Energy Flexibility Managementsamenvatting 2

Transcriptie

1

2 Inhoudsopgave Energy Managementsamenvatting 2 1. Inleiding Huidige situatie Ontwikkelingen en Trends Energievraag Greenport Venlo Voorgestelde energie-route Financiële en economische haalbaarheid Geïdentificeerde projecten Overige voorzieningen 88 Conclusies 95 2

3 Managementsamenvatting Energy 3

4 Greenport Venlo gebied: kenmerken Het grootste en meest gevarieerde aaneengesloten tuinbouwgebied van Europa, met de kernsectoren agroproductie, voedselverwerking, handel, logistiek en dienstverlening. Een ca hectaren groot kerngebied, waarvan vijftienhonderd hectaren bestaande, en duizend hectaren nieuw te ontwikkelen werklandschappen en ruim zeshonderd hectaren natuur aanplant; Ruim twintig duizend bedrijven, met meer dan arbeidsplaatsen, waarvan twee derde werkzaam in de primaire sector. De centrale ligging, met een ontsluiting in alle richtingen via diverse autowegen Een groene leef- en werkomgeving in de buurt van stedelijk gebied Venlo; Tientallen miljoenen consumenten in het directe achterland (Noord- & Midden-Limburg, Noord-Oost en Zuid-Oost Brabant, Agrar Region NiederRhein) Acht vliegvelden in de omgeving en is gelegen aan het water (de rivier de Maas); Greenport Venlo wil, na de haven van Rotterdam en Schiphol de derde mainport van Nederland zijn. Deze gebiedsontwikkeling is in grootte vergelijkbaar met de 2e Maasvlakte. 4

5 Greenport Venlo: centrale ligging Energy 5 5

6 Development Company Greenport Venlo Development Company Greenport Venlo NV (DCGV) heeft vier publieke aandeelhouders: de provincie Limburg en de gemeenten Venlo, Horst aan de Maas en Peel & Maas. DCGV is de gebiedsontwikkelaar c.q. regisseur van Greenport Venlo en heeft als doel: Het gebied te ontwikkelen tot een duurzaam Agro-logistiek gebied met internationale uitstraling. De toegevoegde waarde te laten stijgen van 1 naar 2 miljard euro per jaar door een extra werkgelegenheid te scheppen van extra banen. Hiertoe zal in de periode ca ha bedrijfsterrein worden ontwikkeld. Deze gebiedsontwikkeling voorziet o.a. in een grondexploitatie van ca. 650 Miljoen. Dit betreft primair het creëren van nieuwe ruimte voor bedrijfsvestiging. En secundair het her- en doorontwikkelen van bestaande werklocaties. Er wordt gestreefd naar een permanent formulebeheer op basis van de exploitaties van Grond, Vastgoed, Beheer & Onderhoud en voorzieningen; Tevens wordt gestreefd naar een CO 2 -neutraal gebied en de toepassing van het Cradle-to- Cradle (C2C)-concept. DCGV zoekt bij haar ontwikkelingstaak samenwerking met de markt, onder andere op het gebied van energievoorzieningen. 6

7 Greenport Venlo gebied A73 Energy Californië Trade Port Noord Venlo GreenPark FLORIADE Traffic Port Venlo Fresh Park Venlo Siberië A67 7

8 Duurzame energievoorziening DCGV heeft medio 2011 het ontwikkelen van een duurzame energievoorziening aanbesteed: Als belangrijk onderdeel van de waarde propositie voor (potentiële) ondernemers. Als primaire basisvoorziening, vooruitlopend op water, afval, etc. Om optimaal kennis, middelen en ondernemerschap uit de markt te betrekken. Om de potentie van het gebied voor energievoorzieningen nader te bepalen door een actualisatie en verdieping van het Energie Masterplan. Om een voorstel voor een energie-entiteit te laten ontwikkelen; Om op zo kort mogelijk termijn met projecten aan de slag te kunnen gaan op basis van een actieplan. Om tot een goede selectie te komen van marktpartijen, die de energieentiteit willen opzetten en langdurig opereren. 8

9 Het Energie-Masterplan 2012 Energy Nieuwe investeringen energievoorziening: circa 512 miljoen (exclusief gereguleerd domein, indexering en herinvestering) in de periode 2012 tot De Energievraag stijgt van 2,1 PJ in 2012 naar 7,8 PJ in 2040, waarvan > 40 % duurzaam opgewekt 9

10 Energievraag en CO 2 uitstoot Energy De energievraag stijgt naar: 9,5 PJ in 2040 (zonder aanvullende maatregelen). 7,8 PJ in 2040 (na toepassing besparingen en efficiencyverbetering) Hiervan wordt circa 44% duurzaam opgewekt. De CO 2 uitstoot bedraagt: ton in 2040 (zonder aanvullende maatregelen); Door besparing en efficiencyverbetering daalt dit naar ton in 2040 (ca. 22% lager) Door verduurzaming daalt dit verder naar ton in 2040 (ca. 51% lager) 10

11 Verwachte investeringen excl. indexering en herinvestering Investeringen in projecten: Minimaal 50% door lokale ondernemers en andere investeerders; Overige projecten door consortium partners incl. DCGV; Hiernaast ook vreemd vermogen Benodigd totaal eigen vermogen in periode tot mln. Periode Nieuwe investeringen: 512 mln. Incl. indexering/herinvestering mln. 11

12 Benodigd risicokapitaal Periode Benodigd eigen vermogen: 434 miljoen Uitgaande van herinvestering dividend piek: 103 miljoen (2023) Voor Consortium partners: 52 miljoen (2023) 12

13 Kasstroom van Energy De totale opbrengsten uit de exploitatie t/m 2042 bedragen miljoen De totale kosten uit de exploitatie t/m 2042 bedragen miljoen EBITDA miljoen Afschrijvingen t/m miljoen EBIT 784 miljoen Verwachte vennootschapsbelasting 196 miljoen Beschikbaar voor vermogensverschaffers (eigen en vreemd) 512 miljoen De rendement op totaal vermogen (RTV) bedraagt 7,35% Het rendement op het eigen vermogen (40%) bedraagt 11,6 % De rente op het vreemde vermogen (60%) is 6% 13

14 De risicoanalyse op kosten en opbrengsten Risicoanalyse op Opbrengsten over de gehele looptijd: Als de opbrengsten niet stijgen met 1,5 % maar met 4%, dan neemt RTV toe tot 15,2% Als de opbrengsten gedurende de gehele looptijd niet stijgen daalt RTV naar 2,2% Risicoanalyse op kosten over de gehele looptijd Als de kosten niet stijgen met 2,3 % maar met 4%, dan daalt RTV naar 4,9% Als de kosten niet stijgen met 2,3 % maar met 1,5%, dan stijgt RTV naar 8,2% 14

