BEROEPSAANSPRAKELIJKHEID IN DE GENEESKUNDE EN IN DE DIERGENEESKUNDE: EEN BE KNOP TE VER GE LIJ KING

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "BEROEPSAANSPRAKELIJKHEID IN DE GENEESKUNDE EN IN DE DIERGENEESKUNDE: EEN BE KNOP TE VER GE LIJ KING"

Transcriptie

1 Vlaams Dier ge nees kun dig Tijd schrift, 2006, 75, The ma: be roeps aan spra ke lijk heid van de die ren arts 348 BEROEPSAANSPRAKELIJKHEID IN DE GENEESKUNDE EN IN DE DIERGENEESKUNDE: EEN BE KNOP TE VER GE LIJ KING H. Claas sens 1, S. De Vlieg her 2 1 Cen trum Ver ze ke rings we ten schap, KULeu ven, Tien se straat 41, B-3000 Leu ven 2 Vak groep Voort plan ting, Ver los kun de en Be drijfs dier ge nees kun de, Fa cul teit Dier ge nees kun de, UGent, Sa lis bu ry laan 133, B-9820 Me rel be ke Sar ne.de vlieg her@ugent.be SAMENVATTING In dit artikel wordt eerst aandacht geschonken aan enkele algemene evoluties in onze samenleving. Vervol - gens wordt even stil ge staan bij enk ele meer spe ci fie ke evo lu ties in de we reld van de hu ma ne ge nees kun de en van de diergeneeskunde. Er wordt ook aandacht besteed aan de beoordeling van de aansprakelijkheid van allerlei beroepsbeoefenaars, waarbij ook het (al of niet) optreden van de betrokken aansprakelijkheidsverzekeringen meer dan eens een be lang rij ke, vaak zelfs de ter mi ne ren de, rol speelt. Daar na wordt stil ge staan bij enk ele voor de toekomst te verwachten evoluties betreffende de aansprakelijkheid en aansprakelijkheidsverzekeringen binnen de (dier)geneeskunde. ALGEMENE SITUERING De problematiek van de huidige en toekomstige aansprakelijkheidsregeling en -praktijken, in het bijzonder op het ge bied van de (dier)ge nees kun de, hangt sa men met een aantal meer algemene, maatschappelijke ver - schijn se len of evo lu ties. Is de im pact daar van op de hier behandelde problematiek misschien nog niet zo direct evi dent, dan zal toch vrij snel blij ken dat die im pact wel en zelfs steeds duidelijker aanwezig is. Alge me ne maat schap pe lij ke evo lu ties Verschillende ingrijpende evoluties rond de inhoud, impact en perceptie van aansprakelijkheid en schadevergoe ding zijn dui de lijk al lang er dan van daag aan de gang. Er zijn voor eerst evo lu ties in de ge dach ten of op vat ting en van de sa men le ving, de maat schap pij, over de be na de - ring van allerlei problemen of situaties, inclusief over aansprakelijkheid en schadevergoeding: wie schade lijdt - wat dat nu ook moge be te ke nen (in clu sief bij voor beeld pijn en smar ten of mo re le scha de bij het ver lies van een troe tel huis dier) - wil en moet nu steeds, di rect en ze ker vergoed worden door een andere: de sociale zekerheid bij scha de aan de mens, één of an de re ver ze ke ring bij al ler lei lichamelijke, materiële of andere schade, de gemeenschap bij natuurrampen Er zijn ook algemene evoluties merkbaar binnen allerlei wettelijke bepalingen of regelingen. Als voorbeeld kan worden verwezen naar de beter beschermde patiënten en hun pa ti ëntenrechten (Bal tha zar, 2004), de be ter be scherm - de die ren en hun wel zijn (Ano niem, 1986; Ano niem, 1993) en de be ter be scherm de po si tie of rech ten van mens en dier op het ge bied van me di sche of ge nees kun di ge ex pe - rimenten (Anoniem, 2004a; Vansweevelt, 2005). We vermelden ook de beter beschermde consumenten en hun consumentenrechten. Zo bestaat nu de verplichte vergoeding op objectieve basis en zonder het begaan van een fout van scha de ver oor zaakt door al ler lei pro duc ten met gebreken, inclusief medische of geneeskundige producten. Andere voorbeelden zijn de betere bescherming van de zwak ke weg ge brui kers door de WAM-ver ze ke - raar (Wettelijke Aansprakelijkheidsverzekering Motor - voertuigen) van elk bij een verkeersongeval betrokken motorrijtuig, de bescherming van slachtoffers van brand en ontploffingen in of bij openbare inrichtingen door de wettelijke aansprakelijkheidsverzekeraar van de exploi - tant van de be trok ken in rich ting (denk en we aan het Swi - telhotel en de luchtvaartshow in Oostende). Er be staan ten slot te ook evo lu ties in al ler lei, al of niet kunstmatig gecreëerde of aangemoedigde verwachtingen, maar ook in de be na de ring van al ler lei, al of niet re ële of prangende problemen en geschillen tussen burgers onderling, tussen burgers en beroepsbeoefenaars, tussen bur gers en over he den. Het valt op dat er in onze sa men le -

2 Vlaams Dier ge nees kun dig Tijd schrift, 2006, ving steeds meer gerechtelijke stappen ondernomen en pro ce du res ge start wor den, zo dat er als het ware spra ke is van een soort ju ri di se ren of zelfs ju di ce ren van onze leef - we reld met be roep op ge recht of recht bank voor al les en nog wat. Bijzonder sprekende voorbeelden hiervan wor den, de jong ste tijd voor al, ge le verd door de aan tas - ting van het leef mi lieu of meer in het al ge meen van de le - venskwaliteit, bijvoorbeeld door lawaai of andere hinder. Denk maar aan de pro ble ma tiek van nacht vluch ten bij de luchthaven van Zaventem, naast fenomenen zoals de steeds verdergaande medicalisering met beroep op de gespecialiseerde geneeskunde, inclusief voor allerlei, al of niet medisch noodzakelijke, correcties en verbetering en Meer dan eens mondt deze evo lu tie uit in een aanzienlijke gerechtelijke achterstand. Meer spe ci fie ke evo lu ties be tref fen de aan spra ke - lijk heid en scha de ver goe ding Bij zon de re aan dacht kan en moet zelfs gaan naar enk ele recente ingrijpende, zelfs alarmerende en angstwekkende evo lu ties. Het gaat meer be paald over evo lu ties in al - lerlei bestaande regelingen en praktijken inzake aansprakelijkheid in het algemeen maar ook aansprakelijkheid in de humane en andere geneeskunden in het bijzonder. Hoe kon het zo ver ko men? Patiënten, zoals overigens alle andere consumenten of cli ënten, zijn of wor den steeds min der mee gaand. Ze wor - den mon di ger of as ser tie ver mede door de ac tie ve bij - stand en het ac tie ve op tre den van zie ken fond sen - met of zonder eigenbelang - in de humane geneeskunde bij aller lei klach ten. We mer ken in dat ka der ook de steun op van ver ze ke raars, voor al op het ge bied van rechts bij stand voor ge zin en be drijf, bij al ler lei scha de, klach ten en an de re aanspraken; ook allerlei verenigingen of organisaties (voor patiënten en andere consumenten, inzake dierenbescherming en dierenrechten zoals A.L.F., Gaia, allerlei zelfhulpgroepen ) bie den he den ten da ge heel wat steun. Nu be staan zelfs ook al handelaars in vergoeding (schadevergoedingskantoren). Media van allerlei tendensen of niveaus met allerlei bijbedoelingen, zoals de kijk-, luister- of lezerscijfers hoog hou den, to nen steeds meer be lang stel ling en rui men steeds meer plaats in voor al ler lei (me di sche en an de re) raad ge ving en en ru brie ken ten be hoe ve van mens en dier, maar ook voor allerlei problemen, verzuchtingen, klachten van patiënten zoals voor andere cliënten of consumenten reeds ge beurt. Als zeer re cent maar toch wel erg spre kend voor beeld bij dit en het vol gen de item kan wor den ver - we zen naar Ano niem (2005). De we reld van de (dier)ge nees kun de is zelf ook steeds meer in be we ging: er zijn steeds meer (jonge, min der er va - ren, concurrerende) (dieren)artsen en andere beoefenaars van de humane geneeskunde respectievelijk van de diergeneeskunde en er worden steeds technischere behandelingen uit ge voerd en dit ter wijl de op vat ting en toe pas - sing van collegialiteit en plichtenleer of deontologie in de onderlinge relaties ook overduidelijk en steeds meer in evolutie zijn. Hoven en rechtbanken, waarop overigens steeds meer be roep wordt ge daan zo als reeds hier bo ven ver meld, to nen zich wel eens meer mee gaand met of heb ben al les zins meer aandacht voor allerlei schadelijders of klagers. Ten slot te to nen ook de po li tie ke over heid en de be leids - makers meer en meer belangstelling of daadwerkelijk begrip voor pa ti ëntenrechten, zo als ook voor an de re con - sumentenrechten al gebeurt. Zij spreken alleszins steeds meer over en wer ken soms zelfs reeds aan al ler lei (nood - zakelijke) ingrijpende hervormingsvoorstellen, alleszins al met betrekking tot de aansprakelijkheid of schadevergoe ding in de hu ma ne ge nees kun de (zie ook verd er). Concrete beoordeling betreffende aansprakelijk - heid De con cre te be oor de ling van elke ge zoch te of in het gedrang komende aansprakelijkheid gebeurt in de praktijk steeds door anderen, veelal buitenstaanders, maar ook steeds post fac tum of ex-post, met an de re woor den, na het ge beu ren. Con creet houdt dit in dat de be oor de ling gebeurt na behandeling, na operatie, na verwikkelingen, na incidenten of accidenten, na geschillen... Alle informatie kan worden verzameld en de beoordelingstijd is on be perkt. Hier bij is het ge ven van kri tiek steeds erg ge - makkelijk. De beoordeling moet tevens worden bekeken tegen de huidige maatschappelijke achtergrond (zie hierboven). Eigenlijk zou een gelijkaardige beoordeling steeds door elke be trok ke ne, het liefst met des kun di ge bij stand van bijvoorbeeld degelijke verzekeringsadviseurs, moeten ge beu ren op voor hand of ex-ante, met an de re woor den: vóór elke be twis ting of vóór elk ge schil. Elke be trok ke ne zou daarbij alleszins steeds alle mogelijke elementen cor - rect moeten incalculeren. Hij moet al het voorzienbare ook voor zien en re ke ning hou den met alle daar aan ver - bonden aspecten tot en met alle preventieaspecten en dit on der meer in het licht van bij voor beeld de zo ge noem de predictieve geneeskunde (voornamelijk in de humane be na de ring) of meer in het al ge meen van het zo ge naam - de voorzorgsbeginsel of principe de précaution. Hij dient daar bij ook re ke ning te hou den met de stand en evo - lu tie van de we ten schap, met de ver eis te (bij)scho ling of (bij)vorming Het is reeds dui de lijk ge ble ken dat de mees te zo wel nieuwe als oudere rechtsregels inzake aansprakelijkheid, ook in ver band met de dier ge nees kun de, steeds va -

