Vervangt NEN-EN 1339:1993 Ontw. Nederlandse norm. NEN-EN 1339 (nl) Betontegels - Eisen en beproevingsmethoden

Transcriptie

1 Vervangt NEN-EN 1339:1993 Ontw. Nederlandse norm Dit document mag slechts op een stand-alone PC worden geinstalleerd. Gebruik op een netwerk is alleen. toestaan als een aanvullende licentieovereenkomst voor netwerkgebruik met NEN is afgesloten. This document may only be used on a stand-alone PC. Use in a network is only permitted when a supplementary license agreement for us in a network with NEN has been concluded. NEN-EN 1339 (nl) Betontegels - Eisen en beproevingsmethoden Concrete paving flags - Requirements and test methods ICS juni 2003

2 NEN-EN 1339 Dit document bevat de vertaling in het Nederlands van de Europese norm EN 1339:2003. De Europese norm EN 1339:2003 heeft de status van Nederlandse norm. Normcommissie "Bestratingsmaterialen" Apart from exceptions provided by the law, nothing from this publication may be duplicated and/or published by means of photocopy, microfilm, storage in computer files or otherwise, which also applies to full or partial processing, without the written consent of the Netherlands Standardization Institute. The Netherlands Standardization Institute shall, with the exclusion of any other beneficiary, collect payments owed by third parties for duplication and/or act in and out of law, where this authority is not transferred or falls by right to the Reproduction Rights Foundation. Auteursrecht voorbehouden. Behoudens uitzondering door de wet gesteld mag zonder schriftelijke toestemming van het Nederlands Normalisatie-instituut niets uit deze uitgave worden verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt door middel van fotokopie, microfilm, opslag in computerbestanden of anderszins, hetgeen ook van toepassing is op gehele of gedeeltelijke bewerking. Het Nederlands Normalisatie-instituut is met uitsluiting van ieder ander gerechtigd de door derden verschuldigde vergoedingen voor verveelvoudiging te innen en/of daartoe in en buiten rechte op te treden, voor zover deze bevoegdheid niet is overgedragen c.q. rechtens toekomt aan de Stichting Reprorecht. Although the utmost care has been taken with this publication, errors and omissions cannot be entirely excluded. The Netherlands Standardization Institute and/or the members of the committees therefore accept no liability, not even for direct or indirect damage, occurring due to or in relation with the application of publications issued by the Netherlands Standardization Institute. Hoewel bij deze uitgave de uiterste zorg is nagestreefd, kunnen fouten en onvolledigheden niet geheel worden uitgesloten. Het Nederlands Normalisatie-instituut en/of de leden van de commissies aanvaarden derhalve geen enkele aansprakelijkheid, ook niet voor directe of indirecte schade, ontstaan door of verband houdend met toepassing van door het Nederlands Normalisatie-instituut gepubliceerde uitgaven Nederlands Normalisatie-instituut Postbus 5059, 2600 GB Delft Telefoon (015) , Fax (015)

