Hygrothermische prestatie van strobalenbouw in Belgische klimaatcondities

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Hygrothermische prestatie van strobalenbouw in Belgische klimaatcondities"

Transcriptie

1 Hygrothermische prestatie van strobalenbouw in Belgische klimaatcondities Jelle Langmans Afdeling Bouwfysica Departement burgerlijke bouwkunde KU Leuven, België NZEB, Brussel, November, 2014 ductie - Probleemstelling Milieu-impact en duurzaamheid groeiende prioriteit voor bewoners Groeiende markt van houtskeletbouw in België Alternatieve bouwmethoden zoals strobalenbouw (FOTO: Bart Cant) 2 1

2 ductie - Probleemstelling 3 cm leem 3 cm traskalk 36 cm stro 3 ductie - Probleemstelling Hygrothermische prestatie in ons klimaat? BUITEN BINNEN 1 REGENABSORPTIE 2 REGENPENETRATIE 3 CONVECTIE/DIFFUSIE 4 OPSPATTEND WATER 5 INGEBOUWD VOCHT 5 4 (Naar Buildingscience.com) 2

3 Cumul. Condensatie (kg/m³) ductie - Probleemstelling Hygrothermische prestatie van ons klimaat? GLASER METHODE (dampdiffusie) 0,70 0,60 0,50 0,40 0,30 0,20 0,10 Cumulatieve condensatie 0,00 5 ductie - Probleemstelling VOCHTBUFFERING: VEILIGHEID VOCHTACCUMULATIE DROGING 6 (Straube,2007) 3

4 ductie - Probleemstelling 7 (Wiham,2009) Numerieke Warmte, Lucht en Vochttransport in strobalen bouwelementen 3 cm leem 3 cm traskalk 36 cm stro 8 8 4

5 HAM-model TUD, Germany (Grunewald 1997, Nicolai 2007) 9 Poreus domein Warmte Lucht Vocht u t x 0 t wv x k k x v v w a q h ( j j ) h j h j u j k cond a k j v diff v j diff v conv j w k conv Lucht transport: Darcy a k a pa j g cos a a xk w with a k p atm a R. T 10 Langmans, J., Nicolai, A., Klein, R., Roels, S. (2012). A quasi-steady state implementation of air convection in a transient heat and moisture building component model. Building and Environment, 58 (12),

6 Gedetailleerde Materiaaleigenschappen Project relevante Randvoorwaarden HAM-model Analyse Sorptie isotherm Damp diffusieweerstand Vloeibaar vochttransport Warmtegeleiding

7 Stro Traskalk Leem ρ (kg/m³) λ (W/m/K) K (m²) E-9 [3] 0.73 <8E [2] <8E-15 λ (W/m/K) K (m²) E-9 [3] - <8E-15 - <8E-15 A (kg/m².s 1/2 ) niet-cap niet-cap. W cap (kg/m³) Christian, J. E., Desjarlais, A. O., & Stovall, T. K. (1998). Straw Bale Wall Hot Box Test Results and Analysis. In ASHRAE (Ed.), Proceedings of Thermal Performance of the Exterior Envelopes of Buildings VII, Clearwater Configuratie en klimaatcondities Binnenklimaat T=20 C Relatieve vochtigheid: zone model: kamer 50 m³ twee personen 8h-22h: 120 gram/h ventilatievoud van /h hygrische buffercapaciteit: 1.5 gram/m³%rv 14 7

8 Configuratie en klimaatcondities Beoordelingscriteria Schimmelgroei index (Hukka&Viitanen, 1999) M-index op schaal van 1 tot 6 (-) 15 1D-simulatie (µ and n) 16 8

9 2D µ=1 n= D µ=1 n=

10 Cases Stro: vochtbufferend maar: Blijft gevoelig voor rot/schimmel Strobalen bouwmethode: veel zelfbouwers 19 (FOTO:Barchi architecten) Cases Aansluiting muur-raam DIY 20 10

11 Cases Strobalen in compact dak 21 Cases Strobalen in compact dak (FOTO: Bart Cant) (FOTO: Bart Cant) 22 11

12 Cases Strobalen in compact dak 23 Conclusions - Hygrothermische prestatie van strobalen in Belgisch klimaat - Materiaal karakterisatie van elementen - Vochtherverdeling door natuurlijke convectie -> lokaal gevaar voor schimmelontwikkeling - Belangrijk dat strobalen voldoende samengedrukt - Strobalenbouw + onervaren DIY ers = gevaarlijk! - Stro in compact dak ten allen tijde vermijden! - Volgende stappen: metingen op reële wanden 24 12

13 Cases Outdoor test KU Leuven KU Leuven 25 Hygrothermische prestatie van strobalenbouw in Belgische klimaatcondities Jelle Langmans Afdeling Bouwfysica Departement burgerlijke bouwkunde KU Leuven, België NZEB, Brussel, November,

Studienamiddag Energetische renovatie van woningen 9 juni 2015 VAC, Gent CAPILLAIR ACTIEVE SYSTEMEN VOOR BINNENISOLATIE. Evy Vereecken, Staf Roels

Studienamiddag Energetische renovatie van woningen 9 juni 2015 VAC, Gent CAPILLAIR ACTIEVE SYSTEMEN VOOR BINNENISOLATIE. Evy Vereecken, Staf Roels Studienamiddag Energetische renovatie van woningen 9 juni 215 VAC, Gent CAPILLAIR ACTIEVE SYSTEMEN VOOR BINNENISOLATIE Evy Vereecken, Staf Roels Afdeling Bouwfysica Departement Bouwkunde KU Leuven, Belgium

Nadere informatie

Inhoud. Informatie avond CBB-H Hygrothermisch ontwerp van wanden DEEL 2

Inhoud. Informatie avond CBB-H Hygrothermisch ontwerp van wanden DEEL 2 Informatie avond CBB-H Hygrothermisch ontwerp van wanden DEEL 2 Antoine Tilmans Adjunct labohoofd «Labo hygrothermie» 23 maart 207 Simulaties ter ondersteuning van de ontwerper Met de steun van de Technologische

Nadere informatie

Binnenisolatie: fysische fenomenen van warmte- lucht en vochttransport

Binnenisolatie: fysische fenomenen van warmte- lucht en vochttransport Binnenisolatie: fysische fenomenen van warmte- lucht en vochttransport A. Janssens Onderzoeksgroep Bouwfysica, Constructie en Klimaatbeheersing Vakgroep Architectuur en Stedenbouw, Universiteit Gent Met

