Accare. Dr. C. Blijd PREVENTIE EN VROEG INTERVENTIE

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Accare. Dr. C. Blijd PREVENTIE EN VROEG INTERVENTIE"

Transcriptie

1 PREVENTIE EN VROEG INTERVENTIE Forensische Jeugd- en orthopsychiatrie Dr. C. Blijd hoofd behandelzaken en (forensisch kinderen jeugdpsychiater bij Forensische Jeugd- en orthopsychiatrie Groningen ( Stichting Universitaire en Algemene Kinder- en Jeugdpsychiatrie Noord-Nederland

2 Forensische Jeugd- en orthopsychiatrie Herkennen van delinquent gedrag bij kinderen Carl Blijd kinder- en jeugdpsychiater / hoofd behandelzaken Forensische Jeugd- en orthopsychiatrie Groningen Stichting Universitaire en Algemene Kinder- en Jeugdpsychiatrie Noord-Nederland

3 Autisme Verbeelding Sociaal gedrag Communicatie Triade van beperkingen L. Wing, 1979

4 Gedragsproblemen bij Autisme een aantal gedragsproblemen die tezamen met de triade kunnen voorkomen en het leven zeer moeilijk kunnen maken: - agressie - destructie - gilbuien - weglopen - zelfverwonding - sociaal onaanvaardbare gedragingen L. Wing,, 1993

5 Wat is autisme? genen, hersengebieden verklaringsmodellen symptomen/kerndomeinen diagnose

6 Theorieën van Autisme 3 cognitieve theorieën

7 Verklaring autisme? Theory-of-Mind sociale snapvermogen Baron-Cohen, Leslie, Frith,... Zwakke Centrale Coherentie De waarheid ligt niet in 1 theorie informatieverwerking is contextgeleid Frith, Happé,... Executief Functioneren probleemoplossend denken, cognitieve flexibiliteit Hughes, Russell, Ozonoff, Pennington, Rogers,...

8 Kern problemen Theory of mind tekorten Executieve Functioneren Zwakke Centrale Coherentie Beperkt inlevingsvermogen Beperkte mental processing J.Crocombe,, 2007

9 2e of 3e graads problemen Impulsiviteit / agressie Laag intellectueel functioneren Morbide preoccupaties Extreme rigiditeit Matige zelfregulatie J.Crocombe,, 2007

10 Soorten delictgedrag

11 Soorten delicten Exploitatie door anderen medeplichtig, heling, smokkelen Geweld brandstichting, geweldpleging, seksuele delicten, beroving Anti-sociaal gedrag stalking, computer hacking, diefstal, bedreiging, orde verstoring, bedrog J.Crocombe,, 2007

12 Sociale Informatieverwerking Theorie

13 Sociale Informatie Verwerking Theorie (SIP 1. Encodering sociale cues 2. Interpretatie cues 3. Doelselectie 4. Respons constructie 5. Respons evaluatie 6. Uitvoering respons Dodge Dodge,, et al., 1987

14 SIP bij Autisme CJM Blijd,, 20077

15 DWEIT -test Detail Waarneming & Emotie Interpretatie Test

16 Behandelen

17 Behandelen Autische bril opzetten Psycho-educatie Bestaande trainingen aanpassen specifiek voor autisme CJM Blijd,, 2007

18 Boodschap Autistische bril opzetten E.M.A. Blijd-Hoogewys, 2005

19 Behandeling Agressief Gedrag Leo Kannerhuis behandeling afhankelijk van: Vorm/aard Frequentie Intensiteit Ernst in stand houdende factoren: Organische factoren Positieve bekrachtiging Negatieve bekrachtiging doel behandeling: Verminderen van de kracht van de agressie tot acceptabel niveau Flavell / Parren

20 Agressief gedrag Waardoor, begrijpen we het? Gespannenheid tijdig herkennen Stressthermometer Alternatief gedrag aanleren Probleemoplossingsvaardigheden Tijdelijk meer structuur bieden Eisen verlagen Time out Consequenties van gedrag Williams & Wright

21 Obsessies / Preoccupaties Belemmert taakgericht gedrag? Betekenis? Niet verbieden of negeren Inkaderen: tijd en plaats Ombuigen naar acceptabel gedrag

22 Sociale vaardigheid training Doet geen beroep op inzicht (+ Toepasbaar bij kinderen met weinig verbale mogelijkheden (+ Gedrag wordt enkel in specifieke situatie aangeleerd (-

23 Trainingen Model Dodge Crick & Dodge, 1994 Decoderen van cues Interpreteren Probleemoplossen Probleem signaleren Probleem definieren Spivak et al, 1976 Zelf-controle Kanfer, 1977 Respons zoeken Alternatieve oplossingen bedenken Respons kiezen Gevolgen afwegen en één oplossing kiezen Uitvoeren Uitvoeren Zelf-observatie Evalueren Evalueren en gevolgen voor volgende keer Zelf-evaluatie Zelf-bekrachtiging T.G.. van Manen, 2006

24 Training probleem oplossen Anders werkt beter

25 Stop Denk Doe! STOP DENK DOE L. Peterson / E.Blijd-Hoogewys Hoogewys,, 1997

26 voorbeeld training Anders werkt bet Stappenplan Stap 1: Stop en omschrijf het probleem Stap 2: Bedenk oplossingen Stap 3: Bedenk voor- en nadelen -Wat zijn de positieve gevolgen? -Wat zijn de negatieve gevolgen? -Is deze oplossing wel uitvoerbaar? Stap 4: Kies de beste oplossing en doe het Stap 5: Hulpmiddelen Stap 6: Kies het tijdstip Stap 7: Hoe heeft de oplossing uitgepakt Effe checken, 2004

27 C. Williams & B. Wright, 2005

28 Zelfcontrole Overgang van impulsief gedrag (vaak vanuit frustratie naar reflectief gedrag (nadenken F.H. Kanfer, 1979

29 Zelfcontrole (Zelfobservatie (Zelfbeoordeling (zelfbekrachtiging F.H. Kanfer, 1979

30 Zelfobservatie I Herkennen van gevoel van boosheid (metafoor: stoplicht of vulkaan Herkennen van eigen gedrag bij gevoel (metafoor Zijn metaforen wel te snappen? F.H. Kanfer, 1979

31 Zelfbeoordeling II Bespreken welk gedrag wel of niet acceptabel en helpend is Inventariseren welk gedrag helpend is om van oranje naar groen te komen Inventariseren welk gedrag helpend is om van rood naar oranje te komen F.H. Kanfer, 1979

32 Bekrachtiging III Materiele beloners Sociale beloners Zelfbekrachtiging F.H. Kanfer, 1979

33 Psycho-educatie

34 Psycho-educatie I Iteractief Interatief Tijdsgebonden Delict-specifiek (delictscenario EMA. Blijd, 2005 /2007 & CJM Blijd, 2007