3 NEN-EN 1339 Nederlands voorwoord NEN-EN 1339 maakt deel uit van een serie normen voor bestratingmaterialen van beton, die zijn ontwikkeld door CEN/TC 178 Paving units and kerbs / WG 1 Precast concrete products. NEN-EN 1339 is opgesteld onder de mandaten M/119 en M/122 die aan CEN zijn afgegeven door de Europese commissie en de Europese Vrijhandelsassociatie en voldoet aan de fundamentele voorschriften volgens bijlage 1 van de Europese Richtlijn Bouwproducten (89/106/EEG). Voor de relatie van NEN-EN 1339 met de Europese Richtlijn Bouwproducten is de informatieve bijlage ZA als integraal onderdeel van deze norm van toepassing. De bijlagen B,C,D,E,F,G,H,I en J zijn normatief en de bijlagen A,K, en ZA zijn informatief. De complete serie normen voor bestratingelementen van beton bestaat uit de volgende Europese normen: NEN-EN 1338 NEN-EN 1339 NEN-EN 1340 Betonstraatstenen Eisen en beproevingsmethoden Betontegels Eisen en beproevingsmethoden Betonbanden Eisen en beproevingsmethoden NEN-EN 1339 vervangt per 31 januari 2005 de volgende Nederlandse norm: NEN 7014:1974 Betontegels Tevens vervangen NEN-EN 1338 en NEN-EN 1340 per 31 januari 2005 de volgende Nederlandse normen: NEN 7000:1985 NEN 7015:1974 Betonstraatstenen Eisen en keuring Trottoir- en opsluitbanden van beton In de door CEN formeel ingestelde overgangsperiode tot 31 januari 2005 is het toegelaten naar keuze de gebruikelijke nationale normen of de nieuwe Europese normen toe te passen. Aangezien in de onderhavige norm niet alle onderwerpen van NEN 7014:1974 worden behandeld, zullen in BRL 2313:2005 1) Betontegels de volgende aanvullende onderwerpen worden behandeld: conditionering, beproevingsouderdom en vellingkanten. In NEN-EN 1339 zijn prestatie-eisen voor relevante eigenschappen opgenomen in de vorm van: prestatieklassen (voor maattoleranties: tabel 1, tabel 2 en tabel 3; buigtreksterkte: tabel 5; breuklast: tabel 7; slijtbestandheid: tabel 6; brandveiligheid: klasse A1; weerbestandheid: tabel 4.1 en tabel 4.2); ofwel een te specificeren waarde voor eigenschappen die niet altijd relevant zijn (stroefheid: 5.3.5; warmtegeleiding: 5.3.8; uiterlijk, textuur en kleur: 5.4). In het eerste geval (prestatieklassen) voorziet de norm in de mogelijkheid om, afhankelijk van de geldende nationale regelgeving, de geografische ligging, het klimaat en bestaande gebruiken, per land verschillende prestatieklassen te formuleren. Aangezien in Nederland geen publiekrechtelijke regelgeving voor de productie en installatie van betontegels bestaat, kunnen per land op privaatrechtelijke basis aanbevelingen voor de prestatieklassen worden gedaan. In Nederland geldt wel publiekrechtelijke regelgeving in de vorm van het Bouwstoffenbesluit Oppervlaktewater en Bodembescherming (BsB) volgens welke betontegels als toplaag van een 1) Betonstraatstenen die zijn gecertificeerd overeenkomstig BRL 2312:2005 voldoen aan de aanbevolen prestatieklassen.

4 NEN-EN 1339 verharding worden aangemerkt als categorie 1B. Het Bouwstoffenbesluit geeft echter geen indicatie voor de keuze van de prestatieklassen in NEN-EN In het volgende overzicht worden de door de normcommissie Bestratingmaterialen aanbevolen prestatieklassen voor Nederland weergegeven. Paragraaf van NEN-EN 1339 Onderwerp Klasse Markering Opmerkingen 5.2 Vorm en afmetingen Tabel 1 Toleranties 3 R (± 2 voor de lengte, breedte en dikte) Tabel 2 Maximaal verschil tussen 2 diagonalen van een rechthoekige tegel 3 L (max. 2 mm verschil voor diagonaal 850 mm; Geldt voor rechthoekige tegels. Voor nietrechthoekige tegels zal de fabrikant de toelaatbare toleranties vastleggen Alleen indien de diagonaallengte van de tegel groter is dan 300 mm Weerbestandheid max. 4 mm verschil voor diagonaal > 850 mm) Tabel 4.2 Vorst/dooizoutbestandheid 3 D (gemiddeld massaverlies 1,0 kg/m 2 en individueel 1,5 kg/m 2 ) Buigtreksterkte Tabel 5 Buigtreksterkteklassen 3 U (karakteristieke buigtreksterkte 5,0 MPa; individueel minimum buigtreksterkte 4,0 MPa) Slijtbestandheid Tabel 6 Slijtbestandheidsklassen 3 H (Wide Wheel Abrasion test) ( 23 mm) Bouwstoffenbesluit Bouwstoffenbesluit Categorie 1B Deze eis is van toepassing op alle betontegels Deze eis is van toepassing op alle betontegels Deze eis is van toepassing op alle betontegels Voor de in deze norm vermelde normatieve verwijzingen bestaan in Nederland de volgende equivalenten: vermelde norm Nederlandse norm titel EN NEN-EN Veredelstaal - Deel 2: Technische leveringsvoorwaarden voor ongelegeerd kwaliteitsstaal (bevat wijzigingsblad A1:1996) (en,nl) EN NEN-EN Algemene bepalingen voor vooraf vervaardigde betonproducten (en) EN ISO 4288 NEN-EN-ISO 4288 Geometrische productspecificaties (GPS) - Oppervlaktegesteldheid - Profielmethode - Regels en procedures voor de beoordeling van de oppervlaktextuur (nl) EN ISO 4288 NEN-EN-ISO 4288 Geometrische productspecificaties (GPS) - Oppervlaktegesteldheid - Profielmethode - Regels en procedures voor de beoordeling van de oppervlaktextuur (nl)

