De Vitale Revolutie Dauwendaele Plan van aanpak

Transcriptie

1 De Vitale Revolutie Dauwendaele Plan van aanpak

2 De Vitale Revolutie Dauwendaele Plan van aanpak Titel De Vitale Revolutie Dauwendaele Plan van aanpak Auteur Annet Hannewijk / Gerard van der Wal Datum 31 mei 2017 Status Concept 1

3 Inhoud INLEIDING... 3 HET DOEL VAN DIT DOCUMENT CIVIL SOCIETY: UITGANGSPUNTEN VOOR DE GEMEENTE MIDDELBURG SAMENHANG AANBRENGEN TUSSEN DE BELEIDSTERREINEN VERMINDERD BEROEP OP WMO PRODUCTEN PROJECT EVALUATIE MIDDELBURG PROJECTSTRUCTUUR

4 Inleiding Het doel van dit document De gemeente Middelburg wil het voortouw nemen om op een samenhangende manier en met een sterk programmatische aanpak een vitalere omgeving realiseren voor Middelburg,maar ook met en voor Zeeland. Het doel is daarom ook om de opgedane kennis en de best practices te delen in Zeeland en zelfs in heel Nederland. Zeeland als living lab! Vandaar de interesse van VWS en OCW en andere organisaties in dit project. Zo hebben de visie en de ambities van de gemeente Middelburg (middels een interview met wethouder Szarafinski) op dit vlak een mooie plaats gekregen in het boek dat in opdracht van Minister Schippers onlangs gepubliceerd is over effectieve en inspiratievolle initiatieven rondom preventie, gezondheid en zorgkosten. Om dit project vorm te geven sluiten we aan bij de beweging De Vitale Revolutie (DVR) die door de GGD is geïnitieerd en na de kwartiermakers fase als brede Zeeuwse stichting opereert waarin zorginstellingen, onderwijsinstellingen, ondernemers en overheid samenwerken om de gezamenlijke ambitie waar te maken. In het kader van de ambitie die is verwoord in dit projectplan willen we een aantal projecten en initiatieven bundelen onder de vlag van DVR. Het gaat dan om projecten en initiatieven die werken aan een vitalere omgeving voor onze inwoners, bezoekers, ondernemers en instellingen. Om de Zeeuwse burgers en in het bijzonder onze eigen Middelburgse bewoners te helpen bij het maken van gezondere keuzes met als resultaat dat ze langer en gezonder leven en een leven lang meedoen. Dit document biedt de grondslag voor het uitvoeren van projecten onder de noemer van De Vitale Revolutie (DVR). De Middelburgse projecten van DVR maken onderdeel uit van het uitvoeringsprogramma van de welzijnsnota die begin 2017 aan de gemeenteraad ter goedkeuring is voorgelegd. Dit projectplan beschrijft de resultaten, de wijze waarop en in samenwerking met welke partijen die tot stand komen en de wijze waarop de uitvoering van het project wordt beheerst. Na ondertekening is dit het contract waarop partijen elkaar kunnen aanspreken. 1.2 Het waarom van de beweging De Vitale Revolutie Er gebeurt al veel in de regio in verschillende samenstellingen met diverse partijen. Initiatieven zijn echter versnipperd, richten zich nog teveel op specifieke doelgroepen, zijn nog teveel gericht op ziekte en herstel en kennen geen of een beperkte aansluiting met andere aangrenzend sociaalmaatschappelijke velden (onderwijs, jeugdzorg, sport en recreatie, de lokale middenstand, natuur, milieu, ruimtelijke ordening, etc.). Dit terwijl er een stevige en urgente uitdaging ligt in de Zeeuwse regio om de vergrijzing, de daaraan gekoppelde sterk stijgende ziektekosten en de leefbaarheid en gezondheid (beleving) van jongeren en ouderen integraal aan te pakken. Zeeland regionaal maar zeker ook landelijk te profileren als hotspot voor onder meer zorg- en kusttoerisme, Zeeland als aantrekkelijke vestigingsplaats voor zowel mensen als bedrijven. De ambitie is om samen met andere partijen Zeeland (en daarmee Middelburg) de gezondste provincie van Nederland te maken. DVR wordt door de Commissie Balkenende genoemd als een goed initiatief die aan impact zou kunnen winnen wanneer zij in samenhang wordt gebracht met andere initiatieven en onderdeel wordt van een door onderwijsinstellingen, de toeristische en medische sector en de overheid gedragen toekomstbeeld. Daarmee kan DVR op advies van de Commissie een partij zijn om de verbindende schakel te vormen op de strategische agenda van partijen. Wanneer er nieuwe samenwerkingsvormen ontstaan, kan dat soms knelpunten opleveren met bestaande regelgeving of financieringsmethodieken. Het vraagt commitment en creativiteit van alle betrokken partijen om hiervoor passende oplossingen te vinden. DVR kan en wil deze verbindende schakel zijn. De Vitale Revolutie zet in op een stevige maar noodzakelijke ambitie om de Zeeuwse burgers en hiermee de gehele provincie vitaler te maken. Omdat het moet en omdat het kan. Dit vraagt echter wel van alle partijen een bijzonder commitment. Het vraagt inzet op persoonlijk vlak als mens, op 3

5 professioneel vlak als medewerker, collega, baas, wetgever, buurtbewoner en als familielid. Het vraagt inzet voor een doel dat op veel vlakken groter is dan het individu zelf. De Vitale Revolutie zet een professionele beweging in om tot wasdom te komen, om resultaten te behalen die duurzaam zijn, een beweging die zichtbare resultaten oplevert, mensen stimuleert en motiveert om de vitale keuze te (leren) maken. En dat gaat niet vanzelf! We zullen dit het samen moeten doen door elkaars kracht hierbij te gebruiken. 1.3 Plaats en inbedding van De Vitale revolutie De belangen van de spelers op het veld zijn in de kern gelijk: het zoeken van samenwerking en verbinding op het creëren van een omgeving waar verantwoordelijkheden genomen kunnen en mogen worden om lokaal dat te doen wat direct en duurzaam bijdraagt aan de ontwikkeling van de stad en regio, wat bijdraagt aan de zelfstandige opstelling van burgers. Waar durf, innovatie en realisatiekracht kenmerken zijn. Op provinciaal niveau wordt er een versterkend orgaan opgezet waarin ook de ambitie wordt uitgesproken om van Zeeland een gezonde, vitale regio te maken. Diverse gemeenten hebben aangegeven dat zij de voorsprong die Middelburg in de DVR aanpak heeft, te mogen gebruiken voor de opzet van projecten binnen hun gemeente. Dit zijn de gemeenten Vlissingen, Noord-Beveland en Goes. Met andere gemeenten lopen verkenningen samen met De Vitale Revolutie. 1.4 Inspiratie en wetenschappelijke basis De bij De Vitale revolutie aangesloten partners hebben een gezamenlijke ambitie verwoord om van Zeeland een vitalere plaats te maken om te wonen, werken, leren en recreëren. DVR is geïnspireerd door het Blue Zones onderzoek van wetenschapper Dan Buettner. Blue Zones zijn plaatsen in de wereld waar de mensen vitaal oud worden; gebieden waar mensen heel vitaal oud worden en leven in een omgeving die daar positief aan bijdraagt. Wat is hun geheim? De leefwijzen van de bewoners van deze verschillende gebieden hebben een aantal kenmerken met elkaar gemeen. Zo zijn ze onder meer door de dag heen lichamelijke actief, eten matig en gevarieerd, zetten hun familie en vrienden op de eerste plaats en hebben een duidelijk doel in hun leven. Ook hebben ze hun omgeving zo ingericht dat het makkelijker is om vitale en gezonde keuzes te maken. Wetenschappelijke basis vinden we in de theorie van de well being 5, die aangeeft dat als mensen in balans zijn op de 5 levensdomeinen fysiek, mentaal emotioneel, sociaal, financieel, doel/zingeving ze een hoger welzijn ervaren. Onderzoek van Gallup-Healthways, toont aan dat stijging en meer balans op de levensdomeinen leidt tot stijging van de productiviteit, inzetbaarheid, sociale verbondenheid en participatie van inwoners en werknemers. 4

