Samen werkt! Zuid-Limburg op weg naar een Europese toppositie Midterm review voorjaar 2015

Transcriptie

1 Samen werkt! Zuid-Limburg op weg naar een Europese toppositie Midterm review voorjaar 2015

2 De in 2012 gestarte economische samenwerking in Zuid-Limburg werpt zijn vruchten af. De transformatie is in gang gezet. In de Zuid-Limburgse economie wordt stevig geïnvesteerd en de eerste resultaten zijn inmiddels bereikt. Nu moeten we doorpakken. De doelstellingen van Brainport 2020 zijn ambitieus, maar niet onrealistisch en vergen ook de komende jaren een extra inspanning. Gemeenten, inwoners, jongeren en een steeds grotere groep MKB-ondernemers hebben profijt van de inzet van Limburg Economic Development (LED) en bouwen mee aan die sterke economische regio. Door samenwerking, focus en passie creëren wij onze toekomstige welvaart. Jos Schneiders voorzitter Limburg Economic Development Bedrijven willen met ondersteuning van LED met dit Airport-project aantonen dat marketing & acquisitie toegevoegde waarde heeft en een belangrijke voorwaarde voor de groei van 300 FTE naar 450 FTE. Bouke Veldman, voorzitter Maastricht Maintenance Boulevard 2 3

3 Samen werkt: 1 De gemeenten werken samen De Zuid-Limburgse gemeenten onderkennen dat de economie niet ophoudt bij de gemeentegrenzen. Veel inwoners werken in een andere gemeente, de omstandigheden en uitdagingen zijn gelijksoortige en iedereen profiteert van de geboekte resultaten. We bereiken meer door gezamenlijk beleid te ontwikkelen en kansrijke projecten aan te jagen. 2 Overheid, onderwijs en ondernemers werken samen 4 MKB ers werken samen Dankzij programma s als MKB Roadmaps, de Limburgse Versnellingstafels en Limburg & Co weten MKB-bedrijven elkaar steeds beter te vinden. Dat leidt tot kennis delen, innovatie en samen nieuwe business ontwikkelen. 5 Campussen en het MKB werken samen De kenniseconomie gedijt het best in een innoverende omgeving. Steeds nadrukkelijker zoeken de campussen en het MKB elkaar op; ze kunnen niet zonder elkaar. De kennis en ervaring van het MKB zijn van groot belang voor de verdere groei van de campussen.en omgekeerd. De samenwerking tussen alle maatschappelijke spelers (triple helix) werkt. Men weet elkaar te vinden, agenda s afstemmen, gezamenlijke projecten oppakken, samenwerken. De herstart van VDL Nedcar is daar een sprekend voorbeeld van. 3 Diepte en breedte gaan samen De Provincie Limburg stimuleert de ontwikkeling van de kenniseconomie met majeure diepte-investeringen in de campusontwikkeling. Limburg Economic Development zoekt het Zuid-Limburgse bedrijfsleven in de breedte op en jaagt samenwerking- en innovatie-initiatieven aan. 6 Zuid-Limburg samen met de internationale omgeving Onze regio is geen eiland in the middle of nowhere, maar een integraal onderdeel van een van de krachtigste economische regio s van Europa. Door nadrukkelijk en op veel gebieden de samenwerking te zoeken, worden de grensoverschrijdende contacten hechter en nemen de mogelijkheden toe. 7 Samen voor een sterk imago Het boeken van economische resultaten hangt nauw samen met de reputatie van onze regio. Samen met andere partijen zet LED ook de komende jaren de schouders onder de positio nering van Zuid-Limburg als krachtige economische regio. Start Versnellingstafels 5