15 De risicoanalyse op volloopscenario Risicoanalyse op Volloopscenario met 50% van de verwachte snelheid Indien het Greenport gebied 50% langzamer volloopt daalt RTV naar 5,4%. Indien het Greenport gebied 50% langzamer volloopt daalt de totale investeringsvraag naar 934 miljoen, in plaats van miljoen. Het benodigde risicokapitaal daalt in dat geval naar 90 miljoen. Indien het Greenport gebied 50% langzamer volloopt dalen de opbrengsten naar 3,3 miljard. 15

16 De geïdentificeerde initiatieven Energy Voorlopige lijst van 13 potentiële projecten opgesteld op basis van gesprekken met de DCGV en de lokale ondernemers: Van drie projecten is een Quick Scan gemaakt: Siberië Gas Infrastructuur Siberië Warmtenetwerk Californië Warmte en Koude Infrastructuur Verdere mogelijkheden: Greenpark (kantoren): mogelijkheden voor Warmte-Koude systemen. Freshpark (o.a. Veiling en koelhuizen): mogelijke samenwerking t.a.v. verduurzaming van dit deelgebied. Besparingen (zuinige kassen, koelhuizen e.a.) 16

17 Siberië Gas Infrastructuur Gasvraag van m 3 /uur in 2013 naar m 3 /uur in 2020 Investering RTV 7,5%. zonder warmtenet Van aardgas naar biogas I.s.m. lokale ontwikkelaar Wayland, overname en uitbreiding gasinfrastructuur. Aansluiting glastuinbouwbedrijven en verbinding met vergister (DECL). Biogas 15 mln. m 3 wordt ingemengd in het private gasnetwerk. De tuinders kopen zelf gas in op diverse termijnmarkten. 17

18 Siberië Warmtenetwerk Energy Warmtelevering 315 TJ per jaar Warmte uit HTU 175 TJ per jaar Warmte rechtsreeks uit WKK 105 TJ per jaar Investering ,- RTV 8,2 %. Warmteprijs van 7,5 / GJ voor warmte uit HTU Transportvergoeding van 1,0 / GJ Van aardgas naar Warmte De glastuinbouwbedrijven produceren met WKK s een warmteoverschot in de zomer. Realisatie Warmteopslag HTU : warmte ca. 90 o C, diepte ca. 400 meter. Verkoop warmte aan tuinders, bedrijven op het bedrijfsterrein en aan de vergister van Geurtz. 18

19 Californië Warmte en Koude Infrastructuur Capaciteit Geothermiebron 224 TJ per jaar is gelijk aan 7,5 MW WKK capaciteit op warmtenet 14 TJ per jaar Warmtevraag 136 TJ per jaar Koude vraag 58 TJ per jaar Investering ,-. RTV 11,6 %. Van aardgas naar aardwarmte: Warmteproductie met aardwarmtebron (geothermisch) en met warmte overschot in de zomer van het glastuinbouwbedrijf van de lokale tuinder Van Lipzig. Levering warmte aan dit glastuinbouwbedrijf en koude (na omzetting) aan een koelhuis op Trade Port Noord. 19

20 Conclusies Dit Masterplan toont aan dat het gebied Greenport Venlo volop mogelijkheden biedt om zich te onderscheiden ten aanzien van (duurzame) energievoorzieningen. Lokale ondernemers concreet geïnteresseerd in ontplooien energie-initiatieven. Bij realisatie dragen deze initiatieven direct bij aan ontwikkelingsopgave van DCGV. Uit het Masterplan volgt dat: 40% van de energievraag op een duurzame wijze kan worden geproduceerd; Dat de CO2 uitstoot van het gebied met x % kan worden verminderd; De verwachte omvang van de nieuwe energieprojecten 512 miljoen is; Het rendement van de projecten 11,6 % is op het geïnvesteerde eigen vermogen; De omzet tot 2042 oploopt tot 4 mld. (gemiddeld 133 mln./jr.); De investering aan eigen vermogen tot 2042 in totaal 434 miljoen bedraagt; 20

21 Aanbeveling op basis van het Masterplan De ontwikkeling van deze projecten is veelal complex, heeft een lange doorlooptijd en kent een hoog risicoprofiel. Dus: Via het gewone marktsysteem zal substantieel deel van in het Masterplan geïdentificeerde projecten niet eenvoudig tot ontwikkeling komen. Dus: Geïntegreerde, innovatieve en deelgebieden project-overstijgende aanpak noodzakelijk voor realiseren acceptabele marges op exploitatie van dergelijke energieprojecten. 21

23 Inleiding Doelstelling: DCGV wil economische structuur van het Greenport Venlo gebied versterken door aan de marktpartijen een duurzame propositie m.b.t. de energievoorzieningen aan te bieden. Het consortium van Alliander, Greenchoice, ARCADIS, Liandon en Ekwadraat (Energy 4 ) presenteert in dit document: Lange termijn visie ten aanzien van verduurzaming van gebied; Inschatting van potentie tot verduurzaming van gebied; Eerste haalbaarheidstoets voor drie concrete projecten; Hierbij is: het energieplan van Boer & Croon (2010) geactualiseerd; een GIS-model opgesteld met energievraag en aanbod in gebied; Een model opgesteld voor het berekenen van de potentie van het gebied voor energieprojecten; Voor 3 projecten een financieel model opgesteld met kosten en baten; 23

24 Visie Het consortium van Alliander, Greenchoice, ARCADIS, Liandon en Ekwadraat (Energy 4 ) heeft voor dit gebied de visie dat: Een regionale duurzame gebiedsontwikkeling wordt gerealiseerd door energieen materiaalstromen in het gebied zoveel mogelijk in ketens op te nemen; dit betrekking heeft op Elektriciteit, (bio)gas, Biomassa, Warmte, Koude en Geothermie en CO 2, eventueel te koppelen aan water en afval; Het uitgangspunt wordt gevormd door een lange termijn visie, die flexibel kan worden aangepast op toekomstige ontwikkelingen in techniek en beleid; Het draagvlak bij lokale overheden, bedrijven en bewoners cruciaal is voor succesvolle implementatie; Een ondernemende energie-project-ontwikkelaar noodzakelijk is, die afhankelijk van behoefte, als initiator of als facilitator functioneert: Energy4; De uitdaging ligt in het steeds weer zoeken naar win-win situaties, die voor alle partijen positieve business cases opleveren! 24

25 Voorgestelde energieroute + = Stap 1: Verminderen van de vraag + = Stap 2: Vraag en aanbod afstemmen (gebiedsoverstijgend) + = Stap 3: Verduurzamen Eerst realiseren van energiebesparing. Resultaat: lagere kostprijs. Inpassen van lokale (duurzame) energiebronnen, gekoppeld aan meerdere bedrijven. Resultaat: duurzame energie + verbeterde efficiëntie = lagere onrendabele top en minder afhankelijk van prijsschommeling in fossiele brandstoffen. Efficiëntere technologie. Resultaat: lagere kostprijs. 25

