Pestactieplan. Dossier pesten-kan-niet-prijs. Schooljaar GO! Europaschool Bredene. Europastraat Bredene 059/33.15.

Transcriptie

1 Pestactieplan Dossier pesten-kan-niet-prijs Schooljaar GO! Europaschool Bredene 059/

2 Inhoudsopgave Inhoudsopgave... 2 Voorwoord Integrale, schoolbrede aanpak met aandacht voor een positief leefklimaat en preventie en remediëring van pestgedrag Schoolklimaat Huisbezoeken en infoavond Kringgesprekken Observaties Test welbevinden Pad Oudergesprekken Duidelijke reglementen Speelmateriaal Positief leefklimaat Groene leerkracht Leerlingenraad Schoolproject Schoolfeest

3 Integratie tussen de klassen Communicatie Motivatie Aandacht voor talenten Specifieke preventie Anti-pestproject Vlaamse week tegen pesten Veilig internetten + cyberpesten Gevoelskalender Toeka en contactsleutels Remediëren Kringgesprekken MDO s Gedragskaart/ADHD toolkit Oudergesprekken In de praktijk Slotwoord directie Bijlagen Bijlage speelplaatsreglement Bijlage refterreglement

4 4.3 Bijlage toiletreglement Bijlage klasreglement Uittreksel welbevinden Bronnen lesbundels Websites Handleidingen Muziek

5 Voorwoord Drie tot acht procent van de kinderen in Vlaanderen wordt gepest. Utopisch is het te denken dat onze school pestvrij is. Daarenboven bleek de tijdsinvestering van onze leerkrachten wat betreft het oplossen van conflicten te blijven groeien. Hoog tijd dus om deze problematiek nog beter aan te pakken. Vermits we elk schooljaar op zijn minst één klasdoorbrekend schoolproject uitwerken werd er dit jaar unaniem gekozen om voorgoed met pesten komaf mee te maken. Mogen wij u bij deze nodigen om een kijkje te nemen in dit anti-pestcahier. 5

6 1. Integrale, schoolbrede aanpak met aandacht voor een positief leefklimaat en preventie en remediëring van pestgedrag. 1.1 Schoolklimaat Huisbezoeken en infoavond. Tijdens de laatste week van de zomervakantie brengt elke titularis een bezoekje aan zijn toekomstige leerlingen. Bedoeling van dit gesprek is kennis te maken met de nieuwe leerkracht kwestie van een veilig en vertrouwd gevoel te bieden bij de start van het nieuwe schooljaar en eventueel zicht te krijgen op nieuwe problematieken die zich tijdens de zomervakantie gevormd zouden hebben. Midden september worden de ouders vervolgens vriendelijk uitgenodigd om een bezoekje te brengen aan de klas om kennis te maken met de nieuwe leeromgeving, nieuwe school -en klasafspraken. Verder zijn de directeur en de leerkrachten steeds bereid om op vraag van de ouders opnieuw langs te komen wanneer dit nodig blijkt te zijn. Vermits we een opendeurbeleid hanteren kunnen de ouders met of zonder afspraak bij het schoolbestuur en leerkrachten terecht Kringgesprekken De leerkrachten streven na om 1x per week of bij noodzaak een kringgesprek te houden met de klas. Dit om pestsituaties te detecteren en broeihaarden zo snel mogelijk in de kiem te smoren Observaties Via gerichte observaties voorkomend uit de vraag van de leerlingen zelf, de ouders of collega s wordt pestgedrag tijdens de pauzes nauwlettend in het oog gehouden. Specifieke meldingen worden meegedeeld en besproken tijdens personeelsvergaderingen, MDO s of spontaan in de leraarskamer opdat de toezichthoudende leerkracht steeds op de hoogte zou zijn van problemen die zich in 6

