Klinisch relevantie van longvolumes VVLR Prof Dr. Wim Janssens Pneumologie UZLeuven

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Klinisch relevantie van longvolumes VVLR Prof Dr. Wim Janssens Pneumologie UZLeuven"

Transcriptie

1 Klinisch relevantie van longvolumes VVLR Prof Dr. Wim Janssens Pneumologie UZLeuven

2 Longvolumina FVC en FEV 1 zijn dynamische volumina Ze zeggen niets over de totale hoeveelheid lucht in thorax in rust. volume??? VT IC FVC 0 t

3 Longvolumina FRC: functionele residuele capaciteit Wordt gemeten Via heliumdilutie, stistofwash-out Via plethysmographie (bodybox) TLC IC FVC RV FRC + IC = TLC : totale longcapaciteit TLC- VC = RV: residueel volume Wordt berekend vanuit het FRC t

4 Compliantie van de lung In rust: volledig dichtgevallen A. 100% Bij opblazen: expantie met positieve monddruk B. % Vitale capaciteit 0% Pmond

5 Compliantie van de thoraxwand Steady state op 60% tot 80% van VC Bij kleine thoraxvolumes, spontane expantie met negatieve P mond Bij grote thoraxvolumes, spontane reductie met positieve P mond

6 Rahn diagram (1946) druk-volumecurves van de long, van de thoraxwand en van het respiratoire stelsel: meting van longvolumina en van monddruk de netto kracht om de ademhalingsstelsel op een bepaald volume te houden is de som van de elastische retractiekracht van de long alleen en van de thoraxwand alleen = evenwicht op FRC De resultante van beide curves geeft de compliantie weer van het respiratoir systeem (P mond versus volume)

7 Longvolumina gezonde persoon P pleuraal op FRC = 0 Long en thorax houden elkaar in evenwicht TLC FRC RV Elastic recoil pressure = P outward pressure of thorax

8 Longvolumina determinanten P pleuraal op FRC = 0 Long en thorax houden elkaar in evenwicht TLC Plung = PThorax FRC RV Determinanten TLC : Determinanten RV : Plung (elasticiteit van de long) Pthoraxwand (compliantie van thoraxwand) Pinspiratie (Inspiratoire spierkracht diafragma) Plung (elasticiteit van de long) Pthoraxwand (compliantie van thoraxwand) Pexpiratie (Expiratoire spierkracht) Raw (Luchtwegweerstand)

9 Obstructief longlijden Obstructief patroon Centrale lokale luchtwegobstructie perifere veralgemeende luchtwegobstructie Astma COPD intrathoracaal extrathoracaal Vreemd voorwerp Stenose Massa..

10 Longvolumina COPD - emfyseem TLC FRC RV TLC FRC Verlies van longelasticiteit (P elastic recoil ) Expantie van thorax Toename van FRC en TLC

11 Longvolumina COPD- emfyseem +20 TLC FRC RV Airtrapping achter gesloten luchtwegen zelfs bij rustige ademhaling Toename van FRC in rust en RV na volledige expiratie FRC RV

12 Luchtwegcollaps met verschuiving in volumina COPD: sluiten van luchtwegen 1/ secreties, oedeem, bronchoconstrictie 2/ verminderde ophanging van luchtwegen 3/ verminderde elastic recoil (P alveolair) 4/ Verschuiven van equal pressure point naar periferie (geen kraakbeen)

13 Collaps van luchtwegen Normaal thv lobaire bronchi (ondersteund door kraakbeen) Bij toename van compliantie of verlies van elastic recoil migreert het naar de periferie toe tot aan de kleine luchtwegen (zonder kraakbeen) Collaps treedt op tijdens geforceerde expiratie P alveolair P mond EPP EPP

14 Obstructie Volume tijd Flow volume Normaal Licht obstructief Ernstig obstructief

15 Longvolumina COPD-emfyseem IC FVC TLC IC FVC TLC FRC RV FRC RV RV / TLC ratio = 0,3 RV / TLC ratio = 0,6 GEZOND Ernstig COPD RV/TLC ratio is een goede maat voor airtrapping verlies van dynamische longvolumina ruimtecompetitie binnen een gegeven thorax

16 Longvolumina COPD-emfyseem Leuven COPD cohort GOLD 0: n = 70 GOLD 1: n = 70 GOLD 2: n = 70 GOLD 3: n = 70 GOLD 4: n = 70 Matched for age, gender and smoking status Longvolume verandering bij COPD 50 0 FEV1/FVC FEV1% FVC% VC% RV% FRC% TLC% controle GOLD 1 GOLD 2 GOLD 3 GOLD 4

17 Longvolumina COPD-emfyseem Leuven COPD cohort GOLD 0: n = 70 GOLD 1: n = 70 GOLD 2: n = 70 GOLD 3: n = 70 GOLD 4: n = 70 Matched for age, gender and smoking status 0,8 0,7 0,6 0,5 0,4 0,3 0,2 RV/TLC 0,1 0 controle GOLD 1 GOLD 2 GOLD 3 GOLD 4 RV/TLC : goede marker voor deflatie (farmacotherapie) goede predictor voor indicatie en respons longvolumereductie goede predictor voor dynamische hyperinflatie (IC/TLC)

18 Compliantie - elasticiteit Volume TLC P w P L P rs TLC P w P L V/ P V/ P P rs RV RV Monddruk Monddruk Gezond COPD

19 Longvolumina restrictief longlijden Restrictief patroon: vermindering van totale longinhoud Pathologie rond de long Pathologie van de long Thoraxwand Spierafwijkingen Pleurale afwijkingen Interstitieel longlijden Longoedeem Atelectase longresectie

20 Longvolumina restrictief longlijden TLC FRC RV Toename van longelasticiteit (P elastic recoil ) + Verminderde expantie van thorax Afname van FRC, TLC en RV

21 Restrictie volume Ernstig restrictief ΔTLC ΔFRC FRC RV TLC IC en VC Δ RV t

22 Restrictief longlijden Volume Flow tijd volume Normaal Licht restrictief Ernstig restrictief

23 Longvolumina interstitieel longlijden IC FVC TLC IC FVC TLC FRC RV FRC RV RV / TLC ratio = 0,3 RV / TLC ratio = 0,3 GEZOND Ernstig COPD

24 Compliantie - elasticiteit Volume TLC P w P L V/ P P rs TLC P w P L P rs RV V/ P RV Monddruk Monddruk Gezond Interstitieel longlijden

25 Rol van longvolumina in diagnostiek LLN A. Longvolumes zijn cruciaal in de diagnostiek van obstructie/restrictie. B. Samen met diffusie kunnen ze leiden naar een specifieke ziektediagnose. Pelligrino et al. Eur Resp J 2005

26 Rol van longvolumina in diagnostiek LLN 986 subjects with final diagnosis 38% correct diagnosis with Pelligrino tree 64% correct with computerbased decision tree (including clinical variables) Topalovic et al. Respiration 2017

