Pensioen en leeftijdsdiscriminatie

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Pensioen en leeftijdsdiscriminatie"

Transcriptie

1 Pensioen en leeftijdsdiscriminatie Gelijke behandeling op grond van leeftijd Onderscheid op grond van leeftijd is niet toegestaan op grond van de Wet gelijke behandeling op grond van leeftijd bij de arbeid. In deze wet is voor pensioen een aantal bijzondere bepalingen opgenomen. Artikel 8 1. Voor de toepassing van dit artikel wordt verstaan onder pensioenvoorziening: een pensioenvoorziening ten behoeve van een of meer personen, uitsluitend in verband met hun werkzaamheden in een onderneming, bedrijfstak, tak van beroep of openbare dienst, in aanvulling op een wettelijk stelsel van sociale zekerheid en, ingeval van een voorziening ten behoeve van een persoon, anders dan door die persoon zelf tot stand gebracht. 2. Het verbod van onderscheid is niet van toepassing op in pensioenvoorzieningen vastgelegde toetredingsleeftijden en op pensioengerechtigde leeftijden, alsmede op de vaststelling van verschillende toetredings- en pensioengerechtigde leeftijden voor werknemers of voor groepen of categorieën van werknemers. 3. Het verbod van onderscheid is niet van toepassing op actuariële berekeningen bij pensioenvoorzieningen waarbij met leeftijd rekening wordt gehouden. Toetredingsleeftijden Het hanteren van een toetredingsleeftijd is derhalve uitgezonderd in de WGBL. Op grond van de Pensioenwet is, zoals hiervoor reeds is aangegeven, het hanteren van een toetredingsleeftijd hoger dan 21 jaar niet toegestaan. Door de invoering van de Pensioenwet is in veel pensioenregelingen de toetredingsleeftijd verlaagd van 25 jaar (hetgeen voorheen gebruikelijk was) naar 21 jaar. Indien sprake is van een premieovereenkomst met een vast premiepercentage, kan dat een verlaging van de beschikbare premie met zich mee brengen, daar het fiscale maximum voor de leeftijd 20 tot 25 jaar lager is dan het fiscale maximum vanaf 25 jaar. Het is niet toegestaan om een premie toe te zeggen die te hoog is voor de werknemers onder de 25 jaar. De regeling zou daarmee onzuiver worden. Het continueren van de hogere premie voor werknemers vanaf 25 jaar en alleen voor de jongere werknemers een lagere premie hanteren is echter ook niet toegestaan. Oordeel van de CGB is daar een voorbeeld van. Overigens gaat de Commissie daar volledig voorbij aan de fiscale bovenmatigheid, hetgeen merkwaardig is. Een werkgever heeft de Commissie verzocht om een oordeel over de vraag of de voorgenomen uitbreiding van haar pensioenregeling strijd oplevert met de wet gelijke behandeling op grond van leeftijd. De werkgever is voornemens de toetredingsleeftijd te verlagen van 25 naar 21 jaar.

2 De werkgever wil voor de leeftijdscategorie van 21 tot 25 jaar een percentage van 8,1 % van de pensioengrondslag hanteren, voor de werknemers van 25 jaar en ouder wil zij het huidige percentage van 9,8 % blijven hanteren. De Commissie vindt het leeftijdsonderscheid dat op deze wijze wordt gemakt niet objectief gerechtvaardigd omdat de werkgever er ook voor zou kunnen kiezen het percentage van 9,8 % voor alle leeftijden (dus ook voor 21tot 25-jarigen ) te hanteren. Het argument van de werkgever dat het hanteren van een percentage van 9,8 % voor 21 tot 25-jarigen bezwaarlijk is vanwege fiscale bovenmatigheid, slaagt niet. In oordeel wordt een aantal modelregelingen van een verzekeringsmaatschappij voorgelegd. Een verzekeringsmaatschappij heeft de Commissie Gelijke Behandeling verzocht om een oordeel over de vraag of de drie door haar, met het oog op de toekomstige verlaging van de pensioengerechtigde leeftijd ingevolge de nieuwe Pensioenwet, opgestelde pensioenregelingen strijd opleveren met de Wet gelijke behandeling op grond van leeftijd bij de arbeid. Het gaat om beschikbare premieregelingen waarvan de huidige toetredingsleeftijd 25 jaar is. Vanaf 1 januari 2008 is een toetredingsleeftijd van 21 jaar verplicht. De verzekeringsmaatschappij heeft zowel aanpassingen aan bestaande regelingen ter toetsing voorgelegd als nieuw in te voeren regelingen. De Commissie stelt vast dat in alle voorgelegde modellen leeftijdsonderscheid wordt gemaakt. Allereerst overweegt de Commissie dat de verzekeringsmaatschappij als aanbieder van pensioenen aan werkgevers niet de beschikking heeft over de concrete omstandigheden van de specifieke werkgevers. Het oordeel van de Commissie heeft dan ook een voorwaardelijk karakter, in die zin dat het finale oordeel kan verschillen afhankelijk van alle relevante feiten en omstandigheden. Ter beoordeling van een eventuele objectieve rechtvaardiging van het gemaakte leeftijdsonderscheid zijn verschillende alternatieven afgelopen. De Commissie is van oordeel dat bij twee voorgestelde aanpassingen aan bestaande regelingen geen verboden onderscheid wordt gemaakt, tenzij afhankelijk van de concrete omstandigheden van het geval er een reëel alternatief is. Ten aanzien van de overige aanpassingen aan pensioenregelingen en invoering van nieuwe pensioenregelingen oordeelt de Commissie dat sprake is van verboden leeftijdsonderscheid. Overigens is het probleem van de verlaagde toetredingsleeftijd eenvoudig op te lossen. De premie wordt voor alle werknemers verlaagd naar een fiscaal toegelaten premie voor de leeftijd 21 tot 25 jaar. Op grond van de gepubliceerde staffels, en dan de derde staffel, is dat maximaal 8,2%. Werknemers die als gevolg van deze premie met een verlaging worden geconfronteerd krijgen een

3 compensatie in de loonsfeer. Aanvullend wordt hen de mogelijkheid geboden deel te nemen aan een vrijwillige module, waarin zij de looncompensatie weer storten. Een neutrale aanpassing derhalve. Pensioenleeftijden Het hanteren van een pensioengerechtigde leeftijd is eveneens een uitzondering. Blijkens de parlementaire behandeling wordt daarmee bedoeld een pensioenleeftijd van 65 jaar. Het is alleen dan mogelijk om werknemers verplicht met pensioen te laten gaan. Afwijkende pensioenleeftijden zijn wel toegestaan, alleen kan de werknemer niet gehouden worden aan die leeftijd. Actuariële berekeningen Het is toegestaan onderscheid te maken op grond van een actuariële berekening. Zo mag de beschikbare premie voor een oudere werknemer hoger zijn dan voor een jongere werknemer, omdat pensioen duurder wordt naarmate een werknemer ouder wordt. Hier kan geen willekeur worden toegepast. Er zijn slechts twee smaken mogelijk. Of iedereen krijgt eenzelfde premie, ongeacht leeftijd. Dan wordt er niet in strijd met de wet gehandeld. Of er wordt een leeftijdsafhankelijke staffel gehanteerd die erop gericht is dat alle leeftijdscategorieën eenzelfde pensioen kunnen inkopen. De staffel volgt dan bijvoorbeeld gepubliceerde staffels of een evenredig deel daarvan. Om reden van kostenbeheersing werd in het verleden regelmatig een staffel afgevlakt of afgetopt. Daarmee werd voorkomen dat de pensioenlasten van oudere werknemers sterk zouden toenemen. Op grond van het bovenstaande is aftopping of afvlakking niet meer toegestaan. Zie bijvoorbeeld oordeel van de CGB. Verzoekster, een pensioenverzekeraar, vraagt om een oordeel over de vraag of een beschikbare premieregeling ten behoeve van een directeur groot aandeelhouder in strijd is met de WGBL. De toegezegde premiestaffel is afgevlakt, hetgeen in dit geval inhoudt dat het opbouwpercentage voor de hoogste drie leeftijdscohorten gelijk blijft, in plaats van de progressieve toename van de fiscaal maximale staffel. De rechtsverhouding tussen de werkgever en de directeur groot aandeelhouder kan worden aangemerkt als een arbeidsverhouding in de zin van artikel 3 WGBL. Voorzover sprake is van een beschikbare premieregeling ten behoeve van de enige werknemer van een bedrijf, is geen vergelijking mogelijk. In die situatie kan van onderscheid geen sprake zijn, waardoor verzoekster niet in strijd handelt met de WGBL. Indien de pensioenverzekering mede ten behoeve van andere werknemers wordt afgesloten, geldt dat bij het hanteren van een afgevlakte staffel voor verschillende leeftijdsgroepen een verschillende premie beschikbaar wordt gesteld. Er is derhalve sprake van onderscheid op grond van leeftijd. Door het afvlakken van de premiestaffel wordt bovendien niet voor alle leeftijdscategorieën een zelfde pensioen bereikt. De uitzondering op het verbod van onderscheid op grond van leeftijd van artikel 8, derde lid, WGBL is derhalve niet van toepassing. Het onderscheid is evenmin objectief gerechtvaardigd, aangezien een alternatief middel voorhanden is in de vorm van een procentuele verlaging van de staffel. Verzoekster

