PRIVACYREGULERING IN THEORIE EN PRAKTIJK

Transcriptie

1 PRIVACYREGULERING IN THEORIE EN PRAKTIJK Onder redactie van J.M.A. Berkvens en J.E.J. Prins Met bijdragen van A.A.L. Beers, C.J.M. van Berkel, J.M.A. Berkvens, B.J. Boswinkel, E.R. Brouwer, G.P. van Duijvenvoorde, R.E. van Esch, H. Franken, F. de Graaf, M. Goos, J. Holvast, R.J.M. van der Horst, J.J.C. Kabel, F.A.M. van der Klaauw-Koops, I. Kolhoop, F. Kuitenbrouwer, J. Nouwt, E.T.M. Olsthoorn-Heim, J.E.J. Prins, A.H.J. Schmidt, A.J.J.T. Singewald, J.H.J. Terstegge, D.W.F. Verkade, A.J.M. van Wezel, G.J. Zwenne KLUWER - DEVENTER

2 Inhoud Lijst van afkortingen XI Inleiding 1 1. Verschuivende waardering van privacybelang 1 2. Informatie als produktiefactor 1 3. Wat is informatie? 1 4. Informatie-regulering in het recht 2 5. Regulering van persoons-informatie 2 6. Concrete uitwerking 3 7. Internationale context 3 8. Consequenties voor de praktijk 4 9. Knelpunten Opzet van dit boek 5 1. Privacy: een historisch-vergelijkend overzicht 7 1. Inleiding 7 2. De Staatscommissie Koopmans 7 3. Lijdensweg 9 4. De ontwikkeling van privacywetgeving in Europa Internationale afspraken De privacywet van WPR op de proef gesteld Nieuwe uitdagingen 23 PUBLIEKRECHTELIJKE ASPECTEN Overheid en persoonsinformatie Inleiding Toepasselijkheid van de WPR De werking van de WPR voor publiekrechtelijke persoonsregistraties nader beschouwd Bescherming van de persoonlijke levenssfeer Beginselen van behoorlijk gebruik van informatietechnologie (IT-gebruik) Principes van de democratische rechtsstaat Een meer praktische benadering Privacy en Wet openbaarheid van bestuur Inleiding Bescherming van privacy als relatieve geheimhoudingsgrond Verhouding tot andere informatieverstrekkingsregels Conclusies 60

3 4. De Registratiekamer en privacyprocesrecht Inleiding De Registratiekamer Privacy-procesrecht 69 WETGEVINGSCOMPLEXEN De ontwikkeling van bescherming van persoonsgegevens in de rechtspraak Inleiding Redelijk doel van de persoonsregistratie (artikel 4 WPR) Opneming slechts van rechtmatig verkregen persoonsgevens (artikel 5 lid 1 WPR) Gebruik van de gegevens moet met het doel van de registratie verenigbaar zijn (artikel 6 lid 1 WPR) Beperkingen op verstrekking aan derden (artikelen en 18 WPR) Inzage- en correctierecht (artikelen WPR) Besluit De Wet persoonsregistraties Reikwijdte Houder en bewerker Verstrekkingshandelingen Materiele normen Zelfregulering Rechten van de geregistreerde Hl 7. Handhaving wet Conclusie Organisatie en privacy Inleiding De belangrijkste begrippen en hoe er mee om te gaan Gegevensbeveiliging Organisatie van de reglementering Controle Overzicht Wet politieregisters Inleiding Geschiedenis Reikwijdte Overzicht van de wet Knelpunten 142 VI