35 Psycho-educatie II P. Vermeulen, 2005

36 Psycho-educatie III P. Vermeulen, 2005

37 Delictscenario

38 Delict scenario De delictscenarioprocedure zowel diagnostisch middel als behandelingsmethode Patiënt er toe aangezet stil te staan bij cognitieve vervormingen en verantwoordelijkheid te nemen voor daden D. van Beek, 1999

39 Social Stories

40 Social Stories C.Gray, 2000

41 Forensische Jeugd- en orthopsychiatrie Herkennen van delinquent gedrag bij kinderen Carl Blijd kinder- en jeugdpsychiater / hoofd behandelzaken Forensische Jeugd- en orthopsychiatrie Groningen Stichting Universitaire en Algemene Kinder- en Jeugdpsychiatrie Noord-Nederland

Vorming AUTISMESPECTRUM- STOORNIS

Vorming AUTISMESPECTRUM- STOORNIS Vorming AUTISMESPECTRUM- STOORNIS Bart Lenaerts Jorinde Dewaelheyns 6 december 2010 Wat mag je verwachten? Wat is autisme? Het stellen van de diagnose Wie? Hoe? Triade van stoornissen Autisme = anders

Nadere informatie

Forensische problematiek en autisme Verslag KAN-congres 23 januari 2008

Forensische problematiek en autisme Verslag KAN-congres 23 januari 2008 Forensische problematiek en autisme Verslag KAN-congres 23 januari 2008 Autisme is een stoornis die op alle niveaus van intelligentie voorkomt. Voor zover bekend, is het niet te genezen maar mits de juiste

Nadere informatie

Agressiebehandeling in de forensische kinder- en jeugdpsychiatrie

Agressiebehandeling in de forensische kinder- en jeugdpsychiatrie Agressiebehandeling in de forensische kinder- en jeugdpsychiatrie Prof. dr. Chijs van Nieuwenhuizen GGzE centrum kinder- en jeugd psychiatrie Universiteit van Tilburg, Tranzo http://www.youtube.com/watch?list=pl9efc

Nadere informatie

ADHD en ASS. Bij normaal begaafde volwassen. Utrecht, 23-01-2014 Anne van Lammeren, psychiater UCP/UMCG

ADHD en ASS. Bij normaal begaafde volwassen. Utrecht, 23-01-2014 Anne van Lammeren, psychiater UCP/UMCG ADHD en ASS Bij normaal begaafde volwassen Utrecht, 23-01-2014 Anne van Lammeren, psychiater UCP/UMCG Disclosure belangen spreker (potentiële) Belangenverstrengeling Geen Voor bijeenkomst mogelijk relevante

Nadere informatie

Landelijke menukaart 2012 Gedragsinterventies als leerstraf

Landelijke menukaart 2012 Gedragsinterventies als leerstraf Gedragsinterventies als leerstraf Erkende gedragsinterventies als leerstraf Naam Inhoud Frequentie* Uren Respect limits Regulier 10 bijeenkomsten / 1 ouderbijeenkomst Respect limits Regulier Plus 10 bijeenkomsten

Nadere informatie

De plaats van neuropsychologisch onderzoek binnen het diagnostisch proces

De plaats van neuropsychologisch onderzoek binnen het diagnostisch proces De plaats van neuropsychologisch onderzoek binnen het diagnostisch proces Werkgroep: Audrey Mol, Ilse Noens, Annelies Spek, Cathelijne Tesink, Jan-Pieter Teunisse Inhoud NPO en differentiaal diagnostiek

Nadere informatie

Omgaan met kinderen met autismespectrumstoornissen. Rob Neyens 22.10.2009

Omgaan met kinderen met autismespectrumstoornissen. Rob Neyens 22.10.2009 Omgaan met kinderen met autismespectrumstoornissen Rob Neyens 22.10.2009 Programma 1. Theorie: wat is autisme? 1.1 Buitenkant 1.2 Binnenkant 2. Praktijk: hoe omgaan met autisme? 2.1 Remediëren 2.2 Compenseren

Nadere informatie

BANG, BANGER, BOOST DR. DELPHINE VANHAMME KINDER- EN JEUGDPSYCHIATER DE DAUW, MOREGEM

BANG, BANGER, BOOST DR. DELPHINE VANHAMME KINDER- EN JEUGDPSYCHIATER DE DAUW, MOREGEM BANG, BANGER, BOOST DR. DELPHINE VANHAMME KINDER- EN JEUGDPSYCHIATER DE DAUW, MOREGEM BANG, BANGER, BOOST Voorstelling De Dauw Autismespectrumstoornis en emoties In de praktijk VOORSTELLING DE DAUW Kleinschalig

Nadere informatie

Prikkelverwerking bij Gedragsstoornissen

Prikkelverwerking bij Gedragsstoornissen Prikkelverwerking bij Gedragsstoornissen (ODD & CD) Congres Prikkelverwerking 6 november 2014 Dr. M.A.J. Raaijmakers GZ-psycholoog en Universitair Docent UU INTRODUCTIE AGRESSIE! Video:! http://www.youtube.com/watch?v=o00yfkje1fo!

Nadere informatie

Zelfbeeld. Schildpadden met emotie. Overzicht workshop. Programma Alternatieve Denkstrategieën (PAD) Wat is PAD? Internationale inktvlek

Zelfbeeld. Schildpadden met emotie. Overzicht workshop. Programma Alternatieve Denkstrategieën (PAD) Wat is PAD? Internationale inktvlek Overzicht workshop Schildpadden met emotie Programma Alternatieve Denkstrategieën (PAD) Achtergronden PAD Opdracht SEL-competenties Opbrengstgericht werken PAD en agressie Opdracht agressie Dr. Kees van

Nadere informatie

Autisme als contextblindheid

Autisme als contextblindheid Leerlingen met autisme in het secundair onderwijs Autisme Limburg 18 oktober 2011 KobeVanroy Autisme Centraal, Gent Autisme als contextblindheid P. Vermeulen, 2009 Autisme: prevalentie 2010 Autisme Centraal

Nadere informatie

1. Gedrag. Au3sme. UMCG Publiekslezing Au3sme. Els M.A. Blijd- Hoogewys. Overzicht presenta3e. Wat is au3sme? Drie probleemgebieden

1. Gedrag. Au3sme. UMCG Publiekslezing Au3sme. Els M.A. Blijd- Hoogewys. Overzicht presenta3e. Wat is au3sme? Drie probleemgebieden Au3sme dr. Behandelcoördinator Au3sme Team Noord Nederland Overzicht presenta3e Wat is au3sme? naar Morton & Frith, 1995 1. Gedrag 2. Biologie 3. Cogni3e 4. Diagnose 5. Behandeling genen, hersengebieden

Nadere informatie

SOVA /AR op Maat Presentatie

SOVA /AR op Maat Presentatie SOVA /AR op Maat Presentatie Doelgroep Sociale Vaardigheden op Maat Jongens en meisjes in de leeftijd van 15-21 jaar Jongeren met probleemgedrag dat o.a. voortkomt uit onvermogen tot zelfstandig en adequaat

Nadere informatie

Onderwijsinspectie. Opbrengstgericht werken! Socialiseringsfunctie scholen Sociale cohesie en burgerschap

Onderwijsinspectie. Opbrengstgericht werken! Socialiseringsfunctie scholen Sociale cohesie en burgerschap Staat van het Nederlandse onderwijs WERKEN MET GROEPSPLAN GEDRAG Dr. Kees van Overveld @kvoverveld Beleid OCW Terug naar de kern: taal en rekenen Opbrengstgericht werken Excellentie Passend onderwijs (Pesten)

Nadere informatie

Autisme, wat weten we?

