De jaarlijkse statistieken van de hoven en de rechtbanken

Transcriptie

1 Wegwijs in justitie In de hoofdrol bij Justitie De instellingen Meer informatie Justitie in de praktijk De jaarlijkse statistieken van de hoven en de rechtbanken [ Gegevens 2002 ] Burgerlijke griffies van de Hoven van Beroep

2 Met dank aan het personeel van de burgerlijke griffies bij de hoven van beroep en de stafdienst ICT (FOD Justitie). Het gebruik van de inhoud van deze publicatie als toelichting of bewijsvoering in een artikel of een boek is toegestaan, mits de bron duidelijk en nauwkeurig wordt vermeld. Federale Overheidsdienst Justitie Directoraat Generaal Rechterlijke Organisatie Afdeling Statistieken Waterloolaan Brussel Tel. 02/ Fax 02/ stat@just.fgov.be Website : onder de sectie Statistieken. 1

3 INHOUD VOORWOORD I. TOELICHTING BETREFFENDE DE STATISTISCHE TERMEN A. BASISCONCEPTEN VAN DE STATISTIEK A.1. Inhoud van de cijfers: burgerlijke zaken behandeld door de hoven van Beroep A.2. Het statistisch jaar is een kalenderjaar A.3. Bron van de cijfers: het informaticasysteem voor de burgerlijke griffies van de hoven van Beroep A.4. Welke zaken worden al dan niet opgenomen in de statistiek A.5. De exclusieve bevoegdheden van de hoven van beroep in burgerlijke zaken B. GEMEENSCHAPPELIJKE TERMEN VOOR DE VERSCHILLENDE STATISTIEKEN B.1. Input output B.1.1. Wat is een rol? B.1.2. Wat is een zaak? B.1.3. Wanneer is een zaak hangend? B.1.4. Definitie van input en output B.2. Aard van de zaak B.2.1. Nieuwe codes "Aard van de zaak" B.2.2. Conversie van de oude codes in de nieuwe codes C. STATISTIEK VAN DE INPUT-OUTPUT C.1. Type inschrijving C.1.1. Algemeen D. STATISTIEK VAN DE PROCEDURE D.1. Soorten "akten van de rechter" D.1.1. Proces - verbaal D.1.2. Beschikking D.1.3. Tussenarresten D.1.4. Tussenarresten sine die E. STATISTIEK VAN DE VASTSTELLINGEN E.1. Mogelijke beslissingen die genomen kunnen worden op een zitting F. STATISTIEK VAN DE OUTPUT F.1. Beslissingen waardoor een zaak beëindigd kan worden F.1.1. Eindarrest F.1.2. Beschikking: beëindiging zaak G. STATISTIEK VAN DE EERSTE RECHTSMACHT G.1. Verschillende mogelijkheden H. STATISTIEK VAN DE VOORZIENINGEN IN CASSATIE H.1. De mogelijke beslissingen die genomen kunnen worden naar aanleiding van een voorziening in Cassatie 2

4 II. STATISTISCHE TABELLEN A. BELGIE 1. Input-Output 1.1. Globale tabel 1.2. Type inschrijvingen 1.3. Aard van de zaak 2. Statistiek van de procedure 2.1. Globale tabel 2.2. Zaken met minstens één proces verbaal Indeling naar type PV Indeling naar type PV en aard van de zaak 2.3. Zaken met minstens één beschikking Indeling naar type beschikking Indeling naar type beschikking en aard van de zaak 2.4. Zaken met minstens één tussenarrest Indeling naar type tussenarrest Indeling naar type tussenarrest en aard van de zaak 3. Statistiek van de vaststellingen 3.1. Zaken uit de input die minstens één vaststelling hebben gekend 3.2. Indeling naar de aard van de zaak 4. Statistiek van de output 4.1. Globale tabel:indeling van de output naar wijze van beëindiging van de zaak Aantal zaken Gemiddelde duur 4.2. Indeling van de output naar wijze van beëindiging van de zaak en aard van de zaak Aantal zaken Gemiddelde duur 4.3. Indeling van de eindarresten naar type eindarrest Aantal eindarresten Gemiddelde duur 4.4. Indeling van de eindarresten naar type eindarrest en naar aard van de zaak Aantal eindarresten Gemiddelde duur 5. Eerste rechtsmacht 5.1. Globale tabel 5.2. Output ingedeeld naar eerste rechtsmacht en naar wijze van beëindiging van de zaak Aantal zaken Gemiddelde duur 5.3. Eindarresten ingedeeld naar eerste rechtsmacht en naar type eindarrest Aantal zaken Gemiddelde duur 6. Cassatie 6.1. Globale tabel 6.2. Aantal voorzieningen in cassatie ingedeeld naar aard van de zaak Aantal voorzieningen in cassatie ingedeeld naar de wijze van beëindiging Aantal voorzieningen in cassatie Gemiddelde duur 6.4. aantal voorzieningen in cassatie ingedeeld naar de wijze van beëindiging en naar de aard van de zaak Aantal voorzieningen in cassatie Gemiddelde duur 3

5 VOORWOORD De Afdeling Statistieken (FOD Justitie) is bijzonder verheugd u deze publicatie voor te stellen. Aan de hand hiervan kan u zich een beeld vormen van de werking van justitie in de hoven van beroep (burgerlijke griffies). Hiermee willen we inspelen op de vraag naar informatie van alle geïnteresseerden. Opgelet: deze cijfers weerspiegelen noch de werklast van de hoven van beroep, noch de gerechtelijke achterstand. Dit zijn beide complexe onderwerpen. De Afdeling Statistieken en de hoven van beroep verzoeken u de volgende parameters, die niet opgenomen zijn in deze publicatie, in beschouwing te nemen: het personeelskader van de hoven van beroep (administratief personeel en magistraten), hun exclusieve bevoegdheden, de complexiteit van de behandelde zaken, de kwaliteit van de rechtspraak, de herziening van wetten en procedures en de verschillende werkwijzen van de hoven van beroep. Evolutie van het project Statistieken van de Hoven van Beroep burgerlijke griffie Sinds 1994 werd gestart met de informatisering van de burgerlijke griffies van de vijf hoven van beroep. In 1995 beschikte elke burgerlijke griffie van de hoven van beroep over een Informix databank die gekoppeld werd aan het Intranet van de FOD Justitie. Ze is ontworpen als een operationeel informatiesysteem dat gericht is op het elektronisch registreren van bepaalde elementen in de procedure. Vóór gebeurde dit op een manuele wijze. De belangrijkste doelstelling van dit informaticasysteem is het elektronisch beheren van de zaken die door de hoven van beroep behandeld worden en niet het leveren van brute gegevens voor de opmaak van hun activiteitenstatistiek. De structuur van de databank bepaalt en beperkt bijgevolg het statistische concept. Bepaalde cijfergegevens kunnen we momenteel nog niet berekenen omdat de noodzakelijke brute gegevens niet kunnen geregistreerd worden in de applicatie. Bijvoorbeeld, betreffende de duur van het deskundig onderzoek. Deze informatisering heeft een zekere harmonisatie tussen de vijf hoven teweeggebracht doordat ieder hof hetzelfde registratiesysteem hanteerde. Van een uniforme statistiek kon er echter geen sprake zijn omdat er geen uniforme registratiewijzen bestonden. Als gevolg hiervan leidden identieke situaties soms tot uiteenlopende registraties. Het project Statistische verwerking van de gegevens van de griffies van de Hoven van Beroep of kortweg het project Agora - burgerlijke griffies heeft deze toestand gedeeltelijk verholpen. Dit project werd van 1 april 1999 tot 31 maart 2001 uitgevoerd door de K.U.Leuven 1. De opdrachtgever van dit project was de POD Federaal Wetenschapsbeleid 2. De doelstelling van het project was de ontwikkeling van een centrale databank voor de FOD Justitie dankzij een geautomatiseerde en geanonimiseerde doorstroming van brute gegevens van de burgerlijke griffies van de vijf hoven van beroep naar de FOD Justitie. De wetenschappelijke universitaire medewerkers hebben een belangrijk juridisch luik verwerkt door op eenduidige manier te bepalen wat werkelijk in het systeem is ingevoerd. Bijvoorbeeld, bij het opstellen van een uniforme nomenclatuur aard van de zaak werden de registratiewijzen van de vijf hoven bestudeerd en werd aandacht besteed aan de verschillen die zich voordeden tussen de hoven. Het gehele werk werd uitgevoerd in nauwe samenwerking met de hoven van beroep en onder begeleiding van de Afdeling Statistieken. 1 In het bijzonder het Leuvens universitair dienstencentrum voor informatie en telematica (LUDIT) en het Interdisciplinair centrum voor recht en informatica (ICRI) van de Katholieke Universiteit Leuven. 2 De toenmalige DWTC, de federale diensten voor wetenschappelijke, technische en culturele aangelegenheden. POD = Programmatorische Overheidsdienst. 4