27 Rol van longvolumina in diagnostiek The Belgian Pulmonary Function Study: the Belgian Thoracic Society

28 Rol van longvolumina in diagnostiek Primair eindpunt Secundair eindpunt Decramer et al. Lancet Resp Med 2013

29 Rol van longvolumina in diagnostiek Globale populatie Eerste maal rdpl Longarts (n=979) Sensitivity Specificity PPV NPV Spirometry 537/821 65% 60/158 38% 537/867 62% 60/112 54% Lung volumes 571/821 70%* 66/158 42%* 571/881 65%* 66/98 67%* Resistance 597/821 73%* 86/158 54%* 597/853 70%* 86/126 68% Diffusing capacity 662/821 81%* 93/158 59%* 662/857 77%* 93/122 76%* p< p< p< p< Sensitivity Specificity PPV NPV COPD Spirometry 184/222 83% 711/757 94% 184/230 80% 711/749 95% Lung volumes 185/222 83% 722/757 95%* 185/220 84%* 722/759 95% Resistance 182/222 82% 725/757 96% 182/214 85% 725/765 95% Diffusing capacity 207/222 93%* 735/757 97%* 207/229 90%* 735/750 98%* p< P= p< p< Sensitivity Specificity PPV NPV ILD Spirometry 11/41 27% 924/938 99% 11/25 44% 924/954 97% Lung volumes 19/41 46%* 923/938 98% 19/34 56% 923/945 98%* Resistance 20/41 49% 925/938 99% 20/33 61% 925/946 98% Diffusing capacity 32/41 78%* 930/938 99% 32/40 80%* 930/939 99%* p< P= P= p< Decramer et al. Lancet Resp Med 2013

30 Computer diagnose patroon herkenning Topalovic et al. In progress

31 Computer diagnose patroon herkenning Topalovic et al. In progress

32 Computer diagnose patroon herkenning N = 1430 data base N = 136: real life 74% 76% Topalovic et al. In progress

33 Computer diagnose patroon herkenning 43% 45% 39% 43% 43% 42% 47% 50% 47% 41% 51% 49% 44% 44% 41% Centers Correct detection: N = % 44% 24% % AI Kappa = 0.35 Topalovic et al. In progress

34 Computer diagnose patroon herkenning Patient A: 64 years old woman, BMI =25, 34 pack-years, complaints: dyspnea, cough, sputum Interpretation: Severe obstructive pattern of lung function. Severe reduction of diffusion capacity. Signs of hyperinflation and airtrapping. Diagnosis: COPD (GOLD III) with emphysema

35 Computer diagnose patroon herkenning

36 Computer diagnose patroon herkenning Patient D: 63 years old man, BMI =27, 20 pack-years, complaints: dyspnea Interpretation: Mixed lung function of moderate obstruction and signs of restriction. Moderate reduction of diffusion capacity. Diagnosis:?

37 Computer diagnose patroon herkenning

38 Longvolumes in follow-up 1/ Op dit ogenblik zijn longvolumes geen belangrijke klinische eindpunten van interventies De response die door volume veranderingen kan worden veroorzaakt moet zich klinisch uiten in harde eindpunten (FEV1, SGRQ, 6MWT) Bv. Volume reductie bij COPD Farmacotherapie bij COPD 2/ Volumeverandering in de tijd zijn soms ziekte specifiek en kunnen helpen in de follow-up. Bv CPFE, BULLECTOMIE, AIRTRAPPING

39 Endobronchiale volume reductie in COPD 1800 ml volume verlies in rechter onderkwab na plaatsen van klepjes met expantie van bovenkwab en middenkwab Pre EBV Post EBV Vervangen van dode ruimte (RV) door dynamische volumes (FVC) binnen een zelfde thoracic cavity (TLC) Shuman et al. AJRCCM 2015

40 Longvolumes in follow-up post EBV Klooster et al. NEJM 2015

41 Pharmacologische volume reductie in COPD Derom et al. Int J of COPD 2016

42 Pharmacologische volume reductie in COPD Deflatie Betere cardiac output Holhfeld et al. Lancet Respir Med 2018

43 Longitudinale patronen in COPD Hyperinflatie en airtrapping in COPD met verlies van FVC

44 Longitudinale patronen in COPD Verlies van FVC met behoud van FEV1 tgv verlies van TLC en RV CPFE (gecombineerd emfyseem en fibrose)

45 Longitudinale patronen in COPD Toename van FVC en FEV1 tgv verlies van RV binnen zelfde TLC Autobullectomie

46 conclusie Longvolumes worden door longelasticiteit, spierkracht, wand en luchtwegweerstand bepaald. Longvolumina zijn cruciaal voor beoordeling van restrictie Longvolumina spelen en belangrijke additionele rol bij het herkennen van typische ziektebeelden Longvolumina kunnen gebruikt worden om respons op therapie en ziekte evolutie te karakteriseren

Rol van longfunctietesten in de diagnose van COPD VVLR Prof W. Janssens Dienst Pneumologie Leuven

Rol van longfunctietesten in de diagnose van COPD VVLR Prof W. Janssens Dienst Pneumologie Leuven Rol van longfunctietesten in de diagnose van COPD VVLR - 2016 Prof W. Janssens Dienst Pneumologie Leuven Inleiding Diagnose van COPD op basis van FEV1/FVC ratio Problemen Fixed ratio - Lower limit Reversibiliteit

Nadere informatie

DIAGNOSE VAN COPD: EENVOUDIG OF COMPLEX

DIAGNOSE VAN COPD: EENVOUDIG OF COMPLEX DIAGNOSE VAN COPD: EENVOUDIG OF COMPLEX Wim Janssens Long- en revalidatiearts UZ Leuven BVP-SBP meeting 1 december 2018 Risk factors for COPD Smoking Passive smoking Occupational exposure airpollution

Nadere informatie

Interpretatie van longfunctietesten

Interpretatie van longfunctietesten Interpretatie van longfunctietesten Master in specialistische geneeskunde Prof W. Janssens Dienst Pneumologie Leuven Inleiding Zeer veel verschillende testen op longfunctielabo : spirometrie, reversibiliteit,

Nadere informatie

Pathofysiologie van COPD:

Pathofysiologie van COPD: Pathofysiologie van COPD: Perspectief vanuit longfunctie VVLR - 2019 Prof W. Janssens Dienst Pneumologie Leuven Definitie COPD definitie volgens GOLD Chronic Obstructive Pulmonary Disease (COPD) is a common,

Nadere informatie

METEN VAN LONGVOLUMES. klinisch belang. Dr. C. Haenebalcke AZ St. Jan campus Brugge 21 april 2012

METEN VAN LONGVOLUMES. klinisch belang. Dr. C. Haenebalcke AZ St. Jan campus Brugge 21 april 2012 METEN VAN LONGVOLUMES klinisch belang Dr. C. Haenebalcke AZ St. Jan campus Brugge 21 april 2012 LONGVOLUMES IC TLC VC VT ERV FRC RV FLOW-VOLUME LOOP: Normaal TLC IC VC VT ERV FRC Flow RV Sec. 0 Volume

Nadere informatie

Werkwijze Interpretatie van spirometrie

Werkwijze Interpretatie van spirometrie Werkwijze Interpretatie van spirometrie Document ID NVLA 160620 ww IntSpir Document titel Interpretatie van spirometrie Publicatiedatum Juni 2016 Versie 1.0 Herzieningsdatum Juni 2021 Doel Het standaardiseren

Nadere informatie

Obesitas en COPD. Er is een complexe relatie tussen Obesitas en COPD. Er is een complexe relatie tussen Obesitas en COPD.