26 Randvoorwaarden De referentie voor alle partijen is marktconformiteit: De verbruikers betalen voor energie een marktconforme prijs De opwekkers ontvangen voor energie een marktconforme prijs; De aanwezige afvalstromen worden verkregen tegen een marktconforme gatefee / prijs; De financiers en risicodragende partijen verkrijgen een marktconform rendement (op basis van het risico); Het rendement van DCGV is minimaal 6%, het risicoprofiel van DCGV is minimaal; DCGV wil alleen risico lopen indien noodzakelijk voor realisatie doelstellingen; need to take risk ; Onderdeel van de propositie van DCGV aan (potentieel) vestigende bedrijven is het afnemen van energie en de overige voorzieningen; Bij de berekening van de financiële haalbaarheid wordt uitgaan van de huidige regelgeving; Per initiatief wordt inzichtelijk gemaakt in hoeverre de financiële haalbaarheid afhankelijk is van subsidies of belastingfaciliteiten. 26

27 Scope De scope betreft energie (elektriciteit, gas en warmte) en CO 2 (voor Glastuinbouw) Gebieden niet in scope: Trade Port West Freshpark Venlo Traffic Port Gebieden niet in scope energiebehoefte, wel biomassa output (mest): LOG Witveldweg LOG Krabbenborg Traffic-Port Venlo Californië Energy Trade-Port Noord Venlo Green-Park Gebieden in scope: Californië 1 Siberië 1 en 2 (k10) Greenpark Venlo Trade Port Noord (K2 en K4) Greenportlane Overige klavers 1 t/m 13 Siberië Fresh-Park Venlo 27

28 Afbakening en externe factoren Voor een succesvolle implementatie van het Masterplan is het cruciaal dat DCGV effectief de rollen uitoefent van: Stakeholdermanager in relatie tot politieke omgeving; Gebiedsregisseur in relatie met huidige lokale en toekomstige ondernemers; Coördinator met betrekking tot andere utiliteiten, zoals water, afval; Investeerder in zowel op te richten energie-entiteit als in energieprojecten; Bijdraagt aan aanvragen van relevante subsidies. Er zijn externe factoren die grote impact kunnen hebben op economische ontwikkeling van gebied, zoals EHEC-crisis en ontwikkeling van Duits Greenport gebied, welke niet of beperkt beïnvloedbaar zijn. 28

29 Verantwoording Aan Masterplan energie ligt een groot aantal aannames ten grondslag betreffende: De volloop van de deelgebieden (de klavers) van het Greenport Venlo gebied; Het energieverbruik; De kosten en rendementen van energieopwekking. Aannames die op basis van rapportages en openbare bronnen zijn gekozen tevens getoetst in gesprekken met betrokken stakeholders. Gebleken is dat de aannames/inschattingen van enkele kritische variabelen nog een aanzienlijke bandbreedte vertonen. In nauw overleg met DCGV zijn steeds zo realistisch mogelijke aannames gedaan. Onvermijdelijk zal in het vervolgtraject er sprake zijn van voortschrijdend inzicht in beide aspecten (energievraag en technologische mogelijkheden) die mogelijk ook noodzaken tot (gedeeltelijke) bijstelling van uitgangspunten van dit plan en onderliggend rekenmodel. 29

31 Bestaande situatie Energy Totaal bebouwd oppervlak in 2012 circa 185 ha hectare groot kerngebied Deels ontwikkeld Siberië, Californië, Freshpark Tradepark West 31

32 Bestaande situatie -> elektriciteit Energy 2012 Elektra Vraag: ± 510 TJ Productie: ± 1200 TJ Het gebied heeft elektriciteitsoverschot door WKK s in Siberië en Californië. Belichting kassen in Siberië oorzaak hogere elektriciteitsvraag 32

33 Bestaande situatie -> warmte/koude (GB) 2012 Siberië Warmte-Vraag: ± 1,584 TJ Koude-Vraag: ± 4 TJ Warmte-Productie: ± TJ Warmtevraag en warmte aanbod zijn ongeveer gelijk, door flexibele inzet WKK s. Er is nauwelijks vraag naar koude. Koude in Freshpark wordt elektrisch geproduceerd. 33

35 Ontwikkelingen en trends De belangrijkste trends die van invloed zijn op de energiesector zijn sociaaldemografische, economische en technologische aard; Mensen worden ouder, groter deel woont stad en men is 24 uur per dag actief; Wereldwijd gezien neemt welvaart en consumptie toe en wordt (steeds) meer gebruik gemaakt van technologische hulpmiddelen; De druk op fossiele brandstoffen en grondstoffen neemt toe, met prijsstijgingen en onzekere beschikbaarheid tot gevolg; Om energie in toekomst betaalbaar en beschikbaar te houden, is investeren in duurzame toepassingen onvermijdelijk; Dit vraagt om nieuwe oplossingen en nieuwe houding van consument en producent. Productie van wind- en zonne-energie zal toenemen. 35

36 Sociaal demografische ontwikkelingen Bevolkingsgroei neemt af en levensverwachting stijgt; Verstedelijking blijft voortgaan; Mensen leven langer, zorgkosten stijgen snel; Opleidingsniveau stijgt; Trend naar individualisering; Mensen vervullen veel rollen; Economie draait om beleving en gaat 24/7 door; Overheid en bedrijfsleven weten steeds meer van het Individu; Wereld gaat steeds sneller, maar ook meer aandacht voor genieten en spiritualiteit. Krimp potentiële beroepsbevolking 36

37 Economische en ecologische trends Globalisering neemt toe; Financiële stelsel en euro onder druk: Vertrouwen in instituties als banken geschaad.; Verschuiving economische macht van west naar oost; Aarzelend economisch herstel in Nederland Belangrijke barrières voor energiebesparing Consumptie stijgt wereldwijd door bevolkingsgroei en toenemende welvaart; CO 2 uitstoot stijgt niet in Nederland, maar wereldwijd blijft trend stijgend; Scepsis over klimaatverandering neemt toe. Temperatuur aarde stijgt; Bereidheid tot inleveren gemak en comfort voor duurzaamheid is gering, wel bereid tot kosten besparen. 37

38 Trends in energiegebruik gasverbruik varieert per jaar, gemiddeld constant; Wereldwijde stijging van vraag naar fossiele bronnen, grondstoffen en energie: energieverbruik in Nederland is in 35 jaar gemiddeld 1% per jaar gestegen; elektriciteitsgebruik afgelopen 10 jaar gemiddeld 1% per jaar gestegen; nieuwbouw wordt energiezuiniger gebouwd; Nieuwe telen bij tuinders leidt tot dalende energievraag; toename warmtepompen en elektrische auto's vergroot elektriciteitsverbruik met 10-15% in 2030; vraag naar lithium stijgt door elektrische auto's, maar er zijn voldoende reserves; mobiliteit op bio-lng door stijgende dieselprijzen en euro norm 6. Aandeel duurzame elektriciteit Grootste deel door Wind en Biobrandstof Bron: website energie inzicht.net van Liander 38