5 NEN-EN 1339 EN ISO NEN-EN-ISO Metalen - Hardheidsmeting volgens Brinell - Deel 1: Beproevingsmethode (en) EN ISO NEN-EN-ISO Metalen - Hardheidsmeting volgens Brinell - Deel 2: Verificatie en kalibratie van meettoestellen (en) EN ISO NEN-EN-ISO Metalen - Hardheidsmeting volgens Brinell - Deel 3: IJking van standaardblokken (en) ISO 48 NEN-ISO 48 Gevulcaniseerde of thermoplastische rubber - Bepaling van de hardheid tussen 10 en 100 IRHD (en,fr) ISO 4662 NEN-ISO 4662 Gevulcaniseerde rubber - Bepaling van de terugvering (en) ISO ISO ISO ISO

6 NEN-EN 1339 Toelichting bij de Nederlandse versie De Nederlandstalige versie van de EN 1339: 2003 wordt in België uitgegeven door het Belgisch Instituut voor Normalisatie (BIN) als NBN-EN 1339 en in Nederland door het Nederlands Normalisatie Instituut (NEN) als NEN-EN De tekst van deze twee documenten is volledig gelijklopend, op enkele begrippen na waarvoor in beide landen andere termen gebruikelijk zijn en die in onderstaande synoniemenlijst worden opgesomd België granulaten lot nazicht nazien toevoegsels Nederland toeslagstoffen deelpartij verificatie verifiëren vulstoffen

7 E U R O P E S E N O R M EN 1339 E U R O P Ä I S C H E N O R M E U R O P E A N S T A N D A R D N O R M E E U R O P É E N N E mei 2003 ICS Nederlandse versie Betontegels Eisen en beproevingsmethoden Platten aus Beton Anforderungen und Prüfverfahren Concrete paving flags Requirements and test methods Dalles en béton Prescriptions et méthodes d essai Deze norm is de Nederlandstalige versie van de Europese norm EN 1339:2003. Hij is vertaald door het BIN, in samenwerking met het NEN. Hij heeft dezelfde status als de officiële versies. Deze Europese norm is door de CEN aangenomen op 16 oktober De CEN-leden zijn verplicht zich te houden aan de eisen van het huishoudelijk reglement van CEN/CENELEC, waarin is vastgelegd onder welke voorwaarden aan deze Europese norm, zonder veranderingen, de status van nationale norm moet worden gegeven. Bijgewerkte lijsten van en bibliografische gegevens betreffende zulke nationale normen kunnen op aanvraag worden verkregen bij het Centraal Secretariaat van CEN en bij elk CEN-lid. Deze Europese norm bestaat uit drie officiële versies (Duits, Engels, en Frans). Een versie in een andere taal die onder verantwoordelijkheid van een CEN-lid in zijn landstaal is gemaakt en die is aangemeld bij het Centrale Secretariaat van de CEN, heeft dezelfde status als de officiële versies. Leden van CEN zijn de nationale normalisatie-instituten van België, Denemarken, Duitsland, Finland, Frankrijk, Griekenland, Ierland, IJsland, Italië, Luxemburg, Malta, Nederland, Noorwegen, Oostenrijk, Portugal, Spanje, Tsjechische Republiek, het Verenigd Koninkrijk, Zweden en Zwitserland. CEN Europese Commissie voor Normalisatie European Committee for Standardization Comité Européen de Normalisation Europäisches Komitee für Normung Centraal Secretariaat: Rue de Stassart 36, B-1050 Brussel 2003 Auteursrechten voorbehouden aan de CEN-leden. Ref.nr. EN 1339:2003 nl