Nadere informatie

Evaluaties van prestaties en risico s: methoden en modellen

Evaluaties van prestaties en risico s: methoden en modellen LBFLaboratory of Building Physics Kasteelpark Arenberg 40, bus 2447 BE-3001 Leuven (Heverlee) Belgium Evaluaties van prestaties en risico s: methoden en modellen S.Roels Laboratorium Bouwfysica, Departement

Nadere informatie

Basisprincipes. Binnenisolatie - Deel 1: Basisprincipes. Groot potentieel voor na-isolatie van muren. Timo De Mets Labo Hygrothermie

Basisprincipes. Binnenisolatie - Deel 1: Basisprincipes. Groot potentieel voor na-isolatie van muren. Timo De Mets Labo Hygrothermie Basisprincipes Labo Hygrothermie Informatiesessie Binnenisolatie Deel 1 9 oktober 2018 Groot potentieel voor na-isolatie van muren 3,7 miljoen woningen 1946-1970 Vooral ongeïsoleerde spouwmuren 23 % 38

Nadere informatie

Na-isolatie en houten balken

Na-isolatie en houten balken Stappenplan voor een kwaliteitsvolle energetische renovatie: gestroomlijnd en prestatiegericht werken Na-isolatie en houten balken Evy Vereecken KU Leuven Timo De Mets WTCB 25 mei 2017 Twee vochtbronnen

Nadere informatie

Na-isolatie van gevels

Na-isolatie van gevels Na-isolatie van gevels WTCB Nathan Van Den Bossche Universiteit Gent Evy Vereecken KU Leuven Stijn Mertens WTCB Spouwvulling Binnenisolatie & innovatie Binnenisolatie & vorst Binnenisolatie & houten balken

Nadere informatie

Nieuwe oplossingen voor binnenisolatie Lessons learned. Nieuwe oplossingen voor binnenisolatie

Nieuwe oplossingen voor binnenisolatie Lessons learned. Nieuwe oplossingen voor binnenisolatie Stappenplan voor een kwaliteitsvolle energetische renovatie: gestroomlijnd en prestatiegericht werken www.renofase.be WTCB Drie manieren om bestaande muren energetisch te renoveren Spouwvulling Buitenisolatie

Nadere informatie

Hygrothermie van de woning - warmte. ir. Marcus Peeters, lector / onderzoeker pba Bouw Odisee AALST campus Dirk Martens

Hygrothermie van de woning - warmte. ir. Marcus Peeters, lector / onderzoeker pba Bouw Odisee AALST campus Dirk Martens Hygrothermie van de woning - warmte ir. Marcus Peeters, lector / onderzoeker pba Bouw Odisee AALST campus Dirk Martens Begrippen uit de bouwfysica 1. Warmtetransport: 4 wegen 2. Begrippen warmtetransmissie:

Nadere informatie

Experimentele en numerieke studie naar het vochttransport in strobalenconstructies in een gematigd klimaat

Experimentele en numerieke studie naar het vochttransport in strobalenconstructies in een gematigd klimaat Katholieke Hogeschool Sint-Lieven Departement Industrieel Ingenieur Technologiecampus Gent Gebroeders De Smetstraat 1, 9000 Gent Opleiding Master in de industriële wetenschappen: Bouwkunde Experimentele

Nadere informatie

Innovatie in gevelrenovatie

Innovatie in gevelrenovatie Stappenplan voor een kwaliteitsvolle energetische renovatie: gestroomlijnd en prestatiegericht werken WTCB Deliverable 3-3: Literatuurstudie en metingen Literatuur: focus op Capillair actieve isolatiematerialen

Nadere informatie

WATERDICHTHEID RAAMAANSLUITINGEN

WATERDICHTHEID RAAMAANSLUITINGEN DEPARTMENT OF ARCHITECTURE AND URBAN PLANNING RESEARCH GROUP BUILDING PHYSICS AND CONSTRUCTION WATERDICHTHEID RAAMAANSLUITINGEN Prof. Nathan Van Den Bossche - WATERDICHTHEID - HYGROTHERMISCH GEDRAG 3 INLEIDING

Nadere informatie

Opleiding. Duurzaam gebouw : ENERGIE. Leefmilieu Brussel WORKSHOP GEBOUWSCHIL. Thomas GOETGHEBUER MATRICIEL

Opleiding. Duurzaam gebouw : ENERGIE. Leefmilieu Brussel WORKSHOP GEBOUWSCHIL. Thomas GOETGHEBUER MATRICIEL Opleiding Duurzaam gebouw : ENERGIE Leefmilieu Brussel WORKSHOP GEBOUWSCHIL Thomas GOETGHEBUER MATRICIEL Presentatie van het project 2 Presentatie van het project 3 Presentatie van het project 4 Presentatie

Nadere informatie

Blaasvorming, onthechting. scheurvorming

Blaasvorming, onthechting. scheurvorming Blaasvorming, onthechting scheurvorming Detail raam-alu- pleister Detail raam-alu- pleister Spanningen horizontale richting hygrische krimp houten raam verschillende uitzetting alu/pleister hygrische

Nadere informatie

Labo-testen naar de duurzaamheid van getapete voegen in externe luchtdichtheidstoepassingen bij HSB.

Labo-testen naar de duurzaamheid van getapete voegen in externe luchtdichtheidstoepassingen bij HSB. Labo-testen naar de duurzaamheid van getapete voegen in externe luchtdichtheidstoepassingen bij HSB. Jelle Langmans 1,2, Tadiwos Desta 3, Lieven Alderweireldt 3, Staf Roels 1,2 1 Building Physics Section

Nadere informatie

14/11/2016 WATERDICHTHEID RAAMAANSLUITINGEN INLEIDING HET WEER IN BELGIE HET WEER IN BELGIE HET WEER IN BELGIE. Prof. Nathan Van Den Bossche

14/11/2016 WATERDICHTHEID RAAMAANSLUITINGEN INLEIDING HET WEER IN BELGIE HET WEER IN BELGIE HET WEER IN BELGIE. Prof. Nathan Van Den Bossche DEPARTMENT OF ARCHITECTURE AND URBAN PLANNING RESEARCH GROUP BUILDING PHYSICS AND CONSTRUCTION WATERDICHTHEID RAAMAANSLUITINGEN Prof. Nathan Van Den Bossche INLEIDING HET WEER IN BELGIE 3 4 HET WEER IN