7 bepaalde klassen voordoen. Ook de bijzondere leerkrachten worden hierbij sterk betrokken alsook alle overige personeel van de school (voor-en naschoolse opvang, MVD-personeel, ) Test welbevinden Drie keer per jaar krijgen de leerlingen van de lagere school een vragenlijst omtrent het welbevinden waarop ze aankruisen hoe ze zich voelen in de klas. Deze screening ontleenden we aan het procesgericht kindvolgsysteem voor leerlingen ontwikkeld door Prof. Dr. F. Laevers (CEGO). Zie bijlage. In de kleuterklassen wordt gewerkt met gevoelskalenders die de kleuters elke morgen zelf aanpassen. De juffen geven tijdens het onthaal onmiddellijk gevolg aan eventuele signalen door de kleuters gegeven Pad PAD (Programma Alternatieve Denkstrategieën) is een lesmethode voor kinderen in het basisonderwijs. Het is bedoeld om de sociaal-emotionele ontwikkeling te bevorderen. In PAD-lessen worden sociaal-emotionele vaardigheden op een speelse en leuke manier gestimuleerd, waarbij verschillende werkvormen worden afgewisseld. Het leerplan PAD is gericht op alle kinderen van vier tot twaalf jaar. PAD is gericht op de sociaalemotionele ontwikkeling van kinderen. PAD wil de gedrags- en agressieproblemen voorkomen door de leerlingen te helpen zelfcontrole te ontwikkelen, hun gevoelens te onderkennen en zelfstandig sociale problemen op te lossen. 7

8 PAD richt zich vooral op de preventie. Door te werken aan: - achterliggende normen en waarden, - gedachten en gevoelens van het kind zelf en van de andere betrokkenen en - verschillende manieren om problemen op te lossen, worden kinderen sociaal en emotioneel competenter. Dit project brachten we mee van een leerkrachtenuitwisselingsstage met de basisschool uit het Nederlandse Goes. Uit deze methode filterden we voor onze school twee strategieën om met probleemgedrag op de speelplaats om te gaan. Deze strategieën zijn enerzijds enkele geschilderde vraagtekens op de vloer waar leerlingen die een opmerking krijgen even moeten gaan nadenken. Anderzijds voorzagen we een time-out ruimte waar leerlingen die wat rust willen even weg kunnen Oudergesprekken Spontaan, op voorziene oudercontacten of op afspraak kunnen de ouders steeds bij de leerkrachten en de directeur terecht. Verder hanteren we op onze school een laagdrempelig opendeurbeleid om zoveel mogelijk ouders te kunnen bereiken. Ook het heen -en weer schrift bij de kleuters en het agenda in de lagere school is en blijft een zeer belangrijk instrument (zie ook communicatie) Duidelijke reglementen Klas Tijdens de eerste schooldagen van september worden in elke klas in samenspraak met de leerlingen enkele leefregels en afspraken opgesteld. Alle leerlingen ondertekenen dit charter. Het hele schooljaar door wordt op regelmatige basis teruggegrepen naar deze leidraad. 8

9 Speelplaats/toilet Ook op de speelplaats geldt een duidelijk reglement zie bijlage speelplaatsreglement en toiletreglement Refter Ook in de refter geldt een duidelijk reglement zie bijlage refterreglement Speelmateriaal Vermits pestgedrag vaak voortvloeit uit verveling voorzien we sedert enkele schooljaren per klas een speelbak. In deze speelbak zitten allerhande sport - en spelmaterialen waarmee de leerlingen zich tijdens de pauzes kunnen bezighouden. Ook grote materialen zoals een glijbaan, een reuzendambord, enkele hinkelspelen en tiental paar stelten staan ter beschikking van de leerlingen. Op vraag van het leerlingenparlement bespreken we op de eerstvolgende personeelsvergadering of geleide wedstrijden (vb. voetbaltornooi, tussen 2 vuren, ) haalbare kaart zijn Positief leefklimaat Via huiselijke sfeer en omgang met de leerlingen proberen we de brug tussen onszelf en de leerlingen zo klein mogelijk te houden. In de toekomst hopen we hiervoor ook nog een snoezelruimte te openen in onze school. 9

