Jaarverslag. Commissie dierlijke bijproducten (CoABP) Deel FAVV

Transcriptie

1 Jaarverslag Commissie dierlijke bijproducten (CoABP) 2009 Deel FAVV 1

2 Inhoud Federale staat: FAVV AFSCA Voorstelling FAVV Projecten en nieuwe beleidsopties Erkenningen/Toelatingen/Vergunningen Controles Intracommunautaire zendingen en invoer uit derde landen Communicatie en opleiding... 9 Informatiekanalen Bijlage afkortingen

3 Federale staat: FAVV AFSCA 1. Voorstelling FAVV Het Federaal agentschap voor de veiligheid van de voedselketen (FAVV) is een federale uitvoerende instelling die bevoegd is op het hele Belgische grondgebied. Door de wet van 4 februari 2000 is het FAVV belast met het uitwerken, toepassen en controleren van maatregelen die betrekking hebben op de analyse en de beheersing van de risico s die de gezondheid van de consumenten maar ook de gezondheid van dieren of planten kunnen schaden. Het FAVV is opgebouwd rond 4 directoraten-generaal of besturen: de directoraten-generaal van controlebeleid,controle, laboratoria en algemene diensten. Aan het hoofd van het FAVV staat de gedelegeerd bestuurder (Gil Houins). Rechtstreeks met de diensten van de gedelegeerd bestuurder verbonden is het raadgevend comité. Het Raadgevend Comité brengt alle partijen samen die betrokken zijn bij de veiligheid van de voedselketen, van producent tot consument, via hun verenigingen. Het Comité wordt voorgezeten door de Gedelegeerd bestuurder van het FAVV. Dit Comité heeft een belangrijke raadgevende functie. Het Wetenschappelijk Comité heeft een centrale positie in de evaluatie van de risico s op het vlak van de voedselketen. Het bestaat uit wetenschappers die gespecialiseerd zijn in deze materie. Indien nodig, kan beroep gedaan worden op dit comité voor wetenschappelijk advies over vraagstukken rond dierlijke bijproducten. Het volledig organigram van het FAVV vind u hieronder. Gedelegeerd bestuurder Raadgevend comité DG Controle DG Controlebeleid DG laboratoria DG algemene diensten PCE s Wetenschappelijk comité FAVV laboratoria Externe laboratoria Het FAVV is bevoegd voor dierlijke bijproducten (DBP) die richting diervoeding en oleochemie gaan. Daarnaast controleert het FAVV in belangrijke mate de producenten van dierlijke bijproducten. Het FAVV is niet de enige overheid die bevoegdheden heeft binnen het toepassingsgebied van 3

4 de dierlijke bijproducten Verordening, andere overheden hebben bevoegdheden over andere delen van het toepassingsgebied van deze wetgeving. Het FAVV is eveneens voorzitter van de CoABP en het verzorgt de relaties met de Europese Commissie. Meer info: 2. Projecten en nieuwe beleidsopties De belangrijkste nieuwigheden voor het FAVV in 2009 waren de volgende: In 2009 werd gestart met het analyseren van dierenmelen en dierlijke vetten op de aanwezigheid van de merker glycerol triheptanoaat (GTH). Deze merker moet aanwezig zijn in meel en vet (van categorie 1- en 2-materiaal) dat niet meer voor dierenvoeding gebruikt mag worden en mag niet aanwezig zijn in melen en vetten die wel voor diervoeding gebruikt kunnen worden (categorie 3-materiaal) Op 1 januari 2009 trad een bilateraal akkoord tussen Nederland en België in werking. Dit bilateraal akkoord maakt het mogelijk om, volgens Verordening (EG) nr. 79/2005 tot uitvoering van Verordening (EG) nr. 1774/2002 van het Europees Parlement en de Raad wat betreft het gebruik van melk, melkproducten en melkderivaten die in die verordening zijn omschreven als categorie 3-materiaal, bepaalde verwerkte melkproducten en wei te transporteren tussen België en Nederland voor het vervoederen bij een veehouder. Meer info: 3. Erkenningen/Toelatingen/Vergunningen Ten opzichte van 2008 zijn er geen types erkenning bijgekomen voor het FAVV. De veranderingen tov 2008 qua aantal erkende bedrijven worden aangegeven in onderstaande tabel. 4