Autisme, wat weten we? Autisme, wat weten we? Matt van der Reijden, kinder- en jeugdpsychiater & geneesheer directeur Dr Leo Kannerhuis, Oosterbeek 1 autisme agenda autisme autisme en het brein: wat weten we? een beeld van autisme:

Nadere informatie

Agressie & geweld bij LVB: op weg naar een effectieve interventie binnen de kliniek

Agressie & geweld bij LVB: op weg naar een effectieve interventie binnen de kliniek Agressie & geweld bij LVB: op weg naar een effectieve interventie binnen de kliniek Robert Didden r.didden@pwo.ru.nl Trajectum Agressie en geweld DOELGROEP LVB Op het snijvlak justitie, VG en GGZ: J. (28

Nadere informatie

Leef je in! Een sociaal cognitieve vaardigheidstraining voor jongeren met een licht verstandelijke beperking en gedragsproblemen

Leef je in! Een sociaal cognitieve vaardigheidstraining voor jongeren met een licht verstandelijke beperking en gedragsproblemen Leef je in! Een sociaal cognitieve vaardigheidstraining voor jongeren met een licht verstandelijke beperking en gedragsproblemen Judith Arendsen, junior onderzoeker Research & Development Programma Ontwikkeling

Nadere informatie

Leerlijn Omgaan met ongewenst gedrag. Workshop 3: Gedragsstoornissen & aanpakken volgens oa Gordonmethode

Leerlijn Omgaan met ongewenst gedrag. Workshop 3: Gedragsstoornissen & aanpakken volgens oa Gordonmethode Leerlijn Omgaan met ongewenst gedrag Workshop 3: Gedragsstoornissen & aanpakken volgens o.a. Gordonmethode 28 januari 2015 13.30 16.00 uur Berber Klein Liesbeth van Well Leerlijn Omgaan met ongewenst gedrag

Nadere informatie

Autismespectrumstoornis. SPV REGIOBIJEENKOMST MIDDEN NEDERLAND Mandy Bekkers

Autismespectrumstoornis. SPV REGIOBIJEENKOMST MIDDEN NEDERLAND Mandy Bekkers Autismespectrumstoornis SPV REGIOBIJEENKOMST MIDDEN NEDERLAND 19-10-2016 Mandy Bekkers (mandybekkers@hotmail.com) Waarschuwing vooraf! 2 Geschiedenis Autos (Grieks: zelf) 1937-1940: Term autisme 1943 &

Nadere informatie

Virtual Reality in de forensische context. Festival Forensische Zorg Stéphanie Klein Tuente

Virtual Reality in de forensische context. Festival Forensische Zorg Stéphanie Klein Tuente Virtual Reality in de forensische context Festival Forensische Zorg Stéphanie Klein Tuente 22-01-2019 1968 Sword of Damocles Kracht van Virtual Reality Realistisch, maar niet echt Je lichaam en geest reageren

Nadere informatie

7 Nederlandstalige Samenvatting

7 Nederlandstalige Samenvatting 7 Nederlandstalige Samenvatting Autisme is een ontwikkelingsstoornis, waarvan de symptomen zich in de kindertijd voor het eerst manifesteren en gedurende het gehele leven in verschillende vormen aanwezig

Nadere informatie

New Tools nieuwe- kanseninterventie. -Erken de gevoelens van de jongere -Constructieve communicatie onderhouden/ vaak bevestigen

New Tools nieuwe- kanseninterventie. -Erken de gevoelens van de jongere -Constructieve communicatie onderhouden/ vaak bevestigen Bijlage 2: Werkwijze LSCI- interventies per nieuwe- kanseninterventie Red Flag nieuwe- kanseninterventie -Ontladen van emoties/ beheers je eigen agressie -Erken de gevoelens van de jongere -Communicatie

Nadere informatie

EMOTIEREGULATIE DMV SURFEN OP EMOTIES DR CORINE FACHÉ KINDER- EN JEUGDPSYCHIATER UKJA

EMOTIEREGULATIE DMV SURFEN OP EMOTIES DR CORINE FACHÉ KINDER- EN JEUGDPSYCHIATER UKJA EMOTIEREGULATIE DMV SURFEN OP EMOTIES DR CORINE FACHÉ KINDER- EN JEUGDPSYCHIATER UKJA WAAROM IS EMOTIEREGULATIE BELANGRIJK??? VERSCHILLENDE MANIEREN OM NAAR DIAGNOSE TE KIJKEN Categorische diagnostische

Nadere informatie

Leerlijn Omgaan met ongewenst gedrag Workshop 3: Gedragsstoornissen & aanpakken volgens o.a. Gordonmethode

Leerlijn Omgaan met ongewenst gedrag Workshop 3: Gedragsstoornissen & aanpakken volgens o.a. Gordonmethode Leerlijn Omgaan met ongewenst gedrag Workshop 3: Gedragsstoornissen & aanpakken volgens o.a. Gordonmethode 27 januari 2016 14.30 17.00 uur Madeleine Vreeburg Leerlijn Omgaan met ongewenst gedrag in de

Nadere informatie

Train-the-Trainer: agressiebeheersing. D-na voor ICOBA

Train-the-Trainer: agressiebeheersing. D-na voor ICOBA Train-the-Trainer: agressiebeheersing D-na voor ICOBA Vandaag INHOUD? Verschillende lagen Het CLIA-competence-model (prof. Decorte) Men dient te beschikken over domeinspecifieke kennis en vaardigheden

Nadere informatie

ZELFCONTROLE OMSCHRIJVING VAN DE DOELGROEP ZELFCONTROLE. JONGENS en MEISJES. REACTIEF en PROACTIEF

ZELFCONTROLE OMSCHRIJVING VAN DE DOELGROEP ZELFCONTROLE. JONGENS en MEISJES. REACTIEF en PROACTIEF ZELFCONTROLE Een sociaal cognitief interventieprogramma voor kinderen met agressief en oppositioneel gedrag Teun van Manen, De Heel Zaans Medisch Centrum SOCIAAL COGNITIEF INTERVENTIE PROGRAMMA blijkt

Nadere informatie

ABC. Agressie, wat doe je ermee?