3 350 Vlaams Diergeneeskundig Tijdschrift, 2006, 75 ker streng er wor den toe ge past. Dit is ze ker zo met be trek - king tot de be oor de ling van wat al dan niet als een fout (even tu eel als een on recht ma ti ge daad) in hoof de van de beoefenaars van de (dier)geneeskunde moet worden beschouwd: de toet sing aan het ter za ke al ge meen gel dend criterium van de zogenaamde goede huisvader of huismoe der (hier meer con creet de goe de, zorg za me be oe fe - naar van de (dier)geneeskunde) gebeurt overwegend met een grotere strengheid; de aansprakelijkheid stoelt al lang er niet al leen meer op zwa re maar ook op lich te re fou ten, en dit in clu sief op ge nees kun dig, tech nisch of or - ganisatorisch vlak. Met betrekking tot de humane genees kun de kan wor den ver wacht dat de toe pas sing van de thans met zo veel woor den door de wet zelf er ken de en vastgelegde patiëntenrechten, voornamelijk dan inzake de (verleende, voorgelichte, bewezen) toestemming van de pa ti ënt bij deze toet sing een steeds gro te re im pact zal krij gen. We stip pen ook aan dat in de pa ti ën ten rechtenwet ook verschillende andere rechten van elke patiënt in de humane geneeskunde thans nadrukkelijk verankerd zijn, meer bepaald recht op kwaliteitsvolle gezondheidszorg, recht op vrije keu ze van een zorg ver strek ker, recht op een pa ti ëntendossier en op in za ge daar van, recht op res pect voor zijn in ti mi teit, recht op de neer leg ging en be han de - ling van klach ten bij een om buds dienst. Een der ge lij ke evolutie lijkt thans (nog) beduidend minder aanwezig of zelfs be dui dend min der te ver wach ten in de dier ge nees - kun de, hoe wel de za ken hier toch ook al in be we ging zijn. Het is ook dui de lijk dat al ler lei klach ten van pa ti ënten of hun rechthebbenden in de humane geneeskunde, voornamelijk dan met verwijzing naar zogenaamde (on)vrijwillige slagen en verwondingen, (steeds meer) aanleiding geven tot het optreden van strafrechtelijke overheden en de toepas sing van het straf recht. Ook dit as pect lijkt thans (nog) beduidend minder aanwezig of zelfs beduidend minder te verwachten in de diergeneeskunde, hoewel ook hier steeds meer aan dacht gaat naar bij voor beeld de zorg voor of de im pact op de volks ge zond heid. Meer in het al ge - meen wor den al les zins nu al door de me dia en de open ba - re opi nie, maar ook door de (zelfs ge rech te lij ke) over - heid, streng ere ei sen ge steld of op ge legd wan neer de volks ge zond heid (ernstig) in het ge drang kan ko men als ge volg van een min der zorg zaam op tre den van die ren art - sen, bij voor beeld op het ge bied van de toe die ning van ge - neesmiddelen, bij vleeskeuringen In de dagdagelijkse praktijk van zowel de humane geneeskunde als van de diergeneeskunde is er duidelijk sprake van een steeds verd er gaan de ver schui ving van de zo ge - naamde wettelijke of extracontractuele aansprakelijkheid naar de contractuele aansprakelijkheid, in het kader van een al dan niet schrif te lijk vast ge legd con tract of overeenkomst voor (dier)geneeskundige verzorging, (die - ren)ziekenhuisopname, enz. Enigszins gelijklopend is er spra ke van een steeds verd er gaan de ver schui ving van in - spannings- of middelenverbintenissen (waarbij de beroeps be oe fe naar er enk el toe ge hou den is, als een goe de, zorgzame beroepsbeoefenaar, zijn best te doen of met andere woorden de best aangewezen middelen aan te wenden), naar (steeds meer) resultaatsverbintenissen waarbij de beroepsbeoefenaar ertoe gehouden is een welbepaald resultaat te realiseren. Vast staat dat beide evoluties in de prak tijk een bij zon der zwa re im pact (kun nen) heb - ben, ze ker wat de be wijs last be treft: de fout moet dan niet langer worden bewezen door de schadelijder of zijn rechthebbende maar de beroepsbeoefenaar moet zelf bewij zen dat het be loof de re sul taat be reikt is en, zo niet, dat dit enk el te wij ten is aan over macht of aan een an de re dui - delijk externe oorzaak (De Vliegher et al., 2006). In de dagdagelijkse praktijk wordt de beoordeling van heel wat aansprakelijkheidsvraagstukken bijzonder sterk be ïn vloed door het al of niet op tre den van al ler lei aan spra - kelijkheidsverzekeraars maar ook van rechtsbijstandsver - zekeraars. Vooraf kan niet voldoende worden benadrukt dat elk con tract of elke po lis be tref fen de pri va te of par ti - culiere verzekeringen steeds een overeenkomst of con - tract is ge slo ten tus sen ener zijds een per soon (zo als hier een dierenarts of andere beroepsbeoefenaar) die (vooral) financiële veiligheid en zekerheid zoekt tegenover een aan tal ge va ren of risico s, het liefst on der de voord elig ste voorwaarden, en anderzijds een verzekeringsonderneming of ver ze ke raar die daar bij steeds winst na streeft, al dan niet met meer so ci a le of ten min ste cli ëntvriendelijke bekommernissen. Vanzelfsprekend kan dit met zich meebrengen dat de respectieve belangen niet (altijd) gelijklopend zijn, maar meer dan eens zelfs echt te geng esteld zijn. Een aantal aspecten of elementen van allerlei verzekerings aang ele gen he den wordt nu (al dan niet dwing end) ge - regeld door de wet of een ander overheidsinitiatief; andere as pec ten wor den (nog steeds) over ge la ten aan de (vrije) markt en de (goe de) wil van de par tij en die deel heb ben aan elke verzekeringsovereenkomst, al is het dan onder zeker toe zicht van de over heid, zo als recht bank en, maar ook on - der ei gen con tro le- en on der toe zicht van an de re over heids - diensten die zich bezig houden verzekeringen. Voor na me lijk op het ge bied van de scha de- of ver goe - dings re ge ling blij ken in de prak tijk (steeds meer) pro ble - men of moeilijkheden te rijzen tussen schadelijders, verzekerde beroepsbeoefenaars en verzekeraars. Heel vaak is dit on der meer het ge volg van het niet cor rect op vat ten en toe pas sen van het toch wel zeer dui de lijk, door de wet zelf (op de verzekeringsovereenkomst) vooropgesteld, onderscheid tussen enerzijds het (toegelaten) erkennen van feiten, anderzijds het (verboden) erkennen van aanspra-

