CUBE, Onderwijs en Zelfstudiecentrum

Transcriptie

1 CUBE, Onderwijs en Zelfstudiecentrum Tilburg, Nederland CUBE Met CUBE wil de universiteit de studenten beter faciliteren en daarmee de kwaliteit van onderwijs verder verhogen. Het OZC dat alle faculteiten ten dienst staat zal doorlopend druk bevolkt zijn, tot 2500 studenten en docenten aan toe, die nauw op elkaar betrokken zijn. Om de openheid van het gebouw zeker te stellen en aan een sfeer van drukte te ontkomen is het centrum ruim in zijn jasje gestoken. Zoals alle ruimten zijn de corridors breed, licht en hoog, tot zes meter aan toe. Het programma omvat een groot aantal studieplekken en groepsruimten, groot en klein, naast uiteenlopende collegezalen, die allemaal van alle communicatiemiddelen zijn voorzien. Een centraal geplaatst auditorium is verdiept gelegen, waardoor het gebouw doorzichtig blijft. Als we ontwerpen proberen we te kijken door de ogen van de gebruiker. Daarbij houden we er natuurlijk rekening mee dat het niet alleen om de student of docent van vandaag gaat, maar ook om de komende generaties studenten, en realiseren we ons daarnaast dat dit gebouw onderdeel moet zijn van een ensemble van gebouwen op een prachtige campus met een sterke architectonische traditie. Het nieuwe CUBE op campus Tilburg University entree aan de zuidgevel oostzijde

2 12 Onderwijs- en Zelfstudiecentrum moet meer dan de andere gebouwen op de campus een gebouw zijn voor de studenten. Lekker open, ruim, stoer, een gebouw om met plezier naar toe te gaan. Aard van de opgave De Tilburgse universiteitscampus heeft een rijke geschiedenis. In de jaren zestig begon de toenmalige Katholieke economische hogeschool met het vierkante en centrale gebouw Cobbenhagen van architect Jos Bedaux ( ). Dit besloten gebouw haalt met twee hoven het omringende landschap naar binnen. Tegelijkertijd als verwijzing naar en in reactie op het Cobbenhagen gebouw gaat CUBE juist op in het landschap. Daarmee verschilt het wezenlijk van Cobbenhagen. CUBE vervolmaakt het ensemble van gebouwen op de campus en verleent de gewenste architectonische en landschappelijke waarde aan het noordwestelijk deel. De compositie van de campus wordt gekenmerkt door vrije en orthogonaal in de ruimte geplaatste gebouwen, die niet met elkaar zijn uitgelijnd. CUBE maakt deel van uit van dit ruimtelijke spel. Door de vergelijkbare positionering, proporties en materialisatie gaat CUBE een dialoog aan met het Cobbenhagengebouw aan de zuidzijde. Daar waar in het centrum van de campus sprake is van een verdichte bebouwing langs de hoofdas, de Esplanade, staan het Cobbenhagengebouw en CUBE vrijer in de ruimte. Er is nu sprake van een evenwichtige campusstructuur, waarin CUBE meedoet in het spel van open en overlappende ruimten en vrije doorzichten. In het zuidelijke deel ligt Cobbenhagen vrij in een door bomen omzoomde groene kamer. Het noordelijke deel, dat niet voor niets vroeger het Bos werd genoemd, heeft nu eenzelfde karakter. Na sloop van de nu nog aanwezige bebouwing staat CUBE vrij in de ruimte en het landschap loopt naadloos tegen het gebouw aan, waardoor het parkachtig karakter van de campus verder wordt benadrukt. De dialoog met Cobbenhagen wordt ook in de opzet van het gebouw gezocht. Voor een optimale relatie met de omgeving hebben we delen van de gevel gevrijwaard van programma, plafondlijn detailering oost- en westgevel westgevel OOSTGEVEL 1:20 plattegrond gevel (bi-bu): - aluminium kozijn,binnenbeglazing, gepoedercoat - stelruimte max 10mm - prefab betonkolommen 11 scheidingswand, indien gelijk met betonkolom 12 staal profiel, bevestigd middels console aan prefab betonkolom 13 houten stijl - en regelwerk waartussen isolatie tbv akoestische absorptie 14 akoestisch absorberend plaatmateriaal - vilt, gerecycled PET-kunststof, vlakke plaat, blind bevestigd middels montagekit 15 vleermuisvoorziening - invliegopening vleermuizen (b=10mm) 16 gevel Rc= 4.5 m².k/w (bi-bu): - prefab betonwand - dampremmende folie - isolatie 140mm - waterkerende damp-open folie - luchtspouw 30mm - natuursteen gevelbekleding 754mmx1658mm, onzichtbare bevestiging, open voeg b=5mm, verankerd aan prefabbeton dmv. ankers

