prettig, kan ik met iemand praten? Ik heb een vraag...... over zorg, huiselijk geweld en kindermishandeling, hulp en ondersteuning, opvoeding en jeugdhulp, ziekenhuisopname, beschermd wonen, schulden, werkloosheid, mijn arbeidsbeperking

Nadere informatie

MEE. Ondersteuning bij leven met een beperking. Algemene brochure. voor mensen met een beperking. MEE maakt meedoen mogelijk

MEE. Ondersteuning bij leven met een beperking. Algemene brochure. voor mensen met een beperking. MEE maakt meedoen mogelijk MEE Ondersteuning bij leven met een beperking Algemene brochure voor mensen met een beperking MEE maakt meedoen mogelijk 1 Colofon Tekst en samenstelling Eenvoudig Communiceren Amsterdam Afd. Communicatie

Nadere informatie

Probleem? Geen probleem. Met de vaardigheden die Humanitas je aanreikt, verander je je leven. Helemaal zelf. En het mooie is: iedereen kan het.

Probleem? Geen probleem. Met de vaardigheden die Humanitas je aanreikt, verander je je leven. Helemaal zelf. En het mooie is: iedereen kan het. ONTMOET HUMANITAS Probleem? Geen probleem. Met de vaardigheden die Humanitas je aanreikt, verander je je leven. Helemaal zelf. En het mooie is: iedereen kan het. Zonder uitzondering. Lukt het je niet alleen,

Nadere informatie

DEEL 1. WERKBOEK 5 Eigen keuze. 2015 Monique van Dam YOU: De keuze is aan jou!

DEEL 1. WERKBOEK 5 Eigen keuze. 2015 Monique van Dam YOU: De keuze is aan jou! DEEL 1 1 WERKBOEK 5 Eigen keuze Inhoud 2 1. Hoe zit het met je keuzes? 3 2. Hoe stap je uit je automatische piloot? 7 3. Juiste keuzes maken doe je met 3 vragen 9 4. Vervolg & afronding 11 1. Hoe zit het

Nadere informatie

Ik heb een vraag over. zorg... ondersteuning... opvoeding... jeugdhulp... mijn arbeidsbeperking... mijn uitkering... werk...

Ik heb een vraag over. zorg... ondersteuning... opvoeding... jeugdhulp... mijn arbeidsbeperking... mijn uitkering... werk... Ik heb een vraag over zorg... ondersteuning... opvoeding... jeugdhulp... mijn arbeidsbeperking... mijn uitkering... werk... 1 Ik heb een laag inkomen en vind het moeilijk om werk te vinden... Ik wil me

Nadere informatie

Betrokken begeleiding voor. Hersenletsel en hun omgeving.

Betrokken begeleiding voor. Hersenletsel en hun omgeving. Betrokken begeleiding voor mensen met NieT Aangeboren Hersenletsel en hun omgeving. Er komen steeds minder vrienden langs, tja, ik ben ook altijd moe. Alles is ineens anders... Als een donderslag bij heldere

Nadere informatie

Wat kan de orthopedagoog of psycholoog voor jou doen?

Wat kan de orthopedagoog of psycholoog voor jou doen? Wat kan de orthopedagoog of psycholoog voor jou doen? Samenwerkingsverband NIP-NVO zorg voor mensen met een verstandelijke beperking 2014 1 Inhoud Voorwoord 3 Wat doet de psycholoog of orthopedagoog? 5

Nadere informatie

U in het middelpunt Die migraine hè Levenservaring verzilveren

U in het middelpunt Die migraine hè Levenservaring verzilveren Welzijn op recept Welkom bij SWOA. Uw huisarts heeft u met ons in contact gebracht. De dokter kan u op dit moment geen passende behandeling (meer) bieden. Toch voelt u zich niet lekker, of heeft u pijn.

Nadere informatie

HULP BIJ ZORG VOOR EEN ANDER

HULP BIJ ZORG VOOR EEN ANDER Steunpunt Mantelzorg Nieuwegein HULP BIJ ZORG VOOR EEN ANDER Steunpunt Mantelzorg Nieuwegein Zorgen voor een ander, dan doe je gewoon.. Maar soms is een beetje hulp en steun meer dan welkom! In Nieuwegein

Nadere informatie

Mijn ouders zijn gescheiden en nu? Een folder voor jongeren met gescheiden ouders over de OTS en de gezinsvoogd

Mijn ouders zijn gescheiden en nu? Een folder voor jongeren met gescheiden ouders over de OTS en de gezinsvoogd Mijn ouders zijn gescheiden en nu? Een folder voor jongeren met gescheiden ouders over de OTS en de gezinsvoogd 1 Joppe (13): Mijn ouders vertelden alle twee verschillende verhalen over waarom ze gingen

Nadere informatie

Algemene informatie MEE Friesland

Algemene informatie MEE Friesland Algemene informatie MEE Friesland Ondersteuning bij leven met een beperking Wie is MEE Friesland? MEE is een unieke organisatie waar mensen met een beperking en hun omgeving met vragen terecht kunnen