4 Aanleiding Op naar de toekomst 3D geprint implantaat

5 Alleen gaat sneller, samen kom je verder Zuid-Limburg heeft grote ambities en LED heeft daarin een ondersteunende rol: nieuwe verbindingen maken, netwerken, aanjagen en op de kaart zetten. LED is een onder koepelende organisatie; een organisatie waarin bedrijfsleven, onderwijs- en kennis instellingen, banken en overheden samenwerken en afstemmen. Niet toegeven aan de krimp Hoe was het ook alweer? Limburg bevond zich in 2011 op een kruispunt. Toegeven aan de krimp, of kiezen voor een transitie, voor het ombouwen van onze economie? We gingen voor goud. In de Koers voor Limburg (2011) maakte Limburg de strategische keuze voor groei. Gezamenlijk zetten de Provincie Limburg, gemeenten, bedrijfsleven, onderwijs- en kennisinstellingen en intermediaire organisaties op het gebied van wonen en zorg, koers richting een economische topregio. Daarbij werd het Brainport 2020-programma als uitgangspunt genomen en in Zuid-Limburg vertaald in de agenda van Limburg Economic Development. De inzet van LED Ondersteunen en aanjagen van initiatieven van MKB, onderwijs- en kennisinstellingen, gemeenten en campussen. Tot nu toe: Circa 50 projecten Investering LED 2,2 miljoen Investering derden circa 12,5 miljoen Toekomstbestendig Duurzame groei is alleen mogelijk door versterking van de Zuid-Limburgse topsectoren: chemie & materialen en life sciences & health. Daarnaast zijn er andere sectoren met veel groeipotentie: zorg, leisure, nieuwe energie, logistiek, agrofood en smart services. Deze laatste sector ontwikkelt zich inmiddels tot een campus in Heerlen. Die sectoren zijn elk voor zich belangrijk, maar de verbindingen ertussen (cross-overs) zijn nog veel belangrijker. Steeds weer blijkt dat vooral crossovers nieuwe kansen opleveren voor innovatie en productontwikkeling. Verwacht effect van die initiatieven: Extra omzet 720 miljoen Extra R&D-investeringen 110 miljoen Bereik leerlingen/studenten: circa Werkgelegenheidseffect: arbeidsplaatsen LED helpt Pathofinder verder groeien. Brainport heeft een grote internationale uitstraling en dat helpt ons om onze wereldwijde ambities waar te maken. Guus Simons, directeur Pathofinder 8 9

6 Het MKB mobiliseren Veel inspanningen van LED zijn gericht op het creëren van nieuwe verbindingen tussen de sectoren. Als brede netwerkorganisatie hebben we daarbij vooral veel aandacht voor het MKB. Want juist bij het MKB ligt de sleutel voor de groei in Zuid-Limburg. Drie bewegingen Zuid-Limburg realiseert groei langs 3 lijnen: 1 De Provincie Limburg heeft samen met DSM, MUMC+ en Maastricht University omvangrijke diepte-investeringen gedaan in de ontwikkeling van de Brightlands campussen (Chemelot Campus en de Maastricht Health Campus). Samen met APG wordt tevens gewerkt aan de ontwikkeling van een Smart Services Campus in Heerlen. 2 Het bedrijfsleven heeft ingezet op groei. VDL is daarvan het mooiste voorbeeld. Met de overname van Nedcar wordt een heel nieuwe toekomst voor de automotive sector in Zuid-Limburg gerealiseerd. 3 LED is er voor het MKB. De Zuid-Limburgse gemeenten hebben de handen ineen geslagen om de economie te stimuleren, nieuwe banen te scheppen, onze regio een toekomst te geven. Limburg Economic Development is het vehikel om dat te realiseren. LED is een breed netwerk van bedrijfsleven, onderwijs- en kennisinstellingen en overheden. Een bottom-up gestuurd samenwerkingsplatform tussen partijen met ieder hun eigen verantwoordelijkheden en bevoegdheden. Samenwerking. Het sleutelwoord voor Samen staan voor één agenda in Zuid-Limburg. Net zoals bij de VDL-Mini. Een trofee van succesvolle samenwerking die duidelijk maakt dat de economie zich niet stoort aan grenzen. VDL staat niet in Heerlen. Niet in de Oostelijke Mijnstreek. Maar met de sluiting van NedCar zouden 500 mensen uit de Oostelijke Mijnstreek hun baan verliezen. Nu werken bij VDL meer dan 800 mensen uit onze regio. En dat lijkt pas het begin. Paul Depla, burgemeester Heerlen, nieuwjaarstoespraak