ABC. Agressie, wat doe je ermee? Agressievisie Beroepshouding Communicatie ABC WAT IS ABC? Agressie, wat doe je ermee? ABC is een methodiek gericht op het voorkomen van en het omgaan met agressie. De ABC-methodiek is bruikbaar voor mensen

Nadere informatie

Omgaan met verschillen, passend onderwijzen!

Omgaan met verschillen, passend onderwijzen! Omgaan met verschillen, passend onderwijzen! Gedrag in de klas Labelen ASS en ADHD, waar denk je aan? Geef me de Vijf (Colette de Bruin) De methode heeft als uitgangspunt dat mensen met een autistische

Nadere informatie

Hilde Niehoff. Behandelaanbod Trajectum Hoeve Boschoord voor cliënten met agressie problematiek

Hilde Niehoff. Behandelaanbod Trajectum Hoeve Boschoord voor cliënten met agressie problematiek Hilde Niehoff Behandelaanbod Trajectum Hoeve Boschoord voor cliënten met agressie problematiek 1 Behandelprogramma agressie van wetenschap naar praktijk Specialisatie agressieproblematiek De specialisatie

Nadere informatie

TSCYC. Vragenlijst over traumasymptomen bij jonge kinderen. HTS Report. Julia de Vries ID Datum Ouderversie

TSCYC. Vragenlijst over traumasymptomen bij jonge kinderen. HTS Report. Julia de Vries ID Datum Ouderversie TSCYC Vragenlijst over traumasymptomen bij jonge kinderen HTS Report ID 15890-3156 Datum 18.07.2017 Ouderversie Informant: Jeroen de Vries Vader INLEIDING TSCYC 2/8 Inleiding De TSCYC is een vragenlijst

Nadere informatie

STOP 4-7 programma. Samen sterker Terug. Pad

STOP 4-7 programma. Samen sterker Terug. Pad STOP 4-7 programma Samen sterker Terug Op Pad STOP 4-7 PROGRAMMA Samen sterker Terug Op Pad Ecologisch (samen) en positief (sterker terug op pad) Een vroeg interventie- of preventieprogramma: kindtraining

Nadere informatie

1. Waarneming: omgevingsinformatie wordt waargenomen aan de hand van de verschillende zintuigen.

1. Waarneming: omgevingsinformatie wordt waargenomen aan de hand van de verschillende zintuigen. Cognities In deze module gaan we eerst in op wat cognitie in het algemeen is. Daarna komen de drie verschillende cognitieve theorieën voor ASS aan bod, namelijk: theory of mind, centrale coherentie en

Nadere informatie

BRIEF-A. Vragenlijst executieve functies voor volwassenen. HTS Report. Jeroen de Vries ID Datum

BRIEF-A. Vragenlijst executieve functies voor volwassenen. HTS Report. Jeroen de Vries ID Datum BRIEF-A Vragenlijst executieve functies voor volwassenen HTS Report ID 5107-7038 Datum 18.07.2017 Informantenversie Informant: Liesbeth Bakker Vrouw BRIEF-A Inleiding 2 / 11 INLEIDING De BRIEF-A is een

Nadere informatie

Externaliserend. school

Externaliserend. school Externaliserend probleemgedrag behandelen op school Gerly de Boo & Juliëtte Liber Universiteit van Amsterdam ZonMw: Jeugd Vroegtijdige signalering & interventies evidence based interventies externaliserend

Nadere informatie

Overzicht Autisme net ff anders. Herkennen van autisme in contact. Autisme Specifieke Communicatie. Vragen

Overzicht Autisme net ff anders. Herkennen van autisme in contact. Autisme Specifieke Communicatie. Vragen Autisme niet begrepen? Niet herkend! Gemeente Koggenland 6 november 2017 & Stichting Deuvel Mieke Bellinga Mariëlle Witteveen Overzicht Autisme net ff anders Herkennen van autisme in contact Autisme Specifieke

Nadere informatie

Cognitieve gedragstherapie bij autisme

Cognitieve gedragstherapie bij autisme Cognitieve gedragstherapie bij autisme Caroline Schuurman, gz-psycholoog Centrum Autisme Rivierduinen Nieuwe ontwikkelingen in de behandeling van autisme bij volwassenen Utrecht, 14 juni 2011 CGT bij autisme

Nadere informatie

SOCIALE PRIKKELNAVIGATIE BIJ ASS. Dr. Marcia Goddard Project Manager YoungCapital

SOCIALE PRIKKELNAVIGATIE BIJ ASS. Dr. Marcia Goddard Project Manager YoungCapital SOCIALE PRIKKELNAVIGATIE BIJ ASS Dr. Marcia Goddard Project Manager R&D @ YoungCapital ONS SOCIALE BREIN ONS SOCIALE BREIN ONS SOCIALE BREIN DE AMANDELKERNEN Essentieel voor sociale prikkelverwerking

Nadere informatie

Karakter is een centrum voor kinder- en jeugdpsychiatrie.

Karakter is een centrum voor kinder- en jeugdpsychiatrie. Karakter is een centrum voor kinder- en jeugdpsychiatrie. ASS in de klas Mw. drs. M. Rikken, GZ-psycholoog Mw. drs. G. Durand, GZ-psycholoog Oktober 2018 www.karakter.com 2 Presentatie tot stand gekomen

Nadere informatie

Presentatie van vandaag

Presentatie van vandaag Tools4U Training cognitieve en sociale vaardigheden als taakstraf Presentatie EFCAP Landelijke studiedag 2009 20 januari 2009 Jolle Tjaden Presentatie van vandaag Achtergrond Tools4U Erkenning Belang van

Nadere informatie

Introductie Nut en noodzaak sport. Praktijkbeelden -zelfregulatie -de-escaleren gedrag

Introductie Nut en noodzaak sport. Praktijkbeelden -zelfregulatie -de-escaleren gedrag 1 Introductie Nut en noodzaak sport Praktijkbeelden -de-escaleren gedrag eren met gedragsproblemen kinderen met gedragsproblemen in de gymles Remo Mombarg & Martin van Hinte Aan de slag met een casus Titel

Nadere informatie

Deel I Wat ouders weten 17 1 Wat vooraf ging 19 2 Resultaten uit het eerste onderzoek 21 3 Conclusie 25

Deel I Wat ouders weten 17 1 Wat vooraf ging 19 2 Resultaten uit het eerste onderzoek 21 3 Conclusie 25 Inhoudsopgave Voorwoord 11 Inleiding 13 Opbouw van het boek 15 Deel I Wat ouders weten 17 1 Wat vooraf ging 19 2 Resultaten uit het eerste onderzoek 21 3 Conclusie 25 Deel II Het Socioschema en de MAS1P

Nadere informatie

Screening op cognitieve en gedragsproblemen helpt bij het personaliseren van de ALS zorg. Carin Schröder 30 september ALS congres

