De behandeling van angst bij Autisme Spectrum Stoornissen

Transcriptie

1 De behandeling van angst bij Autisme Spectrum Stoornissen Carolien Gevers, klinisch psycholoogpsychotherapeut de Bascule Amsterdam

2 Huidige presentatie Behandeling angst algemeen Angst bij autismespectrumstoornissen Illustratie patientje met ASS en separatieangst Illustratie patientje met MCDD en bizarre angsten Verschil behandeling angst en ASS met angst n.b. kind staat voor kind en adolescent

3 Behandeling angst algemeen Uitleg kindfactoren Uitleg neiging tot overbescherming ouders

4 Behandeling angst algemeen Cognitieve gedragstherapie Niet vermijden, maar te lijf gaan (exposure) Gedachten uitdagen/angstige gedachten omzetten in alternatieve gezonde gedachten ontspanningsoefeningen

5

6

7

8

9 Maar bij angst met ASS kind weinig probleembesef, herkent soms eigen angst niet Kind kan angsten minder kenbaar maken Beleving is vaak minder vanzelfsprekend

10 Angsten: gewoon, specifiek, bizar Gewoon: alles, want erg gevoelig niets, want (her)kent ze niet Specifiek: nieuwe dingen, vreemde mensen, harde geluiden, drukte Bizar: fantasiefiguren, robots, monsters, geraamtes, gedrochten, science fiction poppetjes, horen stemmen, zien beelden

11 Angsten gewoon, specifiek, bizar Sociale angst soms niet voor mensen, maar voor drukte en geluid Bizarre angst soms: fascinatie die omslaat in angst

12 CASUS 1 8-jarige jongen diagnose PDD-NOS en separatieangststoornis klachten: - heftige separatie angsten, -extreme paniekaanvallen met spugen -clownesk gedrag -woedebuien

13 Bangmakers Kinderopvang Schoolkamp Pestende kinderen

14 Psychoeducatie Gebruik plaatjes Gebruik voorbeeld van symbolische figuur

15

16 Differentiatie angst & beloop Gevoelsthermometer (eenvoudig, 3 standen) Oorzaak-gevolg 3 G schema (Gebeurtenis-gedrag-gevolg) Videofragment

17 Vervolg Denken aan schoolkamp vol gevoel krijgen Paniek met spugen Ik krijg heimwee - vermijden, - thuis blijven Ik ga spugen

18 Casus 2 9 jarige jongen met MCDD Klachten: - Bizarre/morbide angsten ( beestjes, stemmetjes) - Fascinatie slaat om in angst ( aliens) - Woede/paniekaanvallen - videofragment

19 Geen cognitieve herstrukturering Want raakt verstrikt in gedachten Snapt het vaak niet Geeft meer onrust

20 IN PLAATS VAN COGNITIEVE HERSTRUCTURERING : Aandacht verschuiven uitbreiden (ipv selectieve aandacht op angstige/irriterende prikkels) Aandacht/concentratieoefeningen (3-minuten ademruimte, kijken zonder mening, 1 ding tegelijk doen) ontspanningsoefening

21 KIJKEN ZONDER MENING Voorbeeld van een kijk-oefening Typische McDD reactie : angstig fantaseren ipv kijken hoe het echt is! Kijken zonder mening = Baas over Bedenksels reactie= kijken naar de feiten

22 IV. Concentreren: kijken zonder mening te geven Kinderen die geen Baas over Bedenksels zijn, hebben vaak snel ergens een mening over. Ze vinden het heel moeilijk om naar dingen te kijken zonder een mening te hebben. Bijvoorbeeld wanneer iemand op het schoolplein naar ze staat te kijken, hebben ze onmiddellijk het idee dat die persoon een hekel aan ze heeft. Daarom gaan we nu een oefening doen in kijken zonder mening te geven, of er dingen bij te verzinnen. Oefening 4) Je krijgt een plaat te zien, waar je misschien een mening over hebt. Probeer in plaats van je mening te geven, te vertellen wat je ziet! Plaat Klopt het wat je hebt verteld, of heb je het verzonnen?

23

24 Verhaal Het is een foto van een museum-roof. Een meesterdief heeft de gouden bal met de magische krachten gestolen. Maar hij komt niet ver, want hij wordt gedood door de bewaker met het laser-wapen. Hij valt bloedend neer, hij vecht terug, beng, getjenk overal bloed(wordt drukker, schreeuwt, maakt vechtbewegingen Belangrijk: - kan de ander zien wat jij ziet (ouders!) - verschil laten ervaren tussen fantaseren en realiteit!

25 Aandachtsoefening Loopoefening concentreren op je stappen Kijk oefening

26 En dan.. Exposure? Oefenen met angsttrap maar. Eenvoudiger trap Kleinere stappen Beloning aansluitend bij fascinatie En ook soms wel vermijden! (bij echte overprikkeling/overgevoeligheid)

27 Denken aan schoolkamp vol gevoel krijgen Paniek met spugen Ik krijg heimwee Ik ga spugen - vermijden, - thuis blijven -Aandacht (boekje) verschuiven -Aandacht/ (foto) -ontspanningsoef. -Exposure = gaan!

28 Samenvattend: Wat is anders? Thermometer eenvoudiger Werk met plaatjes en symbolische figuur Geen cognitieve herstrukturering maar wel: Exposure, maar.. kleinere stappen Beloning aansluitend bij interessegebied

29 Samenvattend: Wat is anders? Geen cognitieve herstructurering maar wel Kijken zonder mening, naar de feitjes Aandacht verschuiven van selectieve prikkel Aandacht/concentratieoefeningen Ontspanningsoefeningen ( maar vaak ook niet vanwege tactiele afweer)

30 Samenvattend: Wat is anders? Neem rol aan van vertaler Sluit aan bij fascinaties Ontsla kind van dingen Doe alles eenvoudiger ( thermometer, G schema s) Werk met plaatjes en voorbeeldfiguur Haal ouder bij de behandeling

31 Einde Met dank voor uw aandacht!