7 De ambities van Zuid-Limburg in 2020: nieuwe banen (waarvan 70% op mbo-niveau) vrijwel geen werkloosheid meer 8,5 miljard extra omzet (waarvan 5 miljard in het MKB) een toppositie in Europa Een florerende regio met toekomstperspectief nieuwe banen De komende jaren gaat de naoorlogse generatie (babyboomers) met pensioen. Voor Zuid-Limburg levert dat tot 2020 zo n vacatures op. Daarnaast heeft de beoogde groei van de economie een groot werkgelegenheidseffect. In onderzoek wordt dit geschat op nieuwe banen tussen 2010 en 2020, waarvan 70% op mbo-niveau. De nieuwe banen zijn het gevolg van de diepteinvesteringen in de campussen, investeringen van het grootbedrijf en vooral van de ontwikkeling van het MKB in onze regio. Het is namelijk een misvatting te denken dat de groei in Zuid-Limburg alleen afhangt van de ontwikkeling van de campussen. Van de naar schatting 8,5 miljard die Zuid-Limburg in de periode extra gaat verdienen, komt 5 miljard van het MKB. Opleidingsniveau verwachte personeelstekorten 2020 Bron: PublicResult mbo / vmbo kenniswerkers overig wo / hbo Target 2020: 8,5 miljard extra omzet Het MKB maakt het verschil 8,5 miljard en nieuwe banen is natuurlijk grootbedrijf campussen onvoorstelbaar veel. Hoewel, onvoorstelbaar? 1 miljard 2,5 miljard Als alle MKB bedrijven in Zuid-Limburg de We moeten ons niet te bescheiden opstellen, maar inzetten op eigen kracht. En dat gebeurt ook steeds beter. Daarnaast gaat het vooral om samenwerken in plaats van concurreren. Dat geldt voor de verschillende regio s binnen Zuidoost-Nederland, maar ook tussen gemeenten, Provincie, instellingen en bedrijfsleven. Niemand kan het meer alleen, we hebben elkaar nodig. Samenhang en samenwerking is de sleutel tot succes. MKB 2,5 miljard totaal 8,5 miljard MKB 5 miljard MKB (campus gerelateerd) 2,5 miljard komende jaren 1 extra personeelslid aantrekken levert dat extra banen op. En als diezelfde bedrijven de komende 5 jaar jaarlijks euro extra omzetten dan is dat 5 miljard. Sjraar Cox, burgemeester van Sittard-Geleen 12 13

8 Euregio Wereldkennis op fietsafstand Zuid-Limburg scoort traditioneel laag in de meeste nationale onderzoeken. In een recent CBS-onderzoek naar het aantal banen in de Nederlandse regio s is Zuid-Limburg bijna hekken sluiter. We zijn immers maar een klein gebied met slechts inwoners. In en rond Amsterdam zijn veel meer banen binnen een straal van 1 uur reistijd. Als we echter de grenzen wegdenken en dán kijken hoeveel banen er zijn binnen 1 uur reistijd, dan hebben we zelfs meer banen dan Amsterdam en omgeving. Met statistiek kun je alles bewijzen en dit is dan ook vooral een papieren werkelijkheid. Werken over de grens is immers ingewikkeld. Als wij de komende jaren echter in staat zijn om het werken over de grens makkelijker te maken, dan kan dat veel banen opleveren. Dat maakt ons nog aantrekkelijker voor werknemers uit onze directe internationale omgeving. De RWTH in Aken is met studenten (meer dan alle technische universiteiten van Nederland samen) nu al een van de grootste technische universiteiten van Europa. De universiteit heeft een begroting van ruim 800 miljoen en investeert de komende jaren 2 miljard in een van de grootste campussen van Europa. En dat alles pal over de Nederlandse grens. De RWTH werkt intensief samen met andere academische broedplaatsen, zoals Eindhoven en Leuven. Ook de relaties met de campussen in Zuid-Limburg worden geïntensiveerd. Wij mogen trots zijn op wat al bereikt is; het groeiende besef dat we één gebied zijn met één samenhangend sociaaleconomisch systeem, meer samenwerking in de regio en over de grenzen heen, bijna 60 projecten die de economie vooruit helpen, het actief ondersteunen van MKB ers in de Versnellingstafels. Misschien nog wel belangrijker is de mindshift die aan het ontstaan is. Onno Hoes, burgemeester van Maastricht, LED-conferentie 2014 Internationale ligging 15

9 Resultaten tot nu toe Steeds meer jongeren kiezen voor techniek work-life balance

10 Wij zijn LED Limburg Economic Development is van de Zuid-Limburgse gemeenten en wordt mogelijk gemaakt door 15 van de 18 gemeenten. 1 Ook de Rabobanken in Zuid-Limburg dragen financieel bij. LED stimuleert de ontwikkeling van de Zuid-Limburgse economie in de breedte. Daarom bestaat het bestuur uit: Ondernemend Limburg/MKB, het groot bedrijf, 3 campussen, de ziekenhuizen, Maastricht University, Open Universiteit, Zuyd Hogeschool, de ROC s, de gemeenten en Provincie Limburg. LED heeft de status van Algemeen Nut Beogende Instelling. Het bureau bestaat uit een handvol mensen, is lean & mean met een lage overhead (nog geen 15%). De LED-aanpak werkt LED ondersteunt de ontwikkeling van nieuwe initiatieven die aantoonbaar bijdragen aan de Brainport 2020-doelstelling, haalbaar zijn en na de startfase zelfstandig verder kunnen. LED fungeert als startmotor om projecten van derden in gang te zetten. Want LED is nooit de projecteigenaar, wel uitlokker, netwerker, lobbyist en aanjager. LED geeft het beslissende duwtje om mogelijk te maken wat anders niet van de grond komt. Die LED-aanpak werkt. Nog geen 3 jaar na de start wordt de ontwikkeling van circa 50 economieversterkende initiatieven ondersteund. Voor een uitvoerige beschrijving, zie Startmotor van circa 50 initiatieven! LED heeft het projectbudget tot nu toe besteed aan circa 50 initiatieven. 40% op het gebied van onderwijs en arbeidsmarkt 40% MKB-projecten 10% campus-gerelateerde initiatieven 10% voor imago en expatdesk LED-domeinen Bij LED sturen breed samengestelde programmacommissies activiteiten aan in de volgende domeinen: kennis, bedrijven, talent en wonen & werken. LED is voor de provincie Limburg en voor de startende ondernemer heel belangrijk om deze regio te ontwikkelen tot een florerende Health Valley. Gebeurt dat niet, dan zien starters geen reden om hier te blijven. Maikel Beerens, directeur Xilloc Medical Als alle gemeentebesturen hun bedrijven stimuleren om aansluiting te zoeken bij de Versnellingstafels, dan brengen zij hun ondernemers dichter bij de kansen die er zijn. Pieter Meekels, secretaris bestuur LED 1 Onderbanken, Simpelveld en Voerendaal doen niet mee 19