Screening op cognitieve en gedragsproblemen helpt bij het personaliseren van de ALS zorg. Carin Schröder 30 september ALS congres Screening op cognitieve en gedragsproblemen helpt bij het personaliseren van de ALS zorg Carin Schröder 30 september ALS congres Wat doet u? Wie gebruikt er screening voor cognitief functioneren? Wie gebruikt

Nadere informatie

Behandelmogelijkheden van angst en dwang bij volwassenen met autisme

Behandelmogelijkheden van angst en dwang bij volwassenen met autisme Behandelmogelijkheden van angst en dwang bij volwassenen met autisme drs. Caroline Schuurman, gz-psycholoog Centrum Autisme, Leiden Congres angst en dwang NVA 14 maart 2009 Indeling Autisme angst en dwang

Nadere informatie

Autisme en depressie. Congres Nijcare 14 juni 2018 Katelijne Robbertz & Cees Kan

Autisme en depressie. Congres Nijcare 14 juni 2018 Katelijne Robbertz & Cees Kan Autisme en depressie Congres Nijcare 14 juni 2018 Katelijne Robbertz & Cees Kan Hoe herken je autisme bij een depressieve patiënt? 3 Wat gaat hier mis? DSM5 criteria Autismespectrumstoornis A. Beperkingen

Nadere informatie

Executieve functies en emotieregulatie. Annelies Spek Klinisch psycholoog/senior onderzoeker Centrum autisme volwassenen, GGZ Eindhoven

Executieve functies en emotieregulatie. Annelies Spek Klinisch psycholoog/senior onderzoeker Centrum autisme volwassenen, GGZ Eindhoven Executieve functies en emotieregulatie Annelies Spek Klinisch psycholoog/senior onderzoeker Centrum autisme volwassenen, GGZ Eindhoven Inhoud 1. Executieve functies en emotieregulatie 2. Rol van opvoeding

Nadere informatie

Een PAD naar minder agressie

Een PAD naar minder agressie Een PAD naar minder agressie Dr. C.W.. van Overveld contact: kees.vanoverveld@hu.nl Sociale Informatieverwerkings Processen opnemen van informatie (horen/zien) betekenis toekenning emoties bedenken van

Nadere informatie

Theorieën van de cognitieve denkstijlen, sensorische gevoeligheid en contextblindheid

Theorieën van de cognitieve denkstijlen, sensorische gevoeligheid en contextblindheid Theorieën van de cognitieve denkstijlen, sensorische gevoeligheid en contextblindheid Jannie Timmer, gespecialiseerde ambulante begeleider, Opleider & Trainer ontwikkelde onderstaand schema. De verdere

Nadere informatie

23 oktober 2013 1. Wat betekent autisme voor jou? Waaraan denk je spontaan? Vroeger hoorde je daar toch niet zoveel over?

23 oktober 2013 1. Wat betekent autisme voor jou? Waaraan denk je spontaan? Vroeger hoorde je daar toch niet zoveel over? Vroeger hoorde je daar toch niet zoveel over? Tegenwoordig heeft iedereen wel een etiketje! Hebben we dat niet allemaal een beetje? Als je niks hebt, is het precies al abnormaal! Mijn kind heeft (net)

Nadere informatie

Inleiding 15 Opbouw van het boek Wat eraan vooraf ging Resultaten uit het eerste onderzoek Conclusie 26

Inleiding 15 Opbouw van het boek Wat eraan vooraf ging Resultaten uit het eerste onderzoek Conclusie 26 Inhoudsopgave Voorwoord 11 Inleiding 15 Opbouw van het boek 18 Deel I Wat ouders weten 1 Wat eraan vooraf ging 21 2 Resultaten uit het eerste onderzoek 22 3 Conclusie 26 Deel II Het socioschema en de MAS1P

Nadere informatie

Cognitieve klachten bij MS: een casusbespreking Er is geen sprake van belangenverstrengeling.

Cognitieve klachten bij MS: een casusbespreking Er is geen sprake van belangenverstrengeling. Disclosure Cognitieve klachten bij MS: een casusbespreking Er is geen sprake van belangenverstrengeling. Tim Vaessen Klinisch neuropsycholoog 4-10-2013 2 Overzicht MS en cognitie - Cognitieve klachten

Nadere informatie

Autisme bij Ouderen: Een vergeten differentiaal diagnose bij verdenking op dementie.!

Autisme bij Ouderen: Een vergeten differentiaal diagnose bij verdenking op dementie.! Autisme bij Ouderen: Een vergeten differentiaal diagnose bij verdenking op dementie.! 1) Dr. Amir Ahmed, klinisch geriater klinisch farmacoloog 2) Drs. Frédérique Geven, GZ-psycholoog en cognitief gedragstherapeut

Nadere informatie

Individuele coaching en groepsbijeenkomsten. Volwassenen met AD(H)D

Individuele coaching en groepsbijeenkomsten. Volwassenen met AD(H)D Individuele coaching en groepsbijeenkomsten Volwassenen met AD(H)D Behandeling en coaching Psycho-educatie cliënt en partner Staken alcohol en/of drugs Medicatie Coaching individueel Coaching in de groep

Nadere informatie

Executieve functies in vogelvlucht (met autisme als voorbeeld)

Executieve functies in vogelvlucht (met autisme als voorbeeld) Executieve functies in vogelvlucht (met autisme als voorbeeld) Hilde M. Geurts Universiteit van Amsterdam Dr. Leo Kannerhuis Boodschap 1. Bij mensen met verschillende diagnoses zien we meer EF problemen

Nadere informatie

Voorwoord 7 Inleiding 9

Voorwoord 7 Inleiding 9 Inhoud Voorwoord 7 Inleiding 9 Hoofdstuk 1 13 Theoretische inzichten in de communicatieve en sociaal-emotionele problematiek bij autisme 1.1 De last van autisme 15 1.2 Neuropsychologisch perspectief op

Nadere informatie

Cognitief functioneren en de bipolaire stoornis

Cognitief functioneren en de bipolaire stoornis Cognitief functioneren en de bipolaire stoornis Dr. Nienke Jabben Amsterdam 5 november 2011 Academische werkplaats Bipolaire Stoornissen GGZ ingeest n.jabben@ggzingeest.nl Overzicht Wat is cognitief functioneren?