39 Trends in de agro-logistiek Energy De agro- food- en feedsector verandert. Door toenemende concurrentie als gevolg van internationalisering, de economische crisis en ketenomkering is er in de sector schaalvergroting opgetreden. Ketenomkering (activiteiten in de keten worden primair bepaald door de vraag van de klant en niet door het aanbod) heeft plaatsgevonden doordat de vraag van consumenten veelzijdiger is geworden, waarbij voedselveiligheid en -kwaliteit aan waarde hebben gewonnen. Daarnaast is als gevolg van de toename van (door dieren veroorzaakte)ziektes meer aandacht gekomen voor dierenwelzijn en maatschappelijk verantwoord ondernemen (MVO). Deze trends hebben ertoe geleid dat de agrarische sector mede door technologische innovaties zich verder heeft ontwikkeld. Bron: onderzoek NEA, Logistiek van agro, food en feed producten 39

40 Trends in energieproductie I Beschikbaarheid en betaalbaarheid fossiele brandstoffen onzeker. Voorraad is er wel (olie nog 45 jaar, gas 62 jaar, kolen 164 jaar), maar twijfel over beschikbaarheid en betaalbaarheid; Nederland wordt steeds meer afhankelijk van import gas buiten EU, Gasproductie Nederland neemt tot 2030 af met 75%; Olie- en gasprijzen stijgen waarschijnlijk; Nederlandse productiecapaciteit neemt toe met 30% tot 2030; Door overproductie elektriciteit zal Nederland exporterend land worden; Decentrale opwekking met WKK installaties is tot 2009 gegroeid, met name in land- en tuinbouw; Productie duurzame energie is gestegen tot 3,8; Nederland loopt achter op doelstellingen duurzame energie. in 2020 moet 20% van totale energieverbruik duurzaam zijn. De overheid meent dat doelstellingen wel gehaald zal worden; Aandeel zonne-energie is nog beperkt, maar zal in Nederland ook zonder subsidie stijgen door nieuwe technologie en lagere kosten. Er ontstaan collectieven rondom zonnepanelen. Bron: website energie inzicht.net van Liander 40

41 Trends in energieproductie II Groei van windenergieproductie zet door, kosten dalen niet; Geothermie is aantrekkelijk alternatief voor invullen van warmtevraag van met name tuinders; Aanbod productie biogas neemt toe, inclusief vraag deze te mogen invoeden op netwerk; Introductie van CO 2 sector systeem in industrie en tuinbouw (vervuiler betaalt voor CO 2 uitstoot). 41

43 Energievraag Greenport Venlo Voor de situatie 2020 en 2040 zijn in beeld gebracht: Het bebouwd oppervlak De warmtevraag in TJ De koudevraag in TJ De Elektriciteitsvraag in TJ De totale Energievraag in TJ Bij het volloopscenario is uitgegaan van de data van DCGV. Dit laat een sterke groei zien tot 2020, een gestage verdere groei van 2020 tot 2030, waarna de groei nog verder afneemt en een bijna stabiele situatie wordt bereikt. De Energievraag voor Elektriciteit, Warmte, Koude en het totaal laat een sterke toename zien tot circa 2020, waarna (als gevolg van de vertraagde volloop) de vraag vrijwel stabiliseert. Tenslotte zijn de energievraag en CO 2 uitstoot berekend op basis van de scenario s: geen additionele maatregelen, besparing & efficiency en verduurzaming. Dit laat zien dat met de juiste maatregelen in 2040 de totale energievraag voor circa 44% duurzaam kan worden opgewekt en dat CO 2 uitstoot kan worden gehalveerd. 43

44 Situatie 2020 Energy 2020 Bebouwd oppervlak: 571 Ha. Warmte vraag: TJ Koude vraag: 885 TJ Elektriciteit vraag: 1,520 TJ TOTAAL 6,865 TJ 44

45 Situatie 2040 Energy 2040 Bebouwd oppervlak: 774 Ha Warmte vraag : TJ Koude vraag : 1,010 TJ Elektriciteit vraag: 1,870 TJ TOTAAL 7,820 TJ 45

46 Volloopscenario Energy Bron: DCGV Masterplan 46

47 Toename energievraag Energy Totale energievraag van Greenport Venlo groeit van 2,1 PJ in 2012 naar 7,8 PJ in

48 Energievraag en CO 2 uitstoot Energy Netto energievraag stijgt naar: 9,5 PJ in 2040 (wanneer we niets doen). Door besparing en efficiency verbetering daling naar:7,8 PJ in 2040; Hiervan duurzaam opgewekt: Ca 44%. De CO 2 uitstoot bedraagt: ton in 2040 (niets doen) Door besparing en efficiencyverbetering daalt dit naar: ton in 2040 (ca. 22% lager) Door verduurzaming daalt dit naar: ton in 2040 (ca. 51% lager) 48

50 Warmte en koude Energy Bestaande koudetechniek afbouwen en herinvestering in Label AA technologie en warmte naar koude technieken. Besparing van warmte / koude: gebouwen (EPC verbetering); kassen: Nieuwe telen, schermen en LED; koelhuizen: moderne koeltechnieken i.p.v. traditionele koeltechnieken; voertuigen: volgen van de Euronormen. Warmte / koude dient duurzaam te worden: collectief inzetten op: Geothermie, Biogas en Hout; restwarmte inzetten voor koude. Dit voorziet niet alleen in koude vraag, maar aanvullend geeft dit betere inzet van de (duurzame) bron, waardoor deze kostentechnisch beter zal presteren.; individueel inzetten op Zonnecollectoren. Efficiëntieverbetering: WKK vervangen voor WKC s; profielverschillen opvangen met Hoge Temperatuur Opslag (HTU); gebied overstijgende infrastructuur. Koude: vriezen: vanuit het elektriciteitsnet. 50

51 Warmte & koude Energy 51

52 Elektriciteit Energy Bestaand: WKK s verder uit nutten. Natuurlijk momentum (vervanging) gebruiken voor vervangen WKK s door duurzamere en efficiëntere technieken. Besparing van elektriciteit: koude uit warmte (hogere COP); hoge COP warmtepompen waar mogelijk; EPC normen volgen; efficiënte verlichting. Duurzaam: wind toelaten (15 MWe); zon ( MWp); hout WKK (2-5 MWe); biogas WKK (20-25 MWe). Fossiel: deels toekomstige WKK s vervangen door WKC (14 MWe); nieuwe WKK s in glastuinbouw en TPN (60-65 MWe). 52

