Colo Barometer van de stageplaatsen- en leerbanenmarkt

Transcriptie

1 Colo Barometer van de stageplaatsen- en leerbanenmarkt Meer kansen voor gehandicapten december 2009 Jaargang 3 In dit nummer: peiling december 2009 trends arbeidsmarkt trends stagemarkt

2 Meer kansen voor gehandicapten De kenniscentra zien aanzienlijk betere kansen voor zorgjongeren en arbeidsgehandicapten om de arbeidsmarkt te bereiken dan tot nu toe aan deze doelgroepen werden geboden. Een betere match tussen de mogelijkheden van deze leerlingen en de vraag op de arbeidsmarkt ligt binnen handbereik met als gevolg een kansrijke opleiding, een passende leerplek en tot slot een duurzame baan. De kenniscentra overleggen met de ministeries van OCW en SZW over een gericht pakket aan maatregelen. Samen met de mbo-scholen en het bedrijfsleven worden investeringen gedaan in methoden die drie voorwaarden moeten vervullen voor een betere toeleiding naar arbeidsplaatsen: een betere afstemming van mogelijkheden van de leerling met de vraag op de arbeidsmarkt; aangepaste need to know opleidingsprogramma s; professionalisering van het leerbedrijf dat zich open stelt voor deze doelgroep. Aan het werk Voortijdige schoolverlaters en leerlingen met een functiebeperking mogen beslist niet over één kam worden geschoren, maar staan wel voor vergelijkbare problemen: ze hebben maar een beperkt zicht op hun ontwikkelings- en arbeidsmarktmogelijkheden; ze hebben aanpassingen nodig in het leertraject en ze vragen extra begeleiding op de leerplek. De SER sprak al in 2007 haar bezorgdheid uit over de geringe deelname van mensen met een functiebeperking op de arbeidsmarkt. Ook het bedrijfsleven ziet de gehandicapten als een onbenutte bron van arbeidskrachten die zo snel mogelijk hun weg naar werk moeten kunnen vinden. De Raad voor Werk en Inkomen noemt in haar advies van september 2009 twee zaken die het arbeidsmarktperspectief van gehandicapten sterk kunnen verbeteren: zicht bieden op de mogelijkheden van de kandidaten en passend maken van functie en werkplek. Op 1 december 2009 is de Eerste Kamer akkoord gegaan met de nieuwe Wajong wetgeving. Deze wet moet stimuleren gehandicapten aan een passende baan te helpen. Precies daarop zetten de kenniscentra in samen met het UWV WERKbedrijf. Over de crisis heen kijken Groepen met een afstand tot de arbeidsmarkt hebben het moeilijk bij een oplopende werkloosheid. Alle sectoren houden er echter rekening mee dat de tekorten op de arbeidsmarkt van voor de crisis zullen terugkeren. Investeren in personeel mag dus niet naar de achtergrond verdwijnen. Verbetering van de route voor gehandicapten naar de arbeidsmarkt is profijtelijk voor de gehandicapte, het bedrijfsleven en de samenleving. Van de gehandicapte jongeren werkt maar een kwart, terwijl dit tweederde zou kunnen zijn. Dat betekent een reserve van jongeren waarop de investering moet worden gericht. Benutten van mogelijkheden Om de beroepenoriëntatie te verbeteren heeft Colo op verzoek van OCW matchingsinstrumenten in ontwikkeling waarmee een match gemaakt kan worden tussen het persoonlijke competentieprofiel en het competentieprofiel van de beroepen in de kwalificatiestructuur van het mbo. Deze slimme testen kijken niet naar beperkingen, maar benutten juist de mogelijkheden van de leerling. Als alle opties in beeld zijn kan de leerling in de beroependatabase de inhoud van de beroepen verder verkennen. Ten slotte kan een proefstage worden aangevraagd bij een van de leerbedrijven die specifiek is toegerust voor het bieden van leerplaatsen aan gehandicapten. Program-carving Als de keuze voor een beroep is gemaakt moet het opleidingstraject de kandidaat daar kunnen brengen. De beperkte mogelijkheden van gehandicapten belemmeren hen vaak volledige vakdiploma s te halen. Daarmee is de route naar gekwalificeerde arbeid echter nog niet afgesloten. Achter diploma s gaan vaak meerdere functies schuil, waarbij niet alle programmaonderdelen noodzakelijk zijn. Net zoals de werkgevers bereid zijn tot jobcarving om de werkplek op maat te maken voor de kandidaat moeten de opleiders bereid zijn tot program carving, op voorwaarde dat daarachter een leer- en arbeidsplaats gegarandeerd is. De overheid zou de opleiders moeten stimuleren om met deze maatwerkprogramma s te werken, omdat die qua inhoud overtuigen op de arbeidsmarkt. De kwalificatiestructuur van het mbo is door de modulaire opbouw in kerntaken een flexibel instrument om maatwerk te bieden dat aansluit op de mogelijkheden van gehandicapten. 2