10 Groene leerkracht De groene leerkracht is de persoon waarbij zowel collega s als leerlingen (die met een bepaald probleem niet bij de eigen juf of meester terecht kunnen) gehoor krijgen. Deze gesprekken zijn strikt vertrouwelijk en worden al naargelang de problematiek ofwel door de groene leerkracht zelf of door andere partners opgelost. Momenteel ondervinden we dat nog teveel leerlingen deze stap niet durven nemen. De bedoeling is om dit schooljaar en de verdere schooljaren verder aandacht te besteden aan dit gebeuren Leerlingenraad Samenstelling - Directie - Voorzitter : leerkracht 5de leerjaar - Hoofdafgevaardigde: leerling uit L6 - Afgevaardigde L5 - Afgevaardigde L4 - Afgevaardigde voor L3 uit L4 - Afgevaardigde voor L2 uit L5 - Afgevaardigde voor L1 uit L Verkiezingen Enkele leerlingen uit L6 stellen zich kandidaat als hoofdafgevaardigde. Ze voeren een weekje propaganda door affiches te maken en op te hangen. Door zich voor te stellen aan de klassen. Op het einde van de week zijn er verkiezingen waar L4, L5, en L6 aan deelnemen. Ze mogen dan de meest geschikte kandidaat kiezen. De verkiezing gebeurt in de klassen. De leerkracht zorgt ervoor dat iedere klas stembrieven heeft Afgevaardigden De verkiezingen als afgevaardigde gebeurt op klasniveau. De leerkracht gaat naar L4, L5 en L6 (voor afgevaardigde L1) om ervoor te zorgen dat de verkiezing correct verloopt. (Een klein lesje dat de 10

11 leerkrachten van de derde graad gezien hebben tijdens de nascholing dat ervoor zorgt dat niet de populairste keuze gemaakt wordt). De leerkracht 4 de ; 5 de en 6 de leerjaar zorgen hierbij ook voor de stembrieven. De eerste 2 kandidaten worden afgevaardigde,behalve bij L6 waar maar 1 iemand nog afgevaardigde kan worden voor L1. Wie de meeste stemmen heeft wordt afgevaardigde van zijn klas. Wie op de tweede plaats komt wordt afgevaardigde van een andere klas Schoolproject Jaarlijks worden er op onze school één tot twee klasdoorbrekende thema s/projecten uitgewerkt. Tijdens het schooljaar besloot het leerkrachtenteam het schooljaar te starten met een antipestproject. Op vrijdag 3 september werd samen met de leerlingen en de ouders het startschot gegeven van dit jaarproject. Alle leerlingen brachten net voor het einde van de school een anti-pestlied voor hun ouders en kregen allen een armbandje met volgende slogans: Lief zijn voor elkaar (kleuter), Pesten ik doe er niet aan mee (lager en leerkrachten). Bedoeling van dit bandje is de leerlingen geregeld te herinneren aan hun belofte om samen met iedereen van onze school pesten onderhanden te nemen. Tijdens de maand september werkten alle klassen vervolgens gericht lessen rond pesten uit. Bedoeling is deze inhouden voor altijd te blijven toepassen (zie afzonderlijke bestanden lesbundels klassen). Op vrijdag 30 september rondden we vervolgens het project af met het oplaten van