Nadere informatie

BESTAANDE BUITENMUREN. Staf Roels. KU Leuven, Afdeling Bouwfysica Departement Burgerlijke Bouwkunde Kasteelpark Arenberg 40 B-3001 Heverlee Leuven

BESTAANDE BUITENMUREN. Staf Roels. KU Leuven, Afdeling Bouwfysica Departement Burgerlijke Bouwkunde Kasteelpark Arenberg 40 B-3001 Heverlee Leuven NA-ISOLATIE VAN BESTAANDE BUITENMUREN STUDIEDAG VEA WTCB 7 FEBRUARI 2012 BUITENISOLATIE VAN BESTAANDE BUITENMUREN Staf Roels KU Leuven, Afdeling Bouwfysica Departement Burgerlijke Bouwkunde Kasteelpark

Nadere informatie

Hygrische studie koud dak met cellulose-isolatie Rapport 03/01 (10 pp.)

Hygrische studie koud dak met cellulose-isolatie Rapport 03/01 (10 pp.) P. Eykens, isoproc cvba, Kapelstraat 1, 198 Zemst Prof. dr.ir.arch. A. Janssens Docent Bouwfysica Vakgroep Architectuur en Stedenbouw Universiteit Gent Plateaustraat 22, B-9 Gent Hygrische studie koud

Nadere informatie

Vochtproblemen in zwembaden

Vochtproblemen in zwembaden Technische Kennis Dag 2014 Vochtproblemen in zwembaden Bart Folkerts Vochtproblemen in zwembaden Wat gaan we behandelen? Vocht in constructies Optrekkend & doorslaand vocht Dampdifussie & damptransport

Nadere informatie

Isolatie en klimaatbeheersing van monumenten. Henk Schellen

Isolatie en klimaatbeheersing van monumenten. Henk Schellen Isolatie en klimaatbeheersing van monumenten Henk Schellen Inhoud Inleiding Thermische behaaglijkheid Energiegebruik gebouwen Noodzaak bouwfysische aanpassingen Isolatie gevel, isolatie vensters, zonwering,

Nadere informatie

Hygrothermisch ontwerp van buitenmuren

Hygrothermisch ontwerp van buitenmuren Hygrothermisch ontwerp van buitenmuren Labo Hygrothermie Hygrothermisch ontwerp van wanden DEEL 2 23 maart 2017 Hygrothermisch ontwerp van buitenmuren 23/03/2017 1 van 16 Hygrothermisch ontwerp van buitenmuren

Nadere informatie

Residentiële ventilatie

Residentiële ventilatie Residentiële ventilatie Michaël Peeters Kenniscentrum Energie KHK K.H.Kempen 1 Inhoud Waarom ventileren? Ventilatie en energie Stroming van lucht Koudebruggen en ventilatie 2 1 Waarom ventileren Toevoer

Nadere informatie

Inhoud. Hygrothermisch ontwerp van wanden en daken Basisprincipes. Inhoud. Brussel, 16 maart Inleiding. Theoretische begrippen

Inhoud. Hygrothermisch ontwerp van wanden en daken Basisprincipes. Inhoud. Brussel, 16 maart Inleiding. Theoretische begrippen Georganiseerd door de Technologische Dienstverlening Duurzaam bouwen en duurzame ontwikkeling van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest met de steun van het Brussels Instituut ter bevordering van het Wetenschappelijk

Nadere informatie

, Kerkbeheer magazine, Vereniging voor Kerkrentmeesterlijk beheer in de PKN, December 2014 Download article

, Kerkbeheer magazine, Vereniging voor Kerkrentmeesterlijk beheer in de PKN, December 2014 Download article List of free downloadable publications: Neuhaus, E., Stappers, M. (2014). Klimaatbeheersing in monumentale kerken, een spanningsveld tussen behaaglijkheid, behoud van monumentale waarden en energiegebruik,

Nadere informatie

Hygrothermisch concept van platte daken. 16 maart 2017

Hygrothermisch concept van platte daken. 16 maart 2017 Hygrothermisch concept van platte daken 16 maart 2017 Eddy Mahieu WTCB - Pagina 1 Opmerking: Disclaimer De syllabi die uitgedeeld worden bij uiteenzettingen die gegeven worden door het WTCB maken geen

Nadere informatie

Versie 2. Aanvrager van de studie: NMC Gert-Noël-Straße B - 4731 Eynatten BELGIË

Versie 2. Aanvrager van de studie: NMC Gert-Noël-Straße B - 4731 Eynatten BELGIË Afdeling Omhulsels en Bekledingen Afdeling Hygrothermische eigenschappen van de Bouwwerken Zaaknr.: 12-047A Oktober 30th, 2012 Ref. DER/HTO 2012-260-BB/LS BEREKENING VAN DE COËFFICIËNTEN VAN DE KOUDEBRUGGEN

Nadere informatie

Intelligent luchtdicht renoveren

Intelligent luchtdicht renoveren Isoleren voor morgen Geselecteerde merken voor een duurzame constructie Intelligent luchtdicht renoveren Belang van luchtdichtheid bij isolatie (niet enkele energieverlies, condens,...) Hoe luchtdicht

Nadere informatie

UITSLUITEND TER INZAGE. Copyright SBR, Rotterdam

UITSLUITEND TER INZAGE. Copyright SBR, Rotterdam UITSLUITEND TER INZAGE Het doel van de Stichting is het coördineren, stimuleren en begeleiden van speurwerk op het gebied van de bouwvoorbereiding, de bouwtechniek en de bedrijfstechniek in de bouwnijverheid,

Nadere informatie

Opleiding Duurzaam Gebouw:

Opleiding Duurzaam Gebouw: Opleiding Duurzaam Gebouw: Isolatiematerialen: hoe kiezen? Leefmilieu Brussel Isolatie van muren: hoe kiezen? Aline Branders A2M Doelstelling van de presentatie Begrijpen welke gevolgen de keuze van een

Nadere informatie

Taak constructies. Architecten en ingenieurs: Goossens & Partners. Dries de Burggrave. 1MAK a 2015-2