11 Zuid-Limburg in perspectief Duitsland De combinatie van drie kwaliteiten maakt Zuid-Limburg uniek: de innovatieve economie het uitstekende leefklimaat de uitdagende internationale ligging Nederland Het internationale perspectief biedt ongekende kansen Zuid-Limburg is een integraal onderdeel EINDHOVEN VENLO DUISBURG van een van de krachtigste internationale kennis regio s van Europa, met universiteiten, hogescholen en gespecialiseerde campussen. Samen met het bedrijfsleven en de internationale verbindingen biedt dat een uitdagend ROERMOND DÜSSELDORF perspectief voor de economische krachtsectoren van Zuid-Limburg: chemie & materialen, life sciences & health, smart services, nieuwe ANTWERPEN energie, logistiek, leisure, zorg en agro & voedsel. Binnen een uur reistijd zijn er 2.2 miljoen banen. HASSELT JÜLICH COLOGNE LEUVEN BRUSSEL AACHEN België LUIK 1 uur reistijd CHARLEROI Kenniscentra waar Zuid-Limburg mee samenwerkt

12 BEDRIJVEN (business) Meer starters en doorgroeiers Meer bedrijven van buiten TALENT (people) Meer mensen voor techniek Meer kenniswerkers van buiten Resultaten Versterking vermogenspositie bedrijven, Resultaten Wetenschap en techniek integreren in het curriculum van circa 40 bassischolen LED ondersteunt projecten in de opstartfase. De uiteindelijke realisatie ligt in handen van de projectuitvoerder. De onderstaande projecten worden uitgevoerd door de VVV s, Maastricht Instruments, Incubator-E, Sananet, Arion, Kersten Revalidatie techniek, Dutch Polymer Institute, LWV, UM samen met Wijk van Morgen, ondernemers in de leisuresector, hotel en horeca, Philips, Zuyd Hogeschool, Brightlands Maastricht Health Campus, Brightlands Chemelot Campus, LIOF, Provincie Limburg en gemeenten. vooral door informal investors (Business Angels Network, ROLT). Begeleiding start-ups door ervaren ondernemers zodat deze sneller de markt op gaan (Dare to Care). Ondersteuning start-ups bij het ontwikkelen van hun businessplannen en marktbenaderingen (MKB Roadmaps, Weelec, LaunchBase, IBAM, Idee Zoekt Ondernemer). Versterking samenwerking tussen MKBbedrijven (acquisitie logistiek en MAA, cultuurwidget, matchmaking Biomedica, duurzame Heuvelland hotels, duurzame woningontwikkeling). Versterking van innovatie (Ideascanner, Limburgse Versnellingstafels). LED maakt deel uit van het landelijk Techniekpact. Om aan de (toekomstige) vraag naar personeel te voldoen wordt de keuze voor techniek gestimuleerd, het onderwijs verbeterd en de arbeidsparticipatie bevorderd. De onderstaande projecten worden uitgevoerd door Stichting Kindante samen met de schoolbesturen voor basisonderwijs in Zuid-Limburg, de ROC s Arcus en Leeuwenborgh Opleidingen, Procestechniek Limburg, DSM, SABIC, Cofely, de vmbo-scholen in Zuid-Limburg, Zuyd Hogeschool, Maastricht University en bedrijven zoals Nedcar, Medtronic, SGS Intron, Manpower, Banenrijk Limburg, LWV, Zorg aan Zet, Envida, Q-Park, Abbott, Boston Scientific, Empower Limburg, Vodafone, Call Centra, Zuiderlicht, de Brightlands Chemelot Campus, de Maastricht Health Campus, Provincie en gemeenten. in Zuid-Limburg. STEM2 is inmiddels een landelijk voorbeeldproject. Ontwikkeling van doorlopende leerlijnen vmbo-mbo (Toptechniek in Bedrijf), de Centra voor Innovatief Vakmanschap (mbo nieuwe stijl en landelijke voorbeeldfunctie) op gebied van logistiek, zorg en technologie (EIZT) en chemie & materialen (CHILL), de ontwikkeling van de Centres of Expertise (hbo nieuwe stijl en landelijke voorbeeldfunctie) in zorg en technologie (EIZT) en chemie & materialen (CHILL) en nieuwe energie/duurzaamheid (NEBER), de ontwikkeling van duale leerwegen in het universitair onderwijs (K@W), de ontwikkeling van Bachelor en Master Science-opleidingen van de UM, euregionaal beurzenprogramma RWTH. Ondersteuning van projecten gericht op behoud van hbo ers en academici voor Zuid-Limburg (Limburg Magnet), het aantrekken van toptalent (Topbanen Zuid, EPIC), bevordering van de intersectorale arbeidsmobiliteit