Nadere informatie

De Kleine Prins Expertisecentrum

De Kleine Prins Expertisecentrum De Kleine Prins Expertisecentrum Femke Rienstra f.rienstra@dekleineprins.nl 31/10/16 2 Executieve Functies Kennis m.b.t. Executieve Functies (EF), de ontwikkeling ervan en het kunnen herkennen van de EF

Nadere informatie

Brutaal, boos en agressief gedrag bij kinderen met ADHD: Psycho-educatie en opvoedingsadviezen. Walter Matthys

Brutaal, boos en agressief gedrag bij kinderen met ADHD: Psycho-educatie en opvoedingsadviezen. Walter Matthys Brutaal, boos en agressief gedrag bij kinderen met ADHD: Psycho-educatie en opvoedingsadviezen Walter Matthys Gedragsproblemen Opstandig gedrag Anderen ergeren Prikkelbaarheid, boosheid, woede, driftbui

Nadere informatie

www.hildedeclercq.be hilde_de_clercq@telenet.be

www.hildedeclercq.be hilde_de_clercq@telenet.be 1 Pervasieve Ontwikkelingsstoornis Spel en Verbeelding Taal en Communicatie Emoties Seksualiteit en Relatievorming Eten Slapen Zindelijk worden Zelfredzaamheid of Algemene Dagelijkse leefvaardigheden 2

Nadere informatie

KANS OP SLAGEN. Definitie van probleemgedrag. Autisme en Probleemgedrag. Steven Degrieck. 14 juni 2012. Definitie van probleemgedrag

KANS OP SLAGEN. Definitie van probleemgedrag. Autisme en Probleemgedrag. Steven Degrieck. 14 juni 2012. Definitie van probleemgedrag KANS OP SLAGEN Definitie van probleemgedrag Autisme en Probleemgedrag Steven Degrieck 14 juni 2012 Altijd een sociale definitie (normen; omgeving) Gevaar voor persoon zelf, gevaar voor omgeving of belemmert

Nadere informatie

Acute (Fase na) Niet- Aangeboren Hersenletsel. Dr. S. Rasquin 14 januari 2015

Acute (Fase na) Niet- Aangeboren Hersenletsel. Dr. S. Rasquin 14 januari 2015 Acute (Fase na) Niet- Aangeboren Hersenletsel Dr. S. Rasquin 14 januari 2015 s.rasquin@adelante-zorggroep.nl Doel en opbouw presentatie Doel: Herkennen van symptomen in de acute fase na NAH Opbouw: Cognitie

Nadere informatie

Dwang en autisme. Cognitieve gedragstherapie bij jongeren met een obsessief compulsieve stoornis en een stoornis uit het autistische spectrum.

Dwang en autisme. Cognitieve gedragstherapie bij jongeren met een obsessief compulsieve stoornis en een stoornis uit het autistische spectrum. Dwang en autisme Cognitieve gedragstherapie bij jongeren met een obsessief compulsieve stoornis en een stoornis uit het autistische spectrum. Autistische stoornis Informatieverwerkingsstoornis Andere manier

Nadere informatie

BRIEF-A. Vragenlijst executieve functies voor volwassenen. HTS Report. Elizabeth Smit ID Datum Zelfrapportageversie

BRIEF-A. Vragenlijst executieve functies voor volwassenen. HTS Report. Elizabeth Smit ID Datum Zelfrapportageversie BRIEF-A Vragenlijst executieve functies voor volwassenen HTS Report ID 255-83 Datum 23.06.2015 Zelfrapportageversie 3 / 12 INTERPRETATIE De BRIEF-A is binnen het diagnostisch proces te gebruiken als onderdeel

Nadere informatie

Executive functioning bij kinderen met een ontwikkelings- of gedragsstoornis

Executive functioning bij kinderen met een ontwikkelings- of gedragsstoornis Executive functioning bij kinderen met een ontwikkelings- of gedragsstoornis Sylvie Verté INLEIDING Reeds geruime tijd worden pogingen ondernomen om te bepalen welke aspecten van diverse ontwikkelings-

Nadere informatie

STUDIEGIDS

STUDIEGIDS STUDIEGIDS 2018-2019 VCO/Consent VERDIEPINGSDAGEN HB + ASS Samenwerken Veel interactie, we hebben veel kunnen leren van elkaar. Actief, aanstekelijk en zeer enthousiasmerend. Ik heb veel coachingstips

Nadere informatie

GEWOON ANDERS ASS BIJ JONGE KINDEREN. AutismeTeam Noord-Nederland, Jonx Lentis

GEWOON ANDERS ASS BIJ JONGE KINDEREN. AutismeTeam Noord-Nederland, Jonx Lentis GEWOON ANDERS ASS BIJ JONGE KINDEREN AutismeTeam Noord-Nederland, Jonx Lentis Programma Even voorstellen Wat is autisme? Vroege signalen bij autismespectrumstoornissen De eerste stap richting onderzoek

Nadere informatie

Dr. Leo Kannerhuis Brabant

Dr. Leo Kannerhuis Brabant Dr. Leo Kannerhuis Brabant Expertisecentrum voor autisme Informatie voor huisartsen, medisch specialisten, zorgpartners en wijkteams Ieder kind met autisme is anders. Daarom besteden we bij de behandeling

Nadere informatie

BRIEF-P. Vragenlijst executieve functies voor 2- tot 5-jarigen. HTS Report. Julia de Vries ID Datum

BRIEF-P. Vragenlijst executieve functies voor 2- tot 5-jarigen. HTS Report. Julia de Vries ID Datum BRIEF-P Vragenlijst executieve functies voor 2- tot 5-jarigen HTS Report ID 5107-7039 Datum 18.07.2017 Ouderversie Informant: Jeroen de Vries Vader BRIEF-P Inleiding 2 / 10 INLEIDING De BRIEF-P is een

Nadere informatie

Inleiding: Autisme in de volwassenheid

Inleiding: Autisme in de volwassenheid Nieuwe ontwikkelingen in de behandeling van autisme bij volwassenen 14-06-2011 Inleiding: Autisme in de volwassenheid Ina van Berckelaer-Onnes Universiteit Leiden Gezondheidsraad 2009 Autismespectrumstoornissen:

Nadere informatie

Leerlingen met autisme effectief ondersteunen bij sociale interactie in de klas (thematisch overzichtsartikel)

Leerlingen met autisme effectief ondersteunen bij sociale interactie in de klas (thematisch overzichtsartikel) Leerlingen met autisme effectief ondersteunen bij sociale interactie in de klas (thematisch overzichtsartikel) Presentatie ORD Carla Geveke: c.h.geveke@pl.hanze.nl Lectoraat Curious Minds Hanzehogeschool

Nadere informatie

Andy van den Berg Vakleerkracht bewegingsonderwijs op een praktijkschool en op een school voor z.m.l.k.