3 Company coach De leerbedrijven die leerplaatsen bieden aan gehandicapten, moeten aan een aantal elementaire voorwaarden voldoen om het traject naar duurzame arbeid tot een succes te maken. Samen met VNO-NCW en MKB- Nederland werken de kenniscentra aan een speciaal label waarmee leerbedrijven zich kunnen onderscheiden als leerbedrijf voor gehandicapten. Daarbij wordt gekeken naar het Engelse Two Ticks systeem waarmee de bedrijven zich open stellen voor gehandicapten. De leerbedrijven krijgen langs die weg ondersteuning bij het vervullen van de voorwaarden voor het inrichten van het leertraject en de arbeidsplaats. Op Stagemarkt.nl zullen de bedrijven te vinden zijn die het label hebben en die partner zijn voor de gehandicapte in opleiding. De kenniscentra hebben het streven om met de sociale partners zoveel mogelijk van de leerbedrijven van dat label te voorzien. Kansen voor Wajongers De maatregelen bieden nieuw perspectief aan de duizenden Wajongers die de grootste moeite hebben geschikt werk te vinden. Het verkennen van hun eigen mogelijkheden op de arbeidsmarkt opent de weg naar arbeidsparticipatie. Door opleidingsprogramma s te beperken tot de onderdelen die voor de werkplek noodzakelijk zijn, kan het scholingstraject worden bekort en kunnen mensen snel naar gekwalificeerde arbeid worden gebracht. Het gebruik van leerbedrijven met een kwalitatief goed opleidingsklimaat zorgt voor goede begeleiding en een grote kans op duurzaam werk. In een pilotproject leidt dit nu al voor tientallen arbeidsgehandicapten tot passend werk. Instrumentarium Het instrumentarium dat beschikbaar is in het middelbaar beroepsonderwijs, is met wat extra maatregelen prima passend te maken voor zorgjongeren en gehandicapten. Het biedt hen de makkelijkste en de zekerste weg naar de arbeidsmarkt. Alle parallelle trajecten buiten dit instrumentarium zijn minder doelmatig, communiceren gebrekkig met de arbeidsmarkt of hebben een groter afbreukrisico. Colo Barometer Vier keer per jaar brengt Colo de partijen in het veld van arbeidsmarkt en beroeponderwijs op de hoogte van de actuele stand van zaken op de stageplaatsen- en leerbanenmarkt. De eerste Colo Barometer kwam uit in augustus Alle Colo Barometers kunt u vinden op Colo.nl. Ruim 800 medewerkers van de zeventien kenniscentra verzamelen de informatie die leidt tot 258 branche- regioscores van 43 branches in zes districten. De vorige rapportage was in oktober De volgende Colo Barometer komt uit in maart Arbeidsmarkt Het aantal niet-werkende werkzoekenden blijft nog steeds stijgen, al is de groei aan het vertragen. Dit geldt ook voor de jeugdwerkloosheid (jeugd tot 27 jaar) die volgens het UWV WERKbedrijf eind oktober 2009 tot boven de is gestegen. Ondanks de recessie blijven er nog steeds vacatures. Eind september 2009 waren er volgens het CBS nog ruim openstaande vacatures. Dat is nog steeds de helft van het topniveau van zomer Kenniscentra zien dan ook nog steeds volop mogelijkheden voor openstaande beroepen. Ook voor die beroepen die traditioneel wat minder gemakkelijk personeel kunnen vinden. Zorg, welzijn en sport De sector merkt dat het aanbod van personeel groeit. In sommige deelmarkten blijft krapte, zoals verpleegkundigen (niveau 4) en gespecialiseerd verpleegkundigen (operatie-assistenten, ic-verpleegkundigen, anesthesie-assistenten en dialyseverpleegkundigen). De arbeidsmarkt voor verzorgenden (niveau 3) wordt ruimer. De ruimere arbeidsmarkt wordt verklaard door terughoudende aanname van nieuwe personeel, het beëindigen van vut- en prepensioenregelingen en kostenbewustzijn bij instellingen dat leidt tot meer inzet van goedkoper lager gekwalificeerd personeel. (bron: Calibris) Technisch vakmanschap