4 maakt derhalve verboden onderscheid op grond van leeftijd. In de praktijk is vervolgens gezocht naar alternatieven. Op grond van de fiscale wetgeving is het niet toegestaan om te rekenen met een rendement dat lager is dan 4% bij de bepaling van de staffel. Indien met een lager rendement, bijvoorbeeld 3% wordt gerekend zal de staffel aanmerkelijk hoger zijn dan de gepubliceerde staffels. Deze staffel is echter meer afgevlakt dan een staffel op basis van 4%. Met name met het oog op de afvlakking hebben marktpartijen 3% staffels ontwikkeld. Deze staffels zijn gebaseerd op een rekenrente van 3%. Om te voorkomen dat de premie fiscaal bovenmatig zou zijn, is de staffel vervolgens procentueel verlaagd, totdat de premie voor de jongste deelnemer gelijk is aan de premie op basis van een 4% staffel. Het resultaat is een staffel die gelijk begint met de gepubliceerde staffels voor wat betreft de premiehoogte, maar de toename van de premie naarmate werknemers ouder worden is veel geringer. Deze staffels zijn vervolgens voorgelegd aan de CGB. Oordeel Verzoekster, een pensioenverzekeraar, heeft de Commissie verzocht om een oordeel over de vraag of een beschikbare premieregeling, waarbij de staffel is gebaseerd op een rekenrente lager dan 4%, te weten op 3% of 2%, in strijd is met de WGBL. De rekenrente van 4% in het Staffelbesluit is een uitwerking van de wettelijke uitgangpunten, zoals neergelegd in de Wet op de loonbelasting, dat een rekenrente van tenminste 4% in aanmerking wordt genomen. Historisch gezien moet de rekenrente van 4% reëel worden geacht, zodat de beoogde pensioenresultaten op het moment van pensionering voor alle leeftijdsgroepen naar verwachting gelijk zullen zijn. De rekenrente van 3% wordt door de Pensioen- en Verzekeringskamer voorgeschreven nu, vanwege het langdurig lage niveau van de marktrente, een lange termijnrente van 3% wordt verondersteld. Op grond hiervan is het aannemelijk dat de rekenrente van 3% zal resulteren in gelijke pensioenaanspraken voor verschillende leeftijdsgroepen. De staffels met een rekenrente van 4% en 3% vallen daarom onder de uitzondering van artikel 8, derde lid, WGBL en zijn daarom niet in strijd met de wet. De Commissie heeft geen aanwijzingen dat een rekenrente lager dan 3% over de lange termijn reëel moet worden geacht, waardoor het niet aannemelijk is dat hiermee voor verschillende leeftijdsgroepen gelijke resultaten zullen worden behaald. Hieruit volgt dat een staffel met een rekenrente lager dan 3% onderscheid op grond van leeftijd tot gevolg heeft. Ten aanzien van de vraag of dit onderscheid objectief gerechtvaardigd is, overweegt de Commissie dat het doel, het bewerkstelligen van gelijke pensioenaanspraken voor verschillende leeftijdsgroepen, legitiem is. Verzoekster heeft gesteld dat van de rekenrente van 4% die in het Staffelbesluit wordt gehanteerd nog 2% inflatie moet worden afgetrokken, waardoor er een rekenrente van 2% overblijft. Nu bij die

5 4% geen rekening wordt gehouden met de inflatie, zal dit volgens verzoekster leiden tot ongelijke pensioenresultaten voor verschillende leeftijdsgroepen. De Commissie overweegt ten aanzien van deze stelling dat bij de vaststelling van de rekenrente van 4% rekening is gehouden met de inflatie, in die zin dat er destijds vanuit is gegaan dat de hantering van een lage rekenrente beleggingsopbrengsten boven de 4% zal opleveren die kunnen worden gebruikt om onder meer de inflatie te compenseren. Daardoor bestaat er geen reden om de rekenrente van 4% te verminderen met een door verzoekster verwacht inflatiepercentage van 2%. Met een rekenrente van 2% kan niet meer gelijkheid in de uitkeringen worden bereikt, waardoor het middel niet geschikt is om het doel te bereiken. Op grond hiervan kan een staffel met een rekenrente van lager dan 3% niet objectief gerechtvaardigd worden geacht en is deze derhalve in strijd met de WGBL. Oordeel Verzoekster, een pensioenverzekeraar, heeft de Commissie verzocht om een oordeel over de vraag of een beschikbare premieregeling, waarbij de staffel is gebaseerd op een rekenrente lager dan 4%, te weten op 3% of 2%, in strijd is met de WGBL. De rekenrente van 4% in het Staffelbesluit is een uitwerking van de wettelijke uitgangpunten, zoals neergelegd in de Wet op de loonbelasting, dat een rekenrente van tenminste 4% in aanmerking wordt genomen. Historisch gezien moet de rekenrente van 4% reëel worden geacht, zodat de beoogde pensioenresultaten voor alle leeftijdsgroepen naar verwachting gelijk zullen zijn. De rekenrente van 3% wordt door de Pensioen- en Verzekeringskamer voorgeschreven nu, vanwege het langdurig lage niveau van de marktrente, een lange termijnrente van 3% wordt verondersteld. Op grond hiervan is het aannemelijk dat de rekenrente van 3% zal resulteren in gelijke pensioenaanspraken voor verschillende leeftijdsgroepen. De staffels met een rekenrente van 4% en 3% vallen daarom onder de uitzondering van artikel 8, derde lid, WGBL en zijn daarom niet in strijd met de wet. De Commissie heeft geen aanwijzingen dat een rekenrente lager dan 3% over de lange termijn reëel moet worden geacht, waardoor het niet aannemelijk is dat hiermee voor verschillende leeftijdsgroepen gelijke resultaten zullen worden behaald. Hieruit volgt dat een staffel met een rekenrente lager dan 3% onderscheid op grond van leeftijd tot gevolg heeft. Ten aanzien van de vraag of dit onderscheid objectief gerechtvaardigd is, overweegt de Commissie dat het doel, het voorkomen van een versobering van de pensioenregeling en het bewerkstelligen dat pensioenregelingen qua kosten beheersbaar blijven, een legitiem doel is. Verzoekster heeft echter onvoldoende feiten aangevoerd die tot het oordeel kunnen leiden dat het middel geschikt is. Bovendien acht de Commissie het middel niet noodzakelijk nu verzoekster heeft aangegeven dat het doel ook kan worden bereikt met een staffel die is gebaseerd op een rekenrente van 3%, hetgeen zoals hiervoor vermeld geen onderscheid op grond van leeftijd oplevert. Op grond hiervan kan een staffel met een rekenrente van lager dan 3% niet objectief gerechtvaardigd worden geacht en is deze derhalve in strijd met de WGBL.

