Myth busting experience Werkconferentie Topsector Energie

Transcriptie

1 Myth busting experience Werkconferentie Topsector Energie

2 Even voorstellen: Paul Giesbertz, Statkraft Ruud Vrolijk, Eneco

3 Mythe 1 Er is nog geen demand side response

4 NL: ca. 5 van de 8 miljoen huishoudens heeft dubbel tarief meter. Stel de helft daarvan heeft hoog/laag tarief en gebruikt timer Contrary van de vaatwasser to common (1 kw) believe 2,5 miljoen x 1 kw = 2500 MW actieve DSR the intermittency challenge is not in the balancing time frame but in the forward time frames (intraday seasonal) 4

5 Ca. 1/3 van FR huishoudens (met ca. 2/3/ van huishoudelijke verbruik) heeft hoog/laag tarief Ca. 3 GW elke dag Source: 5

6 Er is al veel DSR. En die zal verder ontwikkelen omdat: Meer volatiele marktprijzen (groei wind/pv en sluiting conventionele productie) Electrificatie (meer en flexibele vraag zoals warmtepomp, elektrisch vervoer) Uitrol van smart meter Concurrentie tussen leveringsbedrijven resulterend in nieuwe contractvormen NO: 56% van huishoudens op spot-contract Nieuwe diensten / digitalisering Conclusie: Geen nieuw marktontwerp nodig

7 Demand Side Response: 4 categorieën Direct Door consument Impliciet Reactie op tarief Well known for decades Already active to large extent No regulatory barriers No involvement/compensation of supplier Will further develop with roll-out of smart meter Expliciet Reactie op marktprijs Already active (larger consumers) Should be allowed (consumer should have right for this model) Requires agreement consumersupplier. Commercial terms to be negotiated. Indirect Via aggregator (namens consument) No regulatory barriers No involvement/compensation of supplier Likely to develop with technological developments Relatively new business model Should be allowed (consumer should have right for this model) Requires agreement consumer-supplieraggregator. Commercial terms to be negotiated. 7

8 Stelling: heb geduld, glas is half gevuld

9 Mythe 2 Het is noodzakelijk dat er een aparte flexmarkt komt

10 Wat is flexibiliteit? Het perspectief van de markt: Capaciteit: is de mogelijkheid (optie) om elektrische energie te leveren of af te nemen (verkopen of kopen) Flexibiliteit: is de geschiktheid om capaciteit te gebruiken / te exploiteren zonder veel beperkingen Flexibiliteit is een karakteristiek van capaciteit Flexibiliteit heeft verscheidene tijd-dimensies Voorbeeld: een batterij heeft korte-termijn flexibiliteit maar geen lange termijn capaciteit Flexibiliteit is geen aparte commodity, dus Er is geen behoefte aan een flexibiliteitsmarkt Flexibele capaciteit is waardevol op de elektriciteitsmarkt

11 De flexibiliteits-uitdaging door groeiend aandeel wind en PV Is niet in de balanceringsmarkt Maar in de termijnmarkten (van intraday tot seizoensflex) 11

12 DE: activering van regelvermogen daalt & volume in intraday market stijgt Graph: Volumes in the activated reserve markets (green) versus intraday market (red) in Germany Source: Statkraft

13 The duck curve: uitdaging voor dayahead en intradaymarkt

14 Er is al veel flexibele capaciteit in de markt Zoals opslag capaciteit Totale geïnstalleerde dedicated storage capacity in de EU (plus CH and NO) is bijna 50 GW Plus ca. 27 GW seasonal storage capacity : 77 GW De reservoir capaciteit van het Blåsjø meer is 7.8 TWh NO totale reservoir capaciteit is 85 TWh Dat is 8.5 miljoen batterijen (van 10 MWh elk) Of 6 miljard Tesla Powerwalls (van 14 KWh elk)

15 Stelling: De elektriciteitsmarkt is klaar voor de energietransitie!

16 Mythe 3 Lokale markten zijn de toekomst

17 snelle toename hernieuwbare opwek te weinig MS-transportcapaciteit congestiemanagement of verzwaren? Door de energietransitie zal het aantal windturbines en zonnepanelen sterk stijgen. Door de grote mate van ongelijktijdigheid tussen zon en wind hoeft de (piek) transportvraag echter minder toe te nemen. Mits, netbeheerders en (decentrale) producenten de netten slimmer mogen/kunnen gebruiken. Het aantal uren dat zon en wind tegelijkertijd pieken is zeer beperkt, maar leidt tot veel extra netkosten Non-firm transportcapaciteit voor die laatste paar procenten toestaan Dubbel gebruik van (bestaande) aansluitingen stimuleren

18 snelle stijging elektriciteitsverbruik te weinig LS-transportcapaciteit congestiemanagement of verzwaren? Naar verwachting zal ook het aantal elektrische auto s, warmtepompen en zonnepanelen met opslag sterk toenemen. Door de grote mate van gelijktijdigheid neemt de (piek)vraag daardoor extra hard toe. De transportcapaciteit van het elektriciteitsnetwerk moet dus meer dan evenredig toenemen en netbeheerders stellen zich terecht de vraag of er alternatieven zijn voor verzwaring van hun netten. Vaak wordt ook een lokale energiemarkt genoemd als een mogelijkheid om deze (extra) netinvesteringen te reduceren. Het bij elkaar brengen en afstemmen van vraag en aanbod op een lokale energiemarkt is geen doel op zich en leidt niet automatisch tot een lagere transportvraag op de hogere netvlakken.

19 Netverzwaringen zijn onvermijdelijk. Maar geeft de regulering wel de juiste prikkels om vooruit te investeren? Ecofys berekent in hun rapport waarde van congestiemanagement *) de additionele kosten als volgt: *) Waarde van congestiemanagement. 11 april 2016 projectnummer POWNL 15915

20 Congestiemanagement leidt tot beperkte besparingen op netinvesteringen, maar verlaagt wel de elektriciteitsprijs op de groothandelsmarkt Op basis van het Ecofys rapport kan worden geconcludeerd dat: de besparingsmogelijkheden door congestiemanagement in het laagspanningsnetwerk beperkt zijn, omdat de beschikbare flexibiliteitsopties netverzwaring niet geheel overbodig maken (meeste kosten zitten bovendien in het graafwerk e.d.) de inzet van congestiemanagement in de middenspanningsnetten de additionele investeringskosten verlaagt, maar de kosten per aansluiting stijgen ook dan nog minstens per jaar congestiemanagement de toename van de piekvraag op hoogspanningsnetten beperkt, hetgeen ook daar tot lagere kosten leidt De inzet van flexibiliteit daarnaast de benodigde (piek) opwek-capaciteit verlaagd waardoor prijzen op de (groothandels) markt gemiddeld lager worden

21 Dilemma voor de netbeheerder: NKBA versus MKBA Netbeheerder kent zijn eigen kosten en baten, maar dat is slechts een deel van het totale plaatje Wat kost een fictieve koperen plaat? Transporttarieven gaan stijgen, maar is de verdeelsleutel wel eerlijk? Netbeheerders-paradox: iedereen wil zijn elektrische auto opladen als de wind waait of de zon schijnt, maar dat leidt tot congestie in het net Wat is de betrouwbaarheid van de inzet van flexibiliteit? Hoe om te gaan met (lokale) marktmacht? Wat is de waarde van flexibiliteit op andere (de)centrale markten? Alle flexibele capaciteit op één biedladder vergt intensieve samenwerking van RNB s en TSO s.

22 Stelling: smart grids bestaan niet, smart markets wel