Nadere informatie

OP jezelf LereN WONeN Met begeleiding

OP jezelf LereN WONeN Met begeleiding OP jezelf LereN WONeN Met begeleiding Training Begeleid Wonen training begeleid WONeN de beste voorbereiding voor LAter Wil je als jongere of volwassene graag zelfstandig wonen? Maar moet je daarvoor eerst

Nadere informatie

Adinda Keizer - Copyright 2013 Niets uit deze uitgave mag zonder toestemming van Vindjeklant.nl worden gekopieerd of gebruikt in commerciële

Adinda Keizer - Copyright 2013 Niets uit deze uitgave mag zonder toestemming van Vindjeklant.nl worden gekopieerd of gebruikt in commerciële Adinda Keizer - Copyright 2013 Niets uit deze uitgave mag zonder toestemming van Vindjeklant.nl worden gekopieerd of gebruikt in commerciële uitingen. Als startend ondernemer is alles nieuw. De boekhouding,

Nadere informatie

2 Ik en autisme VOORBEELDPAGINA S

2 Ik en autisme VOORBEELDPAGINA S 2 Ik en autisme In het vorige hoofdstuk is verteld over sterke kanten die mensen met autisme vaak hebben. In dit hoofdstuk vertellen we over autisme in het algemeen. We beginnen met een stelling. In de

Nadere informatie

Werkboek Het is mijn leven

Werkboek Het is mijn leven Werkboek Het is mijn leven Het is mijn leven Een werkboek voor jongeren die zelf willen kiezen in hun leven. Vul dit werkboek in met mensen die je vertrouwt, bespreek het met mensen die om je geven. Er

Nadere informatie

&Ons Tweede Thuis VOLWASSENEN

&Ons Tweede Thuis VOLWASSENEN &Ons Tweede Thuis VOLWASSENEN & & VOLWASSENEN Ondersteuning voor mensen met een beperking Heb je een beperking of heeft je zoon of dochter een beperking? Dan is wat ondersteuning soms erg welkom. Ons Tweede

Nadere informatie

Een goed leven voor.

Een goed leven voor. Een goed leven voor. Juultje Holla - Perspectief - maart 2013 Als onderdeel van het ZonMW project Zeggenschap en Inclusie Met dank aan Rob, die mij hierbij enorm geholpen heeft. Een goed leven voor. Een

Nadere informatie

Ben jij een kind van gescheiden ouders? Dit werkboekje is speciaal voor jou!

Ben jij een kind van gescheiden ouders? Dit werkboekje is speciaal voor jou! Hallo Ben jij een kind van gescheiden ouders? Dit werkboekje is speciaal voor jou Als je ouders uit elkaar zijn kan dat lastig en verdrietig zijn. Misschien ben je er boos over of denk je dat het jouw

Nadere informatie

Familie aan tafel. Een werkvorm voor individuele coaching of intervisie.

Familie aan tafel. Een werkvorm voor individuele coaching of intervisie. Familie aan tafel. Een werkvorm voor individuele coaching of intervisie. De cliënt krijgt een groot vel papier en kleurkrijt. De opdracht is: Teken je gezin van herkomst rond de etenstafel. Een werkvorm

Nadere informatie

Regelgeving & Geldzaken

Regelgeving & Geldzaken MEE Ondersteuning bij leven met een beperking Regelgeving & Geldzaken Regelgeving & Geldzaken Hoe regel ik mijn geldzaken? Ik vind het moeilijk om overzicht te houden en wil geen schulden maken. Wie zorgt

Nadere informatie

Opvoeding & Ontwikkeling

Opvoeding & Ontwikkeling MEE Utrecht, Gooi & Vecht Ondersteuning bij leven met een beperking Opvoeding & Ontwikkeling Opvoeding & Ontwikkeling MEE is een organisatie voor iedereen met een beperking of chronische ziekte. MEE biedt

Nadere informatie

Advies en steun voor uw kind en uzelf

Advies en steun voor uw kind en uzelf Advies en steun voor uw kind en uzelf Voor advies en steun aan ouders en hun kinderen Informatie advies cursussen Als u of uw kind psychische klachten heeft of problemen ervaart met alcohol of drugs, heeft

Nadere informatie

Kinderverhoor Je ouders gaan uit elkaar

Kinderverhoor Je ouders gaan uit elkaar Kinderverhoor Je ouders gaan uit elkaar Als je ouders uit elkaar gaan is dat heel ingrijpend. Vaak verandert er nogal wat in je leven. Een rechter wil hierover met je praten tijdens een kinderverhoor.

Nadere informatie

Nieuwe wetten voor zorg en ondersteuning bij wonen en werken

Nieuwe wetten voor zorg en ondersteuning bij wonen en werken (in)formatieblad - eenvoudig verteld Nieuwe wetten voor zorg en ondersteuning bij wonen en werken november 2014 1 De wet langdurige zorg 4 Woon je in een instelling en heb je 24 uur per dag zorg en ondersteuning

Nadere informatie

Desiree Piar 0824864 CMD 1B Docent : James boekbinder Project : vrijwilligers 55+ Doelgroeponderzoeksverslag

Desiree Piar 0824864 CMD 1B Docent : James boekbinder Project : vrijwilligers 55+ Doelgroeponderzoeksverslag Doelgroeponderzoeksverslag Interviews Naam: Sharlene Piar Arends leeftijd: 59 Hoe zou jij een tienermoeder helpen als jij een vrijwilliger was? En waarmee zou je een tienermoeder mee helpen? Advies geven

Nadere informatie

Is iemand in jouw omgeving verslaafd?