Obesitas en COPD. Er is een complexe relatie tussen Obesitas en COPD. Er is een complexe relatie tussen Obesitas en COPD. Robbert Kerseboom Kaderhuisarts astma-copd De prevalentie van obesitas (BMI > 30 kg/m 2 ): (in 2012) 11 % bij mannen 14 % bij vrouwen. De prevalentie van COPD is 20/1000 Nederlanders KADERHUISARTS SCHAKEL

Nadere informatie

Tussentoets Long (TT-2) Hart en Long 8WA03. Woensdag 3 april 2013 8.45-10.30

Tussentoets Long (TT-2) Hart en Long 8WA03. Woensdag 3 april 2013 8.45-10.30 Tussentoets Long (TT-2) Hart en Long 8WA03 Woensdag 3 april 2013 8.45-10.30 Faculteit Biomedische Technologie BSc opleiding Medische Wetenschappen en Technologie Verantwoordelijk docent: C. Bouten Coördinator

Nadere informatie

bodyplethysmografie lichaamsvolumeveranderingsregistratie C.M. Roos arts/pathofysioloog Amsterdam

bodyplethysmografie lichaamsvolumeveranderingsregistratie C.M. Roos arts/pathofysioloog Amsterdam bodyplethysmografie lichaamsvolumeveranderingsregistratie πλεθειν toenemen C.M. Roos arts/pathofysioloog Amsterdam - determinanten van de ademteug shiftvolume - meten van het shiftvolume lichaamsvolume

Nadere informatie

Spirometrie; dynamische longvolumes

Spirometrie; dynamische longvolumes Spirometrie; dynamische longvolumes 1 Y. Heijdra 1.1 Inleiding Het meten van dynamische longvolumes is een vorm van spirometrisch onderzoek waarbij de hoeveelheid lucht die een persoon binnen een bepaalde

Nadere informatie

Spirometrie uitvoering

Spirometrie uitvoering Spirometrie uitvoering Daniël Schuermans Longfunctielaborant Biomedical research unit Vrije Universiteit Brussel Z 0 1 2 3 4 5 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 Het principe van longfunctie Non-invasive longstructuren

Nadere informatie

COPD anno 2018/(2019) Eef Vanderhelst Universitair Ziekenhuis Brussel

COPD anno 2018/(2019) Eef Vanderhelst Universitair Ziekenhuis Brussel COPD anno 2018/(2019) Eef Vanderhelst Universitair Ziekenhuis Brussel Inhoud Definities Etiologie en impact Diagnose Behandeling Definitie van COPD COPD, een ziekte die voorkomen en behandeld kan worden,

Nadere informatie

Ventilatoire Beperking van de Inspanning 1

Ventilatoire Beperking van de Inspanning 1 Ventilatoire Beperking van de Inspanning 1 Dyspnoe bij inspanning is één van de belangrijkste klachten van patiënten met een longziekte. Het inspanningsonderzoek kan dan ook een belangrijke rol spelen

Nadere informatie

10 november UMCU-WKZ-KLZ 2000 Blad 1

10 november UMCU-WKZ-KLZ 2000 Blad 1 Longfunctie Onderzoek bij kinderen Workshop Longfunctie Spirometrie, Flow-Volume meting en Bronchiale hyperreactiviteit Inleiding Theorie Flow-Volume meting Anneke Landstra Maarten Kuethe Theorie bronchiale

Nadere informatie

The Belgian Pulmonary Function Study: the Belgian Thoracic Society

The Belgian Pulmonary Function Study: the Belgian Thoracic Society The Belgian Pulmonary Function Study: the Belgian Thoracic Society Historische context Nomenclatuur van longfunctie onderzoek onder vuur Geen evidentie dat weerstandsmeting nuttig is in de diagnostiek

Nadere informatie

Longziekten en respiratoire revalidatie. Prof Dr W. Janssens

Longziekten en respiratoire revalidatie. Prof Dr W. Janssens Longziekten en respiratoire revalidatie Prof Dr W. Janssens Definitie Respiratoire revalidatie is gericht op patienten met chronische longaandoeningen met klachten en gereduceerde activiteiten van het

Nadere informatie

Kinderfysiotherapeutische (on)mogelijkheden bij zuigelingen met CF. L. van der Giessen, kinderfysiotherapeute

Kinderfysiotherapeutische (on)mogelijkheden bij zuigelingen met CF. L. van der Giessen, kinderfysiotherapeute Kinderfysiotherapeutische (on)mogelijkheden bij zuigelingen met CF L. van der Giessen, kinderfysiotherapeute Kinderfysiotherapeutische (on)mogelijkheden bij zuigelingen met CF Dr Lianne van der Giessen

Nadere informatie

FEV1/FVC onder 70% of Lower Limit of Normal (LLN)?

FEV1/FVC onder 70% of Lower Limit of Normal (LLN)? Maarssen, 7 oktober 2010 FEV1/FVC onder 70% of Lower Limit of Normal (LLN)? Tjard Schermer afd. Eerstelijnsgeneeskunde, UMC St Radboud Topics 1. 2. 3. 4. Longfysiologie bij veroudering Criteria voor luchtwegobstructie

Nadere informatie

Spirometrie-onderzoek

Spirometrie-onderzoek Spirometrie-onderzoek Prof. Ellie Oostveen, longfysioloog Dienst Longziekten Universitair Ziekenhuis Antwerpen ellie.oostveen@uza.be Ademhalingssysteem Longfunctietests Luchtwegvernauwing of beperkte ademreserves:

Nadere informatie

COPD. 23 september 2012. Stijn J.M. Mol, Longarts Maxima Medisch Centrum Veldhoven

COPD. 23 september 2012. Stijn J.M. Mol, Longarts Maxima Medisch Centrum Veldhoven COPD 23 september 2012 Stijn J.M. Mol, Longarts Maxima Medisch Centrum Veldhoven COPD feiten 35 % van de Nederlandse volwassenen rookt 15 tot 20 % van de rokers ontwikkelt COPD 20 tot 35 % van de COPD-patiënten

Nadere informatie

Leuvense Dagen voor Huisartsgeneeskunde Dienst Pneumologie

Leuvense Dagen voor Huisartsgeneeskunde Dienst Pneumologie Leuvense Dagen voor Huisartsgeneeskunde Dienst Pneumologie COPD in de huisartspraktijk Marc Decramer Diensthoofd Pneumologie UZ Gasthuisberg 31 mei 2012 Vrouw 59 jaar Geschiedenis 40 pakjaren gerookt progressief