Voor de technische sector blijven de arbeidsmarktperspectieven voor de langere termijn goed vanwege de verwachte vervangingsvraag. Op dit moment is er geen krapte meer aan personeel. Voor lager opgeleiden is er nu zelfs sprake van een overschot aan personeel. Voor middelbaar opgeleiden zijn de kansen op dit moment gunstiger dan voor lager opgeleiden. In de installatieberoepen is de situatie voor werkzoekenden iets beter dan in de metaalen elektroberoepen. De afgelopen drie maanden is de situatie op de arbeidsmarkt maar weinig veranderd. (bron: Kenteq) Economisch-administratief, ICT en beveiliging Na economisch-administratieve en ICT-opleidingen op niveau 3 en 4 zijn de baanperspectieven gunstiger dan na een opleiding op lager niveau. De perspectieven voor gediplomeerde beveiligers zijn minder gunstig, doordat de voorkeur in particuliere beveiligingsbedrijven vaak uitgaat naar personeel met ervaring. Vacatures voor gediplomeerden in de publieke veiligheid zijn vaak van tijdelijke aard. Bij defensie is er voortdurend behoefte aan personeel, dat geldt ook voor gediplomeerden met een opleiding tot medewerker vrede en veiligheid (niveau 2). (bron: ECABO) Handel en Textiel In de detailhandel zijn veel vacatures voor verkooppersoneel. Dit geldt vooral voor verkoper op niveau 2 en verkoopspecialist op niveau 3. Het perspectief op een baan in de detailhandel is minder gunstig voor interieuradviseur. De groothandel heeft meer last van de recessie, maar ook zijn er vervolg op pagina 6 3

4 Branche Status vraag < > aanbod Regio 1 Regio 2 Regio 3 Regio 4 Regio 5 Regio 6 Noord Oost Middenwest Noordwest Zuidwest Zuidoost Bouw en Infra Verssectoren detailh.,grooth. en ind. Installatie-, elektro- en metaaltechniek Economisch-administratief ICT Veiligheid Uitgeven, vormgeven en printmedia AV, Multimedia en gaming Artiesten, theater en evenementen Kapper Schoonheidsspecialist Voetverzorger Detailhandel Food/Non Food Groothandel Food/Non Food Textielindustrie Mode-industrie Afbouw en Onderhoud Reclame en Presentatie Schoonmaak en glazenwassen Zorg Welzijn Dokter-/apotheek-/tandartsassistenten Sport Hout en Meubel Transport en Logistiek Scheepvaart Carrosserie Procestechniek Laboratoria Fotonica Gezondheidstechniek Creatieve en Ambachtelijke techniek Horeca Bakkerij Recreatie Reizen Facilitaire dienstverlening Mobiliteit Groene ruimte Bloemen en Tuincentra Voedingsindustrie Plantenteelt Dierverzorging Veehouderij en Paardenhouderij 4

5 Kenniscentrum bij deze branche Aantal leerbedrijven per kenniscentrum* Legenda er zijn meer dan voldoende stageplaatsen en leerbanen t.o.v. het aantal leerlingen over het algemeen zijn er meer dan voldoende stageplaatsen en Fundeon SVO Kenteq ECABO leerbanen, bij sommige opleidingen is er evenwicht over het algemeen is er evenwicht, bij sommige opleidingen zijn er meer dan voldoende stageplaatsen en leerbanen de vraag naar en het aanbod aan stageplaatsen en leerbanen zijn in evenwicht over het algemeen zijn er meer dan voldoende stageplaatsen en GOC leerbanen, in sommige opleidingen is er een tekort over het algemeen is er evenwicht, bij sommige opleidingen is er een tekort aan stageplaatsen en leerbanen KOC over het algemeen is er een tekort aan stageplaatsen en leerbanen, in sommige opleidingen is er evenwicht er is een tekort aan stageplaatsen en leerbanen t.o.v. het aantal KC Handel leerlingen Savantis * In dit aantal zijn de leerbedrijven die bij meerdere kenniscentra erkenningen hebben vaker meegeteld. Het totaal aantal unieke leerbedrijven in december 2009 is Calibris Regioverdeling Nederland SH&M VTL VOC KC PMLF Regio Noord 2 Regio Oost 3 Regio Middenwest 4 Regio Noordwest 5 Regio Zuidwest 6 Regio Zuidoost (bron: Colo) 1 SVGB Kenwerk Innovam Aequor Totaal