6 Fysiek Dit gaat over de mate waarin iemand voldoende beweging heeft, niet te zwaar is, voldoende slaap krijgt, bewuster en gezonder eet en drinkt. Mentaal- emotioneel Dit gaat over de mate waarin iemand om kan gaan met stress en druk, zich weerbaar voelt, zich in balans voelt qua emoties, goed onderscheid kan maken tussen gebeurtenissen en hierbij gevoel en emoties niet de overhand laat voeren maar kan relativeren. Sociaal Dit gaat over de mate waarin iemand zich verbonden voelt met de mensen om zich heen, zich geaccepteerd voelt, relaties aangaat en onderhoudt, zich betrokken voelt bij de gemeenschap waar hij deel van uit maakt en hier een actieve rol in neemt. Financieel Dit gaat over de mate waarin mensen hun financiële situatie op orde hebben, een gezonde balans tussen bezittingen, schulden, inkomen en uitgaven ervaren. Geen dreiging ervaren rondom de continuïteit van hun gewenste levensstandaard en voldoende vrijheid voelen om wenselijke keuzes te maken. Doel/zingeving Dit gaat over de mate waarin mensen dagelijkse bezigheden hebben die bijdragen aan iets groters dan zij zelf en de mate waarin zij ervaren daar een zinvolle bijdrage aan leveren. Het stellen van bewuste doelen en deze willen realiseren bepaalt voor een groot deel de individuele geluksbeleving. 1.5 Sector overstijgende ziektepreventie en gezondheidsbevordering Er gebeurt al veel in de regio in verschillende samenstellingen met diverse partijen. Initiatieven zijn echter versnipperd, richten zich nog teveel op specifieke doelgroepen, zijn nog teveel gericht op ziekte en herstel en kennen geen of een beperkte aansluiting met andere aangrenzend sociaalmaatschappelijke velden (onderwijs, jeugdzorg, sport en recreatie, de lokale middenstand, natuur, milieu, ruimtelijke ordening, etc.). Dit terwijl er een stevige en urgente uitdaging ligt in de Zeeuwse regio om de vergrijzing, de daaraan gekoppelde sterk stijgende ziektekosten en de leefbaarheid en gezondheid (beleving) van jongeren en ouderen integraal aan te pakken. De ambitie is om samen met andere partijen Zeeland (en daarmee Middelburg) de gezondste provincie van Nederland te maken. De Commissie Balkenende noemt DVR in zijn rapport als goed initiatief. 1.6 De Zeeuwse context nader bezien Zeeuwen hebben met gemiddeld 81 jaar een hogere levensverwachting dan de rest van de Nederlanders 1. Dat is mooi, maar Zeeland is ook de meest vergrijsde provincie; Er komen in Zeeland steeds meer chronisch zieken bij. Als we niets veranderen is er in 2020 in heel Zeeland een tekort van 3000 fte aan zorgpersoneel 2 ; De kosten van de (langdurende) zorg dreigen de komende decennia gigantisch op te lopen. Het Centraal Plan Bureau (CPB) verwacht dat de totale uitgaven aan zorg bij ongewijzigd beleid zullen toenemen van ruim 13% van het BBP in 2010 tot 22% in Dit kan betekenen dat een modaal gezin in 2040 een derde van het inkomen aan zorg moet besteden om nog maar te zwijgen over de collectieve uitgaven aan zorg; 21% van de Zeeuwen is 65-plus. In 2040 zal dat rond de 31% zijn, het aandeel 85- plussers neemt binnen de groep 65-plussers verder toe; het aantal inwoners onder de 18 jaar neemt af; het aantal jarigen (groot deel van de beroepsbevolking) neemt af; 1 Leefbaarheidsonderzoek van Scoop (Sociale Staat van Zeeland) 2 Op uw gezondheid! Regionale Volksgezondheid Toekomstverkenning Zeeland

7 het aantal jaren met ziekten en beperkingen stijgt; de helft van de Zeeuwen zijn te dik en beweegt ruim één op de drie te weinig Bronnen: Commissie Toekomstige Zorg Zeeland. Visie op zorg in Zeeland in Krachten bundelen, perspectief voor Zeeland. Coalitieakkoord Provincie Zeeland Regiovisie onderwijs, ondernemers en Overheid VNG; de Gemeente 2020 (verslag regionale bijeenkomst Zeeland; Goes, 10 februari Gerichte en samenhangende aandacht voor Vitaliteit: resultaten op deelgebieden Preventie: een duidelijke return on investment Het project DVR maakt onderdeel uit van het uitvoeringsprogramma van de Welzijnsnota. Wetenschappelijk onderzoek 3 wijst uit dat groter welzijn betekent: gezondere bevolkingen, productievere en winstgevendere bedrijven en economisch levendigere samenlevingen. Ongezond gedrag (en de nadelige effecten ervan) heeft niet alleen gevolgen voor de mensen zelf maar ook voor de werkgever en de samenleving. Het leidt tot meer ziekteverzuim, stijgende zorgkosten en extra belasting van het zorgaanbod. Een gezondere leefstijl kan deze toename in ziektelast voorkomen. Preventie van ongezond gedrag is dus voor iedereen van groot belang, en zeker ook voor de gemeente. Er zijn diverse studies gedaan die aantonen dat investeren in preventie zich dubbel en dwars terug verdient. Onder andere een onderzoek van de MO groep die leert dat een samenwerking tussen zorg en welzijn een besparing oplevert in de zorgkosten. Iedere geïnvesteerde euro levert minimaal 1,64 euro op en bij het meest gunstige arrangement levert elke geïnvesteerde euro 2,97 euro op 4. Binnen dit project willen we onderzoeken hoe onze interventies van invloed zijn op de afname en het gebruik van WMO producten en andere zorgproducten. Tevreden mensen vertonen meer organisatorisch burgerschap Ze doen meer dan er op basis van hun functie van hen wordt verwacht. Bron: Baron et al., 1992; Borman, Penner, Williams & Shiaw, 1999; Samengesteld door Joy Works (2012) The business case for happiness at work. Productievere mensen die meer participeren en deelnemen Stel dat alle bedrijven en organisaties werk zouden maken van duurzame inzetbaarheid en daarmee 1% hogere productiviteit kunnen realiseren. Wat levert dat dan op voor de Nederlandse economie? Productiviteit kan gedefinieerd worden als Bruto Binnenlands Product/beroepsbevolking. Door met dezelfde mensen 1% meer werk te verzetten zou in theorie het BBP van Nederland met circa 6 miljard kunnen groeien. Dit is berekend op basis van het BBP van 2011, dat 601,9 miljard bedroeg. Met een werkzame beroepsbevolking van 6,3 miljoen betekent dit een toename van 953,00 per werkzame Nederlander. Voor Zeeland zou dit in potentie neerkomen op een toename in omzet van 152 miljoen ( *953). Voor een bedrijf met 100 medewerkers in potentie dus een toename in omzet van per jaar. Bron: Betere schoolprestaties Gezonder gedrag van leerlingen draagt bij aan het welzijn en welbevinden, betere schoolprestaties, het terugdringen van vroegtijdig school verlaten en succesvolle loopbanen. Bron: Van der Lucht F., Polder J.J. Van gezond naar beter Minder ziekteverzuim 3 Gallup Healthways, State of American Well-Being MO Groep,