5 Aantal erkenningen Tabel: overzicht van de erkenningen of toelatingen afgeleverd door het FAVV volgens type Type Verschil met 2008 Totaal aantal in 2009 Section I: Intermediaire bedrijven +1 5 Section II: Opslagbedrijven Section V: Oleochemische bedrijven +0 2 Section VIII: bedrijven voor de vervaardiging +3 van voeder voor gezelschapdieren 14 Productie van humane consumptie behandelde melk, melkproducten en melkderivaten die als rechtstreekse bestemming diervoeding hebben (79/2005) Veehouders die voor humane consumptie behandelde melk, melkproducten en melkderivaten vervoeren aan landbouwhuisdieren (79/2005) +0 3 Totaal Voor de meeste types erkenningen is er een stijging van het aantal erkenningen waarneembaar. De oorzaken hiervoor zijn veelerlei: de natuurlijke verschuivingen van de operatoren, betere bekendheid van de noodzaak van de erkenning of toelating De erkenningen die het FAVV aflevert hebben een onbepaalde geldigheidsduur. Meer info: 4. Controles In 2009 werden missies (1 missie kan meerdere inspecties omvatten) uitgevoerd bij operatoren, wat een stijging met 32% ( missies) is voor het aantal missies ten opzichte van Deze stijging is te verklaren door een toename van het aantal inspecties bij slagerijen en slachthuizen van pluimvee en lagomorfen, alsook door het invoeren van inspecties in de sector meststoffen. Inspecties Tabel: overzicht inspecties bij operatoren die onder de bevoegdheid van het FAVV vallen Gunstig met Aantal Inspecties Gunstig Niet gunstig opmerkingen Beheer van afval ,7 % 15,8 % 7,5 % (verordening 1774) In totaal werden tijdens de missies 483 waarschuwingen gegeven en 120 PV s opgesteld. In 28 gevallen werd overgegaan tot een definitieve inbeslagname van goederen. Dit hield ongeveer 23 ton producten in. 8 bedrijven werden tijdelijk gesloten en 2 procedures tot opschorting van de erkenning werden ingeleid. Aangezien er tijdens een missie verschillende 5

6 checklists ingevuld worden, kunnen bovengenoemde acties echter genomen zijn als sanctie voor andere overtredingen dan deze met betrekking tot dierlijke bijproducten. Naast deze missies werd er in de HORECA gecontroleerd of het verbod tot vervoedering van keukenafval aan veedieren gerespecteerd werd. Tijdens missies werden er 237 niet-conformiteiten vastgesteld. De volgende grafiek geeft een overzicht van de plaats in de voedselketen waar de inspecties uitgevoerd werden. Verdeling van de inspecties van dierlijke bijproducten per sector 2,02% 30,99% 51,91% 2,45% 1,36% 11,27% vlees diervoeder divers meststoffen distributie zuivel Meer info over de gebruikte checklists: Analyses De analyses uitgevoerd door het FAVV op dierlijke bijproducten kunnen opgedeeld worden in 2 types: analyse van de microbiologische normen en analyse van merkers. De analyse van merkers is een nieuwigheid sinds GTH of glycerol triheptanoaat is een synthetisch triglyceride (synthetisch vet) dat sinds 1 juli 2008 moet toegevoegd worden (in het verwerkingsbedrijf) aan categorie 1 en 2 diermeel en vet om het te kunnen onderscheiden van categorie 3 melen en vetten. Categorie 3-materiaal mag immers, in tegenstelling tot het meer risicovolle categorie 1- en 2-materiaal, nog wel gebruikt worden in diervoeding indien het voederverbod op dierlijke proteïnen in het kader van de BSE-problematiek het nog toelaat. 6