6 vervolg van pagina 3 vacatures. De mode- en textielindustrie zijn relatief kleine sectoren, maar er is wel behoefte aan goed opgeleid personeel. De vraag naar personeel zal niet groot worden. De perspectieven zijn ongunstig wanneer er veel deelnemers voor deze richting worden opgeleid. Dit geldt voor alle niveaus en regio s. (bron: KC Handel) Voedsel en leefomgeving De voedingsindustrie kent een structureel personeelstekort, met name op niveau 2 en 3. Zowel bij binnen- als buitenteelt is er een grote vraag naar personeel. De milieuopleidingen leveren te weinig deelnemers aan de bedrijven. (bron: Aequor) Uiterlijke verzorging Er is sprake van een grote doorstroom van personeel in de kappersbranche, waardoor er vraag blijft naar kappers, met name op niveau 3. Het aanbod van werk in de voeten schoonheidsverzorging wordt gekenmerkt door zzp-ers, waardoor de instroom van nieuw personeel moeilijk in kaart te brengen is. (bron: KOC) Bouw en Infra De bouwsector staat onder druk door stagnatie in de nieuw- en utiliteitsbouw, maar biedt tegelijkertijd kansen voor bedrijven in de verbouw-, renovatie- en onderhoudsmarkt. Ook infra biedt goede arbeidsmarktperspectieven. In de Randstad wordt de recessie nu ook steeds meer voelbaar, waarbij ook de winterperiode de mogelijkheden beperkt. (bron: Fundeon) Hout en Meubel De werkgelegenheid in de timmerindustrie en houthandel staat sterk onder druk. In de meubelindustrie en interieurbouw lijkt de situatie minder ernstig. (bron: SH&M) Grafimedia De creatieve industrie wordt op dit moment zwaar getroffen door de economische situatie. Vele bedrijven zijn aan het inkrimpen of stoppen met hun activiteiten. De vraag naar personeel is naar een historisch dieptepunt teruggelopen. De branche heeft een eigen mobiliteitscentrum opgericht om de duizenden ontslagen op te vangen. Wat betreft de nieuwe mbo-beroepen in de theatertechniek en de AV is er op termijn een goed arbeidsmarktperspectief. De vraag is of de explosieve groei bij sommige creatieve beroepen door de arbeidsmarkt kan worden opgevangen. (bron: GOC) Specialistische en ambachtelijke beroepen Ondanks een daling van het aantal vacatures is er sprake van een structureel tekort aan personeel in de gezondheidstechniek. Voor audiciens, medewerker steriele medische hulpmiddelen en schoenhersteller zijn er goede perspectieven voor nieuwe vakmensen. (bron: SVGB) Afbouw en Onderhoud, Schoonmaak, Presentatie en Communicatie Tot 2012 wordt een daling verwacht van de werkgelegenheid in de sectoren schilderen, onderhoud en afbouw. Daarna zal de vraag weer toenemen. Op middellange termijn is er vraag naar schilders als gevolg van de vergrijzing. In de sector presentatie bestaat de komende jaren met name behoefte aan tentoonstellingsbouwers. De sector schoonmaak en glazenwassen biedt momenteel voldoende perspectief voor zowel gekwalificeerde als ongekwalificeerde werkzoekenden. (bron: Savantis) Proces-, Laboratoriumtechniek en Fotonica Op termijn dreigt een tekort aan operationele technici op niveau 4 en operator C. In de regio Zuidoost zijn er voldoende banen voor laboranten en analisten biologische chemie. De fotonicabranche is een dynamische sector: kleine bedrijven houden op te bestaan, maar er ontstaan in voldoende mate ook weer nieuwe bedrijven. (bron: PMLF) Mobiliteit en Carrosserie In de personenwagen- en met name truckbranche is het aantal vacatures voor vakervaren gediplomeerd personeel gedaald. De geschatte daling is 11%. Het totale aantal vacatures wordt geschat op Voor gediplomeerd personeel op niveau 3 en 4 is het perspectief iets gunstiger. Er zijn goede baankansen voor technisch en commercieel personeel bij fietsbedrijven. Bedrijven in de carrosseriebranche zijn steeds terughoudend met het aannemen van personeel, maar realiseren zich onvoldoende dat er na de crisis een grote vraag zal zijn naar personeel. (bron: Innovam en VOC) Transport en logistiek De sector maakt door de recessie een moeilijke tijd door. De meeste vacatures zijn nog te vinden bij chauffeurs voor koelen vriestransporten (voor de levensmiddelen), maar worden daar in grote mate in voorzien via de mobiliteitscentra. Verder is er in Zuidoost nog een tekort aan logistiek medewerkers. (bron: VTL) Verssectoren De personeelssituatie in de verssectoren is in evenwicht. Er is vraag naar productiemedewerkers versdetailhandel en verkoopmedewerkers versspeciaalzaak. (bron: SVO) Horeca, Bakkerij, Recreatie, Reizen en Facilitaire Dienstverlening In de horeca blijft er een grote vraag naar kok, gastheer en gastvrouw, zowel op niveau 2 als niveau 3. Bij de ambachtelijke bakkers zijn geen tekorten, maar wel in de industriële bakkerij. (bron: Kenwerk) Meldpunt Stagetekorten [088] , 6