4 Vlaams Dier ge nees kun dig Tijd schrift, 2006, kelijkheid. Om terzake ernstige conflicten of geschillen te voorkomen, is alleszins een (meer) serene benadering door elke betrokkene of belanghebbende absoluut noodzakelijk en dit bij voor keur in een open cli ëntvriendelijke en min ne - lijke benadering. Tot op heden wordt door si tu a ties in de prak tijk ge re geld aang etoond dat ver uit de mees te be - roepsbeoefenaars, inclusief in de (dier)geneeskunde, na het op tre den van één of an der in ci dent, in een eer ste be - we ging, be slist be reid zijn vast te stel len en te er ken nen dat er iets fout loopt ; in een ge lij kaar di ge eer ste be we - ging is ook de wederpartij (mogelijk schadelijder) overwegend bereid meegaand te streven naar efficiënte maatrege len om (verd ere) scha de te voor ko men of te be per ken, wat ove ri gens door de wet zelf wordt op ge legd. He laas wor den de za ken nog al te vaak on mid del lijk of te vlug ver - zwe gen, verd oe zeld of be twist en dit on der meer op al of niet uitdrukkelijk verzoek van betrokken aansprakelijkheidsverzekeraars of tenminste uit schrik voor de mogelijk negatieve reacties van diezelfde verzekeraars. Hierdoor wordt dan elke minnelijke benadering of regeling meer dan eens (volledig en definitief) onmogelijk. TE VERWACHTEN EVOLUTIES INZAKE AAN - SPRAKELIJKHEID EN AANSPRAKELIJKHEIDS - VERZEKERING Regelmatig worden indringende vragen gesteld omtrent al of niet aanwezige, realistische toekomstperspectieven voor allerlei beoefenaars van de humane geneeskunde en de diergeneeskunde. Hierbij wordt geregeld de vrees geuit dat een aan tal, thans al aan de gang zijn de of nog te ver wach ten evoluties zal leiden tot Amerikaanse toestanden, waardoor het (sereen) beoefenen van de (dier)geneeskunde zo goed als on mo ge lijk wordt of al les zins kan wor den. Twee vra gen als uit gangs punt Al wie de evolutie inzake aansprakelijkheid in de genees kun de (voor men sen of voor die ren) van dicht bij volgt, wordt vrij ge re geld ge con fron teerd met een dub - bele vraag: 1. Blijven alle nodige aansprakelijkheidsverzekeringen in de humane geneeskunde alsook in de dierge nees kun de be taal baar? Is dit ook zo voor (alle) art sen met al hun gebruikelijke activiteiten zoals die vandaag maar ook in de (na bije) toe komst al of niet (zul len) wor den beoefend? 2. Blijft er terzake een voldoende betrouwbaar verzekeringsaanbod aanwezig op de (Belgische) private of particuliere verzekeringsmarkt? Is dit ook zo bij een verder streven van de meeste verzekeringsondernemingen naar (nog meer) rentabiliteit, met de erbijhorende risico - segmentatie en steeds strengere acceptatie of selectie bij het slui ten van ver ze ke ring en maar on der meer ook na het optreden van één of meer schadegevallen? Naar snel le (r)evo lu ties en her vor ming en in de hu ma ne ge nees kun de? Steeds meer weer klink en op dit ge bied in dring en de vra - gen, zo als zijn verd ere, ing rij pen de evo lu ties of zelfs re vo - luties of alleszins hervormingen opportuun, aangewezen of nood za ke lijk? De bij ko men de vraag is dan:"wie staat open voor en wat brengt het toe pas sen van een zo ge naam de no fault of foutloze vergoedingsregeling (al of niet met maximumbedragen) voor abnormale schade als gevolg van therapeutische ongevallen?" Er is op dit ge bied al lang er dan van daag be we ging in de ge dach ten, de woor den, de ge schrif ten, en mis schien bin nenk ort ook in de prak tijk in de ver on der stel ling dat gedachten, woorden en geschriften deelnemen aan de realiteit). In het ver le den kwa men er reeds al ler lei voor stel - len van tal van mi nis ters en an de re in stan ties, op ba sis van voornamelijk academische denkoefeningen met uitvoerige besprekingen in allerlei interkabinetten en andere werkgroepen (Vansweevelt, 2000). Er is nu zelfs een uit druk ke lij ke be lof te van de thans zittende regering (Verhofstadt II, regeerakkoord 2003) om een re ge ling in te voe ren voor de dek king van uit zon - derlijke schadegevallen in de gezondheidszorg. Het Fede raal Ken nis cen trum werd reeds in ok to ber 2003 be last met een on der zoek naar de no di ge ge ge vens voor de eva - lu a tie van de fi nan ci ële weer slag van een nieu we re ge - ling. Zeer kort sa meng evat blijkt uit een lij vig dub bel rap - port van dit cen trum (Ansoms et al., 2004; Den uit et al., 2005) dat een grond i ge her vor ming al vast zou (kun nen) lei den tot ong eveer tien maal meer aan spra ken op ver goe - ding wegens therapeutische ongevallen. In de kamer van volksvertegenwoordigers, commissie voor volksgezondheid, werd in januari 2004 een uitgebreide hoorzitting georganiseerd over therapeutische risico s en medische aansprakelijkheid (Anonymus, 2004c) met vrij uitvoerige uiteenzettingen van deskundigen en belanghebbenden, met gedachtewisselingen en beloftebesluiten door minister Rudy Demotte. De be slis sen de vraag blijft nu al les zins of een ing rij - pen de her vor ming al dan niet mo ge lijk is, be taal baar zal zijn en er ook ef fec tief zal ko men. Wat nu in de dier ge nees kun de? Vragen naar mogelijke of noodzakelijke, ingrijpende dan wel meer beperkte, hervormingen in aansprakelijkheidsregelingen en verzekeringen met betrekking tot de dier ge nees kun de klink en tot nu toe min der luid, al zijn ze mis schien toch wel meer dan eens la tent aan we zig. De media besteden wel geregeld aandacht aan medische ongevallen, blunders en fouten, ziekenhuisinfecties en dergelijke in de humane geneeskunde, ook wanneer er daar bij he le maal geen spra ke is van een ware epi de mie of

5 352 Vlaams Diergeneeskundig Tijdschrift, 2006, 75 (al ge me ne) ramp en er enk el één of meer in di vi du en of gezinnen getroffen worden. Met betrekking tot de diergeneeskunde besteden diezelfde media, tot nu toe althans, voornamelijk, zoniet uitsluitend, aandacht aan meer uitgebreide verschijnselen, zoals de vogelgriep of vroeger, de dolle koeienziekte (eventueel in relatie tot de ziekte van Creutzfeld Jacob), de dioxinecrisis en andere min of meer verspreide voedselvergiftigingen. Het valt wel op dat de me dia meer aan dacht bes te den zij het dan meer dan eens enk el als een fait di vers aan ge - ïsoleerde gevallen van ernstige verwaarlozing of mishandeling van dieren, alsook aan hormonenmisbruik of -zwen del, maar, tot nu toe al thans, zel den aan ge ïsoleerde gevallen van diergeneeskundige ongevallen, fouten of blun ders. De open vraag blijft dan toch wel of ing rij pen de of meer beperkte hervormingen of aanpassingen ook op het gebied van de diergeneeskunde, dwingend noodzakelijk of tenminste nuttig zouden zijn? VOORLOPIG BESLUIT Dag in dag uit moe ten die ren art sen, zo als ove ri gens alle artsen, beroepshalve blijven handelen en dus bijgevolg ook risico s blij ven ne men. Die risico s zijn wel licht des te gro ter wan neer het han de len be trek king heeft op le - ven de we zens waar van de ge zond heid, en meer dan eens zelfs het le ven, op het spel staan. In de hu ma ne ge nees kun de, veel meer nog dan in de diergeneeskunde, zijn er al langer evoluties gaande die vroeg of laat wellicht toch tot wetgevende initiatieven zul len of zelfs moe ten lei den. Het is daar bij van le vens be - lang dat dergelijke initiatieven steeds naar behoren worden voorafgegaan door grondige voorbereidingen, het liefst in nauw over leg met, maar ook met ac tie ve me de - wer king van, de daar bij be trok ken en dus be lang heb ben - de beroepsbeoefenaars Alhoewel de noodzaak of het nut van dergelijke diepgaande hervormingen niet meteen uitgeslo ten wordt, is er bij de voor be rei ding er van een be lang rij - ke taak weg ge legd voor de uni ver si tei ten, ook voor de orde der ge nees he ren en die der die ren art sen en niet in het minst voor (die ren)art sen die niet al leen ac tief in hun prak tijk be zig zijn maar ook na denk en over en het liefst zelfs be zig zijn met de (al dan niet ver ze ker de) toe komst van de (dier)geneeskunde. REFERENTIES Amsoms K., Ze gers P., Van Ingh D., Ava los se H., Cae y ers-d Hondt A.-M., Cor re mans B., Schoon jans C. (2004). Stu die naar de mogelijke kosten van een eventuele wijziging van de rechtsregels inzake medische aansprakelijkheid. Fase 1: Bepaling van de benodigde statistische gegevens om een volks ge zond heids be leid in te stel len in ver band met de me di - sche ongevallen en om een budgettaire evaluatie mogelijk te ma ken van een nieu we voor zie ning voor de ver goe ding van medische fouten en therapeutische risico s. KCE re ports 2A. ( Ano niem (1986). Wet van 14 au gus tus 1986 be tref fen de be - scher ming en wel zijn der die ren. Ano niem (1993). Ko nink lijk Bes luit van 14 no vem ber 1993 betreffende de bescherming van proefdieren. Ano niem (1995). Voor stel tot in voe ring van een no fault-sys - teem voor therapeutische ongevallen. Tijd schrift voor Ge - zondheidsrecht 2, Ano niem (2004a). Wet van 7 mei 2004 in za ke ex pe ri men ten op de menselijke persoon. Ano niem (2004b). Ko nink lijk Bes luit van 13 sep tem ber 2004, tot wij zi ging van het ko nink lijk be sluit van 14 no vem ber 1993 betreffende de bescherming van proefdieren, voor wat betreft de opleiding van personen die dierproeven uitvoeren, er aan mee wer ken of in staan voor de ver zor ging van proef die - ren. Ano niem (2004c). Ka mer, Do cu ment 51, 1052/001. ( - kamer.be/flwb/pdf/51/1207/51k pdf). Ano niem (2005). De be te re zie ken hui zen. Pei ling bij 600 art - sen. Test Ge zond heid 69, Bal tha zar T. (2004). De po ten ti ële im pact van de pa ti ën - tenrechtenwet op procedures inzake aansprakelijkheid van artsen en ziekenhuizen. In: Aansprakelijkheidsrecht, Vlaamse conferentie der Balie van Gent (ed.), Ma klu, Antwer pen Apeldoorn, Den uit M., Ma rechal X., Col son J.-P. (2005). Stu die naar de mogelijke kosten van een eventuele wijziging van de rechtsregels inzake medische aansprakelijkheid. Fase II : Ont - wikkeling van een actuarieel model en eerste schattingen. KCE re ports 16A. ( De Vlieg her S., Ver donck M., Claas sens H., de Kruif A. (2006). De beroepsaansprakelijkheid van de dierenarts: de wettelijke basis. Vlaams Diergeneeskundig Tijdschrift 75, Vansweevelt T. (2000). Rechtsvergelijkende aantekeningen bij de medische aansprakelijkheid: evolutie en hervorming. Tijdschrift voor Gezondheidsrecht 2, Vans wee velt T. (2005). De wet ex pe ri ment op de men se lij ke persoon: objectieve aansprakelijkheid en verzekering". Tijdschrift voor Gezondheidsrecht 2, 22-32