Is iemand in jouw omgeving verslaafd? Is iemand in jouw omgeving verslaafd? Verslaafd aan Jou ondersteunt en informeert de omgeving van verslaafden. Vaak gaat alle aandacht uit naar de verslaafde en daardoor wordt soms niet gezien dat familie

Nadere informatie

Goede zorg & ondersteuning

Goede zorg & ondersteuning Goede zorg & ondersteuning voor ouderen met een verstandelijke beperking voor familie en vertegenwoordigers, cliëntenraden, begeleiders Mensen worden steeds ouder. Ook mensen met een verstandelijke beperking

Nadere informatie

Waar een wil is, is een Weg!

Waar een wil is, is een Weg! 5 tips om moeiteloos voor jezelf te kiezen en een stap te zetten. Waar een wil is, is een Weg! - Lifecoach http://www.facebook.com/arlettevanslifecoach 0 Je bent een ondernemende 40+ vrouw die vooral gericht

Nadere informatie

MEE. Ondersteuning bij leven met een beperking. Vrije tijd & Sport

MEE. Ondersteuning bij leven met een beperking. Vrije tijd & Sport MEE Ondersteuning bij leven met een beperking Vrije tijd & Sport Ik wil graag dat mijn kind leert zwemmen, maar hij past niet in zo n grote groep. Kan het ook anders? Er is vast wel een (gezelligheids)

Nadere informatie

6.2.1 Dealen met afleiding onderweg

6.2.1 Dealen met afleiding onderweg Stap 6: Deel 2 6.2.1 Dealen met afleiding onderweg In het tweede deel van jullie experiment ga je verder met het ondernemen van ACTies die je met de anderen hebt afgesproken te doen. Daarnaast krijg je

Nadere informatie

Les 3. Familie, vrienden en buurtgenoten

Les 3. Familie, vrienden en buurtgenoten www.edusom.nl Opstartlessen Les 3. Familie, vrienden en buurtgenoten Wat leert u in deze les? Een gesprek voeren over familie, vrienden en buurtgenoten. Antwoord geven op vragen. Veel succes! Deze les

Nadere informatie

Nieuwsbrief December 2015

Nieuwsbrief December 2015 Nieuwsbrief December 2015 Nieuwsbrief November 2015 Jaargang 22, nummer 11 In dit nummer: Van het bestuur 3 Ilja Drost stelt zich aan u 4 voor AIC de Kempen 5 Studeren met autisme 6 Colofon 7/8/9 Pagina

Nadere informatie

Voor kinderen die meer willen weten over echtscheidingen. uitgave 2005

Voor kinderen die meer willen weten over echtscheidingen. uitgave 2005 Voor kinderen die meer willen weten over echtscheidingen uitgave 2005 Steeds meer kinderen stellen vragen aan de Kinderrechtswinkels over echtscheiding. Scheiden kan niet zomaar, je moet heel veel regels

Nadere informatie

Gewoon meedoen! www.estinea.nl

Gewoon meedoen! www.estinea.nl Gewoon meedoen! Hoe wil jij meedoen? Dat vragen we aan iedereen die bij Estinea komt voor ondersteuning bij wonen, werken of leren. Meedoen in de samenleving - op je eigen niveau en je eigen manier - levert

Nadere informatie

Wij zijn Kai & Charis van de Super Student en wij geven studenten zin in de toekomst.

Wij zijn Kai & Charis van de Super Student en wij geven studenten zin in de toekomst. Hallo, Wij zijn Kai & Charis van de Super Student en wij geven studenten zin in de toekomst. Dat is namelijk helemaal niet zo makkelijk. Veel studenten weten nog niet precies wat ze willen en hoe ze dat

Nadere informatie

Betrokken begeleiding voor. Hersenletsel en hun omgeving.

Betrokken begeleiding voor. Hersenletsel en hun omgeving. Betrokken begeleiding voor mensen met NieT Aangeboren Hersenletsel en hun omgeving. Er komen steeds minder vrienden langs, tja, ik ben ook altijd moe. Alles is ineens anders... Het kan zomaar ineens gebeuren:

Nadere informatie

Kinderverhoor Je ouders gaan uit elkaar

Kinderverhoor Je ouders gaan uit elkaar Kinderverhoor Je ouders gaan uit elkaar Als je ouders uit elkaar gaan is dat heel ingrijpend. Vaak verandert er nogal wat in je leven. Een rechter wil hierover met je praten tijdens een kinderverhoor.