13 KENNIS (technology) Meer open innovatie Meer inspelen op Europese WONEN & WERKEN (basics) Aantrekkelijke woonomgeving Beter imago, sterk in Euregio kennisinfrastructuur Resultaten Ondersteuning van de ontwikkeling van de Holland Expat Center South in Maastricht; Resultaten De Provincie Limburg heeft samen met de UM en de campussen in Sittard-Geleen, Maastricht, Heerlen en Venlo het omvangrijke programma Kennis-As Limburg ontwikkeld. Additioneel daaraan heeft LED de volgende projecten ondersteund. Deze projecten worden uitgevoerd door de Brightlands Chemelot Campus, Zuyd Hogeschool/ CHILL, Maintenance Boulevard, LWV in samenwerking met LIOF, SAMCO en andere onderhoudsbedrijven op de luchthaven, TU-Eindhoven, UM, Service-Science Factory. Ontwikkeling van de businesscase voor het Institute for Science & Technology (InScite), een samenwerking tussen de TU-Eindhoven, UM, DSM en de Brightlands Chemelot Campus op de Brightland Chemelot Campus. Ontwikkeling van het expertisecentrum voor 3D-printing (CHILL). Ontwikkeling van het expertisecentrum voor vliegtuigonderhoud op MAA. WhoKnowsWhat.eu: de digitale kenniswijzer voor het MKB. Uit het onderzoek van Public Result naar de effecten van LED blijkt Zuid-Limburg de komende jaren een sprong vooruit moet maken. Waar kunnen we versnellen. Het onderzoek stelt bijna de helft van die versnelling komt door nog meer in te zetten op imago, het woon- en leefklimaat en door het opheffen van grensbarrières. Dit onderstreept het belang van regiobranding als onderdeel van LED. Natuurlijk stemmen wij onze communicatie maximaal af met andere partijen die (Zuid-)Limburg positioneren: gemeenten, onderwijs- en kennisinstellingen en met het bedrijfsleven. Onze najaarscampagne 2014 bestond uit tv-spotjes die wij samen met een aantal stimulering van de aantrekkelijke woonomgeving. Bevordering bereikbaarheid door de ondersteuning van de OV-verbinding tussen de stations van Sittard en Beek/Elsloo met de Brightlands Chemelot Campus. In 2014 zijn de activiteiten van Regiobranding Zuid-Limburg geïntegreerd in LED. Een krachtige economische ontwikkeling is gebaat bij de goede reputatie van de regio. Om die reden heeft LED een strategie ontwikkeld die voorziet in de economische positionering van Zuid-Limburg. Zuid-Limburgse bedrijven hebben vormgegeven, voorbeeld: CHILL Chemelot Innovation and Learning Labs, kortweg CHILL, is een laboratorium op de Brightlands Chemelot Campus waar studenten samen met professionele onderzoekers werken aan echte opdrachten van het bedrijfsleven. CHILL is de ontbrekende schakel tussen chemiebedrijven en studenten. Vandaar dat SABIC, DSM, Leeuwenborgh Opleidingen, Arcus College, Zuyd Hogeschool en Maastricht University de initiatiefnemers zijn. Hooggewaardeerde gebieden in de wereld hebben dezelfde kenmerken: een goede work-life balance. Daarmee vullen de drie grote steden in Zuid-Limburg en de groene gemeenten elkaar perfect aan. Bas van den Tillaar, burgemeester van Gulpen-Wittem onder het motto: Je zal er maar werken. Voorbeeld: De expatdesk Zuid-Limburg wordt steeds internationaler. Niet alleen vinden bedrijven en onderwijsinstellingen over de grens elkaar steeds meer, de bedrijvigheid in Zuid-Limburg trekt bovendien steeds meer kenniswerkers uit de hele wereld naar de regio. Om de komst van deze internationale werknemers in goede banen te leiden, is Holland Expat Center South in het leven geroepen; de one-stop-shop voor internationale bedrijven, kennisinstituten en internationals in onze regio