Taak constructies. Architecten en ingenieurs: Goossens & Partners. Dries de Burggrave. 1MAK a 2015-2 Taak constructies Architecten en ingenieurs: Goossens & Partners. Dries de Burggrave 1MAK a 2015-2 Bouwknoop 1 Het gaat om een bouwknoop omdat de verticale muur verbonden wordt met een hellend dak. Detailtekening

Nadere informatie

Schimmelvorming en koudebrugproblematiek bij erfgoed. Arnold Janssens, UGent

Schimmelvorming en koudebrugproblematiek bij erfgoed. Arnold Janssens, UGent Schimmelvorming en koudebrugproblematiek bij erfgoed Arnold Janssens, UGent Stelling 1 Schimmelgroei is het gevolg van oppervlaktecondensatie Stelling 2 De aanwezigheid van enkel glas verhindert het ontstaan

Nadere informatie

Thermische isolatie van bestaande platte daken

Thermische isolatie van bestaande platte daken Thermische isolatie van bestaande platte daken In onze maatschappij gaat steeds meer aandacht naar energiebesparingen, milieubescherming en comfort, wat een doordachte thermische isolatie van de gebouwschil

Nadere informatie

Het compacte dak. Probleemstelling platte daken

Het compacte dak. Probleemstelling platte daken Het compacte dak Probleemstelling platte daken Platte daken zijn aan de buitenkant steeds voorzien van een soepele waterdichting die altijd sterk dampremmend is (met een µd-waarde van minimaal 15m tot

Nadere informatie

Metselen met natte of droge stenen? Experimentele bepaling van watertransport tussen voeg en baksteen

Metselen met natte of droge stenen? Experimentele bepaling van watertransport tussen voeg en baksteen Metselen met natte of droge stenen? Experimentele bepaling van watertransport tussen voeg en baksteen Roel Hendrickx, Koenraad Van Balen, Dionys Van Gemert, Staf Roels Mooi bedacht, nuttig toegepast Brussel,

Nadere informatie

Opleiding Duurzaam Gebouw:

Opleiding Duurzaam Gebouw: Opleiding Duurzaam Gebouw: Isolatiematerialen: hoe kiezen? Leefmilieu Brussel ISOLEREN VAN HELLENDE EN PLATTE DAKEN IN HOUT Paul Eykens ISOPROC / INNOVISO Doelstelling van de presentatie Criteria aanreiken

Nadere informatie

Kees van der Linden. - isoleren van de gebouwschil algemeen (ppt VENIN) - spouwmuur na-isolatie (onderzoek Milieu Centraal/RVO/BZK) - discussie

Kees van der Linden. - isoleren van de gebouwschil algemeen (ppt VENIN) - spouwmuur na-isolatie (onderzoek Milieu Centraal/RVO/BZK) - discussie Kees van der Linden - isoleren van de gebouwschil algemeen (ppt VENIN) - spouwmuur na-isolatie (onderzoek Milieu Centraal/RVO/BZK) - discussie Feiten en fabels over na-isolatie van spouwmuren Aanpak onderzoek

Nadere informatie

Isolatie en renovatie : laatste nieuwe ontwikkelingen!

Isolatie en renovatie : laatste nieuwe ontwikkelingen! Isolatie en renovatie : laatste nieuwe ontwikkelingen! Leefmilieu Brussel Naar een goed doordachte muurisolatie Arnaud EVRARD UCL Architecture et Climat Doelstellingen van de presentatie Toelichting bij

Nadere informatie

Hebel. Afmetingen. Hebel binnen- en buitenwanden AAC2/400 AAC3/450 AAC3,5/500 AAC4,5/550 AAC5/600

Hebel. Afmetingen. Hebel binnen- en buitenwanden AAC2/400 AAC3/450 AAC3,5/500 AAC4,5/550 AAC5/600 Toepassing Gewichtsklasse Hebel binnen- en buitenwanden AAC2/400 AAC3/450 AAC3,5/500 AAC4,5/550 AAC5/600 Hebel brandwanden AAC4,5/550 Hebel vloeren AAC4,5/550 AAC5/600 Hebel daken AAC3/450 AAC3,5/500 AAC4,5/550

Nadere informatie

1a. 3a Er zijn twee overgangsweerstanden van 0,13 Alleen de vloerdelen zorgen voor een R waarde.

1a. 3a Er zijn twee overgangsweerstanden van 0,13 Alleen de vloerdelen zorgen voor een R waarde. T io Uitwerking Her tentamen Bouwkundige HTI 1a. 3a Er zijn twee overgangsweerstanden van 0,13 3b Alleen de vloerdelen zorgen voor een R waarde. De T io van de vloer wordt T io = 16,7 o C. Dit is voor

Nadere informatie

Het compacte dak. Probleemstelling platte daken

Het compacte dak. Probleemstelling platte daken Het compacte dak Probleemstelling platte daken Platte daken zijn aan de buitenkant steeds voorzien van een soepele waterdichting die altijd sterk dampremmend is (met een µd-waarde van minimaal 15m tot

Nadere informatie

ONDERKOELING-OVERVERHITTING. Rudy Beulens

ONDERKOELING-OVERVERHITTING. Rudy Beulens ONDERKOELING-OVERVERHITTING Rudy Beulens UNIE DER BELGISCHE FRIGORISTEN AIR CONDITIONING ASSOCIATION Water bij 1 bar absoluut of 0 bar relatief IJsblok van -20 C smelten tot 0 C : latente warmte Opwarmen

Nadere informatie

Bouwoplossingen voor morgen. Opleidingsaanbod Duurzaam bouwen Opleidingen op maat van uw organisatie. Goed isoleren is meer dan dik isoleren!

Bouwoplossingen voor morgen. Opleidingsaanbod Duurzaam bouwen Opleidingen op maat van uw organisatie. Goed isoleren is meer dan dik isoleren! Bouwoplossingen voor morgen Goed isoleren is meer dan dik isoleren! Opleidingsaanbod Duurzaam bouwen 2018 Opleidingen op maat van uw organisatie Geselecteerde merken voor duurzame bouwprojecten Expertisecentrum

Nadere informatie

Platte daken. www.norbord.eu

Platte daken. www.norbord.eu Platte daken www.norbord.eu INLEIDING Platte daken Platte daken, een markt met potentieel voor houtbouw Platte daken en plat hellende daken zijn bijzonder populair bij architecten en gebruikers. Houten

Nadere informatie

Doorgedreven schilrenovatie bij woningen: lager energieverbruik of verbetering van binnencomfort?