Nadere informatie

Het keukentafelgesprek

Het keukentafelgesprek Het keukentafelgesprek Informatie over het keukentafelgesprek Waarom een keukentafelgesprek? De Wmo heeft andere uitgangspunten dan de AWBZ. De AWBZ kent een recht op zorg. Er zijn landelijke richtlijnen

Nadere informatie

Hoofdstuk 3 Dit hoofdstuk gaat over: het recht op zeggenschap

Hoofdstuk 3 Dit hoofdstuk gaat over: het recht op zeggenschap Recht op zeggenschap Hoofdstuk 3 Dit hoofdstuk gaat over: het recht op zeggenschap In dit hoofdstuk vind je een antwoord op de volgende vragen: 1. Wat is het recht op zeggenschap? 2. Wat is het recht op

Nadere informatie

U heeft zorg nodig. Hoe regelt u dat?

U heeft zorg nodig. Hoe regelt u dat? U heeft zorg nodig. Hoe regelt u dat? U wilt zorg die betaald wordt uit de Algemene Wet Bijzondere Ziektekosten (AWBZ). U kunt daar altijd een aanvraag voor doen. Het CIZ (Centrum indicatiestelling zorg)

Nadere informatie

MEE: PARTNER IN HET CJG

MEE: PARTNER IN HET CJG 1e kwartaal 2016 MEE: PARTNER IN HET CJG MEE ondersteunt mensen met een beperking zodat zij mee kunnen doen in de samenleving. Wij helpen iedereen (weer) grip op hun leven te krijgen, onder andere door

Nadere informatie

Behandeling. Leven zoals jij dat wilt. Rian leerde voor zichzelf opkomen. Ondersteund door SDW

Behandeling. Leven zoals jij dat wilt. Rian leerde voor zichzelf opkomen. Ondersteund door SDW Behandeling Leven zoals jij dat wilt Rian leerde voor zichzelf opkomen Ondersteund door SDW Welke informatie vind je in deze brochure? SDW helpt je verder pagina 3 Therapie pagina 9 Onderzoek en behandelplan

Nadere informatie

Nieuwsbrief CliëntAanZet

Nieuwsbrief CliëntAanZet Nummer 4 April 2015 Van de redactie Hallo, Hier weer een nieuwe nieuwsbrief CliëntAanZet. Heb je een leuk idee voor deze nieuwsbrief? Of wil je misschien zelf iets schrijven? Stuur een bericht naar: Cliëntzeggenschap,

Nadere informatie

Beter teveel dan te weinig: communiceren met ouders. Dr. Suzanne Jansen Gedragswetenschapper

Beter teveel dan te weinig: communiceren met ouders. Dr. Suzanne Jansen Gedragswetenschapper Beter teveel dan te weinig: communiceren met ouders Dr. Suzanne Jansen Gedragswetenschapper Aanleiding onderzoek Goede samenwerking verhoogt kwaliteit geboden ondersteuning -> verhoogt kwaliteit van leven

Nadere informatie

Ondersteuning bij leven met een beperking

Ondersteuning bij leven met een beperking Ondersteuning bij leven met een beperking Niet-aangeboren hersenletsel MEE Niet-aangeboren hersenletsel Raad en daad als het om mensen met NAH gaat Niet-aangeboren hersenletsel (NAH) overkomt je. Door

Nadere informatie

Trainingen Coaching Intervisie Supervisie. Voor de zorg

Trainingen Coaching Intervisie Supervisie. Voor de zorg Trainingen Coaching Intervisie Supervisie Voor de zorg Professioneel communiceren met 2013 Training Professioneel communiceren met Voor wie? De training is bedoeld voor mensen in de zorg die hun communicatie

Nadere informatie

[PILOT] Aan de slag met de Hoofdzaken Ster

[PILOT] Aan de slag met de Hoofdzaken Ster [PILOT] Aan de slag met de Hoofdzaken Ster! Hoofdzaken Ster Copyright EffectenSter BV 2014 Hoofdzaken Ster SOCIALE VAARDIGHEDEN VERSLAVING DOELEN EN MOTIVATIE 10 9 8 10 9 8 7 6 4 3 2 1 7 6 4 3 2 1 10 9

Nadere informatie

Ik heb een gesprek met de arts of de arbeidsdeskundige

Ik heb een gesprek met de arts of de arbeidsdeskundige Ik heb een gesprek met de arts of de arbeidsdeskundige Waarom bent u uitgenodigd? Hoe gaat zo n gesprek over uw WIA-, WAO-, WAZ- of Wajong-uitkering? VOOR RE-INTEGRATIE EN TIJDELIJK INKOMEN Werk boven

Nadere informatie

Inhoudsopgave. Inleiding. Als je een peuter en tussen 3 en 5 jaar bent. Als je een kleuter en tussen 6 en 8 jaar bent

Inhoudsopgave. Inleiding. Als je een peuter en tussen 3 en 5 jaar bent. Als je een kleuter en tussen 6 en 8 jaar bent Kind-In-Zicht Inhoudsopgave Inleiding Als je een peuter en tussen 3 en 5 jaar bent Als je een kleuter en tussen 6 en 8 jaar bent Als je een tiener en tussen 9 en 12 jaar bent Als je een puber en tussen

Nadere informatie

MEE. Ondersteuning bij leven met een beperking. Wonen & Samenleven

MEE. Ondersteuning bij leven met een beperking. Wonen & Samenleven MEE Ondersteuning bij leven met een beperking Wonen & Samenleven Als mijn zoon begeleid zelfstandig gaat wonen, staat er dan altijd iemand voor hem klaar? Ik wil graag een traplift. Bij wie vraag ik die