6 De WGBL verbiedt onderscheid op grond van leeftijd. In het verleden was een groot deel van de pensioenregelingen gebaseerd op het systeem van eindloon. Van die pensioenregeling kende een groot deel een matiging van de opbouw vanaf een bepaald jaar. Zo werd aan het eind van de opbouwperiode een gemiddelde van het salaris over meerdere jaren als grondslag genomen (gemitigeerd eindloon) of werd de laatste jaren overgegaan naar het systeem van middelloon (gematigd eindloon). Deze matiging was bedoeld om de backservice te beperken en de pensioenlasten daarmee beheersbaarder te maken. Op grond van de WGBL is dit soort pensioenregelingen niet meer toegestaan. Oordeel Verzoekster, een pensioenverzekeraar, heeft de Commissie drie pensioenregelingen voorgelegd met het verzoek om te beoordelen of deze regelingen in strijd zijn met de WGB l. De derde regeling is een beschikbare premieregeling. Nu deze regeling dermate verschillend is van de eerste twee regelingen, vergt deze een aparte beoordeling. Derhalve heeft de Commissie besloten tot het uitbrengen van twee oordelen. De beslissing van de Commissie ten aanzien van de derde regeling is opgenomen in tussenoordeel De eerste regeling is een eindloonregeling, waarbij salarisverhogingen vanaf een bepaalde leeftijd niet of in beperkte mate meetellen voor de berekening van het pensioen. De tweede regeling is een eindloonregeling, waarbij vanaf een bepaalde leeftijd van een eindloon systeem wordt overgegaan op een geïndexeerd middelloon systeem. De Commissie oordeelt dat in beide regelingen direct onderscheid op grond van leeftijd wordt gemaakt. Het doel van beide regelingen is tweeledig, te weten het voorkomen van onnodig hoge pensioenlasten en het voorkomen van pensioenpromotie. De Commissie acht beide doelen legitiem, aangezien zij beide zwaarwegend zijn en een wezenlijk belang van verzoekster dienen en bovendien beantwoorden aan de werkelijke behoefte van een organisatie. De regelingen zijn passend om het tweeledige doel te bereiken. De Commissie is echter van oordeel dat beide regelingen niet noodzakelijk zijn om het doel te bereiken. Er zijn verschillende alternatieve regelingen mogelijk die hetzij niet leiden tot onderscheid op grond van leeftijd, hetzij minder bezwaarlijk zijn. De Commissie oordeelt dat verzoekster onvoldoende heeft gemotiveerd dat met deze alternatieven de gestelde doelen niet kunnen worden bereikt. Derhalve zijn de voorgestelde eindloonregelingen niet noodzakelijk en is het onderscheid op grond van leeftijd in beide regelingen niet objectief gerechtvaardigd. Verzoekster maakt derhalve verboden onderscheid op grond van leeftijd indien zij deze regelingen uitvoert. Ook de bij de vaststelling van de eigen bijdrage van de werknemers dient rekening te worden gehouden met de WGBL. De CGB is van mening dat een eigen bijdrage die voor alle leeftijden gelijk is (een gelijk percentage van het loon of de grondslag) is toegestaan. Oordeel

7 Verzoekster, een assurantiekantoor, heeft voor haar werknemers een pensioenregeling afgesloten op basis van een beschikbare premie. Verzoekster overweegt een eigenbijdrageregeling in te voeren en legt aan de Commissie twee opties voor tot wijziging van haar pensioenregeling. In beide gevallen is de hoogte van de eigen bijdrage gerelateerd aan de pensioengrondslag van de werknemer. De door verzoekster voorgestelde eigen bijdragen voor werknemers zijn enkel en alleen gebaseerd op de individuele pensioengrondslag. Door de eigen bijdrage uitsluitend vast te stellen op basis van een voor iedere werknemer gelijk percentage van de pensioengrondslag is geen sprake van onderscheid naar leeftijd. Het eventuele verschil in effect is te ver verwijderd van de grond leeftijd. Derhalve maakt verzoekster met voorgestelde wijziging volgens beide opties geen onderscheid op grond van leeftijd. Een eigen bijdrage die op grond van een actuariële berekening toeneemt naarmate de werknemers ouder worden is naar de mening van de CGB niet toegestaan. Op zich is dat een merkwaardig oordeel, daar artikel 8 lid 3 WGBL juist een uitzondering toestaat op grond van een actuariële berekening. De CGB stelt echter dat deze uitzondering alleen ziet op de werkgeversbijdrage en niet op de werknemersbijdrage. Overigens heeft toenmalig Minister De Geus middels een brief daarop gereageerd en aangegeven dat de conclusie van de CGB op dit punt wat hem betreft niet juist is. Omdat de uitspraak van de CGB geen algemene werking heeft en alleen betrekking heeft op de specifieke casus, maar ook een brief van een Minister geen rechtskracht heeft, zal het uiteindelijk aan een rechter zijn om hier duidelijkheid in te verschaffen. Oordeel Een werkgever en een pensioenfonds hebben een beschikbare premieregeling aan de Commissie voorgelegd met de vraag of deze in strijd is met de Wet gelijke behandeling op grond van leeftijd bij de arbeid. De voorgelegde regeling geeft aan de werknemer de keuze om al dan niet deel te nemen aan de beschikbare premieregeling. Indien de werknemer er voor kiest een bijdrage in te leggen, genereert dit een bijdrage (naar rato) van de werkgever. Deze vorm van vrijwilligheid wijkt af van hetgeen aan de orde is geweest in eerdere oordelen van de Commissie over vrijwillige werknemersbijdragen. Een vergelijking met deze oordelen gaat dan ook niet op. Allereerst stelt de Commissie vast dat in de voorgelegde regeling sprake is van onderscheid naar leeftijd nu de beschikbaar gestelde premie bij toenemende leeftijd oploopt. Ten aanzien van de totale bijdrage-staffel concludeert de Commissie dat deze is afgeleid van de staffel uit het Staffelbesluit en derhalve valt onder de uitzondering van artikel 8, derde lid, WGBL, waardoor het verbod van leeftijdsonderscheid niet van toepassing is. Ten aanzien van de verdeling van de totale bijdrage tussen de werknemers- en werkgeversbijdragen is deze uitzondering niet van toepassing aangezien deze niet actuarieel verlopen. Ter rechtvaardiging van het leeftijdsonderscheid dat dit oplevert hebben de werkgever en het pensioenfonds aangegeven dat zij de volgende doelen met de regeling beogen:

8 Meer in lijn brengen met pensioenregeling van de moedermaatschappij in de Verenigde Staten. Het gaat hier vooral om keuzevrijheid en eigen verantwoordelijkheid van de werknemers. Gelet op het internationale karakter van de organisatie acht de Commissie dit doel legitiem. Meer een overeenstemming brengen met hetgeen op de Nederlandse markt gebruikelijk is. Het gaat vooral om meer evenwicht aanbrengen in de pensioenopbouw van jongere en oudere werknemers. De Commissie is van oordeel dat bovenstaande doelen ook bereikt kunnen worden met een regeling waarin geen leeftijdsonderscheid gemaakt wordt. Zo kan bijvoorbeeld gedacht worden aan een werknemersbijdrage met een voor alle leeftijden gelijk percentage van de pensioengrondslag. De voorgelegde pensioenregeling levert onderscheid op grond van leeftijd op, dat niet objectief rechtvaardig is en derhalve is de regeling in strijd met de wet.

4. Oordelen CGB. 4.1 Gemitigeerde eindloonregeling

4. Oordelen CGB. 4.1 Gemitigeerde eindloonregeling 13 4. Oordelen CGB Na de inwerkingtreding van de WGBL zijn in de literatuur vele raakpunten en mogelijke knelpunten tussen deze wet en pensioenregelingen geconstateerd 20. Inmiddels heeft ook de CGB al

Nadere informatie

Voorbeeld adviesrapport collectieve pensioenregeling

Voorbeeld adviesrapport collectieve pensioenregeling beeld adviesrapport collectieve pensioenregeling Inhoudsopgave Inleiding... 3 Pensioensystemen... 4 Algemeen... 4 Middelloonregeling... 4 Eindloonregeling... 5 Beschikbare premieregeling... 5 Uitgangspunten

Nadere informatie

Directie Directe Belastingen. Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA 'S-GRAVENHAGE. 4 december 2006 DB 2006-396U

Directie Directe Belastingen. Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA 'S-GRAVENHAGE. 4 december 2006 DB 2006-396U Directie Directe Belastingen Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA 'S-GRAVENHAGE Datum Uw brief (Kenmerk) Ons kenmerk 4 december 2006 DB 2006-396U Onderwerp Reactie op

Nadere informatie

Bijlage I bij besluit CPP M inzake beschikbarepremieregelingen

Bijlage I bij besluit CPP M inzake beschikbarepremieregelingen Bijlage I bij besluit CPP2007-552M inzake beschikbare-premieregelingen 1 Bijlage I bij besluit CPP2007-552M inzake beschikbarepremieregelingen Aanwijzing als bedoeld in onderdeel 2.3 Staffels met uitgangspunten,