Vereniging. NFV Skandinavië Statuten en reglementen 2009

Vereniging. NFV Skandinavië Statuten en reglementen 2009 NF ë vi V Skandina Vereniging NFV Skandinavië Statuten en reglementen 2009 Vei ling re gle ment Skandinavië NFV Vereniging Arti kel 1 Inzend voor waar den a. Ma te ri aal kan, des ge wenst na voor over

Nadere informatie

Een HAN DEL S Pand kopen of huren?

Een HAN DEL S Pand kopen of huren? Een HAN DEL S Pand kopen of huren? 22 oktober 2016 00:00 Tekst: Ellen Cleeren Als u een zaak op richt, be kijkt u na tuur lijk wat de beste lo ca tie zou zijn. Droomt u van een ex clu sie ve kle ding -

Nadere informatie

rijksdienst voor sociale zekerheid

rijksdienst voor sociale zekerheid rijksdienst voor sociale zekerheid Studenten tewerkgesteld met een overeenkomst voor studenten: derde kwartaal 2011 rijksdienst voor sociale zekerheid Open ba re in stel ling van So ci a le Ze ker heid

Nadere informatie

Vereniging. NFV Skandinavië Statuten en reglementen 2009

Vereniging. NFV Skandinavië Statuten en reglementen 2009 NF ë vi V Skandina Vereniging NFV Skandinavië Statuten en reglementen 2009 Reg le ment rond zend ver keer Skandinavië NFV Vereniging Artikel 1 Algemene bepalingen a. Alle ar ti ke len in dit re gle ment,

Nadere informatie

Bij la ge 1 Ver keers bor den met om schrij ving

Bij la ge 1 Ver keers bor den met om schrij ving Bij la ge 1 Ver keers bor den met om schrij ving........................................................................ Snelheid A1 Maxi mum snel heid A2 Einde maxi mum snel heid A3 Maxi mum snel heid

Nadere informatie

Het register van akten van de burgerlijke stand

Het register van akten van de burgerlijke stand Het register van akten van de burgerlijke stand 91 door Hans Merckens Zo als ker ke lij ke re gis ters er voor ker ke lij ke aang if tes en voor het vast leg gen van de voor de kerk be lang rij ke za ken,

Nadere informatie

Fail lie te Take Eat Easy Had den ego moe ten op zij zet ten'

Fail lie te Take Eat Easy Had den ego moe ten op zij zet ten' Fail lie te Take Eat Easy Had den ego moe ten op zij zet ten' Adrien Roose zat de voor bije jaren op een rol ler coas ter. Samen met zijn zus en twee jeugd vrien den start te de van daag 29-ja ri ge han

Nadere informatie

Les 1 Inleiding / Pensioenen in de loonheffing

Les 1 Inleiding / Pensioenen in de loonheffing Deze schriftelijke cursus staat onder redactie van: Les 1 Inleiding / Pensioenen in de loonheffing Mr. J.J. Buijze CPL 2010 Fis caal up to Date bv Hoe wel ui ter ste zorg is be steed aan de cursus Fis

Nadere informatie

Mo na co Zien en Ster ven

Mo na co Zien en Ster ven Mo na co Zien en Ster ven Meer en meer Bel gi sche za ken men sen geven een ap par te ment in Mo na co op als thuis adres. Maar wonen ze er echt? De Tijd brengt de zon ni ge adres sen in kaart. Op val

Nadere informatie

Bo mar sund. Ton Steen bak kers

Bo mar sund. Ton Steen bak kers Ton Steen bak kers Bo mar sund Al eni ge ja ren heb ik in mijn bu reau la de wat schrijf sels lig gen die be trek king heb - ben op een en het zelf de on der werp: Bo - mar sund. Een on der werp wat me

Nadere informatie

INKIJKEXEMPLAAR. Ó œ j œ œ. œ œ. œ œ œ œ. œ J. œ œ. ?# œ œ œ œ œ œ œ. œ œ. œ œ œ œ œ Œ # œ j J. œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ

INKIJKEXEMPLAAR. Ó œ j œ œ. œ œ. œ œ œ œ. œ J. œ œ. ?# œ œ œ œ œ œ œ. œ œ. œ œ œ œ œ Œ # œ j J. œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ 41 10 Exit cue: Daar leeft Thomas. 2. Liz+Gina 10 Zorg dat e 10 54 58 D 10 Zorg dat Zorg dat Zorg dat al - le re-gels kent van dit groots ex per-i- ment, dan draag e i aan on-ze maat-schap- pi. Geen al

Nadere informatie

Burgerrechtelijke aansprakelijkheid. en verzekering. van/voor de (huis-)arts

Burgerrechtelijke aansprakelijkheid. en verzekering. van/voor de (huis-)arts Huisartsenkring Schelde & Leie Burgerrechtelijke aansprakelijkheid en verzekering van/voor de (huis-)arts een schetsmatig overzicht Prof. Hubert CLAASSENS Em. Hoogleraar K.U.Leuven CRIS - Centrum Verzekeringswetenschap

Nadere informatie

DE NIEU WE BEL GI SCHE WET GE VING OVER DE OPLEI DING EN PROEF DIER KUN DE: EEN VER GE LIJKING MET DE NE DER LAND SE WET- EN RE GEL GE VING

DE NIEU WE BEL GI SCHE WET GE VING OVER DE OPLEI DING EN PROEF DIER KUN DE: EEN VER GE LIJKING MET DE NE DER LAND SE WET- EN RE GEL GE VING Vlaams Dier ge nees kun dig Tijd schrift, 2005, 74, 330-339 Over zicht 330 DE NIEU WE BEL GI SCHE WET GE VING OVER DE OPLEI DING EN PROEF DIER KUN DE: EEN VER GE LIJKING MET DE NE DER LAND SE WET- EN RE

Nadere informatie

Nor ge ska ta lo gen 2014

Nor ge ska ta lo gen 2014 Ton Steen bak kers Nor ge ska ta lo gen 2014 Wat er te vin den is aan nieuw tjes en spe ci - a le ar ti ke len: - De post ze gels in kro nen-waar den met de beel te nis van Kong Haak on VII uit 1946. Dit

Nadere informatie

Gratis proefles. Schriftelijk studeren bij Fiscaal up to Date: de juiste keuze voor u? In deze proefles. Inschrijven of brochure downloaden?

Gratis proefles. Schriftelijk studeren bij Fiscaal up to Date: de juiste keuze voor u? In deze proefles. Inschrijven of brochure downloaden? Gratis proefles Schriftelijk studeren bij Fiscaal up to Date: de juiste keuze voor u? U wilt up-to-date blijven en tegelijkertijd uw kennis verbreden en verdiepen. Dan zit u goed bij Fiscaal up to Date.

Nadere informatie

Vereniging. NFV Skandinavië Statuten en reglementen 2009

Vereniging. NFV Skandinavië Statuten en reglementen 2009 NF ë vi V Skandina Vereniging NFV Skandinavië Statuten en reglementen 2009 NFV Skan di na vie Sta tu ten en re gle men ten Inhoud Statuten Huishoudelijk reglement re gle ment rond zend ver keer veilingregelent

Nadere informatie

INHOUD: ACTUEEL. SPECIAL Hoe gaat het anno 2011 met de VAR?... 16

INHOUD: ACTUEEL. SPECIAL Hoe gaat het anno 2011 met de VAR?... 16 REDACTIE: Mw. Mr. L. Porsius Inspec teur loon hef fing en, Bel as ting dienst te Amster dam Mr. C.F.M. Berkhout Senior wetgevingsjurist, ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid te Den Haag Mr.