Nadere informatie

Onze cliënten aan het woord

Onze cliënten aan het woord Onze cliënten aan het woord Instrument om ervaringen van cliënten in kaart te brengen Naam cliënt : Naam invuller vragenlijst : Woning cliënt : Datum : 1 Toelichting Inleiding Naam instelling wil graag

Nadere informatie

VraagRaak ondersteunt bij medezeggenschap

VraagRaak ondersteunt bij medezeggenschap VraagRaak ondersteunt bij medezeggenschap VraagRaak is het steunpunt medezeggenschap in de zorg voor mensen met een verstandelijke beperking. VraagRaak maakt onderdeel uit van de vereniging KansPlus, belangennetwerk

Nadere informatie

Directeur/bestuurder Peter Meijs aan het woord. Nieuwe leidinggevenden bij SDW stellen zich voor

Directeur/bestuurder Peter Meijs aan het woord. Nieuwe leidinggevenden bij SDW stellen zich voor SDWNIEUWS Informatie voor cliënten, ouders en cliëntvertegenwoordigers oktober 2010 BELANGRIJKE Informatie voor jou, lees dit blad goed! Directeur/bestuurder Peter Meijs aan het woord > Lees verder op

Nadere informatie

Eerste nummer. Op kamers Eerst durfde ik de woonkamer niet naar binnen. Eetfobie. Het was moeilijk om te zien dat mijn nichtje van 5 meer at dan ik.

Eerste nummer. Op kamers Eerst durfde ik de woonkamer niet naar binnen. Eetfobie. Het was moeilijk om te zien dat mijn nichtje van 5 meer at dan ik. juni 2014 Op kamers Eerst durfde ik de woonkamer niet naar binnen. Eetfobie Eerste nummer Het was moeilijk om te zien dat mijn nichtje van 5 meer at dan ik. INHOUD juni 2014 Eten als een kind Op kamers

Nadere informatie

Op zoek naar een leuke baan? WSD-Groep helpt je op weg!

Op zoek naar een leuke baan? WSD-Groep helpt je op weg! Op zoek naar een leuke baan? WSD-Groep helpt je op weg! leuk en zinvol werk passend bij wat jij kunt gezelligheid met collega s je eigen salaris verdienen Jo Arts, assistent-kok: Van thuis zitten word

Nadere informatie

Meldactie AWBZ oktober 2010

Meldactie AWBZ oktober 2010 pagina 1 van 13 Meldactie AWBZ oktober 2010 Inleiding Zeven cliëntenorganisaties werken samen om de gevolgen van de veranderingen in de Algemene Wet Bijzondere Ziektekosten (AWBZ) in kaart te brengen.

Nadere informatie

Sterker met Stoma. door jouw ervaring te delen. Stomavereniging introduceert een nieuw motto en krijgt een nieuwe huisstijl! www.stomavereniging.

Sterker met Stoma. door jouw ervaring te delen. Stomavereniging introduceert een nieuw motto en krijgt een nieuwe huisstijl! www.stomavereniging. FC 60 C 22 M 21 Y 10K PMS 549 FC 0 C 54 M 100 Y 0 K PMS 144 Sterker met Stoma door jouw ervaring te delen Stomavereniging introduceert een nieuw motto en krijgt een nieuwe huisstijl! www.stomavereniging.nl

Nadere informatie

Psychotherapie. anders denken anders voelen anders doen. ASVZ is er voor mensen met een verstandelijke beperking

Psychotherapie. anders denken anders voelen anders doen. ASVZ is er voor mensen met een verstandelijke beperking ASVZ Touwbaan 1 Postbus 121 3360 AC Sliedrecht t 0184 491200 info@asvz.nl www.asvz.nl ASVZ is er voor mensen met een verstandelijke beperking anders denken anders voelen anders doen Psychotherapie Inhoudsopgave

Nadere informatie

MEE West-Brabant Maakt meedoen mogelijk. Onafhankelijke cliëntondersteuning bij langdurige zorg (Wlz)

MEE West-Brabant Maakt meedoen mogelijk. Onafhankelijke cliëntondersteuning bij langdurige zorg (Wlz) MEE West-Brabant Maakt meedoen mogelijk Onafhankelijke cliëntondersteuning bij langdurige zorg (Wlz) Onafhankelijke cliëntondersteuning bij langdurige zorg Dankzij MEE kunnen we de zorg en hulp thuis organiseren

Nadere informatie

Mats Werkt! WWW.MATSWERKT.NL DÉ CURSUS VOOR HET BEGELEIDEN VAN MENSEN MET EEN ARBEIDSBEPERKING OP DE WERKVLOER.

Mats Werkt! WWW.MATSWERKT.NL DÉ CURSUS VOOR HET BEGELEIDEN VAN MENSEN MET EEN ARBEIDSBEPERKING OP DE WERKVLOER. Mats Werkt! DÉ CURSUS VOOR HET BEGELEIDEN VAN MENSEN MET EEN ARBEIDSBEPERKING OP DE WERKVLOER. WWW.MATSWERKT.NL Mats werkt: Dé cursus voor het begeleiden van mensen met een arbeidsbeperking op de werkvloer.