Nadere informatie

Spirometrie uitvoering

Spirometrie uitvoering Z 1 2 3 4 5 14 15 16 17 18 19 2 21 22 23 27/3/218 Spirometrie uitvoering Daniël Schuermans Longfunctielaborant Biomedical research unit Vrije Universiteit Brussel Het principe van longfunctie Wat willen

Nadere informatie

Long testen RozenbergSport.nl 5 april 2012 pagina 1 / 7

Long testen RozenbergSport.nl 5 april 2012 pagina 1 / 7 RozenbergSport. 5 april 2012 pagina 1 / 7 Inhoud Longfunctie Astma testen Diffusie testen ABG Zuur / base Long technische oz Longfunctie Anatomische dode ruimte Astma D/ BF ERV FEV1 = ESW index 0,150,2

Nadere informatie

Werkafspraken huisartsen longartsen Maasziekenhuis januari 2016

Werkafspraken huisartsen longartsen Maasziekenhuis januari 2016 Werkafspraken huisartsen longartsen Maasziekenhuis januari 2016 Inleiding: Deze regionale afspraak is een vernieuwde versie van de afspraken uit het handboek COPD gebaseerd op de zorgstandaard COPD 2013,

Nadere informatie

Respiratie NExCOB scholing december 2015 Ton Haans Verpleegkundig specialist

Respiratie NExCOB scholing december 2015 Ton Haans Verpleegkundig specialist Respiratie NExCOB scholing 15 16 december 2015 Ton Haans Verpleegkundig specialist Ton.Haans@radboudumc.nl Inhoud Bouw en functie van de longen; Diffusie Ventilatie Perfusie Doderuimte ventilatie en shunting

Nadere informatie

COPD. Definitie COPD. COPD feiten COPD. COPD feiten. Oorzaken van luchtwegobstructie

COPD. Definitie COPD. COPD feiten COPD. COPD feiten. Oorzaken van luchtwegobstructie COPD Definitie COPD progressieve niet volledig reversibele luchtwegobstructie 23 september 2012 Stijn J.M. Mol, Longarts Maxima Medisch Centrum Veldhoven geassocieerd met abnormale inflammatoire respons

Nadere informatie

Wat is nieuw in longfunctie? Jan Willem van den Berg Longarts

Wat is nieuw in longfunctie? Jan Willem van den Berg Longarts Wat is nieuw in longfunctie? Jan Willem van den Berg Longarts Oude situatie Referenties dateren uit de jaren 50-60 Groep mijnwerkers en staalarbeiders (ECCS) Vrouwen niet als referentie geïncludeerd (globaal

Nadere informatie

Longvolumes en capaciteit

Longvolumes en capaciteit Longvolumes en capaciteit Meten van het longvolume is een instrument om de functie van de longen te controleren en onderzoek bij longziekten te doen. De ademhalingscyclus begint bij het uitzetten van de

Nadere informatie

Koffie Nog maar 1u 25 min.

Koffie Nog maar 1u 25 min. Koffie Nog maar 1u 25 min. 1 Anatomie en Fysiologie Dolf Weller - Ventilation Practitioner Maasstad Ziekenhuis Back 2 Basic 2018 2 Inhoud Regulatie ademhaling Anatomie luchtwegen/longen Diffusie/perfusie

Nadere informatie

Spirometrie uitvoering

Spirometrie uitvoering Z 1 2 3 4 5 14 15 16 17 18 19 2 21 22 23 28/4/216 Spirometrie uitvoering Daniël Schuermans Longfunctielaborant Biomedical research unit Vrije Universiteit Brussel Wat willen we meten? Het principe van

Nadere informatie

Onder redactie van. Y.F. Heijdra H.A.C. van Helvoort. 2e herziene editie PRAKTISCHE HANDLEIDING LONGFUNCTIETESTEN

Onder redactie van. Y.F. Heijdra H.A.C. van Helvoort. 2e herziene editie PRAKTISCHE HANDLEIDING LONGFUNCTIETESTEN Onder redactie van Y.F. Heijdra H.A.C. van Helvoort 2e herziene editie PRAKTISCHE HANDLEIDING LONGFUNCTIETESTEN Praktische handleiding longfunctietesten Praktische handleiding longfunctietesten Redactie:

Nadere informatie

Longfunctiemetingen: Blazen, blazen en nog eens blazen.

Longfunctiemetingen: Blazen, blazen en nog eens blazen. Longfunctie Longfunctiemetingen: Blazen, blazen en nog eens blazen. Hennie Monrooij -van der Molen Longfunctieanaliste Behandelcentrum Heideheuvel hmonrooij@heideheuvel.merem.nl Opbouw Algemeen Spirometrie

Nadere informatie

Spirometrie uitvoering

Spirometrie uitvoering Z 1 2 3 4 5 14 15 16 17 18 19 2 21 22 23 4/4/219 Wat willen we meten? Hoeveel lucht kan iemand in- en uitademen? Spirometrie uitvoering Hoe verloopt het transport van de lucht? Hoe verdeelt de lucht zich

Nadere informatie

Dubbeldiagnose. Paul Bresser, longarts Anaïs van Essen-Rubingh, huisarts

Dubbeldiagnose. Paul Bresser, longarts Anaïs van Essen-Rubingh, huisarts Dubbeldiagnose Paul Bresser, longarts Anaïs van Essen-Rubingh, huisarts Quiz 1 COPD is een aandoening van Jonge mensen Oudere mensen Beiden Quiz 2 Astma is een aandoening van Jonge mensen Oudere mensen

Nadere informatie

Praktische handleiding longfunctietesten

Praktische handleiding longfunctietesten Praktische handleiding longfunctietesten Praktische handleiding longfunctietesten Redactie: Dr. Y.F Heijdra, longarts Dr. H.A.C. van Helvoort, klinisch fysioloog Auteurs: Drs. J.D.C. Hannink, arts-onderzoeker

Nadere informatie

Chronische beademing in NL ALS en CTB Groningen

Chronische beademing in NL ALS en CTB Groningen Programma Inleiding (Peter Wijkstra, longarts) Chronische beademing in NL ALS en CTB Groningen Zorgtraject ALS (Hans van der Aa, Verpleegkundig specialist) Poliklinische intake, opname en ontslag Long

Nadere informatie

Spirometrie uitvoering

Spirometrie uitvoering Z 1 2 3 4 5 14 15 16 17 18 19 2 21 22 23 2/3/215 Het principe van longfunctie Non-invasive longstructuren meten Spirometrie uitvoering Daniël Schuermans Longfunctielaborant Biomedical research unit Gas

Nadere informatie

Luchtwegen: luchtpijp. luchtwegen spirometrie. Longblaasjes: Alveolen longvolumes diffusie

Luchtwegen: luchtpijp. luchtwegen spirometrie. Longblaasjes: Alveolen longvolumes diffusie Interstitiële longziekten Prof. Dr. Guy Brusselle Dienst Longziekten UZ GENT BVP, 23/11/2013 Interstitiële longziekten (ILZ): Inleiding Kenmerken overzicht ILZ met gekende oorzaken ILZ met ongekende oorzaken:

Nadere informatie

Morbide obesitas. BMI= body mass index kg / m 2 Normaal te zwaar > 30 obesitas > 40 morbide obesitas

Morbide obesitas. BMI= body mass index kg / m 2 Normaal te zwaar > 30 obesitas > 40 morbide obesitas Morbide obesitas BMI= body mass index kg / m 2 Normaal 18-25 25-30 te zwaar > 30 obesitas > 40 morbide obesitas Relatief risico voor overlijden als functie van BMI=body mass index Eigen schuld? Schuld?