Doorgedreven schilrenovatie bij woningen: lager energieverbruik of verbetering van binnencomfort? Doorgedreven schilrenovatie bij woningen: lager energieverbruik of verbetering van binnencomfort? Staf Roels, Mieke Deurinck Afdeling Bouwfysica, Kasteelpark Arenberg 40, KU LEUVEN Rebecca Meuleman Wienerberger

Nadere informatie

De warmtepomp. Dominique Hendrikx Bram Oosterbos Maarten Reuskens

De warmtepomp. Dominique Hendrikx Bram Oosterbos Maarten Reuskens De warmtepomp Dominique Hendrikx Bram Oosterbos Maarten Reuskens A2 A2 A1 Introduction Environmental issues: Solutions: Greenhouse effect Air and water pollution Wind and water turbines Solar cells Heat

Nadere informatie

Tentamen Warmte-overdracht

Tentamen Warmte-overdracht Tentamen Warmte-overdracht vakcode: 4B680 datum: 20 juni 2011 tijd: 14.00-17.00 uur LET OP Er zijn in totaal 4 opgaven waarvan de eerste opgave bestaat uit losse vragen. Alle opgaven tellen even zwaar

Nadere informatie

Superisolerende materialen, toepassing in proeftuinproject de Schipjes

Superisolerende materialen, toepassing in proeftuinproject de Schipjes Superisolerende materialen, toepassing in proeftuinproject de Schipjes Elisa Van Kenhove Onderzoeksgroep Bouwfysica, Constructie en Klimaatbeheersing Vakgroep Architectuur & Stedenbouw Faculteit Ingenieurswetenschappen

Nadere informatie

OPLEIDING DUURZAME GEBOUWEN

OPLEIDING DUURZAME GEBOUWEN OPLEIDING DUURZAME GEBOUWEN RENOVATIE MET HOGE ENERGIE-EFFICIËNTIE IN DE BRUSSELSE CONTEXT HERFST 2017 Focus op waterdampdiffusie Pierre WILLEM 2 DOELSTELLINGEN VAN DE PRESENTATIE N N N Het fenomeen van

Nadere informatie

over het effect van vocht op de warmtegeleiding

over het effect van vocht op de warmtegeleiding Tekst en beeld: prof. ir Nico Hendriks, BDA Dakadvies BV De invloed van vocht op bepaalde eigenschappen van isolatiematerialen is al heel lang onderwerp van studie door diverse onderzoekers. Dit is het

Nadere informatie

Bestaat dé balans tussen isolatie en ventilatie?

Bestaat dé balans tussen isolatie en ventilatie? Bestaat dé balans tussen isolatie en ventilatie? Even voorstellen Simon van der Kamp Brink Climate Systems Adviseur installatieconcepten Brink Customize Lizette Koorn IsoBouw Systems Project manager woningbouw

Nadere informatie

TECHNISCHE UNIVERSITEIT EINDHOVEN FACULTEIT WERKTUIGBOUWKUNDE

TECHNISCHE UNIVERSITEIT EINDHOVEN FACULTEIT WERKTUIGBOUWKUNDE TECHNISCHE UNIVERSITEIT EINDHOVEN FACULTEIT WERKTUIGBOUWKUNDE Tentamen Polymeerverwerking (4K550) vrijdag 16 november 2007, 9:00-12:00. Bij het tentamen mag het boek Modeling in Materials Processing van

Nadere informatie

Opleiding Duurzaam Gebouw : Renovatie met een hoge energie-efficiëntie : technische details. Leefmilieu Brussel

Opleiding Duurzaam Gebouw : Renovatie met een hoge energie-efficiëntie : technische details. Leefmilieu Brussel Opleiding Duurzaam Gebouw : Renovatie met een hoge energie-efficiëntie : technische details Leefmilieu Brussel VOORBEELD VAN DUURZAME EN ENERGETISCHE RENOVATIE: VOORBEELDGEBOUW [120] BOOMGAARDSTRAAT Thomas

Nadere informatie

Buitenpleister systeem (ETICS) een andere blik op de mogelijkheden

Buitenpleister systeem (ETICS) een andere blik op de mogelijkheden Buitenpleister systeem (ETICS) een andere blik op de mogelijkheden Frank Vanhove Managing Director Benelux NOVEMBER 27, 2013 1 Wat is ETICS? bevestiging FOAMGLAS isolatieplaat wapeningslaag (voorstrijklaag)

Nadere informatie

Commissioning & Leidingisolatie De impact van isolatie

Commissioning & Leidingisolatie De impact van isolatie Commissioning & Leidingisolatie De impact van isolatie taking care of energy and the environment Nelienke Bosch en Marc Volder, Thermaflex DGBW, 28/09/2016 Commissioning Kwaliteitsbeheersing en prestatieborging.

Nadere informatie

VOLGENDE GENERATIE REKENMODELLEN VOOR ENERGIESIMULATIES OP STADSNIVEAU

VOLGENDE GENERATIE REKENMODELLEN VOOR ENERGIESIMULATIES OP STADSNIVEAU VOLGENDE GENERATIE REKENMODELLEN VOOR ENERGIESIMULATIES OP STADSNIVEAU Ruben BAETENS KU Leuven Building Physics Section DE TRADITIONELE BENADERING binnen gebouwsimulatie Klassieke combinatie van warmte-

Nadere informatie

Bio-ecologische dakisolatie Thermische en bouwfysische eigenschappen. Samenaankoop dakisolatie, 19 januari 2009 Katrien Biesbroeck, VIBE - Tandem

Bio-ecologische dakisolatie Thermische en bouwfysische eigenschappen. Samenaankoop dakisolatie, 19 januari 2009 Katrien Biesbroeck, VIBE - Tandem Bio-ecologische dakisolatie Thermische en bouwfysische eigenschappen Samenaankoop dakisolatie, 19 januari 2009 Katrien Biesbroeck, VIBE - Tandem 1. De juiste dakopbouw 2. Inleiding 3. Isolatiematerialen

Nadere informatie

MATERIAAL VOOR THERMISCHE ISOLATIE

MATERIAAL VOOR THERMISCHE ISOLATIE Productgegevens databank in het kader van de EPB-regelgeving MATERIAAL VOOR THERMISCHE ISOLATIE doc_1.1 Add1_S.a_NL_isolatiemateriaal_v2.0_20090804.doc 4 augustus 2009 Addendum 1 : vacuum isolatie paneel