6 De resulterende centrale databank laat toe om de tabellen van deze publicatie te genereren. De hoven van beroep kunnen hun statistieken consulteren via een interactieve webapplicatie. De webapplicatie die ontwikkeld werd in het kader van het Agora-project, wordt momenteel vervangen door een applicatie die meer mogelijkheden bevat en sneller tabellen en grafieken genereert. In 2006 werd door de Afdeling Statistieken voor het eerst een statistische analyse over de evolutie sinds 1999 gepubliceerd 3. Doelstelling is het verhogen van de relevantie en leesbaarheid van de statistiek en het leveren van een eerste aanzet tot interpretatie. In 2007 ontwikkelde de Afdeling Statistieken in samenwerking met de Stafdienst ICT en met goedkeuring van de hoven van beroep enkele nieuwe statistieken. Bijvoorbeeld, de totale duurtijd van de afgehandelde zaken (input-output) werd toegevoegd. De totaalduur van een zaak is samengesteld uit de tijd die het hof van beroep nodig heeft voor het behandelen van de zaak, de tijd nodig voor het voorbereiden van het dossier, het uitwisselen van conclusies en het pleiten door de rechtzoekende en de wachttijd. 4 In bepaalde zaken is deze totaalduur ook samengesteld uit de tijd nodig voor de deskundigen om hun expertise af te sluiten et de tijd nodig voor het Openbaar Ministerie om haar advies te geven. Op dit ogenblik, is het nog niet mogelijk om deze verschillende tijdseenheden te berekenen. We bieden u enkel de totale (gemiddelde) behandelingsduur van de zaken aan. In 2007 startte de Afdeling Statistieken met de ontwikkeling van een datawarehouse en statistische webapplicatie (werkzaam op basis van het programma SAS Web Report Studio). Doelstelling van dit project is het efficiënt ter beschikking stellen van relevante en betrouwbare cijfergegevens inzake de activiteit van de burgerlijke griffies van de hoven van beroep. In eerste instantie zullen enkel de hoven van beroep toegang hebben tot de webapplicatie. Andere justitiële actoren, zoals de FOD Justitie en de Hoge Raad voor de Justitie, volgen in een latere fase. Deze webapplicatie maakt, op interactieve en eenvoudige wijze, tabellen en grafieken aan. Zodoende zal de werking van de hoven van beroep beter ondersteund worden. Op termijn zullen alle statistieken betreffende de activiteiten van de zetel geïntegreerd worden in de datawarehouse en webapplicatie. Aanvullende informatie Omwille van technische redenen (de grootte van het bestand) bevat deze publicatie enkel cijfergegevens op nationaal niveau. Indien u cijfergegevens op ressortniveau wenst te verkrijgen, kan u uw verzoek richten tot ons adres stat@just.fgov.be. Ook de hoven van beroep stellen cijfermatige informatie ter beschikking via hun jaarlijkse werkingsverslagen. Bijkomende informatie (omtrent gerechtelijke begrippen, bronnen inzake gerechtelijke en aanverwante statistieken, bevolkingscijfers per gerechtelijk arrondissement en indeling van de gemeenten in gerechtelijke en administratieve arrondissementen) is opgenomen in publicaties die te raadplegen zijn op de website van de FOD Justitie 5. 3 Zie website van de FOD Justitie. 4 Betreffende dit onderwerp, zie : COMMISSION EUROPEENNE POUR L EFFICACITE DE LA JUSTICE, «La gestion du temps dans les systèmes judiciaires : une étude sur l Europe du Nord», Straatsburg, 8/12/ sectie Statistieken, klik op de link Afdeling Statistieken. 5