Nadere informatie

De beschikbare premieregeling: de feiten op een rij

De beschikbare premieregeling: de feiten op een rij De beschikbare premieregeling: de feiten op een rij 3 De beschikbare premieregeling In Nederland bestaan grofweg twee categorieën pensioenregelingen: beschikbare premieregelingen enerzijds en middelloon-

Nadere informatie

(Dossiernummer: 2004-0153) 9 december 2004 CGB-advies/2004/09. op het verzoek schrift van 27 mei 2004 van. gevestigd en kantoorhoudend te

(Dossiernummer: 2004-0153) 9 december 2004 CGB-advies/2004/09. op het verzoek schrift van 27 mei 2004 van. gevestigd en kantoorhoudend te Advies inzake de berekening van de omvang van pensioenen onder artikel 12c Wet gelijke behandeling van mannen en vrouwen (WGB) (Dossiernummer: 2004-0153) 9 december 2004 CGB-advies/2004/09 op het verzoek

Nadere informatie

Flexibele(re) pensioenleeftijd en onderscheid op grond van leeftijd. Emilie Schols Utrecht, 22 september 2009

Flexibele(re) pensioenleeftijd en onderscheid op grond van leeftijd. Emilie Schols Utrecht, 22 september 2009 Flexibele(re) pensioenleeftijd en onderscheid op grond van leeftijd Emilie Schols Utrecht, 22 september 2009 Agenda 1. Wijziging opgebouwde aanspraken 2. Gefaseerde ophoging van de pensioenleeftijd 3.

Nadere informatie

Wijziging CDC-regeling TBI

Wijziging CDC-regeling TBI Wijziging CDC-regeling TBI Voorlichtingssessie tijdens deelnemersvergadering Stichting Pensioenfonds TBI 18 november 2014 Copyright 2014 Sprenkels & Verschuren. Geen enkele reproductie van het document

Nadere informatie

2513AA22XA. De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 1 A 2513 AA S GRAVENHAGE

2513AA22XA. De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 1 A 2513 AA S GRAVENHAGE > Retouradres Postbus 90801 2509 LV Den Haag De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 1 A 2513 AA S GRAVENHAGE 2513AA22XA Postbus 90801 2509 LV Den Haag Anna van Hannoverstraat 4

Nadere informatie

Pensioenwijzigingen 2014-2015. Resultaten enquête

Pensioenwijzigingen 2014-2015. Resultaten enquête Pensioenwijzigingen 2014-2015 Resultaten enquête Hierbij treft u de resultaten aan van de enquête die Aon Hewitt in april-mei 2014 heeft gehouden onder 2000 werkgevers. De vraagstelling ging over zowel

Nadere informatie

Witteveen 2015. 1. Algemeen

Witteveen 2015. 1. Algemeen Witteveen 2015 1. Algemeen Eind vorig jaar zijn tussen de regeringsfracties van de VVD en de PvdA enerzijds en de oppositiepartijen D66, de SGP en de CU anderzijds pensioenafspraken gemaakt. Een groot

Nadere informatie

Bommetje onder pensioenstaffel?

Bommetje onder pensioenstaffel? Bommetje onder pensioenstaffel? EHvJ 26 september 2013 HK Danmark/Experian 2013copyright Edwin Schop 1 Tot dusver was er vooral discussie over de vraag of een werknemersbijdrage kon worden afgeleid van

Nadere informatie

Betreft : Gevolgen van de Wet gelijke behandeling op grond van leeftijd bij arbeid voor pensioenregelingen

Betreft : Gevolgen van de Wet gelijke behandeling op grond van leeftijd bij arbeid voor pensioenregelingen Aan de Directeur generaal Arbeidsverhoudingen en Internationale Betrekkingen van het Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid mr. drs. T.W. Langejan Postbus 90801 2509 LV DEN HAAG Den Haag : 13

Nadere informatie

ONDERDEEL Leven Zakelijk

ONDERDEEL Leven Zakelijk delta Iloyd ONDERWERP Delta Lloyd Levensverzekering NV ONDERDEEL Leven Zakelijk DATUM 27 mei 2014 UW REFERENTIE 34072 Honig en Honig T.a.v. W. Honig Postbus 336 1800 AH ALKMAAR Geachte heer / mevrouw Honig,

Nadere informatie

Zwitserleven DGA Pensioen.

Zwitserleven DGA Pensioen. Zwitserleven DGA Pensioen. Het Zwitserleven DGA Pensioen is een individuele pensioenverzekering voor de Directeur Grootaandeelhouder (DGA). Het Zwitserleven DGA Pensioen heeft het karakter van een kapitaalovereenkomst

Nadere informatie

OEFENOPGAVEN Voorzieningen en pensioenen (toets 2)

OEFENOPGAVEN Voorzieningen en pensioenen (toets 2) OEFENOPGAVEN Voorzieningen en pensioenen (toets 2) Opgave 1 Mevrouw H. (geb. datum 15-12-1960) bouwt sinds 1 januari 1983 pensioen op bij het pensioenfonds MPF, dat per 1 januari 2011 overgeschakeld is

Nadere informatie

De Wet gelijke behandeling op grond van leeftijd bij de arbeid (WGBL) en pensioenregelingen. Notitie van de Pensioencommissie

De Wet gelijke behandeling op grond van leeftijd bij de arbeid (WGBL) en pensioenregelingen. Notitie van de Pensioencommissie De Wet gelijke behandeling op grond van leeftijd bij de arbeid (WGBL) en pensioenregelingen Notitie van de Pensioencommissie 7 juni 2005 2 3 Inhoudsopgave 1. Inleiding 5 2. De WGBL 7 3. Commissie Gelijke

Nadere informatie

PRINCIPE-AKKOORD PENSIOEN VOOR DE TECHNIEK

PRINCIPE-AKKOORD PENSIOEN VOOR DE TECHNIEK PRINCIPE-AKKOORD PENSIOEN VOOR DE TECHNIEK Werknemers- en werkgevers-organisaties in de Metaal en Techniek en Metalektro, samenwerkend in de Stichting Vakraad Metaal en Techniek en de Stichting Raad van

Nadere informatie

Aegon Levensverzekering N.V.

Aegon Levensverzekering N.V. Voorbeeldbrief werkgever met DC-regeling (3%- staffel), en additioneel: - WIA-excedentpensioen, en - ANW-hiaatpensioen, en - netto pensioenregeling Aegon Levensverzekering N.V. Postbus 16150, 2500 BD Den

Nadere informatie

AANPAK 100K+ COMPENSATIE PENSIOEN

AANPAK 100K+ COMPENSATIE PENSIOEN AANPAK 100K+ COMPENSATIE PENSIOEN De aftopping van het pensioengevend inkomen heeft naar verwachting voor ongeveer 125.000 werknemers in Nederland gevolgen. Dit is weliswaar een relatief kleine groep,

Nadere informatie

Versobering van de fiscale pensioenopbouw

Versobering van de fiscale pensioenopbouw Versobering van de fiscale pensioenopbouw 1. Hoofdlijnen van het wetsvoorstel Als het aan het kabinet ligt, dan wordt het Witteveenkader op drie manieren aangepast: verhoging van de pensioenrichtleeftijd,

Nadere informatie

Welkom bij de workshop Pensioen: medezeggenschap, actualiteit en eigen beheer

Welkom bij de workshop Pensioen: medezeggenschap, actualiteit en eigen beheer Welkom bij de workshop Pensioen: medezeggenschap, actualiteit en eigen beheer Norbert Laane, advocaat medezeggenschapsrecht Alex Ter Horst, advocaat pensioenrecht Carl Luijken, pensioenfiscalist 1 11 april

Nadere informatie

Ballast Nedam Pensioenfonds. Informatiebijeenkomst Premievrijen en gepensioneerden. Theo Bruijninckx 1 november 2004

Ballast Nedam Pensioenfonds. Informatiebijeenkomst Premievrijen en gepensioneerden. Theo Bruijninckx 1 november 2004 Ballast Nedam Pensioenfonds Informatiebijeenkomst Premievrijen en gepensioneerden Theo Bruijninckx 1 november 2004 Onderwerpen Agendapunt 1: Jaarverslag 2003 Overzicht 2003 Herstelplan 2002 Agendapunt

Nadere informatie

Pensioen in Eigen Beheer

Pensioen in Eigen Beheer Pensioen in Eigen Beheer Pensioen in eigen beheer wil zeggen dat een pensioenregeling niet is onder gebracht bij een verzekeraar of bij een pensioenfonds. Ten aanzien van het opbouwen in eigen beheer zijn