Nadere informatie

Een revolutie op het vlak van isolatie! Thermisch ISOLERENDE coating MUREN & DAKEN vochtwerend / sterke prestaties

Een revolutie op het vlak van isolatie! Thermisch ISOLERENDE coating MUREN & DAKEN vochtwerend / sterke prestaties Een revolutie op het vlak van isolatie! Thermisch ISOLERENDE coating MUREN & DAKEN vochtwerend / sterke prestaties De voordelen van ThermaCote Dankzij zijn speciale formule en een concentratie van ongeveer

Nadere informatie

Vochtschade. regendoorslag opstijgend vocht bouwvocht. inwendige condensatie oppervlakte condensatie hygroscopisch vocht

Vochtschade. regendoorslag opstijgend vocht bouwvocht. inwendige condensatie oppervlakte condensatie hygroscopisch vocht Vochtschade WATER WATERDAMP regendoorslag opstijgend vocht bouwvocht inwendige condensatie oppervlakte condensatie hygroscopisch vocht VORMEN VAN VOCHTSCHADE afname van de isolerende kwaliteit hygrische

Nadere informatie

GEAVANCEERD SIMULEREN MET MATLAB / FEMLAB / SIMULINK

GEAVANCEERD SIMULEREN MET MATLAB / FEMLAB / SIMULINK GEAVANCEERD SIMULEREN MET MATLAB / FEMLAB / SIMULINK ir. A.W.M. (Jos) van Schijndel, Technische Universiteit Eindhoven Faculteit Bouwkunde, Vakgroep FAGO Email: A.W.M.v.Schijndel@bwk.tue.nl SAMENVATTING

Nadere informatie

Superisolerende materialen, toepassing in proeftuinproject de Schipjes. Elisa Van Kenhove, Onderzoeksgroep Bouwfysica UGent

Superisolerende materialen, toepassing in proeftuinproject de Schipjes. Elisa Van Kenhove, Onderzoeksgroep Bouwfysica UGent Superisolerende materialen, toepassing in proeftuinproject de Schipjes Elisa Van Kenhove, Onderzoeksgroep Bouwfysica UGent IWT Proeftuinen Woningrenovatie 2014-2019 Context woonerf de Schipjes in Brugge

Nadere informatie

IsoHemp kalkhennep blok. Technische eigenschappen. Thermisch gedrag INDUSTRIËLE PRODUCTIE VAN KALKHENNEP BLOKKEN. Kalkhennepblokken, wat is het?

IsoHemp kalkhennep blok. Technische eigenschappen. Thermisch gedrag INDUSTRIËLE PRODUCTIE VAN KALKHENNEP BLOKKEN. Kalkhennepblokken, wat is het? INDUSTRIËLE PRODUCTIE VAN KALKHENNEP BLOKKEN IsoHemp kalkhennep blok Kalkhennepblokken, wat is het? Niet dragende metselblok voor thermische en akoetische isolatie en vocht regulering. DE OPLOSSING VOOR

Nadere informatie

ISOLATIE. En als u zou kiezen voor Aluthermo isolatie? Efficiënt. Dun. Eenvoudig te plaatsen. R = 4,75 m².k/w met 12 cm glaswol (λ 0,032)

ISOLATIE. En als u zou kiezen voor Aluthermo isolatie? Efficiënt. Dun. Eenvoudig te plaatsen. R = 4,75 m².k/w met 12 cm glaswol (λ 0,032) ISOLATIE En als u zou kiezen voor Aluthermo isolatie? Efficiënt. Dun. Eenvoudig te plaatsen. DE ALTERNATIEVE OPLOSSING!VOOR SARKING R = 4,75 m².k/w met 12 cm glaswol (λ 0,032) Eenvoudig en snel te plaatsen

Nadere informatie

LUCHTDICHTHEID Opfrissing & nieuwigheden. Invloed van de uitvoering op de duurzaamheid

LUCHTDICHTHEID Opfrissing & nieuwigheden. Invloed van de uitvoering op de duurzaamheid LUCHTDICHTHEID Opfrissing & nieuwigheden Benoît Michaux ir. Afdeling Gebouwschil en Schrijnwerk Evelyne Nguyen ir. Laboratorium Hout en Coatings Invloed van de uitvoering op de duurzaamheid CBBH, 8 december

Nadere informatie

Thermal Coating implementation project.

Thermal Coating implementation project. Thermal Coating implementation project Menso.Molag@TNO.NL VVG: Dutch Automotive LPG association Coating implementatie onderzoek 1. Onderzoek naar de effectiviteit van hittewerende bekledingssystemen Convenant:

Nadere informatie

Matrix van prestatie-eisen

Matrix van prestatie-eisen Matrix van prestatie-eisen DEELDOMEIN GEBOUWTOETSEN BOUWDEELTOETSEN MATERIAAL Functionaliteit organisatie van het grondplan vloeroppervlakten afstemming op antropometrie afstemming op antropometrie gemakkelijke

Nadere informatie

Opleiding Duurzaam Gebouw: A2M. Isolatiematerialen: hoe kiezen? Leefmilieu Brussel. Isolatie van muren: hoe kiezen? Aline BRANDERS

Opleiding Duurzaam Gebouw: A2M. Isolatiematerialen: hoe kiezen? Leefmilieu Brussel. Isolatie van muren: hoe kiezen? Aline BRANDERS Opleiding Duurzaam Gebouw: Isolatiematerialen: hoe kiezen? Leefmilieu Brussel Isolatie van muren: hoe kiezen? A2M Aline BRANDERS Architect-partner A2M Doelstelling van de presentatie Begrijpen welke gevolgen

Nadere informatie

Prelaq Energy Voorgelakt plaatstaal met uitstekende thermische eigenschappen

Prelaq Energy Voorgelakt plaatstaal met uitstekende thermische eigenschappen Prelaq Energy Voorgelakt plaatstaal met uitstekende thermische eigenschappen Lagere energiekosten, langere levensduur van het gebouw Wanneer het om voorgelakt stalen bekledingen gaat van gevels, daken,

Nadere informatie

p V T Een ruimte van 24 ºC heeft een dauwpuntstemperatuur van 19 ºC. Bereken de absolute vochtigheid.

p V T Een ruimte van 24 ºC heeft een dauwpuntstemperatuur van 19 ºC. Bereken de absolute vochtigheid. 8. Luchtvochtigheid relatieve vochtigheid p e 100 % p absolute vochtigheid = dichtheid van waterdamp dauwpuntstemperatuur T d = de temperatuur waarbij de heersende waterdampdruk de maximale dampdruk is.