53 Zon PV Nu tot Maatschappelijk verantwoord; Stijging van elektriciteitsprijs; Daling kosten PV panelen; Installaties tot 30 kwp, terugverdientijd < 10 jaar; Installaties > 30 kwp, terugverdientijd 20 jaar; Salderingsmodel voor kleinverbruikers Verwacht vermogen: 10 MWp ( installaties); 1-3% van het Elektriciteitsverbruik. Strategische positie energieprijzen; Verdere stijging elektriciteitsprijs; Terugverdientijd < 10 jaar voor grotere installaties ; Verwacht totaal opgesteld vermogen tot 2030: 50 MWp ( installaties); Verwacht totaal opgesteld vermogen tot 2040: 110 MWp (velden); 6-7% van het Elektriciteitsverbruik. 53

54 Elektriciteit Energy Productie WKK levering: Zon: Wind: Biogas: Totaal: Ca. 5,9 PJ Ca. 0,4 PJ Ca. 0,5 PJ Ca. 0,6 PJ Ca. 7,4 PJ Initiatieven van ondernemers m.b.t. energie, die voldoen aan de criteria van het Energie- Masterplan (EMP), worden maximaal gefaciliteerd. WKK Hout WKK Biogas WKK WKK ZON Wind ZON Biogas WKK WKK of WKC 54

55 CO 2 (1) De vraag naar CO 2 wordt gedekt met WKK / WKC. In plaats van 0,66 kwe/m 2 wordt 0,33 kwe/m 2 geïnstalleerd. Additioneel circa 50 MWe nieuwe WKK nodig ter dekking van deze vraag, in plaats van MWe (referentie). Per gebied wordt gekeken of centrale leidinginfrastructuur of individuele infrastructuur op basis van vloeibare CO 2 nodig is. Zoals nu lijkt zal: Siberië centrale infrastructuur krijgen; Californië een infrastructuur gebaseerd op een enkele/aantal tuinders, die kan uitgroeien tot centrale infrastructuur. Groene CO 2 afkomstig van vergisters krijgt voorrang op grijze CO 2. Voorbeeld hiervan: CO 2 -net van DECL naar Siberië. Deze groene CO 2 levert ca. 5-7% van de CO 2 vraag in Siberië. Dit concept kan worden herhaald in klaver 11. Alternatieve toekomst: aansluiten op ontwikkeling van bovenregionaal CO 2 netwerk; inkoop groene CO 2 van vergisters centraal invoeden in infrastructuur; CO 2 afkomstig van WKC (na outsourcing WKK?). 55

56 CO 2 (2) Decentrale infrastructuur, gekoppeld aan groeimodel Energy Decl Centrale infrastructuur, inclusief groene CO 2 Centrale CO 2 - infrastructuur Midden Limburg 56

57 Biogas / biomassa Visie: Draagt bij aan doelstelling voor verduurzaming en besparing. Bij uitstek taak voor op te richten energie-entiteit; voor individuele ondernemers niet haalbaar. In gebied op 2 plaatsen logischerwijs biogasproductie: Klaver 7 (DECL) en klaver 11 (LOG). Op deze locaties lopen ondertussen initiatieven (totaal ca mln. m 3 ). Daarnaast is er een biogaspotentie in het buitengebied (agrarische ondernemers). (ca. 40 mln. m 3 ). Waterschap Limburg heeft ambitie tot biogasproductie op locatie van RWZI te Venlo. Eerst zal hier ca. 2,2 mln. m 3 geproduceerd worden. In toekomst mogelijk verdubbeling. Wanneer deze projecten worden gekoppeld en biogasstromen uit buitengebied worden getransporteerd naar centrale locatie, waar stromen worden bewerkt en gericht afgezet, ontstaat totaalconcept, namelijk: biogashub. Voordelen: biogas wordt op meest logische plaats geproduceerd, afhankelijk van de transportafstanden; energiestroom wordt efficiënt getransporteerd, namelijk biogas in plaats van vaste biomassa (MJ/km); gas wordt centraal bewerkt, waardoor efficiënte technologie wordt toegepast, prijsvoordeel; 57

58 Biogashub Energy Biogas uit buitengebied LOG / Co-vergisting Biogas uit buitengebied DECL RWZI? 58

59 Mobiliteit Uitgaande van diesel als referentie kan het gebruik van biogas een positieve business case opleveren. In het gebied vindt transport plaats dat gebonden is aan een standplaats (met een maximale actieradius 250 km). Deze voertuigen kunnen overstappen op LNG en voldoen aan nieuwste Euronormen (Euro 6). Lange afstandsvoertuigen kunnen in toekomst overstappen (van EEV Euro 6), wanneer er een landelijke en met name Europese dekking is. Op de centrale locatie kan worden getankt (Klaver 5). LNG kan worden ingevoerd (via pijpleiding, per schip of per as). Bio-LNG vervangt LNG in komende jaar. Deze ontwikkeling volgt de biogas/biomassa ontwikkeling. Deze ontwikkeling zit nu nog in beginfase, maar past volledig in de ontwikkelde visie. De op te richten energie-entiteit zal hier geen proactieve rol in spelen, maar zal ontwikkelingen op de voet volgen en acteren wanneer deze mogelijkheden kansrijker zijn. 59

60 LNG LNG aanvoer? Energy Droogvergisting LNG/bio-LNG vulstation LNG route Lokaal vervoer DECL LNG aanvoer 60

62 Uitgangspunten financiële analyse Rente op vreemd vermogen: 6%; Indexering op investering: 0% (eerste 10 jaar), na 10 jaar 2,3% per jaar; Gemiddelde afschrijvingstermijn: productiecapaciteit tussen 15 en 20 jaar infrastructuur 40 jaar geothermie en HTU 25 jaar besparingen 15 jaar Het volloopscenario geeft de snelheid aan van de uitgifte hectares bedrijfsterrein binnen het Greenport Venlo gebied 62

63 Verwachte investeringen zonder indexering en herinvestering Periode Nieuwe investeringen: 512 miljoen 63

64 Verwachte investeringen excl. indexering en herinvestering Productie Investeringen Afschrijving (lineair) WKK nieuw STEG VERGISTER KETEL WP en WKO Hout Zon Wind Biogas Koude Besparing Infrastructuur Aardgasinfra Biogasinfra Warmtenet HTU Geothermie CO2 infra Koudenet Totaal 512 miljoen 64

65 Verwachte investeringen incl. indexering en herinvesteringen Periode Nieuwe investeringen: 630 mln. Herinvesteringen: 406 mln. TOTAAL 1,036 mln. 65

66 Benodigd risicokapitaal Periode Benodigd eigen vermogen: 434 miljoen Uitgaande van herinvestering dividend piek: 103 miljoen (2023) Voor Consortium partners: 52 miljoen (2023) 66