8 Stel dat alle bedrijven en organisaties werk zouden maken van duurzame inzetbaarheid en daarmee 1% punt reductie in verzuim zouden kunnen realiseren. Wat levert dat dan op voor de Nederlandse economie? In het tweede kwartaal van 2011 werd er in totaal voor 2,6 miljard aan loon door de werkgevers aan zieke werknemers doorbetaald (CBS). Op jaarbasis zou dit gaan om 10,4 miljard. Als alle werkgevers erin zouden slagen het verzuim met 1% punt terug te dringen (dus van gemiddeld 4% naar gemiddeld 3%), levert dat jaarlijks 2,6 miljard op. En daar zijn de extra premies die werkgevers moeten betalen als hun werknemers arbeidsongeschikt worden nog niet eens in meegenomen. Met een werkzame beroepsbevolking van 6,3 miljoen betekent dit een afname van kosten van 412,00 per werkzame Nederlander. Met een beroepsbevolking van zou dit voor Zeeland omgerekend neerkomen op een besparing van 66 miljoen ( *412).Voor een bedrijf met 100 medewerkers scheelt dat in potentie in kosten dus per jaar. Bron: Minder zorgkosten Dit kan gezien worden als post waar de resultaten van meerdere deelgebieden samenkomen zoals preventie leidt tot afname op de Wmo zorgproducten, verlaging ziekteverzuim leidt tot verminderde druk op onder meer de eerste lijn. 2. Ambitie gemeente Middelburg De gemeente Middelburg wil een vitale stad zijn. Dat betekent dat alle wijken en buurten goed onderhouden zijn en dat buurtbewoners elkaar kennen. Een veilige en goed onderhouden leefomgeving draagt bij aan het gevoel ergens prettig te kunnen wonen. Verder is het zo dat elkaar kennen in de buurt belangrijk is omdat mensen elkaar dan sneller aanspreken en daardoor ook sneller iets voor elkaar over hebben. De vitaliteit van de stad kenmerkt zich ook doordat er initiatieven ontstaan, die door de bewoners zelf zijn vormgegeven en worden gedragen. Om de vitaliteit in de stad te versterken is een divers aanbod van activiteiten van belang. Hiermee zal de levendigheid, creativiteit, veiligheid en sociale communicatie worden bevorderd. Alle wijken en buurten zijn vitaal met goed onderhouden gebouwen. Het is er schoon, heel en veilig en er is een sterke sociale samenhang. Er zijn actieve netwerken en sociale verbanden tussen bewoners en wijkorganisaties. Mensen ontmoeten elkaar, er is sprake van saamhorigheid, inwoners tonen zich verantwoordelijk voor de eigen straat, buurt of wijk. Zo nodig spreken zij elkaar daar ook op aan. Mensen zijn trots op hun buurt of wijk. Het klimaat is uitdagend om te scoren als wijk. Bewoners zijn ondernemend en organiseren initiatieven met veel ruimte voor creativiteit en spontaniteit. Steeds meer inwoners sluiten aan bij initiatieven, waardoor de sociale cohesie in een wijk groeit. 2.2 Waarom Dauwendaele Binnen het project De Vitale Revolutie starten we met een pilotproject in de wijk Dauwendaele: Vitaal Dauwendaele. Uit de wijkvisie Dauwendaele blijkt dat mensen zich in Dauwendaele minder gezond voelen dan in de rest van Middelburg. Op basis van onderstaande gegevens en de reeds in gang gezette activiteiten in Dauwendaele (aanpak Wijkvisie en nieuw winkelcentrum) is Dauwendaele uitgekozen voor het uitvoeren van een pilot in het kader van De Vitale Revolutie. Er zijn relatief veel huurwoningen: 64% van de woningen zijn huurwoningen; 36% zijn koopwoningen (waarvan 80% in bezit is van corporaties). Een relatief groot aandeel van de woningen zijn zorg- en bejaarden woningen. In de wijk vormt 41% van de huishoudens een eenpersoonshuishouden, terwijl in de gemeente dit percentage op 38,2% ligt. Bijna de helft van deze mensen is tussen de 30 en 65 jaar. 7% van de bewoners ontvangt mantelzorg, 20% geeft mantelzorg. 15% van de inwoners in Dauwendaele ervaart de gezondheid als slecht of zeer slecht. 53% van de inwoners heeft een laag inkomen. 7