12 ballonnen met anti-pestboodschappen. (zie bijlage foto s). (link you tube). (blaadjes ballonnen) Schoolfeest Jaarlijks wordt er nagedacht over een manier om onze leerlingen, met hun ouders, in en rond onze school samen te brengen op een ontspannende wijze. Dit schooljaar organiseren we na de optredens een grote zoektocht waarin ouders en leerlingen uit verschillende klassen moeten samenwerken om een opdracht tot een goed einde te brengen Integratie tussen de klassen Naast specifieke kleuter- basisintegratie (3 e kleuterklas - 1 e leerjaar) wordt er dikwijls samengewerkt met de klas voorafgaand en volgend aan het eigen leerjaar. Sporadisch werken ook andere klassen samen (voorbeeld 2 e leerjaar 2 e kleuter). Het doel van deze activiteiten is leerlingen vertrouwd maken met elkaar en met de andere leerkrachten. De laatste vrijdagmiddag voor de kerstvakantie spelen we met alle leerlingen van de lagere school een kerstspel waarbij de leerlingen verdeeld worden in heterogene groepen en vervolgens een aantal opdrachten moeten uitvoeren Communicatie Naast het heen en weer schriftje en het agenda (zie ook oudergesprekken) beschikt de school over een duidelijke website waarop het schoolreglement na te lezen valt. Alle afzonderlijke klassen beschrijven tevens het reilen en zeilen op hun klaseigen blog. Algemene site Blog peuter en 1 e kleuter Blog 2 e kleuter Blog 3 e kleuter

13 Blog 1 e leerjaar Blog 2 e leerjaar Blog 3 e leerjaar Blog 4 e leerjaar Blog 5 e leerjaar Blog 6 e leerjaar Motivatie Positieve gedragingen worden op onze school in de kijker gezet doormiddel van beloningsystemen Deze beloningssystemen zijn klaseigen en worden al naargelang de groep aangepast. Bijvoorbeeld: in het 2 e leerjaar krijgen de leerlingen een dikkeduimenkaart. Positief gedrag wordt beloond met een stempel. Vijf stempels is gelijk aan één sticker in het agenda. Vijf stickers is gelijk aan één geschenkje Aandacht voor talenten In onze klassen besteden we tijd en ruimte aan de individuele talenten van onze leerlingen bedoeling hiervan is de leefwereld van de andere leerlingen uit te breiden en vooroordelen omtrent hobby s en interesses in de kiem te smoren. Geregeld worden de werkjes van de leerlingen tentoongesteld tijdens openklasnamiddagen en fora. 13

14 1.2 Specifieke preventie Anti-pestproject Zie schoolproject Vlaamse week tegen pesten Tijdens de Vlaamse week tegen pesten hernemen we nogmaals alle afspraken die we tijdens het anti-pestproject met de leerlingen gemaakt hebben Veilig internetten + cyberpesten Samen met de ICT-coördinator worden de leerlingen van de 3 e graad bewust gemaakt van de gevaren omtrent nieuwe media zoals facebook, netlog, msn,. Verder hanteren we tijdens de ICTlessen een strikt beleid omtrent het gebruik van netwerksites (zie ICT beleidsplan) Gevoelskalender In de kleuterklassen wordt gewerkt met gevoelskalenders die de kleuters elke morgen zelf aanpassen. De juffen geven tijdens het onthaal onmiddellijk gevolg aan eventuele signalen door de kleuters gegeven. Ook in de 1 e graad wordt op deze manier gewerkt Toeka en contactsleutels In de 2 e en 3 e graad wordt gewerkt met contactsleutels. Voor de eerste graad en de kleuters is de methode Toeka ter beschikking in onze orthotheek. 1.3 Remediëren 14

15 1.3.1 Kringgesprekken Zie kringgesprekken MDO s Tijdens het multidisciplinair overleg schenken we naast aandacht voor het cognitieve ook heel wat aandacht aan het socio-emotionele Gedragskaart/ADHD toolkit Wanneer onze beloningssystemen bij bepaalde leerlingen geen gewenst effect teweeg brengen kan het gebeuren dat er voor bepaalde leerlingen in samenspraak met alle betrokkenen een gedragskaart/contract opgesteld wordt. De ADHD toolkit, ook aanwezig in onze orthotheek biedt ook op dit gebied heel wat oplossingen Oudergesprekken Zie oudergesprekken 2 In de praktijk Zie afzonderlijke bestanden => lesvoorbeelden 3 Slotwoord directie De Europaschool is zich er van bewust dat pestgedrag niet alleen het emotionele leven van kinderen verstoort, maar ook hun schoolse prestaties negatief beïnvloedt. De school heeft daarenboven een hoge GOK-score en dito leerlingenkenmerken. De gemeente Bredene vertoont diverse kenmerken van centrumsteden, als dichte buur van Oostende. Een groot aantal ouders van de leerlingenpopulatie is emotioneel kwetsbaar omwille van sociale problematieken: éénoudergezinnen en steuntrekkers. Bij situaties waarbij de kinderen gepest worden of pester zijn, is de draagkracht van veel ouders gering, met alle gevolgen van dien. De kinderen zelf ondervinden dan op 15