67 Kasstroom van Energy De totale opbrengsten uit de exploitatie t/m 2042 bedragen miljoen De totale kosten uit de exploitatie t/m 2042 bedragen miljoen EBITDA miljoen Afschrijvingen t/m miljoen EBIT 784 miljoen Verwachte vennootschapsbelasting 196 miljoen Beschikbaar voor vermogensverschaffers (eigen en vreemd) 512 miljoen Het rendement op totaal vermogen (RTV) bedraagt 7,35% Het rendement op het eigen vermogen (40%) bedraagt 11,6 % De rente op het vreemde vermogen (60%) is 6% 67

68 De risicoanalyse op kosten en opbrengsten Risicoanalyse op Opbrengsten over de gehele looptijd: Als de opbrengsten niet stijgen met 1,5 % maar met 4%, dan neemt RTV toe tot 15,2% Als de opbrengsten gedurende de gehele looptijd niet stijgen daalt RTV naar 2,2% Risicoanalyse op kosten over de gehele looptijd Als de kosten niet stijgen met 2,3 % maar met 4%, dan daalt RTV naar 4,9% Als de kosten niet stijgen met 2,3 % maar met 1,5%, dan stijgt RTV naar 8,2% 68

69 De risicoanalyse op volloopscenario Risicoanalyse op Volloopscenario met 50% van de verwachte snelheid Indien het Greenport gebied 50% langzamer volloopt daalt RTV naar 5,4%. Indien het Greenport gebied 50% langzamer volloopt daalt de totale investeringsvraag naar 934 miljoen, in plaats van miljoen. Het benodigde risicokapitaal daalt in dat geval naar 90 miljoen. Indien het Greenport gebied 50% langzamer volloopt dalen de opbrengsten naar 3,3 miljard. 69

71 Uitgangspunten selectie initiatieven Er zijn 3 projecten geïdentificeerd in het Masterplan om de volgende reden: Actuele vraag uit het gebied (lopende ontwikkeling) Projecten voldoen aan de visie van het Masterplan De projecten hebben de potentie om snel uitgewerkt te worden richting Business analyse en Businessplan Quick scan analyse levert een aantrekkelijk financieel rendement op voor potentiele investeerders Er is een concrete partner / participant (in de vorm van een leverancier, afnemer en/of ontwikkelaar) (1) Californië (warmte- en koudenet) Het gaat hier om het gebruik van aardwarmte als warmtevoorziening voor de glastuinbouw in het gebied en koude levering naar het naastliggende gebied Trade Park Noord. Het project is de basis voor een samenwerking met een lokale ondernemer (tuinder van Lipzig) die ook wil participeren Geeft tevens inzicht in het deelgebied-overschrijdend werken: project versterkt de ontwikkeling van Trade Park Noord. (2 & 3) Siberië (warmtenet en gasnet) Het gaat hier om het gebruik van aardgas en hergebruik van restwarmte als warmtevoorziening voor de glastuinbouw in het gebied en warmtelevering naar het naastliggende businesspark. Het gasnet kan in de toekomst benut worden voor biogas. Het project is de basis voor een samenwerking met de ontwikkelaar Wayland en geeft tevens inzicht in het deelgebied-overschrijdend werken. Project is ook basis voor is een full-service energievoorziening van tuinders (gas en warmte). 71

72 Quick Scan: gasnet Siberië (1) Siberië heeft de bestemming voor duurzaam ontwikkelen en realiseren van kassen, bedrijfswoningen en aanverwante bedrijvigheid. Glastuinbouwgebied en agribusinesspark bieden ruime kavels en ruimte voor ontwikkeling. In Quick scan haalbaarheid van gasnet voor gehele gebied verkend. Hierbij rekening gehouden met al aanwezige gas-infrastructuur. Wayland Nova heeft al fors geïnvesteerd in gasnet Siberië. Op basis van de business case en nacalculaties is goede indicatie overnamesom berekend. Uit eerste verkenning volgt dat gasnet alleen rendabel is te exploiteren, als : in periode tot 2019 alle bedrijven worden aangesloten op dit net; investeringen in gasnet niet hoger zijn dan ,- Dit betekent afwaardering van ruim 1.7 mln. van berekende nieuwprijs ( ,-). RTV bedraagt 7,5% onder bovengenoemde condities. Uitgangspunt is maximale gascapaciteit van m 3 vanaf Uitgangspunt is 72,8 ha bestaand glas en 104,6 ha nieuw glas. Bedrijventerrein is 13,0 ha groot. In berekeningen is uitgangspunt dat grootste investeringen in jaar 1 worden gedaan (aanleg van GOS en groot deel van leidingen) en dat overige investeringen in tijd worden gespreid, rekening houdend met reële volloop. 72

73 Quick Scan: gasnet Siberië (2) Als ook warmtenet wordt gerealiseerd, zal rentabiliteit van gasnet iets afnemen. Immers, wanneer tuinders warmte afnemen, welke eerder als overschot aan warmtebedrijf is geleverd, zal gasvraag verminderen. Er resulteert dan RTV van enkele tienden procenten lager. Grootste risico s: Volloop van gebied. Gerekend is met volloop conform Masterplan DCGV. Er is echter recent verkocht en thans gesprekken gaande met twee tuinders voor oppervlakte van circa 20 ha, hetgeen risicoprofiel aanzienlijk zal reduceren; alternatieve opwekking warmte. Er is belangstelling voor geothermie bij tuinders. Een bron kan rentabiliteit verder schaden. De opsporingsvergunning ligt bij Wayland Nova en er is nauw contact met tuinders; uiteindelijk zullen business cases van gas en warmte gezamenlijk moeten worden beoordeeld. Er is opwaarts potentieel in project: klavertje 13 (60 ha, glastuinbouw, mogelijk deels bedrijventerrein) kan ook aangesloten worden op gasnet. Tegen beperkte investeringen, kan veel extra gas geleverd worden via gasnet. Hiermee lijkt gasnet goed rendabel te worden. 73

74 Quick Scan: gasnet Siberië (3) Energy Toelichting gasnet eindsituatie Bestaande gasnet wordt uitgebreid zodat nieuw glas, maar ook bestaand glas kan worden aangesloten op gasnet. Ook bedrijventerrein (agri businesspark Siberië) wordt aangesloten op gasnet. Biogas van DECL welke direct noordelijk van het gebied wordt gerealiseerd wordt ingevoed in gasnet (12-15 mln. m 3 ). Voor klaver 10 gaat gasnet concurreren met bestaande net van Enexis. De filosofie hierachter: Tuinders wordt ook warmte aangeboden, zo ontstaat full service concept. Gedane investeringen in gasnet (knip / GOS, leiding naar gebied) kunnen beter renderen. Tuinders kunnen profiteren van biogas. 74