7 De Afdeling Statistiek van de FOD Justitie Met betrekking tot de vredegerechten, de politierechtbanken en de rechtbanken van koophandel publiceert de Afdeling Statistieken sinds het burgerlijk jaar Omtrent de notariaten en de Hoven van Beroep (burgerlijke griffie) werden statistische gegevens vrijgegeven sinds Vanaf 2000 werden daaraan de rechtbanken van eerste aanleg, het correctioneel en politieparket toegevoegd. Al deze publicaties kaderen in de reeks De jaarlijkse statistieken van de hoven en de rechtbanken. Vanaf 2002 worden enkel door het College van Procureurs-generaal cijfergegevens over het correctioneel parket (openbaar ministerie) gepubliceerd 6. In Kerncijfers van de gerechtelijke activiteit vindt u voor alle rechtsmachten het jaarlijks aantal hangende, nieuwe en behandelde zaken sinds In de brochure Justitie in cijfers worden de FOD Justitie, de rechtbanken en de hoven, de gevangenissen, de Justitiehuizen, de veroordelingen, cijfermatig behandeld. Al deze publicaties en de brochure Justitie in cijfers kan u terugvinden op de website van de FOD Justitie ( sectie Statistieken, klik op de link Afdeling Statistieken ). Voor gerechtelijke activiteitenstatistieken en aanverwante statistische gegevens kan u ook bij andere instanties terecht. Het Nationaal Instituut voor de Statistiek (NIS) stond tot 1998 in voor de inzameling en publicatie van de gerechtelijke statistieken 7. De Vlaamse en Franse gemeenschappen publiceren onder andere informatie omtrent maatregelen genomen ten aanzien van minderjarigen 8. De Dienst Strafrechtelijk Beleid van de Minister van Justitie op haar beurt staat in voor de publicatie van statistische gegevens over veroordelingen, opschortingen en interneringen 9. Ook buiten België worden statistische gegevens over gerechtelijke thema s gepubliceerd 10. Contact Voor extra informatie, statistieken of opmerkingen kan u steeds contact opnemen op het volgende adres: FOD Justitie, Directoraat Generaal Rechterlijke Organisatie, Afdeling Statistieken, Waterloolaan 115, 1000 Brussel. U kan deze dienst ook per telefoon (02/ ), per fax (02/ ) of elektronisch (stat@just.fgov.be) bereiken. Wetenschappelijke onderzoeksploegen die gebruik willen maken van brute gegevens kunnen een aanvraag indienen via dit adres. Versie april De publicatie Jaarstatistiek van het Openbaar Ministerie kan u raadplegen via de website van de FOD Justitie ( sectie Statistieken, link College van Procureurs-generaal ) of op 7 Recentste en laatste jaargang gepubliceerd door het NIS betrof het statistische jaar Nationaal Instituut voor de Statistiek, Gerechtelijke Statistieken. Bedrijvigheid van hoven en rechtbanken. Jaar 1996, Brussel, 1999, 129 p. Website: 8 Zie onder andere: Vlaamse Gemeenschap, Vrind 2001, hoofdstuk 6.7: bijzondere jeugdzorg. Website: Departement Welzijn, Volksgezondheid en Cultuur, afdeling Bijzondere Jeugdbijstand. En: Direction générale de l aide à la jeunesse, Ministère de la Communauté Française, Rapport d activités 2001, 133 p. Website: 9 Dienst Strafrechtelijk Beleid, Statistisch Steunpunt, Statistische gegevens inzake veroordelingen, opschortingen, interneringen Raadpleeg daaromtrent de bijlage Bronnen inzake gerechtelijke en aanverwante statistieken op de website van de FOD Justitie ( sectie Statistieken, klik op de link Afdeling Statistieken ). 6

8 I. TOELICHTING BETREFFENDE DE STATISTISCHE TERMEN 7

9 A. Basisconcepten van de statistiek A.1 Inhoud van de cijfers: burgerlijke zaken behandeld door de hoven van Beroep België heeft 5 hoven van beroep, ze bevinden zich in Brussel, Gent, Antwerpen, Luik en Bergen. Indien een partij niet tevreden is met het vonnis van de rechtbank van eerste aanleg dan kan zij hiertegen in beroep gaan. De zaak komt dan voor één van de 5 hoven van beroep, dit wordt bepaald door het rechtsgebied van het hof van beroep. Elke rechtbank van eerste aanleg, elke rechtbank van koophandel en elke correctionele rechtbank valt onder het rechtsgebied van één bepaald hof van beroep. Zo valt bijvoorbeeld de rechtbank van eerste aanleg van Leuven onder het rechtsgebied van het Hof van Beroep te Brussel. Indien een partij niet tevreden is met het vonnis van deze rechtbank dan kan deze partij hoger beroep aantekenen, ze moet dit dan doen bij het Hof van Beroep te Brussel. Elk hof van beroep bestaat uit meerdere kamers. Zo zijn er de burgerlijke kamers, de jeugdkamers, de correctionele kamers. De burgerlijke kamers en de jeugdkamers houden zich bezig met materies uit het burgerlijk - en handelsrecht, bijvoorbeeld een echtscheiding of een faillissement, maar ook met materies uit het fiscaal recht. De correctionele kamers behandelen de materies uit het strafrecht bijvoorbeeld een inbraak of een ontvoering. De statistische resultaten die hier worden weergegeven, hebben enkel betrekking op de materies die behandeld werden door de burgerlijke kamers en de jeugdkamers van de 5 hoven van beroep. De cijfers geven dus geen informatie over de behandelde strafzaken. Meer concreet poogt de statistiek een zo realistisch mogelijke benadering te geven van de instroom en uitstroom aan burgerlijke zaken waarmee het hof van beroep geconfronteerd wordt gedurende een welbepaalde periode. De nationale tabellen zijn de som van de 5 hoven van beroep. Deze publicatie bevat enkel statistieken op nationaal niveau. Deze cijfergegevens zijn ook beschikbaar per hof van beroep. U kan deze aanvragen op het volgende adres: stat@just.fgov.be. Of u kan deze consulteren in onze meerjaarlijkse analyse. Deze bevindt zich op onze website. A.2 Het statistisch jaar is een kalenderjaar De cijfers hebben steeds betrekking op een bepaalde periode, de statistische periode genoemd. Voor de aanmaak van de jaarcijfers wordt het kalenderjaar en niet het gerechtelijk jaar als referentieperiode genomen. A.3 Bron van de cijfers: het informaticasysteem voor de burgerlijke griffies van de hoven van Beroep De statistische resultaten zijn rechtstreeks afkomstig uit het informaticasysteem aanwezig op de burgerlijke griffies van de hoven van beroep. Het huidige informaticasysteem ( invoerapplicatie ) dat gebruikt wordt op de burgerlijke griffies werd geïmplementeerd tussen 1994 en Dit informaticasysteem werd speciaal ontwikkeld om de procedure van de burgerlijke zaken op te volgen en de taken van de griffier hierbij te ondersteunen. Elke nieuwe zaak die aanhangig gemaakt wordt, wordt steeds in het informaticasysteem ingevoerd. Ondanks het feit dat de burgerlijke zaken in de vijf hoven via hetzelfde computersysteem worden ingevoerd, kunnen er verschillen in de wijze van invoer tussen de hoven worden vastgesteld. Bij de aanvang van het Agora project in april 1999 bevatte de invoerapplicatie haast geen automatische controles met het oog op de aanmaak van betrouwbaar cijfermateriaal. Dit betekende dat de kwaliteit van de gegevens niet kon worden gegarandeerd. Om dit te verhelpen werden gedurende dit project een aantal stappen ondernomen om meer controles in de invoerapplicatie te implementeren en inconsistenties in de gegevens, waar mogelijk, weg te werken. Dit is gebeurd in twee fases. In een eerste fase werden alle gegevens die in de invoerapplicatie zijn opgeslagen, gecontroleerd op vijf inhoudelijke voorwaarden. In een tweede fase werd door de Stafdienst ICT in de invoerapplicatie een nieuw controlescherm 8