8 EN 1339:2003 (blanco) 2

9 EN 1339:2003 Inhoud Voorwoord Toepassingsgebied Normatieve verwijzingen Terminologie en begripsbepalingen Materiaaleisen Algemeen Asbest Producteisen Algemeen Vorm en afmetingen Algemeen Fabricagematen Afstandhouders, tapsheid of inkepingen en profileringen op de zijvlakken Toegelaten maatafwijkingen Fysische en mechanische kenmerken Algemeen Weerbestandheid Buigtreksterkte Slijtbestandheid Glij/slipweerstand Breuklast Brandgedrag Warmtegeleidingsvermogen Visuele aspecten Uiterlijk Textuur Kleur Beoordeling van overeenkomstigheid Algemeen Bewijs van overeenkomstigheid Vaststelling van overeenkomstigheid Typebeproeving van het product Initiële typebeproeving Herhaalde typebeproeving Monsterneming, beproeving en overeenkomstigheidscriteria Productiecontrole in de fabriek Algemeen Uitrusting Grondstoffen en andere inkomende materialen Productieproces Beproeving van het product Markering, opslag en levering van de producten Niet-overeenkomstige producten Overeenkomstigheidscriteria voor producten Markering Proefverslag...23 Bijlage A (informatief) Keuringsschema's...25 A.1 Keuring van de uitrusting...25 A.2 Keuring van de materialen...26 A.3 Keuring van het productieproces...27 A.4 Keuring van het product...28 A.5 Omschakelingsprocedures

10 EN 1339:2003 Bijlage B (normatief) Procedure voor een aanvaardingskeuring van een partij bij levering...30 B.1 Algemeen...30 B.2 Werkwijze voor de monsterneming...30 B.3 Overeenkomstigheidscriteria...31 Bijlage C (normatief) Bepaling van de afmetingen van een individuele tegel...32 C.1 Voorbereiding...32 C.2 Afmetingen in het horizontale vlak...32 C.3 Dikte...32 C.4 Vlakheid en kromheid...32 C.5 Velling...33 C.6 Dikte van de deklaag...33 C.7 en van meetapparatuur...33 C.8 Proefverslag...35 Bijlage D (normatief) Bepaling van de vorst/dooibestandheid met dooizouten...36 D.1 Principe...36 D.2 Proefstuk...36 D.3 Materialen...36 D.4 Apparatuur...36 D.5 Voorbereiding van de proefstukken...37 D.6 Werkwijze...39 D.7 Berekening van de proefresultaten...41 D.8 Proefverslag...41 Bijlage E (normatief) Bepaling van de totale wateropslorping...42 E.1 Principe...42 E.2 Proefstuk...42 E.3 Materialen...42 E.4 Apparatuur...42 E.5 Voorbereiding van de proefstukken...42 E.6 Werkwijze...42 E.7 Berekening van proefresultaten...43 E.8 Proefverslag...43 Bijlage F (normatief) Bepaling van de buigtreksterkte en breuklast...44 F.1 Apparatuur...44 F.2 Voorbereiding...45 F.3 Werkwijze...45 F.4 Berekening van de proefresultaten...45 F.5 Proefverslag...46 Bijlage G (normatief) Bepaling van de slijtbestandheid...47 G.1 Principe van de breedwielslijtproef...47 G.2 Slijtmiddel...47 G.3 Apparatuur...47 G.4 Kalibreren...51 G.5 Voorbereiding van het proefstuk...51 G.6 Werkwijze...52 G.7 Meten van de slijtgroef...52 G.8 Berekening van proefresultaten...53 G.9 Proefverslag...53 Bijlage H (normatief) Bepaling van de afslijting volgens de Böhme proef...54 H.1 Principe...54 H.2 Slijtmiddel...54 H.3 Apparatuur...54 H.4 Voorbereiding van de proefstukken...55 H.5 Werkwijze...56 H.6 Berekening van proefresultaten...56 H.7 Proefverslag