7 Stage- en leerbanenmarkt De krapte op de stagemarkt neemt verder toe. Sectoren met overschotten zien deze verder krimpen. Waar in oktober 2009 ruimte was om vrijwel alle leerlingen te plaatsen, begint de stagemarkt nu echt te knellen. Het kost ook meer moeite om alle studenten van een leerbaan te blijven voorzien. Ruim voldoende stages en leerbanen zijn er nog in de specialistische en ambachtelijke beroepen, de infra, de verssectoren en de voedingsindustrie. In de handel, de bouw, welzijn, transport en logistiek en mobiliteit zijn er tekorten. In andere sectoren, zoals de techniek, is de reservevoorraad van leerplaatsen sinds de start van het nieuwe schooljaar iets verkleind. Leerlingen in de niveaus 3 en 4 hebben over het algemeen minder moeite om aan een leerplaats te komen dan leerlingen in de niveaus 1 en 2. Kenniscentra nemen gericht maatregelen om het aantal leerplaatsen op peil te houden en alle deelnemers van een leerplaats te blijven voorzien. Nadat de kenniscentra en de branches het afgelopen half jaar hebben voorkomen dat jongeren hun leerbaan verloren, blijkt eind november 2009 dat nog zo n mbo-deelnemers een leerbaan zoeken. Het stage en leerbanenoffensief focust zich de komende maanden op deze jongeren, zodat zij in korte termijn een leerbaan van hun keuze vinden, een leerbaan voor een verwant beroep in een kansrijke sector kiezen of kunnen starten in een voltijds mbo-opleiding. Het bedrijfsleven moet nog jarenlang worden gestimuleerd om extra stages en leerbanen beschikbaar te stellen. De stageen leerbanenmarkt krijgt te maken met stijgende studentenaantallen, extra capaciteitvraag vanuit hbo en vmbo, oplopende jeugdwerkloosheid en terughoudendheid van bedrijven om te investeren. Daarom verwacht Colo ook na 2010 geen einde aan de krapte. De structurele groei van de stagebehoefte in het beroepsonderwijs dwingt tot blijvende actie tot ver in De kenniscentra wijzen in dit kader op de voorspelling van het ROA dat de gevolgen van de crisis zeker tot 2014 voortduren. Zorg, welzijn en sport Calibris heeft in november 2009 onderzoek gedaan naar de stagetekorten op roc s. In de studierichtingen doktersassistent, sociaal-maatschappelijk dienstverlener en pedagogisch werker op niveau 4, zijn er tekorten. Dit geldt vooral voor opleidingen in de jeugdzorg en de kinderopvang. Ook voor AKA-leerlingen geldt dat zij moeilijker aan een leerplaats komen. (bron: Calibris) Technisch vakmanschap Uit de peiling van oktober 2009 blijkt dat iets minder dan de helft van de leerbedrijven onbezette leerplaatsen heeft. Dat geldt voor zowel de installatie-, de elektro- als de metaaltechniek. Het aantal leerplaatsen is ten opzichte van augustus 2009 weinig veranderd. Wel staan er minder leerplaatsen open, nu het schooljaar is begonnen. De reserve aan leerplaatsen in de techniek is iets verkleind. Leerlingen op de hogere niveaus (3 en 4) hebben minder moeite een leerplaats te vinden dan die in de lagere niveaus (1 en 2). (bron: Kenteq) Handel en Textiel Voor de meeste opleidingen in de handel zijn er voldoende leerplaatsen beschikbaar. Ten opzichte van 2008 is het aantal leerplaatsen wel gedaald. Voor leerlingen in de opleiding interieuradviseur zijn er te weinig leerplaatsen. Hetzelfde geldt voor leerlingen in de opleiding commercieel medewerker in de regio Rijnmond. Naar verwachting is dit een tijdelijk tekort. De mode- en textielindustrie is een kleine sector. Daardoor kunnen er weinig leerbedrijven worden geworven. In veel regio s worden op dit moment stagetekorten gemeld. Dit geldt vooral voor de mode-industrie op alle niveaus. (bron: KC Handel) Economisch-administratief, ICT en beveiliging In veel economisch administratieve opleidingen zijn voldoende stageplaatsen beschikbaar. Een uitzondering zijn nieuw opgestarte opleidingen, zoals de opleiding tot junior accountmanager. Er is een tekort