Nadere informatie

Prinsjesdagspecial 2014. De pensioennota. Samenvatting

Prinsjesdagspecial 2014. De pensioennota. Samenvatting Prinsjesdagspecial 2014 De pensioennota Samenvatting 1 2 Inhoudsopgave Prinsjesdagspecial de Pensioennota 1 Pensioen 3 1.1 Aangepast Witteveenkader 3 1.2 Verlaging maximum opbouw- en premiepercentages

Nadere informatie

REGLEMENT AANVULLINGSREGELINGEN PER 1 JANUARI 2006 STICHTING BEDRIJFSTAKPENSIOENFONDS VOOR DE HANDEL IN BOUWMATERIALEN

REGLEMENT AANVULLINGSREGELINGEN PER 1 JANUARI 2006 STICHTING BEDRIJFSTAKPENSIOENFONDS VOOR DE HANDEL IN BOUWMATERIALEN REGLEMENT AANVULLINGSREGELINGEN PER 1 JANUARI 2006 STICHTING BEDRIJFSTAKPENSIOENFONDS VOOR DE HANDEL IN BOUWMATERIALEN Februari 2011 HOOFDSTUK 1 ALGEMENE BEPALINGEN Artikel 1.1 Inleidende bepalingen 1.

Nadere informatie

Loonheffingen. Pensioenen; beschikbare-premieregelingen

Loonheffingen. Pensioenen; beschikbare-premieregelingen FI Loonheffingen. Pensioenen; beschikbare-premieregelingen 23 oktober 2007/Nr. C2007/552M Belastingdienst/Centrum voor procesen productontwikkeling, Sector brieven & beleidsbesluiten Dit besluit bevat

Nadere informatie

Aanpassing pensioenregeling zorginstellingen per 1-1-2015 voor bestuurders

Aanpassing pensioenregeling zorginstellingen per 1-1-2015 voor bestuurders Aanpassing pensioenregeling zorginstellingen per 1-1-2015 voor bestuurders Handreiking van NVTZ aan de leden voor de aanpassing van arbeidsvoorwaarden van de bestuurder met betrekking tot pensioenen bij

Nadere informatie

Centraal Beheer APF. voorgesorteerd op het nieuwe pensioenstelsel

Centraal Beheer APF. voorgesorteerd op het nieuwe pensioenstelsel Centraal Beheer APF voorgesorteerd op het nieuwe pensioenstelsel Centraal Beheer APF is positief over het feit dat sociale partners en het kabinet onlangs tot een pensioenakkoord gekomen zijn. Bij de vakbonden

Nadere informatie

Actualiteiten pensioenen. Marcel van de Grift Senior pensioenadviseur

Actualiteiten pensioenen. Marcel van de Grift Senior pensioenadviseur Actualiteiten pensioenen Marcel van de Grift Senior pensioenadviseur 1. Algemeen 2. Rol OR 3. Pensioenregelingen Agenda 4. Fiscale wijzigingen 2015 (rol OR bij compensatiemaatregelen) 5. Pensioenuitvoerders

Nadere informatie

Welkom. Informatiebijeenkomst Unisys Combi Pensioen

Welkom. Informatiebijeenkomst Unisys Combi Pensioen Welkom Informatiebijeenkomst Combi Pensioen Oktober November 2012 Programma 1. SPUN 2. High lights presentatie 3. Huidige pensioenregeling 4. Nieuwe pensioenregeling ( Combi pensioen) 5. Maatmannen 6.

Nadere informatie

3. Werknemers die niet deelnemen aan de pensioenregeling van de werkgever

3. Werknemers die niet deelnemen aan de pensioenregeling van de werkgever 3. Werknemers die niet deelnemen aan de pensioenregeling van de werkgever 3.1 Inleiding Er kunnen verschillende redenen zijn waarom een werknemer niet deelneemt aan de pensioenregeling van zijn werkgever.

Nadere informatie

Deze dispensatieprocedure is van toepassing in de volgende drie gevallen.

Deze dispensatieprocedure is van toepassing in de volgende drie gevallen. DISPENSATIEPROCEDURE PER 1 JANUARI 2015 VOOR DE STICHTING BEDRIJFSTAKPENSIOENFONDS TRUEBLUE Mogelijkheden voor dispensatie De Stichting Bedrijfstakpensioenfonds TrueBlue (hierna verder te noemen TrueBlue)

Nadere informatie

100K+/Netto Pensioen/Netto Lijfrente. Versie 19 januari 2015

100K+/Netto Pensioen/Netto Lijfrente. Versie 19 januari 2015 100K+/Netto Pensioen/Netto Lijfrente Versie 19 januari 2015 Wat is er veranderd per 1-1-2015? Voor 1-1-2015 gold er geen salarisbeperking waarover met pensioen op mocht bouwen. Vanaf 1-1-2015 is wetgeving

Nadere informatie

Examen pensioenspecialist collectieve pensioenen

Examen pensioenspecialist collectieve pensioenen Voorbeeldvragen examen Pensioenspecialist collectieve pensioenen NB deze geven u een beeld van de vraagstelling die u in het daadwerkelijke examen kunt tegenkomen. Het daadwerkelijk examen bestaat uit

Nadere informatie

Vereniging voor Pensioenrecht 22 januari 2014

Vereniging voor Pensioenrecht 22 januari 2014 Vereniging voor Pensioenrecht 22 januari 2014 mr. Tim Zuiderman Onno F. Blom Advocaten Jurisprudentie 2013 1. Wijziging pensioenregeling HR 8 november 2013, JAR 2013/300 en Gerechtshof Amsterdam 12 juni

Nadere informatie

Gehanteerde maximum grondslag basispensioen en (geoorloofde) franchise betreft cijfers van het voorgaande jaar; deze worden jaarlijks aangepast.

Gehanteerde maximum grondslag basispensioen en (geoorloofde) franchise betreft cijfers van het voorgaande jaar; deze worden jaarlijks aangepast. Bijlage met tarieven, afkoopfactoren en voorwaarden pensioenreglement B: 1. bepaling van de fiscale ruimte als bedoeld in artikel 13 lid 7; 2. tarieven voor aankoop pensioen als bedoeld in de artikelen

Nadere informatie

Heftige effecten van de versobering van het fiscale kader voor pensioenopbouw

Heftige effecten van de versobering van het fiscale kader voor pensioenopbouw Heftige effecten van de versobering van het fiscale kader voor pensioenopbouw Om inzicht te krijgen in wat de financiele gevolgen zijn voor de versobering van de pensioenopbouw vanaf 2014, inclusief het

Nadere informatie

Handleiding gelijke behandeling

Handleiding gelijke behandeling Handleiding gelijke behandeling Inhoudsopgave Inleiding Hoofdstuk 1 Hoofdstuk 2 Hoofdstuk 3 Hoofdstuk 4 Hoofdstuk 5 Hoofdstuk 6 Hoofdstuk 7 Hoofdstuk 8 Juridisch kader gelijke behandeling in Nederland

Nadere informatie

AANVULLENDE PENSIOENREGELING

AANVULLENDE PENSIOENREGELING AANVULLENDE PENSIOENREGELING Stichting Bedrijfspensioenfonds voor de Agrarische en Voedselvoorzieningshandel Uw pensioen is onze zorg. Inleiding Voor u ligt de brochure over de aanvullende pensioenregelingen

Nadere informatie

ONDERWERP PRESENTATIE IS EEN STELSELWIJZIGING IN BELANG VAN U ALS DEELNEMER? GENOEMDE ONTWIKKELINGEN / PROBLEMEN OM ONS PENSIOEN STELSEL TE WIJZIGEN

ONDERWERP PRESENTATIE IS EEN STELSELWIJZIGING IN BELANG VAN U ALS DEELNEMER? GENOEMDE ONTWIKKELINGEN / PROBLEMEN OM ONS PENSIOEN STELSEL TE WIJZIGEN ONDERWERP PRESENTATIE IS EEN STELSELWIJZIGING IN BELANG VAN U ALS DEELNEMER? GENOEMDE ONTWIKKELINGEN / PROBLEMEN OM ONS PENSIOEN STELSEL TE WIJZIGEN 1 GEVOLGEN DEMOGRAFISCHE ONTWIKKELINGEN 2 REKENRENTE,