Nadere informatie

rijksdienst voor sociale zekerheid

rijksdienst voor sociale zekerheid rijksdienst voor sociale zekerheid Gelijkgestelde periodes van de in de sociale zekerheid (RSZ) opgenomen werknemers voor de vier kwartalen van 2011 rijksdienst voor sociale zekerheid Openbare Instelling

Nadere informatie

INHOUD COLOFON. Redactie: W. v. Midlum - Lay out Bes tuur stichting OPS - eindredactie. Opla ge: 750 exem pla ren. issn: 1572-770X

INHOUD COLOFON. Redactie: W. v. Midlum - Lay out Bes tuur stichting OPS - eindredactie. Opla ge: 750 exem pla ren. issn: 1572-770X COLOFON Redactie: W. v. Midlum - Lay out Bes tuur stichting OPS - eindredactie Opla ge: 750 exem pla ren issn: 1572-770X Co py right: Arti ke len mo gen met naam en bron ver mel ding over ge no men wor

Nadere informatie

rijksdienst voor sociale zekerheid rijksdienst voor sociale zekerheid van de provinciale en plaatselijke overheidsdiensten

rijksdienst voor sociale zekerheid rijksdienst voor sociale zekerheid van de provinciale en plaatselijke overheidsdiensten rijksdienst voor sociale zekerheid rijksdienst voor sociale zekerheid van de provinciale en plaatselijke overheidsdiensten Studenten tewerkgesteld met een overeenkomst voor studenten: eerste kwartaal 2012

Nadere informatie

HOOFDARTIKEL. VERBINTENISSENRECHT mw mr. R. Bie ren brood spot, Nau tadu tilh N.V., Rotterdam mr. K.J. Krze min ski, Nau tadu tilh N.V.

HOOFDARTIKEL. VERBINTENISSENRECHT mw mr. R. Bie ren brood spot, Nau tadu tilh N.V., Rotterdam mr. K.J. Krze min ski, Nau tadu tilh N.V. 13 ja nu a ri 2011 Pa gi na 21 HOOFDARTIKEL VERBINTENISSENRECHT mw mr. R. Bie ren brood spot, Nau tadu tilh N.V., Rotterdam mr. K.J. Krze min ski, Nau tadu tilh N.V., Rot - ter dam Over schadebeperking

Nadere informatie

Les 1 Inleiding: wie is btw-ondernemer en actuele ontwikkelingen

Les 1 Inleiding: wie is btw-ondernemer en actuele ontwikkelingen Co ördinator: Prof. dr. R.N.G. van der Paardt Bel as ting ad vi seur bij Loy ens & Loeff N.V. en te vens hoog le raar be las ting recht aan de Eras mus Uni ver si teit Rot ter dam (Ca pa ci teits groep

Nadere informatie

Con clu sie van Advo caat-ge ne raal voor bo de van ar rest van de Hoge Raad?

Con clu sie van Advo caat-ge ne raal voor bo de van ar rest van de Hoge Raad? Con clu sie van Advo caat-ge ne raal voor bo de van ar rest van de Hoge Raad? Een on der zoek naar de voor spel len de waar de van ad vie zen van Advo ca ten-ge ne raal aan de be las ting ka mer van de

Nadere informatie

Een huis om in te wonen Een maatschappij met hart en ziel!

Een huis om in te wonen Een maatschappij met hart en ziel! Een huis om in te wonen Een maatschappij met hart en ziel! Verslag van de conferentie van het Christelijk-Sociaal Congres, 25 & 26 augustus 2010 te Doorn redactie: Wim Eikelboom Hans Groen Doorn: Stichting

Nadere informatie

Vlaams Dier ge nees kun dig Tijd schrift, 2006, 75, 187-195 Actu a li teit 187

Vlaams Dier ge nees kun dig Tijd schrift, 2006, 75, 187-195 Actu a li teit 187 Vlaams Dier ge nees kun dig Tijd schrift, 2006, 75, 187-195 Actu a li teit 187 PEILING NAAR DE BEROEPSACTIVITEITEN EN DE KWALITEIT VAN DE DIERGENEESKUNDIGE OPLEIDING BIJ RECENT AFGESTUDEERDE DIERENARTSEN

Nadere informatie

Herstel het vertrouwen

Herstel het vertrouwen Herstel het vertrouwen Verslag van de conferentie van het Christelijk-Sociaal Congres, 27 & 28 augustus 2009 te Doorn redactie: Wim Eikelboom Doorn: Stichting Christelijk-Sociaal Congres 2009 De congrescommissie

Nadere informatie

rijksdienst voor sociale zekerheid

rijksdienst voor sociale zekerheid rijksdienst voor sociale zekerheid Werknemers onderworpen aan de sociale zekerheid naar plaats van tewerkstelling: gegevens op 31 december 2006 gedecentraliseerde statistiek (arbeidsplaatsen) rijksdienst

Nadere informatie

Statistisch Bulletin. Centraal Bureau voor de Statistiek. Inhoud. Overige ge ge vens (Niet in dit Statistisch bulletin opgenomen)

Statistisch Bulletin. Centraal Bureau voor de Statistiek. Inhoud. Overige ge ge vens (Niet in dit Statistisch bulletin opgenomen) Centraal Bureau voor de Statistiek Statistisch Bulletin 57e jaar gang no. 42 / 25 oktober 2001 Inhoud Overige gegevens pag. 1 Arbeid Werkloosheidscijfers juli 2001 september 2001. pag. 2 Cao-lonen per

Nadere informatie

10. Zout is goed (Scheveningse kuren, een opera over 200 jaar badplaats)

10. Zout is goed (Scheveningse kuren, een opera over 200 jaar badplaats) 10. goed (Scheveningse kuren, een opera over 00 jaar badplaats) Moderato (q = 10) 6 L'istesso teo (q = q.) student Johan 6 8 Da-mes en he-ren ook, luis-ter goed naar wat ik u ver-tel! Is je 13 le-ven een

Nadere informatie

rijksdienst voor sociale zekerheid

rijksdienst voor sociale zekerheid rijksdienst voor sociale zekerheid Verminderingen v an de bijdragen voor sociale zekerheid voor het eerste kwartaal 2010: aantal betrokken werknemers en bud ge ttaire impact rijksdienst voor sociale zekerheid

Nadere informatie

rijksdienst voor sociale zekerheid

rijksdienst voor sociale zekerheid rijksdienst voor sociale zekerheid Verminderingen v an de bijdragen voor sociale zekerheid voor het tweede kwartaal 2010: aantal betrokken werknemers en bud ge ttaire impact rijksdienst voor sociale zekerheid

Nadere informatie

Getto s en pleinen. Verslag van het Christelijk-Sociaal Congres, augustus 2000 te Doorn. redactie: Hans Groen

Getto s en pleinen. Verslag van het Christelijk-Sociaal Congres, augustus 2000 te Doorn. redactie: Hans Groen 1 Getto s en pleinen Verslag van het Christelijk-Sociaal Congres, augustus 2000 te Doorn redactie: Hans Groen Amsterdam: HaGé-Uitgeverij / Doorn: Stichting Christelijk-Sociaal Congres 2000 Dit verslag

Nadere informatie

De Ver bon den Stad. Essays over de ste de lij ke om ge ving in de con text van Diversiteit en Mobiliteit. Met als mot to: door bloe ding

De Ver bon den Stad. Essays over de ste de lij ke om ge ving in de con text van Diversiteit en Mobiliteit. Met als mot to: door bloe ding De Ver bon den Stad Essays over de ste de lij ke om ge ving in de con text van Diversiteit en Mobiliteit CONCEPTVERSIE 11 maart 2015 Met als mot to: door bloe ding Luud Schim mel pen nink, Jaap van Till,

Nadere informatie

rijksdienst voor sociale zekerheid

rijksdienst voor sociale zekerheid rijksdienst voor sociale zekerheid Studenten tewerkgesteld met een overeenkomst voor studenten: tweede kwartaal 2010 rijksdienst voor sociale zekerheid Open ba re in stel ling van So ci a le Ze ker heid

Nadere informatie

Solidariteit in de global village Ons antwoord op diversiteit, Europeanisering en globalisering

Solidariteit in de global village Ons antwoord op diversiteit, Europeanisering en globalisering 1 Solidariteit in de global village Ons antwoord op diversiteit, Europeanisering en globalisering Verslag van de conferentie van het Christelijk-Sociaal Congres, 28 & 29 augustus 2008 te Doorn redactie:

Nadere informatie

rijksdienst voor sociale zekerheid

rijksdienst voor sociale zekerheid rijksdienst voor sociale zekerheid Studenten tewerkgesteld met een overeenkomst voor studenten: vierde kwartaal 2011 rijksdienst voor sociale zekerheid Open ba re in stel ling van So ci a le Ze ker heid

Nadere informatie

A 7 8. Dit is de stad van 't leed. Allegro Moderato q. = 63 SOPRANO ALTO TENOR BASS. Mm mp. Componist: Erika Budai Leuven, 12 januari 2014

A 7 8. Dit is de stad van 't leed. Allegro Moderato q. = 63 SOPRANO ALTO TENOR BASS. Mm mp. Componist: Erika Budai Leuven, 12 januari 2014 Tekst: Emile Verhaeren Vertaling: Frans Boenders SOPRANO A Dit is de stad van 't leed Allegro Moderato q. = 63 Coonist: Erika Budai Leuven, 1 januari 01 ALTO TENOR BASS 6 11 B q=63 16 Tra nen, kwel ling