Nadere informatie

welkom! algemene bouwkunde ipd-opleidingen breda

welkom! algemene bouwkunde ipd-opleidingen breda welkom! algemene bouwkunde ipd-opleidingen breda 1 lesstof in de lessenreeks behandeld. 22 september! inleiding!!! hoofdstuk 1!! wonen woonvormen regelgeving!!! hoofdstuk 1!! bouwmethoden!!! hoofdstuk

Nadere informatie

Resultaten monitoring

Resultaten monitoring RenoseeC: renovaties met sociale, ecologische en economische meerwaarde via collectieve aanpak Resultaten monitoring Afdeling Bouwfysica KU Leuven / EnergyVille Evi Lambie & Dirk Saelens Cayman 1 Uitgevoerde

Nadere informatie

Het aanpakken van energieverlies

Het aanpakken van energieverlies Onze visie 2 Waarom isoleren? 3 Waarom isoleren 4 Het aanpakken van energieverlies 30% energieverlies via het dak 20% energieverlies via de gevel 10% energieverlies via de vloer Het aanpakken van energieverlies

Nadere informatie

Tentamen Warmte-overdracht

Tentamen Warmte-overdracht Tentamen Warmte-overdracht vakcode: 4B680 datum: 21 juni 2010 tijd: 14.00-17.00 uur LET OP Er zijn in totaal 4 opgaven waarvan de eerste opgave bestaat uit losse vragen. Alle opgaven tellen even zwaar

Nadere informatie

KOUDEBRUGGEN. hulpmiddelen om koudebruggen te begroten

KOUDEBRUGGEN. hulpmiddelen om koudebruggen te begroten KOUDEBRUGGEN overzicht wat zijn koudebruggen? koudebruggen en de regelgeving? hoe koudebruggen vermijden? praktijkvoorbeelden spouwmuur binnenisolatie buitenisolatie navullen van spouwmuren hellende daken

Nadere informatie

OPLEIDING DUURZAME GEBOUWEN

OPLEIDING DUURZAME GEBOUWEN OPLEIDING DUURZAME GEBOUWEN ISOLATIEMATERIALEN: HOE KIEZEN? LENTE 2018 Keuze van isolatie vanuit hygrothermisch oogpunt Pierre WILLEM Op basis van de presentatie vanaline Branders (A2M) Doelstelling van

Nadere informatie

> Verwarmen en ventileren

> Verwarmen en ventileren > Verwarmen en Verwarmen en Vochtproblemen in huis, condens op de ramen, een beschimmelde muur u kunt het allemaal voorkomen door goed te en te verwarmen. Zorg voor voldoende frisse lucht in huis. Lees

Nadere informatie

Luchtdicht Bouwen. Stappenplan voor een optimale afdichting

Luchtdicht Bouwen. Stappenplan voor een optimale afdichting Luchtdicht Bouwen Stappenplan voor een optimale afdichting tremco illbruck expertise in luchtdicht bouwen Duurzaam bouwen, Passiefhuis, nul-energiewoningen en klimaatneutraal bouwen zijn momenteel veel

Nadere informatie

Dynamisch vs. statisch modelleren van het eindenergiegebruik voor verwarming

Dynamisch vs. statisch modelleren van het eindenergiegebruik voor verwarming Dynamisch vs. statisch modelleren van het eindenergiegebruik voor verwarming Hilde Breesch 20 oktober 2016 Antwerpen Probleemstelling: EPB rekenmethode voor eindenergiegebruik voor verwarming interactie

Nadere informatie

Innovatieve ontwikkelingen

Innovatieve ontwikkelingen Terug- en vooruitblik 1. HeatSavr 2. GatorboXx 3. LED verlichting 4. Warmtecontainers 5. BaOpt systeem 6. Samenvatting / Afronding Terugblik innovatieve technieken 2012 HeatSavr GatorboXx LED verlichting

Nadere informatie

ISOLATIE EN RENOVATIE

ISOLATIE EN RENOVATIE ISOLATIE EN RENOVATIE ZONNE-ENERGIE - ISOLATIE - VERWARMING DAKWERKEN - RENOVATIE - ELEKTRICITEIT Dakvensters EEN GEZOND BINNENKLIMAAT Ongeveer 50% van de tijd brengen we binnenshuis door. De kwaliteit

Nadere informatie

Vereniging van eigenaren

Vereniging van eigenaren este bewoners, rahmslaan 22-62 te Leiden Diverse woningen kampen met vochtige buitenmuren al dan niet in samenhang met vocht- en schimmelplekken. De VVE heeft de firma Cauberg-Huygen een onderzoek laten

Nadere informatie

ISOLATIE BINNEN: PRAKTIJKGEVALLEN. UP! architects Isolatie binnen: praktijkgevallen

ISOLATIE BINNEN: PRAKTIJKGEVALLEN. UP! architects Isolatie binnen: praktijkgevallen ISOLATIE BINNEN: PRAKTIJKGEVALLEN 1 Architectenbureau actief in renovatie, uitbreiding en nieuwbouw Hoofdzakelijk in Brussel en omgeving Woningen, kantoren, crèches, handelszaken 2 Presentatie Waarom?

