Ontstaan van een emotionele bui

Maat: px

Weergave met pagina beginnen:

Download "Ontstaan van een emotionele bui"

Bernard Bosmans
5 jaren geleden
Aantal bezoeken:

1 Workshop Emotieregulatie van Marieke Schuppert (kinder- en jeugdpsychiater bij Accare in Groningen) Landelijke Contactdag , Stichting Gilles de la Tourette Ontstaan van een emotionele bui Emotionele buien kunnen zich geleidelijk of heel snel ontwikkelen. Sommigen voelen de bui al aankomen, anderen merken de bui pas als ze er al middenin zitten. Een bui kan op verschillende manieren ontstaan: De bui ontwikkelt zich geleidelijk: gevoelens worden langzaamaan steeds heftiger. Er is al een gevoelige stemming of geladenheid: er is dan niet veel nodig om een bui te laten ontstaan. De bui ontstaat plotseling naar aanleiding van een gebeurtenis. De bui lijkt uit het niets te komen. In een emotionele bui gebeurt er van alles tegelijkertijd: gedachten en gevoelens worden steeds sterker en beïnvloeden elkaar. Er zijn gedachten die gevoelens versterken en heftige gevoelens kunnen weer tot negatieve gedachten leiden. Ze kunnen elkaar zo opjagen, dat je uiteindelijk de controle over jezelf lijkt kwijt te raken. Het lijkt of je in een draaikolk terechtkomt, waarin je meegezogen wordt en waaruit je niet los kunt komen. Je zit als het ware gevangen en weet niet meer hoe je aan de situatie kunt ontsnappen. De fase van het eerste nare gevoel of van de eerste verontrustende gedachte tot de emotionele bui gaat soms zo razendsnel dat je niet eens meer weet wat de aanleiding was tot de bui. Naar een aanleiding zoeken versterkt de emoties vaak nog meer. Het is belangrijk om zo snel mogelijk te herkennen dat er een emotionele bui dreigt. Hoe eerder je dat in de gaten hebt hoe kleiner de kans is dat je door de draaikolk wordt meegezogen en hoe beter het mogelijk is om op tijd maatregelen te nemen om de schade zoveel mogelijk te beperken. De emotionele bui Voorbeeld Vanmorgen is het Jan niet gelukt op tijd van huis te vertrekken. Jan komt te laat op de jaarlijkse ontmoetingsdag van de Gilles de la Tourette- vereniging. Zijn gedachte: Nou mis ik de eerste lezing en ziet iedereen dat ik te laat ben. Zijn gevoel: boos, teleurgesteld. Hij denkt: Waarom was mijn vrouw zo aan het treuzelen. Als ze zich niet drie keer had omgekleed, waren we nu op tijd geweest. Hij wordt nog bozer en vanuit deze boosheid komen er nog meer gedachtes: Mijn vrouw heeft expres zo getreuzeld, ze zei gisteren nog dat ze eigenlijk niet zoveel zin had om mee te gaan. Ze moest ook nog zo nodig vanmorgen de vaatwasser uit ruimen, dat had ook best vanavond gekund.

2 Hij wordt steeds bozer en verdrietiger en de gedachtes worden steeds negatiever. Niemand houdt rekening met me, de hele Tourette-vereniging lacht me uit, het hoeft niet meer voor mij, ik heb er helemaal geen zin meer in. Als zijn zoon naar hem toe komt en hem vraagt of ze wel op tijd naar huis zullen gaan, haalt hij uit: Iedereen zit me op mijn huid, niemand houdt rekening met me, waarom laat niemand me met rust. Jan verliest volledig de controle over zijn gedrag en voelt zich steeds ellendiger. Zijn zoon snapt er niks van en stelt voor dan maar meteen naar huis te gaan. Jan voelt zich helemaal niet meer begrepen en het lukt hem niet meer zijn gedachten bij de interessante workshop te houden. Oefening: herkennen van een emotionele bui Beschrijf een emotionele bui die je kort geleden had. Waaraan kon je merken dat je een bui had? Wat voelde je en wat dacht je? Hoe ontstaat de bui meestal bij jou, plotseling of geleidelijker?... Wat doe je als je een bui hebt? Hoe gaat de bui over?...