75 Quick Scan: warmtenet Siberië (1) Quick scan is haalbaarheidsonderzoek naar realisatie van warmtenet in geheel Siberië. Warmtenet is rendabel te exploiteren indien op termijn alle tuinders warmte afnemen. Totale investeringen: ,-. RTV bedraagt 8,2% Uitgangspunt is warmtevraag van GJ en aanleg van HTU met vermogen van ruim 12 MWth (te leveren vermogen). Warmte wordt geleverd door tuinders zelf, indien warmte over is (vooral zomers, wanneer gestookt wordt voor CO 2 en/of onbalansmarkt elektra). Om warmte te bufferen wordt warmteopslag gerealiseerd (opslag warmte 90 o C op diepte van meter). Bodemopbouw ter plaatse moet nog verkend worden. Warmte wordt verkocht aan glastuinbouwbedrijven, aan bedrijven op businesspark en aan vergister van DECL / Geurtz. 75

76 Quick Scan: warmtenet Siberië (2) Netwerk wordt terugverdiend met vergoedingen voor transport warmte en voor aansluiting (vastrecht). Projectonderdelen zijn: leidingen in gebied; afsluiters en aansluitpunten; buffer (HTU); pompen en besturingssystemen; (optioneel en niet mee gerekend: eigen WKK of STEG). Beoogde projectpartner is ontwikkelaar Wayland Nova en mogelijk tuinders. Grootste risico s : aanlegkosten (met name HTU); rendement HTU dit vraagt nader onderzoek naar bodemopbouw en modelonderzoek naar laden- en ontladen van bron in relatie tot gewenste temperatuurniveau s ; hoeveelheid af te zetten warmte (deels gerelateerd aan volloop van gebied); prijzen in- en verkoop warmte (sterk gerelateerd aan gas- en elektramarkt). 76

77 Quick Scan: warmtenet Siberië (3) Mogelijke eindsituatie t.a.v. ontwikkeling warmtenet: Vergister heeft veel warmte nodig per Q Nieuwe bedrijven zullen minder WKK gaan plaatsen als warmte tegen marktconforme prijzen verkrijgbaar is uit warmtenet. Mogelijk plaatsen bedrijven in geheel geen WKK. Bestaande bedrijven: WKK s zullen minder draaiuren maken (nog maar uur). Tuinders spelen met onbalans en er zijn verschillende gascontracten en gewassen: zal leiden tot warmtevraag vanuit warmtenet (zodra beschikbaar). Bedrijf Nr. 3 wil zeker warmte (100%) hebben. Gas wordt dan nog backup. 77

78 Quick Scan: warmte-koudenet Californië (1) Quick scan is haalbaarheidsonderzoek naar realisatie van warmte- en koudenet inclusief belevering van warmte en koude in deelgebied Californië. Warmte is afkomstig van aardwarmtebron (geothermische put) en voor klein deel van glastuinbouwbedrijf van Lipzig (warmteoverschot in zomer). Warmte wordt deels geleverd aan van Lipzig en deels (als koude) aan koelhuis van Trade Port Noord (TPN). Warmteoverschot van van Lipzig wordt ook geleverd aan TPN. Grootste deel van investeringen betreft aanleg Geothermiebron, leidingwerk en absorptiemachine / koeltoren. Warmtenet is rendabel te exploiteren indien koude voldoende kan worden afgezet. Totale investeringen: ,-. Uitgangspunt zijn volgende kengetallen: aanleg van Geothermiebron met vermogen van 7,5 MWth; oppervlakte glas 17,8 ha, WKK vermogen 6,0 Mwel; afnemer voor koude: koelhuizen met oppervlakte van circa 3 ha (12 m hoog). RTV bedraagt 11,67 %. Er wordt ton CO 2 per jaar bespaard: vermeden aardgas ton/jaar, besparing elektra door koude levering ton/jaar. 78

79 Quick Scan: warmte-koudenet Californië (2) Grootste risico s: Afname van warmte door van Lipzig. Afhankelijkheid van slechts 1 tuinder is groot risico. Nader onderzoek naar aanvullende afnemers wordt dan ook geadviseerd. Afnemer voor koude nog niet bekend. Dit aspect verder met Greenport Venlo bespreken. Masterplan DCGV voorziet immers in sterke groei van koel vragende bedrijven in gebied. Beschikbare hoeveelheid koude (58 GJ) kan circa 3 ha koelhuizen (12 meter hoog) voorzien. Performance absorptiekoelmachine: technologie nog niet langjarig op Nederlandse markt bewezen. Vraagt nadere verdieping met leveranciers(s). Geothermiebron: boren gaat gepaard met forse technische en financiële risico s. Voordeel is dat gebruik gemaakt kan worden van resultaten boring van Wijnen. In dit kader wordt verdere samenwerking met Californië BV aanbevolen. 79

80 Quick Scan: warmte-koudenet Californië (3) Geothermiebron Absorptiemachine (koude) 80

81 Geïdentificeerde projecten - overzicht 81

82 Projectenlijst (1) Energy WIE WAT INFRA EIGEN BRON? COMMOMIDITY MOGELIJKE ROL 1 Wayland Siberie Gasinfrastructuur / GOS Biogas invoeden (Imtech) Warmtenet met HTU CO2-net met invoeding (Imtech) Windmolens nvt Aardgas Overname / Participatie + - Bij participatie Biogas Initiatief / Participatie + - Warmte van tuinders / HTU Warmte Initiatief / Participatie + - nvt CO2 Elektra Participatie / financier 2 Imtech (DECL) Biomassacentrale + mogelijke overname? Biogas Participatie / financier 3 Veiling ZON Zon-PV + Elektra Participatie / financier Koudenet / outsourcing + - Vergister / WKK Koude Initiatief / Participatie (Freshpark) Zon-PV nvt - Bij ondernemer of bij E4F Elektra Initiatief / Participatie 4 Californië 5 LOG Nieuw gemengd bedrijf Duurzaam logistiek nvt - Elektra uit WKK en/of PV Elektra of Bio-LNG Initiatief / Participatie Warmtenet van + - Geothermie / warmte tuinders Warmte/ koude Participatie Lipzig Geothermie Wijnen + - Mogelijke overname CO / Californië BV 2 Overname / participatie CO2-netwerk + - nvt Vergisting (mest) + - Bij participatie: een vergister Biogas Initiatief / participatie 6 Körstjens compost Vergisting + - Bij participatie: een vergister Biogas Initiatief / participatie 82

83 Projectenlijst (2) WIE WAT INFRA EIGEN BRON? COMMOMIDITY MOGELIJKE ROL 7 Greenpark WKO WKO net - bestaand + - Bij overname: WKO bronnen Warmte/ koude WKO net - nieuw + - WKO-bronnen Warmte / koude Initiatief Overname (outsourcen) 8 Groenteverwerker Stoom - Stoomturbine of participatie in turbine derden Warmte/ koude Initiatief of participatie Koude - koudeopwekking Warmte (30 C) 9 ontwikkelaar Vergisting + - Bij participatie: een vergister Biogas Warmte Participatie 10 Tankstation LNG tanken (transport) - Afzet uit (eigen) biogashub Biogas / LNG Participatie / logistiek 11 Waterschap Warmte uit riolering + - afvalwater is bron Warmte Initiatief / participatie Biogas uit vergisting / vergassing + - Bij participatie een vergister biogas Participatie 12 WML Warmte uit ruwwater + - Ruwwater is bron Warmte / koude Initiatief / participatie 13 Hoeben en Bieleveld Vergisters + - Inkoop biogas Biogas Inkoop gas 83