3 met name aan de zuidzijde. Deze keuze leidt vanzelfsprekend tot een patiogebouw, want de patio s zorgen ervoor dat er voldoende gevellengte ontstaat om het volledige programma van lokalen te faciliteren. Door het auditorium verdiept te bouwen werd het mogelijk het gebouw tot twee verdiepingen te beperken. Uiteindelijk zijn omtrek, hoogte, en type vergelijkbaar met het Cobbenhagen gebouw, maar materialiteit, sfeer en ruimtes zijn duidelijk gericht op gebruik voor studieactiviteiten. Programma van Eisen Opdrachtgever Tilburg University was zeer duidelijk in hun wensen en ambities. Het onderwijs en zelfstudiecentrum dient te voorzien in moderne onderwijsvoorzieningen bestaande uit een aantal collegezalen van verschillende grootte, een aantal zelfstudie werkplekken, breakout rooms, inclusief bijbehorende ruimten zoals koffiekamer, vending, kopieermogelijkheden, wachtruimten, etc. Eén van de collegezalen moet geschikt gemaakt worden voor het elektronisch tentamineren. Pas met een uitgekiende samenhang tussen ruimtelijke, functionele en technische aspecten kan een goed werkend onderwijsgebouw ontstaan. zuidgevel bevestiging vliesgevel: - h.o.h. afstand ca. 3m - stalen profiel bevestigd aan kolom 26 gevel (bi-bu): - stalen kolommen 300x100x10, vzv brandwerende verf - aluminium vliesgevel profielen - verticaal aluminium U-vinnen, maatwerk Een andere belangrijke wens en ambitie van de universiteit is het tot stand brengen van een levendige campus, waarbij een aantrekkelijke ingerichte onderbouw (plint) van de gebouwen hoort. Dit betekent dat blinde gevels vermeden moeten worden en de entrees goed zichtbaar en herkenbaar zijn. De entree van dit gebouw ligt vanwege de oriëntatie op de campus bij voorkeur in de zuidgevel gevel (bi-bu): - staalplaat met aangelaste kop (maatwerk), vzv brandwerende verf - hoogwaardige isolatie Rc-waarde = 4.5m²K/W - waterkerende laag - spouw 30mm - natuursteen gevelbekleding 754mmx1658mm, onzichtbare bevestiging, open voeg b=5mm, verankerd aan prefabbeton dmv. ankers 28 gevel Rc= 4.5 m².k/w (bi-bu): - prefab betonwand - dampremmende folie - isolatie 140mm - waterkerende damp-open folie - luchtspouw 30mm - natuursteen gevelbekleding 754mmx1658mm, onzichtbare bevestiging, open voeg b=5mm, verankerd aan prefabbeton dmv. ankers De ambitie ten aanzien van het interieur en de inrichting laat zich het beste omschrijven als doelmatig en verzorgd. De toe te passen materialen en afwerkingen dienen robuust ( studentbestendig ) te zijn, goed en eenvoudig te reinigen en onderhoudsvriendelijk. Door beschermende voorzieningen op te nemen in detailering zuidgevel ZUIDGEVEL 1:20 plattegrond zuidgevel