Nadere informatie

FEEDBACK GEVEN IN ZELFSTURENDE TEAMS. Yvette Paludanus

FEEDBACK GEVEN IN ZELFSTURENDE TEAMS. Yvette Paludanus FEEDBACK GEVEN IN ZELFSTURENDE TEAMS Yvette Paludanus 2 Dit boekje is tot stand gekomen dankzij de vragen en verhalen van medewerkers in de zorg. Wil je een exemplaar van dit boekje bestellen? Wil je begeleiding

Nadere informatie

DE ZIJLEN MET ZORG IN DE SAMENLEVING

DE ZIJLEN MET ZORG IN DE SAMENLEVING De Zijlen ondersteunt in de provincie DE ZIJLEN MET ZORG IN DE SAMENLEVING Groningen 1400 mensen bij wonen, werk en dagbesteding en vrijetijd. Het gaat om mensen met een verstandelijke beperking. Dat doen

Nadere informatie

Of misschien zoek je een leuke werkplek of dagbesteding voor jezelf of voor een familielid. Of je wilt iets zinnigs doen in je vrije tijd.

Of misschien zoek je een leuke werkplek of dagbesteding voor jezelf of voor een familielid. Of je wilt iets zinnigs doen in je vrije tijd. Welkom bij De Zijlen Wie wil het niet? Wonen in een prettig dorp of in een leuke buurt. Waar je kunt zijn wie je bent en je leven kunt leiden zoals dat bij jou past. Waar je meedoet aan dat wat er om je

Nadere informatie

Info. Aanraken, knuffelen en meer... Informatie voor cliënten. Expertisecentrum voor epilepsie en slaapgeneeskunde

Info. Aanraken, knuffelen en meer... Informatie voor cliënten. Expertisecentrum voor epilepsie en slaapgeneeskunde Info Aanraken, knuffelen en meer... Informatie voor cliënten Expertisecentrum voor epilepsie en slaapgeneeskunde Inhoud INHOUD 1. Waar gaat het over 3 2. Aanraken 4 3. Hoe noem jij dat? 5 4. Baas over

Nadere informatie

ONDERSTEUNING VAN KINDEREN MET EEN LICHAMELIJKE HANDICAP EN/OF NIET-AANGEBOREN HERSENLETSEL EN HUN OUDERS

ONDERSTEUNING VAN KINDEREN MET EEN LICHAMELIJKE HANDICAP EN/OF NIET-AANGEBOREN HERSENLETSEL EN HUN OUDERS Ondersteuning van kind en gezin ONDERSTEUNING VAN KINDEREN MET EEN LICHAMELIJKE HANDICAP EN/OF NIET-AANGEBOREN HERSENLETSEL EN HUN OUDERS Voorpagina: Deborah Corpeleijn: Door de ondersteuning ervaar ik

Nadere informatie

Wat is PDD-nos? VOORBEELDPAGINA S. Wat heb je dan? PDD-nos is net als Tourette een neurologische stoornis. Een stoornis in je hersenen.

Wat is PDD-nos? VOORBEELDPAGINA S. Wat heb je dan? PDD-nos is net als Tourette een neurologische stoornis. Een stoornis in je hersenen. Wat is PDD-nos? 4 PDD-nos is net als Tourette een neurologische stoornis. Een stoornis in je hersenen. Eigenlijk vind ik stoornis een heel naar woord. Want zo lijkt het net of er iets niet goed aan me

Nadere informatie

Bijeenkomst over geloofsopvoeding Communiceren met je puber Deze bijeenkomst sluit aan bij Moments, magazine voor ouders van jongeren van 12-18 jaar

Bijeenkomst over geloofsopvoeding Communiceren met je puber Deze bijeenkomst sluit aan bij Moments, magazine voor ouders van jongeren van 12-18 jaar DOELSTELLINGEN Ouders zijn zich ervan bewust dat je altijd en overal communiceert Ouders wisselen ervaringen met elkaar uit over hoe de communicatie met hun pubers verloopt Ouders verwerven meer inzicht

Nadere informatie

Zorg en Ondersteuning aan mensen met een verstandelijke beperking. Dit zijn wij we zijn er voor jou!