Nadere informatie

NUMMER 18 9 oktober 2008

NUMMER 18 9 oktober 2008 NUMMER 18 9 oktober 2008 In het kort Berichten Be kend ma ken ge meen te be slui ten op in ter net vol staat Ne der land se over na me markt loopt vast WGA in stroom cij fers gro te werk ge vers 2007 NMa

Nadere informatie

De Ver bon den Stad, Luud Schim mel pen nink, Jaap van Till, Kyra Kui tert, Lu cia Lind ner, met Luc Sala

De Ver bon den Stad, Luud Schim mel pen nink, Jaap van Till, Kyra Kui tert, Lu cia Lind ner, met Luc Sala De Ver bon den Stad, Luud Schim mel pen nink, Jaap van Till, Kyra Kui tert, Lu cia Lind ner, met Luc Sala 2015 Mind lift Pu blis hers Hil ver sum NL Mind flift@gmail.com Omslag: To mas Sala Beeld ma te

Nadere informatie

Inhoud Jaarboekje. en Stichting Tamsarya. Co lo fon 2013-2014

Inhoud Jaarboekje. en Stichting Tamsarya. Co lo fon 2013-2014 december 2014 NIEUWS UIT NEPAL Co lo fon Re dac tie: Trees van Rij se wijk Ein dre dac tie: Mo ni que Phe ijf fer Ge ge vens van Stich ting Tam sa rya Nieu wen dam mer dijk 151 1025 LG Amster dam ING:

Nadere informatie

VERNIEUWING VAN DE OPLEIDING TOT DIERENARTS AAN DE UNIVERSITEIT GENT

VERNIEUWING VAN DE OPLEIDING TOT DIERENARTS AAN DE UNIVERSITEIT GENT Vlaams Dier ge nees kun dig Tijd schrift, 2007, 76, 2-9 Actu a li teit 2 VERNIEUWING VAN DE OPLEIDING TOT DIERENARTS AAN DE UNIVERSITEIT GENT P. Si moens 1, P. Deprez 2, A. de Kruif 3 1 Voor zit ter van

Nadere informatie

THEMANUMMER 29 mei 2008. Inhoud

THEMANUMMER 29 mei 2008. Inhoud THEMANUMMER 29 mei 2008 Duurzaam ondernemen Duur zaam on der ne men: doing things right Duur zaam on der ne men wint in toe ne men de mate ter - rein. Sta ke hol ders van de on der ne ming, zo als aan

Nadere informatie

rijksdienst voor sociale zekerheid

rijksdienst voor sociale zekerheid rijksdienst voor sociale zekerheid Verminderingen v an de bijdragen voor sociale zekerheid voor het tweede kwartaal 2011: aantal betrokken werknemers en bud ge ttaire impact rijksdienst voor sociale zekerheid

Nadere informatie

rijksdienst voor sociale zekerheid

rijksdienst voor sociale zekerheid rijksdienst voor sociale zekerheid Verminderingen v an de bijdragen voor sociale zekerheid voor het derde kwartaal 2011: aantal betrokken werknemers en bud ge ttaire impact rijksdienst voor sociale zekerheid

Nadere informatie

rijksdienst voor sociale zekerheid

rijksdienst voor sociale zekerheid rijksdienst voor sociale zekerheid Werknemers onderworpen aan de sociale zekerheid naar plaats van tewerkstelling: gegevens op 31 december 2010 gedecentraliseerde statistiek (arbeidsplaatsen) rijksdienst

Nadere informatie

Menselijkheid als maat

Menselijkheid als maat 1 Menselijkheid als maat Verslag van de conferentie van het Christelijk-Sociaal Congres, 26 augustus 2005 te Doorn met bijdragen van o.a. René Paas Karien van Gennip Maarten Verkerk André Rouvoet redactie:

Nadere informatie

rijksdienst voor sociale zekerheid rijksdienst voor sociale zekerheid van de provinciale en plaatselijke overheidsdiensten

rijksdienst voor sociale zekerheid rijksdienst voor sociale zekerheid van de provinciale en plaatselijke overheidsdiensten rijksdienst voor sociale zekerheid rijksdienst voor sociale zekerheid van de provinciale en plaatselijke overheidsdiensten Studenten tewerkgesteld met een overeenkomst voor studenten: eerste kwartaal 2012

Nadere informatie

rijksdienst voor sociale zekerheid

rijksdienst voor sociale zekerheid rijksdienst voor sociale zekerheid Verminderingen v an de bijdragen voor sociale zekerheid voor het derde kwartaal 2010: aantal betrokken werknemers en bud ge ttaire impact rijksdienst voor sociale zekerheid

Nadere informatie

Goed werk leveren: bezieling WAAR maken

Goed werk leveren: bezieling WAAR maken 1 Goed werk leveren: bezieling WAAR maken Verslag van de conferentie van het Christelijk-Sociaal Congres, 27 & 28 augustus 2004 te Doorn bijdragen van o.a. prof.dr. Hans Adriaansens dr. Erik Borgman prof.dr.

Nadere informatie

Les 10 De prak tijk: gro te en klei ne organisaties W. Schee pens

Les 10 De prak tijk: gro te en klei ne organisaties W. Schee pens Les 10 De prak tijk: gro te en klei ne organisaties W. Schee pens 1e edi tie 2007 EUROFORUM UITGEVERIJ BV Hoe wel ui ter ste zorg is be steed aan de leer gang Duur zaam ondernemen, aan vaardt de uit ge

Nadere informatie

rijksdienst voor sociale zekerheid

rijksdienst voor sociale zekerheid rijksdienst voor sociale zekerheid Verminderingen v an de bijdragen voor sociale zekerheid voor het vierde kwartaal 2010: aantal betrokken werknemers en bud ge ttaire impact rijksdienst voor sociale zekerheid

Nadere informatie

maart 2007 nr. 21 Nieuwe sportzaal in de Arcade klaar in 2008 Huisvesting in Roomburg

maart 2007 nr. 21 Nieuwe sportzaal in de Arcade klaar in 2008 Huisvesting in Roomburg maart 2007 nr. 21 Huisvesting in Roomburg Nieuwe sportzaal in de Arcade klaar in 2008 De eer ste paal voor de bouw van de bre de school Arca de werd woens dag om 12.00 uur door wet hou der Ger da van den

Nadere informatie

Schepping & Samenleving

Schepping & Samenleving Schepping & Samenleving Een duurzame relatie (tweede, gecorrigeerde, druk) redactie: Jan-Willem van den Braak Wim Eikelboom Hans Groen Doorn: Stichting Christelijk-Sociaal Congres 2011 i De cong res com

Nadere informatie

INFLUENZA BIJ VOGELS EN ZOOGDIEREN: HOE STERK IS DE DIERSOORTBARRIERE?

INFLUENZA BIJ VOGELS EN ZOOGDIEREN: HOE STERK IS DE DIERSOORTBARRIERE? Vlaams Dier ge nees kun dig Tijd schrift, 2005, 74, 394-402 Actu a li teit 394 INFLUENZA BIJ VOGELS EN ZOOGDIEREN: HOE STERK IS DE DIERSOORTBARRIERE? K. Van Reeth La bo ra to ri um voor Vi ro lo gie Fa

Nadere informatie

AutoCAD (LT) Symbolen CD 5e druk

AutoCAD (LT) Symbolen CD 5e druk i AutoCAD (LT) Symbolen CD 5e druk 25 november 2009 ii Inhoud 1 Installatie...3 1.1 Inleiding...................... 4 1.2 Stap 1: Setup.................... 8 1.3 Stap 2: Instellen map symbolen..........

Nadere informatie

Statistisch Bulletin. Centraal Bureau voor de Statistiek. Inhoud

Statistisch Bulletin. Centraal Bureau voor de Statistiek. Inhoud Centraal Bureau voor de Statistiek Statistisch Bulletin 57e jaar gang no. 44 / 8 no vem ber 2001 Inhoud Algemeen Maandplanning sociaal-economische kerncijfers. pag. 13 Arbeid Banen, loon en arbeidsduur

Nadere informatie

INSTROOMENQUÊTE VAN STUDENTEN VAN HET EERSTE JAAR BACHELOR IN DE DIERGENEESKUNDE VAN DE UNIVERSITEIT GENT: ANALYSE EN STUDIERESULTATEN

INSTROOMENQUÊTE VAN STUDENTEN VAN HET EERSTE JAAR BACHELOR IN DE DIERGENEESKUNDE VAN DE UNIVERSITEIT GENT: ANALYSE EN STUDIERESULTATEN Vlaams Dier ge nees kun dig Tijd schrift, 2006, 75, 401-407 Actu a li teit 401 INSTROOMENQUÊTE VAN STUDENTEN VAN HET EERSTE JAAR BACHELOR IN DE DIERGENEESKUNDE VAN DE UNIVERSITEIT GENT: ANALYSE EN STUDIERESULTATEN

Nadere informatie

Inhoud. Co lo fon. Stichting Tamsarya Activiteiten Re dac tie: Trees van Rij se wijk Ein dre dac tie: Mo ni que Phe ijf fer

Inhoud. Co lo fon. Stichting Tamsarya Activiteiten Re dac tie: Trees van Rij se wijk Ein dre dac tie: Mo ni que Phe ijf fer december 2017 NIEUWS UIT NEPAL Co lo fon Re dac tie: Trees van Rij se wijk Ein dre dac tie: Mo ni que Phe ijf fer Ge ge vens van Stich ting Tam sa rya Nieu wen dam mer dijk 151 1025 LG Amster dam ING:

Nadere informatie

NOE De betonbekisting. NOEboard. De hightech bekistingbeplating. Technische informatie. Stand: 03.2010

NOE De betonbekisting. NOEboard. De hightech bekistingbeplating. Technische informatie. Stand: 03.2010 NOE De betonbekisting NOEboard De hightech bekistingbeplating Technische informatie Stand: 03.2010 Technische informatie NOEboard innovatieve plaatopbouw NOEboard is een hightech bekistingbeplating die

Nadere informatie

Wat zijn waarden waard?