4 het ontwerp kunnen beschadigingen zoveel als mogelijk voorkomen worden. Het onderwijsgebouw huisvest moderne onderwijs- en (zelf)studieruimten en zal tenminste een deel van de 21ste eeuw in gebruik zijn. De stijl moet hierop inspelen: niet futuristisch, niet modieus, niet historiserend, niet retro, maar blijvend eigentijds. Dit moet worden gelezen als tijdloos, ingetogen, chique. Ondanks deze hoge ambities is het nadrukkelijk niet de wens om een overdadig of met bijzondere luxe uitgevoerde huisvesting te realiseren. De verlangde hoogwaardige ruimtelijke beleving als visitekaartje van het onderwijs en een aansprekende, duurzame en verzorgde werkomgeving voor de studenten en medewerkers moet op deze huisvesting aansluiten. De ambitie op het gebied van corporate social responsibility wordt vertaald in een gecertificeerd BREEAM-NL nieuwbouw niveau excellent (4 sterren). Aanpak Het Cobbenhagengebouw zien wij als vlaggenschip van de campus. In dit gebouw ligt als het ware het DNA van de campus opgeslagen. Dat is de reden dat we eerst het Cobbenhagengebouw onder de loep hebben genomen. Bij wijze van experiment hebben we onderzocht of het mogelijk was een letterlijke kopie te maken, maar dan met het programma van het OZC. Dit bleek weliswaar een goede methode om de kwaliteiten van het gebouw te ontdekken, maar tegelijkertijd zagen we dat het onmogelijk was om met het gegeven programma binnen de contouren van Cobbenhagen dezelfde ruimtelijkheid te behalen. Het type programma is in Cobbenhagen immers geheel anders, vooral gericht op representatie en ceremonie. De studie heeft wel enorm geholpen de essentie van het OZC te doorgronden. Het verkregen inzicht leidde naar een vanzelfsprekende opzet voor het entreeluifel doorsnede zuid-noord door auditorium doorsnede west-oost door patios