14 Programma 2020 Nuna 6 met techniek en materialen van DSM

15 We hebben goud in handen Onderzoeksbureau Public Result monitort in opdracht van LED de ontwikkeling van de Zuid-Limburgse economie. Tot eind 2014 heeft Zuid-Limburg 3 miljard van de beoogde extra 8,5 miljard gerealiseerd. We hebben goud in handen, maar we zullen een extra inspanning moeten leveren om onze ambities waar te maken. Waar kan Zuid-Limburg versnellen? De 7 prioriteiten : 1 versterken MKB DSM, MUMC+, APG, Universiteit Maastricht, de Provincie Limburg en de grote bedrijven investeren fors. De transformatie naar een duurzame economische topregio slaagt echter pas echt als een groot deel van de circa MKB-ers innoveert en investeert. LED gaat daarom door met het versterken van innovatie via de Limburgse Versnellingstafels en het stimuleren van ondernemerschap via MKB Roadmaps. 2 aansluiting campussen en MKB Het MBK kan gebruik maken van de expertise en kansen die de Brightlands Campussen bieden. LED stimuleert nieuwe initiatieven om MKB en campussen met elkaar in contact te brengen: ketenbenadering, informatiebijeenkomsten en open dagen. Tevens worden programma s ontwikkeld op het gebied van biobased economy, smart materials, life sciences & health, logistiek, maintenance en leisure. 3 ontwikkeling businesscase automotive VDL Nedcar is een topproducent van auto s en een fantastische banenmotor voor onze regio. De toeleveranciers zijn veelal buiten onze regio gevestigd, terwijl er in Zuidoost-Nederland en de Euregio veel expertise, opleiding, personeel en relevant bedrijfsleven aanwezig is. De productie van Nedcar heeft nu een marktwaarde van circa 4 miljard euro. Naar schatting 10% van die marktwaarde blijft nu in de regio. In 2015 wil LED samen met partners onderzoeken of een businesscase ontwikkeld kan worden om te bevorderen dat nieuwe toeleveranciers worden gevonden in onze regio, of zich hier vestigen. Door die ketendichtheid wordt het effect van de al gunstige automotive-ontwikkeling substantieel groter. Wat je hier leert, leer je op geen enkele andere plek. Door CHILL krijg je de kans om veel mensen en bedrijven te leren kennen. We zijn nu op de helft van de opdracht en wat we nu al geleerd hebben, dat leer je nergens anders. Mark Korsten en Martinique Ummels, Studenten Leeuwenborgh Opleidingen 28 29

16 4 arbeidsparticipatie 6 woon- en leefklimaat De babyboomers gaan met pensioen en er komen veel nieuwe banen bij. Maar wie gaat het werk doen? Ondanks de hoge werkloosheidscijfers wordt de krapte op de arbeidsmarkt in sommige sectoren al voelbaar. De arbeidsparticipatie in Zuid-Limburg is met 63% (tegen 75% landelijk) te laag. Door de ontwikkeling van vraaggerichte methodieken, samen met het bedrijfsleven, onderwijs en gemeenten, krijgen werkzoekenden nieuwe kansen op werk. Daarnaast ondersteunt LED initiatieven voor de verbetering van de kwaliteit van opleidingsprogramma s. Zuid-Limburg kent een levendige samenhang tussen de stedelijke milieus en landelijke gemeenten. Ruim 70% van de inwoners van de dorpen werkt buiten de eigen gemeente en dus is het voorzieningenniveau in de landelijke gemeenten sterk afhankelijk van de economische ontwikkeling van Zuid-Limburg in zijn geheel. Omgekeerd is de aantrekkelijkheid van de kleinere kernen sterk afhankelijk van factoren als bereikbaarheid en voorzieningen. Samen met de gemeenten in Zuid-Limburg start LED een onderzoek naar een goede work-life-balance. 5 internationale oriëntatie 7 Zuid-Limburg op de kaart Zuid-Limburg is geen eiland. Onze regio is een integraal onderdeel van een van de krachtigste economische regio s van Europa. We kunnen veel meer profiteren van elkaars voorzieningen op het gebied van cultuur-, onderwijs- en winkelaanbod. En als we daarnaast in staat zijn een deel van de grensbarrières weg te nemen, komen er nog veel meer banen binnen ons bereik. In dat kader zet LED in op het stimuleren van stageplaatsen en beroepsmogelijkheden over de grens en op bevordering van de euregionale samenwerking tussen bedrijven en onderwijs- en kennisinstellingen. Zuid-Limburg beschikt over de ijzersterke combinatie van innovatieve economie, internationale ligging en quality of life. LED heeft een strategie ontwikkeld voor de economische positionering van onze regio. Samen met andere communicatie partners zetten we Zuid-Limburg op de kaart als een krachtig gebied met een carrièreperspectief voor een brede doelgroep. Binnen onze regio moet dat leiden tot gefundeerd zelfbewustzijn en trots, buiten Zuid-Limburg richt de branding zich op het onderstrepen van de aantrekkelijkheid van onze regio met het oog op carrières, investeringen en bedrijfsvestiging. Topkwaliteit onderwijs 31