aan leerplaatsen voor de opleidingen particulier digitaal onderzoeker op niveau 4 en de opleiding tot medewerker ICT op niveau 2. ICT-leerbedrijven geven de voorkeur aan leerlingen op niveau 3. In de particuliere beveiliging is er een tekort aan stageplaatsen voor bol-leerlingen. Leerbedrijven in de particuliere beveiliging geven de voorkeur aan bbl-leerlingen, omdat deze vaak ouder en beter inzetbaar zijn. Er is een tekort aan leerplaatsen in de publieke veiligheid voor de opleiding tot medewerker toezicht en veiligheid. ECABO neemt maatregelen door gerichte werving van leerbedrijven in de publieke sector. Bij defensie is er geen tekort aan leerplaatsen. (bron: ECABO) Horeca, Bakkerij, Recreatie, Reizen en Facilitaire Dienstverlening De instroom van leerlingen is groter dan in het vorige schooljaar. Er is een verschuiving zichtbaar van het aantal deelnemers per leerweg: minder leerlingen in de bbl-trajecten en meer in de bol-trajecten. Er dreigt een tekort aan leerplaatsen voor leerlingen in de opleiding manager verkoper reizen. Leerbanen en stageplaatsen Waar in de barometer de term leerbaan wordt gebruikt wordt de beroepspraktijkvorming bedoeld zoals die vorm krijgt in bbl-opleidingen: meestal 4 dagen werkend leren met een arbeidsovereenkomst en 1 dag naar school. Waar stageplaats wordt gebruikt wordt de beroepspraktijkvorming bedoeld zoals die vorm wordt gegeven in de bol-opleiding: een periode van een aantal weken tot een half jaar onafgebroken werkzaam in een bedrijf, maar zonder arbeidsovereenkomst op enig moment tijdens de opleiding. Waar leerplaats wordt gebruikt, wordt beide bedoeld: een beschikbare plaats bij een bedrijf voor een leerling. 7

8 9254_sm_poster_A2.indd :17:30 Leerbedrijven zijn niet geneigd leerlingen in de beroepspraktijkvorming de kerntaken en werkprocessen leidinggeven en ondernemen te laten uitvoeren. Kenwerk werkt in overleg met de sociale partners en het onderwijs, aan een oplossing voor de tekorten. (bron: Kenwerk) Carrosserie Bedrijven zijn nog steeds terughoudend om leerlingen aan te nemen. VOC probeert bedrijven ervan te doordringen dat het blijven opleiden van leerlingen van groot belang is. Als gevolg van de vergrijzing is er behoefte aan de instroom van nieuw personeel. Leerlingen op niveau 2 in de opleidingen autospuiten, autoschadeherstel en carrosseriebouw kunnen meestal nog aan een leerbaan komen. Het aantal bol-leerlingen is iets gestegen ten opzichte van het aantal bbl-leerlingen. Leerlingen in de bolopleidingen hebben vaak dezelfde problemen met het vinden van een stageplaats, als in de bbl-opleidingen. (bron: VOC) Hout en Meubel Voor leerlingen in de opleiding meubelmaker en interieurbouwer zijn voldoende leerplaatsen beschikbaar. In de timmerindustrie is een schrijnend tekort aan stages. De instroom van leerlingen neemt door de slechte berichten af. Leerlingen breken soms gedwongen hun opleiding af, omdat het leerbedrijf failliet gaat. SH&M neemt in samenwerking met de bedrijfstak, maatregelen om faillissementen te voorkomen. (bron: SH&M) Specialistische beroepen In de gezondheidstechniek en creatiefambachtelijke techniek zijn, ondanks de economische recessie, voldoende stageplaatsen en leerwerkbanen beschikbaar. (bron: SVGB) Bouw en Infra Er is een tekort aan leerplaatsen voor leerlingen in de opleidingen metselen op de niveaus 2 en 3. Op enkele plaatsen worden leerlingen van de bbl overgeplaatst naar de bol. De sector heeft het anti-cyclisch opleidingsplan Bouw door, Leer verder in het leven geroepen om leerplaatsen veilig te stellen. Wanneer de economie weer aantrekt, zijn vakkrachten hard nodig. (bron: Fundeon) Verssectoren Er zijn voldoende leerplaatsen in de verssectoren beschikbaar. Het aantal leerlingen op de opleidingen in de versindustrie is toegenomen. Dit geldt vooral voor de niveaus 1 en 2. (bron: SVO) Proces-, Laboratoriumtechniek en Fotonica In de meeste regio s zijn er voldoende leerplaatsen. In de regio Zuidoost is er een tekort aan leerplaatsen voor de opleidingen all-round laborant niveau 3 en analist (biologische) chemie op niveau 4. Laboratoriumtechniek trekt