10 geprogrammeerd hetgeen de hoven van beroep toelaat om op wekelijkse basis de onvolkomenheden in de ingevoerde gegevens (registraties) blijvend op te volgen en te corrigeren. Via een systeem van checklists worden de onvolledige en tegenstrijdige registraties nauwgezet bijgehouden. Het blijft tenslotte belangrijk te benadrukken dat een statistisch systeem alleen betrouwbare informatie oplevert indien de gegevens, in de invoerapplicatie op de griffies, juist en op een uniforme manier worden ingevoerd. A.4 Welke zaken worden al dan niet opgenomen in de statistiek Zaken die geteld worden Elke zaak die een eigen rolnummer 11 heeft gekregen, wordt geteld. Op deze manier bekomt men een absoluut aantal zaken. Dit kan een invloed hebben op het totaal aantal getelde zaken. Verknochte zaken, bijvoorbeeld, hebben elke een eigen rolnummer. Ze zullen dus als aparte zaak worden geteld terwijl ze als één dossier worden behandeld. Zaken die niet geteld worden De zaken die ingeschreven zijn op de voorlopige rol, worden niet meegeteld omdat in de statistiek enkel de zaken worden opgenomen die hangend zijn ofwel ooit hangend geweest zijn. De voorlopige rol daarentegen bevat zaken die nog niet hangend zijn en kunnen daarom niet in de statistiek opgenomen worden. De geannuleerde zaken worden ook niet meegeteld in de statistiek. De geannuleerde zaken zijn zaken die verkeerdelijk werden ingevoerd in het systeem. Om ze nadien juist te kunnen invoeren moet eerst de foutieve invoering worden geannuleerd. Indien de geannuleerde zaken nu ook in de statistiek zouden zijn opgenomen dan zou dit leiden tot een dubbeltelling. A.5 De exclusieve bevoegdheden van de hoven van beroep in burgerlijke zaken Het kader van de hoven van beroep die exclusieve bevoegdheden toegewezen werden, werd aangepast in functie van deze bijkomende werklast. De hoven van beroep te Antwerpen, Bergen en Luik hebben geen exclusieve bevoegdheden. Het Hof van beroep te Gent: - Vlaamse Milieumaatschappij Het hof van beroep te Brussel: 1) Artikel 602, 3 Ger. W.: het hof van beroep neemt kennis van het hoger beroep tegen beslissingen van het prijsgerecht. Artikel 602 laatste lid Ger. W. bepaalt: In de gevallen van 3 en 4 is alleen het hof van beroep te Brussel bevoegd. 2) Artikel 602, 4 Ger. W.: het hof van beroep neemt kennis van het hoger beroep tegen beslissingen gegeven door Belgische consuls in het buitenland Artikel 602 laatste lid Ger. W. bepaalt: In de gevallen van 3 en 4 is alleen het hof van beroep te Brussel bevoegd. 3) Artikel 2 van de wet van 25 juni 1998 tot regeling van de strafrechtelijke verantwoordelijkheid van ministers (Belgisch Staatsblad 27 juni 1998): Dit artikel 2 bepaalt: Het hof van beroep te Brussel is bij uitsluiting bevoegd om een minister te berechten voor misdrijven die hij mocht gepleegd hebben in de uitoefening van zijn ambt. 11 Zie blz. 6, B.1.1 Wat is een rol? 9

11 4) Artikelen 6ter en 6septies van de Eenvormige Beneluxwet op de merken, ingevoegd bij het protocol van 11 december 2001 tot wijziging van de eenvormige Beneluxwet inzake merken van 19 maart 1962; protocol goedgekeurd bij wet van 24 december 2002, Belgisch Staatsblad 19 maart 2003, in werking getreden op 1 januari Inhoud: beroep tegen beslissingen van het Benelux-merkenbureau, bij hof van beroep te Brussel, bij het Gerechtshof te Den Haag of bij de Cour d appel de Luxembourg. 5) Artikel 180bis van het kieswetboek van 12 april 1894, zoals ingevoegd bij artikel 4 van de wet van 7 maart 2002 (Belgisch Staatsblad 8 mei 2002): beroep tegen de beslissingen houdende weigering van inschrijving van een Belg verblijvende in het buitenland als kiesgerechtigde. Artikel 180bis, 5, lid 4 luidt: De betrokkene kan beroep instellen tegen deze beslissing voor het hof van beroep van Brussel binnen een termijn van dertig dagen vanaf de betekening. 6) Artikel 605bis Ger. W., ingevoegd bij artikel 7 van de wet van 2 augustus 2002 betreffende het toezicht op de financiële sector en de financiële diensten, en aangevuld bij artikel 3 van de wet van 12 mei 2004 tot regeling van een beroepsprocedure in het kader van een bescherming tegen valsemunterij: het hof van beroep neemt kennis van het beroep bedoeld in de artikelen 120, 121, 123 en 125 van de voormelde wet van 2 augustus 2002 en van het beroep bedoeld in artikel 2 van de voormelde wet van 12 mei Het betreft een exclusieve bevoegdheid van het hof van beroep te Brussel, ingevolge artikel 633bis Ger. W., ingevoegd bij artikel 9 van de wet van 2 augustus 2002, Belgisch Staatsblad 4 september 2002, in werking per 1 juni 2003, ingevolge K.B. 4 april 2003, B.S. 29 april 2003). Artikel 633bis Ger. W. luidt: Enkel het hof van beroep te Brussel is bevoegd om kennis te nemen van de vorderingen bedoeld in de artikelen 605bis en 605ter. 7) Artikel 605ter Ger. W., ingevoegd bij artikel 8 van voormelde wet van 2 augustus 2002 betreffende het toezicht op de financiële sector en de financiële diensten: het hof van beroep neemt in eerste en laatste instantie kennis van de vorderingen bedoeld in artikel 18ter van de wet van 2 maart 1989 op de openbaarmaking van belangrijke deelnemingen in ter beurze genoteerde vennootschappen en tot reglementering van de openbare overnameaanbiedingen Het betreft een exclusieve bevoegdheid van het hof van beroep te Brussel, ingevolge artikel 633bis Ger. W. dat bepaalt: Enkel het hof van beroep te Brussel is bevoegd om kennis te nemen van de vorderingen bedoeld in de artikelen 605bis en 605ter. 8) Artikel 2 van de wet van 17 januari 2003 betreffende de rechtsmiddelen en de geschillenbehandeling naar aanleiding van de wet van 17 januari 2003 met betrekking tot het statuut van de regulator van de Belgische post- en telecommunicatiesector (Belgisch Staatsblad 24 januari 2003, 3 de uitgave, 2602) Artikel 2, 1, lid 1 luidt: Tegen de besluiten van het Belgisch Instituut voor postdiensten en telecommunicatie kan beroep met volle rechtsmacht worden ingesteld bij het hof van beroep te Brussel, rechtsprekend zoals in kortgeding. 9) Artikel 95 van het K.B. van 12 maart 2003 betreffende de voorwaarden voor het gebruik van de spoorweginfrastructuur (Belgisch Staatsblad 14 maart 2003, 12536) Artikel 95, lid 1 bepaalt: De beslissingen die de Mededingingsraad neemt inzake spoorwegaangelegenheden kunnen het voorwerp uitmaken van een beroep in volle rechtsmacht voor het hof van beroep van Brussel dat uitspraak doet zoals in kortgeding. 10) Artikel 2, 1 van de wet van 12 mei 2004 tot regeling van een beroepsprocedure in het kader van de bescherming tegen valsemunterij (Belgisch Staatsblad 5 juli 2004, 53916). 10