9 65% van de inwoners is tevreden met de wijk (dit is laagste score van Middelburg). In vergelijking met geheel Middelburg blijkt dat: - veel 15-jarigen uit deze wijken niet of weinig sporten op school of bij een sportvereniging; - veel jongeren in deze groep veel televisie kijken, meer dan 6-10 uren per week; veel jongeren in deze groep de beweegnorm niet halen. 2.3 Relatie met visie, programmabegroting en wijkvisie Dauwendaele Maatschappelijke kernopgaven uit de visie Middelburg over 10 jaar Middelburg is een gastvrije stad. Middelburg is een inclusieve samenleving: iedereen doet mee. Middelburg heeft vitale wijken en buurten: sprankelend en leefbaar. In Middelburg is sprake van ontmoeting en ruimte voor creativiteit Doelen uit de Programmabegroting 2017 Investeren in de sociale en fysieke infrastructuur van de wijk Dauwendaele; De Middelburgse inwoners en samenleving aanspreken op de gewenste balans tussen de individuele verantwoordelijkheid, de informele kracht in de samenleving en de formele ondersteuning en de mogelijkheden vergroten om op eigen kracht en naar vermogen zelf producten en diensten in te kopen die hen ondersteunen om zo lang mogelijk zelfstandig te blijven wonen; Stimuleren dat kinderen gezond en weerbaar zijn en blijven; Het verhogen van het aandeel fietsverkeer in het totale verkeer; Door middel van een voorwaardenscheppend, stimulerend en ondersteunend beleid willen we zowel de deelname aan als de kwaliteit van het sport- en cultuuraanbod bevorderen, waardoor de maatschappelijke functies van sport en cultuur optimaal kunnen worden benut; De gemeente Middelburg behoudt/versterkt haar positie van aantrekkelijke woon-, werk-, en verblijfsgemeente; Ruimte geven aan initiatieven in de samenleving. De gemeente faciliteert Wijkvisie Dauwendaele Dauwendaele heeft de eigenschappen en kansen om tot een gewilde wijk voor jong en oud uit te groeien. De ligging is buitengewoon aantrekkelijk: dichtbij de A58, grenzend aan de nieuwe woonwijk Mortiere en stadspark Meiveld, het stads- centrum op loopafstand en met de bereikbaarheid en ruimte van de typische zeventigerjarenwijk. Tegelijkertijd maken andere kenmerken, zoals de eenzijdigheid in het woningbestand in sommige buurten en het sociaal economische profiel van de bevolking het tot een kwetsbare wijk. De wijk heeft echter veerkracht en potentie en dat spreken de mensen die wonen en werken in de wijk ook uit. De gemeente, de ondernemers en de organisaties in de wijk willen samen met de bewoners deze kansen benutten zodat de wijk ook in de toekomst een fijne wijk is om te wonen en (samen) te leven Recente ontwikkelingen in Stromenwijk en de Magistraatwijk laten zien dat de effecten van fysieke en sociale investeringen groot kunnen zijn voor de leefbaarheid in de wijk. Duidelijk werd dat er de afgelopen jaren al veel gebeurd is in Dauwendaele en dat de bewoners blij zijn met de ontwikkelingen en dat zij vertrouwen hebben in de toekomst. Maar ook dat er nog voldoende zaken zijn die aandacht vragen Punten waarop de wijk volgens de bewoners en de instanties, maar ook volgens de statistieken, duidelijk lager scoort dan de andere wijken in Middelburg. De ambitie is om te werken aan een complete wijk voor de bewoners Een wijk om te wonen, waar werk is, waar je boodschappen kunt doen, waar genoeg te doen is om je vrije tijd door te brengen en waar je de buren kent. Een prettige complete wijk is niet alleen van belang voor de bewoners van Dauwendaele zelf, maar ook voor de bewoners in Mortiere die zelf geen wijkvoorzieningen 8

10 hebben. De wijkvisie is gemaakt in een intensieve samenspraak met bewoners in de wijk. Het is belangrijk dat bewoners van de wijk zich thuis voelen, dat zij zich medeverantwoordelijk voelen voor de wijk en dat zij actief meedoen in de gemeenschap. Op verschillende manieren zijn de mensen in de wijk betrokken. Allereerst via een breed groepsgesprek waarvoor mensen die wonen in Dauwendaele en Mortiere waren uitgenodigd. Tijdens twee groepsgesprekken stonden twee vragen centraal: Wat gebeurt er met de wijk als we deze de komende tien jaar geen extra aandacht geven en geen investeringen plegen en wat heeft de wijk de komende tien jaar nodig om aantrekkelijk te zijn en te blijven voor huidige en toekomstige inwoners, bezoekers en ondernemers? In maart 2013 is de concept wijkvisie gepresenteerd in de wijk voor de bewoners van Dauwendaele en Mortiere. Zij kregen nogmaals de mogelijkheid hun belangrijkste aandachtpunten voor het voetlicht te brengen. De uitkomsten van deze gesprekken zijn naast de data over de wijk verwerkt in de analyse van de wijk. Op basis van de analyse van de wijk en van bijeenkomsten van drie werkgroepen zijn de opgaven voor de toekomst geformuleerd en in volgorde van belangrijkheid gezet. Het aanpakken van deze opgaven leidt tot de gewenste verbetering van het woon- en leefklimaat van de wijk en zal de aantrekkings- kracht van Dauwendaele voor nieuwe bewoners vergroten. Met elkaar hebben de partijen op een rij gezet wat er allemaal al is in Dauwendaele en wat de wensen zijn. Er zijn drie thema s vastgesteld die de rode draad vormen in deze toekomstvisie en bij de uitvoering ervan: een wijk met goede voorzieningen, een sociale wijk en een wijk met goede woningen in een mooie omgeving. Concreter geformuleerd: Meer aandacht voor elkaar, de saamhorigheid vergroten; Meer aandacht voor sociale minima/kwetsbare groep; Meer aandacht voor de gezondheid van bewoners; Jongerenoverlast voorkomen; Imago van de wijk verbeteren: De positie van Dauwendaele als aantrekkelijke woon-, werk- en verblijfsgebied versterken; Het verbeteren van de leefbaarheid in Dauwendaele; Voorzieningen in de wijk behouden/verbeteren (sport, spelen, medisch, winkels). 3. Uitgangspunten om de ambitie en de wijkvisie te realiseren 3.1 Vitale mensen zijn de motor voor de samenleving en economie De meeste mensen willen wel oud worden, maar dan wel met de kanttekening erbij dat dat in goede gezondheid moet zijn. Het is dus belangrijk dat we zo lang mogelijk gezond blijven of weer gezond(er) worden. Gezonde en vitale burgers vormen de motor voor de samenleving en economie. Gezonde, ondernemende, vitale en zelfredzame burgers zijn de kurk waarop Zeeland/Middelburg drijft en vormen het hart van de participatiemaatschappij. Gezond blijven vraagt om inspanning, want de leefstijl en de omgeving beïnvloeden de gezondheid niet altijd positief. 3.2 Omgeving bepaalt gezondheid De omgeving zien we als een systeem dat invloed heeft op het welzijn van het individu en zijn sociale omgeving. DVR heeft aansluiting gevonden bij de omgevingsgerichte aanpak wat in het kort inhoudt dat de omgeving waarin een individu woont, werkt, leert en recreëert van groot belang is voor de ervaren vitaliteit. De doelgroepen waar we ons op richten zijn: zorg, overheid, onderwijs en ondernemers. Deze doelgroepen zijn ieder op hun eigen manier in contact met de Zeeuwse inwoners. De overheid heeft invloed in wijken en gebieden waar mensen wonen en leven. Het onderwijs heeft invloed op leerlingen en wat zij leren en ondernemers zijn belangrijke werkgevers 9

11 voor Zeeuwse inwoners. Overheid en onderwijs zijn ook werkgevers voor inwoners van Zeeland. Het zijn de leefgebieden van de Zeeuwse inwoners. Door de verschillende leefgebieden van Zeeuwse inwoners zo in te richten dat gezonde keus makkelijk/vanzelfsprekend wordt, is het totale effect op de Zeeuwse inwoners groter. Met deze integrale programma aanpak zetten we gezamenlijk een beweging in gang gericht op een vitalere omgeving. 3.3 Als gemeente stimuleren en faciliteren door brede samenwerking en integrale aanpak De focus moet liggen op ziektepreventie en gezondheidsbevordering. Denk aan voorbeelden als tabaksbestrijding en de aanleg van rotondes die al heel veel ziekte- en sterfgevallen hebben voorkomen. Professor Johan Mackenbach van het Erasmus medisch centrum verwoordt het als volgt: Nog steeds is zeker de helft van het aantal ziekte- en sterfgevallen in Nederland vermijdbaar. Maar dat gaat alleen lukken als we blijven investeren in preventie en niet al ons geld aan genezing van ziekten uitgeven. De nota Zorg voor je gezondheid! Van de Raad voor de Volksgezondheid en Zorg (RVZ) pleit voor een omslag van zorg en ziekte naar gedrag en gezondheid. De belangrijkste conclusies zijn dat burgers en patiënten zelf verantwoordelijk zijn voor hun (on)gezond gedrag en dat zij zoveel mogelijk zelf de regie moeten voeren over de zorg. Daarnaast moeten zorgprofessionals, zorgverzekeraars en werkgevers dat stimuleren en faciliteren. 10