te weinig leerlingen aan, hoewel dit per roc verschilt. (bron: PMLF) Mobiliteit Het aantal beschikbare leerplaatsen is gedaald. Er is voor bedrijven onvoldoende werk om leerbanen aan te bieden. De geschatte daling is maximaal 30% ten opzichte van vorig jaar. Er is vooral een tekort aan leerbanen op niveau 2. Op niveau 3 en 4 is het perspectief iets gunstiger. De daling van het aantal leerplaatsen leidt tot een verschuiving van bbl naar bol, waardoor er meer stageplaatsen nodig zijn. Dit kan leiden tot een tekort van ca stageplaatsen, vooral op niveau 1 en 2. Innovam heeft in samenwerking met de branche en het onderwijs, diverse initiatieven gestart om extra leerplaatsen te werven. Er zijn in de meeste regio s goede kansen op leerbanen in de tweewielerbranche, vooral als (allround) fietstechnicus. De branche heeft behoefte aan hoger geschoolde medewerkers (niveau 3). (bron: Innovam) Voedsel en leefomgeving Dierverzorging blijft een populaire opleiding. De toestroom van leerlingen is veel groter dan de vraag op de arbeidsmarkt. Leerlingen beginnen vaak met een verkeerd beroepsbeeld aan deze opleiding. Het beeld is te positief. In de plantenteelt bieden sociale werkvoorzieningbedrijven leerplaatsen op niveau 1 aan, waardoor de instroom van deelnemers toeneemt. De milieuopleidingen bieden goede kansen op stage. Toch blijft door onbekendheid de instroom van leerlingen achter. Veel leerlingen kiezen voor de nieuwe opleiding zorg en leefomgeving. In een aantal regio s zijn er daardoor onvoldoende leerplaatsen. (bron: Aequor) Uiterlijke Verzorging In veel regio s zijn onvoldoende stageplaatsen beschikbaar voor schoonheidsspecialisten. Dit geldt vooral voor niveau 4. In bepaalde regio s bieden vrijwel alle roc s de opleiding schoonheidsverzorging aan. Hierdoor is de vraag naar stages en het aanbod van leerbedrijven, niet in evenwicht. Op sommige plaatsen zijn er stagetekorten voor de bol-leerlingen in de opleiding kapper op niveau 2. (bron: KOC) Afbouw en Onderhoud, Schoonmaak, Presentatie en Communicatie Voor de meeste creatieve beroepen in de sector reclame, presentatie, en communicatie zijn voldoende leerplaatsen beschikbaar. Savantis zoekt actief naar leerwerkplaatsen in de schoonmaak en glazenwassen. Zo kan met opleidingen op niveau 1 en 2 worden gestart. Savantis heeft samen met sociale partners maatregelen genomen om de instroom in de sector op peil te houden. (bron: Savantis) Grafimedia Door de crisis is de kans op een leerplaats in de branches van de creatieve industrie verslechterd. Veel bedrijven zijn gedwongen in te krimpen of te sluiten. GOC onderneemt acties om het aantal leerplaatsen op peil te houden. Er komen veel leerbedrijven bij, maar tegelijkertijd is de instroom van leerlingen toegenomen. (bron: GOC) WAT NOU STAGE? REGEL HET GEWOON ZELF AAN DE SLAG MET STAGEMARKT.NL GECERTIFICEERDE LEERBEDRIJVEN Stagemarkt.nl is een initiatief van STAGEPLAATSEN EN LEERBANEN 8

9 Kansrijke beroepen vervolg tabel Tekorten aan leerplaatsen Beroep Niveau Sector Operatie-assistent 4 Zorg en welzijn IC-verpleegkundigen 4 Zorg en welzijn Anesthesie-assistent 4 Zorg en welzijn Dialyseverpleegkundige 4 Zorg en welzijn Eerste monteur werktuigkundige installaties 3 Techniek Servicemonteur installatietechniek 3 Techniek Secretaresse 4 Economisch-administratief Applicatieontwikkelaar 4 Economisch-administratief Aankomend verkoopmedewerker 1 Handel en textiel Verkoper 2 Handel en textiel Verkoopspecialist 3 Handel en textiel Opticiens 4 Specialistische beroepen Audiciens 4 Specialistische beroepen Schoenherstellers 2 Specialistische beroepen Productiemedewerker versdetailhandel 2 Verssector Productiemedewerker versindustrie 2 Verssector Verkoopmedewerker versspeciaalzaak 2 Verssector Chauffeur goederenvervoer 2 Transport en logistiek Assistent logistiek medewerker 1 Transport en logistiek Logistiek medewerker 2 Transport en logistiek Timmerkracht 4 Bouw en infra Vakman infra 2/3/4 Bouw en infra Stratenmaker 3 Bouw en infra Gastheer/gastvrouw 2 Horeca Zelfstandig werkend kok 3 Horeca Zelfstandig werkend gastheer/gastvouw 3 Horeca Carrosseriebouwer 