5 gebouw en daar hebben we gestalte aan gegeven: een gebouw met twee patio s. Hierbij zijn de collegezalen aan de gevel en de grote programmadelen in het midden georganiseerd. De definitieve plek van het gebouw is bepaald door de afstand tot de omringende bebouwing en bestaande bomen. Om tegenwicht te bieden aan de landschappelijke inbedding van Cobbenhagen is een zekere afstand tot het omringende groen nodig. Door het gebouw zo ver mogelijk naar het noorden te schuiven is de open ruimte voor de zuidgevel des te groter en is een maximum aan aaneengesloten parkgebied verkregen. De begane grond is uitnodigend en voelt door de royale verdiepingshoogte als een echt publieke ruimte. Samen met grote afmetingen van het studieplein, de patio s, de grote overmaat in ruimten en de transparantie van het auditorium ontstaat een genereus gebouw. De begane grond vormt feitelijk een aaneengesloten landschap waar open studieplekken, loungeplekken, verkeersruimte en restaurant elkaar afwisselen. Studeren en verpozen vermengen zich in het hart van het gebouw, waar studieprogramma en een multifunctionele verkeersruimte samenvloeien tot een grote levendige ruimte. Het studieplein maakt allerlei vormen van gebruik mogelijk. Het auditorium maakt door haar transparantie onderdeel uit van deze dynamiek, maar kan ook afgesloten worden. Vanaf het studieplein is er een directe zichtrelatie met het auditorium. Grote evenementen kunnen dus ook vanaf deze plek meebeleefd worden. Architectonische accenten, zoals de monumentale trap in de entreezone verrijken het karakter van het gebouw. Grote ramen bieden overal uitzicht op het prachtige landschap van de campus. De ruimtelijke structuur van CUBE is helder en eenvoudig, waardoor iedereen gemakkelijk zijn weg kan vinden, wat hoort bij het openbare karakter van het gebouw. Om een alzijdig gebouw te kunnen maken met een levendige plint zijn de ruimten waar geen daglicht vereist is zoveel mogelijk opgenomen in het hart van het gebouw. Op deze manier hebben we gevels in kunnen zetten voor daglicht en uitzicht en gesloten geveldelen zoveel mogelijk vermeden. Vanuit alle ruimten heeft de gebruiker zicht op groen. Alle collegezalen met daglichteis bevinden zich aan de gevel en bieden zicht op zowel het omringende landschap als de patio s in het gebouw. Net als de andere gebouwen op de campus is CUBE uitgevoerd in robuuste en pure materialen. Het exterieur bestaat uit een combinatie van natuursteen, beton, zwart aluminium en glas. De robuustheid wordt verrijkt met een fijne detaillering. De gevels, die spannen van de groene mat tot de dakrand, zijn weliswaar verschillend van aard, maar vormen een samenhangend geheel. Ze maskeren de schaal van het gebouw. Het volume manifesteert zich vanuit elk perspectief als eenheid. De ingesprongen hoeken geven het gebouw op een eenvoudige manier een sterke vorm en verlenen mooie proporties aan de glazen vlakken. Ze maken het tevens mogelijk grote gesloten vlakken van natuursteen te introduceren, die essentieel zijn voor de rustige uitstraling en de aansluiting bij de architectuur van campus. Het adres van het gebouw is bewust aan de zuidzijde van het gebouw gesitueerd. Hier komen de verschillende verkeersstromen op een logische manier samen en gaan binnen- en buitenruimte een nauwe relatie aan door de aanwezigheid van het verzonken terras. De sculpturale verschijningsvorm en de simpele materialisatie geven het gebouw een tijdloze, ingetogen en chique uitstraling. Het gebouw wordt intensief gebruikt door studenten en docenten voor een mix aan activiteiten. Het materiaal is bewust sober LEVEL 0 LEVEL 1 begane grond met studieplein en auditorium eerste verdieping met computerzalen

6 en robuust, het gebouw heeft de look and feel van een industriële loft. Samenwerking Samenwerking is een belangrijk en bepalend onderdeel in elk geslaagd proces. Dit ondervinden wij dagelijks, onder andere door diverse PPS-projecten (Publiek Private Samenwerking) op basis van DBFMO-contracten (Design, Build, Finance, Maintain en Operate) en door nationale en internationale projecten met complexe multifunctionele ontwerpteams of design & Build. Binnen dergelijke contracten in teamverband zijn integraal ontwerp, exploitatie en gebruik, optimalisatie, kostenreductie en haalbaarheid de essentie van het succes. Samenwerking met elkaar en met de verschillende opdrachtgevers, adviseurs, stakeholders en (eind-)gebruikers vormt de basis van het procesmatige en financiële succes van ontwerp, uitvoering, onderhoud en exploitatie. KAAN Architecten heeft als leading architect binnen nationale en internationale integrale ontwerpopdrachten (Total Construct, Design & Build, PPS, DBFMO, consortia, etc) een duidelijke visie ontwikkeld op de samenwerking met een diversiteit aan adviseurs, stakeholders, eindgebruikers en opdrachtgevers met uiteenlopende professionele en culturele achtergronden. CUBE is tot stand gekomen en ontwikkeld op basis van een Design & Build-overeenkomst met VORM ontwikkeling, VORM Bouw, KAAN Architecten, constructeur Pieters Bouwtechniek Delft, installatieadviseur J. Van Toorenburg, adviseur akoestiek en brandveiligheid Buro Bouwfysica, duurzaamheidsadviseur ABT en quality manager OPPS. Dit bouwteam is verantwoordelijk geweest voor het ontwerp, de verdere uitwerking en realisatie van CUBE. Dankzij synergie, slim samenwerken, wederzijds vertrouwen en een efficiënte en integrale aanpak is het team geslaagd in de ambitie om het gebouw binnen 2 jaar en 4 maanden te ontwerpen, te bouwen en op te leveren. In januari 2016 werd gestart met het ontwerp, dit schooljaar lopen de eerste studenten rond in het gebouw. studieplein met zicht op monumentale trap