16 hun beurt weinig adequate steun thuis. Dat maakt dat zij in grote mate op de school aangewezen zijn. Gepeste kinderen gaan dagelijks met lood in de schoenen naar school. Onderzoeken en bevragingen naar de omvang van het fenomeen pesten op school geven verschillende resultaten. De cijfers schommelen tussen één leerling op vier tot één op twee die er mee te maken krijgt. Eén op vier lijkt een zekerheid te zijn bij kinderen tussen 10 en 12 jaar. Deze kinderen worden doorgaans niet occasioneel, maar meermaals of continu gepest. Om adequate steun te kunnen verlenen moet de school oog hebben voor diverse aspecten, in een alomvattend anti-pestprogramma: - Twee derde van de pesterijen gebeurt door toedoen van een groepje of een kliekje, binnen het kader van een zelfde klas; actie op klasniveau is daarom aangewezen - De meeste pesterijen gebeuren buiten de lescontext, tijdens de pauzes of op weg naar huis; daarom moet ook gedacht worden aan weerbaarheid van de individuele kinderen, ze staan niet permanent onder toezicht! - Verbale pesterijen scoren het hoogst, vandaar aandacht voor taalbeheersing en verbale weerbaarheid - De school moet alert blijven voor signalen van overmatige stress bij de gepeste leerlingen - Tegelijk stelt men bij de pestende leerlingen in veel gevallen een negatief zelfbeeld vast, wat zich uit in het afreageren van frustraties (ook qua schoolse resultaten) op medeleerlingen; ook dit verdient actie en zorg Een bijzonder aspect van pestgedrag is cyberpesten, waarbij de leeftijd van de betrokken kinderen steeds daalt. Naarmate kinderen op jongere leeftijd toegang krijgen tot internet en beschikken over een eigen GSM, biedt zich de gelegenheid aan om anderen via mails en berichtjes te pesten. De lijfelijke afstand maakt het makkelijker om kwaaie berichten te sturen. Dus moet de school ook aandacht hebben voor opvoeding om de nieuwe media positief te gebruiken. Omwille van al deze redenen houdt de Europaschool zich in een bijzondere mate bezig met het tegen gaan van pestgedrag. 16

17 4 Bijlagen 4.1 Bijlage speelplaatsreglement Op de speelplaats - In rijen per 2 gaan we samen met de leerkracht rustig naar de speelplaats. - In het gebouw moeten we zwijgen. - Bij het belsignaal gaan we onmiddellijk naar de klasrij. We vormen een rij per 2. - Na het 2e belsignaal is het muisstil. - Tijdens de speeltijd lopen we niet naar binnen zonder toestemming van de leerkracht. - Een ongeluk op de speelplaats wordt steeds gemeld aan de leerkracht met toezicht. - Afhankelijk van het weer en na toestemming van de leerkracht mogen de jassen aan de kapstokken op de speelplaats gehangen worden. - Op de speelplaats werken we volgens het PAD-principe. Bijgestaan door de pestbrigade (2 leerlingen uit de 3e graad die broeihaarden van conflicten helpen signaleren) grijpt de leerkracht in conflictsituaties onmiddellijk in waar nodig. In plaats van leerlingen terecht te wijzen biedt de toezichthoudende titularis alternatieven aan. Bij de schildpad dienen ze met elkaar te overleggen en samen een oplossing zoeken voor het probleem. Bij de schildpad staan kan ook een time-out voor de leerlingen betekenen, de leerling wil met rust gelaten worden! Ook zijn er? voorzien waar de gestrafte leerlingen een time-out krijgen. - Leerkracht die toezicht heeft grijpt ook in bij deze situatie. - Geen afval op de grond! Alle afval moet in de daartoe bestemde vuilnisbak gegooid worden. 17