Nadere informatie

pmp pmp pmp pmp CONTEXT:het greenwal-gebouw Innoverende technieken toegepast op het Greenwal-gebouw HYGROTHERMISCHE STUDIE van een compactdak CONTEXT

pmp pmp pmp pmp CONTEXT:het greenwal-gebouw Innoverende technieken toegepast op het Greenwal-gebouw HYGROTHERMISCHE STUDIE van een compactdak CONTEXT Innoverende technieken toegepast op het Greenwal-gebouw HYGROTHERMISCHE STUDIE van een compactdak Donderdag 16 maart 2017 HYGROTHERMIE SESSIE 1: HYGROTHERMISCH ONTWERP VAN DE WANDEN CONTEXT:het greenwal-gebouw

Nadere informatie

Binnenisolatie Technieken en Aandachtspunten

Binnenisolatie Technieken en Aandachtspunten Binnenisolatie Technieken en Aandachtspunten Paul Steskens, dr. ir., Xavier Loncour, ir. - Afdeling Energie en Gebouw, WTCB Staf Roels, prof. dr. ir., Evy Vereecken, ir. Afdeling Bouwfysica, KULeuven CeDuBo

Nadere informatie

3. HYGRISCHE EIGENSCHAPPEN

3. HYGRISCHE EIGENSCHAPPEN Technische documentatie V CE 2004 Hygrische eigenschappen 21 3. HYGRISCHE EIGENSCHAPPEN 3.1 Het vochtgehalte Het vochtgehalte wordt bij geëxpandeerd polystyreen weergegeven in volume % m.a.w. m 3 vocht

Nadere informatie

Verwarmen en ventileren. Advies voor frisse lucht in huis

Verwarmen en ventileren. Advies voor frisse lucht in huis Verwarmen en Advies voor frisse lucht in huis 1 Vochtproblemen in huis, condens op de ramen, een beschimmelde muur u kunt het allemaal voorkomen door goed te en te verwarmen. Zorg voor voldoende frisse

Nadere informatie

Dam Dak Advies van 5

Dam Dak Advies van 5 blad 1-2-29 van Tel. 1-43 88 43 Fax. 1-46 7 9 Opdrachtgever: Adres: Postcode en plaats: Contactpersoon: Projectcode: Omschrijving: Ballast Nedam Specialiteiten BV Nijverheidstraat 12 4143 HM Leerdam Rob

Nadere informatie

Lerarenopleiding Demodag 1 - Daken

Lerarenopleiding Demodag 1 - Daken Lerarenopleiding Demodag 1 - Daken 17 november 2015 Marcus Peeters & Stijn Van der Meersch Deel 2 Hellende daken Demodag 1 17/11/2015 2 Inhoud 1. Dakopbouwen 2. Bouwelementen Demodag 1 17/11/2015 3 Inhoud

Nadere informatie

Duurzaam bouwen. Muren

Duurzaam bouwen. Muren Duurzaam bouwen Muren 1 % zonder isolatie Muren isoleren waar staan we?? 100 80 60 40 20 0 1998 2001 2003 2005 2008 2020 2 Ouderdom woning 3 Energieverlies per 100 m² ca. 1500 m³ aardgas of 1500 liter

Nadere informatie

Na-isolatie: geïntegreerd versus gefaseerd

Na-isolatie: geïntegreerd versus gefaseerd Passiefhuis-Platform vzw De REFLEX voor energiebewust bouwen Na-isolatie: geïntegreerd versus gefaseerd Na-isolatie: geïntegreerd versus gefaseerd Ir. Arch. Wouter Hilderson, technisch adviseur Wouter.hilderson@passiefhuisplatform.be

Nadere informatie

Prefabricatie. Seminarie Duurzame gebouwen. De technische uitdagingen van duurzame prefabricage. 27 april Ir.-Ar. Patrice Vandenberg SECO nv

Prefabricatie. Seminarie Duurzame gebouwen. De technische uitdagingen van duurzame prefabricage. 27 april Ir.-Ar. Patrice Vandenberg SECO nv Seminarie Duurzame gebouwen Prefabricatie 27 april 2018 De technische uitdagingen van duurzame prefabricage Aanbevelingen van het controlebureau Ir.-Ar. Patrice Vandenberg SECO nv DOELSTELLING(EN) VAN

Nadere informatie

Berekening Gilde Software van 6

Berekening Gilde Software van 6 blad 1 Opdrachtgever: Adres: Postcode en plaats: Contactpersoon: Projectcode: Omschrijving: De voorbeeldige dakdekker De heer voorbeeld voorbeeld Behandeld door: Jasper Datum Berekening 9--9 Overzicht

Nadere informatie

Vochtbestrijding in gebouwen. Diagnose en behandeling

Vochtbestrijding in gebouwen. Diagnose en behandeling Vochtbestrijding in gebouwen Diagnose en behandeling Samuel Dubois 21-02-2017 Inleiding Inleiding Pathologieën die te wijten zijn aan de aanwezigheid van vocht en zouten 1. Capillaire opstijging 2. Zoutkristallisatie

Nadere informatie

2,50 : Nee. Constructie: Opbouw Constructie:

2,50 : Nee. Constructie: Opbouw Constructie: blad 1 Opdrachtgever: Adres: Postcode en plaats: Contactpersoon: Projectcode: Omschrijving: VvE Sporenburg XIII Ertskade 17 19 ED Amsterdam de heer J. Boiten 577 Behandeld door: D. Wapstra Datum Berekening

Nadere informatie

. Nummer de bladzijden; schrijf duidelijk en leesbaar. ~~

. Nummer de bladzijden; schrijf duidelijk en leesbaar. ~~ TECHNISCHE UNIVERSITEIT EINDHOVEN Examen/tentamen: Faculteit Bouwkunde Vakgroep FAGO FAGO/HS - - - - Bouwfysica: Codenummer: Datum: Tijd: Warmte en Vocht 78270 26juni2002 14:00-17:00 uur. Zet op elk blad

Nadere informatie

402,000 4,72 4,86 0,21 2,50 : 5,9 20,49 10,8 8,6. g/m². 2,2 g/m² goed. Nee. Constructie: Opbouw Constructie:

402,000 4,72 4,86 0,21 2,50 : 5,9 20,49 10,8 8,6. g/m². 2,2 g/m² goed. Nee. Constructie: Opbouw Constructie: blad 1 Opdrachtgever: Adres: Postcode en plaats: Contactpersoon: Projectcode: Omschrijving: VvE Sporenburg XIII Ertskade 17 19 ED Amsterdam de heer J. Boiten 577 Woningen Ertskade e.a. Amsterdam Nieuwe

Nadere informatie

Paper Speerpunt duurzaam bouwen in de Westhoek 27

Paper Speerpunt duurzaam bouwen in de Westhoek 27 2.4 WONING te OOSTVLETEREN Paper Speerpunt duurzaam bouwen in de Westhoek 27 t STROOIEN BOERDERIJTJE Een gezin met twee jonge kinderen koopt een oud en klein boerderijtje in Oostvleteren. Het boerderijtje

Nadere informatie