7 Duurzaamheid Tilburg University ziet Corporate Social Responsibility (CSR) als een integrale visie op modern ondernemerschap, waarvan de kern is dat de organisatie in de hele keten van haar activiteiten toegevoegde waarde creëert op economisch, ecologisch en sociaal gebied. Deze visie wordt door de universiteit op strategisch en operationeel niveau ingevuld en gepraktiseerd. Daarbij gaat het om het gezonder maken van de universiteit door overwegingen op het gebied van milieu- en sociale vraagstukken onderdeel te maken van het beleid en van de bedrijfsvoering. Daarnaast legt de universiteit verantwoording af aan belanghebbenden van de universiteit en aan de samenleving. Duurzame ontwikkeling betekent het zoeken naar een juiste balans tussen People, Planet en Profit. Binnen dit gedachtegoed is vanaf het begin uitgezet dat CUBE een gecertificeerd BREEAM-NL nieuwbouw niveau excellent moest halen. Uiteraard is dit voor CUBE werkelijkheid geworden. Het OZC is zelfs als 1 van 5 Nederlandse projecten genomineerd voor de internationale BREEAM Awards. Op diverse wijzen is in CUBE ingezet op BREEAM Excellent. Zo is een groot deel van het gebouw geprefabriceerd, zijn alle installaties in het gebouw geplaatst, is sprake van een WKO en is tevens aangesloten op stadsverwarming. WKO en stadverwarming zijn gecombineerd met een lage temperatuur systeem in de vorm van vloerverwarming en koeling. Op het groene mos-sedum dak met regenwateropvangsysteem (waterbuffer) staan de PV panelen uit het zicht. Veel aandacht is besteed aan geluid door middel van akoestische plafonds en geluidsabsorberende materialen, waarbij schoonmaak en onderhoud (exploitatie) een belangrijke rol heeft gespeeld. Heel belangrijk is ook de flexibiliteit en de aanpasbaarheid. Zalen kunnen opgedeeld worden of bijeengevoegd. Daarnaast heeft scheiding van afval veel aandacht, samen met de toepassing van duurzame materialen. diverse onderwijsruimten

8 studiepleinmet doorkijk door het auditorium auditorium met doorkijk op het studieplein

9 monumentale trap

10 Locatie Warandelaan 2, Tilburg, Nederland Ontwerp januari 2016 oktober 2016 Uitvoering december 2016 april 2018 BVO m 2 Kosten , Architecten Kees Kaan, Vincent Panhuysen, Dikkie Scipio Team Allard Assies, Dennis Bruijn, Timo Cardol, Sebastian van Damme, Michael Geensen, Alejandro Gonzáles Pérez, Marlon Jonkers, Rense Kerkvliet, Martina Margini, Kevin Park, Roland Reemaa, Maria Stamati, Yiannis Tsoskounoglou, Noëmi Vos, Yang Zhang Opdrachtgever Tilburg University Project management VORM Ontwikkeling Aannemer VORM Bouw Adviseur constructie Pieters Bouwtechniek, Delft Adviseur technische installaties J. van Toorenburg Akoestiek en brandveiligheid Buro Bouwfysica, Capelle aan den IJssel Duurzaamheid ABT Quality management OPPS Fotografie Sebastian van Damme KAAN Architecten Boompjes XZ Rotterdam T +31 (0) info@kaanarchitecten.com Contact Sebastian van Damme press@kaanarchitecten.com T +31 (0)