17 Veel inwoners verdienen elders hun geld. Gemeente Werken in woongemeente Werken buiten woongemeente Schinnen 25% 75% Meerssen 27% 73% Voerendaal 23% 77% Simpelveld 23% 77% Onderbanken 18% 82% Beek 29% 71% Brunssum 28% 72% Eijsden-Margraten 32% 68% Gulpen-Wittem 34% 66% Kerkrade 41% 59% Landgraaf 29% 71% Nuth 33% 67% Stein 28% 72% Vaals 39% 61% Valkenburg 37% 63% Maastricht 70% 30% Heerlen 51% 49% Sittard-Geleen 56% 44% Begroting 2015 Organisatie 12,38% Monitoring 3,95% Bijdrage Brainport ,58% BTW 3,5% Projecten 78,59% Budget ,- Rol van de overheid De economie in onze tijd is een uitgesproken netwerkeconomie, waarbij het onderlinge samenspel van ondernemingen, overheden en onderwijs- en kennisinstellingen leidend is. Deze triple helix moet overigens worden uitgebreid met de vierde component, die van de burger/consument/klant. Mede door sociale media speelt deze een rol die steeds meer aan belang wint. Het geen ook weer onze inzet op het gebied van communicatie (creëren van betrokkenheid en trots) in de eigen regio verklaart. De overheid moet niet op de stoel van de ondernemer gaan zitten, maar netwerken aanjagen en faciliteren, zowel lokaal als regionaal. Pendel tussen stedelijke centra Maastricht > Sittard-Geleen 7220 Sittard-Geleen > Maastricht 7290 Parkstad > Maastricht 9790 Maastricht > Parkstad 9040 Sittard-Geleen > Parkstad 8220 Parkstad > Sittard-Geleen

18 Elke gemeente profiteert In beginsel profiteert elke gemeente van de projecten gericht op ondernemerschap, versterking van de maintenance-sector, inrichten van duurzame hotelaccommodaties, de Limburgse Versnellingstafels, de marketing en acquisitie logistiek, de projecten waarin ervaren ondernemers start-ups begeleiden en coachen. Onze gemeente telt ruim 900 ondernemers op inwoners. Samen met Limburg Economic Development zet de gemeente de deuren open naar meer innovatie. Hoe? Door bedrijven krachtiger te betrekken bij ontwikkelingen op de campussen en het Zuid-Limburgse grootbedrijf. Maar vooral ook door tussen de bedrijven onderling nieuwe verbindingen tot stand te brengen, ruim 50% van alle innovatie ontstaat immers in cross-overs. Désirée Schmalschläger, burgemeester van Nuth Het MKB profiteert Nog eens circa 40% van de LED-projectmiddelen wordt besteed aan initiatieven gericht op versterking van de samenwerking en (innovatie-)kracht van het Midden- en Kleinbedrijf. Een belangrijk nieuw opgestart initiatief is dat van de Limburgse Versnellingstafels. LED richt zich voornamelijk op het MKB en in veel minder mate op de campusontwikkeling. Het MKB in de volle breedte in Zuid-Limburg profiteert dus van de LED-projecten: Beek: logistiek, MAA, maintenance, meet- en regeltechniek. Brunssum: ICT, de chemie en de logistiek. Eijsden-Margraten: chemie, technologie en logistiek. Kerkrade: bedrijven in de chemie, medische technologie en logistiek. Landgraaf: bouw, opslag en vervoer. Nuth: chemie, logistiek en medische technologie. Stein: bouw, maintenance en vervoer. Vaals, Gulpen-Wittem, Eijsden-Margraten en Valkenburg: leisure. Sittard-Geleen: chemie en materialen, automotive toeleveranciers en logistiek. Maastricht: life sciences en health, leisure. Heerlen: zorgtechnologie, smart services en nieuwe energie. Schinnen: leisure, logistiek. Meerssen: leisure, industrie en logistiek. Voerendaal, Simpelveld en Onderbanken: leisure en dienstverlening. De inwoners profiteren Circa 40% van de projectmiddelen van LED wordt uitgegeven aan projecten op het vlak van onderwijs en arbeidsmarkt. Het gaat dan om projecten zoals: het STEM 2 project (integratie van Wetenschap en Techniek in het curriculum van 40 basisscholen in Zuid-Limburg). de ondersteuning van doorlopende leerlijnen vmbo-mbo in de techniek. de ondersteuning van centra voor innovatief vakmanschap (mbo nieuwe stijl en landelijke voorbeeldfunctie) in de logistiek, chemie en zorg bij Leeuwenborgh en Arcus, de ondersteuning van de Centres of Expertise van Zuyd Hogeschool, de projecten gericht op de intersectorale mobiliteit tussen de logistieke bedrijven. call centra, zorginstellingen en VDL Nedcar. Zonder uitzondering projecten die de schaal van individuele gemeenten (groot of klein) overstijgen en die tegelijkertijd van belang zijn voor de inwoners van alle gemeenten in Zuid-Limburg. De effecten daarvan slaan dan in beginsel in evenredigheid terug op alle gemeenten. Wie betaalt bepaalt: de gemeenten sturen mee LED is van de gemeenten in Zuid-Limburg, zet zich in voor initiatieven in alle gemeenten en wordt mede aangestuurd door de gemeenten in Zuid-Limburg. De gemeenten participeren actief in het bestuur, in de projecten en hebben intensief contact met het projectbureau. Korte lijnen, heldere communicatie en resultaatgericht