11 EN 1339:2003 Bijlage I (normatief) Bepaling van de ongepolijste slipweerstand (USRV)...58 I.1 Principe...58 I.2 Apparatuur...58 I.3 Kalibreren...62 I.4 Monsterneming...63 I.5 Werkwijze...63 I.6 Berekening van de proefresultaten...63 I.7 Proefverslag...64 Bijlage J (normatief) Verificatie van de visuele aspecten...65 J.1 Voorbereiding...65 J.2 Werkwijze...65 Bijlage K (informatief) van de toepassing van de methode met variabelen voor het verificatie van de overeenkomstigheid van de buigtreksterkte of de breuklast ( B)...66 K.1 Algemeen...66 K.2 Basisformule...66 K.3 Aanvaardingsfactoren...66 K.4 Standaardafwijkingen s...66 K.5 Toepassing van de omschakelingsprocedures...67 K.6 Resultaten...67 Bijlage ZA (informatief) Paragrafen van deze Europese norm die betrekking hebben op de bepalingen van de EU Bouwproductenrichtlijn (89/106/EEC)

12 EN 1339:2003 Voorwoord Dit document (EN 1339:2003) werd opgesteld door het Technisch Comité CEN/TC 178 "Paving units and kerbs" waarvan het secretariaat door BSI verzorgd wordt. Aan deze Europese norm moet de status van nationale norm worden gegeven, hetzij door publicatie van een identieke norm, ofwel door ratificatie, ten laatste vanaf november 2003, en ermee strijdige nationale normen moeten ten laatste vanaf februari 2005 worden ingetrokken. Deze norm werd opgesteld in het kader van de door de Europese Commissie en de Europese Vrijhandelsassociatie aan CEN afgeleverde Mandaten M/119 en M/122 en ondersteunt de fundamentele voorschriften van de EU Richtlijnen. Voor het verband met de Bouwproductenrichtlijn wordt verwezen naar de informatieve bijlage ZA, die volledig deel uitmaakt van dit document. Volgens het huishoudelijk reglement van CEN/CENELEC zijn de nationale normalisatie-organisatie van de volgende landen verplicht om deze Europese Norm in te voeren: België, Denemarken, Duitsland, Finland, Frankrijk, Griekenland, Hongarije, Ierland, IJsland, Italië, Luxemburg, Malta, Nederland, Noorwegen, Oostenrijk, Portugal, Slovakije, Spanje, de Tsjechische Republiek, het Verenigd Koninkrijk, Zweden en Zwitserland. Dit document vervangt geen bestaande Europese norm. De bijlagen B, C, D, E, F, G, H, I en J zijn normatief, de bijlagen A, K en ZA zijn informatief. 6

13 Bestelformulier Stuur naar: NEN Standards Products & Services t.a.v. afdeling Klantenservice Antwoordnummer WB Delft NEN Standards Products & Services Postbus GB Delft Vlinderweg AX Delft Ja, ik bestel ex. NEN-EN 1339:2003 nl Betontegels - Eisen en beproevingsmethoden T (015) F (015) Wilt u deze norm in PDF-formaat? Deze bestelt u eenvoudig via Gratis nieuwsbrieven Wilt u op de hoogte blijven van de laatste ontwikkelingen op het gebied van normen, normalisatie en regelgeving? Neem dan een gratis abonnement op een van onze nieuwsbrieven. Gegevens Bedrijf / Instelling T.a.v. O M O V Klantnummer NEN Uw ordernummer BTW nummer Postbus / Adres Postcode Plaats Telefoon Fax Factuuradres (indien dit afwijkt van bovenstaand adres) Postbus / Adres Postcode Plaats Datum Handtekening Retourneren Fax: klantenservice@nen.nl Post: NEN Standards Products & Services, t.a.v. afdeling Klantenservice Antwoordnummer 10214, 2600 WB Delft (geen postzegel nodig). Voorwaarden De prijzen zijn geldig tot 31 december 2018, tenzij anders aangegeven. Alle prijzen zijn excl. btw, verzend- en handelingskosten en onder voorbehoud bij o.m. ISO- en IEC-normen. Bestelt u via de normshop een pdf, dan betaalt u geen handeling en verzendkosten. Meer informatie: telefoon , dagelijks van 8.30 tot uur. Wijzigingen en typefouten in teksten en prijsinformatie voorbehouden. U kunt onze algemene voorwaarden terugvinden op: LEREN, WERKEN EN GROEIEN MET NEN preview