Nadere informatie

Loonheffingen. Pensioenen; beschikbare-premieregelingen

Loonheffingen. Pensioenen; beschikbare-premieregelingen Loonheffingen. Pensioenen; beschikbare-premieregelingen 1 Loonheffingen. Pensioenen; beschikbare-premieregelingen Belastingdienst/Centrum voor proces- en productontwikkeling, Sector brieven & beleidsbesluiten

Nadere informatie

2020 in de (fiscale) praktijk. Amsterdam, 8 november 2016 Jan-Olivier Kuijkhoven

2020 in de (fiscale) praktijk. Amsterdam, 8 november 2016 Jan-Olivier Kuijkhoven 2020 in de (fiscale) praktijk Amsterdam, 8 november 2016 Jan-Olivier Kuijkhoven Inhoud 1. Hoe hoog is de maximale gelijkblijvende premie in 2020 2. Gelijkblijvende premie inzetten voor degressief middelloon

Nadere informatie

Tentamen Pensioenactuariaat 1,

Tentamen Pensioenactuariaat 1, Tentamen Pensioenactuariaat 1, 28-6-2007 Op dit tentamen kun je 100 punten halen : 25 pt Opgave A, óf je eindcijfer van de opdrachten tijdens het collegeblok. Het maximum van de twee scores is geldig,

Nadere informatie

Feiten. Standpunt inspecteur

Feiten. Standpunt inspecteur Forse stijging van de pensioengrondslag in zicht van pensioeningangsdatum maakt pensioenregeling niet onzuiver! Pensioenpremie niet ingehouden op het loon toch aftrekbaar! Het Gerechtshof te Amsterdam

Nadere informatie

3.4. Verplichtstelling en maximale hoogte van het pensioen

3.4. Verplichtstelling en maximale hoogte van het pensioen Bij een eindloonregeling bouwt u veel meer pensioen op als u gedurende uw werkzame leven behoorlijk carrière maakt (lees salarisstijgingen ontvangt). Want u ontvangt het pensioen over uw laatste en dus

Nadere informatie

Directie Directe Belastingen. De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus EA DEN HAAG. 16 november 2007 DB M

Directie Directe Belastingen. De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus EA DEN HAAG. 16 november 2007 DB M Directie Directe Belastingen De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA DEN HAAG Datum Uw brief (Kenmerk) Ons kenmerk 16 november 2007 DB 2007-00589 M Onderwerp Vrijwillige

Nadere informatie

KPMG Meijburg & Co ABCD. Wetsvoorstel Witteveen 2015

KPMG Meijburg & Co ABCD. Wetsvoorstel Witteveen 2015 Wetsvoorstel Witteveen 2015 Het wetsvoorstel Witteveen 2015 is op 15 april 2013 ingediend bij de Tweede Kamer. Het betreft de verlaging van de maximumopbouw- en premiepercentages voor pensioenen en de

Nadere informatie

Aan de Voorzitter van de Vaste commissie voor Financiën

Aan de Voorzitter van de Vaste commissie voor Financiën Aan de Voorzitter van de Vaste commissie voor Financiën Uw brief van/kenmerk Ons kenmerk Den Haag Onderwerp Fiscale behandeling pensioenen WDB96/184m 12 juni 1996 Bij het algemeen overleg op 18 april j.l.

Nadere informatie

Van gegarandeerd pensioen naar een pensioenspaarpot

Van gegarandeerd pensioen naar een pensioenspaarpot Van gegarandeerd pensioen naar een pensioenspaarpot Ons pensioenstelsel is van oudsher een stelsel dat voor werknemers zekerheden biedt. Met zekerheden wordt hier verstaan: de werknemer weet al ruim voor

Nadere informatie

Uitgangspunten voor aanpassing minimumpensioenregeling

Uitgangspunten voor aanpassing minimumpensioenregeling Inleiding Per 1 januari a.s. wordt het fiscale kader ten aanzien van pensioenregelingen opnieuw versoberd. In beginsel mag de opbouw van ouderdomspensioen nog maximaal 1,875% (thans 2,15%) van de pensioengrondslag

Nadere informatie

Vennootschapsbelasting. Pensioen; knip in de opbouw van pensioenrechten

Vennootschapsbelasting. Pensioen; knip in de opbouw van pensioenrechten Vennootschapsbelasting. Pensioen; knip in de opbouw van Belastingdienst/Centrum voor proces- en productontwikkeling, domein winstbelastingen Besluit van 26 juni 2003, nr. CPP2003/1406M De directeur-generaal

Nadere informatie

Geen verandering voor u. U kunt de beleggingsmogelijkheden voor uw werknemers beperken.

Geen verandering voor u. U kunt de beleggingsmogelijkheden voor uw werknemers beperken. De verschillen tussen het Zwitserleven Privilege BedrijfsPensioen GarantieKapitaal met RendementsCorrectie en het Zwitserleven Exclusief Pensioen Voor een vernieuwde overeenkomst, met een ingangsdatum

Nadere informatie

RJ-Uiting 2014-1: Pensioenvoorziening directeuren-grootaandeelhouder

RJ-Uiting 2014-1: Pensioenvoorziening directeuren-grootaandeelhouder RJ-Uiting 2014-1: Pensioenvoorziening directeuren-grootaandeelhouder Belangrijkste wijziging Tot nu is door de Raad voor de Jaarverslaggeving (RJ) toegestaan om de verplichting voor pensioenregelingen

Nadere informatie

NIEUWSBRIEF (2 augustus 2017)

NIEUWSBRIEF (2 augustus 2017) Korte Grafte 9 7321 ZD Apeldoorn T 055-7851377 F 084-8671670 E info@hertgerspensioenadvies.nl I www.hertgerspensioenadvies.nl NAW NIEUWSBRIEF (2 augustus 2017) Inhoudsopgave Inhoudsopgave... 1 Inleiding...

Nadere informatie

Verlenging van uw pensioencontract: wat verandert er voor u en voor uw werknemers?

Verlenging van uw pensioencontract: wat verandert er voor u en voor uw werknemers? Verlenging van uw pensioencontract: wat verandert er voor u en voor uw werknemers? De verlenging van uw contract U ontvangt voor de verlenging van de pensioenregeling voor uw werknemers een voorstel voor

Nadere informatie

Roadblocks op de post-witteveenweg. Jaap van Slooten, 19 november 2014

Roadblocks op de post-witteveenweg. Jaap van Slooten, 19 november 2014 Roadblocks op de post-witteveenweg Jaap van Slooten, 19 november 2014 Inhoudsopgave Onderwerpen 1. Aanpassen pensioenregeling 2. Compenseren werknemers 3. Medezeggenschap 4. Gelijke behandeling Probleemstelling

Nadere informatie

2513AA22XA. De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 1 A 2513 AA S GRAVENHAGE

2513AA22XA. De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 1 A 2513 AA S GRAVENHAGE > Retouradres Postbus 90801 2509 LV Den Haag De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 1 A 2513 AA S GRAVENHAGE 2513AA22XA Postbus 90801 2509 LV Den Haag Anna van Hannoverstraat 4

Nadere informatie

PensioenJurisprudentie 2010/176

PensioenJurisprudentie 2010/176 PensioenJurisprudentie 2010/176 Annotatie bij het arrest van het Hof van Justitie van de Europese Unie d.d. 26 september 2013 (HvJEU, zaak C- 476/111; Kristensen/Experian A/S ) door M.J.C.M. van der Poel

Nadere informatie

Wij Beatrix, bij de gratie Gods, Koningin der Nederlanden, Prinses van Oranje-Nassau, enz. enz. enz.

Wij Beatrix, bij de gratie Gods, Koningin der Nederlanden, Prinses van Oranje-Nassau, enz. enz. enz. (Tekst geldend op: 27-06-2013) Wet van 17 december 2003, houdende gelijke behandeling op grond van leeftijd bij arbeid, beroep en beroepsonderwijs (Wet gelijke behandeling op grond van leeftijd bij de

Nadere informatie

Veranderingen in de Pensioenwereld

Veranderingen in de Pensioenwereld Veranderingen in de Pensioenwereld Veranderingen in de Pensioenwereld staan voor de deur U hebt er vast al van gehoord, de pensioenwereld gaat de komende tijd drastische veranderingen doormaken. Zowel

Nadere informatie

Pensioen 2018: finish op tijd. Maarten Minnaard, held law Natasja Winter, KWPS 20 april 2017

Pensioen 2018: finish op tijd. Maarten Minnaard, held law Natasja Winter, KWPS 20 april 2017 Pensioen 2018: finish op tijd Maarten Minnaard, held law Natasja Winter, KWPS 20 april 2017 Pensioenrichtleeftijd in 2018: 68 jaar Vanaf 2018 wordt, op grond van wettelijke bepalingen, de pensioenrichtleeftijd

Nadere informatie

Verlenging van uw pensioencontract: wat verandert er voor u en voor uw werknemers?