Wat zijn waarden waard? 1 Wat zijn waarden waard? Verslag van de conferentie van het Christelijk-Sociaal Congres, 29 augustus 2003 te Doorn bijdragen van o.a. Bert de Jong, Herman Kaiser, Kees Klop, Paul van Tongeren redactie

Nadere informatie

8. Samenstelling met tussenletters -e- of -en-

8. Samenstelling met tussenletters -e- of -en- Leidraad 76 8. Samenstelling met tussenletters -e- of -en- Een samenstelling* maken we doorgaans door twee of meer woorden aan elkaar vast te schrijven. Een deur die naar een kamer leidt waar het bad staat,

Nadere informatie

Stamboomonderzoek in het voetspoor van Napoleon

Stamboomonderzoek in het voetspoor van Napoleon Stamboomonderzoek in het voetspoor van Napoleon 61 door J.A. Paasman Het sys teem van re kru te ring en de mi li tai re ad mi ni stra tie in de Na po le on ti sche tijd bie den vele in te res san te aank

Nadere informatie

De Bel gi sche bi o tech be drij ven op de beurs ver lo ren dit jaar ge mid deld al

De Bel gi sche bi o tech be drij ven op de beurs ver lo ren dit jaar ge mid deld al NIEUWS MARKTEN MIJN TIJD t w Tour nee door de Brus sel se bi o tech De Bel gi sche bi o tech be drij ven op de beurs ver lo ren dit jaar ge mid deld al Page 1 of 10 15,6 pro cent, na een glans pres ta

Nadere informatie

Inventor Skeletmodeleren

Inventor Skeletmodeleren Inventor 717 21 Skeletmodeleren 718 Inventor 21.1 Inleiding 719 21.1 Inleiding Ontwerpen vanuit de samenstelling De meeste constructeurs ontwerpen vanuit de samenstelling. Als een onderdeel getekend is,

Nadere informatie

INHOUD COLOFON. Jaarverslag 2015

INHOUD COLOFON. Jaarverslag 2015 COLOFON Redactie: W. v. Midlum - Lay out Bes tuur stichting OPS - eindredactie Opla ge: 750 exem pla ren issn: 1572-770X Co py right: Arti ke len mo gen met naam en bron ver mel ding over ge no men wor

Nadere informatie

Installatiehandleiding Symbolen

Installatiehandleiding Symbolen i Installatiehandleiding Symbolen Voor AutoCAD Versie 7.0 juli, 2018 Laatste versie handleiding en film ii Inhoud 1 Installatie...3 1.1 Inleiding...................... 4 1.2 Stap 1: Setup....................

Nadere informatie

Inhoud jaar boek je Stichting Tamsarya Colofon. Re dac tie: Trees van Rij se wijk Ein dre dac tie: Mo ni que Phe ijf fer

Inhoud jaar boek je Stichting Tamsarya Colofon. Re dac tie: Trees van Rij se wijk Ein dre dac tie: Mo ni que Phe ijf fer 2018 NIEUWS UIT NEPAL Colofon Re dac tie: Trees van Rij se wijk Ein dre dac tie: Mo ni que Phe ijf fer Ge ge vens van Stich ting Tam sa rya Nieu wen dam mer dijk 151 1025 LG Amster dam ING: NL64 INGB 0000

Nadere informatie

Marco Borsato - De Meeste Dromen Zijn Bedrog

Marco Borsato - De Meeste Dromen Zijn Bedrog Mrco Borso - De Meese Dromen Zjn Berog Pno Srngs Meoe 4 4 4 4 j j j j e j e 6 o p o e p e o p nz s j j e j e o p 10 o p o e p e o p mz j j j j e j e 14 o p o p nz s j j o e p e o p e j e o p 18 mz pz pz

Nadere informatie

rijksdienst voor sociale zekerheid

rijksdienst voor sociale zekerheid rijksdienst voor sociale zekerheid Studenten tewerkgesteld met een overeenkomst voor studenten: eerste kwartaal 2006 rijksdienst voor sociale zekerheid Open ba re in stel ling van So ci a le Ze ker heid

Nadere informatie

UIT BRA KEN EN BE STRIJ DING VAN KLAS SIE KE VAR KENS PEST, MOND- EN KLAUW ZEER EN HOOG PA THO GE NE AVI AI RE IN FLU EN ZA IN DE EU RO PE SE UNIE

UIT BRA KEN EN BE STRIJ DING VAN KLAS SIE KE VAR KENS PEST, MOND- EN KLAUW ZEER EN HOOG PA THO GE NE AVI AI RE IN FLU EN ZA IN DE EU RO PE SE UNIE Vlaams Dier ge nees kun dig Tijd schrift, 2005, 74, 103-116 Over zicht 103 UIT BRA KEN EN BE STRIJ DING VAN KLAS SIE KE VAR KENS PEST, MOND- EN KLAUW ZEER EN HOOG PA THO GE NE AVI AI RE IN FLU EN ZA IN

Nadere informatie

Inhoud Jaarboekje Stichting Tamsarya Co lo fon. 3. Stichting Tamsarya bestaat 25 jaar! 4. Van het be stuur

Inhoud Jaarboekje Stichting Tamsarya Co lo fon. 3. Stichting Tamsarya bestaat 25 jaar! 4. Van het be stuur december 2012 NIEUWS UIT NEPAL Co lo fon Re dac tie: Trees van Rij se wijk Ein dre dac tie: Mo ni que Phe ijf fer Ge ge vens van Stich ting Tam sa rya Nieu wen dam mer dijk 151 1025 LG Amster dam Giro:

Nadere informatie

Sterven bij rampen. Complementaire hulpverlening bij massaal sterven

Sterven bij rampen. Complementaire hulpverlening bij massaal sterven Sterven bij rampen Complementaire hulpverlening bij massaal sterven Stich ting Sa men wer kings ver band Trau ma hulp ver le ning Ne der land STNL in sa men wer king met Ma rie ke de Vrij. Se lec tie van

Nadere informatie

CONTRACT VOOR DE VERPLICHTE BURGERRECHTELIJKE AANSPRAKELIJKHEIDSVERZEKERING INZAKE MOTORRIJTUIGEN

CONTRACT VOOR DE VERPLICHTE BURGERRECHTELIJKE AANSPRAKELIJKHEIDSVERZEKERING INZAKE MOTORRIJTUIGEN CONTRACT VOOR DE VERPLICHTE BURGERRECHTELIJKE AANSPRAKELIJKHEIDSVERZEKERING INZAKE MOTORRIJTUIGEN ALGEMENE VOORWAARDEN 21.26.109 Enkel de waarborgen die vermeld zijn in de bijzondere voorwaarden zijn van

Nadere informatie

Virtual Reality: Metafysische kermis - trac tie

Virtual Reality: Metafysische kermis - trac tie 1 Virtual Reality: Metafysische kermis - trac tie Ir. Luc H.D.J. Sala en John P. Bar low Her zie ne 4e druk en uit ga ve 1995 Uit ga ve 90 en 95: SALA Com mu ni ca ti ons GmbH Dus sel dorf BRD 1e Druk:

Nadere informatie

Inhoud Jaarboekje Stichting Tamsarya

Inhoud Jaarboekje Stichting Tamsarya september 2016 NIEUWS UIT NEPAL Co lo fon Re dac tie: Trees van Rij se wijk Ein dre dac tie: Mo ni que Phe ijf fer Ge ge vens van Stich ting Tam sa rya Nieu wen dam mer dijk 151 1025 LG Amster dam ING:

Nadere informatie

rijksdienst voor sociale zekerheid

rijksdienst voor sociale zekerheid rijksdienst voor sociale zekerheid Aangegeven bijdragen bij de RSZ met betrekking tot 2011 rijksdienst voor sociale zekerheid Openbare instelling van Sociale Zekerheid Aangegeven bijdragen bij de RSZ met

Nadere informatie

L i mb u r g s e L a n d m a r k s

L i mb u r g s e L a n d m a r k s L i mb u r g s e L a n d m a r k s P r o g r a m m a I n v e s t e r e n i n S t ed e n e n D o r p e n, l i j n 2 ; D e L i m b u r g s e I d e n t i t e i t v e r s i e 1. 0 D o c u m e n t h i s t o

Nadere informatie

Nieuwsbrief. Jaarthema Schooljaar Guido Gezellelaan 105, 9800 Deinze - tel

Nieuwsbrief. Jaarthema Schooljaar Guido Gezellelaan 105, 9800 Deinze - tel Nieuwsbrief Jaarthema 2018-2019 Schooljaar 2018-2019 Guido Gezellelaan 105, 9800 Deinze - tel. 09 386 13 76 Inhoud Het jaarthema............................... 1 Info voor nieuwe leerlingen.......................