12 3.4 Civil society: uitgangspunten voor de gemeente Middelburg De omslag die nu gemaakt wordt van verzorgingsstaat naar participatiesamenleving zal dit voor een deel moeten opvangen. De burger krijgt meer verantwoordelijkheid en regie voor zijn gezondheid, leefstijl en het organiseren van de benodigde zorg. Mensen zullen vaker een beroep moeten doen op hun sociale netwerk voor zorg en ondersteuning. De participatiesamenleving vraagt dus van een steeds kleiner wordende groep een steeds grotere inspanning. Welke rol heeft de gemeente in het stimuleren van de civil society in de eigen stad, wijken en buurten? Is deze initiërend, actief stimulerend, faciliterend? In het voorstel van december 2013 is zijn de volgende uitgangspunten door de raad vastgesteld: De gemeente krijgt een andere rol in de lokale samenleving. Daarbij gaat het om vergroten van zeggenschap van burgers; De kanteling in de relatie burger overheid; de norm is dat de burgers zich in eerste instantie tot de medemens richten en pas daarna tot de overheid; De gemeente kiest voor/ geeft uitvoering aan het subsidiariteitsbeginsel. Dat wil zeggen dat de gemeente slechts initiatieven neemt waar individuen en private organisaties niet in staat blijken problemen zelfstandig op te lossen; Daar waar nodig kan de gemeente initiatieven stimuleren of zelfs faciliteren. Dat hangt af van het vermogen, de kracht van de burgers om daar zelf invulling aan te geven. Dat de sociale samenhang per wijk varieert is een gegeven. De gemeente levert maatwerk, maar neemt niet over; De reikwijdte beperkt zich niet tot het sociale domein. Rol van de gemeente Middelburg Bij een nieuwe manier van samenwerken waarbij verantwoordelijkheden worden overgenomen, zal de gemeente meer onderdeel uitmaken van een netwerk in plaats van de autoriteit zijn die de samenleving van bovenaf bestuurt. De gemeenteraad, het college en de gemeentelijke organisatie moeten dan meer loslaten. Meer invloed en verantwoordelijkheid voor inwoners betekent dat er vertrouwen moet zijn in het oordeel van inwoners. Het gaat tenslotte over hun eigen omgeving. Er moet dan worden geaccepteerd dat er wellicht andere uitkomsten zijn dan bij een geheel gemeentelijke procedure. Tegelijkertijd moet worden onderkend dat ook in de nieuwe rol de gemeente verantwoordelijk blijft voor het veiligstellen van het algemeen belang van de gemeente en het beschermen van kwetsbare groepen. Er bestaan grenzen aan de mate waarin invloed kan worden gegeven aan bewoners. Deze grenzen moeten nader worden onderzocht en er moeten afspraken worden gemaakt over de taakverdeling en verantwoordelijkheden van de raad, het college en de inwoners. Dit geldt zeker wanneer er gemeentelijk budgetten mee gemoeid zijn. De gemeente heeft een regierol op het gebied van welzijn en is niet primair de uitvoerder van het welzijnsbeleid. De inwoners en de maatschappelijke partners zijn en blijven in de eerste plaats zelf verantwoordelijk. De gemeente is voor maatschappelijke partners veelal opdrachtgever. In aanvang houdt de regierol ook in dat de gemeente de rol van verbinder/aanjager heeft. Maatschappelijke partijen worden bij elkaar gebracht om verbindingen aan te brengen en om bij te dragen aan de gewenste effecten van de werkzaamheden en de monitoring van deze effecten. De maatschappelijke instellingen die het welzijnsbeleid uitvoeren, kunnen gezien worden als facilitaire organisaties voor de ondersteuning van burgerkracht en vitaliteit. 11

13 3.5 Samenhang aanbrengen tussen de beleidsterreinen Er gebeurt al veel in de regio in verschillende samenstellingen met diverse partijen. Initiatieven zijn echter versnipperd, richten zich nog teveel op specifieke doelgroepen, zijn nog teveel gericht op ziekte en herstel en kennen geen of een beperkte aansluiting met andere aangrenzend sociaalmaatschappelijke velden (onderwijs, jeugdzorg, sport en recreatie, de lokale middenstand, natuur, milieu, ruimtelijke ordening, etc.). Dit terwijl er een stevige en urgente uitdaging ligt in de Zeeuwse regio om thema s als vergrijzing, de daaraan gekoppelde sterk stijgende ziektekosten en de leefbaarheid en gezondheid (beleving) van jongeren en ouderen integraal aan te pakken. De ambitie is om samen met andere partijen Zeeland (en daarmee Middelburg) de gezondste provincie van Nederland te maken. Welzijnsnota 2017 Met welzijn wordt bedoeld dat het zowel lichamelijk, als geestelijk, als sociaal goed gaat met een persoon. Hierbij spelen diverse factoren een rol zoals welvaart, gezondheid, vrijheid, vriendschap, veiligheid en beschikbare faciliteiten. Uitgangspunten voor de gemeente die aansluiten bij het anders denken over welzijn zijn: eigen verantwoordelijkheid staat voorop, iedereen kan mee blijven doen in de samenleving en iedereen kan zo veel en zo lang mogelijk zelfstandig functioneren. Cruciaal is dat de inzet op vernieuwing en ontwikkeling binnen het welzijn afgestemd wordt op de investeringen in de economische en ruimtelijke structuren binnen de gemeente. Welzijn overstijgt het sociaal domein. Het streven naar meer welzijn en sociale samenhang is echter breder dan de beleidsterreinen van SSB. Het hangt namelijk evenzeer af van het onderhoud van woningen en woonomgeving, het creëren van werkgelegenheid en de aanwezigheid van voldoende maatschappelijke voorzieningen. Het project DVR maakt (zoals aangegeven in hoofdstuk 1.6 van deze nota Preventie: een duidelijke return on investment) onderdeel uit van het uitvoeringsprogramma van de Welzijnsnota. Wetenschappelijk onderzoek 5 wijst uit dat groter welzijn betekent: gezondere bevolkingen, productievere en winstgevendere bedrijven en economisch levendigere samenlevingen. Ongezond gedrag (en de nadelige effecten ervan) heeft niet alleen gevolgen voor de mensen zelf maar ook voor de werkgever en de samenleving. Het leidt tot meer ziekteverzuim, stijgende zorgkosten en extra belasting van het zorgaanbod. Een gezondere leefstijl kan deze toename in ziektelast voorkomen. Preventie van ongezond gedrag is dus voor iedereen van groot belang, en zeker ook voor de gemeente. Er zijn al diverse studies gedaan die aantonen dat investeren in preventie zich dubbel en dwars terug verdient. Onder andere een onderzoek van de MO groep die leert dat een samenwerking tussen zorg en welzijn een besparing oplevert in de zorgkosten. Iedere geïnvesteerde euro levert minimaal 1,64 euro op en bij het meest gunstige arrangement levert elke geïnvesteerde euro 2,97 euro op 6. Binnen dit project willen we onderzoeken hoe onze interventies van invloed zijn op de afname en het gebruik van WMO producten en andere zorgproducten. Nieuwe omgevingswet Hierin worden verschillende plannen voor ruimtelijke ordening, milieu en beheer beter op elkaar afgestemd wat een sterk aanknopingspunt voor welzijn. Immers, de wet biedt meer ruimte voor inwoners, organisaties en bedrijven en hun ideeën omdat er meer algemene regels gelden en deze ideeën beoordeeld wordt vanuit ja, mits en niet (meer) vanuit nee, tenzij.. Ontwikkeling en vernieuwing komen niet vanzelf maar vragen om voortdurende investering. Het is derhalve van belang om ook bij toekomstige ontwikkelingen in en van de fysieke omgeving de koppeling te maken met het welzijn van inwoners. Ontwikkelingen wat betreft wonen, vervoer, voorzieningen en openbare ruimte hebben invloed op het welzijn. Ook de bestaande woonserviceszones kunnen beter worden gebruikt en ingezet om deze ontwikkelingen te faciliteren en te bundelen. 5 Gallup Healthways, State of American Well-Being MO Groep,