4 9. De gemeentelijke basisadministratie persoonsgegevens 1. Inleiding Werking van het GBA-stelsel Toepasselijk recht 4. Gegevensverstrekkingen uit de GBA Rechten van de geregistreerde 6. Plichten van de houder Rechtsbescherming geregistreerde 8. Slotbeschouwingen Privacy en medische informatie 1. Inleiding Het medisch beroepsgeheim Geschiedenis: van BW naar WGBO Aan privacy gerelateerde bepalingen in de WGBO Afbakening zorgsector Besluit gevoelige gegevens 7. IT ontwikkelingen in de gezondheidszorg Beveiliging Privacy en belastingen De belastingdienst Verzamelen van informatie Verstrekken van gegevens Conclusie Privacy-aspecten in de sociale zekerheid Inleiding Het raamwerk De sociale zekerheidssector Het sofi-nummer Verzekerdenadministraties en uitkeringsregistraties Inlichtingenverplichtingen Geheimhouding en gegevensuitwisseling op grond van de OSV, WSVb en de Wet invoering sofi-nummer bij de gemeenten De nieuwe organisatiewet sociale verzekeringen 9. Gemeenschappelijke verwijsindex sociale zekerheid SECTORALE ONDERWERPEN Privacy en werkpiek Inleiding Privacy versus gezagsbevoegdheid Regeis voor privacybescherming Werving & selectie en privacy 5. Personeelsvolgsystemen en privacy Alcohol- en drugstests en privacy 7. Slot en aanbevelingen VII

5 14. Privacy en direct marketing Inleiding Bedrijfssectoren Gedragscode Enkele nadere regelingen van de WPR Europese ontwikkelingen Ter afsluiting Persoonsgegevens en informatiebureaus Inleiding Situatie voor de Wet persoonsregistraties Wetshistorie en andere (rechts)bronnen Ratio voor een afzonderlijke regeling Toepasselijkheid van artikel 13 WPR Toetsing van de aanleg van een artikel 13 registratie Inhoud van het strengere regime van artikel 13 WPR Achterwege laten van inlichtingen aan geregistreerde Wetenschappelijk onderzoek, statistiek en privacy Inleiding Wetenschappelijke onderzoek en statistiek Privacy Wetenschappelijk onderzoek, statistiek en privacy Regulering: algemeen Regulering: specifiek Conclusies en aanbevelingen Privacywetgeving: EDI en telecommunicatie Inleiding Procesbeschrijving De juridische kwalificatie van de gegevensverzamelingen De juridische kwalificatie van betrokkenen De juridische kwalificatie van de uitwisselingshandelingen De Wet op de telecommunicatievoorzieningen Europese regelgeving Conclusie 308 INTERNATIONALE ASPECTEN De Europese ontwerp-richtlijn inzake privacybescherming 311 A. Algemeen Voorgeschiedenis Inleiding 311 B. De privacyrichtlijn Doelstelling Bereik Beginselen met betrekking tot de gegevensverwerking Rechten van betrokkenen 321 VIII

6 7. Aanmelding bij de nationale toezichthoudende instantie Gedragscodes Aansprakelijkheid Doorgifte van persoonsgegevens naar derde-landen 11. Toezichthoudende autoriteit Tot slot Internationale privacyregulering: de rol en positie van de Raad van Europa Inleiding Het Verdrag van Straatsburg De Oosteuropese visie en de invloed van het Verdrag De huidige Status en funktie van het Verdrag van Straatsburg Contractuele bescherming van persoonsgegevens Het nieuwe privacydenken: de toekomst van het Verdrag van Straatsburg Privacy en mededinging Inleiding Gebrek aan harmonisatie belemmert de mededinging 3. Toepassing van privacy-wetgeving beperkt de mededinging Europese mededingingsregels en privacy Privacy van rechtspersonen 6. Afsluiting Kruispunt Schengen Inleiding 2. Schengen en het vrije verkeer van personen Gegevensuitwisseling en privacybescherming in Schengen (II) Het algemene regime Gegevensuitwisseling en privacybescherming in het kader van de politiele samenwerking 6. Gegevensuitwisseling door contactambtenaren Gegevensuitwisseling in het kader van justitiele samenwerking Gegevensuitwisseling bij de behandeling van asielverzoeken Het Schengen Informatie Systeem 10. De verhouding tussen Schengen (II) en de privacyrichtlijn 383 SYN De verhouding tussen Schengen (II) en WPR, WPolR 390 Trefwoordenregister 391 IX