12 Artikel 2, 1 luidt: Tegen beslissingen waarbij de minister bevoegd voor de financiën geldboetes oplegt op grond van de artikelen 5 en 10 van de wet van 12 mei 2004 kan beroep worden ingesteld bij het hof van beroep te Brussel. 11) Artikel 2 van de wet van 9 juli 2004 houdende diverse bepalingen (Belgisch Staatsblad 15 juli 2004): verhaal tegen de beslissingen van de economische regulator inzake luchthaveninstallaties. Artikel 2, eerste zin luidt: Tegen de besluiten van de regulator, bedoeld in artikel 1, 6 van het K.B. van 27 mei 2004 kan beroep met volle rechtsmacht worden ingesteld voor het hof van beroep van Brussel door diegene die de activiteiten uitoefenen zoals bedoeld in artikel 1 K.B. 21 juni 2004 betreffende de toekenning van een exploitatielicentie van de luchthaven Brussel-Nationaal aan de N.V. BIAC. 12) Artikel 8 van het Koninklijk Besluit van 14 juni 2005 betreffende de rentemarkt, Belgisch Staatsblad 30 juni 2005, 30082(verhaal tegen de beslissingen van Euronext-Brussel). Artikel 8, lid 3, eerste zin bepaalt: De aanvrager, de uitgevende instelling en de CFBA kunnen tegen de beslissing in beroep gaan bij het Hof van beroep van Brussel overeenkomstig artikel 123 van de Wet van 2 augustus ) Artikel 2 van de wet van 6 juli 2005 betreffende sommige juridische bepalingen inzake elektronische communicatie (Belgisch Staatsblad 11 augustus 2005, 34724): verhaal tegen de beslissingen van de Ethische Commissie voor de telecommunicatie bij het hof van beroep te Brussel. Artikel 2, 1 bepaalt: De beslissingen van de Ethische Commissie voor de telecommunicatie kunnen het voorwerp uitmaken van een beroep met volle rechtsmacht bij het hof van beroep te Brussel, binnen een termijn van zestig dagen te rekenen vanaf de kennisgeving van de beslissing. 14) Artikelen 2, 6 en 9 van de wet van 27 juli 2005 tot organisatie van de mogelijkheden tot beroep tegen de beslissingen genomen door de Commissie voor de Regulering van de Elektriciteit en het Gas (Belgisch Staatsblad 29 juli 2005, 33842, in werking per 1 februari 2006, ingevolge K.B. 20 januari 2006, Belgisch Staatsblad 1 februari 2006, 5317). Artikelen 605quater en 633quater van het Gerechtelijk wetboek, ingevoegd bij artikel 9 van de wet van 27 juli 2005 tot organisatie van de mogelijkheden tot beroep tegen de beslissingen genomen door de Commissie voor de Regulering van de Elektriciteit en het Gas. Artikel 633quater Ger. W. luidt: Enkel het hof van beroep te Brussel is bevoegd om kennis te nemen van de beroepen bedoeld in artikel 605quater. Artikel 605quater Ger. W. luidt als volgt: Het hof van beroep neemt kennis van de beroepen bedoeld in: 1 artikel 29bis van de wet van 29 april 1999 betreffende de organisatie van de electriciteitsmarkt; 2 artikel 29sexies van de wet van 29 april 1999 betreffende de organisatie van de electriciteitsmarkt; 3 artikel 15/20 van de wet van 12 april 1965 betreffende het vervoer van gasachtige producten en andere door middel van leidingen; 4 artikel 15/23 van de wet van 12 april 1965 betreffende het vervoer van gasachtige producten en andere door middel van leidingen. 15) Wet van 22 maart 2006 houdende instemming met het Benelux-Verdrag inzake intellectuele eigendom (merken en tekeningen of modellen), gedaan te Den Haag op 25 februari 2005, (Belgisch Staatsblad 26 april 2006, ; addendum Belgisch Staatsblad 24 augustus 2006, 42140, met mededeling van de inwerkintreding op 1 september 2006). Aldus bepaalt bijvoorbeeld artikel 2.12 van dit verdrag: De deposant kan zich binnen de twee maanden bij verzoekschrift wenden tot het hof van beroep te Brussel, het Gerechtshof te s Gravenhage of het Cour d appel te Luxemburg, ten einde een bevel tot inschrijving van het merk te verkrijgen. 11

13 16) Wet tot bescherming van de economische mededinging, gecoördineerd op 15 september 2006 (bij K.B. 15 september 2006, Belgisch Staatsblad 29 september 2006, 50613) Artikel 75 bepaalt: Tegen de beslissingen van de Raad voor de Mededinging en van de voorzitter, alsmede tegen stilzwijgende beslissingen tot toelating van concentraties door het verstrijken van de in artikelen 58 en 59 bepaalde termijnen kan beroep ingesteld worden bij het Hof van beroep te Brussel, behalve wanneer de Raad voor de Mededinging een beslissing neemt bij toepassing van artikel

14 B. Gemeenschappelijke termen voor de verschillende statistieken B.1. Input - Output B.1.1 Wat is een rol? De rol is een lijst waarop aanhangig gemaakte zaken ingeschreven worden. Administratief gezien is de rol belangrijk om een juiste identificatie van een bepaalde zaak mogelijk te maken, hetgeen van belang is bij de eventuele samenvoeging van zaken. Fiscaal gezien vormt de inschrijving van een zaak op de algemene rol, in principe, de oorzaak van de opvorderbaarheid van het rolrecht. 12 Juridisch gezien bestaan er twee soorten rollen, de algemene rol en de bijzondere rol. De algemene rol 13 is een lijst met alle zaken waarvoor er een rolrecht betaald is of die hiervan vrijgesteld zijn. De zaken worden er in volgorde van binnenkomst op ingeschreven. Elke zaak krijgt hierdoor een rolnummer. (art. 711 Ger. W.) De algemene rol is onderverdeeld in verschillende deellijsten, dit enerzijds op grond van de wet 14 en anderzijds op grond van praktische overwegingen. In alle hoven van Beroep bestaat de algemene rol uit de volgende deellijsten: kort geding zaken ( Rol kort gedingen RK) eenzijdige verzoekschriften ( Rol eenzijdige verzoekschriften EV) pro deo zaken" ( Pro deo rol PD), tenzij deze bij eenzijdige verzoekschrift worden ingeleid, dan komen ze op de deellijst van de verzoekschriften te staan. fiscale zaken ( Fiscale rol FR), het betreft wel niet alle fiscale zaken. o Natuurramp zaken ( Rol natuurrampen NA) o kieszaken ( Kiesrol KZ) o Jeugdzaken ( Jeugdrol JR) o hogere beroepen tegen beslissingen van de Bestendige Deputatie ( Bestendige deputatie rol BD) o De burgerlijke en commerciële zaken die niet vallen onder één van de vorige deellijsten ( Algemene rol AR). Het Hof van Beroep te Brussel heeft nog een bijkomende deellijst namelijk de deellijst mededingingszaken (MR). In deze deellijst worden de hogere beroepen ingeschreven tegen zaken die in eerste aanleg werden beslist door de Raad voor Mededinging. Het hof van beroep in Brussel is hiervoor exclusief bevoegd. Opmerking: Een zaak verdwijnt juridisch gezien en vanuit het oogpunt van werkvolume slechts van de Algemene Rol wanneer zij niet meer hangend 15 is. De bijzondere rollen. Hier kunnen we drie verschillende soorten onderscheiden. o De bijzondere rollen die een deellijst vormen van de algemene rol. 12 Vermeulen, R., in "Rol en inschrijving op de rol", in Bijzondere Overeenkomsten, Artikelsgewijze Commentaar met overzicht van rechtspraak en rechtsleer, Kluwer, De algemene rol zoals hij in de input output tabel wordt weergegeven is niet de algemene rol in de juridische betekenis maar wel de algemene rol als deellijst van de algemene rol. 14 Zie hierna bijzondere rollen, kort geding, verzoekschriften Zie punt B.1.3. "wanneer is een zaak hangend". 13