14 3.6 Relatie met de wijkvisie en burgerparticipatie In de gemeente Middelburg zijn elf wijken, met ieder een eigen identiteit. Al deze wijken hebben een eigen wijkteam, dorpsvereniging of bewonersvereniging. Voor het gemak noemen we deze organen hier wijkteams. Binnen het project Actualisatie wijkgericht werken, bewonersparticipatie en overheidsparticipatie zijn deelprojecten benoemd om vorm en inhoud te geven aan de veranderende relatie tussen de gemeente, de wijkteams en burgerparticipatie. Wijkteamleden hebben de vraag naar voren gebracht wat de rol van de wijkteams precies is. De visie op de rol van de wijkteams is een gezamenlijke visie van de wijkteams en de gemeente. De inhoud is tot stand gekomen op basis van de uitkomsten van twee bijeenkomsten van de wijkteams waar de vraag over de rol van de wijkteams centraal stond. Daarnaast is er gekeken naar diverse aanverwante ontwikkelingen die van invloed zijn op de relatie tussen overheid en inwoners zoals onder meer benoemd in Hoofdstuk 4 van deze nota. 3.7 Van gespreks- en discussieforum naar een intermediaire rol voor wijkteams Uit de gesprekken met de wijkteams is naar voren gekomen dat de rol van de wijkteams verschuift van gespreks- en discussieforum naar een intermediaire rol tussen de gemeente en de wijk. Tijdens de bijeenkomsten van wijkteamleden is dit op verschillende manieren benoemd. Het Wijkteam is de spreekbuis tussen bewoners en gemeente, een doorgeefluik, een schakel, de smeerolie of de toegang naar de gemeente. In veel gevallen zal dit inderdaad de rol van het wijkteam kunnen zijn. Het wijkteam onderhoudt veel contacten, het investeert in netwerken, het wijkteam fungeert als de ogen en oren van de wijk. Helpend voor het uitvoeren van deze rol is, wanneer de samenstelling van het wijkteam zo veel mogelijk een afspiegeling vormt van de bevolkingssamenstelling in de wijk. Maar het wijkteam kan deze rol niet altijd vervullen. Bewonersgroepen zijn zeer divers. Er zijn mensen die graag in een vaste bewonersgroep meedenken over projecten en beleid. Anderen werken liever in kleine groepjes om concrete initiatieven te ontplooien. En weer andere bewoners willen het liefst zelf iets doen of met hun naaste buren, zonder allerlei overleggen. Zij kunnen zich belemmerd voelen wanneer zij via het wijkteam met de gemeente moeten communiceren. Daarom moet de gemeente niet alleen communiceren met bestaande platforms, zoals wijktafel en wijkteam, maar moet zij ook rechtstreeks bereikbaar zijn voor informele, incidentele of andersoortige netwerken. Daarvoor is maatwerk nodig. Het is belangrijk om vast te stellen dat er een grote diversiteit is tussen de wijken, kernen en wijkteams. Sommige wijkteams lopen voorop of hebben grotere ambities dan anderen. Dit is geen probleem. Het moet voor ieder wijkteam mogelijk zijn om binnen de eigen ambities te opereren. Dit is geen statische situatie. Wanneer wijkteams zich in de loop der tijd verder willen ontwikkelen of aanpassen, dan is daar ruimte voor. Dit sluit aan bij diverse ontwikkelingen in het sociaal domein, waarbij het versterken van de eigen kracht, het zelf-oplossend vermogen en het gebruik maken van netwerken belangrijke uitgangspunten zijn. Ook het idee van de participatiesamenleving dat in de troonrede van 2013 is geïntroduceerd, wordt mede door bewonersinitiatieven inhoud gegeven. Of een wijkteam deze taken oppakt is aan henzelf. In dit geval is het Wijkteam Dauwendaele van mening Dat dit Project DVR er belangrijk is voor hun wijk en zie het als een kans en uitdaging zien (brief voorzitter Rob Bastiaanse bijlage) 3.8 Participatie in de praktijk Daar waar de burgers meer regie en verantwoordelijkheid moeten, kunnen en mogen nemen over de zaken die voor hun welzijn en vitaliteit van belang zijn, zal er een klimaat gerealiseerd moeten worden waarin de burger dit ook doet. Een klimaat waarin de burger zich uitgenodigd voelt, gestimuleerd wordt om zijn eigen potentieel te ontwikkelen, merkbaar en zichtbaar in praktijk te brengen. De gemeente Middelburg en al de partijen die in contact staan met de burger zullen nieuwsgierig moeten zijn naar de stem van de burger, naar de stem die niet gehoord wordt, naar de initiatieven die op straat en wijkniveau genomen worden, beschikbaar moeten zijn als facilitator, 13