Verlenging van uw pensioencontract: wat verandert er voor u en voor uw werknemers? Verlenging van uw pensioencontract: wat verandert er voor u en voor uw werknemers? De verlenging van uw contract U ontvangt voor de verlenging van de pensioenregeling voor uw werknemers een voorstel voor

Nadere informatie

Collectief pensioen de oudedagsvoorziening van uw medewerkers

Collectief pensioen de oudedagsvoorziening van uw medewerkers Collectief pensioen de oudedagsvoorziening van uw medewerkers www.kettlitz-wulfse.nl Pensioen is een belangrijke arbeidsvoorwaarde, waar iedereen op den duur mee te maken krijgt. Maar de materie rondom

Nadere informatie

RESULTATEN ENQUÊTE CONSULTATIE NIEUW FTK ACTUARIEEL. Vraag 1

RESULTATEN ENQUÊTE CONSULTATIE NIEUW FTK ACTUARIEEL. Vraag 1 RESULTATEN ENQUÊTE CONSULTATIE NIEUW FTK ACTUARIEEL Vraag 1 Onder het huidige FTK krijgen pensioenfondsen te maken met de zogenaamde beleggings -spagaat: aan de ene kant kan er weinig risico worden genomen

Nadere informatie

Leidraad tweedepijler pensioenadvisering

Leidraad tweedepijler pensioenadvisering Leidraad tweedepijler pensioenadvisering Aflevering 5: Passend advies houdt rekening met alle relevante wet- en regelgeving op het gebied van pensioenen Het adviseren van een werkgever over een tweedepijler

Nadere informatie

6.1.2 De WGBL bedreigt zowel bestaande als toekomstige overgangsregelingen

6.1.2 De WGBL bedreigt zowel bestaande als toekomstige overgangsregelingen Hoofdstuk 6 Conclusies en aanbevelingen 6.1 Conclusies 6.1.1 Probleemstelling De centrale vraag van dit onderzoek luidt als volgt: Wanneer zijn leeftijdsgrenzen in (pensioen)overgangsregelingen toegestaan

Nadere informatie

Wet gelijke behandeling op grond van leeftijd bij arbeid

Wet gelijke behandeling op grond van leeftijd bij arbeid Wet gelijke behandeling op grond van leeftijd bij arbeid Wet van 17 december 2003, Stb. 2004, 30, houdende gelijke behandeling op grond van leeftijd bij arbeid, beroep en beroepsonderwijs (Wet gelijke

Nadere informatie

Staatsblad van het Koninkrijk der Nederlanden

Staatsblad van het Koninkrijk der Nederlanden Staatsblad van het Koninkrijk der Nederlanden Jaargang 2002 101 Besluit van 5 februari 2002 tot vaststelling van een algemene maatregel van bestuur als bedoeld in de artikelen 2b, vijfde lid, 2c, tweede

Nadere informatie

Kemira Rotterdam B.V.

Kemira Rotterdam B.V. Kemira Rotterdam B.V. Collectieve arbeidsovereenkomst over pensioenen 2019-2023 Pagina 1 van 7 COLLECTIEVE ARBEIDSOVEREENKOMST OVER PENSIOENEN Ondergetekenden: Kemira Rotterdam B.V. te Botlek-Rotterdam

Nadere informatie

de pensioengerechtigde leeftijd of bij eerder overlijden, zoals aanspraken op ouderdomsen nabestaandenpensioen en pré-pensioen.

de pensioengerechtigde leeftijd of bij eerder overlijden, zoals aanspraken op ouderdomsen nabestaandenpensioen en pré-pensioen. de pensioengerechtigde leeftijd of bij eerder overlijden, zoals aanspraken op ouderdomsen nabestaandenpensioen en pré-pensioen. De hierna opgenomen bepalingen worden niet alleen toegepast op formeel overeengekomen

Nadere informatie

68 De Pensioenwereld in 2014

68 De Pensioenwereld in 2014 09 68 De Pensioenwereld in 2014 Pensioenregeling 69 Aanpassingen van het fiscale (Witteveen-)kader Auteurs: Ivar Sintemaartensdijk en Jan Stigter Pensioenen mogen zich nog altijd verheugen in de warme

Nadere informatie

Gehanteerde maximum grondslag basispensioen en (geoorloofde) franchise betreft cijfers van het voorgaande jaar; deze worden jaarlijks aangepast.

Gehanteerde maximum grondslag basispensioen en (geoorloofde) franchise betreft cijfers van het voorgaande jaar; deze worden jaarlijks aangepast. Bijlage met tarieven, afkoopfactoren en voorwaarden pensioenreglement B: 1. bepaling van de fiscale ruimte als bedoeld in artikel 13 lid 7; 2. tarieven voor aankoop pensioen als bedoeld in de artikelen

Nadere informatie

Reglement. Compensatieregeling pensioen RTL Nederland

Reglement. Compensatieregeling pensioen RTL Nederland Reglement Compensatieregeling pensioen RTL Nederland 1 juli 2013 1 Inhoudsopgave Compensatieregeling pensioen RTL Nederland Artikel 1.1 Wat bedoelen we met bepaalde begrippen en afkortingen in dit reglement?

Nadere informatie

Pensioenwijzigingen 2014. en verder?

Pensioenwijzigingen 2014. en verder? Pensioenwijzigingen 2014 en verder? Agenda Lenteakkoord AOW Lenteakkoord pensioen Pensioenakkoord wat (voorlopig?) niet doorgaat Aanpassingen Varia Lenteakkoord - AOW Vanaf 2013: AOW in stapjes naar 67

Nadere informatie

GELIJKE BEHANDELING. Edwin Schop 28 september 2016, Vrije Universiteit Amsterdam

GELIJKE BEHANDELING. Edwin Schop 28 september 2016, Vrije Universiteit Amsterdam GELIJKE BEHANDELING Edwin Schop 28 september 2016, Vrije Universiteit Amsterdam GELIJKE BEHANDELING WETTELIJK KADER COMPENSATIE VOOR VERSOBERING DOORWERKEN EN PENSIOENOPBOUW KORTING NABESTAANDENPENSIOEN

Nadere informatie

Tweede Kamer der Staten-Generaal

Tweede Kamer der Staten-Generaal Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2014 2015 33 863 Wijziging van de Pensioenwet, de Wet verplichte beroepspensioenregeling en enkele andere wetten in verband met het van toepassing worden

Nadere informatie

Advies van de Raad voor het Overheidspersoneelsbeleid inzake Werken aan Zekerheid

Advies van de Raad voor het Overheidspersoneelsbeleid inzake Werken aan Zekerheid Advies van de Raad voor het Overheidspersoneelsbeleid inzake Werken aan Zekerheid Advies nummer 11 's-gravenhage, 29 juli 1997 ROP-advies nr. 11, blad 2 1. Inleiding Bij brief van 17 september 1996 hebben

Nadere informatie

De doorsneepremie ZO DENKEN WIJ ER OVER. De doorsneepremie. De doorsneepremie

De doorsneepremie ZO DENKEN WIJ ER OVER. De doorsneepremie. De doorsneepremie Zo denken wij er over is een uitgave van ABP Corporate Communicatie. Voor meer informatie verwijzen wij u naar www.abp.nl. september 2007 ZO DENKEN WIJ ER OVER Collectief versus individueel Juridische

Nadere informatie

Verslag Mandema Update mei 2014

Verslag Mandema Update mei 2014 Verslag Mandema Update mei 2014 Terwijl de leden van de Eerste Kamer zich op 20 mei jl. bogen over de Wet verlaging maximumopbouw- en premiepercentages pensioen, kregen onze relaties te horen wat de consequenties

Nadere informatie

De fiscale aspecten van het pensioenakkoord: het is lastiger dan het lijkt. Workshop 9 mei 2012