3 Observeren van een bui Om te leren eerder te signaleren dat er een emotionele bui dreigt, is het belangrijk te kijken wat er met je gebeurt als je een bui hebt. Stel op het moment dat je een bui hebt vast hoe je emoties sterker worden en je gedachten steeds meer razen. Kijk in jezelf en om je heen. Blijf in het hier-en-nu. Neem de bui voor wat hij is zonder hem te veroordelen, denk bijvoorbeeld: Dit is dus mijn emotionele bui. Vaak maken mensen de vergissing om emoties als positief of negatief te bestempelen. Dat kan een enorm effect hebben op wat je vindt van jezelf. Je kunt je bijvoorbeeld zo schamen over het feit dat je verdrietig bent dat je jezelf daarom gaat afkeuren. Emoties hebben echter geen morele waarde. Ze zijn noch goed, noch slecht. Ze zijn gewoon wat ze zijn. Emoties geven informatie over hoe we van binnen reageren op iets. Door je van deze emoties bewust te zijn, kun je invloed krijgen op wat ze met je doen. De eerste stap daarbij is te registreren dat je een emotie hebt, maar zonder er een oordeel over te vellen. Duik niet in de oorzaak en veroordeel de emotie niet. Opdracht We gaan eens kijken hoe het is om met wat afstand naar je eigen situatie te kijken. Ga zo ontspannen mogelijk zitten en concentreer je even op een rustige ademhaling. Kijk dan de kamer rond en laat wat je ziet en wat je denkt gewoon op je afkomen, zonder een oordeel te vellen. Kijk eens naar de andere mensen in de groep, naar de muren, uit het raam. Probeer je bezig te houden met het hier en nu. Registreer nu eens hoe je je voelt en waar je aan denkt. Time-out Om te voorkomen dat een bui met je op de loop gaat kun je proberen zelf de controle te houden over je gedrag. Je kunt jezelf een time-out geven. Een timeout betekent dat je even een pas op de plaats maakt en jezelf de gelegenheid geeft een keuze te maken. Een time-out kan helpen de automatische koppeling tussen emotie en gedrag te onderbreken. Daardoor voel je je minder overgeleverd aan je emotionele bui. En zo geef je jezelf de mogelijkheid om te overwegen of het handig is om te doen wat je van plan bent. Als bijlage is een stappenplan (zie hieronder) bijgevoegd, waarin beschreven wordt hoe je in een bui kunt ingrijpen.

4 Stappenplan; keuzemomenten TIME-OUT Stap even uit de situatie Maak een pas op de plaats Realiseer je dat je een keuze hebt MAAK EEN KEUZE Zoek afleiding Bedenk helpende gedachten STEL VAST OF JE VOLDOENDE TOT RUST BENT GEKOMEN Zo nee, ga terug naar stap Zo ja, ga door naar stap BEDENK WAT JE NU GAAT DOEN De gevolgen van je bui aanpakken conflict bijleggen wonden verbinden. Je op de aanleiding richten Nu of later? Over gaan tot de orde van de dag

5 Bijlage: Lijst met ontspannende en prettige activiteiten 1. muziek luisteren 2. vrienden opzoeken 3. winkelen 4. ontspanningsoefeningen doen 5. een bad nemen 6. gaan zwemmen 7. iemand bellen 8. dansen 9. wandelen 10. dagdromen 11. eten 12. de stad in gaan 13. gaan werken 14. foto s inplakken 15. MSN/facebook 16. picknicken 17. naar de kapper gaan 18. schoonmaken 19. puzzelen 20. een lijst maken met dingen die je wilt doen 21. iemand een sms je sturen 22. koffie drinken 23. een strip lezen 24. je huisdier aaien 25. cadeautjes kopen 26. zingen 27. nieuws lezen op internet 28. fietsen 29. een gedicht of verhaal schrijven 30. een taart bakken 31. naar een feestje gaan 32. zonnebaden 33. joggen 34. schilderen 35. uitgaan 36. je laten masseren 37. computerspelletjes doen 38. een cadeautje voor iemand maken 39. de krant lezen 40. je omkleden 41. zoenen 42. naar een concert gaan 43. tv kijken 44. tuinieren 45. lezen 46. naar de film gaan 47. oppassen 48. muziek maken 49. iemand een massage geven

6 50. in je dagboek schrijven 51. een sturen 52. naar het park gaan 53. opruimen 54. een dropje eten 55. kaarten 56. koken 57. je kamer opknappen 58. strijken 59. een tijdschrift lezen 60. je haren wassen 61. thee drinken 62. kaarsjes aansteken 63. mediteren 64. plantjes water geven 65. een reis plannen 66. iemand een kaartje sturen 67. de vaatwasser uitruimen

Vergelijkbare documenten

Invulschema aanpassen activiteit

Invulschema aanpassen activiteit Een goede voorbereiding voorkomt teleurstellingen. Als je een prettige bezigheid hebt uitgekozen, bedenk dan van te voren hoe u deze het beste kan uitvoeren. Het onderstaande