18 - Op de speelplaats kunnen de leerlingen spelen met het beschikbare speelmateriaal. Er wordt geen voetbal gespeeld met harde ballen. - Bij het spelen houden we steeds rekening met de anderen. Ruwe en gevaarlijke spelen zijn verboden. - Duur of gevaarlijk speelgoed, walkman, radio, game boy, gsm, skateboard e.a. worden niet meegebracht naar school; alsook nieuwe rages.zoals beyblades, verzamelkaarten, - Verboden voorwerpen worden in beslag genomen en slechts wanneer de leerkracht of directie daarvoor toestemming heeft teruggegeven aan de ouders of verantwoordelijken. - Indien het gedrag op de speelplaats niet in orde is, worden er maatregelen opgelegd. Vb. Geen speelmomenten, indien nodig een alternatieve taak (vb. woorden van de week overschrijven), niet mogen deelnemen aan een bepaalde activiteit. - GSM is verboden op school! 4.2 Bijlage refterreglement In het schoolrestaurant - We komen de refter in stilte binnen. - We staan achter onze stoel en we zwijgen tot er teken gegeven wordt om te gaan zitten. - We eten alles op wat op ons bord/in boterhamdoos ligt en proeven alles. - Tijdens het eten lopen we niet rond in de refter. - Als er iets nodig is aan tafel, vragen we dit aan de leerkracht met toezicht. - De aangeduide leerlingen staan recht en brengen de maaltijden naar de tafels 18

19 - We hebben goede tafelmanieren en eten met mes en vork.(bloemen en bijen enkel vork, vanaf de rupsen met mes en vork) - Na het eten en na controle van de leerkracht met toezicht ruimt elke leerling af. 4.3 Bijlage toiletreglement In het toilet - Tijdens de speeltijd gaan we naar het toilet. Het is niet toegelaten om gedurende en tussen de lessen naar het toilet te gaan. De toelating wordt enkel gegeven op doktersattest. Wie toch toelating krijgt, moet zo vlug mogelijk terug naar de klas. - In de toiletten gedragen we ons zoals het hoort. We spelen er niet en maken niets kapot. Vandalisme wordt niet getolereerd! - Doorspoelen en matig gebruik van toiletpapier verhoogt de netheid van de toiletten. - Tijdens de speeltijd maken we gebruik van de speelplaats toiletten als die open zijn. 4.4 Bijlage klasreglement In de klas - Als we de klas binnenkomen, staan we achter onze stoel en gaan we pas zitten als de juf of meester daartoe de toelating geeft. - Als we iets willen zeggen of vragen, steken we onze vinger op. - Als iemand binnenkomt (een ouder, een andere leerkracht) zijn we beleefd en werken we rustig verder. - Als de directeur binnenkomt werken we rustig verder. 19

20 - Bovendien houden alle leerlingen zich aan de afspraken die werden gemaakt met de klastitularis. - Om de klas te verlaten staan we in stilte achter onze stoel tot de meester of juf teken geeft. - In de klas wordt het afval gesorteerd. 20

21 4.5 Uittreksel welbevinden De klasscreening welbevinden Naam: Klas: 6e leerjaar Datum: 31 januari 2011 Schooljaar: Algemeen o... 21

22 4.6 Bronnen lesbundels Websites leermiddel.digischool.nl Handleidingen Ankers (WO), leerjaar 6; Van In; blz Contactsleutels instappen! Preventie in het basisonderwijs Sociale vaardigheden Lesmap voor de 3de klas en 5e klas Peer van der Kreeft, De Sleutel, 2009, Gent Yannick Weyts, Joahn Van de Walle en Koen Mattheeuws van De Sleutel Muziek Clouseau Vanbinnen DNA Power aan de kids (Eurosong for kids) 22