Zorg en Ondersteuning aan mensen met een verstandelijke beperking. Dit zijn wij we zijn er voor jou! Zorg en Ondersteuning aan mensen met een verstandelijke beperking Dit zijn wij we zijn er voor jou! Graag stellen we ons voor! Careander ondersteunt mensen met een verstandelijke beperking op het gebied

Nadere informatie

Wist je dat... Nieuwsbrief Opvoedwinkel Twinkeltje maart 2015. In deze nieuwsbrief:

Wist je dat... Nieuwsbrief Opvoedwinkel Twinkeltje maart 2015. In deze nieuwsbrief: Nieuwsbrief Opvoedwinkel Twinkeltje maart 2015 In deze nieuwsbrief: Wist je dat... Thema's en cursussen in maart Lezersvraag: "Moet ik mijn zoon verplichten met andere kinderen te spelen?" Mamatijd Moeders

Nadere informatie

5 manieren om je eigen pad te bewandelen

5 manieren om je eigen pad te bewandelen 5 manieren om je eigen pad te bewandelen Hierbij het nieuwe artikel met als onderwerp: 5 manieren om je eigen pad te bewandelen. Het is geschreven door wandelcoach Tineke Franssen. Tineke wandelt al een

Nadere informatie

Ondersteuning bij SEIN: woonzorg en dagbesteding

Ondersteuning bij SEIN: woonzorg en dagbesteding Samen doen wij dat! info Ondersteuning bij SEIN: woonzorg en dagbesteding informatie voor cliënten Inhoud INHOUD 1. Verhogen van de kwaliteit van leven van mensen met epilepsie 4 2. Het kwaliteitskader

Nadere informatie

13 Acquisitietips. AngelCoaching. Coaching en training voor de creatieve sector www.angelcoaching.nl

13 Acquisitietips. AngelCoaching. Coaching en training voor de creatieve sector www.angelcoaching.nl 13 Acquisitietips AngelCoaching Coaching en training voor de creatieve sector Tip 1 Wat voor product/dienst ga je aanbieden? Maak een keuze, niemand kan alles! Tip 1 Veel ondernemers zijn gezegend met

Nadere informatie

Karin de Galan. Karin de Galan (1967) is sinds 1991 trainer en coach.

Karin de Galan. Karin de Galan (1967) is sinds 1991 trainer en coach. Karin de Galan Karin de Galan (1967) is sinds 1991 trainer en coach. Ze heeft zich gespecialiseerd in het trainen van trainers en richtte in 2007 de galan school voor training op. Eerder werkte ze als

Nadere informatie

Wet maatschappelijke ondersteuning. Wmo: Iedereen moet kunnen meedoen! inwoudenberg

Wet maatschappelijke ondersteuning. Wmo: Iedereen moet kunnen meedoen! inwoudenberg Wet maatschappelijke ondersteuning inwoudenberg Wmo: Iedereen moet kunnen meedoen! INHOUD pag. Voorwoord 3 De Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo) 4 Waarom wordt de Wmo ingevoerd? 5 Wat betekent de

Nadere informatie

Vanjezelfhouden.nl 1

Vanjezelfhouden.nl 1 1 Kan jij van jezelf houden? Dit ontwerp komt eigenlijk altijd weer ter sprake. Ik verbaas mij erover hoeveel mensen er zijn die dit lastig vinden om te implementeren in hun leven. Veel mensen willen graag

Nadere informatie

Welkom bij Centrum Jeugd. Informatie voor kinderen, jongeren en hun familieleden

Welkom bij Centrum Jeugd. Informatie voor kinderen, jongeren en hun familieleden Welkom bij Centrum Jeugd Informatie voor kinderen, jongeren en hun familieleden Welkom bij Centrum Jeugd Je gaat deelnemen aan een van de behandelingen bij Centrum Jeugd van GGz Breburg. De behandelaren

Nadere informatie

Opvoeding & Ontwikkeling

Opvoeding & Ontwikkeling MEE Ondersteuning bij leven met een beperking Opvoeding & Ontwikkeling Opvoeding & Ontwikkeling Ons kind is anders dan andere kinderen. Wat is er aan de hand? Mijn dochter is in de puberteit. Hoe ga ik

Nadere informatie

Programma Volwaardig leven. eenvoudig verteld

Programma Volwaardig leven. eenvoudig verteld Programma Volwaardig leven eenvoudig verteld Inleiding Het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS) heeft een nieuw programma voor de gehandicaptenzorg gemaakt. Het programma heet: volwaardig

Nadere informatie

Nieuwsbrief CliëntAanZet

Nieuwsbrief CliëntAanZet Nummer 3 April 2014 Van de redactie Hallo, Hier weer een nieuwe nieuwsbrief CliëntAanZet. Heb je een leuk idee voor deze nieuwsbrief? Of wil je misschien zelf iets schrijven? Stuur een bericht naar: Cliëntzeggenschap,

Nadere informatie

Naam: Mariska v/d Boomen. Klas: TG2C. Datum: 25 Juni. Docent: Van Rijt. Schrijfverslag.

Naam: Mariska v/d Boomen. Klas: TG2C. Datum: 25 Juni. Docent: Van Rijt. Schrijfverslag. Naam: Mariska v/d Boomen. Klas: TG2C. Datum: 25 Juni. Docent: Van Rijt. Schrijfverslag. Onze vragen: 1. Wanneer bent u met uw schrijfcarrière begonnen? 8 jaar geleden ben ik begonnen met het schrijven.

Nadere informatie

Juridische medewerker

Juridische medewerker 28-11-2013 Sectorwerkstuk Juridische medewerker Temel, Elif HET ASSINK LYCEUM Inhoudsopgave Inhoud Inhoudsopgave... 1 Inleiding... 2 Hoeveel procent van de opleiding bestaat uit stage?... 6 o Begeleiding...