15 Het gaat hierbij om: de bijzondere rol "kort geding"; de bijzondere rol "verzoekschriften" (allebei op basis van art. 712 Ger. W.) en de bijzondere rol vakantiekamer (art. 715 Ger.W.). Opmerking: De bijzondere rol vakantiekamer is niet terug te vinden als een deellijst van de algemene rol. Dit komt omdat hiervoor in Brussel geen specifieke deellijst van de algemene rol is voorzien. Deze zaken krijgen een rolnummer van één van de opgesomde deellijsten, dit naargelang de aard van de zaak. Vervolgens worden ze toegewezen aan één van de vakantiekamers (bijzondere rol of de zittingsrol 16 van die kamer). o De bijzondere rollen van elke kamer. Elke kamer heeft slechts één dergelijke rol, hij omvat alle zaken (zowel de vastgestelde als de niet-vastgestelde 17 ) die aan deze kamer werden toegewezen. Opmerking: Op het vlak van de statistiek (meer bepaald op het vlak van de input en output) heeft deze lijst geen enkel belang. Deze lijst heeft enkel intern zijn belang, aangezien hij aangeeft waar bepaalde zaken zich binnen het hof bevinden. o De zittingsrol van elke kamer. De zittingsrol is een onderdeel van de bijzonder rol van elke kamer. Ook hiervan bestaat er per kamer slechts één lijst. Hij omvat alle zaken van die kamer waarvoor er reeds een zittingsdatum is vast gelegd. a) Omschrijving van de vernoemde rollen Dit is de tabel van de rolcodes met hun beschrijving, zoals ze in de applicatie gebruikt worden. Nederlands Code Beschrijving Code Beschrijving Frans AR Algemene rol RG Rôle général EV Rol eenzijdige RQ Rôle des requêtes unilatérales verzoekschriften RK Rol kort gedingen RF Rôle des référés FR Fiscale rol FI Rôle fiscal BD Bestendige deputatie rol DP Rôle de la députation permanente KZ Rol kieszaken RE Rôle des affaires électorales JR Jeugdrol JE Rôle des requêtes jeunesse PD Pro deo rol PD Rôle pro déo PR Voorlopige inschrijvingsrol PR Rôle provisoires NA Rol natuurrampen CA Rôle des calamités naturelles MR Rol mededingingen MR Rôle de la concurrence SF Rol financiële sector SF Rôle secteur financier Opmerking: In de statistische verwerking komt de voorlopige inschrijvingsrol niet voor. Dit komt omdat de statistische verwerking enkel gebeurt op basis van aanhangig gemaakte zaken. De voorlopige rol daarentegen bevat zaken die nog niet hangend zijn, daarom worden ze niet opgenomen. 16 Zoals hieronder gedefinieerd. 17 Met vastgestelde zaken wordt hier bedoeld de zaken waarvoor een pleitdatum is vastgelegd. De niet-vastgestelde zaken hebben nog geen pleitdatum. 14

16 We hebben gezien dat er voor de inleidingsrol een algemene rol en een bijzondere rol bestaat en dat er verder per kamer een bijzondere rol is en een zittingsrol. In de applicatie zien we dat er niet enkel sprake is van een algemene rol en een bijzondere rol maar ook van andere rollen (fiscale rol, rol kort gedingen,...). Deze rollen hebben eerder een boekhoudkundige dan een juridische betekenis. Alle nieuwe zaken moeten op vaste datum worden ingeschreven. Enkel voor de eenzijdige verzoekschriften en de verzoeken tot rechtsbijstand geldt deze regel niet 18. Eens de zaak op de inleidingszitting is geweest kunnen er zich twee verschillende situaties voordoen. 1) De zaak wordt uitgesteld naar een latere zitting van die kamer. Hierdoor blijft de zaak op de zittingsrol van die kamer. 2) Ze wordt "naar de rol verwezen" 19, meer bepaald naar de algemene rol. Dit in afwachting van de toewijzing aan een pleitkamer (op basis van art. 726 Ger.W.). Op het ogenblik dat een zaak wordt toegewezen naar een pleitkamer, dan zal de zaak op de bijzondere rol van die kamer worden geschreven. Algemene rol Deze benaming algemene rol (AR) is misleidend. Enerzijds is er de overkoepelende term algemene rol zijnde de verzamelnaam van alle mogelijke deellijsten. Anderzijds blijkt nu dat één van deze deellijsten namelijk deze met alle burgerlijke en commerciële zaken die niet vallen onder één van de vorige deellijsten, ook algemene rol (AR) wordt genoemd. Deze deellijst is eigenlijk een restrol. Wel is het hierbij van groot belang dat in deze restrol enkel de burgerlijke en commerciële zaken vallen die niet onder één van de vorige deellijsten vallen. Rol eenzijdige verzoekschriften Dit is een deellijst van de algemene rol waarop de zaken ingeschreven die bij eenzijdig verzoekschrift worden ingeleid (art Ger.W Ger.W.). Rol der kort gedingen Net zoals de rol der eenzijdige verzoekschriften betreft het hier een deellijst van de algemene rol. Hierin worden de zaken ingeschreven die in kort geding behandeld worden. Opm.: Dit begrip wordt eng geïnterpreteerd. Zaken "zoals in kort geding" 20 worden er niet in opgenomen, zij krijgen een AR nummer. Ook spoedeisende vorderingen op verzoekschrift worden er niet in opgenomen, zij krijgen een EV nummer. Jeugd rol Op deze deellijst van de algemene rol worden de burgerlijke jeugdzaken ingeschreven die betrekking hebben op personen die de leeftijd van 18 jaar niet bereikt hebben op het ogenblik van de vordering aanhangig wordt gemaakt. Fiscale rol Deze rol omvat de zaken in fiscale aangelegenheden met uitzondering van deze die door de rechtbank van eerste aanleg worden behandeld. 18 Bijna al de verzoeken tot rechtsbijstand krijgen toch een datum, dit is niet de inleidingdatum maar wel een vaststellingsdatum (datum dat de zaak kan behandeld worden). 19 Dit is een juridische term, waarmee bedoeld wordt dat de zaak geen bepaalde zittingsdag meer in die kamer heeft. 20 Bij een procedure "zoals in kort geding" gelden dezelfde procedure regels als bij een procedure in "kort geding". In een procedure "zoals in kort geding" doet de voorzitter echter een uitspraak ten gronde, wat bij een vordering in "kort geding" niet het geval is. 15