7 GTH is echter een onzichtbare merker en moet dus in een laboratorium getest worden. Het FAVV voert zowel analyses uit om de voldoende aanwezigheid van GTH in categorie 1- en 2-materiaal te testen als om de afwezigheid van GTH in categorie 3-materiaal te testen. De aanwezigheid van GHT in categorie 3-materiaal duidt immers op, ofwel een contaminatie, ofwel een frauduleuze bijmenging van risicovolle dierlijke bijproducten. Volgende controles werden uitgevoerd om de afwezigheid van GTH te testen in producten die naar diervoeding kunnen gaan (categorie 3-materiaal). Tabel: Analyses op de afwezigheid van de GTH-merker in categorie 3- materiaal GTH afwezigheid Aantal monsters % conform Dierlijke vetten % Dierenmelen % Totaal % Op categorie 1- en 2-materiaal werden volgende analyses uitgevoerd om de aanwezigheid van de merker GTH aan te tonen (minimum 250mg GTH/kg vet) Tabel: analyses op de voldoende aanwezigheid van GTH in categorie 1- en 2- materiaal GTH aanwezigheid Aantal monsters % conform Dierlijke vetten 2 100% Dierenmelen 2 100% Totaal 4 100% In 2009 werden voor het derde opeenvolgende jaar specifieke microbiologische controles in het kader van de dierlijke bijproductenwetgeving uitgevoerd, naast bv. microbiologische controles uitgevoerd op dierlijke bijproducten in het kader van de diervoederwetgeving. Er werden 323 loten bemonsterd en geanalyseerd op de aanwezigheid van Salmonella en Enterobacteriaceae. Deze analyses werden uitgevoerd op zendingen dierlijke bijproducten die ingevoerd werden uit derde landen of afkomstig waren uit andere Europese lidstaten. 7

8 Tabel: Analyses van Salmonella en Enterobacteriaceae in dierlijke bijproducten Salmonella en Enterobacteriaceae Aantal monsters % conform Ingevoerde zendingen uit derde landen ,6% Intracommunautair handelsverkeer ,7% Totaal ,6% Ten opzichte van de resultaten in 2008 merken we een verbeterde microbiologische kwaliteit voor intracommunautaire zendingen (4,9% meer conform) en ingevoerde zendingen (2,2% meer conforme zendingen). De voorbije jaren merken we dus een permanente verbetering van de microbiologische kwaliteit van de zendingen. Deze analyseresultaten gaven aanleiding tot 4 waarschuwingen voor zendingen uit andere lidstaten en maatregelen zoals terugzending, opnieuw verwerken van de uit derde landen ingevoerde zendingen. 5. Intracommunautaire zendingen en invoer uit derde landen De Europese wetgeving legt een aantal eisen vast voor het vervoeren van DBP tussen verschillende landen. Indien het een transport tussen twee landen betreft die lid zijn van de EU spreken we van intracommunautair handelsverkeer. Voor DBP geld binnen de EU grotendeels vrij verkeer van goederen. Voor een aantal, meer risicovolle, producten worden wel een aantal extra eisen opgelegd die voornamelijk met traceerbaarheid te maken hebben. We spreken enkel van invoer indien de producten uit niet EU-landen komen. Als algemeen principe geldt hier dat de eisen niet strenger, maar ook niet minder streng zijn dan voor Europese DBP. Intracommunautair handelsverkeer Voor de dierlijke bijproducten, niet bestemd voor menselijke consumptie, en overeenkomstig de bepalingen van artikel 8 van de verordening van het Europees Parlement en de Raad (EG) nr 1774/2002, levert het FAVV de toelatingen af voor het inkomend handelsverkeer (verwerkte dierlijke eiwitten en dierlijke mest) en de gezondheidscertificaten voor het uitgaande handelsverkeer (dierlijke mest). Tabel: aantal intracommunautaire zendingen van DBP Aantaluitgaande zendingen Aantal inkomende zendingen Onverwerkte mest bevoegdheid gewesten Verwerkte dierlijke eiwitten bestemd voor diervoeding Totaal