19 We hebben goud in handen De samenwerking binnen Zuid-Limburg komt voort uit het breed ervaren besef dat we allemaal onze verantwoordelijkheid moeten nemen om te bouwen aan een echte duurzame economische topregio. De eerste stappen zijn gezet en de inmiddels geboekte resultaten zijn veelbelovend. Nu moeten we doorpakken. Daarbij is de extra inzet van iedereen nodig! Bedrijfsleven, onderwijs- en kennisinstellingen de Provincie Limburg en alle Zuid-Limburgse gemeenten. Met goede samenwerking, de juiste focus en passie creëren wij onze eigen toekomst

20 Het Ledwerk Uitgave van LED vormgeving: Zuiderlicht infographics: Woodcut kaart: Zuiderlicht Limburg Economic Development (LED) Transportlaan 33 Bestuur Jos Schneiders voorzitter Sjraar Cox gedelegeerd bestuurder Jan Zuidam voorzitter LWV namens Ondernemend Limburg Boy Litjens voorzitter LIOF, mede namens Brightlands Maastricht Health Campus Atzo Nicolaï CEO DSM, mede namens Brightlands Maastricht Health Campus Marja van Dieijen-Visser namens de drie Zuid-Limburgse ziekenhuizen Mark Boerekamp COO APG, mede namens Smart Service House Martin Paul voorzitter College van Bestuur Maastricht University Kernteam Bert Kip Brightlands Chemelot Campus Guido Derks Gemeente Maastricht Jaap Docter Kamer van Koophandel Carla Langen Leeuwenborgh Opleidingen Wim Weijnen LWV Jan-Kees Dunning Brightlands Maastricht Health Campus Nic Bos Maastricht University Jérôme Verhagen LIOF Jan Smeelen Provincie Limburg Marc Cootjans Rabobank Maastricht en Omstreken John Slots Smart Service House fotografie: Philip Driessen, Sander Morel, Bram Saeys, Mark Kuipers, Dols Fotografie druk: Schrijen-Lippertz Voorjaar CX Geleen Sander van den Eijnden voorzitter College van Bestuur Open Universiteit Jos Kusters voorzitter College van Bestuur \ Leeuwenborgh, mede namens MBO Karel van Rosmalen voorzitter College van Bestuur, Zuyd Hogeschool, mede namens HBO Pieter Meekels wethouder Sittard-Geleen, mede namens gemeenten Westelijke Mijnstreek John Aarts wethouder Maastricht, mede namens gemeenten Heuvelland Martin de Beer wethouder Heerlen, mede namens gemeenten Parkstad Twan Beurskens gedeputeerde Provincie Limburg 38

21 Samen werkt! De in 2012 gestarte economische samenwerking in Zuid-Limburg werpt zijn vruchten af. De transformatie is in gang gezet. In de Zuid-Limburgse economie wordt stevig geïnvesteerd en de eerste resultaten zijn inmiddels bereikt. Nu moeten we doorpakken.