Nadere informatie

programma longfunctie cursus natte spirometers natte spirometers natte spirometers natte spirometers spirometrie heliumverdunning

programma longfunctie cursus natte spirometers natte spirometers natte spirometers natte spirometers spirometrie heliumverdunning programma longfunctie cursus methoden van volume- en weerstandsmetingen spirometrie soorten spirometers ATS/BTS correctie heliumverdunning multiple/single breath plethysmografie stikstofuitwas 1 natte

Nadere informatie

dubbeldiagnose Workshop deel 1 Dhr. R Indeling workshop POH - HA overleg

dubbeldiagnose Workshop deel 1 Dhr. R Indeling workshop POH - HA overleg Disclosure belangen spreker dubbeldiagnose Geen belangenverstrengeling Geen / Zie hieronder 2 Indeling workshop Workshop deel 1 inventariseren vragen in de zaal + casus plenair NHG standpunt over dubbeldiagnose

Nadere informatie

Disclosure belangen spreker

Disclosure belangen spreker Disclosure belangen spreker Geen belangenverstrengeling Geen / Zie hieronder Dubbeldiagnose Indeling workshop inventariseren vragen in de zaal + casus plenair NHG standpunt over dubbeldiagnose - hoe de

Nadere informatie

Versus Tijdschrift voor Fysiotherapie, 11e jrg 1993, no. 3 (pp )

Versus Tijdschrift voor Fysiotherapie, 11e jrg 1993, no. 3 (pp ) Auteur(s): A. Lagerberg, C. Riezebos, E. Koes Titel: Verzamelde reacties, emfyseem en ademarbeid Jaargang: 11 Jaartal: 1993 Nummer: 3 Oorspronkelijke paginanummers: 176-185 Deze online uitgave mag, onder

Nadere informatie

Transmurale werkafspraken

Transmurale werkafspraken Silvia Hiep GHO-GO COPD terugkomdag Transmurale werkafspraken verwijs en terugverwijsbeleid Programma Inleiding Verwijscriteria volgens de LAN / SLA Casuïstiek Discussie 2 1 Definitie volgens NHG standaard

Nadere informatie

vwo gaswisseling en ademhaling 2010

vwo gaswisseling en ademhaling 2010 vwo gaswisseling en ademhaling 2010 Machinale kunstmatige beademing Machinale kunstmatige beademing wordt toegepast als een patiënt, bijvoorbeeld tijdens of na narcose, niet zelf kan ademhalen. De principes

Nadere informatie

NVZF Jaarcongres 2011 Inspanningstesten en hun klinische betekenis bij COPD

NVZF Jaarcongres 2011 Inspanningstesten en hun klinische betekenis bij COPD NVZF Jaarcongres 2011 Inspanningstesten en hun klinische betekenis bij COPD dr. A.J. van t Hul Schoondonck-centrum voor Longrevalidatie Brabantlaan 1 4817 JW Breda 076-533 14 54 a.vanthul@rcbreda.nl Basis

Nadere informatie

Overzicht Airway Clearance Technieken. Dr Lianne van der Giessen

Overzicht Airway Clearance Technieken. Dr Lianne van der Giessen Overzicht Airway Clearance Technieken Dr Lianne van der Giessen Behandeling voor sputumevacuatie Verneveling Airway Clearance Techniques (ACT) Sport Airway Clearance Technieken (ACT) 90% van de patienten

Nadere informatie

COPD. Definitie COPD. COPD feiten COPD. COPD feiten. Oorzaken van luchtwegobstructie

COPD. Definitie COPD. COPD feiten COPD. COPD feiten. Oorzaken van luchtwegobstructie COPD Definitie COPD 1 december 2014 Stijn J.M. Mol, Longarts Maxima Medisch Centrum Veldhoven te voorkomen en behandelbare ziekte progressieve niet volledig reversibele luchtwegobstructie geassocieerd

Nadere informatie

Is het concept Better in Better out effectief bij patiënten die in verband met slokdarm kanker een operatie ondergaan?

Is het concept Better in Better out effectief bij patiënten die in verband met slokdarm kanker een operatie ondergaan? Is het concept Better in Better out effectief bij patiënten die in verband met slokdarm kanker een operatie ondergaan? Prof. dr. Raoul Engelbert, afdeling Revalidatie AMC GIOCA congres 10 januari 2014

Nadere informatie

SPIROMETRIE. Dr. Geert Tits Dr. Valérie Van Damme. 24 mei 2016

SPIROMETRIE. Dr. Geert Tits Dr. Valérie Van Damme. 24 mei 2016 SPIROMETRIE Dr. Geert Tits Dr. Valérie Van Damme 24 mei 2016 Spirometrie: Theorie Belang van spirometrie Vroegtijdige detectie van obstructieve longaandoeningen (vroegere CARA) Spirometrie is gevoeliger

Nadere informatie

Adviesrapport Evidentie Vaardigheden COPD

Adviesrapport Evidentie Vaardigheden COPD Adviesrapport Evidentie Vaardigheden COPD Opdrachtgever: Alexander 20-06- Reeuwijk Docent begeleider: Wypke de Boer Coach: Simone Andriessen Opdrachtgever: Opleiding Fysiotherapie, Projectgroep evidentie

Nadere informatie

Indeling workshop. De Machinist 2014 7 oktober 2014 Chantal Kroese Karin Aulbers 10-10-2014 DUBBELDIAGNOSE ASTMA & COPD

Indeling workshop. De Machinist 2014 7 oktober 2014 Chantal Kroese Karin Aulbers 10-10-2014 DUBBELDIAGNOSE ASTMA & COPD DUBBELDIAGNOSE ASTMA & COPD DUBBEL MOEILIJK TE INTERPRETEREN De Machinist 2014 7 oktober 2014 Chantal Kroese Karin Aulbers 1 Indeling workshop Casus besprekingen NHG standpunt over dubbeldiagnose - hoe

Nadere informatie

De beoordeling van de standaardfoto van de thorax. Dr. E. Geusens. E. Geusens UZ. Gasthuisberg - radiologie

De beoordeling van de standaardfoto van de thorax. Dr. E. Geusens. E. Geusens UZ. Gasthuisberg - radiologie De beoordeling van de standaardfoto van de thorax Dr. E. Geusens E. Geusens UZ. Gasthuisberg - radiologie Doel van de voordracht Bespreking van waar we systematisch moeten op letten bij de beoordeling