9 Invoer In 2009 werden zendingen van dierlijke producten niet bestemd voor menselijke consumptie voor de invoer aangeboden via: Antwerpen: zendingen (65 %), vooral van voeders voor gezelschapsdieren en hondenkluiven Zaventem: 581 zendingen (27 %), vooral bloedproducten Zeebrugge: 99 zendingen (5 %), vooral huiden Gent: 57 zendingen visolie Luik: 9 zendingen Ongeveer 60 % van de zendingen waren bestemd voor diervoeding. De overige zendingen waren bestemd voor een andere toepassing waaronder technische toepassingen, voor farmaceutisch gebruik en voor onderzoek. Tabel: in België ingevoerde zendingen in 2009 Aard van de zending Aantal aangeboden zendingen Voeder voor gezelschapsdieren en hondenkluiven Wol, haar en veren 72 0 Jachttrofeeën 32 5 Huiden en vellen 66 0 Eiproducten Bloed en bloedproducten Dierlijke grondstoffen voor vervaardiging diervoeders 41 1 Verwerkte dierlijke eiwitten en smaakgevende ingewanden 82 1 Gelatine en gehydroliseerd eiwit 64 0 Vetten en oliën van vis of van zeezoogdieren 76 1 Andere producten van dierlijke oorsprong bestemd voor technisch of ander gebruik 96 3 Totaal Meer info : 6. Communicatie en opleiding Aantal geweigerde zendingen Communicatie Het overlegplatform dierlijke bijproducten, waar de voor DBP meest relevante vakverenigingen samen met de Belgische overheden in zetelen, is een belangrijk middel om informatie naar de belanghebbenden te communiceren. Naast de halfjaarlijkse vergaderingen wordt er ook regelmatig via belangrijke informatie aan de leden van het overlegplatform overgemaakt. 9

10 Een ander belangrijk communicatiemiddel is de webpagina over dierlijke bijproducten op Hier kan je informatie vinden over de wetgeving, interpretatie van de wetgeving, lijsten met erkende bedrijven, veelgestelde vragen, de jaarverslagen over dierlijke bijproducten, etc. De informatie op deze pagina s wordt zo goed als mogelijk up-to-date te houden. Meer info: Opleiding Naast interne opleidingen voor het FAVV-personeel van de primaire sector, leverde het FAVV bijdragen aan externe opleidingen die verband houden met dierlijke bijproducten. In 2009 verzorgde het FAVV presentaties voor WPSA (The World s Poultry Science Association) en tijdens een studiedag georganiseerd door Vanheede Environment Group. Vergaderingen, commissies Het FAVV nam deel en is Voorzitter van de CoABP en het overlegplatform dierlijke bijproducten. Het FAVV nam deel aan alle werkgroepen van de EU-Commissie over dierlijke bijproducten. Voor België is het FAVV hiervoor verantwoordelijk en fungeert als liaison tussen de EU-Commissie en de andere bevoegde overheden. In deze werkgroepen werd in 2009 gestart met de opmaak van de implementatie Verordening van Verordening (EG) nr. 1069/2009. Deze Verordening zal samen met Verordening (EG) nr. 1069/2009 de huidige dierlijke bijproducten wetgeving vervangen op 4 maart

11 Informatiekanalen Website FAVV Algemene info: Hier vindt u tevens links naar de websites van de andere bevoegde overheden. Erkende inrichtingen van België: Website EU Algemene info: Erkende inrichtingen in de EU: Bijlage afkortingen BSE Boviene spongiforme encefalopathie of gekkekoeienziekte CoABP Commissie Dierlijke Bijproducten DBP Dierlijke bijproducten niet bestemd voor humane consumptie DG Directoraat-generaal EU Europese Unie FAVV Federaal Agentschap voor de Veiligheid van de Voedselketen GTH Glycerol triheptanoaat Horeca Hotels, Restaurants en cafés PCE Provinciale Controle Eenheid PV Proces Verbaal 11