15 als vraagbaak. Alles met doel om het mogelijk te maken zonder het over te nemen. De gemeente Middelburg heeft met haar wijkvisie een stevige basis gelegd om aan bovenstaande vorm te geven. Er zijn inmiddels mooie voorbeelden waarin de burger actief participeert in beleidsvorming, inspiratie- en uitvoeringsprogramma s. Zo is er bijvoorbeeld een productief samenwerkingscontact met de sociale adviesraad van de gemeente, zijn er dialoogtafels georganiseerd in de wijk Dauwendaele waarin input is opgehaald over de wijze waarop de 5 levensdomeinen en de omgevingsgerichte aanpak handen en voeten zou kunnen krijgen. Met dit projectplan zullen projecten in uitvoering worden genomen waarbij op een actieve manier het bottum up proces ingezet zal worden om hiermee niet alleen het draagvlak van burgers te veerkrijgen en te borgen; het bottum up proces is er in sterke mate ook op gericht om kennis en ervaring te ontsluiten en hiermee de burger te sterker in zijn positie. Zie pagina 4: Mail wijkraad 4. Resultaten: actief sturen op preventie op basis van concrete cijfers van Dauwendaele 4.1 Concrete doelen op basis van resultaten Zeelandscan De Vitale Revolutie heeft in het kader van de resultaatsturing van het programma ervoor gekozen om onder meer een aantal outcome criteria te benoemen op basis van de gegevens van de Zeelandscan. Deze scan geeft op een systematische manier periodiek een overzicht van een aantal generieke thema s met betrekking tot de ervaren gezondheid van de Zeeuwse burger. De specifieke resultaten van de gemeente Middelburg zijn: (percentages op basis van afronding) 20 % van de volwassen voelt zich psychisch niet gezond (14 % ervaart veel werkstress); 50 % van de 65+ ers ervaart matige tot en met zeer ernstige eenzaamheid; 45 % ernstig overgewicht (16-64 jaar); 50% beweegt onvoldoende; 25 % binge drinken. 4.2 Concrete doelen op basis van ervaringscijfers Blue Zones projecten Op basis van onderzoeksresultaten uit de Blue Zones projecten zijn er ervaringscijfers (zie bijlage ) beschikbaar die we vanuit het project Middelburg als richtinggevend hanteren. Gesteld moet zijn dat dergelijke resultaten allen in het verschiet liggen als er ook inderdaad op een integrale en consistente wijze projecten worden opgezet en uitgevoerd in de lijn van het gedachtengoed van De Vitale Revolutie: 30% minder rokers; 15% minder overgewicht; Mensen bewegen 25 % meer; 25% meer mensen die minimaal 4 dagen per week gezond voedsel eten. 4.3 Concrete doelen op basis van het projectplan Resultaten worden gerealiseerd op uitgevoerde projecten in samenwerking met DVR waar de DVR nul- en eindmeting is uitgevoerd. Per project stellen we het reële percentage / verwachte resultaat in samenspraak vast. Naast het concreet sturen op de verbetering van de in paragraaf 4.1. en 4.2 genoemde thema s, zullen onder het programma projecten worden uitgevoerd. (zie bijgevoegde projecten waarbij zoveel als mogelijk beoogde en meetbare effecten zijn vastgesteld). Verlagen van de kosten voor gezondheidszorg; Verbeteren van de levensverwachting; Verbeteren van het (ervaren) welzijn van inwoners; Verhogen van de maatschappelijke betrokkenheid, sociale cohesie, minder eenzaamheid; Verhogen van de productiviteit van de beroepsbevolking (kosten terugbrengen, productiviteit verhogen, verzuim reduceren, etc.) Zingeving, meer mensen geven aan een doel in hun leven te hebben. 14

16 4.4 Verminderd beroep op WMO producten De eerder beschreven balans op de levensdomeinen van burgers en de initiatieven die ingrijpen op de leefomgeving van het individu, de samenwerking met partijen uit het zorgveld, onderwijsveld, ondernemers en overheid en de bottum up benadering om initiatieven vanuit de burger ruimte te geven, moeten in ieder geval leiden tot een situatie waarin er een verminderd beroep wordt gedaan op de WMO zorgproducten. Dit zou een merkbare indicator moeten zijn van de toegenomen vitaliteit van de burgers. In het kader van de beschreven monitoring en evaluatie activiteit (hoofdstuk 6) zal op dit onderwerp een aanvullend meetinstrument ontwikkeld worden. 5. Meten, monitoren en evalueren 5.1 Informatiebronnen De Vitale Revolutie maakt voor haar algemene programma evaluatie en monitoring gebruik van verschillende informatiebronnen om zo dekking te krijgen op de essentiële thematieken die lokaal, regionaal en provinciaal spelen. Tevens wordt de landelijke benchmark gezocht. De informatiebronnen die op dit moment hiervoor in het vizier zijn, zijn: Zeelandscan (hiermee kunnen in de provincie diverse doorsnedes en vergelijkingen gemaakt worden; een instrument dat onderhouden en gevuld door GGD, ZB, Robuust); RIVM (als beoogd regionetwerk van het landelijke programma Alles is Gezondheid sluit De Vitale Revolutie aan op het meetinstrument dat het RIVM hiervoor heeft ingericht); 5.2 Kenniscentrum Deel van het projectplan is het inrichten van een kenniscentrum dat erop gericht is om onderzoek te doen naar en het ontwikkelen van instrumenten in het kader van monitoring en evaluatie van de beschreven projecten op impact en effectiviteit. Het kenniscentrum verkrijgt hiermee vervolgens ook informatie die gebruikt kan worden om lopende en toekomstige projecten in Zeeland kwalitatief te versterken. Als onderdeel van het kenniscentrum is een wetenschapgroep opgericht waarin UCR (Prof. Dr. Rijkers) HZ (Prof Dr. Timmermans), ZPB (Dr. D Van der Wouw) en GGD (afd. Onderzoek) zijn gepositioneerd. Tevens hebben ook andere partijen zoals Arbo Unie/Fysergo een rol voor hun specifieke domein. Deze zullen worden gedeeld met de rest van Zeeland en breder Nederland. Aanvullend hierop heeft de gemeente Middelburg een subsidie aanvraag ingediend bij de Provincie Zeeland in het kader van de Kennis en Innovatie tafels die opgezet worden vanuit de Campus Zeeland. Doelstelling van deze aanvraag: van Zeeland een living lab maken waar onderzoek, experimenteerruimte, uitvoering van DVR-projecten en het creëren van een innovatieve leeromgeving speerpunten zijn. Op landelijk niveau zijn we aangesloten op: Alles is Gezondheid; het uitvoeringprogramma van het Nationaal Preventieplan dat is ingezet voor de Ministeries van WVS, OC&W en Sociale Zaken en Werkgelegenheid (Zeeland wordt hierin opgelijnd als derde regionale netwerk). de gemeente Middelburg is één van de eerste gemeenten die samen met Provincie Zeeland en diverse andere partijen een Blue Zone / De Vitale Revolutie willen realiseren. Het doel is daarom ook om de opgedane kennis en de best practices te delen in Zeeland en zelfs heel Nederland. Vandaar de interesse van het ministerie van VWS en OCW en andere organisaties in dit project. om deze doelstellingen van de gemeente Middelburg / Dauwendaele zo goed mogelijk te bereiken wil de gemeente een platform realiseren waarin kennis, ervaring over en weer wordt uitgewisseld om zo efficiënt met geld en tijd om te gaan, om een leeromgeving te realiseren waarin beide gemeenten lering kunnen trekken uit elkaars aanpak en zo voor 15