Nadere informatie

SPIROMETRIE. Prof. dr. Jan Vandevoorde pag. 1

SPIROMETRIE. Prof. dr. Jan Vandevoorde pag. 1 SPIROMETRIE Prof. dr. Jan Vandevoorde 16-11-2014 pag. 1 Overzicht Indicaties - contraindicaties Uitvoering van spirometrie: Demonstratie spirometrie Aanvaardbaarheidscriteria Reproduceerbaarheidscriteria

Nadere informatie

Notulen Transmuraal overleg Haga Ziekenhuis 5 april 2018

Notulen Transmuraal overleg Haga Ziekenhuis 5 april 2018 Notulen Transmuraal overleg Haga Ziekenhuis 5 april 2018 Inleiding: Het doel van dit overleg is het verder verhogen van de kwaliteit van astma/copd zorg door o.a. bespreken van actualiteiten, casuïstiek

Nadere informatie

INTERPRETATIE LONGFUNCTIE-ONDERZOEK

INTERPRETATIE LONGFUNCTIE-ONDERZOEK INTERPRETATIE LONGFUNCTIE-ONDERZOEK Spirometrie Longfunctie-onderzoek Voor dit onderzoek moet u een aantal keren diep in- en uitademen. Er wordt vaak gevraagd om het uitademen zeer krachtig uit te voeren.

Nadere informatie

HET ADEMHALINGSSTELSEL

HET ADEMHALINGSSTELSEL HET ADEMHALINGSSTELSEL ANATOMIE EN FYSIOLOGIE Functies van het ademhalingsstelsel De functies van het ademhalings-stelsel Gasuitwisseling tussen bloed en lucht Verplaatsen van lucht van en naar de uitwisselingsoppervlakken

Nadere informatie

Diabetes en longziekten

Diabetes en longziekten Diabetes en longziekten Chronisch obstructief longlijden (COPD) Richard Dekhuijzen UMC St Radboud, Nijmegen richard.dekhuijzen@gmail.com Wat is COPD? Chronisch Obstructief Longlijden (COPD) is een verzamelnaam

Nadere informatie

Respiratie Functie en bouw van de luchtwegen. Een uitingsvorm van het gebruik van de hulpademhalingsspieren is neusvleugelen.

Respiratie Functie en bouw van de luchtwegen. Een uitingsvorm van het gebruik van de hulpademhalingsspieren is neusvleugelen. Respiratie 2 Functie en bouw van de luchtwegen FHV2009 / Cxx54 3+4 / Anatomie & Fysiologie - Respiratie en digestivus 1 Het uitwisselingsproces van O 2 en CO 2 tussen de cellen en de bloedbaan vindt eerder

Nadere informatie

Respiratoire revalidatie.

Respiratoire revalidatie. Respiratoire revalidatie Iris.coosemans@uzleuven.be Inactiviteit bij COPD Pitta, AJRCCM 2005 Gevolgen van inactiviteit COPD Ventilatoire noden Flow limitatie Air Trapping Hyperinflatie Dyspnoe Deconditionering

Nadere informatie

Op de bres voor arbeidshygiëne!

Op de bres voor arbeidshygiëne! Op de bres voor arbeidshygiëne! NVvA 19 maart 2015 Workshop J Op de bres voor arbeidshygiëne! NVvA 19 maart 2015 Workshop J Drie kwarts - maat Deel 1 Deel 2 Deel 3 Gezondheidsbewaking Jos Rooijackers,

Nadere informatie

Aanwezig zijn huisartsen en hun praktijkondersteuner, een longarts, longverpleegkundige van het ziekenhuis, kaderarts astma/copd van zorggroep ELZHA.

Aanwezig zijn huisartsen en hun praktijkondersteuner, een longarts, longverpleegkundige van het ziekenhuis, kaderarts astma/copd van zorggroep ELZHA. Notulen Transmuraal overleg Haga Ziekenhuis 8 oktober 2018 Inleiding: Het doel van dit overleg is het verder verhogen van de kwaliteit van astma/copd zorg door o.a. bespreken van actualiteiten, casuïstiek

Nadere informatie

COPD. Meten is weten!!! Maar wat meten we dan??

COPD. Meten is weten!!! Maar wat meten we dan?? COPD Meten is weten!!! Maar wat meten we dan?? Bij een patiënt kunnen verschillende longfunctie testen worden gedaan om te kijken of er sprake is van COPD. Je kunt met de testen de ernst van de COPD bepalen.

Nadere informatie

Stem via APP.PENTALFA.BE

Stem via APP.PENTALFA.BE Functionele Beeldvorming MR vs. CT Thoracale Beeldvorming: CT CT geeft het meest detailrijke beeld van de in vivo long: 5mm 1mm Pulmonaire Lobulus 0,2 mm Eens: CT geeft het meest detailrijke beeld van

Nadere informatie

1.1 Wat is astma en wat is COPD? 1.1.1 Astma

1.1 Wat is astma en wat is COPD? 1.1.1 Astma 1 Inleiding Prof.dr. C.P. van Schayck Asthma bronchiale is, als het niet wordt behandeld, te herkennen aan recidiverende perioden met luchtwegobstructie die gewoonlijk reversibel zijn, spontaan of door

Nadere informatie

Huisarts en longarts ernstig astma

Huisarts en longarts ernstig astma Huisarts en longarts ernstig astma lentebries 6 maart 2019 Els JM Weersink, Pulmonologist Department of pulmonology Location AMC Amsterdam University Medical Centers The Netherlands Casus mevrouw 60 jaar

Nadere informatie

Het Zorgpad COPD. Geert Tits Valérie Van Damme Sofie. Sint-Andriesziekenhuis Tielt

Het Zorgpad COPD. Geert Tits Valérie Van Damme Sofie. Sint-Andriesziekenhuis Tielt Het Zorgpad COPD Geert Tits Valérie Van Damme Sofie Sint-Andriesziekenhuis Tielt Overzicht Ontstaan Definitie Stappenplan Ontstaan Naar analogie zorgtraject diabetes mellitus en nierinsufficientie! Geen

Nadere informatie

Vraag 1: Welk onderzoek laat u verrichten om pulmonale hypertensie aan te tonen of uit te sluiten?