17 Het betreft hier enkel de beslissingen van de fiscale administraties waartegen, rechtstreeks voor het hof van Beroep, een verhaal 21 wordt ingesteld. In het licht van de nieuwe wet op de fiscale procedure 22, zullen deze zaken in de toekomst niet meer onmiddellijk bij het hof van beroep aanhangig gemaakt worden. Sinds de nieuwe wet worden de geschillen inzake belastingen bij de rechtbank van eerste aanleg aanhangig gemaakt, dit na uitputting van het door of krachtens de wet georganiseerde administratief beroep. De nieuwe wet voorziet echter wel in deze materie de mogelijkheid om tegen het vonnis van de rechtbank van eerste aanleg in beroep te gaan. Opmerking : naar aanleiding van deze wetswijziging werd beslist voor de toekomst de Fiscale rol af te schaffen als deelrol : hogere beroepen tegen vonnissen van de fiscale kamers van de rechtbanken van eerste aanleg inzake directe belastingen krijgen dus géén FR-nummer meer maar een AR-nummer ( algemene rol ), zoals vroeger al het geval was voor de BTW-zaken. Op de FR-rol staan dus enkel nog de zaken die volgens de oude procedure na de beslissing van de directeur van belastingen rechtstreeks bij het hof van beroep aanhangig werden gemaakt. Bestendige deputatie rol Deze rol omvat de zaken betreffende de bestendige deputatie met uitzondering van deze die door de rechtbank van eerste aanleg worden behandeld. Het betreft hier enkel de beslissingen van de bestendige deputatie van een provincie waartegen, rechtstreeks voor het hof van Beroep, een verhaal wordt ingesteld. In het licht van de nieuwe wet op de fiscale procedure 23, zullen deze zaken in de toekomst niet meer onmiddellijk bij het hof van beroep aanhangig gemaakt worden. Sinds de nieuwe wet van 15 maart '99 worden de voorzieningen tegen de beslissingen van de bestendige deputatie van de provincieraden inzake de provincie-, gemeente-, agglomeratie- en federatiebelastingen, voor zover de waarde van de aanvraag ten minste 247 bedraagt, bij de rechtbank van eerste aanleg aanhangig gemaakt, dit na uitputting van het door of krachtens de wet georganiseerde administratief beroep. De nieuwe wet voorziet echter wel in deze materie de mogelijkheid om tegen het vonnis van de rechtbank van eerste aanleg in beroep te gaan. Opmerking : In de nabije toekomst zullen er bijgevolg geen nieuwe zaken op de bestendige deputatie rol worden ingeschreven. Toch moet deze rol worden gehouden omdat er binnen enkele jaren opnieuw dergelijke fiscale zaken bij het hof van beroep aanhangig gemaakt kunnen worden. Pro deo rol Het gebeurt dat één of meer partijen in het geschil een aanvraag indien tot het bekomen van rechtsbijstand 24. Deze pro deo zaak wordt als afzonderlijke zaak ingeschreven op de pro deo rol. De zaak die aanleiding gaf tot deze vraag (het eigenlijke geschil) wordt als een gewone zaak ingeschreven onder een ander nummer (AR, KR,... al naargelang). 21 Een verhaal is niet hetzelfde als een hoger beroep. Een verhaal is een beroep tegen een beslissing van de gewestelijke directeur der directe belasting of tegen een beslissing van de bestendige deputatie van de provincie. 22 Wet van 15 maart 99 betreffende de beslechting van fiscale geschillen en de wet van 23 maart 99 betreffen de rechterlijke inrichting in fiscale zaken (B.S. 27 maart 1999). 23 Wet van 15 maart 99 betreffende de beslechting van fiscale geschillen en de wet van 23 maart 99 betreffen de rechterlijke inrichting in fiscale zaken (B.S. 27 maart 1999). 24 Rechtsbijstand heeft tot doel personen, die niet over de nodige middelen beschikken om de kosten van een rechtspleging te betalen, geheel of gedeeltelijk te ontslaan van de betaling van zegel- en registratierechten, van de griffie- en expeditiekosten en van de overige gerechtskosten. Rechtsbijstand wordt steeds toegekend enkel voor één aanleg, een rechter in eerste aanleg kan het enkel toekennen voor de eerste aanleg. Indien de partijen nadien in beroep gaan, zal er opnieuw rechtsbijstand moeten aangevraagd worden. 16

18 Opmerking: De aanvraag tot het bekomen van rechtsbijstand is niet noodzakelijk verbonden met de bijstand van een pro deo advocaat. Een (gedeeltelijk) onvermogende kan een pro deo advocaat vragen 25 en of de rechtsbijstand aan de rechtbank of het hof. Voor het hof kan een pro deo zaak zich voordoen in twee gevallen: Een hoger beroep tegen een beslissing van de eerste rechter, die de vraag tot rechtsbijstand in een geschil dat voor een rechtbank aanhangig is, heeft afgewezen. Een verzoek om rechtsbijstand in een geschil dat bij het hof van beroep aanhangig is gemaakt. Dit ongeacht of de eerste rechter rechtsbijstand toekende of niet, of zelfs wanneer dat voor de eerste rechter niet gevraagd werd. Opmerking 26 : Soms wordt het verzoek tot rechtsbijstand ingediend bij eenzijdig verzoekschrift (bijvoorbeeld omwille van hoogdringendheid). Desalniettemin zal deze zaak niet op de rol van de eenzijdige verzoekschriften worden ingeschreven maar wel op de pro deo rol. Eenzijdige verzoekschriften tot hoogdringende kostenloze rechtsbijstand, die rechtstreeks aan de Eerste Voorzitter van het hof worden gericht, worden in Antwerpen op geen enkele rol ingeschreven. De beslissingen die de Eerste Voorzitter in dit verband neemt, worden in de akte van de rechter ingeschreven als 'Beschikking - Eerste Voorzitter'. Enkel zaken ingeschreven op de EV-rol in verband met verkorting termijnen worden bij een beslissing van de Eerste Voorzitter beëindigd en dusdanig ingeschreven, hierbij is er dus zowel in- als output. Rol natuurrampen Dit is de deellijst van de algemene rol waarin alle zaken worden opgenomen waarvoor bij het fonds voor natuurrampen een vergoeding kan worden gevorderd wegens schade die veroorzaakt werd door natuurrampen 27. Rol kieszaken Deze deellijst van de algemene rol omvat alle zaken in verband met verkiezingen. Rol mededinging Op deze deellijst van de algemene rol worden de zaken ingeschreven die aanhangig gemaakt werden in het kader van de wet van 5 augustus 1991 op de bescherming van de economische mededinging. Het betreft hogere beroepen tegen de beslissingen van de Hoge Raad voor de Mededinging of van de Voorzitter van deze Raad. Opmerking: Deze rol bestaat enkel bij het hof van beroep te Brussel. Dit hof is exclusief bevoegd voor dergelijke zaken (art ter wet van 5 augustus 1991). Rol financiële sector (SF zaken) Op deze deellijst van de algemene rol worden de zaken ingeschreven die aanhangig gemaakt worden in het kader van de wet van 2 augustus 2002 betreffende het toezicht op de financiële sector en financiële diensten. Het betreft hogere beroepen tegen de beslissingen van de minister (van Financiën), de CBF (Commissie voor het Bank- en Financiewezen) de CDV (de Controledienst voor de Verzekeringen) en de marktondernemingen. Opmerking: Deze rol bestaat enkel bij het hof van beroep te Brussel. Dit hof is exclusief bevoegd voor dergelijke zaken (art. 605bis, 605ter en 633bis Ger.W.) 25 Dit gebeurt op het BCV (Bureau voor Consultatie en Verdediging). 26 Dit is zo voor het hof van Beroep te Brussel. 27 Een natuurramp is geen gewone toevallige gebeurtenis waartegen men zich normaal kan verzekeren. De schade die door een natuurramp veroorzaakt wordt, betreft de rechtstreekse, materiële en zekere schade, op het grondgebied van België aan private lichamelijke goederen, roerende en onroerende. 17