84 Optie: verduurzaming Freshpark Energy Centrale opwekking koude en elektra met vergister / wkk / absorptiemachine Lokaal transport op Bio-LNG Centraal koudenet PV-panelen op daken voor elektravoorziening Inzameling groenafval lokale vergisting 84

85 Optie: hybride energienet Siberië Energy 85

86 Optie: WKO-net Greenpark Energy Centraal Warmte en Koudenet op basis van WKO Collectieve Koudebronnen Individuele warmtepomp per gebouw Collectieve Warmtebronnen 86

87 Besparingsprojecten korte termijn GEBIED Californië BESPARING / INVESTERING Investering in kas (schermen, klimaatcomputer, glasdek coating, warmtebuffer, ventilatiesystemen) bij ontwikkeling nieuwe glastuinbouw (van Lipzig). Siberië Freshpark Groenteverwerker (potentiele vestiger) Idem, tevens (mee) investeringen in WKK (diverse klanten van ontwikkelaar Wayland). Investeringen in verduurzaming koude-opwekking in koelhuizen, aanleg PV-systemen. Investeringen in volledige energievoorziening van bedrijf (outsourcing): stoom, koude, elektra, schoon water en afvalwater verwerking. 87

89 Overige voorzieningen: water (1) In waterketen en watersysteem zijn mogelijkheden voor verduurzaming en terugwinning van energie: Ontwikkelen van zuiveringsstrategie om zo veel mogelijk grondstoffen te winnen uit water: uit water worden grondstoffen gehaald voor hergebruik; Hergebruik van water als proceswater industrie of infiltratiewater voor landbouw en groen. Energieneutraal of zelf energieleverend zuiveren door inzet van innovatieve zuiveringstechnieken. Vrijkomende biomassa- en slibstromen worden vergist of vergast, zodat energie kan opgewekt uit biogas: In kader van programma de energiefabriek onderzoeken samenwerkende waterschappen mogelijkheden om energieleverend te worden. Waterschap Peel en Maasvallei doet niet mee aan de energiefabriek, maar staat mogelijk wel open voor samenwerking. 89

90 Overige voorzieningen: water (2) Thermische energie (warmte) winnen uit rioolwater: Deze energie kan vooral goed gewonnen worden nabij lozing of op plaatsen met hoge debieten in afvoerstelsel. Het ligt voor de hand om Freshpark Venlo in dit kader nader te verkennen. Waterzuivering via moerassen: Deze kunnen natuurlijk worden ingericht of met doel genereren biomassa (ten behoeve van vergisting). Optimalisatie waterketen door afvalwaterzuivering, watergebruik en hemelwaterafvoer integraal te benaderen: Op Freshpark zijn diverse grote lozers van afvalwater én diverse grote gebruikers van (industrie en schoon) water. Ook elders in Greenportgebied zullen zich grote gebruikers / lozers gaan vestigen (zoals bedrijven uit voedingsmiddelenindustrie). In glastuinbouw is veel behoefte aan schoon gietwater, terwijl ook water wordt geloosd naar omgeving. Belangrijk aandachtspunt is efficiënt en duurzaam organiseren afvalwaterhuishouding en watergebruik. Optimalisatie vormgegeven in samenwerking met Waterschap Peel en Maasvallei, Waterleidingbedrijf Midden-Limburg (WML) en betreffende gemeenten. 90

91 Overige voorzieningen: water (3) In Blauwplan Klavertje 4 (2009) dat voortbouwt op Masterplan Water K4 (2005) is richting gegeven aan ontwikkeling van watersysteem op langere termijn: project overstijgend waterplan, dat aansluit op ruimtelijk ontwerp; integrale uitwerking van onderdelen van watersysteem: grond- en oppervlaktewater, waterberging, grijswater, afvalwater, drinkwater en landschappelijke inpassing; ambitie is sluitende waterbalans, waardoor gebied geheel waterneutraal; benadering van waterplan uit zich door integrale benadering van watersysteem (grond-, hemel- en oppervlaktewater) en waterketen (drink- grijs- en afvalwater). 91

92 Overige voorzieningen: water (4) Om Blauwplan verder te concretiseren zal verdieping moeten plaatsvinden. Alle waterpartijen zullen moeten deelnemen in uitwerking. Consortium zal deelnemen om volgende redenen: besparing op energiegebruik door sluiten van waterkringloop; mogelijkheden om energie te winnen uit water (thermische warmte en biogas uit slib en biomassa); bieden van (gewenste) totaalpakketten aan klanten: naast energie is voor veel mogelijke klanten water een belangrijk item (denk aan bedrijven op Freshpark / glastuinbouw / voedingsmiddelenindustrie); aanleg van infrastructuur. Zoeken naar win-win opties bij aanleg van grootschalige water- en rioleringsleidingen (combi met energieleidingen); vergunningverlening met betrekking tot grondwater. Dit speelt met name bij aanleg van WKO (tot 100 m diepte), HTU (tot 500 m diepte) en geothermie (> 2000 m). Belang van duurzame infrastructuur op gebied van water is evident. Uitnutten synergiemogelijkheden van water met planontwikkeling. 92

93 Overige voorzieningen: CO 2 Glastuinbouw is grote vrager naar CO 2. Deze wordt nu vooral opgewekt met WKK. Verduurzaming van glastuinbouw kan alleen goed vorm krijgen, indien additioneel CO 2 kan worden aangeboden. Immers door verminderde inzet van WKK ontstaat CO 2 -vraag in glastuinbouw. Kansen voor bovenregionaal CO 2 -netwerk in Midden Limburg. Verlaten defensieleiding zou gebruikt kunnen worden om CO 2 die gewonnen kan worden op Chemelot terrein (Geleen) te transporteren naar noordelijk gelegen glasgebieden. Greenport kan belangrijke aftakking worden. Aansluitend zal lokaal distributienet moeten worden aangelegd in Californië en Siberië. Indien haalbaarheid van lokaal netwerk, als onderdeel van groot CO 2 -net, is aangetoond, kan in partnership gebied-gebonden CO 2 -infrastructuur in Greenport Venlo ontwikkeld worden. 93

94 Overige voorzieningen: ICT, wegen Bij aanleg van infrastructurele voorzieningen zal nagegaan worden in hoeverre werk-met-werk gemaakt kan worden: Gezamenlijk vestigen zakelijke rechten Gebruik maken van collectieve leidingstraten Grote investeringen gezamenlijk dragen, zoals gestuurde boringen Deze werkzaamheden worden in nauw overleg met DCGV verkend. 94

Nog meer weergeven