Vraag 1: Welk onderzoek laat u verrichten om pulmonale hypertensie aan te tonen of uit te sluiten? ROIG 22-11-06 Leerstof Murray and Nadels s textbook of respiratory medicine, 4 de editie Volume 1 Hfst 4: Ventilation, blood flow and gas exchange Hfst 24: Pulmonary function testing Hfst 36 en 37: COPD

Nadere informatie

Anatomie en Fysiologie

Anatomie en Fysiologie Anatomie en Fysiologie Dolf Weller - Ventilation Practitioner Maasstad Ziekenhuis 10 februari 2017 B2B, Anatomie en Fysiologie, Dolf Weller, Ventilation Practitioner 1 Inhoud Regulatie ademhaling Anatomie

Nadere informatie

Werkwijze Spirometrie/Flowvolume meting

Werkwijze Spirometrie/Flowvolume meting Werkwijze Spirometrie/Flowvolume meting Document ID NVLA 160412 ww S/FV lf Document titel Spirometrie/Flowvolume meting Publicatiedatum April 2016 Versie 2.0 Herzieningsdatum Januari 2020 Doel Het meten

Nadere informatie

KWALITEITSNORMEN, INDICATIES EN STANDAARDISATIE VAN LONGFUNCTIEONDERZOEK

KWALITEITSNORMEN, INDICATIES EN STANDAARDISATIE VAN LONGFUNCTIEONDERZOEK KWALTETSNORMEN, NDCATES EN STANDAARDSATE VAN LONGFUNCTEONDERZOEK CONSENSUSDOCUMENT VAN DE BELGSCHE VERENGNG VOOR PNEUMOLOGE Ontwerp opgesteld door de Werkgroep Longfunctie van de Belgische Vereniging voor

Nadere informatie

Beademen Met de juiste drukken moet het lukken?! Lennart Immerzeel Ventilation Practitioner Reinier de Graaf, Delft

Beademen Met de juiste drukken moet het lukken?! Lennart Immerzeel Ventilation Practitioner Reinier de Graaf, Delft Beademen Met de juiste drukken moet het lukken! Lennart Immerzeel Ventilation Practitioner Reinier de Graaf, Delft Beademingsdrukken plateau CO2 inspiratoir PEEPe alveolair abdominaal max oesophagus peak

Nadere informatie

Mechanische beademing bij ARDS Het belang van recruteer manoeuvres. Fellowonderwijs Intensive Care UMC St Radboud

Mechanische beademing bij ARDS Het belang van recruteer manoeuvres. Fellowonderwijs Intensive Care UMC St Radboud Mechanische beademing bij ARDS Het belang van recruteer manoeuvres Fellowonderwijs Intensive Care UMC St Radboud Beademing geassocieerde schade Schade aan surfactant producerende Type-II alveolaire cellen

Nadere informatie

Longrevalidatie in de keten. 27 mei 2016 I.Kok, longarts

Longrevalidatie in de keten. 27 mei 2016 I.Kok, longarts Longrevalidatie in de keten 27 mei 2016 I.Kok, longarts Zorgstandaard COPD Trap 1: Anamnese & eerste analyse voor fysiologische parameters, klachten, beperkingen dagelijks leven en kwaliteit van leven

Nadere informatie

COPD Meten is weten!!! Maar wat meten we dan??

COPD Meten is weten!!! Maar wat meten we dan?? COPD Meten is weten!!! Maar wat meten we dan?? De lengte en het gewicht vragen aan de patiënt is voldoende. Iedereen weet toch hoe lang en zwaar hij/zij is. Juist/Onjuist Bij een patiënt kunnen verschillende

Nadere informatie

Curves & Loops: Lees de ventilator

Curves & Loops: Lees de ventilator Curves & Loops: Lees de ventilator T. Schepens, UZ Gent, Gent en Universiteit Antwerpen, Wilrijk D. Wildemeersch, UZ Antwerpen, Edegem Een beademingstoestel of ventilator is veel meer dan een instrument

Nadere informatie

Inhoud. 3 Respiratoire insufficiëntie Klinische symptomen Hypoxemie en hypoxie...42

Inhoud. 3 Respiratoire insufficiëntie Klinische symptomen Hypoxemie en hypoxie...42 Inhoud 1 Geschiedenis van mechanische beademing.... 1 1.1 Evolutie van de apparatuur.... 2 1.1.1 Negatieve drukbeademing... 2 1.1.2 Positieve drukbeademing.... 2 1.2 Evolutie van de behandeling.... 3 2

Nadere informatie

Beademing van patiënten met ARDS. MMM Beademing 2018 J.G. van der Hoeven

Beademing van patiënten met ARDS. MMM Beademing 2018 J.G. van der Hoeven Beademing van patiënten met ARDS MMM Beademing 2018 J.G. van der Hoeven Inhomogene long Buik Hyperinflatie Normale gas/weefsel ratio Afgenomen gas/weefsel ratio Geen gas = volledige collaps of volledig

Nadere informatie

Populatie Management COPD Leuven. Prof. Wim Janssens Longziekten en revalidatie UZ Leuven

Populatie Management COPD Leuven. Prof. Wim Janssens Longziekten en revalidatie UZ Leuven Populatie Management COPD Leuven Prof. Wim Janssens Longziekten en revalidatie UZ Leuven COPD: definitie volgens GOLD Chronic Obstructive Pulmonary Disease (COPD) is a common, preventable and treatable

Nadere informatie

Longrevalidatie van eerste tot derde lijn. Capita Selecta. Dynamische Hyperinflatie & Zuurstof toediening. bij Inspanning

Longrevalidatie van eerste tot derde lijn. Capita Selecta. Dynamische Hyperinflatie & Zuurstof toediening. bij Inspanning Longrevalidatie van eerste tot derde lijn Capita Selecta Dynamische Hyperinflatie & Zuurstof toediening bij Inspanning Heideheuvel 27 mei 2016 Ton van Keimpema, longarts capitum selectum Dynamische hyperinflatie

Nadere informatie

Lymfeknoop dissectie in borstcarcinoom, diagnostiek of therapie? Wim Demey, medische oncologie, Borstkliniek voorkempen

Lymfeknoop dissectie in borstcarcinoom, diagnostiek of therapie? Wim Demey, medische oncologie, Borstkliniek voorkempen Lymfeknoop dissectie in borstcarcinoom, diagnostiek of therapie? Wim Demey, medische oncologie, Borstkliniek voorkempen 85% via de axilla Mammaria interna alleen aantasting is zeldzaam

Nadere informatie

Samenvatting COPD zorgprogramma 2019

Samenvatting COPD zorgprogramma 2019 Samenvatting COPD zorgprogramma 2019 Prestatie-indicatoren landelijke benchmark 1) % COPD patiënten in zorgprogramma met inhalatiemedicatie bij wie inhalatietechniek is gecontroleerd; 2) % COPD patiënten

Nadere informatie

Samenwerking tussen de huisarts en tweedelijns zorg

Samenwerking tussen de huisarts en tweedelijns zorg 1 Samenwerking tussen de huisarts en tweedelijns zorg Een beschrijving van de astma/copd dienst in Groningen, de patiënten populatie en crosssectionele verschillen 1 Metting EI, 1 Riemersma RA 1, Boetje

Nadere informatie

Invasieve beademing bij longfibrose. Liselotte Boerman, ANIOS

Invasieve beademing bij longfibrose. Liselotte Boerman, ANIOS Invasieve beademing bij longfibrose Liselotte Boerman, ANIOS Casus Man, 82 jaar, Opname ivm respiratoire insufficiëntie, DD: 1. Acute exacerbatie Idiopathische Pulmonale Fibrose (IPF) 2. overvulling cardiaal

Nadere informatie

De beoordeling van de standaardfoto van de thorax. Dr. E. Geusens. E. Geusens UZ. Gasthuisberg - radiologie

De beoordeling van de standaardfoto van de thorax. Dr. E. Geusens. E. Geusens UZ. Gasthuisberg - radiologie De beoordeling van de standaardfoto van de thorax Dr. E. Geusens E. Geusens UZ. Gasthuisberg - radiologie Doel van de voordracht Bespreking van waar we systematisch moeten op letten bij de beoordeling

Nadere informatie

Chronische longaandoeningen die leiden tot een transplantatie. Prof Dr Guy Brusselle Dienst Longziekten UZ Gent

Chronische longaandoeningen die leiden tot een transplantatie. Prof Dr Guy Brusselle Dienst Longziekten UZ Gent Chronische longaandoeningen die leiden tot een transplantatie Prof Dr Guy Brusselle Dienst Longziekten UZ Gent Chronische longaandoeningen die leiden tot een longtx: : overzicht Inleiding Indicaties COPD

Nadere informatie

AANPAK VAN KORTADEMIGHEID - pulmonale pathologie, wat doen?