Andy van den Berg Vakleerkracht bewegingsonderwijs op een praktijkschool en op een school voor z.m.l.k. Andy van den Berg Vakleerkracht bewegingsonderwijs op een praktijkschool en op een school voor z.m.l.k. In het verleden leerkracht op deze scholen, Ambulant begeleider, stagebegeleider. Docent stichting

Nadere informatie

Preventie daar moet je wat mee?! Doel. Leven en leren in een positief, veilig schoolklimaat Columbine High School

Preventie daar moet je wat mee?! Doel. Leven en leren in een positief, veilig schoolklimaat Columbine High School Preventie daar moet je wat mee?! Doel Leven en leren in een positief, veilig schoolklimaat Dr. Kees van Overveld www.keesvanoverveld.nl Columbine High School 20-4-1999 1 Nieuwe competenties Teamtraining

Nadere informatie

ViaReva Revalidatiegeneeskunde

ViaReva Revalidatiegeneeskunde ViaReva Revalidatiegeneeskunde Greet Bikker Adviseur Arbeid Verwijzing arbeidsrevalidatie Consult adviseur arbeid Fysieke testen en training Verwijzing logopedist MELBA Verwijzing psycholoog Cognitie,

Nadere informatie

Eenzaamheid bij Ouderen. Dr. Martin G. Kat Psychiater-psychotherapeut MCAlkmaar/Amsterdam psykat@hetnet.nl

Eenzaamheid bij Ouderen. Dr. Martin G. Kat Psychiater-psychotherapeut MCAlkmaar/Amsterdam psykat@hetnet.nl Eenzaamheid bij Ouderen Dr. Martin G. Kat Psychiater-psychotherapeut MCAlkmaar/Amsterdam psykat@hetnet.nl Eenzaamheid: definitie Het gevoel dat de contacten met anderen in aard en/of intensiteit minder

Nadere informatie

Workshop emotieregulatie Vlaams congres voor kinder en jeugdpsychiatrie en psychotherapie Donderdag 21 september 2017

Workshop emotieregulatie Vlaams congres voor kinder en jeugdpsychiatrie en psychotherapie Donderdag 21 september 2017 STOP4 7 programma Samen sterker Terug Op Pad Workshop emotieregulatie Vlaams congres voor kinder en jeugdpsychiatrie en psychotherapie Donderdag 21 september 2017 Kort overzicht Wat is het STOP4 7 programma?

Nadere informatie

DOCENTENSCAN TEST MARIEL 24 APRIL :58

DOCENTENSCAN TEST MARIEL 24 APRIL :58 DOCENTENSCAN TEST MARIEL 24 APRIL 2015 16:58 INHOUD VOORWOORD 3 JOUW CULTUURPROFIEL 4 ONDERZOEKEND VERMOGEN 6 PRESENTEREN 8 SAMENWERKEN 10 ZELFSTANDIG WERKEN 12 REFLECTEREND VERMOGEN 14 CREËREND VERMOGEN

Nadere informatie

In Oosterschelde. gaat het. lukken!gedragpunt, scholing en advies 6. Waar hebben we het over? Waar hebben we het over? 14-10-2015

In Oosterschelde. gaat het. lukken!gedragpunt, scholing en advies 6. Waar hebben we het over? Waar hebben we het over? 14-10-2015 Peter Mol 09-07-1954 Uitgeest Marlies Orthopedagoog Auteur: Passend Onderwijzen Directeur Gedragpunt Gedragpunt, scholing en advies 1 Gedragpunt, scholing en advies 2 Waar hebben we het over? Waar hebben

Nadere informatie

Autisme, zonder verstandelijke beperking Dr. Martine F. Delfos Cursus voor ouders (en hun begeleiders)

Autisme, zonder verstandelijke beperking Dr. Martine F. Delfos Cursus voor ouders (en hun begeleiders) Autisme, zonder verstandelijke beperking Dr. Martine F. Delfos Cursus voor ouders (en hun begeleiders) Cursus op 13 en 27 maart en 10 april en 8 mei 2009 Autisme zonder verstandelijke handicap Cursus voor

Nadere informatie

Welkom. Voorstellen. Programma. Inleiding en voorstellen Wat is autisme, oorzaak en hoe herken je het? Autisme vanuit eigen ervaring

Welkom. Voorstellen. Programma. Inleiding en voorstellen Wat is autisme, oorzaak en hoe herken je het? Autisme vanuit eigen ervaring Welkom Algemene informatieavonden GGZ Noord- Holland-Noord in samenwerking met Stichting Deuvel Voorstellen Mieke Bellinga & Mariëlle Witteveen Programma Inleiding en voorstellen Wat is autisme, oorzaak

Nadere informatie

Kwaliteiten en beperkingen van (jong)volwassenen met ASS. Een reflectie Linda Cuppen

Kwaliteiten en beperkingen van (jong)volwassenen met ASS. Een reflectie Linda Cuppen Kwaliteiten en beperkingen van (jong)volwassenen met ASS Een reflectie Linda Cuppen Reflectie - Asperger/autistische stoornis en DSM-V - DSM-V: diagnostische niveaus - Diagnostische niveaus: neuropsychologische

Nadere informatie

Hersenletselcongres

Hersenletselcongres B6b "Kop d'r veur": Gevolgen en herstel na een subarachnoïdale bloeding (potentiële) belangenverstrengeling - De betrokken relaties bij dit project zijn: - Sponsoring of onderzoeksgeld: Honorarium of andere

Nadere informatie

ZELFREGULATIE. Werkboek

ZELFREGULATIE. Werkboek ZELFREGULATIE Werkboek Esther ten Brink psychotherapeut/cognitief gedragstherapeut Albert Ponsioen GZ-psycholoog/klinisch neuropsycholoog D/2014/45/104 978 94 014 1665 8 NUR 848 Vormgeving omslag: Nanja

Nadere informatie

WAT IS MOEILIJK GEDRAG?

WAT IS MOEILIJK GEDRAG? OMGAAN MET MOEILIJK GEDRAG WAT IS MOEILIJK GEDRAG? Brainstorm An Coetsiers Kinderpsycholoog/gedragtherapeut www.depraatdoos.be IS HET GEDRAG MOEILIJK GEDRAG? Voorbeeld gedragsdagboek Individueel bepaald

Nadere informatie

Conflictmanagement : Life Space Crisis Intervention.

Conflictmanagement : Life Space Crisis Intervention. Conflictmanagement : Life Space Crisis Intervention. Dr. Franky D Oosterlinck Directeur OOBC Nieuwe Vaart Gent Academisch consulent U Gent, vakgroep orthopedagogiek Master trainer LSCI frankyd@oobc-nieuwevaart.be

Nadere informatie

Executieve Functies & Agressieve Gedragsproblemen Wat, bij Wie en Waarom?

Executieve Functies & Agressieve Gedragsproblemen Wat, bij Wie en Waarom? Executieve Functies & Agressieve Gedragsproblemen Wat, bij Wie en Waarom? Prof.dr. Bram Orobio de Castro Ontwikkelingspsychologie, Universiteit Utrecht Wie? - overzicht - Agressie & Disruptieve Gedragsstoornissen

Nadere informatie

BEN ZIJL Praktijk voor psychosocialeen. seksuele hulpverlening AUTISME EN SEKSUALITEIT WELKOM

BEN ZIJL Praktijk voor psychosocialeen. seksuele hulpverlening AUTISME EN SEKSUALITEIT WELKOM BEN ZIJL Praktijk voor psychosocialeen seksuele hulpverlening AUTISME EN SEKSUALITEIT WELKOM Ben Zijl Praktijk voor psychosociale en seksuele hulpverlening opvoedingsondersteuning ADHD autisme preoccupaties

Nadere informatie

29/11/2011. Overzicht. Psychotherapie en emotionele belevingswereld bij personen met een mentale beperking. Achtergrond.