De fiscale aspecten van het pensioenakkoord: het is lastiger dan het lijkt. Workshop 9 mei 2012 De fiscale aspecten van het pensioenakkoord: het is lastiger dan het lijkt Workshop 9 mei 2012 Programma De aanleiding en het pensioenakkoord op hoofdlijnen Aanpassingsmechanismes Fiscale pensioenkader

Nadere informatie

Update! WIJZIGINGEN PENSIOENREGELING PER 1 JANUARI 2015. bpfhibin.nl

Update! WIJZIGINGEN PENSIOENREGELING PER 1 JANUARI 2015. bpfhibin.nl Update! bpfhibin.nl stichting bedrijfstakpensioenfonds voor de handel in bouwmaterialen December 2014 Kunt u uw werknemers uitleggen wat er per 1 januari 2015 is veranderd aan hun pensioen? WIJZIGINGEN

Nadere informatie

Vragen oefenexamen Dukers & Baelemans

Vragen oefenexamen Dukers & Baelemans Vragen oefenexamen Dukers & Baelemans Kennisvraag: 1 Iris werkt als lerares economie bij een grote scholengemeenschap. Zij bouwt pensioen op bij het ABP. Zij wil wel eens wat anders en gaat bij een nieuwe

Nadere informatie

Fiscale aspecten pensioenmaatregelen

Fiscale aspecten pensioenmaatregelen www.pwc.nl Fiscale aspecten pensioenmaatregelen regeerakkoord Studiebijeenkomst Vereniging voor Pensioenrecht 21 november 2012 Agenda 1. Aanleiding 2. Ontwikkelingen wet- en regelgeving pensioen 3. Wet

Nadere informatie

KNMP districtsbijeenkomst

KNMP districtsbijeenkomst KNMP districtsbijeenkomst november 2017 Presentatie BPOA Inhoudsopgave 2 Hoe ziet de pensioenregeling eruit? U bouwt pensioen op over het salaris (maximaal 77.854) franchise ( 13.123) = de pensioengrondslag

Nadere informatie

Ballast Nedam Pensioenfonds. Deelnemersvergadering. Theo Bruijninckx 22 september 2004

Ballast Nedam Pensioenfonds. Deelnemersvergadering. Theo Bruijninckx 22 september 2004 Ballast Nedam Pensioenfonds Deelnemersvergadering Theo Bruijninckx 22 september 2004 Onderwerpen Agendapunt 4: Jaarverslag 2003 Overzicht 2003 Herstelplan 2002 Agendapunt 6: Wijziging bijsparen Agendapunt

Nadere informatie

Een nieuwe pensioenregeling

Een nieuwe pensioenregeling Een nieuwe pensioenregeling Agenda Stand van zaken financiële situatie Pensioen in het kort Waarom is de pensioenregeling veranderd? Wat is er veranderd? Stand van zaken financiële situatie Dekkingsgraad?

Nadere informatie

Allianz Pensioen Wel degelijk. Factsheet 2014

Allianz Pensioen Wel degelijk. Factsheet 2014 Allianz Pensioen Wel degelijk Factsheet 2014 Allianz Pensioen Wel degelijk Het Allianz Pensioen staat voor gemak, deskundigheid en betaalbaarheid. Drie overtuigende argumenten om voor een pensioen en pensioenaanbieder

Nadere informatie

Informatiebijeenkomst voor aangesloten werkgevers. April 2012

Informatiebijeenkomst voor aangesloten werkgevers. April 2012 Informatiebijeenkomst voor aangesloten werkgevers April 2012 Agenda Kenmerken SPNG Aanleiding Uitgangspunten en ondernomen stappen Wijzigingen in de regeling en premie Intermezzo: de pensioendriehoek Stappen

Nadere informatie

Wet Witteveen 2015 voor IBondernemers

Wet Witteveen 2015 voor IBondernemers Wet Witteveen 2015 voor IBondernemers Rogier van den Heuvel Met ingang van 1 januari wordt de Wet verlaging maximumopbouw- en premiepercentages pensioen en maximering pensioengevend inkomen ("Wet Witteveen

Nadere informatie

Allianz Netto Pensioen. Factsheet november 2014

Allianz Netto Pensioen. Factsheet november 2014 Allianz Netto Pensioen Factsheet november 2014 Allianz Netto Pensioen Per 1 januari 2015 gelden andere regels voor de opbouw van pensioen. Zo zijn de opbouwpercentages voor ouderdoms-, partner- en wezenpensioen

Nadere informatie

pensions employee benefits tax financial planning Anders denken over pensioen

pensions employee benefits tax financial planning Anders denken over pensioen pensions employee benefits tax financial planning Anders denken over pensioen Schiphol, 15 november 2012 Uw inleiders mr. Judith Schulp, advocaat arbeidsrecht partner mr. Jan-Olivier Kuijkhoven, pensioenfiscalist

Nadere informatie

Aanpassing pensioenregeling een must. Presentatie: Marcel Brussee / voorzitter SPH Kees Lekkerkerker / directeur HRM

Aanpassing pensioenregeling een must. Presentatie: Marcel Brussee / voorzitter SPH Kees Lekkerkerker / directeur HRM Aanpassing pensioenregeling een must Presentatie: Marcel Brussee / voorzitter SPH Kees Lekkerkerker / directeur HRM 1 Aanpassing pensioenregeling een must Inhoud Marcel Brussee: Achtergrond wijzigingen

Nadere informatie

Eerste Kamer der Staten-Generaal

Eerste Kamer der Staten-Generaal Eerste Kamer der Staten-Generaal 1 Vergaderjaar 2003 2004 28 170 Gelijke behandeling op grond van leeftijd bij arbeid, beroep en beroepsonderwijs (Wet gelijke behandeling op grond van leeftijd bij de arbeid)

Nadere informatie

Staatsblad van het Koninkrijk der Nederlanden

Staatsblad van het Koninkrijk der Nederlanden Staatsblad van het Koninkrijk der Nederlanden Jaargang 2004 30 Wet van 17 december 2003, houdende gelijke behandeling op grond van leeftijd bij arbeid, beroep en beroepsonderwijs (Wet gelijke behandeling

Nadere informatie

Pensioenwet - Tijdsevenredigheid

Pensioenwet - Tijdsevenredigheid Nieuwsbrief juni 2007, Jaargang 2 - vol. 6 Pensioenwet - Tijdsevenredigheid Op grond van artikel 17 Pensioenwet geldt in het kader van een uitkeringsovereenkomst en een kapitaalovereenkomst dus niet bij

Nadere informatie

Aftrek vrijwillige pensioenpremie zelfstandige ondernemer

Aftrek vrijwillige pensioenpremie zelfstandige ondernemer Aftrek vrijwillige pensioenpremie zelfstandige ondernemer Inleiding Dit memo bevat de argumenten voor de fiscale aftrek van de premie betreffende het vrijwillige gedeelte van een beroepspensioenregeling

Nadere informatie

BLAUWDRUK VOOR EEN TRANSPARANT, UITVOERBAAR EN TOEKOMSTBESTENDIG PENSIOENSTELSEL; POSITION PAPER AEGON NEDERLAND

BLAUWDRUK VOOR EEN TRANSPARANT, UITVOERBAAR EN TOEKOMSTBESTENDIG PENSIOENSTELSEL; POSITION PAPER AEGON NEDERLAND BLAUWDRUK VOOR EEN TRANSPARANT, UITVOERBAAR EN TOEKOMSTBESTENDIG PENSIOENSTELSEL; POSITION PAPER AEGON NEDERLAND I. Inleiding Al geruime tijd discussiëren we in Nederland over de toekomst van ons pensioenstelsel.

Nadere informatie

PENSIOEN: WELKE WIJZIGINGEN KOMEN ER AAN? Oktober 2013

PENSIOEN: WELKE WIJZIGINGEN KOMEN ER AAN? Oktober 2013 PENSIOEN: WELKE WIJZIGINGEN KOMEN ER AAN? Oktober 2013 Wie beslist? Werkgever & werknemers spreken nieuwe regeling af Pensioenfonds voert de regeling uit bestuurslid 2 Waar gaan we het over hebben? 1.

Nadere informatie

Fiscale hervorming pensioenopbouw 2015

Fiscale hervorming pensioenopbouw 2015 Fiscale hervorming pensioenopbouw 2015 De parlementaire behandeling van de fiscale hervorming van de pensioenen is afgerond. Op dinsdag 27 mei is de Eerste Kamer in meerderheid akkoord gegaan met de plannen

Nadere informatie