Nadere informatie

GRO TE EN KLEI NE GE SCHIE DE NIS VAN DE IN FEC TIE ZIEK TEN EN MI CRO-OR GA NIS MEN. L on con naît bien mal une scien ce dont on ig no re l histoire

GRO TE EN KLEI NE GE SCHIE DE NIS VAN DE IN FEC TIE ZIEK TEN EN MI CRO-OR GA NIS MEN. L on con naît bien mal une scien ce dont on ig no re l histoire Vlaams Dier ge nees kun dig Tijd schrift, 2005, 74, 169-181 Uit het ver le den 169 GRO TE EN KLEI NE GE SCHIE DE NIS VAN DE IN FEC TIE ZIEK TEN EN MI CRO-OR GA NIS MEN J. Mai nil 1, E. De Graef 2 1 Dépar

Nadere informatie

Liedsuggesties. Lied 165 Heer, ik kom tot U Dit lofprijzingslied gaat ook over persoonlijke verandering en het leren van Gods wil.

Liedsuggesties. Lied 165 Heer, ik kom tot U Dit lofprijzingslied gaat ook over persoonlijke verandering en het leren van Gods wil. Liedsuggesties Lierenbunl Leger s Heils Lied 43 Voor al uw kind ren is min gebed Een lied waarin ook aandacht wordt gegeven aan kinren. Voor weg van discipelschap is kracht en levensmoed (couplet 1) nodig.

Nadere informatie

Nieuwsbrief. Schooljaar V.U.: Karla De Ruyck, Guido Gezellelaan 105, 9800 Deinze - tel

Nieuwsbrief. Schooljaar V.U.: Karla De Ruyck, Guido Gezellelaan 105, 9800 Deinze - tel Nieuwsbrief Schooljaar 2016-2017 V.U.: Karla De Ruyck, Guido Gezellelaan 105, 9800 Deinze - tel. 09 386 13 76 Inhoud Het jaarthema..........................................1 Info voor nieuwe leerlingen.......................

Nadere informatie

We werken met Gentle Teaching; met warmte en respect voor elkaar. Ieder mens wil zich veilig voelen en wil verbonden zijn met anderen.

We werken met Gentle Teaching; met warmte en respect voor elkaar. Ieder mens wil zich veilig voelen en wil verbonden zijn met anderen. Het p e ra r n e p w.zi s. kwaliteit bij cliëntversie en Samenvatting van het kwaliteitsrapport 2018 Zorg bij zideris Als je een verstandelijke beperking hebt, kun je bij Zideris wonen of meedoen aan dagactiviteiten.

Nadere informatie

rijksdienst voor sociale zekerheid

rijksdienst voor sociale zekerheid rijksdienst voor sociale zekerheid Werknemers onderworpen aan de sociale zekerheid naar plaats van tewerkstelling: gegevens op 31 december 2008 gedecentraliseerde statistiek (arbeidsplaatsen) rijksdienst

Nadere informatie

T I P S I N V U L L I N G E N H O O G T E T E G E N P R E S T A T I E S B O M +

T I P S I N V U L L I N G E N H O O G T E T E G E N P R E S T A T I E S B O M + T I P S I N V U L L I N G E N H O O G T E T E G E N P R E S T A T I E S B O M + A a n l e i d i n g I n d e St a t e nc o m m i s si e v o or R ui m t e e n G r o e n ( n u g e n o em d d e St at e n c

Nadere informatie

Cy ber spa ce: op weg naar de nieuwe rechtvaardigheid of juist to ta le wil le keur

Cy ber spa ce: op weg naar de nieuwe rechtvaardigheid of juist to ta le wil le keur Cy ber spa ce: op weg naar de nieuwe rechtvaardigheid of juist to ta le wil le keur Cliprecht, clic krecht, kli krecht, kliprecht, stre am recht De ont wik ke ling en van Cy ber spa ce, bin nen en bui

Nadere informatie

rijksdienst voor sociale zekerheid

rijksdienst voor sociale zekerheid rijksdienst voor sociale zekerheid Loontrekkende tewerkstelling (RSZ) voor het derde kwartaal 2008 rijksdienst voor sociale zekerheid Openbare Instelling van sociale zekerheid Loontrekkende tewerkstelling

Nadere informatie

Een gesprek met TG over de Man met het Gebit

Een gesprek met TG over de Man met het Gebit Een gesprek met TG over de Man met het Gebit Ti tus Rivas 1 Samenvatting De au teur voer de een fol low-up uit van de be faam de ca sus van de bij na-dood er va ring van de Man met het Gebit. Hij in ter

Nadere informatie

THEMANUMMER 18 juni 2009

THEMANUMMER 18 juni 2009 THEMANUMMER 18 juni 2009 Recessie!!! Na dat de in ter net zeep bel werd door ge prikt, kwa men we bij de boek houd schan de len Enron, Par ma lat en Ahold om ver vol gens te recht te ko men in een re ces

Nadere informatie

H O E D U U R I S L I M B U R G?

H O E D U U R I S L I M B U R G? H O E D U U R I S L I M B U R G? N AD E R E I N F O R M A T I E S T A T E N C O M M I S S I E S OV E R O N D E R AN D E R E A F V A L S T O F F E N H E F F I N G E N I N L I M B U R G 1 6 a u g u s t u

Nadere informatie

INHOUD COLOFON. Redactie: W. v. Midlum - Lay out Bes tuur ver. OPS - eindredactie. Opla ge: 950 exem pla ren. issn: 1572-770X

INHOUD COLOFON. Redactie: W. v. Midlum - Lay out Bes tuur ver. OPS - eindredactie. Opla ge: 950 exem pla ren. issn: 1572-770X COLOFON Redactie: W. v. Midlum - Lay out Bes tuur ver. OPS - eindredactie Opla ge: 950 exem pla ren issn: 1572-770X Co py right: Arti ke len mo gen met naam en bron ver mel ding over ge no men wor den.

Nadere informatie

rijksdienst voor sociale zekerheid

rijksdienst voor sociale zekerheid rijksdienst voor sociale zekerheid Verminderingen v an de bijdragen voor sociale zekerheid voor het vierde kwartaal 2011: aantal betrokken werknemers en budgettaire impact rijksdienst voor sociale zekerheid

Nadere informatie

De Leiderdorpsche Damclub nr 18, september 2001

De Leiderdorpsche Damclub nr 18, september 2001 De Leiderdorpsche Damclub nr 18, september 2001 Onder gro te be lang stel ling opende me vrouw Kol man-back bier, Wet hou - der Sport van de Gemeen te Lei der dorp, met een eer ste zet de ju bi leum -

Nadere informatie

Grafschriften uit de oudheid

Grafschriften uit de oudheid 1 3ous 39 Grchrin oudheid oor (SATB) Soranen Aln Tenoren Bn 1 q = 80 Er is een b Er is een Er is een Er is een b da d da d da d b da d ad ad ad ad door b door door door do b do do do dlik ta dlik ta dlik

Nadere informatie

Zien en zingen. Een bundel oude kinderliedjes

Zien en zingen. Een bundel oude kinderliedjes Zien en zingen. Een bundel oude kinderliedjes Hugo de Groot bron. Met illustraties van Corina. A.J.G. Strengholt, Amsterdam 1945 Zie voor verantwoording: http://www.dbnl.org/tekst/groo172zien01_01/colofon.php

Nadere informatie

Psalm 31. Driestemmig gemengd koor. Tekst: Joh. Eus. Voet Melodie: Louis Bourgeois, 1551 Bewerking: Roelof Elsinga (*1945) son. son. Gij, mijn.

Psalm 31. Driestemmig gemengd koor. Tekst: Joh. Eus. Voet Melodie: Louis Bourgeois, 1551 Bewerking: Roelof Elsinga (*1945) son. son. Gij, mijn. Psalm 31 Driestemmig gemengd koor Nr. 10.031.002 Tekst: Joh. Eus. Voet Melodie: Louis Bourgeois, 1551 Bewerking: Roelof Elsinga (*1945) Ky - ri - e e - - - lei - - - son, e - - - le - - - - - - i - son.

Nadere informatie

Inhoud. Woord voor af: de vier vor men van yo ga Dankbetuigingen Inleiding. de fi lo so fie van yo ga. me di ta tie en adem ha ling

Inhoud. Woord voor af: de vier vor men van yo ga Dankbetuigingen Inleiding. de fi lo so fie van yo ga. me di ta tie en adem ha ling Inhoud deel i 1 2 3 4 deel ii 5 6 deel iii 7 8 Woord voor af: de vier vor men van yo ga Dankbetuigingen Inleiding me di ta tie en adem ha ling Me dita tie: het tot rust bren gen van een woelige geest Bewegende

Nadere informatie

Bepaling toezichtvorm gemeente Simpelveld

Bepaling toezichtvorm gemeente Simpelveld Bepaling toezichtvorm 2008-2011 gemeente Simpelveld F i n a n c i e e l v e r d i e p i n g s o n d e r z o e k P r o v i n c i e L i m b u r g, j u n i 2 0 0 8 V e r d i e p i n g s o n d e r z o e k

Nadere informatie