29/11/2011. Overzicht. Psychotherapie en emotionele belevingswereld bij personen met een mentale beperking. Achtergrond. Psychotherapie en emotionele belevingswereld bij personen met een mentale beperking. Katrien Beckx Shana Van Impe Annik Simons CEMA Antwerpen Overzicht achtergrond functies van probleemgedrag probleemsamenhang

Nadere informatie

Presentatie casemanagement Eindhovens model Huidige ontwikkelingen Discussie

Presentatie casemanagement Eindhovens model Huidige ontwikkelingen Discussie 21 sept 2012 3 e congres GGzE Centrum autisme volwassenen Ervaringen met Autisme Presentatie casemanagement Eindhovens model Huidige ontwikkelingen Discussie Kenmerken Casemanagement is een vorm van hulpverlening.cliënten

Nadere informatie

Inhoud Uitgebreid. Foreword 15 Voorwoord 17. deel 1 WAT IS HET? 19

Inhoud Uitgebreid. Foreword 15 Voorwoord 17. deel 1 WAT IS HET? 19 Inhoud Uitgebreid Foreword 15 Voorwoord 17 deel 1 WAT IS HET? 19 1 Inleiding 21 De eerste onderzoekers 22 De opbouw van het boek 24 Aanleg of opvoeding 27 Diagnose of etiket 30 De kracht en de zwakte 32

Nadere informatie

Two roads diverged in a wood, and I- I took the one less traveled by, And that has made all the difference.

Two roads diverged in a wood, and I- I took the one less traveled by, And that has made all the difference. Two roads diverged in a wood, and I- I took the one less traveled by, And that has made all the difference. Robert Frost Mountain interval.(fragment uit het gedicht The road not taken). Autigym of. een

Nadere informatie

BRIEF. Vragenlijst executieve functies voor 5- tot 18-jarigen. HTS Report. Julia de Vries ID Datum

BRIEF. Vragenlijst executieve functies voor 5- tot 18-jarigen. HTS Report. Julia de Vries ID Datum BRIEF Vragenlijst executieve functies voor 5- tot 18-jarigen HTS Report ID 5107-7039 Datum 18.07.2017 Leerkrachtversie Informant: Liesbeth Bakker Leerkracht BRIEF Inleiding 2 / 10 INLEIDING De BRIEF is

Nadere informatie

Kort lontje. > Agressie. hersenz special. > agressie

Kort lontje. > Agressie. hersenz special. > agressie hersenz special Kort lontje > Agressie > oorzaken > gevolgen van een kort lontje > het korte lontje VAN marcel > Ingeborg harberts, behandelaar bij Hersenz > tips: stop denken doen / bedenk alternatieven

Nadere informatie

De ene klap is de andere niet Ontwikkeling en aanpak van agressief gedrag

De ene klap is de andere niet Ontwikkeling en aanpak van agressief gedrag De ene klap is de andere niet Ontwikkeling en aanpak van agressief gedrag Prof.dr. Bram Orobio de Castro Ontwikkelingspsychopathologie Universiteit Utrecht Diagnostiek Aanpak - overzicht - Misverstanden

Nadere informatie

Grip op agressief en lastig gedrag

Grip op agressief en lastig gedrag Grip op agressief en lastig gedrag AgressieWerk.nl Brochure Agressietraining voor Ambtenaren en Lokale Overheid Omgaan met lastig en agressief gedrag AgressieWerk.nl 06-42170546 info@agressiewerk.nl Brochure

Nadere informatie

Autisme Specialist. RINO Groep & Dr. Leo Kannerhuis

Autisme Specialist. RINO Groep & Dr. Leo Kannerhuis Autisme Specialist RINO Groep & Dr. Leo Kannerhuis Toepasbare kennis van autisme binnen bereik Het Dr. Leo Kannerhuis, Top GGZ behandelen kenniscentrum voor autisme en de RINO Groep werken samen aan de

Nadere informatie

Diagnostiek en onderzoek naar autisme bij dubbele diagnose. Annette Bonebakker, PhD, klinisch neuropsycholoog CENTRUM DUBBELE PROBLEMATIEK DEN HAAG

Diagnostiek en onderzoek naar autisme bij dubbele diagnose. Annette Bonebakker, PhD, klinisch neuropsycholoog CENTRUM DUBBELE PROBLEMATIEK DEN HAAG Diagnostiek en onderzoek naar autisme bij dubbele diagnose Annette Bonebakker, PhD, klinisch neuropsycholoog CENTRUM DUBBELE PROBLEMATIEK DEN HAAG 1 Autisme spectrum stoornissen Waarom dit onderwerp? Diagnostiek

Nadere informatie

Screening op cognitieve en gedragsproblemen helpt bij het personaliseren van de ALS zorg

Screening op cognitieve en gedragsproblemen helpt bij het personaliseren van de ALS zorg Screening op cognitieve en gedragsproblemen helpt bij het personaliseren van de ALS zorg Dr. Carin Schröder Dr. Tanja Nijboer 29 september ALS congres Cognitie Wie gebruikt er screening voor cognitief

Nadere informatie

Agressie, gedragsprobemen Ontstaan en behandelingsvormen

Agressie, gedragsprobemen Ontstaan en behandelingsvormen Agressie, gedragsprobemen Ontstaan en behandelingsvormen 2 voorbeelden: Jan Piet Enkele begrippen: - Oppositioneel opstandig gedrag: het kind verzet zich tegen de leiding van volwassenen - Agressief gedrag:

Nadere informatie

het neuropsychologisch denkkader binnen een schoolsetting Claudia König Klinisch psycholoog, RCKJP

het neuropsychologisch denkkader binnen een schoolsetting Claudia König Klinisch psycholoog, RCKJP het neuropsychologisch denkkader binnen een schoolsetting Claudia König Klinisch psycholoog, RCKJP 15-03-2013 Inhoud Het neuropsychologisch denkkader De schoolsetting Ter ondersteuning bij het kind met

Nadere informatie

zeer jeugdige delinquenten in nederland: een zorgwekkende ontwikkeling? theo doreleijers lieke van domburgh vumc amsterdam

zeer jeugdige delinquenten in nederland: een zorgwekkende ontwikkeling? theo doreleijers lieke van domburgh vumc amsterdam zeer jeugdige delinquenten in nederland: een zorgwekkende ontwikkeling? theo doreleijers lieke van domburgh vumc amsterdam samenwerkingsverband vu medisch centrum amsterdam Prof. Dr Th. Doreleijers, kinder-

Nadere informatie

Autism en communicatie

Autism en communicatie Autisme en communicatie Autisme op drie niveaus biologie cognitie Dààr zit het autisme! gedrag Wat we zien. Gedragskenmerken Moet voldoen aan de criteria A, B, C en D A. Aanhoudende tekorten in sociale

Nadere informatie