19 b) Inschrijving op de rol (art. 716 Ger. W.) 28 Een zaak wordt pas op de algemene rol ingeschreven vanaf het ogenblik dat het rolrecht wordt betaald 29, tenzij er hiervoor een vrijstelling bestaat. De toewijzing aan één van de deellijsten van de algemene rol, is afhankelijk van de manier waarop de zaak wordt ingeleid (bij dagvaarding of bij verzoekschrift), of naargelang de materie 30. Nadien wordt de zaak toegewezen aan een kamer en wordt ze dientengevolge ingeschreven op de bijzondere rol van die kamer. B.1.2 Wat is een zaak? Met betrekking tot deze statistiek is een zaak, een geschil dat bij het hof wordt aanhangig gemaakt 31, dat een rolnummer heeft toegewezen gekregen 32 en dat nog niet uit de werklast van het hof is verdwenen 33. Door de toekenning van een rolnummer (inschrijving op de rol) wordt de zaak hangend. Wanneer de zaak niet meer tot de werklast behoort, is ze niet meer hangend. 1 e Opmerking: Wanneer eenzelfde geschil eerst uit de werklast verdwijnt om vervolgens om één of andere reden terug in de werklast opgenomen te worden (bijvoorbeeld een ambtshalve weggelaten zaak die vervolgens terug ingeschreven wordt op verzoek van de meest gerede partij 34 ) dan gaat het om een nieuwe zaak, die bijgevolg ook een nieuw rolnummer zal krijgen. 2 e Opmerking: In de statistiek zal een vordering die ingeschreven is op de voorlopige rol, niet als zaak aanzien worden. Ook geannuleerde zaken worden niet in de statistiek opgenomen. Een hangende zaak zal verschillende fasen doorlopen vooraleer het hof een uitspraak doet. Door te kijken naar de stand van de zaak kunnen we weten in welke fase de procedure zich bevindt. In de applicatie komen de volgende mogelijkheden voor: Staat van een zaak Ingeschreven op de algemene rol Ingeschreven op de bijzondere rol Vastgesteld In beraad gehouden Ingeschreven voor een inleidingskamer Medegedeeld aan het OM Na Uitspraak Geannuleerd Tussenarrest Volledig verbroken door Cassatie Na beschikking Eerste Voorzitter Ambtshalve weggelaten Etat de l'affaire Inscrite au rôle général Inscrite au rôle particulier Fixée Tenue en délibéré Inscrite en chambre d'introduction Transmis au MP Après arrêt Annulée Arrêt interlocutoire- cassé Après décision du Premier Président Après omission d'office 28 Ger. W. is het Gerechtelijk wetboek. 29 Het inschrijven van de zaak op de rol en het samenstellen van het dossier van rechtspleging zijn handelingen die de griffier stelt vooraleer de zaak op de inleidingszitting komt. 30 Bijvoorbeeld in beslagzaken. 31 Bij wege van hoger beroep, een verhaal, een verwijzing door een andere rechtsmacht of rechtstreeks. 32 Dit na betaling van de rolrechten of de toekenning van een vrijstelling ervan. 33 Omwille van een eindbeslissing, een ambtshalve weglating, een doorverwijzing naar een andere rechtsmacht of een onttrekking. 34 Art ,a in fine. 18

20 Ingeschreven op de algemene rol Indien een zaak is ingeschreven op de algemene rol dan houdt dit in dat zij ingeschreven is op een algemene lijst van het hof en niet aan een bepaalde kamer toegewezen is. Ingeschreven op de bijzondere rol Indien een zaak is ingeschreven op de bijzondere rol dan betekent dit de zaak is ingeschreven op een bijzondere lijst die ofwel een deel uitmaakt van de algemene rol of een bijzondere lijst van een bepaalde kamer. Vastgesteld Op dit ogenblik in de procedure, hebben beide partijen geconcludeerd. De zaak is nu klaar om gepleit te worden. Als een zaak vastgesteld is, betekent dit dat de datum vast ligt waarop de zaak gepleit zal worden. In beraad gehouden Indien de zaak in beraad gehouden is, dan betekent dit dat er werd gepleit en de debatten werden afgesloten, het hof zal nu een uitspraak doen. De wet voorziet dat dit moet geschieden binnen een maand na het sluiten van de debatten (art. 770 Ger.W.). In de praktijk zal de rechter, indien er na die maand geen uitspraak is, de zaak uitstellen. Ingeschreven voor een inleidingskamer Dit gebeurt helemaal bij het begin van de procedure. De zaak wordt ingeleid bij een inleidingskamer. Hier komen alle zaken voor, zij worden dan verwezen naar een bevoegde kamer waar de zaak zal behandeld worden. Medegedeeld aan het openbaar ministerie (OM) (art Ger. W.) In bepaalde materies is er een mededeling aan het openbaar ministerie vereist. Het openbaar ministerie moet dan een advies uitbrengen over de zaak. Deze mededeling is niet nodig indien de rechter zitting houdt in kort geding, noch wanneer het een vordering inzake beslag betreft. De materies waarvoor een mededeling moet worden gedaan zijn o.a. vorderingen betreffende de staat van personen wanneer minderjarigen of onbekwamen bij het geding betrokken zijn, de vorderingen tot herroeping van het gewijsde, vorderingen tot betichting van valsheid in burgerlijke zaken, Na uitspraak Dit betekent dat er in de procedure een eindarrest werd uitgesproken. Hierdoor is de zaak niet meer hangend. Geannuleerd (art Ger.W.) Het kan gebeuren dat een zaak foutief werd ingevoerd in de applicatie. Een dergelijke zaak kan uit de applicatie gehaald worden door ze te annuleren. Het annuleren van de zaak heeft tot gevolg dat de zaak nadien op een correcte wijze kan ingevoerd worden in de applicatie. Tussenarrest - Volledig verbroken door Cassatie (art Ger. W.) Dit is een technische aanduiding, die door de hoven wordt gebruikt. Het kan gebeuren dat een gemengd arrest wordt uitgesproken, dit impliceert dat er over enkele punten reeds ten gronde beslist werd (eindbeslissing) terwijl men over andere punten nog ten gronde moet beslissen. Tegen de eindbeslissing kan men onmiddellijk een voorziening in cassatie instellen. Indien het Hof van Cassatie de eindbeslissing verbreekt en de zaak verwijst naar een hof van beroep, dan wordt op dat ogenblik de hele zaak (ook het gedeelte waarover het zich nog ten gronde moest uitspreken) naar het andere hof van beroep overgeheveld. In het hof waar de gehele zaak wordt onttrokken, zal men in de applicatie inschrijven "tussenarrest - volledig verbroken door Cassatie". 19