17 elkaar vaagbaak en kennisbank kunnen vormen en ook zo kennis kunnen verrijken, kennis kunnen ontsluiten en alle spelers optimaal te kunnen laten leren van elkaar. op een breder vlak verbindingen leggen met als voorbeelden hiervan: Aansluiting op landelijke programma s zoals Alles is Gezondheid (overkoepelend programma van de ministeries van VWS, OC & W en Sociale zaken en Werkgelegenheid die regionetwerken die erop gericht zijn op wetenschap, praktijkorganisaties en burgerervaringen bijeen te brengen. Dit onder meer met als doel best practices te leren en landelijk te delen. Het plan van Middelburg is als veelbelovende ambitie opgenomen in het boek dat door Minister Schippers is laten maken over Gezondheid. Tevens is de ambitie van de gemeente, geïnspireerd door de Blue Zones ervaringen uit andere delen uit de wereld, onlangs gepresenteerd op het landelijke congres van Alles is Gezondheid. De gemeente is ingebed in dit netwerk en zal in de komende periode veelvuldig gebruik maken hiervan. Dit zal leiden tot meerdere activiteiten op lokaal, regionaal en mogelijk landelijk niveau. 5.3 Project evaluatie Middelburg Het onderliggende projectvoorstel heeft een initiële duur van 3 jaar. Na deze termijn zal er een evaluatie plaatsvinden van de effecten op de vastgestelde parameters. Het is de visie van de gemeente Middelburg dat het investeren in tijd, aandacht en in (financiële) middelen een min of meer structureel proces is. Het is de verwachting van de gemeente dat er in de komende 3 jaar een dermate sterke beweging op gang is gekomen in Middelburg dat het continueren ervan een logisch gevolg zal zijn. Indien de evaluatie inderdaad een positieve uitkomst heeft, zal er een nieuw voorstel opgesteld worden hoe de ingezette beweging een meer structureel karakter kan krijgen. 6. Projectinrichting Het project DVR maakt onderdeel uit van het uitvoeringsprogramma van de Welzijnsnota. De aansturing en uitvoering van het project, de projectstructuur bestaat uit een opdrachtgever, een stuurgroep, een projectleider en projectgroep en een klankbordgroep. De algehele projectleiding ligt bij de afdeling Ruimtelijk Beleid. Bij de opzet en uitvoering van (deel-)projecten zullen meerdere afdelingen betrokken worden. Belangrijk is om de regiefunctie zowel intern als extern goed te organiseren en te borgen; dat is een belangrijke voorwaarde om het project te doen slagen. Daarnaast stellen wij voor om een programmabureau in te richten waar de concrete activiteiten van de diverse losse projecten en de met elkaar samenhangende dan wel onderling versterkende projecten kan worden gecoördineerd. De communicatiefunctie zal hier ook in operationele en uitvoerende zin een plaats hebben. 6.1 Projectstructuur De projectleiding ligt bij de afdeling Ruimtelijk Beleid, maar er zijn ook andere afdelingen bij betrokken. De projectgroep is gezamenlijk verantwoordelijk voor de totstandkoming van de gevraagde producten. Door de leden van de projectgroep wordt aan collega s vakinhoudelijke inbreng gevraagd. Als zodanig zijn zij de schakel tussen deze projectgroep en de verschillende afdelingen. Aan de stuurgroep wordt maandelijks verslag uitgebracht van de gang van zaken. Ook worden producten en resultaten aan de stuurgroep ter besluitvorming voorgelegd. Hiervoor is de projectleider verantwoordelijk. Daarnaast is het advies om een programmabureau in te richten waar de concrete activiteiten van de diverse losse projecten en de met elkaar samenhangende dan wel onderling versterkende projecten worden gecoördineerd. De communicatiefunctie zal hier ook in operationele en uitvoerende zin een plaats hebben. Het is noodzakelijk om een vertegenwoordiger van Zeeuwse Stichting De Vitale Revolutie zitting te laten nemen in de 16

18 stuurgroep en de projectgroep. Deze persoon is de linking pin tussen beleid en uitvoering en kan hiermee tevens de concept hygiëne van De Vitale Revolutie bewaken. Hiermee wordt mede geborgd dat de projecten in samenhang en synergie worden ingericht en uitgevoerd. Hiermee wordt vervolgens de realisatie van de geformuleerde outcome criteria van het integrale projectplan optimaal ondersteund. In bijlage 1 is de beschrijving van de deelprojecten gerangschikt op de omgevingsgerichte aanpak en de 5 levensdomeinen. Alle deelprojecten hebben in min of meerdere mate een omgevingsgerichte aanpak. Ook dragen veel deelprojecten bij aan meerdere levensdomeinen. Voor de overzichtelijkheid hebben we de projecten genoemd onder de pijler waar ze het meeste raakvlak mee hebben. 6.2 Communicatie opzet De uitgangspunten voor de communicatie zijn: Een doelgroep specifieke aanpak. Dit houdt in afhankelijk van de doelgroep passende communicatiemiddelen, gepaste toon, taal en frequentie zal worden bepaald. Te denken valt aan burgers en Communities daarbinnen, werkgevers, instellingen, lokale overheden, pers, landelijke initiatieven waar aansluiting mee wordt gevonden (zoals Alles is Gezondheid); Een opzet die naast doelgroepen ook stakeholders en geografische gebieden apart benadert: Dauwendaele als wijk, Middelburg als gemeente, het partnership met Noord Beveland op onderdelen van het programma, Zeeland als provincie en breder; Een strategie die ruimte geeft aan onderscheid maar ook bepaalt waar communicatie samenkomt en onderling versterkt; Een strategie die gedurende het proces voortgang, behaalde resultaten, inzichten, leermomenten en eindresultaten communiceert aan de diverse stakeholders en er aan bijdraagt dat de resultaten breed verspreid worden en zo worden gebracht dat een brede acceptatie en implementatie het gevolg ervan is. Om de ambitie en het beoogde resultaat van het integrale project maximaal te ondersteunen en te helpen realiseren is een doordachte strategie en een structurele aandacht voor de communicatiefunctie van groot belang. Om deze structurele aandacht te borgen is het raadzaam om de communicatiefunctie te zekeren in de stuurgroep en de projectgroep van het project. Eerste vervolgstappen communicatiefunctie kenbaar maken aan stuurgroep en projectgroep; persmoment kiezen na formeel akkoord op het integrale projectplan; stakeholders in de eerste fase informeren en betrekken (zoals de werkgevers op de bedrijfsterreinen Mortiere en Arnestein, en de burgers uit de betrokken wijk Dauwendaele etc.); kennis- en onderzoekspartijen betrekken bij de initiële monitoringfase; 7. Financiën Dekkingsvoorstel In de programmabegroting 2017 wordt de uitvoering van de wijkvisie met een aantal deelprojecten ter hand genomen, waarin voornamelijk de sociale infrastructuur, waaronder het concept van de Vitale Revolutie, een plek krijgt. De voorgestelde dekking van is samengesteld uit en van het zorgvernieuwingsbudget 2016 (reeds overgeheveld met de 2 e Bestuursrapportage 2016 naar 2017), en van de eindafrekening 2015 van het Inkoopbureau Jeugd. Deze afrekening bedraagt ca voordelig en wordt verwerkt in de jaarrekening