AANPAK VAN KORTADEMIGHEID - pulmonale pathologie, wat doen? AANPAK VAN KORTADEMIGHEID - pulmonale pathologie, wat doen? Prof Dr Guy JOOS Dienst Longziekten Universitair Ziekenhuis Gent AANPAK VAN KORTADEMIGHEID - pulmonale pathologie, wat doen? DD COPD / ASTMA

Nadere informatie

voor een actieve sociale levensstijl. SCORELIJSTEN FITTEST

voor een actieve sociale levensstijl. SCORELIJSTEN FITTEST voor een actieve sociale levensstijl. SCORELIJSTEN FITTEST Bloeddruk De bloeddruk wordt gemeten met een elektronische bloeddrukmeter. Bij het meten van een te hoge bloeddruk volgens de norm, werden de

Nadere informatie

Weg ermee? Landelijke Practitionersdag

Weg ermee? Landelijke Practitionersdag op de IC. Weg ermee? Landelijke Practitionersdag 20-09-2016 Andréke Wagena, Ventilation Practitioner Martini Ziekenhuis Groningen Willemien de Klein, Ventilation Practitioner Nij Smellinghe Drachten 1

Nadere informatie

Dode ruimte ventilatie. Lisanne Roesthuis Technisch Geneeskundige Intensive Care oktober 2018

Dode ruimte ventilatie. Lisanne Roesthuis Technisch Geneeskundige Intensive Care oktober 2018 Dode ruimte ventilatie Lisanne Roesthuis Technisch Geneeskundige Intensive Care oktober 2018 Rationale meten dode ruimte Ernst ARDS Prognose Respons op behandeling longaandoeningen Instellen PEEP Riley

Nadere informatie

Respiratoire Revalidatie : Overwegingen bij selectie van patienten. Wim Janssens MD, PhD COPD en respiratoire revalidatie UZ-Gasthuisberg Leuven

Respiratoire Revalidatie : Overwegingen bij selectie van patienten. Wim Janssens MD, PhD COPD en respiratoire revalidatie UZ-Gasthuisberg Leuven Respiratoire Revalidatie : Overwegingen bij selectie van patienten Wim Janssens MD, PhD COPD en respiratoire revalidatie UZ-Gasthuisberg Leuven Inleiding Waarom respiratoire revalidatie Definitie van respiratoire

Nadere informatie

Workshop: Reversibiliteitstest

Workshop: Reversibiliteitstest Workshop: Reversibiliteitstest Kevin De Soomer Longfunctie UZA VVLR, Colloquium 2016 Bronnen: Standaardisatie rapport ATS/ERS 2005 GINA richtlijnen GOLD richtlijnen Stellingen: JUIST / FOUT 1. Om de reversibiliteit

Nadere informatie

Chronische NIV bij stabiele COPD patiënten

Chronische NIV bij stabiele COPD patiënten Chronische NIV bij stabiele COPD patiënten 1. is alleen effectief als er sprake is van hypercapnie 2. is alleen effectief als door de NIV de CO 2 daalt 3. als aan beide (1 en 2) wordt voldaan 4. is nooit

Nadere informatie

Vijf gedragsthema s lopen als een rode draad door de begeleiding van de patiënt met astma/copd:

Vijf gedragsthema s lopen als een rode draad door de begeleiding van de patiënt met astma/copd: Praktijkondersteuning bij COPD en astma Doel van praktijkondersteuning is het ophogen en/of verdieping van kennis bij de patiënt en het daaraan verbonden zelfmanagement 1. De begeleiding richt zich in

Nadere informatie

Cufflek test op IC. Max Rooijakkers, keuzecoassistent IC

Cufflek test op IC. Max Rooijakkers, keuzecoassistent IC Cufflek test op IC Max Rooijakkers, keuzecoassistent IC 08-12-2017 Casus 68-jarige patiënt Geïntubeerd vanwege bedreigde ademweg bij (peri-)tonsillaire en parafaryngeale abcessen Op OK draineren abcessen,

Nadere informatie

Gerichte therapie bij Astma COPD overlap syndroom

Gerichte therapie bij Astma COPD overlap syndroom Gerichte therapie bij Astma COPD overlap syndroom Dr. Tobias Bonten AIOS Huisartsgeneeskunde, Postdoc en Epidemioloog Longziekten en Public Health & Eerstelijns Geneeskunde LEIDS UNIVERSITAIR MEDISCH CENTRUM

Nadere informatie

Bloedtest voor amyloid Drs. Inge Verberk

Bloedtest voor amyloid Drs. Inge Verberk Alzheimer Centrum Amsterdam De Alzheimer biomarkers Bloedtest voor amyloid Drs. Inge Verberk Dementie Update 21 maart 2019 tangle plaque Tau Amyloid beta i.verberk@vumc.nl Veranderingen van de Alzheimer

Nadere informatie

Beademen. Sandra de Boer van Kammen Ventilation Practitioner a.vankammen@erasmusmc.nl Refereeravond HAGA 17-06-2014

Beademen. Sandra de Boer van Kammen Ventilation Practitioner a.vankammen@erasmusmc.nl Refereeravond HAGA 17-06-2014 Beademen Sandra de Boer van Kammen Ventilation Practitioner a.vankammen@erasmusmc.nl Refereeravond HAGA 17-06-2014 Programma VILI Resultaten onderzoeken VP ers Erasmus MC Hoe goed te beademen Curves NAVA

Nadere informatie

5-jaars Follow-up van de FAME studie

5-jaars Follow-up van de FAME studie 5-jaars Follow-up van de FAME studie WCN Congres 2015, Amsterdam 20-11-2015 Drs. L.X. van Nunen namens de FAME studiegroep Potential conflicts of interest Ik, Lokien X. van Nunen, heb GEEN conflicts of

Nadere informatie

Deze test werd ontwikkeld en aangewend om het medicatiemanagement en de verschillende aspecten hiervan te evalueren in de ambulante zorg.

Deze test werd ontwikkeld en aangewend om het medicatiemanagement en de verschillende aspecten hiervan te evalueren in de ambulante zorg. Drug Regimen Unassisted Grading Scale (DRUGS) Edelberg HK, Shallenberger E, Wei JY (1999) Medication management capacity in highly functioning community living older adults: detection of early deficits.

Nadere informatie