Nadere informatie

Nieuwsbrief nr. 3, september 2013. Hoge opkomst ontbijtbijeenkomsten Aalsmeer en Amstelveen

Nieuwsbrief nr. 3, september 2013. Hoge opkomst ontbijtbijeenkomsten Aalsmeer en Amstelveen Nieuwsbrief nr. 3, september 2013 Hoge opkomst ontbijtbijeenkomsten Aalsmeer en Amstelveen Amstelveen, donderdagochtend 29 augustus om 7.45 uur s ochtends op het plein voor het raadhuis. Een vriendelijk

Nadere informatie

Regelgeving & Geldzaken

Regelgeving & Geldzaken MEE Ondersteuning bij leven met een beperking Regelgeving & Geldzaken Regelgeving & Geldzaken Hoe regel ik mijn geldzaken? Ik vind het moeilijk om overzicht te houden en wil geen schulden maken. Wie zorgt

Nadere informatie

Aan de slag met de Werk Ster!

Aan de slag met de Werk Ster! Aan de slag met de Werk Ster! Werk Ster Copyright EgberinkDeWinter 2013-2014 Werk Ster Stappen naar werk De Werk Ster helpt je duidelijk te krijgen waar jij op dit moment staat op weg naar werk. Je krijgt

Nadere informatie

FOUT VRIENDJE? PAS OP! Hulp. Internet. Heb je vragen? Bel dan naar Meldpunt Jeugdprostitutie, tel.: 0900 044 33 22.

FOUT VRIENDJE? PAS OP! Hulp. Internet. Heb je vragen? Bel dan naar Meldpunt Jeugdprostitutie, tel.: 0900 044 33 22. PAS OP! Hulp Heb je vragen? Bel dan naar Meldpunt Jeugdprostitutie, tel.: 0900 044 33 22. Internet Wil je meer lezen? Kijk op www.jipdenhaag.nl/loverboys En test jezelf op www.loverboytest.nl Dit is een

Nadere informatie

Nieuwsbrief 6, maart 2011

Nieuwsbrief 6, maart 2011 Postbus 3364 3502 GJ Utrecht Telefoon: 030 22 99 922 Nieuwsbrief 6, maart 2011 Steeds beter op de kaart Na de presentatie van de glossy in september is er weer genoeg gebeurd. In de gemeente Lopik is in

Nadere informatie

NIEUWSBRIEF JEUGD & JONGEREN December 2015. Column van Puck. Hallo Allemaal,

NIEUWSBRIEF JEUGD & JONGEREN December 2015. Column van Puck. Hallo Allemaal, NIEUWSBRIEF JEUGD & JONGEREN December 2015 Agenda Column van Puck 4 December Auti Soos 11 december Soep- en spellenavond 12 december Auti Actie Dag 29 december AutiJongerenCafé Vanaf Januari 2016 Auti

Nadere informatie

Met welke vragen. 2 Diagnostisch Centrum

Met welke vragen. 2 Diagnostisch Centrum REINAERDE Diagnostisch Centrum Onderzoek, advies en behandeling Iedereen wordt in het dagelijks leven wel eens geconfronteerd met zijn eigen mogelijkheden én onmogelijkheden. Als die onmogelijkheden uw

Nadere informatie

Je talenten komen tot bloei bij Bloesem Theehuis Sterker in de samenleving.

Je talenten komen tot bloei bij Bloesem Theehuis Sterker in de samenleving. Je talenten komen tot bloei bij Bloesem Theehuis Sterker in de samenleving. Powered by Pluryn Rita deed werkervaring op bij Bloesem Theehuis in Herpen. Gasten genieten er van de lekkerste thee, taart en

Nadere informatie

Regelgeving & Geldzaken

Regelgeving & Geldzaken MEE Gelderse Poort MEE maakt meedoen mogelijk Regelgeving & Geldzaken Regelgeving & Geldzaken Hoe regel ik mijn geldzaken? Ik vind het moeilijk om overzicht te houden en wil geen schulden maken. Wie zorgt

Nadere informatie

Iedereen heeft een verhaal

Iedereen heeft een verhaal informatie voor jongeren Iedereen heeft een verhaal > Goed om te weten als je tijdelijk naar JJC gaat Iedereen heeft een eigen verhaal. Veel verhalen gaan over waarom het niet allemaal gelopen is zoals

Nadere informatie

Nieuwe wetten voor zorg en ondersteuning bij wonen en werken

Nieuwe wetten voor zorg en ondersteuning bij wonen en werken (in)formatieblad - eenvoudig verteld Nieuwe wetten voor zorg en ondersteuning bij wonen en werken november 2014 2 De Wet maatschappelijke ondersteuning 13 Ben je ouder dan 18 jaar? Woon je in je eigen

Nadere informatie

SOCIALE VAARDIGHEDEN MET AFLATOUN

SOCIALE VAARDIGHEDEN MET AFLATOUN SOCIALE VAARDIGHEDEN MET AFLATOUN Dit thema is opgesplitst in drie delen; gevoelens, ruilen en familie. De kinderen gaan eerst aan de slag met gevoelens. Ze leren omgaan met de gevoelens van anderen. Daarna

Nadere informatie