2 Carrosserie Fietstechnicus 2 Mobiliteit Tweewielertechnicus 2 Mobiliteit Operator C 4 Proces- en lab. techniek Medewerker binnenteelt en bedrijfsleider 2/3/4 Voedsel en leefomgeving Medewerker buitenteelt en bedrijfsleider 2/3/4 Voedsel en leefomgeving Operator Voedingsindustrie 2/3 Voedsel en leefomgeving Printmedia 2/3 Grafimedia Kijk op voor het volledige (regionale) overzicht. Tekorten aan leerplaatsen Beroep Niveau Sector AKA 1 Zorg en welzijn Helpende Zorg en Welzijn 2 Zorg en welzijn Doktersassistent 4 Zorg en welzijn Sociaal-maatschappelijk dienstverlener 3 Zorg en welzijn Pedagogisch werker 4 Zorg en welzijn Beveiliger 2 Economisch-administratief Administratief medewerker 1/2 Economisch-administratief Secretarieel medewerker 2 Economisch-administratief Bedrijfsadministratief medewerker 2 Economisch-administratief Medewerker ICT 2 Economisch-administratief Junior accountmanager 4 Economisch-administratief Beroep Niveau Sector Servicemedewerker ICT 2 Economisch-administratief Medewerker ICT 2 Economisch-administratief Particulier digitaal onderzoeker 4 Economisch-administratief Juridisch medewerker 4 Economisch-administratief Interieuradviseur 4 Handel en Textiel Specialist mode/maatkleding 4 Handel en Textiel Medewerker Design (Medewerker styling) 4 Handel en Textiel Junior accountmanager 4 Handel en Textiel Medewerker design (CAD stylist) 4 Handel en Textiel Medewerker design 4 Handel en Textiel Matroos binnenvaart 2 Transport en logistiek Bootman 3 Transport en logistiek Schipper binnenvaart 3 Transport en logistiek Visserij officier 3 Transport en logistiek Stuurman kleine schepen 3 Transport en logistiek Werktuigkundige kleine schepen 3 Transport en logistiek Kapitein Binnenvaart 4 Transport en logistiek Metselaar primair 2 Bouw en infra Metselaar Allround 3 Bouw en infra Machinaal houtbewerker timmerindustrie 2 Hout en Meubel Werkplaatstimmerman 2 Hout en Meubel All-round brood- en banketbakker 3 Bakkerij Manager verkoop reizen 4 Reizen Aankomend voorbewerker 1 Carrosserie Autoschadehersteller 2 Carrosserie Autospuiter 2 Carrosserie Assistent mobiliteitsbranche 1 Mobiliteit Autotechnicus 2 Mobiliteit Bedrijfsautotechnicus 2 Mobiliteit Bromfietstechnicus 2 Mobiliteit Revisietechnicus 2 Mobiliteit Verkoopadviseur mobiliteitsbranche 3 Mobiliteit Technisch specialist bedrijfsauto s 4 Mobiliteit Werkplaatsmanager bedrijfsauto s 4 Mobiliteit Verkoopleider personen- en bedrijfsauto s 4 Mobiliteit Vakfunctionaris laboratoriumtechniek 3 Proces- en lab. techniek Middenkaderfunctionaris Chemische Laboratoriumtechniek 4 Proces- en lab. techniek Medewerker bos en natuurbeheer 2 Voedsel en leefomgeving Dierenassistent paraveterinair 4 Voedsel en leefomgeving Dierverzorger recreatiedieren 3 Voedsel en leefomgeving Vormgever leefomgeving 4 Voedsel en leefomgeving Allround schoonheidsspecialist 4 Uiterlijke verzorging Artiest 4 Grafimedia Desktop publishing 2 Grafimedia Gaming 4 Grafimedia Kijk op voor het volledige (regionale) overzicht. 9

10 Colo is de vereniging van zeventien samenwerkende Uitgave kenniscentra. Voor meer dan 40 branches verbinden Colo, Zoetermeer, december 2009 Voedsel en leefomgeving zij bedrijfsleven, arbeidsmarkt en beroepsonderwijs. Kenniscentra werken landelijk én regionaal als Redactie en vormgeving strategische partners voor ministeries, gemeenten, Colo, Zoetermeer sociale partners en beroepsonderwijs. Drukwerk Colo Bestenzet, Zoetermeer Zorg, Welzijn en Sport Economie, administratie, ICT en veiligheid Postbus 7259, 2701 AG Zoetermeer T [079] F [079] Bouw en infra Grafimedia Mobiliteit Handel Technisch vakmanschap Horeca, bakkerij, reizen en recreatie, facilitaire dienstverlening Uiterlijke verzorging Proces-, milieu-, laboratoriumtechniek en fotonica Afbouw en onderhoud, presentatie en communicatie Hout en meubel Creatieve techniek, ambachtelijke techniek en gezondheidstechniek Foodsector Voor meer informatie over stageplaatsen- en leerbanenmarkt: Will Seignette (Colo) Carrosserie [079] [06] Transport en logistiek over de arbeidsmarkt: Ruud Baarda (Colo) [079] [06] Foto omslag: Hollandse Hoogte